Ishikanwa ry’Ivyeze [106bz]

Ishikanwa ry’ivyeze rizunguzwa ni icigwa gikomeye cane kugira umuntu atahure akamaro k’ikimazi ca Kristo n’ubushobozi yahawe kubwo kuzuka kwiwe mu bapfuye.

Kristo niwe yatanguje ibijanye n’amashikanwa azunguzwa imbere y’Uhoraho; yazanwa imbere y’Imana. Kristo niwe yari icamwa ca mbere kandi ibi bigereranwa n’umugirwa w’ishikanwa ry’ivyeze rizunguzwa ryatangwa mu kiringo ca Pasika/y’imitsima itambiwe. Iki cari ikiringo ca mbere, kibandanya gushika aho igihe c’abapagani kizorangirizwa kandi na bamwe 144000 muri Isirayeli bagakwira.

Abalewi 23 harerekana Ishikanwa ry’ivyeze rizunguzwa ko ritangwa, bukeye bw’Isabato yo kw’iyinga mu gihe ca Pasika/y’Imitsima itambiwe.

Ishikanwa ry’Ivyeze rizunguzwa ryatuma ata ntete zumye canke mbisi zaribwa, imbere y’uko iryo shikanwa ritangwa uwo musi (Abalewi 23:14). Imbere y’ uko ishikanwa ry’ Ivyeze rizunguzwa, hafungurwa umwimbu w’ibihitira. Ibi biravugwa neza muri Yosuwa 5:11-12, aho ivyimburwa bishasha vyaribwa inyuma ya Pasika muri Kanani nsha.

Nk’uko Ivyeze bizunguzwa biserukira ivyambere mu vyamwa vy’umwibu mushasha. Kristo niwe camwa ca mbere. Aherekezwa n’imfunguro y’umukate na vino. Umwagazi w’isuguru watangwa yari Kristo.

Ibi birahuye n’ivyo muri Yohana 20:1, 14-18, aho tubona Mariya yagiye ku mva kare mu gitondo co kuwambere w’imisi indwi, igihe hatari bwo hatangure kubona neza, agasanga ikibuye bazibije imva catembagajwe. Kristo rero yari yamaze kuzuka mw’ijoro ryo kw’Isabato. Ivyo vyabaye Isabato irangiye, neza na neza imbere y’uko umusi wa mbere w’iyinga utangura. Mukiyago ciwe na Mariya, muri Yohana 20 :15-17, turazi neza ko Atari bwo aduge mw’Ijuru kandi yategerezwa kutihumanya mu gukora ku muntu n’umwe imbere y’ukubanza kuduga ku Mana. Yararindiriye kubanza gutanga ikimazi, kizunguzwa nk’ivyeze vya mbere, kugira abone guhabwa ikibanza mw’Ijuru, nk’umuherezi wacu mukuru. Twisunze mu ba Heburayo, turazi ko yatanze ikimazi c’amaraso kugira yinjire ahera cane. Ico kimazi c’amaraso yari we nyene ubwiwe hama ahera cane ni igishingo c’Imana Data.

Akamaro k’ibi, n’uko Imana yageze Umurongozi w’ihanga ryayo, yari yariteguye kwitanga kuneza y’abantu biwe. Satani ntiyari yiteguye kubikora yaciye yirukanwa mw’Ijuru. Iyo mpano y’ubuzima bwiwe kuri bene se, kari akarorero aduhaye twese. Intumwa zose, kiretse Yohana, zarishwe rubozo, gutyo berekana urukundo bafitiye bene Data, bagerageza kunesha wa mubi n’inkomezi z’iy’isi.

Iki kimazi ca Kristo catangiwe ab’umubiri ndetse n’ibiremwa vy’impwemu. Iri shikanwa ry’Ivyeze rizunguzwa n’ibimazi bijanye naryo vyose bihurikiye hamwe. Ibimazi vyose vy’amaraso n’amashikanwa yose y’Ivyeze yatangwa vyagereranya iki kimazi kidasanzwe ariwe Kristo. Ibi vyakozwe kugira yerekane ko Impongano n’iciru c’ibiriho vyategerezwa gutangwa ku Mana kugira duseruke imbere y’Imana. Kristo rero yarabitunganije vyose.

