Makanisa ya Kikristo ya Mungu
[F045iii]
Maoni juu ya Warumi
Sehemu ya 3
(Uhariri 1.0 20210313-20210313)
Maoni juu
ya Sura ya 11-16.
Christian Churches of God
PO
Box 369, WODEN ACT 2606,
AUSTRALIA
E-mail: secretary@ccg.org
(Copyright © 2021 Wade Cox)
(tr. 2023)
Karatasi hii inaweza kunakiliwa kwa uhuru na
kusambazwa ikiwa imenakiliwa kwa jumla bila mabadiliko au kufutwa. Jina la
mchapishaji na anwani na ilani ya hakimiliki lazima iwekwe. Hakuna malipo
yanayoweza kutolewa kwa wapokeaji wa nakala zilizosambazwa. Nukuu fupi zinaweza
kujumuishwa katika nakala muhimu na hakiki bila kukiuka hakimiliki.
Karatasi hii inapatikana kutoka ukurasa wa mtandao wa dunia
nzima:
http://www.logon.org and http://www.ccg.org
Maoni
juu ya Warumi Sehemu ya 3
Kusudi la Sura
Sura ya 11
Warumi 11
inazungumzia dhana kwamba Israeli wamefanya dhambi na kupungukiwa na utukufu wa
Mungu. Kwa njia ya dhambi zao na kushindwa wokovu ulipewa watu wa mataifa. Watu
wote waliwekwa katika dhambi na kushindwa, kutoka Israeli hadi mataifa yote ili
Mungu aweze kuonyesha huruma kwa watu wote ulimwenguni.
Paulo alikuwa
Mwisraeli wa kabila la Benyamini na uzao wa Ibrahimu (mstari wa 1). Anasema
kuwa:
"Mungu
hakuwakataa watu wake aliowajua tangu mwanzo" (mstari wa 2). Hivyo dhana
ya Kuchaguliwa (No.
296) kulingana na ufahamu wa awali (taz. 8:28-30) imeimarishwa tena.
Maandiko katika
11: 1-6 inahusu wakati wa Eliya na Eliya akimsihi Mungu juu ya adhabu ya
Israeli. Warumi 11:3 inahusu 1Kgs. 19:10, 14 ambapo Paulo anarejelea kile Eliya
anasema: "Bwana wamewaua manabii wako, wamebomoa madhabahu zako na mimi
peke yangu nimebaki na wanatafuta maisha yangu." Jibu la Mungu kwake ni hili "Nimejitunza
mwenyewe watu elfu saba ambao hawakumsujudia Baali" (mstari wa 4) (1Fal.
19:18). Paulo alibainisha kwamba Mungu alikuwa amehifadhi mabaki kwa neema,
wakati wake ambao haukumsujudia Baali goti (mstari wa 5) na hivyo pia Mungu
amehifadhi mabaki katika enzi zote ambazo hazijainama goti kwa Baali. Sasa tuko
karibu na kurudi kwa Masihi ambaye atashughulika na mfumo wa Baali wa Jua na
ibada za siri na kuzifuta.
Paulo anasema:
Lakini ikiwa ni kwa neema, haiko tena kwa msingi wa matendo; vinginevyo neema
haitakuwa neema tena. Kwa nini basi? Israel imeshindwa kupata kile
ilichokitafuta. Waliochaguliwa waliipata lakini wengine walikuwa wagumu(vv.
6-7), kama ilivyoandikwa: "Mungu aliwapa roho ya stupor, macho ambayo
hayapaswi kuona na masikio ambayo hayapaswi kusikia, hata leo" (Kum. 29:4;
Isa. 29:10).
Na Daudi anasema:
"Na meza yao iwe mtego na mtego, shimo na adhabu kwao; Macho yao na yawe na giza ili wasiweze kuona
na kuinama migongo yao milele" (mstari wa 9-10) (Zab. 69:22, 23).
Paulo anauliza:
Je, wamejikwaa ili kuanguka? Kwa njia yoyote! Kwa njia ya wokovu wao wa makosa
umekuja kwa watu wa mataifa. Hata hivyo, hiyo ilikuwa daima imepangwa kuwa kesi
kama tulivyoona kutoka Mwanzo 48: 15-16. Kisha anasema: Kwa hivyo ikiwa makosa
yao yanamaanisha utajiri kwa ulimwengu na ikiwa kushindwa kwao kunamaanisha utajiri
kwa Mataifa ni kiasi gani zaidi kuingizwa kwao kutamaanisha. Kwa hivyo pia
tunaona kwamba ilikuwa kwa kukataa kwao Kristo ambayo ilimaanisha kwamba pia
walishindwa kutimiza sheria ndani yao wenyewe na kwa hiyo waliruhusu watu wa
mataifa mengine kupitishwa katika Israeli ni kiasi gani zaidi wanapaswa
kutimiza sheria katika Roho Mtakatifu. Jinsi ya ujinga ni Wa Antinomians wa
Gnostic basi kama tunavyoona katika karatasi zilizoelezwa hapa chini.
Katika aya ya 13.
Paulo anazungumza na watu wa mataifa mengine kama mtume kwa watu wa mataifa.
Anatukuza huduma yake ili kuwafanya Wayahudi wenzake waone wivu na hivyo
kuwaokoa baadhi yao. Kwa kukataa kwao Masihi walijiweka kwenye Ufufuo wa Pili
na kukataliwa kwao kutoka Ufufuo wa Kwanza (taz. Ufunuo 3:9) mpaka wanakabiliana
na manabii wa Siku za Mwisho (taz. 135, 141D, 141E 144). Wito wao ulienea juu
ya milenia na mataifa (taz. Wazao wa Ibrahimu (212A, 212B, 212C, 212D, 212E,
212F, 212G). Ikiwa kukataliwa kwao, ambayo ni wazi sio ya mwisho, inamaanisha
upatanisho wa ulimwengu, kukubalika kwao kunamaanisha maisha kutoka kwa wafu
katika ufufuo (taz. Paulo kisha anataja unga unaotolewa kama matunda ya kwanza
kama kuwa Mtakatifu na kisha anasema hivyo pia ni uvimbe wote kuwa baba wote
ambao kwa njia yake Israeli wote wamewekwa wakfu (Hes. 15:19-20 LXX; Yer.
1:16-17).
Paulo kisha
anatumia mfano wa Mti wa Mizeituni kutoka mistari ya 17-24 kuonyesha kwamba
Israeli ni Mti wa Mizeituni ambao wanadamu wote lazima wapandikizwe katika
Mpango wa Wokovu (No. 001A). Sheria ya Mungu ilitolewa kwao huko Sinai na
malaika wa uwepo huko Sinai (taz. Matendo 7:33-55; 1 Kor. 10:1-4; na taz.
F046ii) na ni ule mfumo ambao wanadamu wote lazima wapandikizwe na kutengewa
sehemu yao maalum katika mpango huo na katika kipengele chao cha wito.
Katika mstari wa
25 Paulo anawaambia watu wa mataifa, wasije wakawa na hekima katika majivuno
yao wenyewe, ya kwamba ugumu umekuja kwa upande wa Israeli mpaka idadi kamili
ya watu wa Mataifa iingie, na hivyo Israeli wote wataokolewa kama
ilivyoandikwa: (mstari wa 26-27 (taz. Isa. 59:20,21; 27:9 (ona Septuagint);
Yer. 31:33,34).
Anasema:
"Mkombozi atakuja kutoka Sayuni, ataondoa uovu kutoka kwa Yakobo"
"Na hili ndilo agano langu nao nitakapoondoa dhambi zao."
Kisha anasema
kwamba: "Kwa upande wa injili wao ni maadui wa Mungu kwa ajili ya kanisa
lakini kwa upande wa uchaguzi wao ni wapenzi kwa ajili ya mababu zao"
(mstari wa 28). "Kwa maana karama zote na wito wa Mungu hauwezi
kubatilishwa" (mstari wa 29). Kama vile wateule wa kanisa walivyoasi na
kisha kupokea huruma ndivyo ilivyo Waisraeli hawatii na watapata rehema. Wakati
Paulo aliandika hii Petro alitumwa na Andrea na wengine kuhubiri kwa Waebrania
na alikuwa katika Parthia, Scythia na Thrace na maeneo ya karibu, ambapo
walikuwa wametumwa, ca 722 BCE, na Waashuru, na wengine walikuwa Gaul na
Uingereza, Arabia, India na Afrika, na pia huko Roma. (taz. Kuanzishwa kwa
Kanisa chini ya Sabini (No. 122D)).
Uasi ni dhambi na
dhambi ni uvunjaji wa sheria ya Mungu (1Yoh. 3:4). Hivyo ndivyo Mungu
alivyowatia watu wote kuasi ili awarehemu wote (mstari wa 32). Kisha anafunua
kina na utajiri wa ujuzi wa Mungu (mstari wa 33). Hukumu zake hazichunguziki na
njia zake hazichunguziki. Ni kwa njia ya ufahamu huu wa kimungu kwamba watu
wote wanaitwa na ulimwengu umeokolewa. Kisha ananukuu kama ifuatavyo: "Kwa
nani Je, amejua nia ya Bwana, au ni nani aliyekuwa mshauri wake?" (mstari
wa 34) (Isa. 40:13). "Au ni nani aliyempa zawadi ili alipwe tena"
(Ayubu 41:11).
Kisha anahitimisha
kwa kusema: "Kwa kuwa kutoka kwake na kwa njia yake na kwake vyote viko.
Kwake yeye uwe utukufu milele Amina."
Sura ya 12
Kisha Paulo
anawaomba ndugu, kwa rehema za Mungu, kuwasilisha miili yao kama dhabihu hai
kwa Mungu katika ibada ya kiroho (mstari wa 1). Hawapaswi kufananishwa na
ulimwengu lakini kubadilishwa na upya wa akili zao. Kuthibitisha (kuwa na ujuzi
wa uhakika wa) mapenzi ya Mungu, na kile kilicho kizuri na kinachokubalika na
kamilifu (mstari wa 2) (taz. Efe. 4:23; 1Yoh. 2:15). Paulo anasema kwamba kwa
neema aliyopewa, anaamuru kila mtu kati yao asijifikirie zaidi kwamba wanapaswa
kufikiri, lakini kufikiria kwa busara. hukumu kila mmoja kulingana na kipimo
cha hukumu ambacho Mungu amewapa (mstari wa 3) (1Kor. 4:7).
Kisha anatumia
mfano wa mwili mmoja na washiriki wengi kila mmoja na kazi tofauti lakini mwili
mmoja katika Kristo na washiriki mmoja kwa mwingine, na hivyo kuwarudisha
kwenye ishara ya Meza ya Bwana (No. 103)
kila mwaka saa 14 Abib. Anasema kuwa baada ya kupewa zawadi ambazo
zinatofautiana kulingana na neema aliyopewa Sisi. Kisha anaonyesha vipawa kama tofauti na nguvu
tofauti: Kama unabii kulingana na imani yetu, huduma kulingana na kutumikia,
kufundisha ipasavyo, akihimiza katika nguvu, kuchangia kwa ukarimu, kutoa
msaada (yeye anayetawala) kwa bidii, na kutoa huruma kwa furaha (mstari wa 4-8)
(1Kor. 12:4-31).
Paulo kisha
anarudi kwenye Amri Kuu ya Pili katika mstari wa 9: Upendo na uwe wa kweli,
chukie kile kilicho uovu, shikilia yaliyo mema; kupendana kwa upendo wa
kindugu; Fanya kila mmoja kwa kuonyesha heshima. Kamwe usipeperushe kwa bidii,
kwa kuambatana na Roho, mtumikia Bwana. Furahini katika tumaini lenu, kuwa na
subira katika dhiki, daima katika maombi, Changia mahitaji ya watakatifu, tenda
ukarimu (mstari wa 9-13) (taz. 16:1-2; Ebr. 13:2; 3Yoh 5:8). Wabariki wale
wanaowatesa ninyi, wala msiwalaani (Mt. 5:44). Furahini pamoja na wale ambao
Furahini na kulia pamoja na wale wanaolia. Ishi kwa maelewano na kila mmoja;
Usiwe na kiburi, bali shirikiana na watu wa hali ya chini; Kamwe usiwe na
majivuno. Usimlipe mtu uovu kwa uovu, bali fikiria yaliyo bora mbele ya macho
ya wote. Kama inawezekana, kwa kadiri inavyokutegemea, ishi kwa amani na wote
(vv. 14-18). Hapa Paulo anaendeleza Sheria ya Upendo kama alivyofanya katika 1
Wakorintho 13.
Kisha anarejelea
sheria katika Kum. 32:35 (mstari wa 19) ambapo haki ya haki ni haki ya Mungu
ambapo anasema: Wapendwa kamwe msijilipizie kisasi bali acheni kwa ghadhabu ya
Mungu; kwa maana imeandikwa "Kisasi ni yangu, nitalipa, asema Bwana."
Hapana, kama adui yako ana njaa, mlishe, ikiwa ana kiu, mpe kinywaji; kwani kwa
kufanya hivyo utachoma makaa ya mawe juu ya kichwa chake. Wala msije mkawa
wabaya, bali shinda uovu kwa wema (Mwa. 25:21-22). Kazi yote ya Paulo ni kufunga sheria ya Mungu
katika shughuli za kanisa na hivyo kwa wote kupata wokovu.
Sura ya 13
Katika sura ya 13
Paulo kisha anageukia wajibu wa kanisa kwa mamlaka zinazoongoza. Mamlaka yote
yanatoka kwa Mungu na mamlaka yote yaliyoko yamewekwa na Mungu. Kwa hiyo,
anayepinga mamlaka kupinga kile kilichoteuliwa na Mungu na wale wanaopinga
watapata hukumu (mstari wa 1-2). Kwa
maana watawala si hofu kwa mwenendo mzuri bali kwa mabaya (mstari wa 3). Je,
hamwogopi yule aliye na mamlaka? Kisha fanya mema, nawe utapokea kibali chake,
kwa kuwa yeye ni mtumishi wa Mungu kwa faida yako. Lakini kama mkifanya makosa
basi ogopeni kwa kuwa yeye habebi upanga bure; Yeye ni mtumishi wa Mungu
kutekeleza ghadhabu yake juu ya madhalimu. Kwa hiyo ni lazima mtu awe mtiifu,
si tu kuepuka ghadhabu ya Mungu, bali pia kwa ajili ya dhamiri (vv. 4-5).
Kumbuka, (Pt. 1)
kwamba Nero alikuja kuwa mfalme wakati Klaudio alipotiwa sumu na wanawake wa
kundi la Nero na Linus na Caradog na Arviragus baba yake na mjomba wake kwenye
nyumba ya Waingereza, ambao walipendelewa na Claudius, walikuja kuteswa. Paulo
alienda Rumi lakini akiwa mfungwa mwaka 60 BK na kisha akauawa na kanisa likawa
chini ya mateso mwaka 64 BK. Inaonekana andiko hili lilikuwa la kuwatayarisha
kwa ajili ya mateso yanayokuja. Mateso hayo kutoka kwa Rumi yangeendelea hadi
Siku za Mwisho wakati kahaba na binti zake makahaba watakapoondolewa (rej.
Commentary on Revelation (F066); Wajibu wa Amri ya Nne katika Makanisa ya Mungu
ya Kihistoria ya Washika Sabato (Na. 170)).
