Makanisa ya Kikristo ya Mungu
[F027viii]
Maoni juu ya Danieli
Sura ya 8
(Toleo la 1.0 20200929-20200929)
Maono haya yanahusu unabii
wa mabadiliko ya falme.
Christian
Churches of God
E-mail: secretary@ccg.org
(Copyright © 2020 Wade
Cox)
(tr. 2023)
Karatasi hii inaweza kunakiliwa kwa uhuru na
kusambazwa ikiwa imenakiliwa kwa jumla bila mabadiliko au kufutwa. Jina la
mchapishaji na anwani na ilani ya hakimiliki lazima iwekwe. Hakuna malipo
yanayoweza kutolewa kwa wapokeaji wa nakala zilizosambazwa. Nukuu fupi zinaweza
kujumuishwa katika nakala muhimu na hakiki bila kukiuka hakimiliki.
Karatasi hii
inapatikana kutoka ukurasa wa mtandao wa dunia nzima:
http://www.logon.org and http://www.ccg.org
Maoni juu ya Danieli Sura ya 8
Utangulizi
(cf. P210A).
Danieli alipewa maono ya Wakati wa Mwisho ambayo alielezwa kwa sehemu tu.
Uchumba huo ulitokana na mzozo wa Wamedi na Waajemi. Hizi ndizo zilikuwa pembe
mbili za kondoo-dume, na moja ilikuwa nyuma kuliko nyingine na ile ya juu zaidi
ilikuwa ya baadaye. Dario Mmedi alikuwa mfalme aliyetajwa katika Danieli na
alikuwa chini ya Waajemi wenye nguvu zaidi. Wagiriki waliwashinda kwa zamu, na
Wagiriki vivyo hivyo walibadilishwa na mfumo wa Kirumi. Shughuli hii yote
inachezwa chini ya ratiba kali inayofikia kilele katika Siku za Mwisho.
Danieli Sura ya 8
1Katika mwaka wa tatu wa kutawala kwake mfalme Belshaza, maono yalinitokea mimi Danielii, baada ya yale ambayo niliona hapo kwanza. 2Nikaona katika maono; Ikawa, nilipoona, nalikuwa huko Shushani ngomeni, iliyoko katika wilaya ya Elamu; nami nikaona katika maono, nami nilikuwa karibu na mto Ulai. 3Nikainua macho yangu, nikaona, na tazama, kondoo mume amesimama mbele ya mto, mwenye pembe mbili, na pembe hizo mbili zilikuwa ndefu; lakini mmoja alikuwa mrefu kuliko mwingine, na aliye juu zaidi alikuja mwisho. 4Nikamwona kondoo mume akisukuma upande wa magharibi, na kaskazini, na kusini; hata mnyama awaye yote asiweze kusimama mbele yake, wala hapakuwa na ye yote awezaye kuokoa na mkono wake; lakini akafanya kama alivyopenda, akawa mkuu.
Elamu ni Uajemi,
taifa la wana wa Elamu. Wao ni wa Kisemiti. Wao ni Iran ya kisasa. Wamedi ni
wana wa Madai, mwana wa Yafethi, na walikuwa washirika wa Waajemi na wanaunda
sehemu kubwa ya Wakurdi wa kisasa. Wakurdi, hata hivyo, pia wana sehemu kubwa
ya Semitic Haplogroup J2 kama vile makabila mengine yanayowazunguka katika
Levant ya kaskazini. Haplogroup J2 inapatikana zaidi Ulaya, lakini inapatikana
hasa kaskazini mwa Levant (Kurdistan, Armenia), Anatolia: Muslim Kurds (28.4%),
Waturuki wa Kati (27.9%), Georgians (26.7%), Iraqi (25.2%), Walebanon (25%),
Wayahudi wa Ashkenazi (23.2%) na Wayahudi wa Sephardi (28.6%) (cf. Wikipedia
art. 'Haplogroup J').
Waajemi walikuwa
wametoa tangazo na kusaidia ujenzi wa Hekalu la pili huko Yerusalemu. Hekalu
liliamriwa kukamilishwa na kukamilishwa katika utawala wa Dario II, Dario
Mwajemi, mwaka wa 423 KK. Katika mwaka wa 334 KWK, Aleksanda, mfalme wa
Wamakedonia, aliingia Uajemi na kufanya vita na Wamedi na Waajemi waliotawaliwa
na Dario wa Tatu.
5Nilipokuwa nikitafakari, kumbe! 6Basi akamwendea yule kondoo dume mwenye pembe mbili niliyemwona amesimama karibu na mto, akamkimbilia kwa hasira ya nguvu zake. 7Nikamwona akimkaribia huyo kondoo mume, naye akamsonga kwa kipigo, akampiga kondoo dume, akazivunja pembe zake mbili; wala kondoo mume hakuwa na uwezo wa kusimama mbele yake; ardhi, na kumkanyaga; wala hapakuwa na mtu ye yote aliyeweza kumwokoa huyo kondoo mkononi mwake. 8Kwa hiyo beberu akaendelea kuwa mkuu sana, na alipokuwa na nguvu, ile pembe kubwa ilivunjika; na kutoka humo zikatokea nyingine nne mashuhuri kuelekea pepo nne za mbinguni.
