Christian Churches of God

[138]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Mokolo ya Mbɔndi

 

(Ebimeli 2.0 19951004-19990901-20070914)

 

 

 

Bososoli Mokolo ya Mbɔndi ezali na motuya makisi mpe na ntina mingi mpo na kososola mokumba ya Masiya na mosala. Ntina ya Mbɔndi na bambeka ya Tempelo elobelami, lokola mpe mosala ya Mbɔndi na ebongiseli ya Jubile.

 

 

 

Christian Churches of God

PO Box 369,  WODEN  ACT 2606,  AUSTRALIA

 

Courriel: secretary@ccg.org

 

(Copyright ã1994, 1995, 1999, 2007 Wade Cox)

(Tr. 2022)

 

 

Mokanda oyo ekoki na bonsomi nyonso kosalama kopi mpe kokabolama soki esalemi na mobimba na yango, kozanga ete bábongola yango to bálongola makambo kati na yango. Tyá mpe nkombo, adresi, na liyebisi ya lotomo ya mokomi. Mosolo moko te ekoki kosɛngama epai ya bato oyo bakozwa bakopi oyo bakaboli. Maloba mikuse ekoki kozwama na kati mpe kotiama na ba artikle to ba zulunalo ya botendi kozanga ete babuka lotomo ya mokomi.

 

 

 

Mokanda oyo ezali na nkasa ya Internet ya mokili mobimba:
http://logon.org/
et http://ccg.org/

 



Mokolo ya Mbɔndi [138]

 


Levitiki 23:26-32 NKOLO alobaki na Moyize : 27 « Mokolo ya zomi ya sanza ya sambo ezali mokolo ya bolimbisi masumu. Bokozala na mayangani ya bule ; mpe bosengeli koyokisa milimo na bino mpasi mpe kopesa NKOLO likabo oyo etumbami na mɔtɔ. 28 Bokosala mosala moko te na mokolo wana, pamba te ezali mokolo ya kosala mosala ya bolimbisi masumu liboso na Ngai NKOLO, Nzambe na bino. 29 Moto nyonso oyo akokila bilei te na mokolo wana, bakolongola ye kati na bato na ye. 30 Nakoboma moto nyonso oyo akosala mosala na mokolo wana. 31 Bokoki kosala ata mosala moko te. Na bisika nyonso oyo bokozala, oyo nde ekozala mobeko ya libela mpo na milongo ya bakitani na bino oyo bakoya sima na bino. 32 Ekozala mpo na bino mokolo ya kopema lokola mokolo ya Saba, mokolo ya komikitisa. Bokobatela mokolo na bino ya Saba, kobanda na pokwa ya mokolo ya libwa kino na pokwa ya mokolo oyo ekolanda. (RSV)

 

Na yango, Mokolo ya Mbɔndi ezali Sabata ya bopemi ya monene. Baoyo batosaka yango te, balongolamaka kati na bato na bango, bolongolami esalalemaka kati na ekólo ya Yisalaele, oyo esangisi baponami lokola Yisalaele ya molimo. Yango wana, kotosa te Mokolo ya Mbɔndi elakisi kolongolama kati na baponami.

 

Ntina ya Mbɔndi kati ya Ba mbeka ya Tempelo

Mbeka ya Mbɔndi esengelaki kobulisa Tempelo mbula na mbula mpo na kokoba kopesa makabo ya lisangá. Yango ezalaki kosalema na nzela ya banganga-nzambe, oyo bapesamelaki malako ete bápesa mpaka ya malasi ya mbindo te likoló ya etumbelo ya Nzambe. Yango wana, lipɛngwi to mateya ya mabe ekoki kozala te liboso ya Nkolo. Ntina ya mbeka ya mbɔndi ezalaki ya koyokanisa Yisalaele ya molimo mpe ya mosuni nà Nzambe na nzela ya Yesu Klisto. Mbeka ya mbɔndi ezalaki mosala ya Nganga-Nzambe Monene (Souverain Sacrificateur).

