Amashengero Rukristo y’ Imana

[CB16]

 

 

 

 Musa No Gusohoka [CB16]

 

(Ivyasohowe 2.0 20020301-20070129)

 

Mose yatoranijwe n’Imana kurongora abana ba Isirayeli ahantu bari mukinyagano. Biciye muri Musa na Aroni Imana yarakoze ibitangaza n’ibimenyetso ko yoyo niyo Mana imwe y’Ukuri kandi Nkuru.

 

 

 

 

Christian Churches of God

PO Box 369,  WODEN  ACT 2606,  AUSTRALIA

 

E-mail: secretary@ccg.org

 

 

 

(Copyright ã 2002, 2007 Diane Flanagan and Wade Cox)

(Tr. 2009)

 

Izinyigisho zirashobora guhindurwa k’ubuntu no gutangwa kumategeko yuko zishobora guhindurwa nkuko zimeze atakugabanywa canke guhindurwa ukundi. Izina ry’umwanditsi n’ibimuranga bitegerezwa kwubahirizwa n’ukwerekanwa .Ntakiguzi canke itangishwa ry’amafaranga mugihe c’ugusubiramwo zino nyigisho cnke mugihe c’ugukwiragiwa mumajambo magufi zirashobora gusubirwamwo mumashuri no gusobanura utarinze gukurako ububasha n’uburenganzira.

 

Izinyigisho urashobora kuzisanga muri bwaburyo bwa internet
http://www.logon.org and http://www.ccg.org

 


       

Musa No Gusohoka [CB16]

 


Yakobo ariwe inyuma yitswe Isirayeli, yaragiye kuba muri Misiri n’abana biwe cumi n’umwe n’imiryango yabo. Hariho inzara mugihugu c’ikanani aho bahora baba.Yosefu, ariwe yarumwana mukundwa wa Yakobo yari umurongozi w’igihugu ca Misiri kandi yahamagaye bene wabo ngo baze murico gihugu, ahantu infungurwa zari nyinshi. Ibitigiri vy’uruvyaro rwa Yakobo (Isirayeli) vyari mirongo indwi mugihe bagenda muri Misiri. (Kuvayo 1:1-2).

 

Inyuma yo kuganza muri Misiri mukiringo c’ Imyaka myinshi Yosefu yarafuye afise imyaka 110 ijana na cumi. Imberer yuko apfa yabariye bene wabo ko Imana azobasubiza mu gihugu cabo igihe c’ikanani kimwe (Itanguriro 50:15-21).

 

Inyuma Yosefu na benewabo bose bapfa, igitigiri c’abana ba Isirayeli mugihugu ca Misiri carongerekeranye. Ubutaka buruzura nowa ( Kuvayo 1:6-7).

 

Ibinjana bibiri birangiye Abisirayeli brabandanije kwongerekana gushika kugitigiri c’imiriyoni zibiri murico gihugu ca Misiri. Murico gihe ca Farawo abisirayelin benshi barabvandanije gutwara ico gihugu no gupfa barapfa murico gihe nyene Yosefu abona kwibagirwa  n’uwo  Farawo  (Kuvayo 1:8) Farawo yabandanijwe kuvurwa cane muri Bibliya  ntiyenejertejwe n’Abisirayeli kuko yabona ko igitigiri cabo cagumye kibandanya kuba cinshi kandi aca ahitamwo kubaha ibikorwa bitoroshe cane  kugirango babandanye bagabanuka kugitigiri. Abanye Misiri barafashe nabi abisirayeli cane no kubatoteza. Igihe gito Abisirayeli babaye abaja n’abapoagashi no kuba munsi y’amategeko ya banye Misiri. Barakora ibikorwa biruhishije cane kandi kuma saha menshi cane buri munsi (Kuvayo 1:8-14).

 

Mugihe Abisirayeli bagiye baragabanuka mugitigiri, Farawo aca atanga itegeko ry’uko buri umwana w’umuhungu azovuka  yicwe n’umwana wo muri Misirti nawe nyene nuko (Kuvayo 1:15-16). Kurico gikorwa kibi kandi kigayitse Farawo yiyunviriye yuko azoguma atwara abisirayeli. Ariko abo bakenyezi ntibigeze bakora gurtyo. Babarira Farawo ko abagore bo muri Misiri arabahizi kandi ntiashobora gukora gurtyo kugirango abana babo ivyo bibashikire. Imana yaragize umugambi kugirango aba bakenyezi badashobora gutotezwa kurubwo buntu. (Kuvayo 1:17-21) Hariho icirwa kinini iwacu.

 

Biciye muricoi cirwa c’abo bakenyezi bo muri Misiri  Barya bubashe Imana gusumba abategetsi bubu bakiresha igikenye  no gucungerwa mungo zabo (Kuvayo 1:21-22).

 

Kandi Farawo yari yarashizeho ingabo z’abajejwe umutekano gufata abana b’abahungu bavutse no kubata mu ruzi rwa NIL (Kuvayo 1:22)  kuberivyo b’ Isirayeli barababajwe rwose nico gikorwa gushikaho bipfuje guhunga igihugu ca Misiri.

