Nzambe ye Nani? [CB1]

“Bato ya Israel, bóyeba! Yawe Nzambe na biso azali Yawe se moko”(Kozongela Mibeko 6:4).

Ekòmami polele na kati ya Biblia ‘tè Yawe Nzambe azali Yawe se moko. Azali Nzambe na nguya nyonso pe mokeli Likolo na se ná biloko nyonso (Ebandeli 1:1; Nehemya 9:6; Banzembo 124:8; Ezaya 40:16, 28; 44:24; Misala 14:15; 17:24,25; Koyebisa Basekele 14:7).

Ezali na tango moko oyo eloko moko té ezaláká bobele Molimo kaka nde moto azaláká. Ezaláká kozala mikolo nyonso. Yambo ‘tè tango ézala, azaláká kofanda to kozala ye moko, ezaláká na bosenga to posa ya eloko moko té ya kopesa ye nguya [makasi] to bomoi. Oyo azaláká ezali nde Nzambe ya solo kaka moko (Yoane 17:3; 1Yoane 5:20). Kaka ye nde moto akoki kokufa té (1Timoté 6:16). Wana elingi koloba ‘tè Nzambe oyo akoki kokufa té.

Ba-Ebré ya kala bayebá Molimo oyo ekoki kokufa té na kombo ya Eloah. Tina na yango ezali nde bo-moko to moko. Lelo toyebi ye na kombo ya Nzambe. Ye nde Nzambe ya Likolo (Ebandeli 14:18; Kotanga 24:14; Kozongela Mibeko 38:8; Marko 5:7). Azali lisusu kobengama Yawe to Yehova ya Mapinga. Bondimi ya ba-muzumane bazali kobenga oyo Nzambe ya solo kaka moko na kombo ya Allah [Alá]. Azali nde bobele Nzambe moko oyo ya bakristo.

Batoli 30:4,5 ezali kolakisa kombo ya Nzambe ná kolobáká ‘tè azali na Mwana:

Nani asi’amata epai ya Nzambe pe ayei kozonga? Nani asi’akanga mopepe na maboko na ye ? Nani asi’akanga mai na elamba na yé? Nani atia bandelo nyonso ya mabele? Kombo na ye nani pe kombo ya mwana na ye nani? Soki moko ayebi yango áyebisa ngai. Makambo nyonso Nzambe [ELOAH] alobaka esalamaka: Azali baraje ya komibatela na bafleshe ya bato oyo balukaka kobombama epai na ye. Kobakisa eloko mosusu té na maloba na ye. Soki té akopesa yo etumbu, pe akokamata yo moto ya lokuta. (Bible ya Lingala ya Lelo).

Yambo ya Libandeli

Eleko ebandi bobele tango Nzambe [Eloah] ábandá kokela. Kasi, yambo ‘tè eloko moko té ekelama, Nzambe akanisá nano likolo ya eloko oyo akokela pe ndenge nini akosala yango. Ezali eloko moko té oyo Nzambe akoki kosala té [to elekeli ye].

Atako bongo, azaláká na makoki ya komona oyo ekoyela sima ya eloko nyonso oyo asalá. Po na eloko nyonso oyo esengelaki kokelama, Eloah [Nzambe] ataláká to akanisáká [na bokebi nyonso] ndenge nini ekela ná ekelamu nyonso esengelaki esimba mosusu na ndenge ya kosalisana pe kokangama moko ná mosusu.

Eloah [Nzambe] azali Ebandeli pe azali suka (Koyebisa Basekele 1:8). Ye moko nde azaláká ya liboso lokola oyo akoki kokufa té; na boye azali Alfa to ebandeli. Azali Omega akozalaka suka to bosukisi ya bikelamu. Bikelamu bizali na tina na ye. Bikelamu bizali kofanda kati na ye pe na kati na ye moko ezali tina ya suka ya misala na ye. Na bongo, Nzambe azali komikela ye moko na ndenge ya kolobela moa molai ya makambo (Kobima 3:14). Nzambe akómi Tata tango akelá libota ya ye. Kasi tokoki koyekola mingi likolo ya libota ya ye na kotangáká mokanda eyebana na kombo ya Bokeli ya Libota ya Nzambe (No. CB4).