Hadithi ya
Alexander inajulikana sana. Alikufa mwaka wa 323 KK na kufuatiwa na majenerali
wake wanne ambao waligawanya milki kati yao wenyewe. Kutokana na mgawanyiko huo
kuliibuka kile ambacho baadaye kilikuja kuwa Milki ya Kirumi.
9Na katika mojawapo ya hizo pembe ikatokea pembe ndogo, iliyozidi kuwa kubwa sana, kuelekea kusini, mashariki na nchi ya uzuri. 10Ikaendelea kuwa mkuu, hata jeshi la mbinguni; ikaangusha chini baadhi ya jeshi na nyota, ikazikanyaga.
Wayunani chini ya
Alexander waliikalia na kuharibu Tiro lakini hawakuharibu Yerusalemu kwa sababu
unabii wa Danieli ulionyeshwa kwa Aleksanda na aliridhika kutoa dhabihu huko.
Warumi waliikalia Yuda na walikuwa muhimu katika kifo cha Kristo; kwa maana
Kristo ndiye Mkuu wa Jeshi. Sadaka ya kuteketezwa ya daima iliondolewa na
Hekalu likaharibiwa mwaka wa 70 BK. Unabii huo umefunikwa katika Danieli sura
ya 9 na umefafanuliwa katika jarida la Ishara ya Yona na Historia ya Kujengwa
upya kwa Hekalu (Na. 013).
11Naam, akajitukuza hata mkuu wa jeshi, akamwondolea sadaka ya kuteketezwa, na mahali pa patakatifu pake pakatupwa chini. 12Jeshi likatolewa kwake pamoja na dhabihu ya kila siku kwa sababu ya uasi, nayo kweli ikaiangusha chini; nayo ikafanya, na kufanikiwa.
Pembe hiyo
ilipaswa kuunda himaya, na kisha itupwe chini na mfumo wa kidini uchukue mahali
pake kama sanamu ya mfumo wa ufalme wa chuma katika
Danieli sura ya 2.
13Kisha nikamsikia mtakatifu mmoja akinena, na mtakatifu mwingine akamwambia yule aliyesema, "Maono haya kuhusu dhabihu ya kila siku na kosa la uharibifu ni hadi lini, hata kukanyaga patakatifu na jeshi?" 14Akaniambia, Hata siku elfu mbili na mia tatu; ndipo patakatifu patakapotakaswa.
Kurejeshwa kwa
hali yake halali ni maoni ya kuvutia sana na yanahusu Yerusalemu. Yerusalemu
lilikabidhiwa kwa Warumi na likakanyagwa kwa karne nyingi. Yerusalemu ilikuwa
kwa haki mji mkuu wa Israeli baada ya ushindi wake na Daudi na kuingia kwake
ca. 1005 KK. Ikawa sehemu ya Yudea kama Mlima Mtakatifu wa Sayuni.
Danieli hakuelewa
maono hayo na akaomba afafanuliwe. Malaika Gabrieli aliambiwa na Malaika Mkuu
Mikaeli aeleze maono hayo.
15Ikawa, mimi, naam, mimi Danieli, nilipoyaona maono hayo na kutaka kujua maana yake, tazama, palikuwa pamesimama mbele yangu kama sura ya mwanadamu. 16Nikasikia sauti ya mtu katikati ya ukingo wa Ulai, ikiita, ikisema, Gabrieli, mfahamishe mtu huyu maono haya.17Basi akakaribia mahali niliposimama; lakini akaniambia, Fahamu, Ee mwanadamu;
Maono hayo
yalikuwa kwa ajili ya Wakati wa Mwisho, lakini kulikuwa na uhusiano wa moja kwa
moja kati ya shughuli katika unabii na Wakati wa Mwisho.
18Basi alipokuwa akisema nami, nilikuwa katika usingizi mzito kifudifudi, lakini akanigusa na kunisimamisha wima. 19Akasema, Tazama, nitakujulisha yatakayokuwa siku ya mwisho ya ghadhabu; 20Yule kondoo dume uliyemwona mwenye pembe mbili ni wafalme wa Umedi na Uajemi. 21Na yule beberu ni mfalme wa Ugiriki, na ile pembe kubwa iliyo katikati ya macho yake ndiye mfalme wa kwanza. 22Sasa falme hizo nne zilisimama kwa ajili yake, lakini falme nne zitatokea katika taifa hilo, lakini si katika uwezo wake. 23Katika siku za mwisho za ufalme wao, wakosaji watakapotimia, mfalme mwenye uso mkali na anayeelewa maneno ya fumbo atasimama. 24Na nguvu zake zitakuwa nyingi sana, lakini si kwa uwezo wake mwenyewe; 25Na kwa hila yake atafanikisha hila mkononi mwake; naye atajitukuza moyoni mwake, na kwa amani atawaangamiza wengi; naye atasimama juu ya Mkuu wa wakuu; lakini atavunjwa bila mkono. 26Na maono ya jioni na asubuhi yaliyosemwa ni ya kweli. maana itakuwa siku nyingi. 27Mimi Danieli nikazimia, nikaugua siku kadhaa; baadaye nikaondoka, nikafanya kazi ya mfalme; nami nilishangazwa na maono hayo, lakini hakuna aliyeyafahamu. (KJV)
Ufafanuzi wa maono
ni huu.