 

Ubugingo bwa Mose burerekana Umugambi w’agakiza

Inkuru za Musa s’inkuru zerekeye gukura Abisirayeli mu kinyago. Utwereka umugambi w’ Imana mugakiza k’isi nzima nkuko tubisangamugitabo ca Bibliya.

 

Umugambi w’agakiza urashobora kuboneka muzima bwa Mose no kukuvuka kwiwe  kuko ingendo y’ubuzima bwiwe yaciwe mwo uburyo butatu buri myaka 40. yamaze igihe c’ imyaka ijana na mirongo ibiri 120 (Gusubira muvyagezwe 34:7).

 

Imyaka mirongwine yambere yabaye muri Misiri. Imyaka mirongwine ya kabiri yari muri Medyani nk’umuroingozi (Ivyakozwe n’intumwa7:29), n’iyindi myaka mirongwine yabaye mubugaragwa. Umugambi w’agakiza n’uwimyaka ajana atandatu ukurikijwe n’itsinzi ya Yesu Kristo y’imyaka igihumbi (Ivyahishuriwe Yohashua 20:2-6).

 

Kuva mubuzima bwa Mose turatahura yuko imyaka ibihumbi bitandatu kwari ukugaburwa kw’intambuko zitatu kw’ Iyubile mirongwine yaburi umwe umwe. Iyubile n’imyaka mirongwine. Rero intambuko imwe ni 40x50=2,000 imyaka. Rero intambuko zitatu ningombwa  zibe 2,000x3=6,000 imyaka.

 

Mose avuka

Umwana w’ Umuhungu mwiza wese yavutse  mub’Isirayeli  mubwoko bwa Lewi aribo baba hafi y’uruzi Nil bageregeje kumunyegeza  mu ntwaro mukiringo c’amezi atatu. Nimba batashobora kumunyegeza baramushira mugisamba canke mu kidenga no kujanwa kuruzi baka musiga hiyo hambavu y’uruzi. Bashiki biwe  baraho kugirango barabe ikiza gukurikira  kuruwo mwana (Kuvayo 2:1-4).

 

Akanya gato umukobwa wa Farawo acaza kuruzi no kwihutira gutora ico kidenga  vyamenyekanye nk’Umwana wa Isirayeli, kandi yari mwiza no gushima yuko amuheka no kumurera (Kuvayo 2:5-6)  hanytuma mushiki w’uwo mwana  araza kuri nyamukobwa wa Farawo no kumubwira yuko ashobora kuronka uwo rera uwo mwana n’ukuri uwo mwana yirukiye nyina wiwe no kumubarira yuko ashobora kumurera uwo mukobwa wa Farawo acca abarira nyina ko akwiye kurera uwo mwana no gukina yarafise umwidegenvyo wo gukina nawe. Ntiyiyemeye ko uwo mwana yo gira ikibazo na kimwe (Kuvayo 2:7-9).

 

Mugihe umwana yavutse yakuze baramuhanyehanye n’umukobwa wa Farawo. Yaciye amwita izina rya Musa (Kuvayo 2:10). Musa yarize amashure yiwe muri Misiri munyuma yaho yahawee ikibanza kinini muntwaro z’ingabo za Misiri. Imana yariko iramutegura kugikorwa kinini cane. Munyuma yaho Mugihe umwana yavutse yakuze baramuhanyehanye n’umukobwa wa Farawo.

 

Nkuko yamaze imyaka mirongwine niko yarafitiye intuntu n’igishika kinini kuri bene wabo baba Isirayeli naniko kand yarafitiye igishika gito kuri benewabo bo muri Misiri.

 

Mose ahungira imidiyani

Mose yamenye ukuntu abo muri Misiri batoteje ab’Isirayeli, abo barabantu babo kandi yarababajwe cane  Igihe kimwe yafashije ab’isirayeli, mukurwanya uwo muri Misiri yarwana n’Umwisirayeli umwe, Musa mwibakwe ribi uwo munyamisiri aramwica  kandi nta muntu numwe yari yaramubonye aca amunyegeza mumusenyi (Kuvayo 2:11-12).

 

Mose aca amenya yuko ico yakoze ca menyekanye n’abagenzi biwe, Farawo amaze kuvyumva aca ategeka ko Musa yo kwicwa (Kuvayo 2:15). Rero Mose aca ahungira kure n’igisazga ca Misiri no gushika imidiyani. Aha niho yabaye irangira ry’imyaka mirongo ine yambere ya Musa  mubuzima bwiwe.

 

Imidiyani Mose yarahuye na Sipora baca barabirana uwo yarumwe mubakobwa indwi b’Umuhererezi Mukuru Ruweli (Kuvayo 2:16-22). Munyuma baravyara  abana babiri babahungu. Musa yarabaye imidiyani nk’umurongozi mukiringo c’ Imyaka mirongwine. Ukwo kwabaye igice kigira kabiri c’ ubuzima bwiwe kandi vyari bibereye. Mugihe yarumwungere w’ intama, bitwereka ko Isirayeli izofata imyaka mirongo inne  ya Yubile (imyaka ibihumbi  bibiri, 2,000) inkuru ziwe zijanye na Bibliya kandi uku niko igihe c’ukuva kwa Abarahamu gushika kuri Mesiya.