Paulo anaendelea
katika mstari wa 6 na kuendelea: Kwa sababu hiyo hiyo mwalipa kodi, kwa ajili
ya wenye mamlaka, kwa kulihudumia jambo lilo hilo. Walipeni wote haki zao, kodi
wanaostahili kodi, mapato yanayostahili, heshima inayostahili heshima, heshima
inayostahili heshima (mash. 6-7). Kanisa lazima lionekane kama kielelezo cha
kuigwa cha uraia chini ya sheria ya Mungu na kisha chini ya mamlaka ya kiraia.
Katika mstari wa 8
na kuendelea. anasema: Msiwiwe na mtu cho chote isipokuwa kupendana; kwa maana
ampendaye jirani yake ameitimiza sheria. Kisha anaunganisha amri kuhusu upendo
katika Amri Kuu ya Pili. Anaunganisha Amri kutoka kwa Amri ya Sita hadi Amri ya
Kumi katika Amri Kuu ya Pili kama: "Mpende jirani yako kama nafsi
yako." ( Kut. 20:13-15, 17; Kum. 5:17-19, 21; Law. 19:18; Mk: 12:31, Yak.
2:8; taz. pia Kum. 6:4; Mt. 22:34-40; Lk. 10:25-28). Upendo haumfanyii jirani
vibaya; kwa hiyo upendo ni utimilifu wa sheria (mstari 10). Kwa maana juu ya
Amri Kuu Mbili hutegemea torati yote na manabii. Kwa hiyo wale wanaosema Sheria
ya Mungu imeondolewa ni makafiri.
Katika mstari wa
11 na kuendelea. kisha anasema: Zaidi ya hayo mnajua ni saa ngapi. Ni saa ngapi
sasa kwako kuamka kutoka usingizini. Kwa maana wokovu u karibu nasi sasa kuliko
tulipoanza kuamini. Usiku umeenda sana mchana umekaribia. Basi na tuyavue
matendo ya giza, na kuvaa silaha za nuru; na tuenende adabu kama ilivyo mchana,
si ulafi na ulevi, si kwa ufisadi na ufisadi, si kwa ugomvi na wivu. Vaeni
Bwana Yesu Kristo na msiwe na mpango kwa ajili ya mwili kutimiza tamaa zake.
Paulo anasisitiza
ukweli kwamba wakati wa Hukumu kwa wateule wa Ufufuo wa Kwanza (Na. 143A)
au anastasin wa zamani (Flp 3:11 cf. F050)) sasa
ni wakati wa maisha yao na si kama ilivyo katika Ufufuo wa Pili. Ufufuo (Na. 143B).
Sura ya 14
Kisha Paulo
anarejelea wale walio dhaifu katika imani, ambao wanapaswa kukaribishwa lakini
si kwa mabishano juu ya maoni (mstari 1). Kisha anaingia katika masuala ya
chakula kama yalivyotatuliwa katika Mkutano wa Matendo 15 (Na. 069)
kuhusu vyakula vilivyotolewa dhabihu kwa sanamu. Suala hilo haliathiri kwa njia
yoyote Sheria za Chakula (Na. 015) za
Mambo ya Walawi 11 na Kumbukumbu la Torati 14). Masuala ya Wapythagoras
yalikuwa yameanza kupenya Kanisa kutoka kwa Wagiriki (cf. Vegetarianism and the
Bible (No.
183) ona pia Mafundisho ya Mapepo ya Siku za Mwisho (No. 048)).
Sasa andiko hili
halirejelei haswa udhaifu wa ulaji mboga. Biblia inataja ulaji mboga hasa kama
fundisho la mapepo. Kinachorejelea andiko hili ni ukweli kwamba udhaifu huo
hautokani na ulaji wa mboga bali kutokana na ukweli kwamba mshiriki alikuwa na
imani isiyotosheleza ya kutojishughulisha kupita kiasi ikiwa nyama hiyo ilikuwa
imetolewa sadaka kwa sanamu au la. Hivyo nia ni kwamba nyama itumiwe kwa
shukrani ndani ya kanuni zilizowekwa na sheria za chakula. Taratibu
zilizopitishwa na Uyahudi katika dhabihu na mchakato wa kuchinja hazikuwekwa
kwa watu wa mataifa mengine. Paulo aliweka kauli rahisi juu yao ya kujiepusha
na damu na ile iliyonyongwa au kutolewa sadaka kwa sanamu (Matendo 15:20,29;
21:25). Hivyo tunashughulika na dhana mbili zinazohusu ulaji wa nyama
iliyotolewa sadaka kwa sanamu. Iwapo inajulikana, na jambo la kuhangaishwa na
umma na linaloweza kusababisha kikwazo kwa ndugu au kuonekana kama uidhinishaji
wa desturi ya kidini ya kipagani, basi itakataliwa na kujiepusha kunahitajika.
Ikiwa haina uhakika kuhusu mchakato huo, itachukuliwa kuwa haina maana na haina
umuhimu wowote. Chakula hicho kinatakiwa kuliwa kwa imani kwani kama hakikuwi
kwa imani basi mwenye kukishika amehukumiwa.
Hivyo ulaji mboga
unaonekana kuwa ni udhaifu katika suala la uteuzi wa chakula kinachohusisha
nyama ndani ya mfumo wa kipagani. Kwa upande mwingine, ni fundisho la wazi la
mapepo linapohubiriwa kama kujizuia kwa usafi au sababu za kibiblia au kiafya.
Madai ya kwamba Mungu hakuanzisha mchakato wa ulaji wa nyama tangu mwanzo, na
kuendeleza mchakato huo kupitia gharika, ni makosa ya kibiblia au uzushi
(Mwanzo 7:2). Madai ya kwamba Mungu angeanzisha mfumo usio na afya tena ni
madai dhidi ya asili yake.
Kutoka mstari wa 5
na kuendelea. Paulo anashughulika na suala la Kalenda na mabishano yanayoingia
kanisani juu ya kuahirishwa na mapokeo kutoka kwa Mafarisayo ambayo yalikuwa
bado hayajashikiliwa kwenye Hekalu ambalo lilikuwa bado linaendeshwa na
Masadukayo. Katika Kol. 2:16 anasema, mtu asiwahukumu ninyi katika habari ya
vyakula au vinywaji, au jinsi mzishikavyo Sabato, na mwandamo wa mwezi, au siku
takatifu; si kwa jinsi usivyoviweka (taz. Maoni juu ya Wakolosai (F051)).
Kutoka mstari wa 7
na kuendelea. anasema kwamba hakuna hata mmoja wa wateule anayeishi kwa ajili
yake mwenyewe na hakuna anayekufa kwa nafsi yake. Wakiishi wanaishi kwa Bwana
na wakifa wanakufa kwa ajili ya Bwana. Kwa hiyo iwe hai au imekufa ni ya Bwana.
Kwa maana kwa ajili hiyo Kristo aliishi, akafa, ili apate kuwa Bwana wa walio
hai na waliokufa.
Kutoka mstari wa
10 na kuendelea. anauliza: kwa nini wanamhukumu, au wanamdharau ndugu yao. Kwa
maana sisi sote tutasimama mbele ya kiti cha hukumu cha Mungu.
Kwa maana
imeandikwa na Isaya 45:23: “Kama niishivyo, asema Bwana, kila goti litapigwa
mbele zangu na kila ulimi utamsifu Mungu.
Hivyo kila mmoja
wetu atatoa hesabu yake mwenyewe mbele za Mungu.
Kutoka mstari wa
13 na kuendelea. anasema kwamba wateule hawakupaswa kuhukumiana tena, lakini
badala yake hawakupaswa kuweka kikwazo au kizuizi katika njia ya mwingine.
Kisha anatoa kauli ambayo imepotoshwa na kila aliyetaka kula kila kitu najisi.
Anasema: Najua, tena nimesadiki katika Bwana Yesu, ya kuwa hakuna kitu kilicho
najisi kwa nafsi yake, bali ni najisi kwa mtu ye yote anayedhania kuwa najisi.
Ikiwa hii ni kweli juu ya uso wake na Sheria za Chakula zimeondolewa basi Paulo
hastahili kuwa mtume. Ukweli wa mambo ni kwamba Makanisa yote ya Mungu kutoka
kwa Kristo na Mitume yameshika Sheria za Chakula (Na. 015) tangu mwanzo pamoja
na Sabato, Miandamo ya Mwezi Mpya na Siku Takatifu chini ya Kalenda ya Mungu
(Na. 156) na kwani ukweli huo waliteswa na kuuawa na Waantinomia. Vivyo hivyo
na Makanisa ya Uarabuni yalifanya vivyo hivyo. Hapa Paulo anazungumza juu ya
vyakula vilivyotolewa dhabihu kwa sanamu na sheria za vyakula hazijabadilika.
Mungu hatoi Sheria zake kwa matakwa au dhana tu kwa fiat. Sheria za Mungu
zimewekwa kwa sababu nzuri kulingana na mahitaji yanayotoka katika asili yake
(taz. B5).
Paulo anasema
kwamba ikiwa ndugu yako anaumizwa na kile unachokula wewe hutembei tena katika
upendo. Usiruhusu kile unachokula kiwe uharibifu wa mtu ambaye Kristo alikufa
kwa ajili yake (mstari 15). Kwa hiyo msiache mema yenu yasemeke kuwa mabaya
(mstari 16). Kwa maana ufalme wa Mungu si kula na kunywa, bali ni haki na amani
na furaha katika Roho Mtakatifu. Yeye anayemtumikia Kristo hivyo anakubalika
kwa Mungu na kukubaliwa na wanadamu (mash. 17-18). Basi na tufuatilie yale
yanayoleta amani na kujengana. Usiharibu kazi ya Mungu kwa ajili ya chakula.
Kila kitu kwa
kweli ni safi, lakini ni makosa kwa mtu kuwaangusha wengine kwa kile anachokula
(mash.19-20). Ni sawa kutokula nyama au kunywa divai au kufanya jambo lolote
linalomkwaza ndugu yako (mstari 21). Imani uliyo nayo iweke kati yako na Mungu;
mwenye furaha ni yule ambaye hana sababu ya kujihukumu mwenyewe kwa yale
anayokubali (mstari 22).
Lakini mwenye
shaka, akila, amehukumiwa kuwa amehukumiwa, kwa sababu hatendi kwa imani; kwa
maana lolote lisilotoka katika imani ni dhambi (mstari 23). (Nakala zingine
zinaweka 16:25-27 hapa; zingine huiweka baada ya 15:33.)
Hakuna hatua
ambayo Paulo anafundisha kinyume na Sheria ya Mungu katika nyanja zote na amri
zote. Fundisho hili hapa lazima liangaliwe dhidi ya maandiko mengine na hasa
mwongozo wa Baraza chini ya Yakobo kwenye Matendo 15 kama ilivyojadiliwa hapo
juu.
Sura ya 15
Hapa Paulo
anaendelea kusisitiza kwamba sisi tulio na nguvu imetupasa kustahimili udhaifu
wao walio dhaifu, na si kujipendeza wenyewe; kila mmoja wetu na ampendeze
jirani yake kwa wema wake wa kumjenga. Kwa maana Kristo hakujipendeza mwenyewe,
bali kama ilivyoandikwa: “Kashfa za wale waliokutukana ziliniangukia” (mstari
3) (Zab. 69:9). Hii ni kumbukumbu ya Kuwepo Kabla ya Kristo (Na. 243); ( 2Kor.
8:9; Flp 2:5-8 ).
Paulo asema hivi:
“Yote yaliyoandikwa siku za kwanza yaliandikwa ili kutufundisha sisi, ili kwa
saburi na faraja ya maandiko tuwe na tumaini.” (Mst. 4) Hivyo anaimarisha
Sheria na Ushuhuda kama inavyotakiwa katika imani (Isa. 8:20).
Kutoka mstari wa 5
na kuendelea. anasema hivi: “Mungu wa saburi na faraja awajalie ninyi kuishi kwa
umoja jinsi hii katika Kristo Yesu, ili kwa sauti moja mpate kumtukuza Mungu,
Baba wa Bwana wetu Yesu Kristo.
Kutoka mstari wa 7
na kuendelea. anasema karibishaneni ninyi kwa ninyi, basi kama Kristo
alivyowakaribisha ninyi, kwa utukufu wa Mungu. Kwa maana ninawaambia ninyi
kwamba Kristo alifanyika mtumwa wa waliotahiriwa ili kuonyesha ukweli wa Mungu,
ili kuthibitisha ahadi walizopewa wazee wa ukoo, ili watu wa mataifa mengine
wapate kumtukuza Mungu kwa ajili ya huruma yake. Kama ilivyoandikwa:
“Kwa hiyo
nitakusifu kati ya Mataifa na kuliimbia jina lako “(Mst. 9) (2Sam. 22:50; Zab.
18:49); na tena inasemwa: “Shangilieni watu wa Mataifa pamoja na watu wake”
(Mst. 10) (Kum. 32:43)
Na tena:
"Msifuni Bwana mataifa yote, na watu wote wamsifu. ( mst. 11 ) ( Zab.
117:1 )
Na zaidi Isaya
asema: “[Kutoka] Shina la Yese atakuja yeye ambaye atawatawala Mataifa; katika
yeye mataifa watamtumaini” (Mst.12) (Isa. 11:10 sawa na LXX).
Kisha anasema
katika mstari wa 13: “Mungu wa tumaini na awajaze ninyi furaha yote na amani
katika kuamini, ili kwa nguvu za Roho Mtakatifu mpate kuzidi sana kuwa na
tumaini.
Kuanzia mstari wa
14 na kuendelea anasema kwamba ameridhika juu yao, kwamba wamejaa wema,
wamejawa na ujuzi, na wanaweza kufundishana. Anasema hata hivyo, ya kwamba amewaandikia
kwa ujasiri mwingi, kwa kuwakumbusha, kwa ajili ya neema aliyopewa na Mungu;
niwe mtumishi wa Kristo Yesu kwa mataifa katika huduma ya ukuhani katika Injili
ya Mungu, ili kwamba dhabihu ya Mataifa ipate kibali, iliyotakaswa na Roho
Mtakatifu. Linus alikuwa amekufa na kubadilishwa na Roma haikuwa chini ya
uangalizi wa mtume mwingine. Peter hakuja Italia hadi baadaye sana. Kamwe
hakuwa askofu wa Rumi.
Paulo anasema
kwamba katika Kristo Yesu basi ana sababu ya kujivunia kazi yake kwa Mungu
(mstari 17). Kisha asema hatathubutu kunena neno lo lote isipokuwa yale Kristo
aliyotenda kwa yeye ili Mataifa wapate kumtii, kwa neno na kwa tendo, kwa nguvu
za ishara na maajabu, kwa nguvu ya Roho Mtakatifu, hata Yerusalemu na kando
kando ya Ilirikamu (Albania) amekwisha kuhubiri Injili ya Kristo kwa utimilifu,
na hivyo kufanya kuwa nia yangu ya kuihubiri Injili, si pale ambapo Kristo
amekwisha tajwa, nisije nikajenga juu ya msingi wa mtu mwingine, bali kama
ilivyo imeandikwa: “Watawaona wale ambao hawajaambiwa habari zake kamwe, na
watafahamu wale ambao hawajapata kusikia habari zake” (mstari 21) (Isa. 52:15
LXX). Kisha Paulo anasema hiyo ndiyo sababu ambayo mara nyingi amezuiwa kuja
kwao. Sasa, kwa kuwa hana kazi tena katika mikoa aliyopo, na kwa kuwa ametamani
kwa miaka mingi kuwatembelea Roma, anasema anatarajia kuwatembelea njiani
kuelekea Uhispania na kuharakishwa. safari huko karibu nao, mara baada ya
kufurahia ushirika wao kwa muda kidogo (mash. 22-24).
