Christian Churches of God

 

[F027i]

 

 

 

 

 

Pach jandiko kuom Daniel Chapta 1

(Edition 1.0 20200927-20200927)

 

Chakore gi n'geyo Lwar mar Jerusalem nyaka Nebuchadnezzar kendo nying jo twech manie od Ruoth kendo opuonji.

 

 

Christian Churches of God

PO Box 369,  WODEN  ACT 2606,  AUSTRALIA

 

E-mail: secretary@ccg.org

 

 

 

(Copyright © 2020 Wade Cox)

(tr. 2022)

 

 

Ndikoni oyieni cope mipoge ne jomoko maoki iloke kata irucho weche moko, jago chapa mar ndikoni nyaka ndik nyinge gi dhuolo mochiwoni nyaka ket kanyakla.Onge chudo mainyalo kwa kuom pogo ndikoni.

 

This paper is available from the World Wide Web page:
http://www.logon.org and http://www.ccg.org

 

 


Pach jandiko kuom Daniel Chapta 1



Motelo

Osebedo gimaber ahinya kaweche maneondikie muma pod iwach nyaka kawuono,kata osebedo ni item lokgi e dhok mopogore opogore  to wechego pod don’g mana kaka gin. Loko duto notim e greek kasto bang’e noketgi ekar kano buge mar Alexandria koro ok gima nyalre ni notim loko e dhuolo mopogre.Ma inyalo tigo kaka ranyisi en paro man tiere emumb  bug Oxford manyien mane omede paro wacho ni bugni ne ondik gi nying’I mar Daniel nying moluong diriyo e kitab Ras Shamra.Temo wacho ni jandiko ne en Pious mane ja jayahudi mano odak ediere sand mar Antiochus Epiphanes e higa mar 167-164.Paroni okwede kendo onge tiende mano owache mopogre gi kaka en mondiki ni Pious noyier kaka janabi mar Nyasaye e chakruok twech mar Bablon moting’o weche mag koro e ndalo giko gi biro mar jawar mar ariyo gi chier mar jomodho.Weche mondiki gin tij mano ondik gi dhok mar Aramaic kochakre 2:4 nyaka 7:28 tomodong e dhok mar johibrania. Ka jondiko mag jo oxford gi wacho kare to en adieri nino lokgi edho johibrania edhuolo mane pod ityo kodgi mopogre gi mano tokelo gwenyruok maonge tiende.

 

Bugni iwacho ni nochak ndiki e higa mar adek mar Joheoakim mane en higa machin kapok lweny mar Carchemish. Adieri en ni negiwuok kapok lweny ochakore to negideko eyo nikech lweny kendo neok gichopo wuodhgi nyaka higa noloko.

 

Tem mokwongo mane jo twech gi nenigo ne en chike Nyasaye kaka ondiki e buk mar Tim jo Lawi 11 kod Rapar mar chik 14. (cf. Chike mag chiemo (No. 015)

 

Ma ne mondo onyis thagruok manenitiere ediere korno nyaka seche mogik mane wuod Nyasaye obiro resoji kendo keto piny Ruodh polo ayanga.

 