 

Inyuma y’imyaka myisnhi y’ugukora akazi nk’intumwa  muri Misiri abana ba Isirayeli baraririye Imana. Kandi Imana yarumvise amaborogo yabo n’ugutakamba kwabo. Yaratoranije umuntu rurangiranwa  kugirango abakure muri Misiri. Turaza kubona ivyakurikiyez no kuberiki Imana yatoye Musa kugirango akure abantu bayo.

 

Mose n’Umuriro wo mugishitsi

Mose yarafise hafi imyaka mirongo ine  40 mugihe umunsi umwe yabonye ikintu gihambaye kumisozi yari hambavu ( Kuvayo 3:1-2). Umumarayika w’ Imana araza kuriwe mugitutu c’ umuriro ca vuye mugishitsi kitigeze gitongorwa (Kuvayo 3:3).

 

Aha nivyiza kuganira gato kuvyerekeye uyu mu Malayika. Umumalayika w’Umwami yar’umukozi w’Imana  Uyu Mumalayika yar’ahagarariye ubwiza bw’ Imana, yari Yesu Kristo imbere y’uko awa kw’isi  nk’umuntu yarahawe ububasha kub’ Isirayeli. Kuriyi nkuru turaza kubona ingene Umumalayika w’ Imana yabakuye muri misiri biciye kuri Mose no kubazigama gushika mugihugu c’ Isezerano.

 

Rero Mose yarafise igishika kinini kuri wa muriro  kubera ca gishitsi kitigeze gitongorwa . Nimba yaragerageje  kwegera kirya gishitsi uwo mu Malayika wa Yehova yaganira nguwahagararira Imana, yahamagaye Musa na Musa yaritavye kandi yarishuye (Kuvayo 3:4).

 

Yabariye Musa ko atomwegera  kandi ko ya kwambura inkweto ziwe kubirenge vyiwe ati kuko aho ahagaze arahera (Kuvayo 3:5). Mose yarafise ubwoba kandi yariyahishije mumaso hiwe. Hanyuma Umumalayika  abandanya kuvuga “Jewe nd’ Impana y’abasogokuruza banyu, Imana ya Aburahamu Imana ya Isaka kandi Imana ya Yakobo”. Uwo n’Umumalayika avuga  ng’intumwa y’ Imana. Ijwi risubira kumubarira  riti kura abana ba Isirayeli mugihugu ca Misiri. Imana yarigaragaje kuri Musa n’imbre y’Abisirayeli, biciye muri Kristo. Hanyuma yimenyekanije  wenyene kumahanga biciye kuri Mesiya we nyene.

 

Mose yabariwe kuja kwa Farawo no kumuburira ko yo rekura abantu biwe bigire (Kuvayo 4:6-10)  Mose yarafwise agahinda kenshi cane  yari bajije kuberiki Imna yatoye we kugirango aje kwa Farawo kugusaba kwiwe. Yari butse ko adashobora kuvuga ururimi rwo muri Misiri neza  kandi yarafise icipfuzo co kuvuga urwo rurimi. Ariko Umumarayika yaramubwiye ko azoba kumw nawe (Kuvayo 4:11-12).

 

Mose Y’ibaza ko abantu batazomwizera  kandi bakazomubaza izina ry’uwamutumye. Umumarayika w’ Inama aramwishura, ”NDI UWO NDI WE “ ukwabe arikuzobabwira Abisirayeli bisigura mugiheburayo nyaco Jewe ndiho kandi nzo kwamaho Umumarayika aravuga barira Ab’Isirayeli uti UHORAHO Imana ya ba sogokuruza, yabantumyeko“ (Kuvayo 3:14-15).

 

Mose yabwiwe ko yo barira abatama b’ Abisirayeli ivyo yatumwe kuvuga ivyo Mesiya yamubariye. Munyuma yaho Mose yagiye kwa Farawo no kumubarira’ Uhoraho Imana y’Abahbeburayo yahuye natwe rero turagusavye ko woturekura tugafata urugendo rwo mubugarwa rw’ iminsi itatu kugirango tuje gutangira Uhoraho Imana ishikanwa (Kuvayo 3:16-22).

 

Mose yrafise ubwoba ko abangtu batazo mwizera Imana yahaye Mose ibimenyetso bitatu ibizo mwerekana ko yavuganye n’ Imana kandi ko yariko aravugana n’ Imana y’Ukuri ( Kuvayo 4:1).

 

Ikimenyetso ca mbere  yari nkoni y’ukuragira intma yahinduwe inzoka kandi igaruka kubva inkoni (Kuvayo 4:1-5) ivyo bisigura ko Mose yahawe inkomezi busumba ubw’impwemu mbi z’abadayimoni.

 

Ikimenyetso ca kabiri yabariwe gukora arico co gushira ukuboko kwiwe mugikiriza ciwe . Ivyo yarabigize ubo nyene aca fatwa n’ingwara y’imibembe iyo ningwra yo kurukoba igira umuntu kugira inzobe itagira amagara meza. Munyuma kandi Mose yabariwe gushira kandi ukuboko kwiwe ubugira kabiri mugikiriza ciwe  ubwo nyene acagira amagara meza kandi (Kuvayo 4:6-7).