Kuvayo 29:24-27 haravuga ishikanwa ry’iciru c’abaherezi bakomoka kuri Aroni. Kuvayo 29:29-30 harerekana ko irya mbere mu mashikanwa y’ivyeze ryari iryo gutangirwa iciru c’abaherezi no kumesura ivyambarwa vyabo, kugira bakore ibango ryabo ryo mu kibanza c’ahera. Kristo niwe yasubiye mu gishingo c’abaherezi bivuye ku kimazi ciwe. Vyaratahuwe ko Mesiya yari Mesiya wa Aroni. Yari Umuherezi Mesiya. Yabaye Umuherezi mukuru kw’itegeko rishasha ari ryo rya Melekisedeki. Ibindi vyanditswe vyerekeye ukwitunganya kw’abaherezi n’Imana ni ibi: Abalewi 8:27-29, Abalewi 9:21 n’Abalewi 10:14-15. Kuvy’ishikanwa rizunguzwa, Abaherezi barahabwa umugabane. Uwo mugabane rero ubu ubikiwe abatoranijwe, bikerekana ko turi abaraganwa na Kristo, tukaba umugabane w’ishikanwa rizunguzwa (Abalewi 14:12-24). Kristo yaramesuje ivyambarwa vy’abatoranijwe ishikanwa rizunguzwa, kugira babe Abaherezi kandi baseruke imbere y’Imana bambaye neza (soma kandi Ezekiyeri 44:17 na Zakariya 3:5, Matayo 22:11-12, Ivyah. 3:4,18, 6:11, 7:9,14 na 16:15).

Abalewi 7 havuga ivy’impongano y’ivyaha, itangirwa abaherezi. Nayo nyene Kristo yarayitanze. Zina muhungu wo mu balewi n’umuherezi wese bari inyegu y’Uhoraho kandi, muri Kristo, uwariwe wese mu batoranijwe, umuntu wese yatowe akizerwa nk’umuherezi yaritangiwe na Kristo mu kumupfira, nk’ikimazi c’ivyaha.

Iki kigereranyo kirabandanya mu balewi 7:11-25, kuvy’ibimazi vy’ishimwe n’ishikanwa ry’inkoro n’ayazunguzwa. Ikimazi ca Kristo kiduha kuba mu mahoro kandi gishitsa ubuhanuzi bwo muri Yesaya, nk’umutware w’amahoro. Yitangiye amahoro kandi yakuyeho ishikanwa ry’ikimazi c’amahoro. Iyo tuvuze ko Kristo yakuyeho ibimazi, ntiyabigize kubwo kubaho kwiwe. Ahubwo yabigize kubw’ikimazi ciwe.

Ikimazi c’ifuhe, mu Guharura 5:12-31, naco kirimwo. Ishikanwa rizunguzwa kugira bumvikanishe umugore n’umugabo naryo niryo guhuza abatoranijwe mu mahanga n’umugabo wabo, Kristo. Umukenyezi aba avumwe kubw’ubusambanyi (Guharura 5:21), nk’uko Isirayeri ivumwe kubwo gusenga ibigirwamana. Mesiya yahuje Isirayeli n’Ingabo n’Imana kubw’ishikanwa ryiwe rizunguzwa.

Ukwiyegurir’Imana kw’umunaziri ntibikibaho kuri twebwe. Kubw’ikimazi ca Kristo, dushobora kurya Umukate no kunywa Umuvinyu wa Kristo. Impamvu yatuma umunaziri yirinda umuvinyu ni kubera ata Mpwemu Yera yaba afise. Ni kubw’uwo mugirwa wo kwitunganya yashobora kwegera Imana; Mpwemu Yera yatangwa n’Imana gusa mugihe bikenewe, nk’igihe ca Samusoni. Ntanakimwe twoshobora gukora kubwacu, kugira twegere Imana. Ikimazi ca Kristo kirahagije kubw’ivyo, twese turi abanaziri, ibihe vyose, ku Mana. Umuco n’ukunengesera kw’Imana biratwakira kandi Izina ry’Imana riri kuri twebwe, kuko turi bamwe mu bana ba Isirayeli (Guharura 6:27).