Daniel chapta 1

E higa mar adek e tend johaiakim ruodh Juda, ruoth mar Babylon Nebuchadnezzar ne obiro Jerusalem mokawe, kendo Nyasaye nomiyo Johaiakim ruodh judagige kanisa e lwete kendo notin'gogi nyaka e piny mar shinar e od mwandu mar nyasache. Ruoth Johaiakim nowuoyo gi Ashpenaz jatend eunuchsmondo okel nyithind jo Israel gi nyithi ruodhi maonge kido moro amora kendo manigi hawi kendo Rieko mar polo kod mar piny, kendo manenigi chair  chungo eod Ruoth kendo ginyalo puonjo somo dho jo Chaldeans. Ruoth nemiyogi chiembe nyaka divai mane en ema omadho kendo oloso dendgi kuom higni adek mondo ban'ge ginyal Chun’g e mbele ruoth.E kindgi nenitiere nyithind Juda,Daniel, Hanania, Mishel kod Azaria mana wuod ruoth eunuchs omiyo nying. Daniel nomiyo nying mar Belteshazzar to Hanania noluongo ni Shadrak to Mishel noluongo Meshack to Azaria noluongo Abed-nego. Daniel owuon to nowacho e chunye ni en ok obi ketho dende ni Ringo kata Divai  mar ruoth omiyo nokwayo wuod ruoth ma eunuchs mondo en kik ocham chiemo go. Kuom n'gwono mar Nyasaye wuod ruoth nokecho Daniel gi hera mi onyise ni,’ aluoro babana manochiko mondo omiu rin'go gi divai nikech koneno ka ipogori gi jomamoko to dhi keta e Masira,. Mano omiyo Daniel nodhi ir jarit mane Ashpenaz oketo mondo orite kaachiel gi jowetene adek ka. Nowachone niya, “Kiyie, to miwa mana alot wacham, gi pi wamodhi kuom ndalo apar.Bang’ mano to mondo ing’iwa ane gi yawuowi mamoko machamo chiemb od ruoth, mondo ine ane joma oloyo jowadgi gi del maber.” Jaritno noyie ni mondo gitim ane kamano kuom ndalo apar.To kane ndalogo orumo, ne ginenore machwe kendo man gi teko moloyo yawuowi mane chamo chiemb od ruoth.Mano omiyo jarit ne ok omiyogi chiemb od ruoth, to nomiyogi mana alot. Nyasaye ne omiyo yawuowi ang’wen-go rieko mar kitabu kod rieko moro amora. To bende nomiyo Daniel rieko mar loko tiend fweny kod lek duto.Kane higni adek mane ruoth Nebukadnezar oketo oserumo, Ashpenaz notero yawuowigo duto e nyime.Ruoth nowuoyo kodgi duto, mi oyudo ni Daniel gi Hanania gi Mishael kod Azaria riek moloyo yawuowi mamokogo duto. Kuom mano ne gidonjo e tich ruoth.E kinde akinda mane ruoth openjoe wach moro, kata mane okeloe gimoro matek manade, to ne oyudo ni yawuowi ang’wen-go ong’eyo wachno nyadipar moloyo johul wach kata ajuoke duto mae pinye.Daniel nobet kuno nyaka higa mokwongo mar loch Kuros ruodh Babulon.

 

Ndiko mag Pach Bullinger e chapta 1

Wes mokwongo

E higa mar adek- ne en higa mar adek mar Jehoiakim mane Nebuchadnezzar nowuok Babylon. Daniel kandiko wuoyo kuom chako ok chopo Jerusalem e higa mar an'gwen Nyasaye wacho e buk mar( Jeremia  25:9) ‘ abiro kelo' Tarik mar bulinger ok oketi nikech ok gin kare.

En adier ni Nebuchadnezzar nowuok e higa mar adek etend Johaiakim to ne odeko nikech nodhao gi pharao- nacho e Carchemish. E higa mar an'gwen koka ne owuok.( Jeremia 46:2) kipimo (Ruodhi mar ariyo 24:1) kod  (2weche mag ndalo 36:6,36:7)

Nebuchadnezzar-  nyingni Ondik gi ‘n' kar ‘r'  gi Berosus manondiko stori mare kowuok kuom monuments. Kaka ne indikogi te no ok adieri. Ezekiel notiyogi ‘r' to Jeremia be otiyo gi ‘r'  kasto otiyo gi ‘n' nyadiboro (jeremia 27:6) Nebuchadnezzar oluong kae ni jatich Jehova Moyier.(jeremia 28:328:11,28:14,29:1,29:3. Ban'ge nondike mana kopogore gi nyadiriyo.( Jeremia 34:1, 39:5) ondike gi ‘n' e ruodhi mar ariyo 24:1-2,24:10,24:11,25:1, 25:8, 25:22, weche mag ndalo mar ariyo 36:7, 36:10, 36:13. Ezra 1:7, 2:1, Nehemia 7:6, Esta 2:6)

 

Wes mar ariyo

Ruoth- achiel kuom kuonde 134 mane giloko ‘jehova' nyaka adonai.