 

Ivyo bisigura ko Mose azogira ububasha kumagara y’abantu. Ntiwigeze wumva tuvuga abantu batazoshobora kumwizera, murivyo bimenyetso twerekanye wunvise tuvuga ko abantu batazo mwizera . Hazobaho nibindi bimenyetso Mose yabwiwe kuvoma amazi kuruzi no kuyasesa kw’isi yumye  muriyo nzira azohinduka amaraso (Kuvayo 4:8-9). Iki kimenyetso cerekana ko Mose azogira inkomezi kubwa Mpwemu w’ Imana.

 

Mose yavuze ko atazo kwigera avuga neza  Umumarayika w’ Imana aramubwira ati mwene wanyu Aroni azohora avuga neza inyuma yawe amaze kuvuga (Kuvayo 4:10-17). Uhoraho ariwe kandi yar’umumalayika abarira Mose  azobigisha ingene bazovuga nihaba ibihe vyiza, Iyo migenderanire ya Mose na Aroni yari imigenderanire myiza nka kurya kw’imigendera ya Kristo n’ Imana. Krsito yavuzwe ko “Ar’Ijambo” canke umuvuzwi w’ Imana nkuko tubibona ngaho haruguru murububuryo. Aroni yar’umuvugizi wa Mose .

 

Rero ivyo vyabaye mumyaka mirongo ine  kubugira kabiri mugihe ca Mose. Mose yamaze imyaka mirongo umunani kuvahano tugiye rero kuyindi myaka mirongo ine ya nyuma y’ubugingo bwa Mose.

 

Mose aja i Misiri

Musa yasezeye se bukwe aca afata umugore wiwe Sipora n’abana biwe babiri batangura urugendo rwo kuja i Misiri. Ariko bakiri munzira Imana ihura na Mose ira mubarira ‘Ijwi ry’ukwica (Kuvayo 4:18-23).

 

Kubera  ko Mose yarafitaniye ibibzo n’umwana wiwe nkuko Abarahumu yari yarabitegetswe. Rero umugore wiwe Sipora yafashe ibuye aca rakeba umwana wiwe no kumurwaza aca arakora no kubirenge vya Mose (Kuvayo 4:24-26).  Mose yararatse  ngirango nico catumye asubiza umuryango wiwe muhira murico gihe  nkuko tubibona ingene bagiye iMisiri na mwene wabo Aroni. Nimba Mose yahuye na Aroni aramwiganira vyose ivyo Imana yamubariye. Aca aragenda kubasogokuruza kubabwira vyose Uhoraho yavuze. Baragize ikimenyetso kugirango abantu babemere. Barazi neza ko Imana yarungitse umuntu kubakura mugihugu muri Misiri.

 

Kuva kukigabane ca 5 haratubarira ubugeni bwa mbere bwa Mose na Haruni kwa Farawo. Farawo nta mugambi numwe yarafise wo kurekura abo bantu ngo bagende  kandi yipfuza kubaha ibikorwa vyinshi Kandi yari yarategetse ko abao bantu bakora ibiti vyo buri muntu wese vyo gufyaturamwo amatafari Ivyo vyarafata igihe ariko barabikora gurtyo buri munsi  rero abo bantu barakubitwa kugirango bakore amatafari menshi ariko Farawo ntiyakunda ko abo bantu bogenda gutanga ishikanwa ku Mana yabo. Rero Farawo yaragerageje kugira ibintu ko bitokworoha  kandi yabigira kugfirango ntibabashe kwizera Musa nk’ Umukozi w’ Imana.

 

Kuva kukigabane ca 6 Imana yavuganye na Mose biciye mumulayika. Aharero Mose yarabuze ivyizigiro. Imana ibarira Mose isezerano ryayo canke ukwunvikana kwiwe hagati yayo n’Abaurahamu. Imana yarunvise amarira y’Ab’isirayeli c’ugutabarwa kwabo no kuzana ivyizigiro.

 

1.      Kubakura muri Misiri no kubakura mukinyagano

2.      Kubakura mumaboko ya Farawo kandi yari ingingo nziza

3.      Kuba abantu bayo

4.      Kubabera Imana yabo

5.      Kubashikana mw’isezerano arico igihugu c’ isezerano c’abasogurukuza babo

6.      Kubaha isi yabo kuba itongo ryabo (Kuvayo 6:6-8).

 

Mose yavuiganye n’Abisirayeli mugabo ntibashoboye kumwemera kuko ubuzima n’imitima yabo yari yaramaze kuruha n’ibikorwa biruhisha  vy’ubuzima bwabo.

 

Mose ntiyizera ko Farawo azomwunvira nkuko abantu babo bamugararije. Imana imubarira ko izokoresha ibimenyetso bikuru n’ibitangaza bikomeye i Misiri Farawo hamwe n’abantu bo muri Misiri bazokwizera Imana imwe Rudende kandi Imana y’ Ukuri yakuye abantu biwe i Misiri.

 

Mose na Haroni kwa Farawo

Mose yarafise imyaka mirongo umunani 80 mugihe yaja kuvugana na Farawo hamwe na Haroni yarafise imyaka 83 mirongo umunani n’itatu.