Anasema hata
hivyo, katika mstari wa 25 kwamba anakusudia kwenda Yerusalemu, kwa usaidizi
kwa watakatifu ambao anataja katika Waraka kwa Wakorintho (F047).
Anataja michango
iliyotolewa kutoka Makedonia na Akaya kwa ajili ya maskini huko Yerusalemu.
Kwa kuwa
walifurahi kushiriki baraka za kiroho walifurahi kushiriki nao baraka zao za
kimwili. Kisha anasema kwamba atakapomaliza kutoa kile kilichoinuliwa kwa ajili
ya Yerusalemu atakwenda kwa njia ya Rumi kuzuru Uhispania (mstari 28).
Kuanzia mstari wa
30 na kuendelea Paulo anawasihi ndugu wa Rumi waombee ili aokolewe kutoka kwa
wasioamini katika Uyahudi na kwamba huduma yake kwa ajili ya Yerusalemu ipate
kibali kwa watakatifu wa huko, ili kwa mapenzi ya Mungu awajie na kuburudishwa
katika kampuni yao. Anamalizia sura hiyo kwa: “Mungu wa Amani na awe pamoja nao
wote.”
Sura ya 16
Katika sura ya 16
anashughulika na ndugu akianzia na Fibi shemasi katika Kenkrea (bandari ya
karibu zaidi ya Korintho upande wa mashariki), kwa kuwa inaonekana kwamba barua
hiyo ilitolewa kwa mkono wake kwa Rumi naye anaomba apokewe kwa mkono wake.
ndugu huko.
Anawasalimu Priska
na Akila, watenda kazi wake wanaomfuata, kwa kuwa wanaonekana wamerudi Rumi
(kama vile Mdo. sura ya 18; 1Kor. 16:19; 2Tim. 4:19). Anaonekana (kwa mila)
kuwa na uhusiano na Waingereza huko. Paulo anasema walihatarisha shingo zao kwa
ajili yake, na kwa hiyo makanisa ya Mataifa yanatoa shukrani. Inaonekana
walikuwa na kanisa nyumbani mwao.
Pia anamsalimu
Epanaeto ambaye ameorodheshwa kuwa mwongofu wa kwanza katika Asia (Mst. 5).
Androniko na Yunia
walikuwa Wayahudi wenzao na wafungwa. (taz. pia Mariam) Waliongoka kabla ya
Paulo na walikuwa muhimu miongoni mwa ndugu (mash. 6-7).
Anasalimia
Ampliato, Urbano, Stakisi (mash. 8-9) na anasalimu Apele aliyeidhinishwa katika
Kristo katika mstari wa 10, kisha anaendelea kupeleka salamu zake kwa familia
ya Aristobulus ambaye alirekodiwa kuwa mmoja wa wale Sabini waliotumwa
Uingereza kanisa huko (taz. 122D), ambalo liliripotiwa kujengwa juu ya ngozi 12
za ardhi huko Glastonbury iliyoripotiwa kutolewa na Arviragus kwa Joseph wa
Aramathea, babu yake mkwe, na kwa Linus ap Caradog mpwa wake ambaye alikua
askofu wa kwanza wa Roma.
Anasalimia Herodia
ambaye alikuwa Myahudi mwenzake. Na pia salamu kwa jamaa ya Narkiso (Mst. 11).
Pia anawasalimu
Trifaina na Trifosa, na Persisi ambaye anahesabiwa kuwa amefanya kazi kwa bidii
katika Bwana (mstari 12).
Katika mstari wa
13 anasema kuwasalimu Rufo na mama yake na mama yangu. Hii inazua maswali
kadhaa kuhusu hali halisi ya Paulo na kama mwanamke huyo alikuwa akiigiza tu
kama mama yake au kama alikuwa ameoa dada yake Rufo,
Kuanzia 14-16
anataja idadi ya ndugu wanaoonekana kuwa wakuu wa vikundi vya nyumbani.
Asinkrito,
Flegoni, Herme, Patroba, Herma, kisha Filologo, Yulia, Nerea na dada yake, na
Olimpa.
Kisha anatuma
salamu za makanisa ya huko.
Kutoka mstari wa
17 ndipo anavuta fikira kwenye makundi yanayosababisha mafarakano dhidi ya
mafundisho ambayo wamefundishwa. Ilikuwa ni Rumi iliyokuwa kitovu cha ibada ya
mungu Attis, na mungu Mithras na hali yake ya hadharani Elagabal, ambapo Ibada
za Siri na Jua ziliingia Ukristo na hasa katika Karne ya Pili kwa ibada ya
Jumapili kuanzia mwaka 111 BK na sikukuu ya Mungu wa kike Pasaka kutoka 154 CE
chini ya Anicetus na mgawanyiko ulilazimishwa na Victor mnamo 192 CE. Krismasi
iliingia kutoka 386 CE kutoka Syria (cf. Origins of Christmas and Easter (No. 235)
(cf. pia The Quartodeciman Disputes (No. 277)).
Kutoka mstari wa
21 Anatuma salamu kutoka kwa Timotheo, Lukio na Yasoni na Sosipatro. Tertio
mwandikaji wa barua anawasalimu wao pia katika Bwana. Pia Gayo ambaye alikuwa
mwenyeji wa Paulo na kanisa pia anawasalimu pamoja na wale wa Erasto mweka
hazina wa mji na pia Kwarto.
Barua hiyo
inamalizia kutoka mstari wa 25-27 na mwisho unaofunua kwamba kuhubiriwa kwa
Yesu Kristo kulikuwa kulingana na siri iliyofichwa kwa muda mrefu lakini sasa
imefunuliwa na kupitia maandiko ya kinabii inajulikana kwa mataifa yote
kulingana na amri ya Mungu. Mungu wa milele kuleta utii wa imani. Kwa Mungu
pekee aliye na hekima na utukufu uwe milele kwa njia ya Yesu Kristo Amina. Kwa
hili Paulo anaonyesha kwamba Mungu Mmoja tu wa Kweli (Yn. 17:3) ndiye mwenye
hekima na anajua na kudhibiti mafumbo ya imani.
Sura ya 11
1I ask, then, has God rejected his people? By no means! I myself am an Israelite, a descendant of Abraham, a member of the tribe of Benjamin. 2God has not rejected his people whom he foreknew. Do you not know what the scripture says of Eli'jah, how he pleads with God against Israel? 3"Lord, they have killed thy prophets, they have demolished thy altars, and I alone am left, and they seek my life." 4But what is God's reply to him? "I have kept for myself seven thousand men who have not bowed the knee to Ba'al." 5So too at the present time there is a remnant, chosen by grace. .6 Kwa sababu hiyo hiyo ninyi pia mnalipa kodi, kwa maana mamlaka ni wahudumu wa Mungu, mkihudhuria jambo hili.7 Mlipe wote stahiki zao, kodi ambazo zinastahili kulipwa, na mapato yao ni ya nani, heshima ya nani anayestahili, heshima kwa nani heshima ni ya lazima. 8 Msiwe na kitu cho chote isipokuwa kupendana; Kwa maana yeye ampendaye jirani yake ameitimiza sheria.9 Amri za Mungu, "Usitende uzinzi, Usiue, Usiibe, Usitamani," na amri nyingine yoyote, imefupishwa katika sentensi hii, "Mpende jirani yako kama wewe mwenyewe." 10 Upendo haumfanyi jirani vibaya; Kwa hiyo, upendo ni kutimiza sheria. 11 Zaidi ya hayo mnajua ni saa gani, jinsi ilivyo wakati wa kuamka kutoka usingizini. Kwa maana wokovu uko karibu nasi sasa kuliko wakati tulipoamini kwanza; 12 Usiku umepita, mchana umefika Mkono. Kisha tukazitupa kazi za giza na kuvaa silaha za nuru; 13 Tujiendeshe wenyewe kama mchana, si kwa kukemea na kulewa, si katika upotovu na uchoyo, si katika ugomvi na wivu. 14 Lakini mvaeni Bwana Yesu Kristo, wala msifanye kitu kwa ajili ya mwili, ili kutosheleza tamaa zake.15For if their rejection means the reconciliation of the world, what will their acceptance mean but life from the dead? 16If the dough offered as first fruits is holy, so is the whole lump; and if the root is holy, so are the branches. 17But if some of the branches were broken off, and you, a wild olive shoot, were grafted in their place to share the richness of the olive tree, 18do not boast over the branches. If you do boast, remember it is not you that support the root, but the root that supports you. 19You will say, "Branches were broken off so that I might be grafted in." 20That is true. They were broken off because of their unbelief, but you stand fast only through faith. So do not become proud, but stand in awe. 21For if God did not spare the natural branches, neither will he spare you. 22Note then the kindness and the severity of God: severity toward those who have fallen, but God's kindness to you, provided you continue in his kindness; otherwise you too will be cut off. 23And even the others, if they do not persist in their unbelief, will be grafted in, for God has the power to graft them in again. 24For if you have been cut from what is by nature a wild olive tree, and grafted, contrary to nature, into a cultivated olive tree, how much more will these natural branches be grafted back into their own olive tree. 25Lest you be wise in your own conceits, I want you to understand this mystery, brethren: a hardening has come upon part of Israel, until the full number of the Gentiles come in, 26and so all Israel will be saved; as it is written, "The Deliverer will come from Zion, he will banish ungodliness from Jacob"; 27"and this will be my covenant with them when I take away their sins." 28As regards the gospel they are enemies of God, for your sake; but as regards election they are beloved for the sake of their forefathers. 29For the gifts and the call of God are irrevocable. 30Just as you were once disobedient to God but now have received mercy because of their disobedience, 31so they have now been disobedient in order that by the mercy shown to you they also may receive mercy. 32For God has consigned all men to disobedience, that he may have mercy upon all. 33O the depth of the riches and wisdom and knowledge of God! How unsearchable are his judgments and how inscrutable his ways! 34"For who has known the mind of the Lord, or who has been his counselor?" 35"Or who has given a gift to him that he might be repaid?" 36For from him and through him and to him are all things. To him be glory for ever. Amen.
Sura ya 12
1I appeal to you therefore, brethren, by the mercies of God, to present your bodies as a living sacrifice, holy and acceptable to God, which is your spiritual worship. 2Do not be conformed to this world but be transformed by the renewal of your mind, that you may prove what is the will of God, what is good and acceptable and perfect. 3For by the grace given to me I bid every one among you not to think of himself more highly than he ought to think, but to think with sober judgment, each according to the measure of faith which God has assigned him. 4For as in one body we have many members, and all the members do not have the same function, 5so we, though many, are one body in Christ, and individually members one of another. 6Having gifts that differ according to the grace given to us, let us use them: if prophecy, in proportion to our faith; 7if service, in our serving; he who teaches, in his teaching; 8he who exhorts, in his exhortation; he who contributes, in liberality; he who gives aid, with zeal; he who does acts of mercy, with cheerfulness. 9Let love be genuine; hate what is evil, hold fast to what is good; 10love one another with brotherly affection; outdo one another in showing honor. 11Never flag in zeal, be aglow with the Spirit, serve the Lord. 12Rejoice in your hope, be patient in tribulation, be constant in prayer. 13Contribute to the needs of the saints, practice hospitality. 14Bless those who persecute you; bless and do not curse them. 15Rejoice with those who rejoice, weep with those who weep. 16Live in harmony with one another; do not be haughty, but associate with the lowly; never be conceited. 17Repay no one evil for evil, but take thought for what is noble in the sight of all. 18If possible, so far as it depends upon you, live peaceably with all. 19Beloved, never avenge yourselves, but leave it to the wrath of God; for it is written, "Vengeance is mine, I will repay, says the Lord." 20No, "if your enemy is hungry, feed him; if he is thirsty, give him drink; for by so doing you will heap burning coals upon his head." 21Do not be overcome by evil, but overcome evil with good.
Sura ya 13
1Let every person be subject to the governing authorities. For there is no authority except from God, and those that exist have been instituted by God. 2Therefore he who resists the authorities resists what God has appointed, and those who resist will incur judgment. 3For rulers are not a terror to good conduct, but to bad. Would you have no fear of him who is in authority? Then do what is good, and you will receive his approval, 4for he is God's servant for your good. But if you do wrong, be afraid, for he does not bear the sword in vain; he is the servant of God to execute his wrath on the wrongdoer. 5Therefore one must be subject, not only to avoid God's wrath but also for the sake of conscience. 6For the same reason you also pay taxes, for the authorities are ministers of God, attending to this very thing. 7Pay all of them their dues, taxes to whom taxes are due, revenue to whom revenue is due, respect to whom respect is due, honor to whom honor is due. 8Owe no one anything, except to love one another; for he who loves his neighbor has fulfilled the law. 9The commandments, "You shall not commit adultery, You shall not kill, You shall not steal, You shall not covet," and any other commandment, are summed up in this sentence, "You shall love your neighbor as yourself." 10Love does no wrong to a neighbor; therefore love is the fulfilling of the law. 11Besides this you know what hour it is, how it is full time now for you to wake from sleep. For salvation is nearer to us now than when we first believed; 12the night is far gone, the day is at hand. Let us then cast off the works of darkness and put on the armor of light; 13let us conduct ourselves becomingly as in the day, not in reveling and drunkenness, not in debauchery and licentiousness, not in quarreling and jealousy. 14But put on the Lord Jesus Christ, and make no provision for the flesh, to gratify its desires.
