Makanisa ya Kikristo ya Mungu
[F034]
Maoni juu ya Nahumu
(Toleo la 2.0 20141004-20230724)
Sura ya 1-3
Christian Churches of God
PO
Box 369, WODEN ACT 2606,
AUSTRALIA
E-mail: secretary@ccg.org
(Copyright © 2014, 2023Wade Cox)
(tr. 2023)
Karatasi hii inaweza kunakiliwa kwa uhuru na
kusambazwa ikiwa imenakiliwa kwa jumla bila mabadiliko au kufutwa. Jina la
mchapishaji na anwani na ilani ya hakimiliki lazima iwekwe. Hakuna malipo
yanayoweza kutolewa kwa wapokeaji wa nakala zilizosambazwa. Nukuu fupi zinaweza
kujumuishwa katika nakala muhimu na hakiki bila kukiuka hakimiliki.
Karatasi hii inapatikana kutoka ukurasa wa mtandao wa dunia
nzima:
http://www.logon.org and http://www.ccg.org
Utangulizi
Nahumu ndiye wa
mwisho kati ya manabii saba wa kabla ya utumwa akiwa wa mwisho wa kundi la pili
la watatu. Yona alihangaikia Ninawi kama vile Nahumu. Sefania alikuwa na
uhusiano lakini kwa kiwango kidogo.
Nahumu ni kitabu
cha saba cha kundi la Manabii Kumi na Wawili. Jina lake linamaanisha faraja au
huruma (cf. Isa. 57:18). Anatoka Elkoshi ambao ni mji wa SW Yuda ambapo kabila
la Simeoni lilikuwa limekaa, karibu na mpaka wa Wafilisti na Wamisri, kati ya
Beit Jibrin na Gaza. G. Nestle anaitambulisha na Kessijeh SW kidogo ya Beit
Jibrin U. Cassuto hata hivyo anaitambulisha na Umm Lagish katikati ya Beit
Jibrin na Gaza na hii inapatana na Epiphanius (cf. Interp. Dict. of the Bible,
art. 'Nahumu,' Kitabu cha, Juzuu 3, uk. 498, kol. 1).
Wasomi wengi
wanakubali kwamba tarehe ya mapema zaidi ya kuandikwa ni 663 KK wakati wa
kuanguka kwa Thebes hadi Ashuru. Tarehe ya hivi punde zaidi ni kuanguka kwa
Ninawi mnamo 612 KK. Jimbo la Neo-Babylonian lilianzishwa na Nabopolassar mwaka
wa 625 KK na, akihamasisha majeshi ya Babeli, alipanda Euphrates hadi Qablinu
ambako alilipiga Jeshi la Ashuru kushindwa kwa kiasi kikubwa. Wamedi walianza
kushambulia kutoka Mashariki na mwaka 614 waliutwaa na kuuteka mji wa Ashuru.
Nabopolassar alifanya muungano kisha mfalme wao. Kwa pamoja Wamedi na Wakaldayo
waliendelea kushambulia hadi Ninawi ilipoanguka mwaka wa 612 KK. 625 KK ndiyo
tarehe inayowezekana zaidi kwa Nahumu na Sefania wakati wa kugunduliwa kwa
Hati-kunjo ya Sheria iliyo tayari kwa ajili ya kurudishwa kwa Yosia katika
mwaka wa 18 wa utawala wake. Ndivyo ilivyokuwa mwanzoni mwa uimarishwaji wa
Wababeli ambao walipaswa kutumiwa kuharibu Ashuru.
Bullinger anaamini
kwamba mwovu wa 1:11 kwa kweli ni Rab-sheke wa 2Wafalme 18:26-28 yule Myahudi
aliyeonekana kuwa mwasi ambaye alikuja kuwa ofisa mkuu au ofisa wa kisiasa wa
Senakeribu na alikuwa na uadui mbaya sana kwa Yahova wa Israeli. Bullinger
aliweka tarehe ya uandishi kuwa mwaka wa 14 wa Hezekia na hivyo mwaka wa 704/3
KK. Labda hii ni mapema sana lakini ni baada ya kuanguka kwa Israeli.
Kama kawaida wale
wapinzani wa uvuvio wa Kibiblia na unabii hujaribu kuweka tarehe fulani au yote
ya kazi hiyo kuwa ya tarehe baada ya kuanguka kwa Ninawi lakini wasomi wengi
wenye kuwajibika waliweka tarehe ya Nahumu kabla ya anguko lakini miaka mingi
baada ya unabii wa Yona na wakati kama huo. ile ya Sefania. Wengi wanakubali
kuwa ni kazi ya kipaji cha kishairi (Interp. Dict., ibid. p. 499).
Nahumu
anatambulisha mfumo wa Waashuru na Ibada za Jua na maadui wa ulimwengu wa Baali
na Miungu Mama wa mifumo ya wakandamizaji wa kaskazini na vita vinavyotambuliwa
katika mfumo wa Biblia na sherehe za waabudu sanamu.