Lemo- moko nokel ban'ge. Ruodhi mar ariyo 24:13, weche mag ndalo mar ariyo 36:10, n'gi Ezra 1:7 e resogi gi cyrus.

Nyasaye -jo hibronia.Elohim.App-4

Piny mar Shinar- kaluwore gi pantateuch chakruok 10:10, 11:2, 14:1,14:9.oko mar pantateuch mayudore e Joshua 7:21,Isaya 11:11,Zacharia 5:111w

 

Wes  mar adek

Jatelo mar Eunuchs- jatelo kata ruoth mar Eunuchs.omiye nying mar Rabsaris. Ruodhi mar ariyo 18:17. Iluonge ni wuod ruoth e Daniel 1:7

Kendo- jomamoko mane ondiko buge moko auchiel oweyo wach mar ‘kendo' oko motiyogi yawuot Israel kata kadhi mar ruoth.

Prins kata wuod ruoth- nying mar jo Persian mayudore e buk mar esta 1:3, 6:9., ok wach achiel kaka Daniel 1:7, 1:8, 1:10, 7:11

 

Wes mar an'gwen.

E od ruoth- ma nyiso ni nenitiere school manigi chenro mar puonj “chaldeans”. Daniel 2:2.

Somo- Buge manenitiere kod od Kano buge nyiso ni somo bugegi kendo buk ka buk ne nigi nying midwaro.(pp.12-14)

lep-ne en achiel kuom migao manoluor ahinya.

Chaldeans-nying mane ok wendo kuom Daniel. Chakre chakruok kadhi nyime oromo kode e buk mar Jeremia 22:25. Ezekiel 23:23. Ne en mar jo milambo mar Babylon noti kode kae kaka class mon’gere esechego . Daniel 2:2, 2:4, 2:5, 2:10 kendo nopogore ni klese moko. Daniel 2:4.

 

Wes mar abich.

Rin'go- chiemo.Johibrania pathbag.Jo Persia kata jo Aryan Otimore mana e Daniel.

Divai- Hebrew.yayin App-27

Higni adek- Daniel 2:1,ok owach ni higni gi norumo kapok gik mane timore e Daniel 2 orumo.

Chung e nyim ruoth- kaluwore gi pantetauch. Chakruok 41:46.

 

Wes mar auchiel

Daniel- Nyasacha e jan'gad bucha.

Hananiah- Nyasaye en Jang’ono kata Ng’wono ochiw gi Nyasayejo

Mishael- en n'ga. (kata) E?App-4

Azaria-jakony nyasaye kata Nyasaye osekonyo

 

Wes mar abirio

Wuod ruoth- jatelo, hebrew .sar

Chiwo nying-chalgi chiwruok. Ruodhi mar ariyo 23:34, 24:17. Chakruok 41:45.

Belteshazzar- kaluwore gi Daktari Pinches ma en Balat-su-usur kondik machiek.machalo kamagi yudore, ‘’Belshazzar’’ Daniel 5:1.

Shadrack- kaluwore gi Sudur-aku.

Meshak-wad mesha-Aku, Aku en n'ga.

Abednego-jatich kata Jalemo mar Nego. Ok en gimaber mondo ngato apar ni nyingni nigi mibadhi nikech inyal Ndike e yo machiek.

 

Wes mar aboro

Ketho dende- Ma nikech Rin’go noneg gi remo.( opogore gi  Tim jo lawi 3:17, 7:26, 17:10-14, 19:26. Kendo nimiyo nyiseche manono wuok 34:15. Jokorintho mar mokuongo 10:20.Inyalo yude e tich joote 15:29.Ok nikech neging’iyo weche mag alode

 

Wes mar ochiko

Nyasaye-Hebrew, elohim.=Nyasaye.App-4

 

Wes mar 11

Melzar-n'gama ne ochun'gne Divai

 

Wes mar 21

Higa mokwongo e tend cyrus- e higa no tee mane jo babylon otelo ne Israel kuom higni 69, …okowachi ni ne odhi mbele mokalo kanyo tonodak moneno gik moko Daniel 10:

 

q