Sura ya 14
1 Ama mtu aliye dhaifu katika imani, mkaribisheni, lakini si kwa ajili ya mabishano juu ya maoni. 2 Anaamini kuwa anaweza kula chochote, wakati mtu dhaifu anakula mboga tu. 3 Mtu alaye asimdharau yule anayejizuia, wala asimhukumu yule anayekula; Kwa maana Mungu amemkaribisha. 4 Wewe ni nani hata umhukumu mtumishi wa mwingine? Ni mbele ya bwana wake mwenyewe kwamba anasimama au kuanguka. Naye atashikiliwa, kwa kuwa Bwana aweza kumsimamisha. 5 Mtu mmoja huhesabu siku moja kuwa bora kuliko nyingine, na mtu mwingine huthamini siku zote. Sawa. Kila mtu na awe na uhakika kamili katika akili yake mwenyewe. 6 Anayeishika siku, huishika kwa heshima ya Bwana. Yeye pia anayekula, anakula kwa heshima ya Bwana, kwa kuwa anamshukuru Mungu; Anayejizuia, hujiepusha na kumheshimu Bwana na kumshukuru Mungu. 7 Hakuna hata mmoja wetu aishiye kwa ajili yake mwenyewe, wala hakuna hata mmoja wetu anayekufa kwa ajili yake mwenyewe. 8 Tukiishi, twaishi kwa Bwana, na tukifa, tutakufa kwa ajili ya Bwana; Kwa hiyo, ikiwa tunaishi au ikiwa tutakufa, sisi ni ya Bwana. 9 Kwa maana Kristo alikufa na kuishi tena, ili awe Bwana wa wafu na wa walio hai. 10 Kwa nini unamhukumu ndugu yako? Au kwa nini unamdharau ndugu yako? Kwa maana sisi sote tutasimama mbele ya kiti cha hukumu cha Mungu; 11 Maana imeandikwa, Kama niishivyo, asema Bwana, kila goti litaniinamia, na kila ulimi utamsifu Mungu. 12 Hivyo kila mmoja wetu atatoa hesabu yake kwa Mungu. 13 Basi, tusiwe na zaidi kupita hukumu juu ya kila mmoja, lakini badala ya kuamua kamwe kuweka kikwazo au kizuizi katika njia ya ndugu. 14 Najua na kusadikishwa katika Bwana Yesu kwamba hakuna kitu kilicho najisi ndani yake; lakini ni najisi kwa mtu yeyote anayedhani kuwa ni najisi. 15 Ikiwa ndugu yako anaumizwa na kile unachokula, hutembei tena katika upendo. Usiruhusu kile unachokula kisababishe uharibifu wa yule ambaye Kristo alikufa kwa ajili yake. 16 Basi, usiyaseme mema yako kama Uovu. 17 Kwa maana ufalme wa Mungu si chakula na kinywaji, bali ni haki, amani na furaha katika Roho Mtakatifu; 18 Anayemtumikia Kristo anakubalika na Mungu na kukubaliwa na wanadamu. 19 Basi, na tufuatilie mambo yanayoleta amani na kujengana. 20 Msiiharibu kazi ya Mungu kwa ajili ya chakula. Kila kitu ni safi, lakini ni makosa kwa mtu yeyote kuwafanya wengine waanguke kwa kile anachokula; 21 Ni haki kutokula nyama wala kunywa divai au kufanya chochote Hii inamfanya ndugu yako ajikwae. 22 Imani mliyo nayo, iwekeni kati yenu na Mungu; Furaha ni yule ambaye hana sababu ya kujihukumu mwenyewe kwa kile anachokubali. 23 Lakini mwenye shaka huhukumiwa, akila, kwa sababu hakutenda kwa imani; kwa maana chochote kisichotoka kwa imani ni dhambi.
Sura ya 15
1 Sisi tulio hodari tunapaswa kuvumilia udhaifu wa walio dhaifu, wala si kujipendeza wenyewe; 2 Acha kila mmoja wetu tafadhali jirani yake kwa ajili ya wema wake, ili kumjenga. 3 Kwa maana Kristo hakujipendeza mwenyewe; lakini, kama ilivyoandikwa, "Aibu za wale waliokushutumu ziliniangukia." 4 Kwa maana kila kitu kilichoandikwa siku za kwanza kiliandikwa kwa ajili ya mafundisho yetu, ili kwa uthabiti na kwa kutia moyo Maandiko tuwe na tumaini. 5 Mungu wa uthabiti na faraja awape ninyi kuishi kwa amani kama hiyo na ninyi kwa ninyi, kwa kadiri ya Kristo. 6 ili kwa pamoja mpate kumtukuza Mungu na Baba wa Bwana wetu Yesu Kristo. 7 Basi, karibisheni ninyi kwa ninyi, kama Kristo alivyowakaribisha, kwa ajili ya utukufu wa Mungu. 8 Kwa maana nawaambieni kwamba Kristo alikuwa mtumishi wa wale waliotahiriwa ili kuonyesha ukweli wa Mungu, ili kuthibitisha ahadi walizopewa wazee, 9 na ili watu wa mataifa mengine wapate kumtukuza Mungu kwa rehema yake. Kama ilivyoandikwa, "Kwa hiyo nitakushukuru kati ya Mataifa, na kuimba kwa jina lako"; 10 Tena inasemekana, Furahini, enyi Mataifa, pamoja na watu wake; 11 Tena, "Mhimidini Bwana, Mataifa yote, na mataifa yote na wamsifu"; 12 na zaidi Isaya anasema, "Mzizi wa Yese utakuja, yeye anayeinuka kutawala Mataifa; ndani yake watu wa mataifa watatumaini." 13 Mungu wa tumaini awajaze furaha yote na amani katika imani, ili kwa uwezo wa Roho Mtakatifu mpate kuwa na tumaini tele. 14 Mimi mwenyewe nimeridhika na Ndugu zangu, kwamba ninyi wenyewe mmejawa na wema, mmejawa na maarifa yote, na mnaweza kufundishana. 15 Lakini katika mambo kadhaa nimewaandikia kwa ujasiri sana kwa kuwakumbusha, kwa sababu ya neema niliyopewa na Mungu 16 kuwa mhudumu wa Kristo Yesu kwa Mataifa katika huduma ya ukuhani ya injili ya Mungu, ili sadaka ya Mataifa ipate kukubalika, iliyotakaswa na Roho Mtakatifu. 17 Katika Kristo Yesu, basi, nina sababu Ninajivunia kazi yangu kwa ajili ya Mungu. 18 Kwa maana sitathubutu kusema neno lo lote isipokuwa lile Kristo alilofanya kwa njia yangu ili kupata utiifu kutoka kwa Mataifa, kwa neno na matendo, 19 kwa uwezo wa ishara na maajabu, kwa uwezo wa Roho Mtakatifu, ili kwamba kutoka Yerusalemu na pande zote za Illyr'icum nimehubiri injili ya Kristo kikamilifu, 20 Hivyo basi, nia yangu ya kuihubiri Injili, si mahali ambapo Kristo amekwisha kuitwa, nisije nikaitwa 21 Lakini kama ilivyoandikwa, "Wataona ni nani ambaye hajaambiwa habari zake, nao wataelewa ni nani ambaye hajasikia habari zake." 22 Hii ndiyo sababu mara nyingi nimekuwa nikizuiwa kuja kwenu. 23 Lakini sasa, kwa kuwa sina tena nafasi ya kufanya kazi katika maeneo haya, na kwa kuwa nimetamani sana kuja kwenu kwa miaka mingi, 24 Natarajia kuwaona mkipita niendako Hispania, na kumwagika katika safari yangu huko. na wewe, mara moja nimefurahiya kampuni yako kwa kidogo. 25 Hata hivyo, kwa sasa ninakwenda Yerusalemu kwa msaada wa watakatifu. 26 Kwa maana Macedo'nia na Akaia wamefurahi kutoa mchango kwa ajili ya maskini miongoni mwa watakatifu huko Yerusalemu; 27 Walipenda kufanya hivyo, na kwa kweli wana deni kwao, kwa maana ikiwa watu wa mataifa mengine wamekuja kushiriki katika baraka zao za kiroho, walipaswa pia kuwatumikia katika baraka za kimwili. 28 Wakati wa Nimekamilisha hili, na nimewapa kile kilichofufuliwa, nitaendelea kwa njia yenu kwenda Hispania; 29 Nami najua ya kuwa nitakapokuja kwenu nitakuja katika utimilifu wa baraka za Kristo. 30 Nawasihi, ndugu, kwa Bwana wetu Yesu Kristo, na kwa upendo wa Roho, mjitahidi pamoja nami katika maombi yenu kwa Mungu kwa niaba yangu, 31 ili niokolewe kutoka kwa wasioamini katika Yudea, na ili huduma yangu kwa Yerusalemu ipate kuwa 32 ili kwa mapenzi ya Mungu nije kwenu kwa furaha na kuburudishwa pamoja nanyi. 33 Mungu wa amani na awe nanyi nyote. Amina.
Sura ya 16
1 Nakupongeza dada yetu Foebe, shemasi wa kanisa la Cenkre-ae, 2 ili uweze kumpokea katika Bwana kama anavyofaa watakatifu, na kumsaidia katika chochote atakachohitaji kutoka kwako, kwa kuwa amekuwa msaidizi wa wengi. Na mimi mwenyewe pia. 3 Salamu za Prisca na Aq'uila, wafanyakazi wenzangu katika Kristo Yesu, 4 ambao walihatarisha shingo zao kwa ajili ya maisha yangu, ambao si mimi tu bali pia makanisa yote ya Mataifa yanashukuru; 5 Salamu pia kwa kanisa katika nyumba yao. Salamu kwa mpendwa wangu Epae'netus, ambaye alikuwa mwongofu wa kwanza katika Asia kwa ajili ya Kristo. 6 Salamu kwa Maria, ambaye amefanya kazi kwa bidii kati yenu. 7 Salamu za Androni'cus na Junia, jamaa zangu na wafungwa wenzangu; Hawa ni watu wa kukumbushana miongoni mwa mitume, na walikuwa katika Kristo kabla yangu. 8 Salamu zangu kwa amplia, mpendwa wangu katika Bwana. 9 Salamu za Urba'nus, mfanyakazi mwenzetu katika Kristo, na mpendwa wangu Stachys. 10 Salamu kwa Apel'les, ambaye amekubaliwa katika Kristo. Wasalimie wale ambao ni wa familia ya Aristobu'lus. 11 Salamu kwa ndugu yangu shujaa. Wasalimie wale walio katika Bwana ambao ni wa familia ya Narcis. 12 Wasalimieni hao wafanyakazi katika Bwana, Tryfae'na na Trypho'sa. Salamu kwa mpendwa Persis, ambaye amefanya kazi kwa bidii katika Bwana. 13 Msalimuni Rufo, aliye maarufu katika Bwana, na mama yake na yangu. 14 Salamu za Askofu, Finegoni, Herme, Patroba, Herma, na ndugu walio pamoja nao. 15 Salamu za Philoli, Julia, Nereus na dada yake, na Olympa, na watakatifu wote walio pamoja nao. 16 Salimuni kwa busu takatifu. Makanisa yote ya Kristo yanawasalimu. 17 Nawasihi, ndugu, waangalie wale wanaoleta mafarakano na matatizo, kinyume na mafundisho ambayo umefundishwa; kuwaepuka. 18 Kwa maana watu wa namna hiyo hawamtumikii Bwana wetu Kristo, bali tamaa zao wenyewe, na kwa maneno ya haki na ya kujisifu, hudanganya mioyo ya watu wenye akili timamu. 19 Kwa maana wakati utii wenu unajulikana kwa wote, ili nifurahi juu yenu, ningewatakia ninyi hekima juu ya mema na yasiyo na hila juu ya yaliyo mabaya; 20 Ndipo Mungu wa amani atamponda Shetani chini ya miguu yenu. Neema ya Bwana wetu Yesu Kristo na awe pamoja nanyi. 21 Timotheo, mfanyakazi mwenzangu, anawasalimu; kwa hivyo Lucius na Jason na Sosip'ater, jamaa zangu. 22 Mimi Tertius, mwandishi wa barua hii, nakusalimu katika Bwana. 23 Gayo, mwenyeji wangu na kwa kanisa lote, anawasalimu. Eras'tus, mweka hazina wa mji, na ndugu yetu Quartus, wanakusalimu. 24 Basi sasa kwake yeye awezaye kuwaimarisha kwa kadiri ya injili yangu na mahubiri ya Yesu Kristo, kwa kadiri ya Ufunuo wa siri ambao ulifichwa kwa miaka mingi 26 lakini sasa umefunuliwa na kupitia maandiko ya kinabii yanajulikana kwa mataifa yote, kulingana na amri ya Mungu wa milele, kuleta utii wa imani- 27 kwa Mungu pekee mwenye hekima awe utukufu milele kupitia Yesu Kristo! Amina.
Maelezo ya Bullinger juu ya Warumi Chs. 11-16 (kwa
KJV)
Sura ya 11
Mstari wa 1
Hath = alifanya.
Mungu. Programu ya
98.
kutupwa mbali =
kusukumwa kando. Soma Matendo 7:27.
Watu. Soma Warumi
10:21.
Mungu anakataza.
Soma Warumi 3:4.
Pia = kwa kweli.
Mstari wa 2
Sio ya
programu-105.
ya kufahamu.
Programu ya 132.
Wot = Kujua.
Programu ya 132.
ya Elias = katika
(Kigiriki. en) Eliya: yaani katika sehemu ambayo inatoa historia ya Eliya.
Linganisha Marko 12:26. Luka 20:37.
Fanya uombezi.
Soma Warumi 8:27.
Dhidi. Programu ya
104.
Mstari wa 3
Bwana. Programu ya
98.
kuwa. Acha.
Amka=ajabune Ona
Matendo 15:16.
Kushoto. Kigiriki.
hupoleipo. Kwa hapa tu.
Mstari wa 4
Jibu la Mungu =
Jibu la Mungu. Kigiriki. chrematismoa. Kwa hapa tu. Linganisha Matendo 11:26.
kwa = kwa.
Watu. Programu ya
123. Imenukuliwa kutoka 1 Wafalme 19:10-18.
Mstari wa 5
Katika. Programu
ya 104.
Saa. Soma Warumi
3:26.
Sazo. Kigiriki.
leimma. Kwa hapa tu. Linganisha Warumi 9:27.
Kulingana na.
Programu ya 104.
Uchaguzi. Soma
Warumi 9:11.
Neema. Soma Warumi
1:5. Programu ya 184.
Mstari wa 6
Kama. Programu ya
118.
Hakuna zaidi = si
zaidi. Maandiko yanaondoa kifungu cha mwisho cha aya.
Mstari wa 7
ina. Acha.
Kupatikana.
Kigiriki. ya epitunchano. Ni hapa tu, Waebrania 6:15; Waebrania 11:33. Yakobo
4:2.
Mapumziko. Soma
Warumi 1:13. Programu ya 124.
Kinda = ngumu
Kigiriki. poroo. Hapa, 2 Wakorintho 8:14, na mara tatu katika Injili.
Linganisha Warumi 11:25.
Mstari wa 8
ametoa = kutoa.
Roho. Programu ya
101.
Mzinga = Stupor.
Kigiriki. katanuxis. Kwa hapa tu. Imeandikwa katika Isaya 29:10.
Ona. Programu ya
133.
Mstari wa 9
Jedwali. Weka kwa
Kielelezo cha hotuba Metaphor kwa ustawi wa nyenzo.
a = kwa (Kigiriki.
eis) a.
kikwazo. Soma
Warumi 9:32.
recompence.
Kigiriki. ya antapodoma. Tu hapa na Luka 14:12.
Mstari wa 10
kuwa giza. Soma
Warumi 1:21.
kuinama chini.
Kigiriki. sunkampto. Kwa hapa tu.
Nyuma. Kigiriki.
notos. Kwa hapa tu. Imenukuliwa kutoka Zaburi 69:23. Linganisha Kumbukumbu la
Torati 28:43.
Mstari wa 11
Kuwa na, &c. =
Je, hawakuwa (Kigiriki. mimi) mashaka (Kigiriki. ptaio. Ni hapa tu, Yakobo
2:10; Yakobo 3:2. 2 Petro 1:10)?
hiyo = kwa
utaratibu huo. Kigiriki. hina.
Inapaswa =
inaweza.
kwa njia = kwa
(Dat.)
Kuanguka. Programu
ya 128.
Kinda & c.
Soma Warumi 10:19.
Mstari wa 12
Dunia. Programu ya
129.
kupungua.
Kigiriki. hettema. Ni hapa tu na 1 Wakorintho 6:7. Linganisha 2 Wakorintho
12:13.
Utimilifu.
Kigiriki. ya pleroma. Linganisha Programu-125.
Mstari wa 13
Mtume. Programu ya
189.
Utukufu = Utukufu.
Seep. 1511.
Engine = Wizara.
Programu ya 190.
Mstari wa 14
Kinda & c.
Soma Warumi 11:11.
Baadhi. Programu
ya 124.