Baada ya maelezo
ya awali katika 1:1 kunatolewa wimbo wa akrostiki wa alfabeti ambao unaelezea
theofani ambayo ushairi wake umepotea katika tafsiri. Wimbo huo unaenea hadi
angalau mstari wa 9 na kila mstari huanza na herufi zinazofuatana za alfabeti
ya Kiebrania kutoka Aleph hadi Nuwn herufi ya 14 inayolingana na n. Wasomi
wengine wamejaribu kupata akrostiki kufikia kutoka kwa herufi inayofuata hadi
Nah katika 2:3 au 2:4. Suluhisho bora ni kuifanya ifuate nusu ya kwanza ya
Alfabeti ya Kiebrania kutoka Aleph hadi Nuwn na haswa hadi Sawmek.
Ashuru ilikuwa
imeifanya Israeli kuwa taifa tawala baada ya kutekwa kwake Dameski na kisha
ikaondoa Israeli mnamo 722 upande wa kaskazini juu ya Araxes na kuwashawishi
Yuda kutoka hapo na kuendelea na Mungu wake na mfumo wa Miungu Mama wa Baali na
Ashtorethi au Easter/Ishtar Israeli na Yuda kwa muda mrefu. Kiasi kwamba Yona
alitumwa kwao na matendo yao yalikatazwa kupitia nabii Isaya na Yeremia hadi
kufikia Sefania na kwingineko.
Katika 1:2-13;
2:1,3 kuna ahadi kwa Yuda na katika 1:10-11 na pengine 14; na katika 2:2
tunaona mwanzo wa tishio kwa Ashuru. Hata hivyo, wimbo huo ni onyo la moja kwa
moja kwa viumbe vyote na kitambulisho cha wale waliookolewa kuwa wale
wanaokimbilia kwa Mungu.
Miungu ya
Waashuru-Wababeli wa Jua na ibada za Siri itaondolewa. Mataifa ya kaskazini
kutoka Bashani na Karmeli na mito yao kutoka Lebanoni itakauka. Mifumo yao
itaadhibiwa.
Sura ya 1 (RSV kote)
1Neno la maneno juu ya Ninawi. Kitabu cha maono ya Nahumu wa Elkoshi. 2BWANA ni Mungu mwenye wivu, mwenye kulipiza kisasi; BWANA hulipiza kisasi juu ya adui zake na huwawekea adui zake ghadhabu. 3BWANA si mwepesi wa hasira, ni mwingi wa uweza, na BWANA hatamhesabia mtu mwovu kuwa hana hatia hata kidogo. Njia yake i katika tufani na tufani, na mawingu ni mavumbi ya miguu yake. 4Yeye huikemea bahari na kuikausha, huikausha mito yote; Bashani na Karmeli zinanyauka, maua ya Lebanoni yanyauka. 5Milima hutetemeka mbele zake, vilima vinayeyuka; dunia imeharibika mbele zake, dunia na wote wakaao ndani yake. 6Ni nani awezaye kusimama mbele ya ghadhabu yake? Ni nani awezaye kustahimili joto la hasira yake? Ghadhabu yake inamiminwa kama moto, na miamba inavunjika naye. 7BWANA ni nzuri, ni ngome siku ya taabu; anawajua wale wanaomkimbilia. 8Lakini kwa mafuriko yanayofurika atawakomesha kabisa adui zake, na kuwafuatia adui zake hata gizani. 9 Mnapanga nini dhidi ya Yehova? Yeye atakomesha kabisa; hatalipiza kisasi mara mbili juu ya adui zake. 10Kama miiba iliyonaswa huliwa, kama makapi makavu. 11 Je! 12BWANA asema hivi, Ijapokuwa wana nguvu na wengi, watakatiliwa mbali na kutoweka. Ingawa nimekutesa, sitakutesa tena. 13Na sasa nitaivunja nira yake isiwe mbali nawe, na kuvipasua vifungo vyako. kugawanyika." 14Mwenyezi-Mungu ametoa amri kuhusu wewe, akisema, “Jina lako halitadumu tena; kutoka katika nyumba ya miungu yako nitakatilia mbali sanamu ya kuchonga na sanamu ya kusubu. 15Tazama, juu ya milima iko miguu yake aletaye habari njema, atangazaye amani! Shika sikukuu zako, Ee Yuda, timiza nadhiri zako, kwa maana mtu mwovu hatakujilia tena, amekatiliwa mbali kabisa.
Nia ya Sura ya 1
vv. 12-15 Kisha
Mungu anaendelea na ahadi ya kwamba nira ya mfumo wa Kiashuri na Ibada za Jua
za Ashuru na Babeli na mfumo wa Mama Mungu wa kike wa mifumo ya Baali na
Ashtorethi au Easter Ishtar itaharibiwa na mahekalu yao yote yatakuwa na sanamu
hizi na ibada zao. kuondolewa katika mahekalu yao na kuharibiwa.