Yambo ‘tè eloko songolo ekómá na lizali, Nzambe asilá kala kokanisa likolo ya lolenge nini ekozala pe ndenge nini akosala yango. Asi ayebá kala ndenge nini biloko nyonso ekokangana elongo. Asi akanisá kala nini ekoya suka ya biloko nyonso. Ezali na eloko moko té oyo ebombami to oyo ekoki kosalama na kùkú oyo Nzambe ayebi té yambo ‘tè bokeli ebanda, Nzambe ayebi makambo nyonso (1 Yoane 3:20). Wana nde ezali kobengama boyebi bónso. Nzambe azali na bosenga ya eloko moko té po ‘tè esunga ye po na kobongisa biloko yambo ‘tè abanda kokela. Azaláká na makoki ya kobongisa na ndenge na ye moko biloko nyonso oyo ezali na bosenga na yango pe azaláká na makoki nyonso ya komona nzela nini likanisi ye aponá kosala ekosuka.

Nzambe azali na nguya nyonso. Ezali na eloko moko té oyo Nzambe akoki kokela té to oyo akoki kosala malamu té na tina ya kokokisa moango na ye. Ayebi oyo ekoki kozala bongo pe ayebi nzela malamu ya kosala biloko. Eloko nyonso oyo ekelamá éyebana pe elakama yambo ‘tè tango ékóma. Wana ezali pe kolobela biso. Biloko yango esengeli ezala na tina pe esalama na tina ya bolamu ya ndenge moko ya likolo. Na boye, Nzambe ayebá ndenge nini biloko bisengelaki kosalama, na molongo nini, na motuya nini bongó na bongó. Boyebi oyo ezali bosôlo. Azali Nzambe ya bosembo pe ya solo (Kozongela Mibeko 32:4).

Nzambe azaláká na makoki ya kokela molóngó ná kosknisáká té to kozaláká na tembe té likolo ya oyo ekoyá. Na bongo, mokanda na ye ezali kolakisa bokolongonu kati ya bosôlo.

Ezali na libungi ata moko té na ezalela ya Nzambe to na lolenge na ye. Nzambe akoki komikosa ata muke té. Na kozaláká na makoki ya kokomisa eloko nyonso, oyo ekoki kozala na suka malamu ná kokimáká mbeba nyonso na nzela ya boyebi bónso boa ye, Nzambe azali ya kokoka (Matié 5:48).

Yambo ‘tè abandá kokela, Nzambe ayebáká ‘tè biloko nyonso ekozala ya kokoka pe ekozala malamu. Ayebá oyo ezali malamu na tina ‘tè alingaka bikelamu bizala lolenge ye azali ná kolakisáká ndenge ye azali. Tina ya Nzambe ya suka na manso ezali nde bolamu. Na bongo, Yawe azali bolamu (Banzembo 25:8). Liziba ya bolamu nyonso euti epai na ye. Tango moto moko abengaki Yezu “motei malamu” Yezu azongiseli ye: “Po na nini obengi ngai moto malamu? Moto malamu azali té, kaka Nzambe ye moko azali malamu” (Matié 19:17; Marko 10:18; Luka 18:19).

Nzambe azali bolingo (Yoane 4:8; Ba-Romen 13:10). Azali té Nzambe oyo azali kopesa etumbu na konyokola bato libela ndenge bato mosusu bazali koloba [na tembe té] ‘tè ndenge wana nde ye azali. Azali nde Nzambe oyo alimbisaka pe Nzambe ya mawa. Abongisáká pe [tango ya ] bobongoli mitema ya Satan ná mapinga [ba-anjelu] oyo basilá kobwakama. Ye alingi bobele oyo eleki bolamu po na moto nyonso. Soki bikelamu oyo bizali komonana basaleli [Nzambe] na tina oyo, mapinga nyonso ya Molimo [ba-anjelu] elongó ná mwana nyonso ya Adamu ázala ya mobali to ya mwasi bakosimbana bomoko lokola bana ya Nzambe.