 

Kuva k’umurongo w7 kuvyerekeye ibimenyetso cumi vyazanye umubabaro mwinshi, ingorane hamwe n’agahinda kenshi kubanye Misiri. Kuva kukimenyetso ca mbere gushitsa kuc’icenda Farawo yari yanse kurekura abantu b’ Imana.

 

Ikimenyetso ca mbere yari inkoni ya Haroni gundurwa kuba inzoka, Farawo nawe yahamage abafumu biwe kugira kurya nyena babigize kubera umwe wese yakoresheje inkoni yiwe ihinduka inzoka. Farawo yiyunviriye yuko abapfumu biwe aribeza gusumba Imana. Ariko inko ya haruni imira inkoni zabo zose. Hamwe nivyo Farawo ntiyigeze yumvira Mose na Haroni.

 

Ibimenyetso cumi

Ikimenyetso ca mbere amazi ahinduka amaraso

Farawo yarafise ubwoba mu kukiyaga ca Nile inkoni ya Haroni ikora mumazi amazi acika amaraso. Ifi zarapfuye nokubora ba n’ukunuka kubera ukubura amazi meza. Abanye Misiri barabuze amazi kukiringo c’ iminsi indwi . Abapfumu baragerageje gukora amaji kugirango ahinduke amaraso (Kuvayo 7:22). Kubera yuko Farawo yarafise ukwumvikana kwiza nabo bapfumu biwe ntiyemeye ko aribitangaza vy’ Imana.

 

Bizomera gutyo navyo nyene mubihe vy’iherezo nimba abanyabwenge bazogerageza kutavuga ibintu uko bimeze ukwo nyene niko bizoba no mugihe c’ inzamba n’igihano c’ Imana.u

 

Ikimenyetso ca Gatanu : hatera akaryama

Cari ingwara z’ibikoko, hariho bamwe bavuze ko vyavuye kuri za nzuki  ariko kubashakashatsi b’ikigihe ntibashoboye kumenya no gutahura ko ar’igitangaza c’ Imana. Inka zose zo muri Misiri zararwaye  Farawo yarabandanije kwanka kurekiura abantu ko bogenda. Ukwokweranda kwa wanywe k’unka  ibi vyagereranijwe n’ishikanwa ry’ishangije vyasobanura ko arishikanwa rya Mesiya. Inka y’impfizi yasobaurwa ko arubweranda bw’imana yo muri Misiri Apis. Rero gupfa kw’izo nka vyari bibabaje kuruhande rwabo nk’imana.

 

Ikimenyetso caka : irihatera ibikere

Haroni yaragoroye inkoni yiwe kuruzi Nile hanyuma ibikere vyose birasokoroka bikwira Misiri yose. Vyaruzuye inzu zose no kubutanda vyari bihari eka vyuzururanye Misiri yose. Abapfumu ba Farawo nabo bazana ibikere vyabo  farawo yabariye Mose ati n’avugane n’ Imana kugirango ikureho ivyo bikere hanyuma azobarekura bagende. Musa abarira farawo atiuvyo bikere bihava mugitondo. Hanyuma mugitondo ibikere vyose birafa Misiri nzima kandi Farawoi yarafise  ibituma kandi aca yica amasezerano yiwe. 

 

Kandi ntiyabarekuye ngo bagende  Ibikere bisobanura ko abadayimoni batari muri Mlisiri gusa honyene. Iki kimenyetso kigererranywa n’imitima yo mubihe vy’iherezo. N’inkibikere  biva mukanwa k’inzoka no mubikoko hamwe no mukanwa k’abavugishwa bibinyoma (Ivyahishuriwe 16:13).

 

Ikimenyetso ca gatatu : hatera imibu

Haroni kandi yarakubise inkoni yiwe k’ubutaka bwa Misiri haca haba umwambiro kubantu, kubikoko, eka ibintu vyose vyo muri Misiri vyari bifise umwambiro. Abapfumu bo muri Misiribaragerageje kugira ukjo bashoboye mugabo vyarabataye kuw’amazi. Abapfumu babwira Farawo ati uku n’ukuboko kw’ Imana (Kuvayo 8:19). Musa yabariye Farawo arekure abantu b’ Imana bagende  ataruko naho ngo azohava abona ibimenyetso vyinshi

 

Ikimenyetso ca kane : hatera ibibugu

Muri Kuvayo 8:20 ff Imana ya bariye Mose kuzana ikimenyetso c’ inzuki ku bantu n’ibikoko vyo muri Misiri. Kuberiki Imana yatandukanije abantu bayo no hagati y’abantu bo muri Misiri kubefra Ab’ isirayeli babaye kumusozi wa Gosheni wa tandukanya ab’isirayeli nabo muri Misiri. Imana ica ibuza ko inzuki zoja hiyoo. Bisobanura ko Ab’Isirayeli barabantu batoranijwe kandi baberanda b’ Imana. Ivyo bikwioye kumenywa yuko izo nzuki zari Belzeebub, Imana ya Ekron, hagati y’abanya kanani. Abo bantu baribafitaniye imigenderanire na Misiri. Turabona ko ikimenyetso gisigura ibigirwa mana bitagia inkomezi.