Kwa hivyo tunaona
hapa kwamba adui hatadumishwa tena jina lake. Mungu atamfanyia kaburi maana
yeye ni mwovu. Hili ni andiko la Masihi kama tunavyoona katika aya ifuatayo
inayosema: Tazama juu ya milima kuna miguu yake aletaye habari njema. Hii ni
akrostiki ya Kimasihi kufuatia maandiko ya Isaya na Yeremia.
Sura ya 2
1Mvurugaji amekuja juu yako. Mwanadamu ngome; angalia barabara; jifungeni viuno; kukusanya nguvu zako zote. 2(Kwa maana BWANA anarudisha ukuu wa Yakobo kama ukuu wa Israeli, kwa maana wanyang'anyi wamewanyang'anya na kuharibu matawi yao.) 3Ngao ya mashujaa wake ni nyekundu, askari wake wamevaa nguo nyekundu. Magari ya vita yanawaka kama miali ya moto yanapokusanywa; chaja prance. 4Magari ya vita yanafanya ghasia katika njia kuu, yanakimbia huku na huko katika viwanja; humeta kama mienge, hupiga kama umeme. 5Maakida wameitwa, wanajikwaa waendapo, wanaharakisha ukutani, vazi limesimamishwa. 6Lango la mito limefunguliwa, ikulu inafadhaika; 7 bibi yake amevuliwa nguo, amechukuliwa, wasichana wake wanaomboleza, wakilia kama njiwa, na kujipiga vifua. 8 Ninawi ni kama ziwa la maji ambalo maji yake hutiririka. "Simama! Simama!" wanalia; lakini hakuna anayerudi nyuma. 9 Nyara fedha, pora dhahabu! Hakuna mwisho wa hazina, au utajiri wa kila kitu cha thamani. 10 Ukiwa! Ukiwa na uharibifu! Mioyo inazimia na magoti yanatetemeka, uchungu upo viunoni, nyuso zote zinapauka! 11 Li wapi pango la simba, pango la wana-simba, ambapo simba alileta mawindo yake, ambapo watoto wake walikuwa, bila ya kuwasumbua? 12Simba alirarua watoto wake wa kutosha na kuwanyonga wana-simba wake mawindo; akayajaza mapango yake mawindo, na mapango yake nyama iliyoraruliwa. 13 Tazama, mimi ni juu yako, asema Bwana wa majeshi, nami nitateketeza magari yako ya vita kuwa moshi, na upanga utakula wana-simba wako; Nitakatilia mbali mawindo yako duniani, na sauti ya wajumbe wako haitasikiwa tena.
Nia ya Sura ya 2
Sura ya 2 inahusu
urejesho wa Yakobo kama ukuu wa Israeli. Sasa Israeli walikwenda utumwani kwa
Waashuri mwaka wa 722 KK hivyo inawabidi kurejeshwa katika Siku za Mwisho ili
jambo hili liweze kutekelezwa.
Inasemekana kwamba
andiko hili linarejelea na lilitimizwa mwaka wa 612 KK. Hata hivyo Israeli
haikurejeshwa na ilikuwa mbali sana kaskazini mwa Araxes na Yuda ilipaswa
kwenda utumwani na Hekalu kuharibiwa mwaka wa 597 KK. Wakati huu uko mbali sana
katika siku zijazo na muda mrefu baada ya kuanguka kwa Waashuri na mfumo wao na
wakati wa kuja kwa Masihi. Katika kipengele hicho inakubaliana na wale wengine
wa Mitume Kumi na Wawili na inahusu Siku za Mwisho.