Nsuka nsuka ya manso ezali ‘tè tosengeli kokanisa pe kobika na bolingo kati ya moko ná mosusu pe komonana Nzambe azali ya solo ya kokámua pe kokúmisa bobele ye moko. Tango tolingi moninga na biso, ezali kolakia ‘tè bolingo ya Nzambe ezali kati na biso.

1Yoane 4:20,21 Soki moto alobi ‘tè alingaka Nzambe nzokande ayinaka ndeko na ye, azali moto ya lokuta. Pamba té ndeko oyo ye azali komona na miso, alingaka ye té, ndenge nini akoki kolinga Nzambe oyo ye amoná nanu té? ²¹Mobeko Kristo apesa biso, yango oyo: moto alingaka Nzambe, esengeli pe kolinga ndeko na ye (BLL).

Nzambe alingi ‘tè biso nyonso tozala bato ya bosantu ndenge ye moko azali (Kobima 22:30; Levitike 11:45; 19:2; 20:7; 21:8). Oyo ekoki kokokisama bobele soki moto atalaka malamu mibeko ya Nzambe oyo ezali ya kokoka pe epesaka bato bonsomi (Jake 1:25).

1Piere 1:14,15 Bótosaka Nzambe, ndenge bana batosaka baboti na bango, bótika kolanda baposa oyo bozalaki na yango, tango boyebaka Nzambe té. ¹⁵Kasi lokola Nzambe oyo abengi bino azali Mosantu, bino pe bosengeli kozala bato ya bosantu, na bizaleli na bino nyonso. ¹⁶Pamba té, ekòmamá boye: “Bózala bato ya bosantu, po ngai pe nazali mosantu”(BLL)

Ya solo, mibeko ya Moize eutaka na Nzambe, mitindo na yango nyonso ezali ya bosantu, ya bosembo pe ya malamu [ndenge ye moko Nzambe azali] (Ba-Romen 7:12). Koboma to kolongola mibeko ya Nzambe ezali té bobomi ya lolénge ya Nzambe oyo alingi ekomama kati ya mitema na biso. Kristo alakisa biso ndenge ya kolingana biso na biso na kotosaka mibeko ya Nzambe. Ye [Kristo] abika bomoi ya kozanga masumu ná komikitisa liboso ya Nzambe ná kopesáká bomoi na ye na tina ya biso nyonso na bongo, biso pe tosengeli kozala na bolingo po na Nzambe ná baninga na biso ndenge [Yezu] ye moko asalá. Nzambe alingi ‘tè biso tókokana na mwana na ye Yezu Kristo (Ba-Romen 8:29; 1Ba-Korintien 11:1).

Moto moko té nanu amoná Nzambe to ayoka mongongo na ye (Yoane 1:18; 5:37). Baprofete ya tango ya kala bamoná Nzambe té to bayoka mongongo ya Nzambe [Eloah] té, kasi bamoná pe bayoká nde [mongongo ya] Anjelu ya Yawe oyo moa sima ya tango akómá Yezu Kristo (tanga na mokanda eyebana na kombo ya Yezu Ye Nani? (No. CB2).

Ndenge Nini Toyebi ‘tè Nzambe Mokonzi Azali ?

Ekòmami ‘tè bobele bazoba nde bazali komiloba: “Nzambe azali té” (Banzembo 14:1). Yawe Eloah kiti na ye ya bokonzi epikamá banda kala, ezalaká pe ezali po na seko (Banzembo 93:2). Azali nde Molimo.

Yoane 4:24 Nzambe azali Molimo; pe bato oyo basambelaka ye esengeli basambela ye kati ya motema pe na ndenge ya solo”(BLL).

Nzambe alakisá bizaleli na ye na misala ebele. Ye moto asalaki likolo na se (Ebandeli 1:1). Nzambe asalá bioloko nyonso (Ba-Ebré 3:4). Biloko nyonso ezali ya ye (1Basango Ekela 26:16). Yawe [Eloah] azali Nzambe; ye moto asalá biso; tozali bato na ye, bameme oyo ye abokolaka (Banzembo 100:3).