Tunajua kutokana
na maandishi kwamba inahusiana na Wamedi na Waajemi na waandamizi wao,
Wamasedonia na Wagiriki. Ufalme wao chini ya Alexander ukawa mkuu na kifo chake
ukagawanywa katika wanne kati ya majemadari wake.
Alexander alikufa
mwaka 323 KK. Hakuacha mrithi wa kiti cha enzi. Ombwe hili la mamlaka
lilisababisha mapambano makali kati ya majenerali wake kwa ajili ya udhibiti wa
ufalme huo. Mkewe Roxana, binti mfalme wa Bactria, alijifungua mtoto wa kiume
muda mfupi baada ya kifo chake. Mtoto alikuwa mrithi halali wa kiti cha enzi.
Hata hivyo, Cassander, mmoja wa majenerali, aliwaua Roxana na mtoto wake
mchanga.
Mapambano ya
kugombea madaraka miongoni mwa majenerali yaliendelea hadi 315 KK, wakati vyama
vilivyoongozwa na majenerali wanne wa juu viliamua kugawanya ufalme kwa njia
nne. Danieli alitabiri mgawanyiko huu katika Danieli 8:21-22. Majenerali hawa
wanne walijulikana kama Diadochoi, ikimaanisha Warithi kwa Kigiriki.
Majenerali na
maeneo yao ya utawala walikuwa:
Ptolemy Lagi
alitawala Misri, Palestina, Arabia, na Petrosea. Alisaidiwa na jenerali
Seleucus. Jenerali Seleucus hapo awali alipewa Babeli, lakini alilazimishwa
kutoka na Antigonus.
Antigonus
alitawala Syria, Babeli, na Asia ya kati.
Cassander
alitawala Makedonia na Ugiriki.
Lysimachus
alitawala Thrace na Bythinia.
Mzozo unaoendelea
kati ya Diadochoi ulimwona Antigonus, majenerali mbaya zaidi, akitiishwa na
muungano wa wengine mnamo 312 KK. Familia yake ilikimbilia Makedonia ambako
walianzisha ufalme mdogo. Ufafanuzi wa migogoro na umuhimu wa migogoro hiyo
kuanzia Vita vya Granicus hadi Vita vya Ipsus yamefafanuliwa katika sehemu
iliyo hapa chini ambapo maelezo zaidi yanatolewa kuhusu uhusiano wao na unabii
kuhusu Siku za Mwisho.
Migawanyiko
iliyofuata ilipunguzwa hadi miwili kulingana na Misri chini ya Ptolemies na
Asia chini ya Seleucids. Warumi baadaye waliwashinda Waseleucids na milki
iliyokua kutoka kwa mfumo huo ilikuwa ya Kirumi. Mfumo wa kidini waliouunda ulitegemea
udanganyifu, na ukweli ulitupwa chini. Wameangamiza watu wengi wenye nguvu na
watu wa watakatifu wameuawa nao kwa karibu miaka elfu mbili. Walitukuka katika
akili zao wenyewe na kujitangaza kuwa miungu pia kama maliki na viongozi wa
kidini au mapapa.
"Pasipo
maonyo atawaangamiza wengi, naye atainuka juu ya mkuu wa wakuu." Hiyo
inatuambia kwamba mfumo huu utadumu hadi Siku za Mwisho na utawaangamiza wengi
na utainuka dhidi ya Masihi kama Mkuu wa wakuu atakapokuja kuwaokoa wateule.
Wakati wa Maono
Maono hayo
yalianza Vita vya Granicus mnamo Mei 334 KK.
Waajemi walikuwa
chini ya udhibiti wa Dario III aliyeitwa Codomannus (karibu 380-330 KK).
Alikuwa mfalme wa mwisho wa Milki ya Achaemenid ya Uajemi.
Wikipedia
inabainisha kwamba chilia mkuu Bagoas alimuua Mfalme Artashasta III wa Uajemi
mwaka wa 338 KK na kisha kumuua mwanawe Asses mwaka wa 336 KK. Bagoas alimweka
Codomannus akifikiri angekuwa rahisi kumdhibiti. Codomannus alikuwa jamaa wa
mbali wa nyumba ya kifalme ambaye alijipambanua katika pambano la mabingwa
katika vita dhidi ya Cadusii na alikuwa akitumika wakati huo kama mjumbe wa
kifalme. Codomannus alikuwa mwana wa Arsames mwana wa Ostanes, mmoja wa ndugu
za Artashasta na Sisygambi, binti ya Artashasta II Memnoni.
Bagoas alijaribu
kumuua Dario kwa sumu wakati alipokuwa mgumu kudhibiti. Darius alionywa na
kumlazimisha Bagoas kunywa sumu mwenyewe. Milki ya Uajemi ilikuwa haijatulia.