Sura ya 3
1 Ole wake mji wa umwagaji damu, uliojaa uongo na nyara, uporaji usio na mwisho! 2Mlio wa mjeledi, mngurumo wa gurudumu, farasi wanaoenda mbio na gari la farasi liendalo kasi! 3Wapanda farasi wanaokimbia, upanga unaometa na mkuki umemeta-meta, jeshi la watu waliouawa, rundo la maiti, mizoga isiyoisha, hujikwaa juu ya maiti! 4Na hayo yote ni kwa ajili ya ukahaba usiohesabika wa yule kahaba, mwenye uzuri na uchawi wa kufisha, anayesaliti mataifa kwa ukahaba wake, na mataifa kwa uchawi wake. 5 Tazama, mimi ni juu yako, asema Bwana wa majeshi, nami nitainua mavazi yako juu ya uso wako; nami nitaruhusu mataifa wautazame uchi wako na falme juu ya aibu yako. 6Nitakutupia uchafu na kukudharau, na kukufanya kuwa kitu cha kutazamwa. 7Na wote wakutazamao watajikwepa na kusema, Ninawi umeharibika; nani atamwombolezea? nitatafuta wapi wafariji kwa ajili yake? 8 Je! wewe ni bora kuliko Thebesi, iliyoketi karibu na Mto Nile, na maji yameuzunguka? ngome yake ni bahari, na maji ukuta wake? 9Ethiopia ilikuwa nguvu zake, na Misri pia, isiyo na kikomo; Puti na Walibya walikuwa wasaidizi wake. 10Lakini alichukuliwa, akaenda utumwani; watoto wake wachanga walivunjwa vipandevipande penye kichwa cha kila njia; kwa kuwa waheshimiwa wake walipigwa kura, na wakuu wake wote walikuwa wamefungwa kwa minyororo. 11Nawe pia utalewa, utapigwa na butwaa; utatafuta kimbilio kutokana na adui. 12 Ngome zako zote ni kama mitini yenye tini za kwanza kuiva, ikitikisika huanguka kinywani mwa mlaji. 13Tazama, askari wako ni wanawake walio katikati yako. Malango ya nchi yako ya wazi kwa adui zako; moto umeteketeza mapingo yako. 14Teka maji kwa ajili ya kuzingirwa, ziimarishe ngome zako; ingia kwenye udongo, ukakanyage chokaa, shika ukungu wa matofali! 15 Huko moto utakuteketeza, upanga utakukatilia mbali. Itakumeza kama nzige wa upanga. Jiongezeni kama nzige, mkaongezeke kama panzi! 16Uliongeza wafanyabiashara wako kuliko nyota za mbinguni. Nzige hutandaza mbawa zake na kuruka mbali. 17Wakuu wako ni kama panzi, waalimu wako kama mawingu ya nzige wanaokaa kwenye boma siku ya baridi, jua linapochomoza huruka na kwenda zao. hakuna anayejua walipo. 18Wachungaji wako wamelala usingizi, Ee mfalme wa Ashuru; wakuu wako wamelala. Watu wako wametawanyika juu ya milima na hakuna wa kuwakusanya. 19 Hakuna wa kupunguza uchungu wako, jeraha lako ni kubwa. Wote wanaosikia habari zako wanakupigia makofi. Kwa maana ni nani ambaye ubaya wako usiokoma haujampata?
Nia ya Sura ya 3
Mataifa yalifurahi
kwa kuwa wote walikuwa wameteseka kutokana na uovu wake usiokoma na hilo
lingeendelea hata ingawa walikuwa wametawanywa juu ya milima. Nguvu zao
zilimezwa na Wababeli na zikawa sehemu ya falme saba na nane za Danieli Sura ya
2 na unabii wa Danieli.
Maelezo ya Bullinger kuhusu Nahumu (ya KJV)
Sura ya 1
Mstari wa 1
mzigo. Linganisha
Isaya 13:1, Isaya 27:13. Tazama Muundo, uk. 930), na Habakuki. = Neno la
kinabii: au, hukumu ya kinabii ya Ninawi, iliyoandikwa yapata miaka tisini
(603-514 = K.K.) kabla ya kuangamizwa kwa Ninawi; na wakati Milki ya Ashuru
ilipokuwa kwenye kilele chake. Adhabu ya Ninawi ilikuja kwa hiyo miaka 176
baada ya Yona. "dhamira ya. Unabii huo ulielekezwa kwa Watu wa Nahumu
mwenyewe, lakini kama tishio 1 kwa Ninawi.
Ninawi. Kichwa
hiki sio "bila shaka na mkono wa baadaye", kama inavyodaiwa. Maneno
“mahali pake” (Nahumu 1:8) yasingeeleweka bila hayo. Ninawi haitajwi tena hadi
Nahumu 2:8; na inadokezwa tu mahali pengine (Nahumu 3:1, Nahumu 3:18). Muundo
hapa chini ni ufafanuzi bora.
maono. Kama Isaya,
siku zote mzima mmoja. Haijaandikwa kabla au tofauti na, ukombozi wake.
Nahumu = mwenye
huruma, au mfariji. Jina hilo linarejelea tena huruma ya Yehova inayohusiana na
utume wa Yona miaka themanini na saba kabla. Hakuna kinachojulikana kuhusu
Nahumu zaidi ya kitabu chake.
Elkoshite.
Kiebrania. "Elkoshi. Kijiji chenye jina hili kipo leo, maili ishirini na
nne kaskazini mwa Ninawi (sasa ni Konyunjik). Tazama Ninawi ya Layard na Mabaki
yake, i. uk. 233.
Mstari wa 2
MUNGU. Kiebrania
El. Programu-4.
mwenye wivu. Rejea
kwa Pentateuki (Kutoka 20:5-7. Kumbukumbu la Torati 4:24). Programu-92. Tazama
Muundo (maoni ya kitabu cha Nahumu), na uangalie mada za "A" na
"A"; "B" na "B"; "C" na "C".
Mungu. Kiebrania.
Yehova. Programu-4. Kumbuka Kielelezo cha hotuba Epizeuxis (App-6), kwa
msisitizo mkubwa.
kisasi = kisasi.
ana hasira =
mwenye ghadhabu. Kiebrania "bwana wa ghadhabu".
hasira. Kielelezo
cha hotuba Ellipsis (Absolute). Programu-6.