Yezu ayáká kolakisa biso Tata

Yoane 7:28 Tango Yezu azalaki koteya na ndako ya Nzambe, atuni bato na mongongo makasi: boyebi ngai ya solo? pe boyebi epai nautaki? Nayaki na kombo na ngai moko té, kazsi oyo atindaki ngai azali solo. Bino boyebi ye té (BLL).

Ndenge Tomonaka Pasi pe Kokufa, Elingi Koloba ‘tè Nzambe Alingi Biso Té?

Ezali bongo té. Kasi ebele ya mikakatano eyelaka bato ezali kouta na kozanga kotosa mibeko ya Nzambe. Koliya bilei ya mbindo [to oyo epetuama té] ezali komema maladi na nzoto na biso. Ebele ya bato bazali kolanda té mambí matali ekólongoneli ná bopekisami ya kozala pene ya biloko ekoki komemela bango maladi.

Kopesa nzela na boyingeli ya mikolóbi kati ya nzoto pe maladi epalangani uta moto oyo ná mosusu. Na boye bato babandi kokóma bataú ná botaú ekomi lokola lolenge na bango na tina ya kozala mabato ya kozanga botosi ya mibeko ya Nzambe. Lisusu, tozali té kobatela mabelé na ndenge malamu lolenge Nzambe asengá biso tosalela yango. Bitumba ezali pe komema pasi ebele kasi oyo ezali té kosalama na Nzambe. Moto azali kobuba moninga pe bazali kobebisa nzoto na bango moko. Tozali lisusu kobebisa mabelé. Na bongo; mingi-mingi tozali bayanoli ya makambo etali pasi na biso moko (tangá pe mokanda eyebani na kombo ya Mibeko ya Biblia na Makambo Etali Bilei (No. CB19).

Nzambe Atiyaka Motema na Makambo Eyelaka Bato ?

Iyo! Ezali bongo! Nzambe atiyaka motema pe alingi biso mingi koleka. Alingaka té eloko moko ézala kati ya ye na biso. Alingi ‘tè biso toyeba pe tososola ‘tè eloko moko té ekokani na ye na nguya ná bokasi (Kozongela Mibeko 4:35).

Nzambe apesá moto ebandeli malamu penza (Ebandeli 1:26-30). Kasi moto abwakaki to aboyaki kolanda mibeko ya Nzambe pe [moto] akomakí kosala biloko na lolenge na ye moko. Oyo ememelá biso ebele ya makambo (Ba-Romen 5:12) kanisá; Nzambe atindá Mwana na ye na tina ‘tè ásikola bato na ye na masumu pe na liwa. Oyo ezali elembo ya bolingo monene ya Nzambe epai ya bato (Yoane 3:16).

Esengeli té tolemba mitema tango makambo ezali kotambola malamu té. Tosengeli té komituna mituna lokola oyo: “Nzambe azali wapi? Po na nini eloko oyo eyeli ngai ?” Nzambe ayebi eloko nyonso oyo ezali koya kati ya bomoi na biso. Kanisá, Yezu akomá moto ya kokoka na nzela ya pasi. Pe tosengeli kozela ‘tè toyekola na nzela ya mimekano ná bapasi. Kasi Nzambe azali mosika té. Akopesa nzela ata moke té po ‘tè biso tozua mikakatano oyo eleki makasi na biso té. Biso tosengeli tosepela na mitema na biso na tina ‘tè tozali kotiya mitema na biso epai ya Yawe (Banzembo 33:20,21)

Nani Tosengeli Kosambela?

Bayekoli batuná Yezu álakisa bango ndenge ya kosambela (Luka 11:1). Na boye Yezu apesá bango moa bandakisa ya ndenge nini babongi kosambela pe epai ya nani basengeli kosambela. Botanga mokanda pe bokomona ‘tè losambo ezali kotindama epai ya Tata bobele epai ya ye moko.