Sehemu kubwa zilitawaliwa na maliwali wenye wivu na wasiotegemewa na walikaliwa
na raia wasiojali na waasi.
Mnamo 336 KK,
Philip II wa Makedonia, baba yake Aleksanda, aliidhinishwa na Muungano wa Korintho
kama Hegemon wake kuanzisha vita vitakatifu vya kisasi dhidi ya Waajemi kwa
ajili ya kuharibu na kuchoma mahekalu ya Athene wakati wa Vita vya Pili vya
Uajemi. Alituma jeshi la mapema huko Asia Ndogo chini ya amri ya majemadari
wake Parmenion na Attalus "kuwakomboa" Wagiriki waliokuwa wakiishi
chini ya udhibiti wa Uajemi. Walichukua miji ya Ugiriki ya Asia kutoka Troy
hadi Mto Maiandros. Philip aliuawa kisha. Kampeni hiyo ilisitishwa kwa kuuawa
kwake huku Alexander kama mrithi wake akiunganisha udhibiti wake wa Makedonia
na Ugiriki yote.
Katika masika ya
334 KWK Alexander, aliyekuwa na umri wa miaka 20 wakati huo, baada ya
kuthibitishwa kuwa Hegemoni na Ushirika wa Korintho mahali pa baba yake,
alivamia Asia Ndogo akiwa mkuu wa jeshi lililounganishwa la Makedonia na
Ugiriki. Mara moja alikabiliana na Jeshi la Uajemi na mamluki 8000 wa Kigiriki
kwenye Mto Granicus mnamo Mei 334 KK karibu na eneo la Troy ya kale.
Vita vilifanyika
kwenye barabara kutoka Abydos hadi Dascylium (karibu na Ergili ya kisasa,
Uturuki), kwenye kivuko cha Mto Granicus (Biga Cay ya kisasa).
Maelezo
yameorodheshwa kwenye tovuti ya Wikipedia kwa
http://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_the_Granicus
"Alivuka
Hellespont kutoka Sestos hadi Abydos, na akapanda barabara ya Dascylium, ambayo
ni mji mkuu wa Satrapy ya Frygia. Wakuu mbalimbali wa Milki ya Uajemi
waliungana na kutoa vita kwenye ukingo wa Mto Granicus. Mamluki wa Kigiriki,
Memnon wa Rhodes alipendekeza sera ya ardhi iliyoungua ya kuchoma nafaka na
bidhaa na kurudi nyuma mbele ya Alexander, lakini pendekezo lake lilikataliwa”
(ibid.).
Masimulizi ya vita
hayaleti maana kubwa kwa askari kwani nafasi za jeshi la Uajemi si za kawaida
na zinaonekana kuwa matokeo ya pambano la awali ambalo huenda lilifunikwa na
Alexander ili kuficha makosa makubwa katika uongozi wake. Alikaribia kufa
katika vita hivi. Uongozi wake ulikuwa katika swali zito. Wamasedonia
walishinda vita vikali, walipigana dhidi ya jeshi mchanganyiko la Waajemi na
mamluki 8000 wa Kigiriki. Walipata hasara chache sana ikiwa akaunti ni sahihi.
Vikosi
vimeorodheshwa na Wikipedia kama ifuatavyo:
Wamasedonia na
Washirika wao wa Kigiriki, wakiongozwa na Alexander, na wapanda farasi wapatao 5,000
na askari wa miguu 30,000, dhidi ya:
Waajemi chini ya
"kamati" ya satraps na askari wa miguu wa Kiajemi wapatao 10,000
(peltasts), askari wa kukodiwa wa Kigiriki 8,000 na wapanda farasi 15,000 wa
Uajemi.
Idadi inayohusika
inatofautiana kulingana na akaunti tofauti, huku Wamasedonia wakihesabu popote
kati ya 30,000 hadi 35,000 na Waajemi kati ya 25,000 na 32,000.
Mafunzo ya fahari
ya Phalanx ya Kimasedonia yalichangia kwa kiasi kikubwa ushindi huo. Waliweza
kushinda chini ya uongozi usiojali.
Vita vilivyofuata na Waajemi
Mnamo 333 KK Dario
mwenyewe alichukua uwanja dhidi ya Alexander. Jeshi kubwa zaidi la Kiajemi
lilitoka nje na kushindwa kwenye Vita vya Issus na Dario alilazimika kukimbia.
Aleksanda aliteka mizigo hiyo ikiwa ni pamoja na gari la vita la Dario, kambi
yake na familia yake. Mnamo mwaka wa 331 KK, dada-mke wa Dario Statira, alikufa
wakati wa kujifungua akiwa utumwani. Mnamo Septemba mwaka huo Dario alijaribu
kujadiliana na Alexander ambaye alikataa ushindi wake na kumshinda kwenye Vita
vya Gaugamela. Dereva wa gari la vita la Dario aliuawa na Dario akaangushwa
miguuni mwake. Jeshi la Uajemi, likifikiri kwamba ameuawa, lilishindwa. Baadaye
Dario alikimbilia Ekbatana ili kujaribu kuunda jeshi la tatu. Wakati huo huo
Alexander alitwaa Babeli, Susa na mji mkuu wa Uajemi wa Persepolis.