Mstari wa 3
si mwepesi wa
hasira = mvumilivu. Rejea kwa Pentateuki (Kut. Nahumu 34:6, Nahumu 34:7).
Programu-92. Kiebrania "Mrefu wa hasira". Kinyume cha Mithali 14:17.
Linganisha Yona 4:2 .
kubwa. Linganisha
Ayubu 9:4; na tazama Muundo "-3-5", hapo juu.
haitafanya, nk.
Rejea kwenye Pentateuki (Kutoka 34:7. Hesabu 14:18).
kuachilia = wazi,
au ushikilie bila hatia.
Mstari wa 4
Anakemea bahari.
Rejea kwenye Pentateuki ( Kut. 14. ) Linganisha Zaburi 106:9 .
na hukauka, nk.
Linganisha Yoshua 4:23 . Zaburi 74:15.
Mstari wa 5
Milima
inatetemeka, nk. Linganisha Mika 1:3, Mika 1:4.
kuchomwa =
kuchafuka.
dunia. Kiebrania.
tebel = dunia inayokaliwa.
Mstari wa 6
kukaa = simama.
Linganisha Yeremia 10:10 . Malaki 3:2.
Mstari wa 7
nzuri. Tazama
Muundo "7", hapo juu. Linganisha 1 Mambo ya Nyakati 16:34 . Zaburi
100:5. Yeremia 33:11. Maombolezo 3:25.
kushikilia kwa
nguvu = mahali pa usalama.
Anajua, nk.
Linganisha Zaburi 1:6 . 2 Timotheo 2:12.
kuamini =
kukimbilia kimbilio. Kiebrania. hasah. Programu-69.
Mstari wa 8
Lakini, nk.
Angalia mpito katika Nahumu 1:8, ambayo inafafanuliwa na Muundo "8",
hapo juu.
mahali pake.
Kiebrania mahali pake: yaani Ninawi. Tazama maelezo kwenye kichwa hapo juu
(Nahumu 1:1).
Mstari wa 9
fikiria = panga.
Linganisha Zaburi 2:1 .
mateso = dhiki, au
shida; Kiebrania. zarar, kama katika Nahumu 1:7, yaani, shida ambayo sasa
inatishia Ninawi.
mara ya pili.
Inarejelea kuinuka baada ya tangazo la Yona.Linganisha “inuka”, Yeremia 51:64.
Neno sawa na “kaa”, Nahumu 1:6, hapo juu.
Mstari wa 10
pinda = imenaswa.
miiba. Nembo ya
majeshi yenye uadui (Isaya 10:17; Isaya 27:4).
Mstari wa 11
ya. Genitive ya
Asili. Programu-17.
wewe: yaani Ninawi
(wa kike)
uovu. Kiebrania.
ra"a. Programu-44.
mshauri mbaya =
mshauri asiyefaa. Mshauri labda = Rabshake; na Beliali = Senakeribu. Tazama
maelezo kwenye uk. 1261.
Mstari wa 12
utulivu = salama.
kata = kata chini
(kama makapi makavu).
wakati yeye, nk.
Rejea kwa Pentateuki (Kutoka 12:12). Linganisha Isaya 8:8 . Dan 11:10.
-12 Ingawa, nk. =
Na [sasa, Ee Yuda], nk. Kupitia kutoona Muundo na mabadiliko ya somo katika
"-12-14", wakosoaji wa kisasa wanasema "sehemu ya kwanza ya
mstari huu kwa hakika ina ufisadi zaidi au kidogo"; na wanabadilisha
maandishi ya Kiebrania ili kulifanya likubaliane na kifungu cha mwisho, mada
inayobadilika hapo hadi kuondolewa kwa uovu kutoka kwa Yuda.
wewe: yaani Yuda
(Nahumu 1:13).
Mstari wa 13
nitavunja, nk.
Rejea ya Pant. (Mwanzo 27:40). Programu-92.
nira yake. Baadhi
ya kodi husoma "fimbo yake".
Mstari wa 14
hakuna zaidi ya
jina lako, nk. : yaani nasaba ya Ninawi inapaswa kukomesha.
make = tengeneza
[ifanye]: yaani "nyumba ya miungu yako".
kaburi = kaburi.
Kiebrania. keber. Tazama maelezo kwenye Mwanzo 23:4. Programu-35.
vile =
kudharauliwa. Linganisha Isaya 37:37, Isaya 37:38.
Mstari wa 15
Tazama. Kielelezo
cha usemi Asterismos (App-6), kwa msisitizo, ikielekeza uangalifu kwenye
rejeleo la Isaya 52:7, Isaya wa dhahania wa pili, miaka 100 kabla ya kudhaniwa
na wakosoaji wa kisasa kuwa aliishi.
zishike sikukuu
zako kuu. Kielelezo cha hotuba. Polyptoton. Programu-6. Kiebrania
"sherehekea sikukuu zako kuu" : hutumika kwa msisitizo mkubwa. Rejea
kwa Pentateuki ( Kumbukumbu la Torati 16:16, &c.; Nahumu 23:21, &c.).