 

Frawo kandi yariyarasezeranye kurekura abantu kugirango batange ishikanwa ku Mana yabo (Ariko sikure cane) Mose yabariye Imana gukuraho izo nzuki yarazikuye ariko umutima wa Farawo warabandanije gukomantara ntiyarekuye abo bantu kugirango bagende.

 

Ikimenyetso ca Gatanu : hatera akaryama

Cari ingwara z’ibikoko, hariho bamwe bavuze ko vyavuye kuri za nzuki  ariko kubashakashatsi b’ikigihe ntibashoboye kumenya no gutahura ko ar’igitangaza c’ Imana. Inka zose zo muri Misiri zararwaye  Farawo yarabandanije kwanka kurekiura abantu ko bogenda. Ukwokweranda kwa wanywe k’unka  ibi vyagereranijwe n’ishikanwa ry’ishangije vyasobanura ko arishikanwa rya Mesiya. Inka y’impfizi yasobaurwa ko arubweranda bw’imana yo muri Misiri Apis. Rero gupfa kw’izo nka vyari bibabaje kuruhande rwabo nk’imana.

 

Ikimenyetso ca Gatandatu : hatera ibihute

Musa yarafashe akamwanya kiwe kose no kwikorera aca ararangamiza mwijuru mumaso ha Farawo. Ivyo vyateye ingwara kubantu no kubitungano. Ariko Farawo ntiyigeze arekura abantu b’ Imana ngo bagende. Mbre n’imiti y’abapfumu ntiyegeze ivura ivyo bintu.

 

Murikino gihe c’ iherezo abantu bazoba bazofatwa n’ingwra zitandukanye kandi mbi  bivanye kubimenyetso vy’ibitunganoç (Ivyahishuriwe 16:11).

 

Mose yarakoze ikimenyetso gikurikira yaramubwiye ko abantu n’ibitungano ntibizonwa muhira ngo bivurwa vyose bizotegerezwa gupfa.

 

Ikimenyetso c’indwi : hatera urubura

Uwo warumwotsi mubi cane zaruzananye n’umuriro uwo abantu bo muri Misiri baitigeze babona. Mose yarereje inko yiwe ku Mana Imana ica irungika uguhinda n’umwotsi mwinshi n’ umuriro kubutaka. Ivyo vyabaye mugihe abantu n’ibikoko vyari hanze bihunga ibiti vyariko biraka n’uguitongora ivyamwa n’imbuto vyariko biramera kugirango ntibimere. Muri Gosheni honyene aho ab’Isirayeliu bari bari niho hatigeze hashika ukwo guhinda.

 

Farawo yahawe ubuhanu bw’amasaha mirongo ibiri na ane kugira ashire abantu n’ibitungano mumazu. Ivyo vyabaye kubera abapfumu bo muri Misiri bari baravuze bati ngo bariko baratanga inkuru z’ijanye n’ibirere. Turabona ko batari kubuza ukuboko kw’ Imana gukora ibikorwa.

 

Iki kimenyetso kizokoreshwa kumunsi wiherezo (Ivyahishuriwe 11:19,16:21). Farawo yaratinye mugabo Mose yamenye ko Farawo n’abantu biwe batarizera Uhoraho Imana ( Kuvayo 9:30).

 

Farawo yarahamagaye Mose no ku barira ati barira Imana igezaho ako gahinda be n’Uwmotsi Mose yabariye Farawo ati niwatahura iyo nzira ukuboko n’uguhinda kwumwotsi bizorangira. Nimba ico kimenyetso cararangiye mugabo Farawo ntiyigeze arekura abantu b’ Imana ngo bagende.

 

Imana yabandanije gukora ibimenyetso n’ibitangaza kugirango ubwoko bwose bubashe kumenya Imana imwe Rudende kandi y’ Ukuri.

 

Ikimenyetso c’umunani : Inzige

Inzige zimeze kurya kwibinyago bishobora kurya icarico cose arico ivyatsi, ibiti vyose n’ibimera vyose bikavyonona. Farawo yaragerageje kugira ubwumvikane na Mose ko amwereka ko abantu bazogenda gusenga Imana yabo no, kuyitangira ibimazi, ariko abana n’abakenyezi barasigara muri Misiri. Farawo yafata abakenyezi n’abana nk’inyagano kugira ngo abagabo babo baze kugarukamuri Misiri. Imana itugira nk’Umuryango kandi ivyo sivyiza. In zige zari zihari kw’isi yari yugarijwe n’umwijima. Bariye vyose vyari bisigaye i Misiri. Kandi vyari ibisanzwe kubera za mana zabo ntizigeze ziharagika ibimenyetso vyose.

                      

Imana yaragize umutima wa Farawo gukoma ntara kugirango yereke abantu biwe ibimenyetso vyiwe  Farawo yarabona ivyo no gutahura ko n’ubwoko buzotegerezwa kumenya Imana Imwe Rudende kandi y’ Ukuri n’ Imana ya bose  kandi iri hejuru ya vyose  Inzige zarungitswe kurangiza ivyo urubura rutigeze rurangiza  (Kuvayo 10:3-6).