Dario aliondolewa
madarakani na liwali wake Bessus na kuuawa kwa amri ya Bessus mnamo Julai 330
KK ili kupunguza kasi ya Alexander. Bessus alitwaa kiti cha enzi wakati
Artashasta V. Alexander alipunguzwa kasi, alipompa Dario mazishi mazuri.
Baadaye alimwoa bintiye Dario Statira huko Opis mwaka wa 324 KK. Kulingana na
Plutarch, Alexander alichukua moja ya katamite za Dario, towashi Bagoas (tazama
pia nakala ya Wikipedia.
http://en.wikipedia.org/wiki/Darius_III_of_Persia).
Hitimisho
Ilikuwa ni katika
vita hivi vya kwanza vya Mto Granicus mwaka 334 KK ambapo Mbuzi-dume ambaye
alikuwa Alexander alikuja juu ya Dunia na kujitupa kwa mfalme wa Uajemi. Vita
hivi vinaashiria mwanzo wa unabii.
I
napaswa kuwa
dhahiri kwamba siku 2300 za kinabii kutoka 334 KK zinaisha mnamo 1967 (hakuna
mwaka 0).
Mnamo 1967
Waisraeli walikuwa wamepigana Vita vya Siku Saba na wakashinda. Jeshi la
Waarabu lilijitolea licha ya maombi ya Israeli kwamba Hussein wa Jordan abakie
upande wowote. Jeshi la Waarabu lilishindwa na maeneo yaliyokuwa yakidhibitiwa
na Jordan kwenye Ukingo wa Magharibi wa Yordani yalikaliwa na Israeli. Hiyo
ilitia ndani Yerusalemu. Kwa hivyo baada ya miaka 2300, kutoka kwa vita vya
kwanza vya Wagiriki kwenye ardhi ya Uajemi, Yerusalemu ilirudi mikononi mwa
Wayahudi. Nchi Takatifu ilikuwa imekanyagwa kwa muda wa jioni na asubuhi 2300
kutoka kwa Ptolemies na Seleucids hadi kwa Warumi na hadi kwa Waarabu.
Hata hivyo, mfuatano
huo unaashiria tu mwanzo wa Siku za Mwisho kabla ya kuja kwa Masihi na
unaongoza hadi kwenye pambano la mwisho ambapo kundi hili la nguvu za kijeshi
na kisiasa chini ya uongozi wa kidini humshambulia kihalisi Mkuu wa Jeshi,
ambaye ni Yesu Kristo, wakati wa kurudi kwake. Si kwa wanadamu kwamba mfumo huu
unaharibiwa bali na Kristo na Jeshi.
Unabii kuhusu
kurejea kwake katika hali yake ya awali haukumaanisha kuwa Hekalu lingejengwa
baada ya siku 2300 bali lingerudishwa Yuda mwishoni mwa kipindi hicho. Pia
kutakuwa na kipindi kingine maalum cha siku 2300 na pia miaka saba juu ya
Wakati wa Mwisho ambayo kuona unabii ukiletwa kwenye mwisho na Masihi kutiisha
mfumo wa uwongo. Kisha atayatiisha mataifa.
Mwaka wa 1967 ni
mwanzo wa miaka sitini kabla ya kukaliwa kwa milenia kwa Nchi Takatifu chini ya
Yesu Kristo. Imewekwa alama katika mfano wa Kutoka kama siku thelathini za
Maombolezo ya Haruni. Inahusu kupotea na kutiishwa kwa watakatifu kama
inavyorejelewa na Danieli. Ilikuwa idumu miaka thelathini hadi 1997 wakati
miaka thelathini ya mwisho ya mwisho ingeanza, ikiwakilishwa na Maombolezo kwa
ajili ya Musa ambayo yatakamilika mwaka wa 2027 (soma jarida la Miaka
Thelathini ya Mwisho: Mapambano ya Mwisho (Na. 219)).
Katika kipindi
hiki cha miaka sitini tutaona mzozo mzima na utimilifu wa unabii wa Siku za
Mwisho.
Yerusalemu na
Israeli wataona vita kwa wakati huo hadi kutiishwa kwa mataifa kwenye vita vya
Megido kama inavyoonyeshwa katika Vita vya Hamon Gogu (Na. 294).
Itakapokwisha
Israeli itaenea hadi Frati, na Yordani, Shamu na Lebanoni zitakuwa majimbo ya
taifa kuu la Israeli chini ya Masihi.