Matié 6:6 Kasi yo soki olingi kosambela, kota na ndako na yo, kanga yango, sambela Tata na yo oyo azali komonana té. Bongo Tata na yo oyo amonaka makambo ebombamá akopesa yo lifuti (BLL).

Na sima, Yezu akobá na ndakisa ya losambo (Matié 6:9-13). Tala versé ya 9:

Matié 6:9 Tala ndenge bino bosengeli kosambela: Tata na biso ya likolo, kombo na yo ezala na lokumu (BLL).

Biso lokola bakristo; tosengeli kolanda matambe ya Yezu. Na boye, tango tozali kosambela tozali kosenga na kombo na ye.

Yoane 14:13,14 Mokambo nyonso bokosenga na kombo na ngai nakosala yango, po ‘tè Tata ázwa lokumu po na Mwana .¹⁴Soki bosengi eloko na kombo na ngai nakosala yango (BLL)(Tala pe Yoane 15:7).

Yawe akoki koyokela biso uta likolo. Yawe Nzambe azali kotiya matoi pe koyoka bato oyo batosaka ye pe akobosanaka bango té (Malaki 3:16). Tango tozali kobondela tosengeli kokumisa Yawe po na mapamboli ná bikelamu to misala na ye ya minene oyo apesá biso (Banzembo 105:1).

Po na moa boyebi ebele na likambo oyo, tala mokanda eyebana na kombo ya Litéya Likolo ya Makambo Etali Losambo Eteni ya Liboso: Lisungi ya Malakisi (No. CB31) pe Litéya likolo ya Makambo Etali Losambo, Eteni ya Mibale: Mokanda ya Kosalela (No. CB32).

Ezali ya Motuya Koyeba Nzambe Tozali Kosambela?

Iyo! Ezali ya motuya mingi ‘tè tosambela Nzambe ya solo. Tosengeli kosambela bobele Yawe Nzambe na biso (Kozongela Mibeko 26:10, 1 Samuel 1:3; 15:25). Kasi Nzambe oyo asalami na bato mibale to misato? Té! Tokoki koloba ‘tè Yezu Kristo Mwana na Nzambe azali Nzambe ndenge moko ná Tata oyo Nzambe ya Solo ? Eyano ezali bobele “TE”.

Yezu azali kobengama Nzambe na mokanda ya Yoane 1:1, atako lokola Nzambe ya Makasi (Ezaya 9:5), kasi na esika moko té oyo azali kobengama nzambe ya Nguya (Ebandeli 17:1). Na nzela moko té Yezu aluká esika ya Tata na ye (Luka 4:8). Yezu azali nzambe kasi azali té Nzambe moko oyo ya solo. Azali molimo ekesani [ná Tata], kasi na nzela ya botosi na ye nde azali bomoko elongó ná Tata.

Kristo ayebisi biso ‘tè eloko ya biso kosambela [to kopesa kembo] ezali nde Tata, kasi ye moko [Yezu] té.

Yoane 4:23 Kasi tango ekoya yango pe esi’ekoki, oyo basambeli ya solo bakosambela Tata na kati ya motema pe na ndenge ya solo; pamba té Tata alingaka baoyo basambelaka ye ndenge wana (BLL).

Tango Nini Tokosambela Nzambe na Biso?

Nzambe ya solo kaka moko apesá biso kala manáka ná malako likolo ya mokolo nini oyo tosengeli kobatela mosantu pe kosangana elongó na tina ya kosambela ye. Ngonga pe mikolo nyonso ezali kolimbolama malamu na mikanda oyo eyebani na kombo ya Manáka ya Nzambe Ebulisami (No. CB20); Mokolo ya Kopema (No. CB21); Mikolo ya Kopema ya Nzambe (No. CB22).

Ezali na Nzambe Mosusu Té

Ezali na Nzambe moko té oyo akokani na Nzambe Tata (Kobima 8:10). Azali Nzambe ya sukisa, oyo asalaka makambo ya kokamwa (Kobima 15:11).