 

Farawo yabariye Mose kandi ko yo kura izo nzige yagize. hamwe nivyo Farawo yarankiye abantu b’ Imana kugenda.

 

Ikimenyetso c’icenda : Hacura Umwiza

Uwo muco mugihugu ca Misiri wabaye kukiringo c’iminsi indwi ariko  Ab’isirayeli bari bafise umuco kuruhande rwabo mugihe c’ iminsi itatu Farawo yarahamagaye Mose iwe kukirimba aramubarira ati abantui bose barshobora kugend gusenga Imana, artiko ngo ibitungano vyabo vyosigara. Ibitungano vyari kuruhand rw’Abisirayeli nk’igikjoresho c’Ishikanwa ku Mana Nkuru.

 

Ikigikorwa cari giteye kubiri n’inkomezi n’ububasha bw’ Imana za Misiri arizo Sungod Ra canke Amun-Ra.

 

Umutima wa Farawo warugumye n’ukuvuga “Nimunvireho ni mugende, kandi ntu bone no mumaso hanje  kandi,umunsi uzobona mumaso h’ Imana uzopfa” Mose yaremeye ko atazobona mumaso ha Farawo kandi kubera ko carigihe c’ Ikimenyetso ca nyuma.

 

Farawo yabariye Mose kandi ko yo kura izo nzige yagize. hamwe nivyo Farawo yarankiye abantu b’ Imana kugenda.

 

Imana yabandanije gukora ibimenyetso n’ibitangaza kugirango ubwoko bwose bubashe kumenya Imana imwe Rudende kandi y’ Ukuri.

                      

Umumalayika  abarira Mose atoi hariho ab’isirayeli bategerezwa kuvanwa muir Misiri Mose abarira ab’isirayeli ko bogurana nogusega ingabire kuba nya Misiri  uwo mutima wogukehwa wabaye kugutinya Mose no kwibuka iminsi ya kahise  nk’umuhizi mukuru wo muri Misiri. Kandi anye Misiri bari bafise umutima wogushima kuri birya ab’isirayeli babakoreye.

 

Mose yamenye ko ikimenyetso ca nyuma rwari urupfu rw’abana b’impfura z’abanytu n’ibitungano vbyari ivyishangije vyo nyene ku Mana. Imana yabwiye Mose ingene ashobora gukingira abana b’impfura bAbisirayeli.

 

Pasika ya Mbere

Kuvayo igice ca 12 kiratubwira yuko Ukokwezi kwa mbere kuzo babere  ukwezi kwa mbere kw’umwaka kumunsi wa cumi kandi n’uwambere w’ intama izoshirwa kuruhande mumiryango. uwo mwagazi w’intma uze ubikwe gushika kumunsi wa cumi nakane no kwicwa kumugoroba.

 

Ntamw’Isirayeli n’umwe azosohoka hanze gushika igitondo c’ejo. Inyama zokejwe n’imitsima itambiwe niyo bazorya. Ikizoba gisigaye cose kizo turirwa hanyuma gitabwe hanze mugintocaho. Ab’Isirayeli bafunguye neza cane bitegeguriye  kugenda bambaye inkweto zabo kumaguru hamwe n’imikogote yabo kumabokjo.

 

Mugihe babaga umwagazi w’intama baca basiga amaraso kugishima ryango. Ukwo kwabaye nkurindwa n’ Imana  Nk’Umumarayika w’ uwupfu aca mwijoro  yac’abona inzu ifise amaraso kugishima ryango yaca ayirengana.

 

Ukwo nikwo kwabaye nk’icibutso c’Umunsi Mukuru w’Uhoraho kuri buri ruvyaro (Kuvayo 12:14). Yashizweho nka Pasika buri ya buri mwaka wumunsi wa cumi na kane y’ukwezi kwa mbere.

 

Igice ca 15 kiratubarira  kurya kumukate utagira umwambiro kw’iminsi indwi , umunsi wa 15 n’umunsi wa 21 umunsi wa Abibu n’umunsi mweranda. Bitegerezwa ko tutogira igikorwa na kimwe  atari uguteka infungurwa gusa vyonyene. Bidusaba ko twotegura neza icumba cacu imbere y’iminsi 15 Ab’Isirayeli barabwiwe gutanga amafu iminsi yose nk’umukate, hamwe nivyo guteka munzu zabo imbere yuko basohoka bava muri Misiri (Kuvayo 12:15).

 

Indwi tudashobora gufungura umwambiro uwariwo wo wose  igihe c’ukuzigamwa ibihe bidashira hariho ibintu vyinshi dutegerezwa kwigishwa  kuvyerekeye umunsi Mukuru ariko tuzobivugana mu nyigisho God’s Holy Days ( N° CB 22).

 

Ijoro Imana yaciriye iteka ibigirwamana vyose vya Misiri. Ikimenyetso cose cari ikigirwamana ca sengwa na banye Misiri. Ntakwizera bari bafise kwerekana ko ibimenyetso vyose vyari ivyigitangaza vyari bibi kubantu no kubitwara. Hamwe nivyo Farawo yar’imana kubantu biw kandivyo vyerekana ko atayindi mana umwami c anke umwana w’umwami canke ibigirwa mana bifise ingufu hejuru y’ Imana Imwe Rudende kandi y’ Ukuri.