Mstari wa 15
Kutupa mbali. Ona
Matendo 27:22 (hasara), na ulinganishe Kutoka 32:11.
upatanisho. Soma
Warumi 5:11.
Kupokea. Kigiriki.
ya proslepsis. Kwa hapa tu.
lakini = ikiwa
sivyo (Kigiriki. ei me).
Maisha. Programu
ya 170.
kutoka kwa wafu.
Kigiriki. ek nekron. Programu ya 139.
Mstari wa 16
matunda ya kwanza.
Soma Warumi 8:23.
uvimbe. Soma
Warumi 9:21.
Pia = pia ni.
kwa hivyo, &c.
= matawi pia ni.
Mstari wa 17
kuwa, &c. =
walikuwa kuvunjwa mbali. ekklazo. Ni hapa tu na mistari: Warumi 11:19, Warumi
11:20.
Mti wa mzeituni wa
mwituni. Mti ambao hauzai matunda. Kigiriki. agrielaios. Tu hapa na Warumi
11:24. graffed katika. Kigiriki. enkentrizo. Ni hapa tu na mistari: Warumi
11:19, Warumi 11:23, Warumi 11:24.
Miongoni mwa.
Programu ya 104.
mshiriki =
mshiriki wa sanaa (Kigiriki. sunkoinonos. Hapa tu, 1 Wakorintho 9:23. Wafilipi
1:1, Wafilipi 1:7. Ufunuo 1:9).
mafuta. Kigiriki.
piotes. Kwa hapa tu.
Mstari wa 18
Kujivunia.
Kigiriki. katakauchaomai. Ni hapa tu, Yakobo 2:13; Yakobo 3:14.
Mstari wa 19
The. Acha.
Mstari wa 20
Kutoamini. Ona
Warumi 11:30 na Warumi 3:3.
Programu ya
imani-150.
mwenye akili ya
juu = mwenye kiburi. Kigiriki. Hupselophroneo. Ni hapa tu na 1 Timotheo 6:17.
Mstari wa 21
asili = kulingana
na (App-104.) asili.
Isije. Maandishi
ya kusoma "hiyo".
pia vipuri si =
wala (Kigiriki. oude) vipuri.
Mstari wa 22
Tazama. Programu
ya 133.
Wema. Soma Warumi
2:4.
ukali = kukata mbali.
apotomia. Kwa hapa tu.
Kwa = juu, kama
hapo juu.
Kama. Programu ya
118.
Kuendelea. Soma
Warumi 6:1.
Mstari wa 23
kaa = endelea,
kama ilivyo hapo juu.
Mstari wa 24
Kama. Programu ya
118.
kutoka. Programu
ya 104.
Mti wa mizeituni,
& c. Soma "mti wa mzeituni ambao ni hivyo kwa (App-104.) ya
asili".
kinyume na.
Programu ya 104.
Mti mzuri wa
mzeituni. Kigiriki. Kallielaioa. Kwa hapa tu. Ni katika ufalme wa neema tu
kwamba mchakato kama huo, hivyo kinyume na asili, unaweza kufanikiwa.
Mstari wa 25
Ningekuwa hivyo,
& c. Soma Warumi 1:13.
siri = siri.
Programu ya 193.
isije = kwa
utaratibu huo . . . Sio ya Kigiriki. Hina Me.
katika majivuno
yako mwenyewe. Kwa kweli na (App-104) wenyewe. Linganisha Mithali 3:7.
Upofu = ugumu.
Kigiriki. ugonjwa wa porosis. Ona Marko 3:5.
kwa sehemu ya
Kigiriki. apo merous.
Utimilifu.
Kigiriki. ya pleroma. Hiyo ni, utimilifu wa nyakati ambapo idadi kamili ya
Matendo 15:17 imekamilika. Linganisha Luka 21:24. Isaya 59:20.
Mstari wa 26
Sion. Programu ya
68.
ukosefu wa Mungu.
Programu ya 128.
Kutoka. Programu
ya 104.
Mstari wa 27
Agano langu =
agano (Tazama Warumi 9:4) na (App-104.) Mimi.
Chukua. Kigiriki.
aphaireo. Linganisha Waebrania 10:4. Ufunuo 22:19.
Dhambi. Programu
ya 128. Hii ni nukuu ya pamoja kutoka Isaya 59:20, Isaya 59:21 na Warumi 27:9.
Programu ya 107.
Mstari wa 28
Kama kuhusu.
Programu ya 104.
Kwa... kwa ajili =
kwa sababu ya (App-104. Warumi 11:2).
kama kugusa = kama
kuhusu, kama hapo juu.
Mpendwa. Programu
ya 135.
Mstari wa 29
Karama. Programu
ya 184.
bila toba =
kutokutubu. Programu ya 111.
Mstari wa 30
katika nyakati
zilizopita = kwa wakati mmoja (pote).
Siamini = kutotii.
Soma Warumi 2:8.
kupata rehema. Kwa
kweli walikuwa na huruma.
Kupitia. Hakuna
kihusishi.
kutoamini =
kutotii. Kigiriki. Apeitheia, pia Warumi 11:32. Waefeso 2:2; Waefeso 5:6.
Wakolosai 3:6. Waebrania 4:6, Waebrania 4:11.
Mstari wa 32
imehitimisha =
funga. Kigiriki. sunkleio, mahali pengine, Luka 5:6. Wagalatia 1:3, Wagalatia
1:22, Wagalatia 1:23.
Katika. Kigiriki.
eis.
Kuwa na huruma juu
ya = huruma.
Mstari wa 33
Utajiri. Soma
Warumi 2:4. Aya hii ni mfano wa Kielelezo cha hotuba Thaumasmos. Programu-6.
Maarifa. Programu
ya 132.
Unlimited =
Unlimited Kigiriki. anexereunetos. Kwa hapa tu.
Hukumu. Programu
ya 177.
ya zamani ya
kutafuta = isiyoweza kutambulika. Kigiriki. anexichniastos. Tu hapa na Waefeso
3:8.
Mstari wa 34
Anajulikana =
alikuwa anajua. Programu ya 132.
imekuwa = kuwa.
Mshauri = Mshauri
wa wenzake. Kigiriki. ya sumboulos. Kwa hapa tu.
Mstari wa 35
ya kwanza = alitoa
kwanza. Kigiriki. ya prodidomi. Kwa hapa tu.
Malipo ya . . .
tena = Kulipwa tena. Kigiriki. antapodidomi. Soma Warumi 12:19. Luka 14:14. 1
Wathesalonike 3:9. 2 Wathesalonike 1:6. Waebrania 10:30. Linganisha Warumi
11:9.
Mstari wa 36
Kupitia. Programu
ya 104.
kwa. Programu ya
104.
Utukufu. Soma
Warumi 1:23.
Milele. Programu
ya 151. a. Aya hii ni Kielelezo cha hotuba Polyptoton (App-6), kiwakilishi
"Him" kinacholetwa na vihusishi vitatu tofauti, ek, dia, na eis.
Sura ya 12
Mstari wa 1
ya ombaomba.
Programu ya 134.
Basi. Hii
inamaanisha Warumi 8:39, chaps. 9-11 kuwa ni ya kipuuzi.
Kwa. Programu ya
104. Warumi 12:1.
Huruma. Kigiriki.
oiktirmos. Hapa tu, 2 Wakorintho 1:3. Wafilipi 1:2, Wafilipi 1:1. Wakolosai
3:12. Waebrania 10:28. Linganisha Warumi 9:15, na Luka 6:36.
"Compassion" katika Septuagint ya Maombolezo 3:22.
Mungu. Programu ya
98. t
kofia ye = kwa.
Sasa. Sawa na
"yield", Warumi 6:13, Warumi 6:19. Linganisha Luka 2:22.
Kukubalika =
Kuvutia vizuri. Kigiriki. euarestos. Hapa, Warumi 12:2; Warumi 14:18. 2 Wakorintho
5:9. Waefeso 5:10. Wafilipi 4:18. Wakolosai 3:20. Tito 2:9. Waebrania 13:21.
kwa = kwa.
Busara. Kigiriki.
logikos. Ni hapa tu na 1 Petro 2:2.
Huduma. Kigiriki.
latreia. Programu ya 190.
Mstari wa 2
Sio ya Kigiriki.
Mimi. Programu ya 105.
kwa mujibu wa.
Kigiriki. suschematizo. Ni hapa tu na 1 Petro 1:14. Linganisha 1 Wakorintho
4:6.
Dunia. Kigiriki.
aion. Programu ya 129.
Kubadilishwa.
Kigiriki. metamorphoomai. Angalia Mathayo 17:2.
upya. Kigiriki.
anakainosis. Tu hapa na Tito 3:5. Linganisha Waebrania 6:6.
yako = ya
kwamba, &c. =
kwa (Kigiriki. eis) uthibitisho wako.
Kiki =
Kamili. Kigiriki.
Programu ya teleios-125.
itakuwa. Kigiriki.
thelema. Programu ya 102.
Mstari wa 3
Kupitia. Kigiriki.
dia. App-104. Warumi 12:1.
Neema. Kigiriki.
Programu ya charis-184.
Mtu = moja.
Kufikiri... zaidi
= fikiria kwa uangalifu. Kigiriki. huperphroneo. Kwa hapa tu.
kuliko = kwa
kulinganisha na (Kigiriki. para. App-104) nini.
kwa busara = kwa
(Kigiriki. eis) kuwa na busara. Kigiriki. sophroneo. Marko 5:15. Luka 8:35. 2
Wakorintho 5:13. Tito 2:6. 1 Petro 4:7.
imeshughulikiwa =
imetolewa.
Kila = kila mmoja.
Imani. Kigiriki.
pistis. Programu ya 150.
Mstari wa 4
Members = Users.
Ofisi. Angalia
Warumi 8:13 (matendo).
Mstari wa 5
Kristo. Programu
ya 98.
Kila mmoja = kwa
kiasi fulani. Kigiriki. kath" (App-104. x) heis.
Mstari wa 6
Baada ya hapo =
Lakini kuwa na.
Karama. Kigiriki.
charisma. Programu ya 184.
Tofauti. Kigiriki.
diaphoros. Kwa hapa tu; Waebrania 1:4; Waebrania 8:6; Waebrania 9:10.
Kulingana na.
Kigiriki. kata. Programu ya 104.
Kama. Kigiriki.
eite. Angalia Programu-118.
Uwiano. Kigiriki.
analogia. Kwa hapa tu.
imani = imani
(Warumi 12:3).
Mstari wa 7
Wizara = Huduma ya
Programu ya 190.
Mstari wa 8
ya kushauri.
Programu ya 134.
Ushauri. Kigiriki.
paraklesis. Soma Matendo 4:36.
kutoa. Soma Warumi
1:11.
Urahisi. Kigiriki.
haplotes. Mahali pengine, 2 Wakorintho 1:12; 2 Wakorintho 8:2; 2 Wakorintho
9:11, 2 Wakorintho 9:13; 2 Wakorintho 11:3. Waefeso 6:5. Wakolosai 3:22.
Kanuni = Kiongozi.
Kigiriki. proistemi. Hapa; 1 Wathesalonike 5:12. 1 Timotheo 3:4, 1 Timotheo
3:5, 1 Timotheo 3:12; 1 Timotheo 5:17. Tito 3:8, Tito 3:14.
furaha. Kigiriki.
ya hilarotes. Kwa hapa tu. Kivumishi katika 2 Wakorintho 9:7.
Mstari wa 9
Upendo. Programu
ya 135.
bila ya
dissimulations = isiyo ya kawaida. Kigiriki. anupokritos. Matukio: 2 Wakorintho
6:6. 1 Timotheo 1:5. 2 Timotheo 1:5. Yakobo 3:17. 1 Petro 1:22.
Abhor = ya
kuchukiza. Kigiriki. apostugeo. Kwa hapa tu.
Kwamba... Uovu =
Mbaya. Programu ya 128.
Kiki = Strawberry.
Ona Luka 15:15.
Kwamba... Wema =
Nzuri.
Mstari wa 10
kwa upendo wa
dhati. Kigiriki. philostorgos. Kwa hapa tu. Kutumika kwa heshima ya upendo wa
washiriki wa familia.
upendo wa kindugu
= upendo kwa ndugu. Kigiriki. Philadelphia. Linganisha 1 Petro 1:22.
Kwa heshima . . .
Mwingine. i.e. katika kila jambo la heshima linaloongozana.
ya kupendelea.
Kigiriki. proegeomai. Kwa kweli kuongoza kabla. Kwa hapa tu.
Mstari wa 11
ya slothful.
Kigiriki. okneros. Kwa hapa tu; Mathayo 25:26. Wafilipi 1:3, Wafilipi 1:1.
Biashara.
Kigiriki. spoude, kama "uvumilivu" katika Warumi 12:8.
kwa bidii. Soma
Matendo 18:25.
Katika. Kesi ya
Dative. Hakuna kihusishi.
Roho = Roho.
Programu ya 101.
Kuwahudumia.
Programu ya 190.
Bwana. Programu ya
98.
Mstari wa 12
Hope = Tumaini
Linganisha Warumi 5:2. Tito 2:13.
Mgonjwa. Kigiriki.
hupomeno. Linganisha Mathayo 10:22. 1 Wakorintho 13:7.
papo hapo = kwa
uthabiti. Soma Matendo 1:14.
Maombi. Programu
ya 134.
Mstari wa 13
Usambazaji =
Kuwasiliana.
Kigiriki. ya
koinoneo. Wakati mwingine hutafsiriwa "kushiriki".
Watakatifu. Soma
Warumi 1:7.
Kutolewa kwa =
kufuatilia.
ukarimu = ukarimu
kwa wageni. Kigiriki. philoxenia. Tu hapa na Waebrania 13:2. Kivumishi katika 1
Timotheo 3:2. Tito 1:8. 1 Petro 4:9.
Mstari wa 14
ambayo = hiyo.
Kuwatesa. Kigiriki
sawa. neno kuhusu "kupewa", Warumi 12:13.
Mstari wa 15
Kufurahi.
Linganisha 1 Wakorintho 12:26.
Mstari wa 16
Kuwa... Akili.
i.e. Kuwa na huruma ya kindugu na.
Akili. Kigiriki.
phroneo. Soma Warumi 8:5.
kuelekea. Programu
ya 104.
mambo ya juu.
Linganisha Warumi 12:3.
condescend = kwa
kweli kubebwa na. Kigiriki. sunapagomai. Ni hapa tu, Wagalatia 1:2, Wagalatia
1:13. 2 Petro 3:17.
Watu... mali = ya
chini (moja).
Kuwa... ya majivuno.
Mithali 3:7.
Kuwa = Kuwa.
mwenye busara =
mwenye busara. Kigiriki. phronimos. Kutokea: Warumi 11:25.
Mstari wa 17
Hakuna mtu =
hakuna mtu. Kigiriki. medeis.
Uovu. Programu ya
128.
Kwa. Programu ya
104.
Kutoa = Fikiria
kabla. Kigiriki. ya pronoeo. Ni hapa tu, 2 Wakorintho 8:21. 1 Timotheo 5:8. Ona
Mithali 3:4 (Septuagint)
Kweli = nzuri au
nzuri. Kigiriki. kalos. Hutokea mara 102, kwa ujumla hutafsiriwa
"nzuri". Linganisha Luka 8:15. 2 Wakorintho 8:21; 2 Wakorintho 13:7.