Programu-92.
waovu. Kiebrania
[mtu wa] Beliari. Tazama maelezo ya Nahumu 1:11.
Sura ya 2
Mstari wa 1
Yeye anayepiga
dashet, nk: yaani Cyaxares na Nabopolassar (Herode, i. 106). Rejeleo au aina ya
uharibifu wa siku zijazo wa Mpinga Kristo.
dasheti, na
kadhalika.: au, mvunja-vunja (Kiebrania. mephiz = shoka la vita, au nyundo
(Mithali 25:18)). Linganisha Yeremia 23:29; Yeremia 51:20. Ezekieli 9:2 ,
pambizoni na Mika 2:13 .
kushika silaha.
Kielelezo cha hotuba Homoeopropheron (App-6), katika Kiebrania Kwa Kiingereza,
weka hifadhi, au imarisha ngome, au uzio ulinzi.
fanya viuno vyako
kuwa na nguvu: i.e. uwe hodari. Linganisha Ayubu 40:7 . Yeremia 1:17.
imarisha, nk. =
akuimarishe kwa nguvu nyingi. Linganisha Mithali 24:5 .
Mstari wa 2
Mungu. Kiebrania.
Yehova. Programu-4. Aya "haijawekwa vibaya", kama inavyodaiwa. Tazama
Muundo hapo juu.
amegeuka =
kurejesha, au yuko njiani kurudisha.
the excellency =
pre-eminence. Hutumika kwa maana nzuri, au mbaya kulingana na muktadha.
Yakobo. Weka hapa
kwa ajili ya uzao wa asili, na Yuda kinyume na Israeli; linganisha Mwanzo
32:28; Mwanzo 43:6; Mwanzo 45:26, Mwanzo 45:28.
kama = kama
[Atarejesha] ubora, nk.
Mstari wa 3
watu hodari =
mashujaa, au mashujaa. Linganisha 2 Samweli 23:8 . 1 Wafalme 1:8, 1 Wafalme
1:10.
kufanywa kuwa
nyekundu = nyekundu [kwa damu].
wamevaa nguo
nyekundu = [wamevaa] nguo nyekundu, kama yalivyokuwa majeshi ya Waajemi.
magari ya vita
yatakuwa . . . mienge: au, kwa kumeta kwa chuma magari ya vita.
miti ya
misonobari. Imewekwa na Kielelezo cha usemi Metonymy (ya Sababu), Programu-6,
kwa mikuki au mikuki iliyotengenezwa kutoka kwayo.
Mstari wa 4
hasira = hasira
[kama wazimu]. Kiebrania. halali.
haki. Kutoka Old
French jouster, kwa Tilt; kutoka Kilatini Chini. juxtare, kukaribia (kama
katika kuinamisha).
Jostle =
kushinikiza dhidi ya, fomu ya mara kwa mara; lakini Kiebrania (shakak) maana
yake ni kukimbia huku na huko, kama katika Isaya 33:4. Yoeli 2:9.
wataonekana = sura
yao ni.
Mstari wa 5
Yeye. Mfalme wa
Ashuru (Nahumu 3:18).
recount = jifikirie
mwenyewe.
wanaostahili =
waheshimiwa, ambao wanaweza kukusanya askari wao; kama katika Nahumu 3:18.
Waamuzi 5:13. 2 Mambo ya Nyakati 23:20.
katika matembezi
yao = wanavyoandamana.
ukuta wake = ukuta
wake: yaani ukuta wa Ninawi.
ulinzi = vazi la
nguo, au kifuniko cha dhoruba kinachobebeka [cha washambuliaji].
Mstari wa 6
malango = malango
ya mafuriko, au mifereji ya maji.
mito. Ninawi
ilikuwa kwenye ukingo wa mashariki (au kushoto) wa Tigri. Khusur (mto wa
kudumu) ulipita kati yake; pia mfereji kutoka humo hadi Tigri ulipita katikati
ya jiji.
kufunguliwa: yaani
na adui.
kuyeyushwa =
kuyeyuka [kwa woga], au kufadhaika.
Mstari wa 7
Huzzab. Maneno
yanayofuata yanaonyesha kwamba malkia au malkia-mama ina maana: au, Huzzab
inaweza kuchukuliwa kama kitenzi (dual of nazah), na "na" kama =
ingawa (kama "lakini" katika Nahumu 2:8). Katika hali hiyo
imeandikwa: "Ijapokuwa imethibitishwa, itadharauliwa na kuchukuliwa
mateka"; mji kuwa hivyo mtu.
kumwongoza =
kuomboleza, au kuomboleza.
taering = kupiga
ngoma [kwa vidole vyao] bila kukoma. Kiebrania. tafafu, kutoka juu = ngoma.