Vidokezo vya Bullinger kwenye Sura ya 8
Kifungu cha 1
Katika mwaka wa
tatu: … Bullinger anasema: “Danieli akiwa themanini na saba. "
maono. Kama vile
maono katika Dan 7, hii pia imekamilika yenyewe, lakini ni muhimu kuchangia
uthibitisho wake wa umoja wa kitabu kwa ujumla. Maono haya (na kitabu kingine
kutoka hapa) imeandikwa kwa Kiebrania; kwa sababu kusudi lake ni kuonyesha
jinsi utawala wa Mataifa (wa Dan 2) hasa unahusu na kuathiri Israeli.
baada ya. Miaka
miwili baadaye. Mwishoni mwa ufalme wa Babeli, kwa kuwa Belshazari alitawala
zaidi ya miaka miwili.
Kifungu cha 2
Nilikuwa katika =
nilikuwa ndani. Danieli anaweza kuwa alistaafu huko (wakati wa lycanthropy ya
Nebukadneza) wakati Nehemia na Mordekai walipokuwa katika mahakama ya Astyages
(Nehemia 1:1). Kwamba Danieli alikuweko huko alikoajiriwa na Astyages ni wazi
kutoka kwenye Danieli 8:27.
Shushani. Mji mkuu
wa Uajemi wote.
Mto. Kiebrania.
"ubal = mfereji. Hapa tu, na katika mistari: Danieli 8:3, Danieli 8:6.
Kifungu cha 3
kuona = kuangalia.
kondoo dume.
Katika Danieli 8:20 hii inafasiriwa kuhusu Uajemi. Kondoo daima ni ishara ya
Uajemi. Imepatikana leo kwenye sarafu za kale za Uajemi. Mfalme alivaa kichwa
cha dhahabu cha kondoo-dume, na vichwa vya kondoo-dume vitaonekana kwenye nguzo
zilizochongwa za Persepoli.
pembe mbili.
Katika Danieli 8:20 hawa wanafasiriwa kuhusu wafalme wa Umedi na Uajemi.
juu, nk. Koreshi
(wa mwisho) akawa mkuu kuliko baba yake Astyages. Wote wawili walikuwako wakati
Danieli alipoona maono hayo. Linganisha Danieli 8:20.
Kifungu cha 4
pushing = butting:
daima uadui.
magharibi =
magharibi. Si neno sawa na katika Danieli 8:5.
akawa mkuu =
alitenda kwa kiburi.
Kifungu cha 5
mbuzi = mrukaji wa
mbuzi. Ishara inayokubalika ya Ugiriki, kama kondoo mume alikuwa wa Uajemi (ona
Danieli 8:3), kwa sababu koloni ya kwanza ilielekezwa na chumba cha mahubiri
kuchukua mbuzi kuwa kiongozi na kujenga mji, ambao walifanya, na kuuita Egeae (kutoka
Aix = mbuzi). Takwimu za mbuzi zinapatikana leo kwenye makaburi ya kale ya
Kimasedonia.
kutoka magharibi.
Kiebrania. ma"rab.Si mahali pa asili, lakini
mwelekeo kutoka humo.Katika Danieli 8:4 Kiebrania = kuelekea magharibi.
juu = juu.
mashuhuri =
dhahiri.
Kifungu cha 6
akamkimbilia.
Kuashiria kasi ya ushindi wa Alexander, ambao, katika muda mfupi wa miaka kumi
na tatu, uliitiisha ulimwengu.
Kifungu cha 7
alihamishwa na
choler = alijisogeza mwenyewe, au alipigana kwa nguvu na.
choler = nyongo.
Imewekwa na Kielelezo cha hotuba Metonymy (ya Sababu), Programu-6, kwa hasira
au hasira, ambayo ilipaswa kuwa kutokana na ziada ya bile. Kigiriki, cholos =
nyongo; ambapo tuna "kipindupindu".
hakuna ambaye
angeweza, nk. = hakuna mkombozi kwa.
mkono = nguvu.
Imewekwa na Kielelezo cha hotuba Metonymy (ya Sababu), Programu-6, kwa uwezo
uliowekwa nayo.
Kifungu cha 8
ilikua kubwa sana.
Ikirejelea kiwango kikubwa cha ushindi wa Aleksanda, kama “kukimbia” (Danieli
8:6) inarejelea upesi wao.
sana = sana.
kubwa: au, kiburi.
Linganisha Danieli 8:4 .
kuvunjwa =
kuvunjwa vipande vipande.
kwa ajili yake =
badala yake.
alikuja juu.
Septuagint inaongeza "baadaye".
nne mashuhuri =
nne zinazoonekana [moja].
pepo nne. Tazama
maelezo ya Danieli 7:2.
upepo. Kiebrania.
ruach. Programu-9.
Kifungu cha 9
moja = [the] moja.
pembe kidogo.
Tazama nukuu ya Danieli 7:8, ambapo tayari imeonyeshwa kwamba jina hili, na
washiriki hawa (Danieli 8:9 na Danieli 8:23) ni wa wakati bado ujao wa mwisho.
Tazama Programu-90.
nta = ilikua.
Anglo-Saxon, weaxan = kukua. Sambaza Ellipsis (App-6), "ilikua [na
ikawa]"
kusini: yaani
Misri.
mashariki: yaani
Babeli na Uajemi.
nchi ya kupendeza
= utukufu wa [vito]: yaani nchi ya Israeli. Ni Ezekieli pekee (Danieli 20:6,
Danieli 20:15) na Danieli hapa wanaotumia neno hili la Nchi Takatifu. Nchi sawa
na katika Danieli 11:16, Danieli 11:41. Linganisha Zaburi 106:24 . Yeremia 3:19. Zekaria 7:14.