Ishikanwa ry’Ivyeze rizunguzwa rya Kristo ritangura kandi guharurwa kuva ritanzwe gushika kuri Pantekoti (Abalewi 23:15-17), kikaba ikimenyetso c’ugcungurwa kw’abatoranijwe mu muzuko wa mbere. Amasabato Ndwi yo kw’iyinga aharurwa kuva ku musi w’ishikanwa ry’ivyeze rizunguzwa kugira dushike kuri Pantekoti, n’ukuvuga bukeye bwo kw’Isabato y’indwi. Ishikanwa ry’Ivyeze rizunguzwa na Pantekoti bishika vyose ku wambere w’iyinga, kuwa mungu (hagati yavyo hacamwo imisi 50).

Iyo misi mirongo itanu yerekana itunganwa rya Yubile mu muntu. Vyerekana imyaka mirongo itanu y’iterambere rya Mpwemu Yera mu muntu (Ivyo biva kukuntu uwukuze aba afise imyaka 20 hama kubaho bikaba bimara imyaka 50 y’ubuzima bw’uwukuze). Iryo shikanwa ryerekana kandi ukuza kwa Mpwemu Yera ku batoranijwe. Abatoranijwe bahawe Mpwemu Yera n’ububasha, nk’ihanga, kuri Pantekoti ya mbere, mu mwaka wa 30 IC. Ivyo vyashikije ikigereranyo c’imitsima itambiwe (Abalewi 23:15-17), bakaba bogejwe na Mpwemu Yera.

Ikimazi co kuri Pantekoti, co mu Balewi 23:18, hasabwa imyagazi y’intama indwi, imasa y’umukangara, n’impfizi z’intama zibiri hamwe n’ibiturire (ibinyobwa) n’ishikanwa ry’ivyavuye mw’ifu y’ibinyantete. Iyo myagazi ndwi igereranywa n’amashengero ndwi y’Imana (Ivyah. 1-3). Imasa y’umukangara niyo masa yatangwa nk’umurongozi fatiro ry’abatoranijwe hama intama zibiri zerekana ba bavugishwa n’Imana babiri (Ivyah. 11). Nivyo kandi biterekwako amatara mu Rushengero, birabandanya gushika igihe c’ukugaruka kwa Mesiya. Hariho cumi.

Amashikanwa ya vino n’ibiturire (ibinyobwa) ni abatoranijwe. Ni abatoranijwe gusa bari muri Kristo Yesu batunganijwe kubw’ibimazi n’ishikanwa. Kubw’ikimazi ciwe, Kristo yabaye Umuherezi mukuru mu batoranijwe aribo barobanuwe nk’amabuye mazima y’Urushengero rw’Imana, Ikibanza cera. Amashikanwa azunguzwa n’ivyera vyose vyahawe abatoranijwe, abaherezi b’Imana (Guharura 18:11-18).

Ibi vyerekana ijambo ry’ugutungana kwa Isirayeli no kwemerwa n’Imana. Ayo mashikanwa yose yazunguzwa imbere y’Uhoraho, kugira ashike imbere y’Imana kandi yemerwe. Kristo yatanguye ibi, nk’icamwa ca mbere kizunguzwa imbere y’Imana. Yarateguye ikibanza kugira abatoranijwe barobanurwe mu mahanga bongere babatizwe, bacungurwe kandi bazunguzwe imbere y’ Uhoraho. Dutegerezwa rero kuba abaherezi, batoranijwe kandi begurirwa Imana, bitegurira imyaka igihumbi.