Tazama maelezo ya Kutoka 15:20. 1 Samweli 10:6.
matiti = mioyo.
Baadhi ya kodeksi husoma "moyo" (umoja); lakini mengine, yenye
matoleo manane ya mapema yaliyochapishwa, yalisomeka "mioyo"
(wingi)
Mstari wa 8
Lakini = Ingawa,
kujibu "bado" ya mstari unaofuata.
ni ya zamani, nk.
Soma "tangu zamani [iliyojaa watu] kama bwawa [linalojaa] maji".
wao: yaani
watetezi.
kukimbia. Mbele ya
wawazingira.
wao: yaani wakuu.
Mstari wa 9
kuchukua nyara. Kumbuka
Kielelezo cha hotuba Epizeuxis (Programu-6), kwa msisitizo.
hakuna mwisho, nk.
= [kuna] hazina zisizo na mwisho, [na] akiba za vyombo vyote vinavyotamanika.
Mstari wa 10
tupu. . . utupu. .
. upotevu. Kumbuka Kielelezo cha Paronomasia ya usemi (Programu-6), kwa
msisitizo. Kiebrania. bukah umbukah umebullakah.
nyuso zao zote,
nk. Hapa tu, na katika Yoeli 2:6. Rejea ni Yoeli 2:6 (kama Nahumu 1:15
inavyosema Isaya 52:7); si kinyume chake.
Mstari wa 11
Wapi. . . ?
Kielelezo cha hotuba Erotesis (App-6), kwa msisitizo.
simba. Kumbuka
Kielelezo cha Sinonimia ya usemi (Programu-6), kwa msisitizo. Hili ndilo jibu
la Yehova kwa dhihaka ya Senakeribu katika 2 Wafalme 18:34 , akitazama nyuma
baada ya utimizo wa unabii huu.
Mstari wa 12
ilirarua = ilikuwa
inararua. Ninawi tena ikiwa mtu katika mistari: Nahumu 2:11, Nahumu 2:12.
Mstari wa 13
asema Bwana wa
majeshi = ni neno la Bwana wa majeshi.
Mungu. Kiebrania.
Yehova. kama katika Nahumu 2:2. Usemi kamili, "Yehova wa majeshi",
unatokea hapa tu katika Nahumu ("Nahumu 2:13") na katika mshiriki
sambamba ("Nahumu 3:5"). Tazama maelezo ya 1 Samweli 1:3.
katika moshi =
ndani ya moshi.
wajumbe =
mabalozi. Linganisha 2 Wafalme 18:17, 2 Wafalme 18:19; 2 Wafalme 19:9, 2
Wafalme 19:23.
Sura ya 3
Mstari wa 1
mji wa damu = mji
wa umwagaji mkubwa wa damu ( Ezekieli 22:2, Ezekieli 22:3; Ezekieli 24:6,
Ezekieli 24:9. Habakuki 2:12 ).
haliondoki =
halitapungukiwa. Wakuu waliofungwa waliwekwa wazi kwa uchafu wa umma kwenye
ngome, nk.
Mstari wa 2
Kelele, nk. Kati
ya mistari: Nahumu 3:1-2 inapeana Ellipsis yenye mantiki (App-6), hivi:
"haachiwi. [Hark! adui yuko ndani ya malango yako! ] Kelele ya mjeledi . .
. gari".
kuruka = kugonga,
au sauti.
Mstari wa 3
mkali = kumeta.
kumeta = kumeta.
wao: yaani wauaji.
Pambizo la maandishi ya Kiebrania, pamoja na baadhi ya kodi, na matoleo manne
ya awali yaliyochapishwa, yanasomeka "ili wajikwae", nk.
Mstari wa 4
Kwa sababu, nk.
Kumbuka Muundo, ambayo inaonyesha kwamba hapa, katika mwanachama
"4-7", tuna sababu, sambamba na "Nahumu 2:13".
bibi wa uchawi.
Rejea kwa Pentateuki (Kutoka 22:18. Kumbukumbu la Torati 18:10).
uchawi = uchawi.
Linganisha Isaya 47:9 .
Mstari wa 5
asema Bwana wa
majeshi = ni neno la Bwana wa majeshi. Tazama maelezo ya Nahumu 2:13.
Nitagundua.
Kutekeleza ishara ya uasherati kwa ibada ya sanamu. Linganisha Nahumu 2:13;
Nahumu 3:5.
Nitaonyesha, nk.
(Isaya 47:2, Isaya 47:3. Yeremia 13:22, Yeremia 13:26. Ezekieli 16:37).
Mstari wa 7
yake. Baadhi ya
kodeksi, zilizo na matoleo mawili ya awali yaliyochapishwa, Kiaramu, Kisiria,
na Vulgate, husoma "wewe"; lakini Codex "Mugah",
iliyonukuliwa katika Massorah (App-30), inasomeka "yake".