Yakobo 2:7. 1 Petro 2:12.
Watu. Programu ya
123.
Mstari wa 18
Kama... wewe =
halisi kama ilivyo kwa (App-104.) wewe.
Kuishi kwa amani =
Kuwa na amani. Kigiriki. Eireneuo. Tu hapa, Marko 9:50. 2 Wakorintho 13:11. 1
Wathesalonike 5:13.
Mstari wa 19
Kwa upendo. Acha.
Mpendwa. Programu
ya 135.
kisasi = kulipiza
kisasi. Ona Luka 18:3.
Badala. Acha.
kwa = kwa. Hasira
= ghadhabu (yaani ya Mungu). Soma Warumi 1:18.
Kulipiza kisasi.
Kigiriki. ekdikesis. Soma Matendo 7:24.
malipo = malipo.
Kigiriki.
antapodidomi. Angalia Kumbukumbu la Torati 32:35.
Bwana. Programu ya
98.
Mstari wa 20
ikiwa, ikiwa.
Programu ya 118.
Kilishi. Kigiriki.
psomizo. Ni hapa tu na 1 Wakorintho 13:3. Nomino tu katika Yohana 13:26, Yohana
13:27.
Kunywa = kunywa.
Chungu. Kigiriki.
soreuo. Ni hapa tu na 2 Timotheo 3:6.
Kwenye. Programu
ya 104. Imenukuliwa kutoka Mithali 25:21, Mithali 25:22.
Sura ya 13
Mstari wa 1
Nafsi. Programu ya
110.
kuwa chini. Soma
Warumi 8:7.
kwa = kwa.
ya juu = ya juu.
Kigiriki. huperecho. Hapa, Wafilipi 1: 2, Wafilipi 1: 3; Wafilipi 3:8; Wafilipi
4:7. 1 Petro 2:13.
Nguvu. Programu ya
172.
lakini = ikiwa
(App-118) sio (App-105).
Ya. Programu ya
104. lakini maandishi yanasoma "chini", App-104.
Mungu. Programu ya
98.
Kutawazwa. Soma
Matendo 13:48.
Mstari wa 2
kupinga. Kigiriki.
antitassomai. Soma Matendo 18:6.
kupinga, kupinga =
kuhimili. Kigiriki. anthistemi. Soma Warumi 9:19.
Ibada. Soma
Matendo 7:53.
kulaaniwa.
Programu ya 177.
Mstari wa 3
Watawala. Programu
ya 172.
Programu ya 128.
Wilt . . . Nguvu?
= Je, wewe si unataka kuwa na hofu ya nguvu?
Wilt. Programu ya
102.
do. Kigiriki.
poieo.
Sifa. Soma Warumi
2:29.
Mstari wa 4
ya = a.
Waziri. Programu
ya 190.
Kinda = Wear.
Kigiriki. phoreo. Inayofuata:Mathayo 11:8. Yohana 19:5. 1 Wakorintho 15:49, 1
Wakorintho 15:49. Yakobo 2:3
mlipizaji kisasi =
mlipiza kisasi. Kigiriki. ekdikos. Ni hapa tu na 1 Wathesalonike 4:6.
kutekeleza = kwa
ajili ya. Programu ya 104.
juu yake = kwa
mmoja.
hufanya = mazoezi.
Kigiriki. prasso.
Mstari wa 5
Kwa. Programu ya
104. Warumi 13:2.
Hasira = Hasira
kwa ajili ya
dhamiri = kwa sababu ya (App-104. Warumi 13:2) dhamiri ya Mungu. Angalia Warumi
2:15; Warumi 9:1. Matendo ya Mitume 23:1.
Mstari wa 6
kwa sababu hii.
Kigiriki. dia (App-104. Warumi 13:2) touto.
kulipa wewe = wewe
kulipa. Kigiriki. teleo. Kama "kutimiza" katika Warumi 2:27.
Kodi. Kigiriki.
phoros. Kodi kama ilivyolipwa na nchi nyingine au nchi nyingine. Kwa hapa tu;
Warumi 13:7. Luka 20:22; Luka 23:2.
Mawaziri. Programu
ya 190.
kuhudhuria kwa
kuendelea = uvumilivu. Kigiriki sawa. Imeandikwa katika Warumi 12:12.
Mstari wa 7
Basi. Acha.
yao = ya
ya stahiki.
Kigiriki. ya opheile. Tu hapa na Mathayo 18:32.
Maalum. ambayo
inalipwa kwa ajili ya malengo ya umma. Kigiriki. telos. Linganisha Mathayo
17:25.
Mstari wa 8
Hakuna mtu =
hakuna mtu. Kigiriki. medeis.
lakini = ikiwa
(App-118) sio (App-105).
Upendo. Programu
ya 135.
nyingine =
nyingine. Programu ya 124.
Alitimiza. Soma
Warumi 1:29. Programu ya 125.
ya . Acha.
Mstari wa 9
tamaa. Soma Warumi
7:7.
Kama... Yoyote.
Kigiriki. ei (App-118. a) tis (App-123.)
Amri. Ona Warumi
7:8, Warumi 7:9.
kwa ufupi =
muhtasari. Kigiriki. Anakephalaioomai. Tu hapa na Waefeso 1:10.
Akisema. Programu
ya 121.
Yaani. Kwa kweli
katika (App-104.) the (kusema).
Jirani. Kigiriki.
plesios.
Mstari wa 10
Upendo. Programu
ya 135.
ya kazi. Soma
Warumi 2:10.
mgonjwa. Kigiriki.
kakos, iliyotafsiriwa "ovu" katika mistari: Warumi 13:3, Warumi 13:4.
ya , ya. Acha.
kutimiza =
utimilifu, au utimilifu. Kigiriki. ya pleroma. Ona Warumi 11:12, Warumi 11:25.
Mstari wa 11
Kujua. Programu ya
132.
wakati = msimu.
Kigiriki. kairos.
muda wa juu.
Kigiriki. hora. Ona 1 Yohana 2:18 (saa).
Wake Up = Wake up.
Programu ya 178.
kutoka. Programu
ya 104.
Waliamini. Soma
Warumi 1:16. Programu ya 150.
Mstari wa 12
matumizi ya mbali
= ya juu. Soma Luka 2:52. Wagalatia 1:1, Wagalatia 1:14. 2 Timotheo 2:16; 2
Timotheo 3:9.
kwa mkono =
imechorwa karibu. Linganisha Luka 21:28.
kutupwa mbali.
Angalia Matendo 7:58 (kuwekwa chini).
Giza = Giza. Soma
Warumi 2:19. Linganisha Waefeso 5:11. Wakolosai 1:13.
silaha. Soma
Warumi 6:13.
Jioni = Jioni =
Twilight. Programu ya 130. Ona Yohana 1:4, na ulinganishe 2 Wakorintho 6:7.
Mstari wa 13
kwa uaminifu = kwa
heshima. Kigiriki. euschemonos. Ni hapa tu, 1 Wakorintho 14:40. 1 Wathesalonike
4:12.
mashabiki
wanachagua: = Reveling. Kigiriki. komos. Ni hapa tu, Wagalatia 1:5, Wagalatia
1:21. 1 Petro 4:3.
Uchovu = Uvivu.
Marko 7:22. 2 Wakorintho 12:21. Wagalatia 1:5, Wagalatia 1:19. Waefeso 4:19. 1
Petro 4:3. 2 Petro 2:7, 2 Petro 2:18. Yuda 1:4.
wivu = wivu. Soma
Matendo 5:17.
Mstari wa 14
Bwana Yesu Kristo.
Soma Warumi 1:7.
Utoaji. Soma
Matendo 24:2.
ya mwili. i.e.
asili ya zamani.
kwa . . . yake.
Kwa kweli kwa tamaa (App-104.) Soma Warumi 1:24.
Sura ya 14
Mstari wa 1
Imani. Programu ya
150.
Kupokea. Soma
Matendo 17:5.
Lakini. Acha.
ya shaka =
kukosoa. Kigiriki. ugonjwa wa diakrisis. Kwa hapa tu; 1 Wakorintho 12:10.
Waebrania 5:14.
Mabishano = ya
mawazo (yake). i.e. bila kufikiria kuhukumu mawazo yake.
Mstari wa 2
Kwa moja = Moja
kwa kweli.
ya kuamini.
Programu ya 150.
nyingine = ya
(nyingine).
Mstari wa 3
Kumdharau.
Linganisha Luka 18:9; Luka 23:11.
Kuhukumu. Programu
ya 122.
Mungu. Programu ya
98.
imepokea =
kupokea.
Mstari wa 4
mtu mwingine
"s. App-124.
mtumishi =
mtumishi wa nyumbani. Ona Luka 16:13. Programu ya 190.
Mama. Kigiriki.
kurios. Programu ya 98.
Ndiyo = Lakini.
Amka = Tengeneza.
Mungu. Maandishi
ya kusoma "Bwana".
Mstari wa 5
Mtu mmoja = Mtu
mmoja kwa kweli.
Kinda = Judge.
Kigiriki. Krino, kama Warumi 14:3.
Juu. Programu ya
104.
Sawa. Acha.
Kila mtu = kila
mmoja.
kwa uhakika =
uhakika. Soma Warumi 4:21.
Mstari wa 6
kuhusu = angalia.
Soma Warumi 8:5.
kwa = kwa.
Bwana. Programu ya
98.
Na... ni.
Maandishi ya Acha.
Kutoa . . .
Shukrani. Soma Matendo 27:35.
Mstari wa 7
hakuna, hakuna
mtu. oudeis.
kuishi. Kigiriki.
zao. Programu ya 170.
Mstari wa 8
(3) au (3) au
Programu ya 118.
Bwana. Programu ya
98.
Mstari wa 9
hadi mwisho huu =
kwa (App-104.) hii (touto).
Kristo. Programu
ya 98.
Wote. Acha.
na ya rose.
Maandishi ya Acha.
Kufufuliwa =
kuishi (tena). Programu ya 170.
hiyo = kwa
utaratibu huo. Kigiriki. hina.
Inaweza kuwa
Bwana. Kigiriki. kurieuo. Ona Warumi 6:9, Warumi 6:14.
Wafu. Programu ya
139.
Kuishi. Programu
ya 170.
Mstari wa 10
kuweka katika
nought = "kudharau", kama katika Warumi 14:3.
kusimama mbele.
Ona Warumi 6:13 (zamu).
kiti cha hukumu.
Soma Matendo 7:5.
Kiki = Christ
Programu ya 98. Maandishi ya kitabu hicho yanasomeka "Mungu".
Mstari wa 11
Kukiri. Kigiriki.
exomologeomai. Nukuu kutoka Isaya 45:23. Roho Mtakatifu anabadilisha "Kama
ninavyoishi" kwa Kiebrania, "Kwa nafsi yangu nimeapa. " Angalia
Programu-107.
Mstari wa 12
Akaunti = akaunti.
Programu ya 121.
Mstari wa 13
Si... zaidi =
Hakuna zaidi. Kigiriki. meketi. Programu ya 105.
Kwamba... kuweka =
sio (App-105) kuweka.
kikwazo. Soma
Warumi 9:32.
nafasi ya
kuanguka. Kigiriki. ya skandalon. Soma Warumi 9:33.
katika, & c.
Kwa kweli kwa ndugu.
Mstari wa 14
Kujua. Programu ya
132.
ya kushawishiwa.
Soma Warumi 8:38.
Bwana Yesu. Soma
Warumi 10:9.
hakuna kitu =
hakuna kitu (Kigiriki. oudeis) ni.
Najisi. i.e.
uchafu wa sherehe. Ona Matendo 2:44 (ya kawaida).
lakini =
isipokuwa. Kwa kweli ikiwa (App-118) sio (App-105).
hehehe = hesabu.
Angalia Warumi 2:3; Warumi 4:3.
Yeye= sawa.
Mstari wa 15
Lakini. Maandishi
yalisomeka "Kwa".
Kama. Programu ya
118.
kuwa = ni.
Wako. Acha.
Sasa... Hakuna =
si zaidi. Kigiriki. ouketi. Programu ya 105.
Kwa hisani = kwa mujibu wa
(App-104) upendo (App-135.)
Kuharibu. Kwa
kweli huru, au kuvuta, mbali na; kinyume cha kujenga. Angalia mistari: Warumi
19:20; Warumi 2:12. 1 Wakorintho 8:11.
Yeye= alike.
kwa = kwa. Kesi ya
Dative.
Kwa. Programu ya
104.
Mstari wa 16
uovu uliosemwa juu
ya = kukufuru. Soma Warumi 2:24.
Mstari wa 17
Ufalme wa Mungu.
Programu ya 114.
Kunywa = Kula,
kunywa.
Haki. Soma Warumi
1:17.
Furaha. Linganisha
Wagalatia 1:5, Wagalatia 1:22.
Roho Mtakatifu.
Programu-101.:14.
Mstari wa 18
Mambo haya = hii.
ya kutumikia. Soma
Warumi 6:6.
Kukubalika =
Kuvutia vizuri. Soma Warumi 12:1.
Kupitishwa.
Kigiriki. dokimos. Kwanza ya occ saba, daima "Imeidhinishwa",
isipokuwa Yakobo 1:12.
ya = by.
Watu. Programu ya
123.
Mstari wa 19
kufuata baada ya =
kufuatilia. Soma Warumi 9:30.
Mambo... Amani.
Kwa kweli, mambo ya amani.
Mambo... mwingine
= mambo ya pande zote (Kigiriki. eis. Programu ya 104. vi, ya allelous,
wengine) kujenga.
ya kujenga.
Kigiriki. oikodome. Linganisha Warumi 15:2. 1 Wakorintho 14:3. Waefeso 4:12
Mstari wa 20
Kuharibu. Kwa
kweli imelegea chini. Linganisha Warumi 14:15, na uone Matendo 5:38, Matendo
5:39.
Kazi. Linganisha
Waefeso 2:10.
safi = safi.
Kigiriki. Katharos Ni hapa tu katika Rum. Linganisha Tito 1:15.
Uovu. Programu ya
128.
kosa = kizuizi,
kama Warumi 14:13.
Mstari wa 21
wala = sivyo.
App-105.
Linganisha mwili 1
Wakorintho 8:13.
wala, wala.
Kigiriki. mede. Programu ya 105.
ambayo = katika
(App-104.) ambayo.
ya kujikwaa. Soma
Warumi 9:32.
ya kuchukizwa. Ona
Yohana 16:1.
Mstari wa 22
kwa = kama kuhusu.
Programu ya 104. Linganisha utoaji wa kata katika Waefeso 4:22. Wafilipi 1:3,
Wafilipi 1:6. Waebrania 9:9.
kabla = mbele ya
macho. Tukio la kwanza: Luka 1:6.
Furaha. Kigiriki.
makarios. Ona Warumi 4:7, Warumi 4:8.
hukumu = hukumu.
Soma Warumi 14:3.
Kitu. Acha.
ya alloweth.
Kigiriki. ya dokimazo. Soma Warumi 1:28.
Mstari wa 23
ya = Lakini.
ya shaka. Soma
Warumi 4:20.
Kulaaniwa =
kuhukumiwa. Programu ya 122.
Kama. Programu ya
118.
ya, ya. Programu
ya 104.
kwa = na.
Kwa vyovyote vile
. . . Dhambi. i.e. chochote kinachofanywa na muumini ambacho hakitokani na
kanuni ya imani ambayo kwayo aliokolewa, na hailingani nayo, ni dhambi. Dhambi.