Kifungu cha 10
hata = mpaka.
mwenyeji = nyota.
Linganisha Ufunuo 12:4 .
ya jeshi na ya
nyota. Kielelezo cha hotuba Hendiadys (Programu-6), kwa msisitizo = mwenyeji
nyota.
kuzikanyaga =
kuzikanyaga kwa miguu. Linganisha Danieli 8:13; Danieli 7:21; Danieli 7:25.
yao: yaani watu
waliofananishwa nao.
Kifungu cha 11
kwa = dhidi ya.
Mkuu wa mwenyeji.
Mungu Mwenyewe, Muumba na Mtawala wa jeshi la nyota, mistari ya Danieli 10:11
ni "ngumu" ikiwa tu Antiochus Epiphanes anadhaniwa kuzitimiza. Hakuna
ugumu unaotokana na "hali ya maandishi".
Mkuu = Mtawala.
Kiebrania. sar. Tazama maelezo ya Danieli 10:13.
na yeye. . .
ilichukuliwa: au, iliondolewa kwake: yaani, Mungu.
sadaka ya kila
siku = sadaka ya sikuzote [sadaka ya kuteketezwa]: yaani sadaka ya asubuhi na
jioni (Hesabu 28:3. 1 Mambo ya Nyakati 16:40. 2 Mambo ya Nyakati 29:7). Hii ni
ya wakati wa mwisho, na haikutimizwa na Antioko. Kazi yake ilikuwa ni kielelezo
chake, ili kuonyesha kwamba utimilifu bado utachoshwa na yeye ambaye ni “pembe
ndogo”. Tazama Programu-90; na angalia marejeo yote yaliyotolewa hapo (Danieli
8:11, Danieli 8:12, Danieli 8:13; Danieli 9:27; Danieli 11:31; Danieli 12:11).
Rejea kwenye Pentateuki (Kutoka 29:38. Hesabu 28:3). Programu-92.
Kifungu cha 12
mwenyeji Hapa neno
linatumika kwa jeshi la kijeshi, kinyume na "jeshi" la Hesabu 4:23,
Hesabu 4:30, Hesabu 4:35, Hesabu 4:39, Hesabu 4:43; Hesabu 8:24, Hesabu 8:25.
alipewa dhidi ya =
iliwekwa juu: yaani vita inainuliwa dhidi ya "dhabihu ya kila siku".
kwa sababu ya =
kwa.
uvunjaji sheria.
Kiebrania. pasha". Programu-44.
ilitupilia mbali
ukweli = ukweli ulitupwa chini. Kitenzi ni passiv.
ukweli: yaani
ukweli wa Mungu kama ulivyofunuliwa katika torati na manabii.
mazoezi = ilifanya
kwa athari. Linganisha Danieli 8:24 .
na kufanikiwa = na
kufaulu.
Kifungu cha 13
mtakatifu =
mtakatifu [one]. Mhudumu wa kimalaika. Linganisha Danieli 4:13
. Kumbukumbu la Torati 33:2. Ayubu 5:1; Ayubu 15:15. Zaburi 89:5, Zaburi
89:7. Zekaria 14:5.
mtakatifu fulani =
mtu fulani [asiyetajwa jina], au mtu kama huyo, kama vile Ruthu 4:1. Au, jina
linalofaa Palmoni = la ajabu, au [nambari] ya ajabu, kama katika Waamuzi 13:18.
Isaya 9:6. Zaburi 139:6.
Muda gani. . . ? Akirejelea muda wa kile kinachosemwa kuhusu “dhabihu
ya kila siku” na ukiwa; sio muda kabla ya utimilifu.
kuhusu, nk. = ya
"dhabihu ya kila siku" [kama inavyoondolewa].
na. Ugavi "na
[kusimamisha] maasi yenye kuangamiza (au ya kushangaza).
kutoa, nk. : au, baada ya kutoa juu ya patakatifu, nk.
mwenyeji Hapa ni
"mwenyeji", neno la kitaalamu kwa wahudumu wa patakatifu. Linganisha
Hesabu 4:23, Hesabu 4:30, Hesabu 4:35, Hesabu 4:39, Hesabu 4:43; Hesabu 8:24,
Hesabu 8:25.
Kifungu cha 14
mimi. Septuagint,
Syriac, na Vulgate zilisoma "yeye".
siku elfu mbili na
mia tatu. Tazama Programu-91, na kumbuka kwenye Danieli 8:26 hapa chini.
siku = jioni na
asubuhi, nyakati za matoleo ya "daima" au dhabihu ya kila siku.
kutakaswa =
kuthibitishwa au kutakaswa: kwa namna hii, hutokea hapa tu. Linganisha Danieli
9:24; na angalia Programu-90.
Kifungu cha 15
mtu = mtu hodari.