Mstari wa 8
bora = hali bora.
lenye watu wengi
Hapana = N"o-"Amon. “Amoni si neno la Kiebrania linalomaanisha “umati
wa watu”, bali ni neno la Kimisri linalomaanisha mungu wa Misri “Amoni.” Hapana
= wavu wa Misri, maana yake mji; sasa unajulikana kama “Thebes” (Linganisha
Yeremia 46:25. Ezekieli 30) :14, Ezekieli 30:15, Ezekieli 30:16).
mito = vijito vya
Nile, Kiebrania. yeorm, neno la kawaida la Nile na mifereji yake, nk. Tukio la
kwanza Mwanzo 41:1; inayotafsiriwa "mafuriko" (Yeremia 46:7, Yeremia
46:8. Amosi 8:8; Amosi 9:5); “vijito” (Isaya 19:6, Isaya 19:7, Isaya 19:8);
"mito" (Isaya 33:21).
Bahari. Mto Nile
unaoitwa katika Ayubu 41:31. Isaya 18:2; Isaya 19:5.
kutoka = ya: yaani
ilijumuisha.
Mstari wa 9
na. Baadhi ya
kodeksi, zilizotajwa katika Massorah (App-30), huacha neno hili "na";
katika hali ambayo tunapaswa kutoa kifungu hiki: "Ethiopia ilimtia nguvu;
Misri [iliilinda kwa majeshi yasiyohesabika (au majeshi bila mwisho)]".
usio na mwisho.
Kiebrania = na hakuna mwisho. Tazama maelezo hapo juu; na Linganisha Nahumu
2:9; Nahumu 3:3. Isaya 2:7.
Weka. Mwanzo 10:6,
mwana wa tatu wa Hamu, karibu na Kushi (Ethiopia) na Mizraimu (Misri). Put
alikuwa miongoni mwa mamluki wa Tiro (Ezekieli 27:10). Linganisha Yeremia 46:9
.
Lubim = Walibia.
Linganisha 2 Mambo ya Nyakati 12:3 . Danieli 11:43.
Mstari wa 10
Bado alikuwa yeye,
nk. Mnara wa kikabari unatuambia kwamba Thebes, jiji kuu la kale la Misri,
liliharibiwa na Ashuru karibu 663 K.W.K. Assurbanipal ameandika ushindi wake.
Nahumu, akiandika yapata mwaka wa 603 K.K., anarejelea hili kuwa tukio
linalojulikana sana, na laelekea kukumbukwa. Ninawi ilianguka baadaye, kama
vile Nahumu alikuwa ametabiri. Tazama dokezo la Nahumu 1:1. Lakini Nahumu
anarejelea Pentateuki!
Mstari wa 11
Wewe: yaani
Ninawi.
kulewa: yaani
kunywea kikombe [cha hukumu]; au, ushangae na msiba wako.
nguvu = nguvu [kwa
ajili ya ulinzi]; kwa hiyo = "utatafuta ngome, au kimbilio [kwa
bure]".
Mstari wa 14
Chora = Jichore
mwenyewe.
kwenda. . .
kukanyaga, nk. : yaani tengeneza matofali kwa wingi [kwa ngome].
matofali = kazi ya
matofali [ = ngome, au kuta] iliyojengwa kwa matofali. Kiebrania. malben.
Tazama maelezo ya 2 Samweli 12:31. Yeremia 43:9; na Programu-87.
Mstari wa 15
parare = nzige.
Kiebrania. kweli. Tazama maelezo ya Yoeli 1:4.
jifanye wengi =
[ingawa muwe] wengi. Kielelezo cha usemi Kejeli (Programu-6).
nzige = nzige
wachanga. Kiebrania "arbeh. Tazama maelezo kwenye Yoeli 1:4.
Kifungu cha 16
Wewe = [Ingawa]
wewe, nk.
kuharibu =
kujivua, au kutupa ngozi.
Kifungu cha 17
taji = umati wa
mamluki. Kiebrania. minzarim. Hutokea hapa pekee. Tazama Fuers, Lex., p. 832.
manahodha =
mabwana-muster-masters, au marshals. Kiebrania. tiphsar. Inatokea hapa tu, na
Yeremia 51:27. Kama vile Mwashuri dupsarru = mwandishi-bao.
ua = kuta za mawe
zilizolegea.
Kifungu cha 18
wachungaji =
viongozi, au watawala. Hapa = majenerali.
kaa = lala chini:
yaani katika kifo.
hakuna mtu
anayevikusanya. Rejea kwenye Pentateuki (Kumbukumbu la Torati 30:4).
Programu-92.
Kifungu cha 19
uponyaji =
kupunguza.
bruise = kuvunja,
au kuvunja: yaani uharibifu.
michubuko =
ripoti, habari. Kiebrania. shema." Kiingereza "bruit" = rumor;
kutoka kwa mchubuko wa Kifaransa, kufanya kelele.
juu = juu.
Kielelezo cha hotuba Erotesis. Programu-6.