Programu ya 128. Hapa baadhi ya MSS. kuingiza Warumi 16: 25-27. Angalia ukurasa
wa 1694.
Sura ya 15
Mstari wa 1
Kwa hivyo = Na
sisi.
Kubeba. Soma
Warumi 11:18.
Udhaifu. Kigiriki.
asthenema. Kwa hapa tu.
Dhaifu. Soma
Warumi 8:3.
Sio ya
programu-105.
Tafadhali. Soma
Warumi 8:8.
Mstari wa 2
Kila = kila mmoja.
Yake =
kwa faida yake.
Kwa kweli kwa (App-104.) nzuri.
Ujenzi. Ugiriki
hiyo hiyo. Soma Warumi 14:19.
Mstari wa 3
Kristo. Programu
ya 98.
Sio ya
programu-105.
Kinda Hurts . . .
Kulaumiwa = revilings. . . ya kudharauliwa. Kigiriki. Oneidismos, Oneidizo.
Kutukana kwa lugha ya opprobrious, wakati kutumika dhidi ya Kristo na watu
wake. Nomino hutokea hapa; 1 Timotheo 3:7. Waebrania 10:33; Waebrania 11:26;
Waebrania 13:13. Rudia Injili ya Mathayo 5:11. Marko 15:32.
Kwenye. Programu
ya 104. Imenukuliwa kutoka Zaburi 69:9. Programu ya 107.
Mstari wa 4
kujifunza =
kufundisha, kama Warumi 12:7.
hiyo = kwa
utaratibu huo. Kigiriki. hina.
uvumilivu =
uvumilivu wa uvumilivu. Soma Warumi 2:7.
Faraja = Faraja
Soma Matendo 4:36.
Maandiko =
Maandiko. Soma Warumi 1:2.
inaweza = inaweza.
Hope = Tumaini
Linganisha Warumi 12:12. Aya hii Warumi 15:4 ni mfano wa Parechesis (App-6),
maneno mawili ya uvumilivu na matumaini katika Kiebrania (sio kwa Kigiriki.)
kuwa na sauti sawa.
Mstari wa 5
Mungu. Programu ya
98.
faraja = faraja,
kama Warumi 15:4.
kama mwenye nia.
Soma Warumi 12:16.
Moja... nyingine =
kati ya (App-104) wenyewe.
Kulingana na.
Programu ya 104.
Kristo Yesu. Soma
Warumi 8:1.
Mstari wa 6
kwa akili moja =
kwa nia moja. Kutokea kwa kumi na mbili na ya mwisho ya homothumadon, Tazama
Matendo 1:14.
na = kwa
(App-104.)
Baba. Programu ya
98.
Bwana Yesu Kristo.
Soma Warumi 5:1.
Mstari wa 7
Kupokea. Soma
Matendo 17:5.
utukufu, na c.e.
mapokezi yao ya wengine hurudia utukufu wa Mungu. Linganisha Waefeso 1:6.
Mstari wa 8
Sasa. Maandishi
yalisomeka "Kwa".
Yesu. Acha.
ilikuwa = imekuwa.
Soma Matendo 1:22.
Waziri. Programu
ya 190.
ya . Acha.
Tohara. Angalia
Warumi 2:25; Warumi 3:30. Linganisha Mathayo 10:5, Mathayo 10:6. Yohana 12:36.
Ukweli. Ona Warumi
1:25 na uk. 1511.
kuthibitisha = kwa
(Kigiriki. eis) uthibitisho wa.
Thibitisha.
Kigiriki. bebaioo. Marko 16:20. 1 Wakorintho 1:6, 1 Wakorintho 1:8; 2
Wakorintho 1:21. Warumi 1:2, Warumi 1:7. Waebrania 2:3; Waebrania 13:9.
Alifanya... Baba.
Kwa kweli kutoka kwa baba. Hakuna kihusishi.
Mstari wa 9
Hiyo = kwa ajili
ya. inaweza kutukuza = kutukuza.
Huruma. Soma
Warumi 9:23.
Kwa sababu hii.
Kigiriki. dia (App-104. Warumi 15:2) touto.
Kukiri. Soma
Warumi 14:11.
Miongoni mwa.
Programu ya 104.
Singing. psallo.
Kwa hapa tu; 1 Wakorintho 14:15. Waefeso 5:19. Yakobo 5:13.
kwa = kwa.
Jina lako. Soma
Matendo 2:21. Zaburi 18:49 (Septuagint)
Mstari wa 10
Kufurahi.
Kigiriki. euphraino. Soma Matendo 2:26.
Na. Programu ya
104. Angalia Kumbukumbu la Torati 32:43 (Septuagint)
Mstari wa 11
Sifa. Soma Matendo
2:47.
BWANA. Programu ya
98.
laud, &c. =
watu wote wamsifu.
laud = extol ya
juu. Kigiriki. ya epaineo. Luka 16:8. 1 Wakorintho 11:2, 1 Wakorintho 11:17, 1
Wakorintho 11:22. Ona Zaburi 117:1.
Watu = watu.
Mstari wa 12
a = ya
Kupanda. Programu
ya 178.
utawala juu ya =
kanuni. Kigiriki. archo. Tu hapa na Marko 10:42.
Imani = matumaini.
Soma Warumi 8:24. Isaya 11:10.
Mstari wa 13
Matumaini,matumaini
= matumaini
Jaza. Programu ya
125.
katika, katika.
Programu ya 104.
Kuamini. Programu
ya 150.
kwamba, &c. =
kwa (App-104.) wingi wako.
Kupitia. Programu
ya 104.
Nguvu. Programu ya
172.
Roho Mtakatifu.
Programu ya 101.
Mstari wa 14
ya kushawishiwa.
Soma Warumi 8:38.
Kamili. Soma
Warumi 1:29.
Wema. Kigiriki.
agathosune. Hapa, Wagalatia 1:5, Wagalatia 1:22. Waefeso 5:9. 2 Wathesalonike
1:11.
Maarifa. Programu
ya 132.
ya kuonya. Soma
Matendo 20:31.
Mstari wa 15
Hata hivyo =
lakini.
Ndugu. Acha.
Andika = Andika
kwa ujasiri = kwa
uhuru.
kwa = kwa.
kwa namna fulani =
kwa sehemu. Kigiriki. apo (App-104.) ya merous.
Kuweka... akili =
kukumbusha. Kigiriki. epanamimnesko. Kwa hapa tu.
kwa sababu ya.
Programu ya 104. Warumi 15:2.
Neema. Programu ya
184.
Ya. Programu ya
104.
Mstari wa 16
Kwamba... kuwa =
Kwa (App-104.) mimi kuwa.
ya = a.
Waziri. Soma
Warumi 13:6. Programu ya 190.
Yesu Kristo =
Kristo Yesu. Programu ya 98.
huduma = kuhudumu
kama kuhani. Kigiriki. hierourgeo. Kwa hapa tu.
injili, &c.
App-140.
kutoa. Soma
Matendo 21:26.
kukubalika =
kukubaliwa, kama Warumi 15:31.
Kutakaswa.
Kigiriki. hagiazo. Tu katika Rom.
Mstari wa 17
Utukufu. Soma
Warumi 3:27.
Kwa hiyo = ya
ambayo inahusu =
kuhusiana na. Programu ya 104.
Mstari wa 18
Kuthubutu. Soma
Warumi 5:7.
Kusema. Programu
ya 121.
Akifanya. Angalia
Warumi 1:27; Warumi 7:8.
kufanya . . . utii
= kwa (App-104.) utii wa (ya) Mataifa.
Neno. Programu ya
121.
Kazi = kazi
Mstari wa 19
Kupitia nguvu =
Kwa (App-104.) nguvu (App-172.)
Ishara. Programu
ya 176.
Maajabu. Programu
ya 176.
Nguvu. Kigiriki
sawa. neno kama kwa "nguvu".
Roho wa Mungu.
Baadhi ya maandiko yanasoma "Roho Mtakatifu" (App-101.)
Kutoka. Programu
ya 104.
kwa = kwa mbali.
Illyricum. Haijatajwa katika matendo. Ilikuwa ni pamoja na Montenegro, Albania,
Dalmatia, & c.
kuhubiri kwa
ukamilifu. Kigiriki. pleroo, iliyotafsiriwa "kujaza",
"kujazwa", katika mistari: Warumi 15:13, Warumi 15:14. Linganisha Matendo
20:24. Programu ya 125.
Injili. Angalia
Programu-140.
Mstari wa 20
Nimejitahidi =
kujitahidi kwa bidii. Kigiriki. philotimeomai. Kwa hapa tu; 2 Wakorintho 5:9. 1
Wathesalonike 4:11.
Kuhubiri, >
Soma Warumi 1:15. Programu ya 121.
jina = (tayari)
jina, kama Toleo la Kurekebishwa.
Isije... kujenga =
ili nisije (App-105) kujenga.
mtu mwingine =
mwingine" (App-124)
Mstari wa 21
Kwa . . . Ona. Kwa
kweli wataona (App-133) ambayo haikuwa (App-105) iliyoripotiwa. Yeye = kuhusu
(App-104) Yeye.
kuzungumzwa. Kigiriki.
Anangello. Linganisha Matendo 14:27. 1 Petro 1:12.
Kuelewa. Soma
Warumi 3:11. Isaya 52:15.
Mstari wa 22
kuzuiwa. Soma
Matendo 24:4.
Mstari wa 23
Hakuna zaidi = si
zaidi. Kigiriki. meketi. Programu ya 105.
sehemu = mikoa. 2
Wakorintho 11:10. Wagalatia 1:1, Wagalatia 1:21.
hamu kubwa.
Kigiriki. ya epipothia. Kwa hapa tu.
hizi = kutoka
(App-104.)
Mstari wa 24
Wakati wowote.
Programu ya 118.
Kuchukua... safari
= kwenda, kama Warumi 15:25.
Katika. Programu
ya 104.
Ona. Programu ya
133.
Katika... Safari.
Ona Matendo 15:4. kuletwa. Ona Matendo 15:3.
Kwa. Programu ya
104.
Kama. Programu ya
118.
kwa kiasi fulani.
Soma Warumi 15:15.
Na... Kampuni. Kwa
kweli na wewe. Linganisha Warumi 1:12.
Mstari wa 25
Kwenda. Soma
Warumi 15:24.
Kwa. Programu ya
104.
kwa waziri =
huduma. Kigiriki. diakoneo. Programu ya 190.
Watakatifu. Soma
Warumi 1:7.
Mstari wa 26
ya furaha = radhi.
wao wa. Acha.
Mchango. Kigiriki.
ya koinonia. Soma Matendo 2:42.
Watakatifu = wa
watakatifu.
Mstari wa 27
ikiwa ni pamoja na
App-118.
mambo ya kiroho.
Kigiriki. pneumatikos. Soma Warumi 1:11.
Waziri. Kigiriki.
Leitourgeo. Ona Matendo 13:2. Programu ya 190.
mambo ya kimwili.
Soma Warumi 7:14.
Mstari wa 28
Imefanywa =
imetimizwa.
itakuwa kuja. Ona
Matendo 4:15 (Nenda kando).
Mstari wa 29
Nina uhakika.
Programu ya 132.
Baraka. Kigiriki.
eulogia. Kwanza ya matukio kumi na sita.
ya injili.
Maandishi ya Acha.
Mstari wa 30
ya ombaomba.
Programu ya 134.
Kwa... kwa ajili
ya. Programu ya 104. Warumi 15:1.
Upendo. Programu
ya 135.
Roho. Programu ya
101.
Jitahidi pamoja.
Kigiriki. sunagonizomai. Kwa hapa tu.
Yako. Acha.
Maombi. Programu
ya 134.
Mstari wa 31
Usiamini, =
Wasioamini. Soma Warumi 2:8.
huduma = huduma ya
ministration. Soma Warumi 12:7. Programu ya 190.
kukubalika kwa =
kukubalika kwa.
Mstari wa 32
itakuwa. Programu
ya 102.
Na... Onyesha upya
= pamoja na wewe kuburudishwa. Kigiriki. sunanapauomai. Kwa hapa tu.
Mstari wa 33
Amani = Amani
Katika Warumi 15:5 tuna Mungu wa uvumilivu; katika Warumi 15:13, Mungu wa
tumaini; Mungu wa amani.
Sura ya 16
Mstari wa 1
pongezi. Soma
Warumi 3:5.
kwa = kwa.
Phebe. Kwa hapa
tu; "mwanga", au "safi", mwanamke wa Phoebus, vinginevyo
Apollo, mungu wa jua. Jina lake linaonyesha mwongofu kutoka kwa upagani.
Pengine alikuwa mbebaji wa waraka kwa Roma. Tazama Vidokezo vya Utangulizi, uk.
1661.
ambayo = nani.
Mtumishi. Programu
ya 190.
Kanisa. Kigiriki.
ekklesia. Programu ya 186.
Katika. Programu
ya 104.
Cenchrea. Soma
Matendo 18:18.
Mstari wa 2
Hiyo = Kwa
utaratibu huo.
Bwana. Programu ya
98.
Kama... Watakatifu.
Kwa kweli ustahili wa watakatifu. Kigiriki. axios ton hagion. Linganisha
Waefeso 4:1. Wafilipi 1:1, Wafilipi 1:27. Warumi 1:1, Warumi 1:10. 1
Wathesalonike 2:12. 3 Yohana 1:6.
msaada = kusimama
kwa. Soma Warumi 6:13. Linganisha Matendo 27:23. biashara = kitu. Kigiriki.
pragma. Soma Matendo 5:4.
ina = inaweza
kuwa.
msaidiaji.
Kigiriki. prostatis, mlindaji. Linganisha Kilatini. Patronus, mlinzi wa watu wa
maana. Waandishi wa Athenian hutumia neno la kama vile kutunza wageni.
Linganisha 1 Timotheo 5:9, 1 Timotheo 5:10.
Mstari wa 3
Salamu = Salamu.
Soma Matendo 18:22.
Priscilla na
Akula. Maandiko yanasoma Prisca (dim.) kama katika 2 Timotheo 4:19. Ona Matendo
18:2, Matendo 18:18, Matendo 18:26; 1 Wakorintho 16:19
Kwa wote tunajua
kuhusu wasaidizi hawa. Ikiwa waongofu wa Paulo hawako wazi, lakini
walifundishwa kwa kina katika Maandiko na "Njia" ya Mungu, kama
inavyoonyeshwa katika Matendo 18:26.
Wasaidizi =
wafanyakazi wenzake. Kigiriki. Sunergos. Linganisha Wafilipi 1:4, Wafilipi 1:3.
Ona 1 Wakorintho 3:9.
Kristo Yesu.
Programu ya 98.
Mstari wa 4
kwa App-104.
Maisha.
Programu-110 na Programu-170.
Kuweka... Nyanya =
kuhatarisha maisha yao wenyewe. Maneno kama hayo hutokea katika roll kutoka
Herculaneum c. 160 KK.
Shingo = shingo.
kutoa shukrani.
Soma Matendo 27:35. Tukio hilo halikutajwa popote.
Mstari wa 5
katika nyumba yao.
Ona 1 Wakorintho 16:19.
Salamu. Kigiriki
sawa. neno kama kwa "Salamu", Warumi 16:3.
Wapendwa wa dhati.
Angalia Programu-135.
Epaenetus. Kwa
hapa tu.
matunda ya kwanza.