Kiebrania. geber. Programu-14. Hapa ni Gabrieli, ambapo jina lake.
Kifungu cha 16
mwanadamu.
Kiebrania. "adam. Programu-14.
Gabriel. Malaika
wa kwanza kati ya wawili waliotajwa katika Maandiko (Linganisha Danieli 9:21.
Luka 1:19, Luka 1:26). Wa pili ni Mikaeli (Danieli 10:13, Danieli 10:21;
Danieli 12:1; Yuda 1:9. Ufunuo 12:7).
Kifungu cha 17
mwana wa mtu. Ni
Danieli na Ezekieli pekee walioitwa hivyo, kando na Masihi. Tazama maelezo ya
Zaburi 8:4.
wakati wa mwisho.
Hii inatoa muda ambao maono haya yanarejelea. Tazama tafsiri katika (mistari:
Danieli 8:20-25), na hasa (mistari: Danieli 8:23-25). Tazama pia Programu-90;
na Linganisha Danieli 7:26; Danieli 9:26; Danieli 11:40; Danieli 12:4, Danieli
12:9, Danieli 12:13; na Mathayo 24:14.
itakuwa. Sambaza
Ellipsis (Programu-6) kwa kusoma "[yote]".
Kifungu cha 19
mwisho wa mwisho.
Dalili nyingine ya wakati wa kutimizwa kwa maono kwa wakati uliowekwa, nk.
hasira = ghadhabu
[ya Mungu].
Kifungu cha 20
wafalme. Hapa
katika Danieli 8:20 tuna mwanzo wa tafsiri; ambayo huanza na historia ya zamani
ambayo unabii (ambao ni wa wakati ujao) unahusishwa. Hii ni kuunganisha
utimilifu wa kutazamia na wa sehemu, au utangulizi, ambao unaonyesha jinsi
"pembe ndogo" itafanya, kwa njia sawa kama mtu binafsi, na sio kama
safu ya wafalme au mapapa.
Kifungu cha 21
ni mfalme wa
kwanza = anawakilisha mfalme wa kwanza: yaani, Aleksanda Mkuu (Danieli 8:5).
Kifungu cha 22
kwa ajili yake =
mahali pake.
falme nne.
Inasemekana kuwa hizi zilikuwa: (1) Ptolemy" (Misri, Palestina, na sehemu
fulani za Asia Ndogo); (2) Cassander" (Masedonia na Ugiriki); (3)
Lysimachus" (Bithinia, Thrace, Mysia, & c.); (4) Seleucus (Syria,
Armenia, na eneo la mashariki mwa Eufrate). Lakini mwendelezo wa utawala wa
Alexander ulikoma pamoja naye, na hautaonekana tena hadi "pembe
ndogo" itokee.
taifa. Septuagint
na Vulgate zilisoma "taifa lake".
si kwa uwezo wake:
i.e. si kwa nguvu ya Alexander ya kutenda na
uvumilivu.
Kifungu cha 23
wakati wa mwisho
wa ufalme wao, nk. Hii ni dalili zaidi ya kufasiri maono haya.
wapotovu.
Septuagint, Syriac, na Vulgate zinasomeka "makosa". Kiebrania.
pasha", kama vile Danieli 8:12 = maasi.Linganisha
Danieli 9:24.
wamejaa; au
wamejaza kipimo chao. Kwa hivyo haijajaa bado. Hili ni pigo kwa wote
wanaojaribu bure kufanya ulimwengu kuwa bora, na "kutambua ufalme wa Mungu
duniani" sasa.
mfalme mwenye uso
mkali = mfalme wa uwepo mkuu. Moja ya vyeo vya mpinga Kristo. Tazama maelezo ya
Danieli 7:8.
kuelewa sentensi
nyeusi = mjuzi wa kuiga.
Kifungu cha 24
si kwa uwezo wake
mwenyewe. Hatujaambiwa hapa ni nani mtoa madaraka, lakini hatuachwa katika
ujinga. Ufunuo 13:2, na 2 Wathesalonike 2:9, 2 Wathesalonike 2:10, ziko wazi
juu ya jambo hili.
Watu watakatifu =
Watu wa watakatifu. Hawa ndio "watakatifu wake Aliye Juu" (Danieli
7:18, Danieli 7:22).
Kifungu cha 25
Mkuu wa wakuu:
yaani Masihi.
atavunjwa bila
mkono. Ili kuelewa hili soma Isaya 11:4. 2 Wathesalonike 2:8. Ufunuo 19:19,
Ufunuo 19:20. Linganisha Isaya 10:12; Isaya 14:25; Isaya 31:8. Mika 5:6-7.
Sefania 2:13. Zekaria 10:11. Nahumu 1:11.
Kifungu cha 26
jioni na asubuhi.
Tazama dokezo la "siku" (App-90). Hizi zinafasiriwa kuwa ni siku
2,800. Hakuna mtu anayeweza kufasiri tafsiri na kusema ni "miaka".
itakuwa, nk.
Sambaza Ellipsis (Programu-6) hivi: "[ni] kwa siku nyingi [zijazo]": i.e. kwa wakati bado ujao.