 

Kwubaha Imana Ab’Isirayeli barafunguye Pasika mukwihuta no kwitegurira urugendo.

 

Ikimenyetso ca cumi: Hapfa abana b’ Impfura

Hagati mwijoro abana bose b’impfura n’ibitungano vyose birapfa Kuva kumpfura ya Farawo yari kuntebe yiwe n’icambere cose c’igitungano carapfuye (Kuvayo 12:29). Harabaye amarira mùenshi muri Misiri kubera imiryango myinshi yarabuze. Ariko Ab’Isirayeli bari bamerewe neza kuko mumiryango yabo atanakimwe cabaye kuko bari ba bwiwe n’ Imana ko bosiga amaraso kubishima ryango vyabo. (Kuvayo 12:27-28) kandi ivyo vyerekanye ubutandukanire bw’abantu babiri.

 

Rero Farawo aratahura ko Imana nyen’inkomezi ya Isirayeli ninkuru kandi isumba izindi mana zose Farawo yigeze kumenya. imana ziwe zariho ariko zarapfuye. rero yariko arihutira kugeseza abana ba Isirayeli.

 

Farawo yahamagaye Musa na Aroni mwijoro no kubabwira (Kuvayo 13:3ff.), “Haguruke nimuve mubantu banje, wewe n’abana ba Isirayeli gende mukorere iyo Mana yanyu muvuga. Kandi mwakire n’ibitungano vyanyu kandi mugende kndi nanje mu mpezagire”.

 

Uko niko Ab’Isirayeli basohotse muri Misiri bamaze yo imyaka 430 iheze (Kuvayo 12:40-41). Imana yabariye abana ba Isirayeli ko bobarira uruvyaro rwabo kuva kuri buri bwoko kuko atipfuje ko bibagira uburyo yabakuye muri Misiri mu kinyago. (Kuvayo 13:3-10). N’”ijoro ry’ugutunganya”,  “Ijoro ryo gusumwa kuruvyaro  rwose ibihe bidashira.

 

Nimba Umumarayika yarinzwe abana ba Isirayeli bava muri Misiri niko yabarinze nkinki y’igicu co kumurango n’inkinki y’umuriro w’ijoro. Umumarayika w’ uhoraho ntiyaretse Isirayeli. Ima,a yarabarinze abana b’Asirayeli mumwidegenvyo mubugararwa gushika kukiyaga ca shamu.

 

Iyo yari inzira ndende cane kandi yumye ariko abana ba Isirayeli barabandanije  ntibigeze basubira inyuma muri Misiri, naho hariho ibigeragezo n’izindi mbanvu.

 

Inyuma yaho basohokeye  Farawo  yararize cane yicuza igituma yarekuye ab’Isirayeli. Banye Misiri rero barabuze abaja. Yaciye ategura amafarasi yiwe n’ingabo ziwe kugirango bakurikire Abaja biwe.

 

Mukanya gato Farawo n’ingabo ziwe  barakurikiye Ab’Isirayeli  bagira bashikire ikiyaga c’Ishemu  naho abana ba Isirayeli babonye ibitangaza n’ubushobozi bw’ Imana Imwe y’ ukuri kandi Rudende  barashavuye n’ugushaka gusubira inyuma muri Misiri.

 

Mose nk’umurongozi wabo yababwiye ati  “Ntimugire agahinda ni muhaguruke muzobona itangaza gikuru c’ Imana kuruno munsi, kuko abo banye Misiri mubona uno munsi ntabo muzosubira kubona kuko Imana irabarwanira uno munsi kandi muzogira amahoro n’Umutekano“ (Kuvayo 14:13-14).

 

Mose yarahagaritse inkoni yiwe no kurambika mu kiyaga ghitukura gica kiricamwo kubiri hanyuma Ab’isirayeli bararujabuka hameze ubutaka igikingi cari imbere y’Abisirayeli caciye gihinfukira inyuma yabo. Igikinki cari rero hagati  yabanye  Misiri na bany’isirayeli. Igikingi cari umwiza kubanye Misiri ariko kubanye’Isirayeli catanga  umuco . Ibicu vy’uburaruko murico giha cagize Iukiyaga  gitukura kuba agataka muryo joro. Hanyuma ab’Isirayeli bagenze genze hejuru yico kiyaga nguko umengo haragataka katigeze kabaho uruzi.

 

Abanye Misiri barabandanije gukurikira abanya Isirayeli kugeza kuwanyuma gushika kukiyaga gitukura Mose ntiyigeze atwara kandi inkoni yiwe abanye Misiri bashitse i,bare y’ikiyaga gitukura baciye batwarwa bose  Uko nikwo Imana yaci Imwe y’Ukuri kandi Rudene ya kijije abasirayeli mugihugu c’ Inyagano.

 

N’Ab’Isirayeli barabonye igikorwa gimoye cane Imana y’akoreye aba nya Misiri kandi abantu barahine agashitsi baratinya Imana no kumwizera Imana. N’intumwa yiwe Musa‘ (Kuvayo 14:31).

 

 Raba kandi inyigisho Moses and thes Gods oif Egypt (N° 105) le texte principal ici.

 

q