Linganisha Matendo 18:27; Matendo 19:21, Matendo 19:22; 1 Wakorintho 16:15.
Akaia. Maandishi
ya kusoma "Asia".
Kristo. Programu
ya 98.
Mstari wa 6
Maria. Kigiriki.
Mariam. Jina pekee la Kiebrania katika orodha hii.
Ambao... Sisi.
Katika maandishi kutoka makaburi ya Kirumi, kuhusu karne ya pili A.D., mke
anarekodi mume wake, "ambaye alifanya kazi sana kwa ajili yangu".
Imetolewa . . .
Kazi = Kazi. Kigiriki. ya kopiao. Linganisha Luka 5:5. Yohana 4:6.
Sisi. Maandishi ya
kusoma "wewe".
Mstari wa 7
Andronicus. Kwa hapa
tu. Junia. Kesi ya kesi ya accusative inaweza kuonyesha ama Jutas ya kiume, au
Junia ya.
watu wa jamaa.
Kigiriki. ya sungenes. Literal hapa; Katika Warumi 9:3 ni mfano. Jamaa na labda
karibu na watu wa karibu. Hapa. Warumi 16:11, na Matendo 23:16, ndio marejeo
pekee ya jamaa za Paulo.
wafungwa wenzake.
Kigiriki. sunaichmalotos; Kwa kweli ni mtekaji wa vita. Kwa hapa tu; Warumi
1:4, Warumi 1:10. Filemoni 1:23.
ya noti = maarufu. Kigiriki. ya
episemos. Tu hapa na Mathayo 27:16.
Miongoni mwa.
Programu ya 104.
Mitume. Programu
ya 189.
Ambao... Mimi.
Soma "ambaye kabla yangu pia alikuwa katika Kristo."
Kabla. Programu ya
104.
Mstari wa 8
Amplias. Kwa hapa
tu.
Mpendwa. Kama
ilivyo katika Warumi 16:5.
Mstari wa 9
Mjini = Mjini
(masc). Jina la Kilatini.
Stachys. Kiume.
Kwa hapa tu.
Mstari wa 10
Apelles. Kiume.
Kwa hapa tu. Jina la Kigiriki mara nyingi lilikubaliwa na Wayahudi. kupitishwa
= kupitishwa, neno linaloonyesha moja ya ubora uliojaribiwa. Soma Warumi 14:18.
Aristobulus. Kwa
hapa tu. Jina la Kigiriki.
Kaya. Hakika wale
walio toka miongoni mwa Aristobulo. Yeye mwenyewe huenda hakuwa Mkristo, na
wale waliotajwa wanaweza kuwa wa familia yake, au watumwa. Linganisha Wafilipi
1:4, Wafilipi 1:22.
Mstari wa 11
Herodion. Jina la
kiume la Kigiriki.
Narcissus. Kwa
hapa tu. Jina la kawaida la Kigiriki (masc).
ambayo = nani.
Mstari wa 12
Tryphena &
Tryphosa. Kwa hapa tu. Majina ya Kigiriki, ya.
kazi, kazi. Kama
ilivyo katika Warumi 16:6.
ya wapenzi. Si
"yangu" kama ilivyo katika Warumi 8:9.
Uajemi. Jina la la
Kigiriki.
Mstari wa 13
Rufo. Jina la
kawaida la Kilatini. Labda Rufo ya Marko 15:21.
mashabiki
wanachagua: = Chosen (Brother) Soma Warumi 8:33. Linganisha 1 Timotheo 5:21. 2
Yohana 1:132 Yohana 1:13 :. Neno hilo linaashiria udhihirisho maalum wa neema,
kama ilivyo katika Apelles, v. 10.
Yake... Yangu.
Kutekeleza uhusiano wa zabuni.
Mstari wa 14
Asyncritus,
&c. Majina matano ya masc ya Kigiriki. Kwa hapa tu. Ona Matendo 14:12.
Hermas. Haipaswi
kutambuliwa na mwandishi wa "Mchungaji wa Hermas", iliyoandikwa
kuhusu 120 BK.
Mstari wa 15
Sophia & C.
Majina haya yanapatikana tu hapa. "Nereus" alikuwa mungu wa bahari wa
Aegean, na mwongofu huyu anaweza kuwa amehifadhi jina lake la asili la
kipagani.
Watakatifu. Kama
"ndugu" wa Warumi 16:14, anayejulikana kwa Mungu, si kwa Paulo kwa
jina.
Mstari wa 16
a = a.
busu takatifu.
Linganisha 1 Wakorintho 16:20. 2 Wakorintho 13:12; 1 Wathesalonike 5:26. 1
Petro 5:14. busu ilikuwa, na ni, katika Mashariki ishara ya heshima na upendo.
Linganisha matukio mengine mawili ya philema, busu, Luka 7:45; Luka 22:48. Soma
Matendo 20:37.
The. Maandishi ya
kusoma "Yote"; i.e. wale waliotajwa au kutajwa hapo juu.
Mstari wa 17
ya ombaomba.
Programu ya 134. Linganisha Warumi 12:8.
alama = kwa alama.
Ona Luka 11:35.
mgawanyiko =
vikundi. Kigiriki. dichostasia. Kwa hapa tu; 1 Wakorintho 3:3. Wagalatia 1:5,
Wagalatia 1:20.
makosa = vizuizi,
kama katika Warumi 11:9
kinyume na.
Programu ya 104.
Mafundisho Ona
Warumi 6:17.
Jifunze = Jifunze
Epuka = geuka
mbali. Linganisha Warumi 3:12. 1 Petro 3:11.
wao = kutoka
(App-104.) wao.
Mstari wa 18
Kumtumikia.
Programu ya 190.
Yesu. Maandishi ya
Acha.
Tumbo. Ona Yohana
7:38.
Nzuri... Hotuba =
maneno yao mazuri na ya kupendeza.
Maneno mazuri.
Kigiriki. chrestologia. Kwa hapa tu.
Hotuba za haki.
Kigiriki. eulogia. Hutokea mara kumi na sita (kumi na moja kutafsiriwa
"baraka"). Soma Warumi 15:29.
kudanganya =
kudanganya kwa usahihi. Kigiriki. ya exapatao. Inayofuata:Warumi 7:11. 1
Wakorintho 3:18. 2 Wakorintho 11:3. 2 Wathesalonike 2:3. Neno la kawaida la
"kudanganya" linamaanisha "kupotea" (App-128).
rahisi = bila ya
hila. Kigiriki. akakos. Tu hapa na Waebrania 7:26.
Mstari wa 19
kuja nje ya nchi.
Kigiriki. aphikneomai. Kwa hapa tu.
Nafurahi = Furahi.
Soma Warumi 12:12.
Kwenye... Niaba.
Programu ya 104.
Bado... kuwa =
Natamani uwe kweli.
ingekuwa. Programu
ya 102.
Hekima. Soma
Warumi 1:14.
Wema = Nzuri.
Rahisi = isiyo na
madhara. Kigiriki. akeraios. Kwa hapa tu; Mathayo 10:16. Wafilipi 1:2, Wafilipi
1:15.
Kuhusu. Programu
ya 104. Uovu = Mbaya.
Mstari wa 20
Mungu & c.
Soma Warumi 15:33.
Mungu. Programu ya
98.
michubuko =
kuponda kwa vipande, au kabisa. Kigiriki. Suntribo. Inayofuata:Mathayo 12:20.
Marko 5:4; Marko 14:3. Luka 4:18; Luka 9:39. Yohana 19:36. Ufunuo 2:27.
muda mfupi = kwa
kasi. Kigiriki. en (App-104.) tachei.
Neema & c.
Kila mmoja wa Epp ya Paulo. Mwisho na sala ya benedictory kwamba
"neema" inaweza kuwa na makanisa na watu binafsi sawa.
Neema. Programu ya
184.
Amina. Maandiko,
isipokuwa B. E., Acha.
Mstari wa 21
MAKALA YA KWANZA
(TERTIUS).
Timotheo =
Timotheo. Ona Matendo 16:1.
mfanyakazi wa kazi
= mfanyakazi mwenza. Soma Warumi 16:3.
Lucius. Pengine
imetajwa katika Matendo 13:1. Si kwa Luka.
Jason. Ni hapa tu,
isipokuwa Jason wa Matendo 17:5, Matendo 17:7.
Sosipater. Inaweza
kuwa Bercean ya Matendo 20:4.
Kinsmen, yaani ya
amanuensis. Soma Warumi 16:7.
Mstari wa 22
Tertius. Pengine
ni Kirumi, akiandika kwa Warumi.
Mstari wa 23
Gaius. Jina la
kawaida la Kirumi. Inaweza kuwa sawa na katika Matendo 19:29, au ya Derbe,
Matendo 20: 4, lakini karibu hakika Gayo 1 Wakorintho 1:14. Gayo wa 3 Yohana
1:1, dhahiri mtu wa cheo, labda ni mtu mwingine.
Erastus. Labda
kama ilivyo katika 2 Timotheo 4:20. Jina, Kigiriki, hutokea: Matendo 19:22.
Chamberlain =
Mweka Hazina. Kigiriki. oikonomos. Hutokea mara kumi, iliyotolewa
"steward" katika nane. Ona Luka 12:42.
Quartus. Kwa hapa
tu. Jina la Kirumi.
ndugu = ndugu
(katika Kristo, Warumi 16: 7).
Mstari wa 24
Neema & c.
Amanuensis inarudia maneno ambayo yanafunga ujumbe halisi wa Paulo, Warumi
16:20, Baadhi ya maandishi ya kale yanaondoa hii ya pili ya kubembeleza, na
Toleo la Sahihihishwa linafuata kwa kutoelewa sababu ya kuanzishwa kwa
"siri", aya: Warumi 16:25, Warumi 16:26-27. Kuna maandishi mawili,
moja baada ya Warumi 16:20, nyingine baada ya Warumi 16:24. Ya kwanza inafunga
Ep. yenyewe wakati wa kuandika na Tertius katika spring ya 58 A.D. Nyingine
iliongezwa na Paulo mwenyewe wakati wa kifungo cha kwanza cha Kirumi, na baada
ya Waefeso kuandikwa. Angalia maelezo zaidi hapa chini.
Mstari wa 25
NAKALA YA PILI
(PAULO).
nguvu = uwezo.
Kigiriki. Linganisha Warumi 8:39. Angalia Programu ya 176.
ya stablish. Soma
Warumi 1:11.
Kulingana na.
Programu ya 104.
Injili. Programu
ya 140.
Kuhubiri. Programu
ya 121. Yesu kristo. Programu ya 98.
ya = a.
Ufunuo. Programu
ya 106. Linganisha Waefeso 3:3.
Siri. Kigiriki.
musterion. Programu ya 193
Ambayo... siri =
ambayo (siri) imehifadhiwa katika ukimya (Kigiriki. sigao, Linganisha. Matendo
ya Mitume 15:12. 1 Wakorintho 14:28; 1 Wakorintho 14:30; 1 Wakorintho 14:34).
Tangu... Alianza.
Programu ya 151.
KUMBUKA KWA MUDA
MREFU. MAKALA YA PILI (Warumi 16:25-27). Kwamba "doksolojia" ni maandishi yaliyoongezwa na mtume baada ya
kufika, na alikuwa akiishi katika Roma (61-63 A, D.: ona App-180), na alikuwa
akiandika Waefeso, inaonekana wazi kwa sababu zifuatazo:
Kwanza, hakuna
swali kuhusu ukweli au uhalisi wa mistari hii.
Swali lililoulizwa
na kuonekana kwao sio tu baada ya kufungwa kwa Waraka yenyewe, lakini pia baada
ya maandishi ya maandishi ya amanuensis, Tertius, imeunganishwa na
"siri" "iliyowekwa kimya kutoka nyakati za umri lakini sasa
imedhihirishwa kwa njia ya maandishi ya kinabii". Kupata mada-jambo ya
Waefeso kuletwa ghafla, katika nafasi hiyo, na katika diction ya doxology hii,
imekuwa vigumu kwa waandikaji ya kale na wafasiri wa kisasa sawa.
Maandishi ya awali
yanathibitisha hili kwa nafasi ambayo doxology inachukua katika wengi wao.
Katika zaidi ya 190 inasimama baada ya Warumi 14:23.
Katika mbili au
tatu anataka.
Katika baadhi
inaonekana katika maeneo yote mawili (yaani baada ya Warumi 14:23 na Warumi
16:24).
Katika baadhi,
ambapo doxology inasimama kama katika Toleo lililoidhinishwa benediction ya
pili (Warumi 16:24) imeondolewa.
Ugumu huu
unashirikiwa na wachambuzi wa kisasa. Wengine wanadhani doxology ilikuwa
"kuchanganywa kwa akili ya dhati ya mtume juu ya kuchukua mtazamo wa jumla
wa Waraka".Wengine wanasema "inahitaji tu kusoma doksolojia ili kuona
kwamba kusudi lake kuu si kitu cha chini kuliko shukrani kwa Injili ya
Ulimwengu kwa ujumla, na kwamba ukuu wake wa sauti ni wa karibu sio wa sehemu,
lakini ya Waraka wote."
Lakini pendekezo
kwamba "maandishi" haya yaliongezwa baadaye na mtume huondoa matatizo
yote, na inaonyesha kwamba akili za waandishi wa zamani zilisumbuliwa bila
shida. Ukweli wa "siri" ulikuwa umepotea muda mrefu kabla ya tarehe
ya MSS yetu ya zamani. Kwa hivyo transcribers" msisimko na wasiwasi. Kama
ingejulikana, wangeelewa mara moja kwamba doxology iliongezwa baadaye. 1 Na
maoni sawa yanatumika kwa watoa maoni wa kisasa.
Ingawa Paulo
lazima alikuwa na "siri" iliyofunuliwa kwake kabla, labda kuhusu 57
au 68 BK, lakini hakuruhusiwa kuchapisha ukweli wa siri kwa maandishi hadi
baada ya kuwa Roma, na gerezani. Kwa hiyo, wakati Waraka ulitumwa kwanza kwa
Warumi, ulifungwa na baraka ya pili (Warumi 16:24).
Ingawa alipewa
kabla ya kumalizika kwa kipindi cha neema kilichofurahiwa na kanisa la
pentekoste, hakuruhusiwa kuitangaza. Kwa muda mrefu kama ofa ya Ufalme (tazama
App-112, App-113, App-114) kwa Israeli ya kidunia ilikuwa wazi,
"siri" haikuweza kujulikana. Lakini wakati hukumu ya upofu wa
mahakama ilipotangazwa na unabii wa Isa 6 ulitimizwa (Matendo 28:26, Matendo
28:27), basi kweli tukufu kwa ajili ya mzaliwa wa baadaye ziliruhusiwa kuwekwa
na "maandishi ya unabii", yaani nyaraka za gereza.
Kwa hivyo mtume
aliongozwa na Roho Mtakatifu kuongeza maandishi kwa Warumi; hivyo kukamilisha
kwa uzuri Kukamilisha mpangilio wa Kiungu wa Waraka (tazama Muundo, uk. 1661)
na kupiga alama muhimu katika mafundisho ya mafundisho ambayo yanachukuliwa na
kuendelezwa kwa ujumla katika Waefeso.
Tanbihi: 1
Pendekezo hili lilifanywa kwanza na Askofu Lightfoot katika Insha za Kibiblia,
na kupitishwa na wengine.