Ezaya 44:6 Israel, Yawe ya nguya nyonso mokonzi na yo oyo akolongola yo na boumbu alobi boye: “Na ebandeli nazalaki bobele ngai moko; na suka pe nakozala kaka ngai moko. Nzambe mosusu azali té bobele ngai. (BLL)

Ntoma Polo akòmelá bakristo ya solo boye:

1Ba-Korintien 8:5,6 Atako balobaka ‘tè banzambe ezali na Likolo to awa na se. Ya solo, “banzambe “ ezali mingi, bakómisi kutu bato mingi “bakonzi” ya ndenge wana. ⁶Kasi biso toyebi ‘tè Nzambe azali se moko, ye nde Tata na biso oyo asalá biloko nyonso, pe tozali bato na ye ...”(BLL)

Moko té akaboli na Nzambe esika ya Nzambe ya Likolo (oyo abengama Eloah na monoko ya Ba-Ebré). Biloko mosusu nyonso oyo bato mosusu bafukamelaka lokola bikeko, basantu basilá kokufa, ngondo Maria ná Satan, bazali banzambe ya lokuta.

Biso tosengeli kofukamela nzambe mosusu té bobele Nzambe oyo azali Tata (Kobima 34:14; Kozongela Mibeko 11:16) soki té tokosila biso nyonso (Kozongela Mibeko 30:17,18). Nzambe apesi mobeko na ye ya liboso na ndenge oyo:

Kobima 20:2,3. Ngai nazali Yawe, Nzambe na yo. Ezali ngai nde moto nabimisi yo na Ejipte, esika ozalaki na boumbu. ³Kokumisa banzambe mosusu té, bobele ngai. (BLL)

Yawe [Eloah] azali Nzambe na biso pe Tata na biso; [azali] Nzambe pe Tata ya Yezu Kristo (Yoane 20:17). Nzambe moto akelá biso nyonso pe biso tozali bobele na Tata moko (Malaki 2:10). Tata na biso azali na Likolo (Matié 23:9). Azali Tata na biso nyonso oyo afandaka pe asalaka na kati ya mitema na biso nyonso (Ba-Efezien 4:6).

Ezali na Nzambe bobele moko ya solo oyo abengami Eloah [na monoko ya Ba-Ebré] banzambe mosusu oyo bazali [kobengama Elohim na monoko ya Ba-Ebré bazali nde na bolingi ya ye [Yawe] oyo asepeli ‘tè ezala bongo. Bokokoba kozala na tina ya botosi ya bokonzi ya Nzambe [Eloah].

Yawe azali malamu pe ayokelaka bato mawa; atondá na bolingo pe asilikaka noki té (Banzembo 145:8; Kobima 34:6). Nzambe azali esika oyo tokoki kobombana; asalisaka biso na tango ya pasi (Banzembo 46:2). Nzambe alingi ‘tè biso nyonso tózala ndenge ye azali. Moto nyonso oyo abotami akozwa nzela [to libakú] ya koyeba bomoi ya seko. Litómbéli ya Nzambe ezali ‘tè moto nyonso ápona kobika, kolandana na mibeko ya ye.

Ndenge touti kososola [to koyeba] Nzambe azali nani pe kobanda kobika na nzela na ye wana nde tokomona ‘tè ezali malamu penza. Na ndenge tozali kotanga pe koyekola liloba na ye, tozali komona ‘tè ezali na mbeba té. Na bongo, soki totie elikia na biso epai ya Nzambe pe totosi ye, akobatela biso (Banzembo 18:30; Batoli 30:5). Tosengeli koyeba pe kofukamela Nzambe moko ya solo, yambo ‘tè tososola mabombani ya Nzambe. Oyo ekoki kozua ngonga mingi, kasi makambo ekoya sima ya mikolo oyo ezali liboso na biso ekozali kitoko mingi koleka.

Epesameli moto makoki ya kokóma Elohim [nzambe] ndenge moko ná Yezu Kristo oyo azaláká mo-anjelu ya Nkolo na tango ya Boyokani ya Kala (Zakarya 12:8).