Kobima 30:1-10 Mpe osengeli kosala etumbelo moko mpo ezala esika ya kotumba mpaka ya malasi; okosala yango na nzete ya akasia. 2  Bolai na yango lipeko moko mpe bonene na yango lipeko moko, yango ekozala karé, mpe bosanda na yango mapeko mibale. Maseke na yango ekouta na yango. 3  Mpe osengeli kozipa yango na wolo ya pɛto: etando na yango ya likoló mpe mipanzi na yango zingazinga ná maseke na yango; mpe osengeli kosalela yango ndelo ya wolo zingazinga. 4  Okosalela yango mpe mpɛtɛ mibale ya wolo. Okosala yango na nse ya ndelo na yango, na mipanzi na yango mibale, na mipanzi na yango mibale oyo etalani, mpo esengeli kozala bisimbeli ya banzete ya komema yango. 5  Mpe osengeli kosala banzete ya komema na nzete ya akasia mpe kozipa yango na wolo.+ 6  Mpe osengeli kotya yango liboso ya rido oyo ezali pene na sanduku ya litatoli, liboso ya ezipeli oyo ezali likoló ya Litatoli, epai nakomilakisa liboso na yo.
7 Mpe Arona asengeli kosala ete mpaka ya malasi ya nsolo kitoko ebimisa milinga likoló na yango. Ntɔngɔ na ntɔngɔ, ntango akobongisa miinda, akosala ete yango ebimisa milinga. 8  Mpe ntango Arona akopelisa miinda na mpokwa, liboso molili ekɔta, akosala ete yango ebimisa milinga. Ezali mpaka ya malasi ya ntango nyonso liboso ya Yehova na boumeli ya mabota na bino. 9  Bosengeli te kopesa likoló na yango mpaka ya malasi oyo mobeko epekisi to likabo ya kotumba to likabo ya mbuma; mpe bosengeli te kosopa likabo ya masanga likoló na yango. 10 Mbala moko na mobu, Aron asengeli kosala mosala ya bolimbisi masumu, na maseke ya etumbelo ; akosala yango na makila ya mbeka ya masumu mpo na milongo oyo ekoya. Etumbelo ekozala bule koleka mpo na Nkolo. (RSV)

 

Ezipeli (voile) ezalaki epekiseli ya libela mpo na lisangá ya Yisraele. Mpaka ya malasi ya ntango nyonso esengelaki komonisa mabondeli ya basantu oyo bazalaki kobondela mpo na Yisalaele. Na ntango wana, mbɔndi ekokaki kosalema kaka mbala moko na mbula.

Ezipeli epasolamaki na nzela ya mbeka ya Yesu Klisto mpo ete tokoka kokutana nà Nzambe na Esika oyo eleki bosantu.

 

Etumbelo esengelaki kozala na mpaka ya malasi ya mbindo ata moke te. Ya motuya koleka, esengelaki te kokómisa yango mbindo na lolenge mosusu ya likabo. Symbolisme elakisaki Yesu Klisto mpe likabo ya Molimo Mosantu na bopeto ya bosolo. Na yango, nganga-nzambe moko te akoki kokende na Mokolo ya Mbɔndi nzokande eyebi malamu ete azali na kati to na nse ya ebongiseli ya lokuta. Baponami nyonso bazali banganga-nzambe oyo bapesaka mpaka ya malasi na nzela ya losambo mpe kokila bilei (Emon. 5:8).

Emoniseli 5:8 Tango kaka azwaki buku, bikelamu minei ya bomoi mpe bampaka tuku mibale na minei bagumbamaki liboso ya Mpate. Moko na moko kati na bango asimbaki na loboko na ye lindanda mpe kopo ya wolo etonda na ansa oyo ezali mabondeli ya basantu. (MNB)

 

Moto moko te akoki kobebisa Tempelo ya Nzambe na kosanganaka na bibongiseli ya lokuta to na losambo mosusu longola se oyo ya Nzambe. Yango wana, kosambela Nganga Nzambe Monene etalelami mpenza ete ezali losambo ya bikeko. Ezali Nganga Nzambe Monene nde asengeli kozipa masumu ya lisangá, mpe kaka ye moko, na makila na ye moko. Klisto akotaki na Esika Mosantu mbala moko mpo na libela na lisekwa na ye (Baebele 9:11-28).

Baebele 9:11-28 Kasi tango Klisto ayaki lokola Mokonzi ya Banganga-Nzambe mpo na kopesa biso biloko oyo asilaki kozwa mpo na biso, akatisaki Mongombo ya monene makasi mpe ya kokoka ; ezali Mongombo oyo esalema na maboko ya bato te, ezali ya mokili oyo te. 12 Akotaki mbala moko mpo na libela kati na Esika-Oyo-Eleki-Bule, mpe abonzaki kuna makila ya bantaba te mpe ya bana ngombe te, kasi abonzaki nde makila na Ye moko. Ezali ndenge wana nde azwelaki biso lisiko ya libela. 13 Pamba te makila ya bantaba, makila ya bangombe ya mibali mpe putulu ya bangombe ya basi, oyo basopelaka bato ya mbindo, epetolaka kaka libanda ya nzoto ; 14 nzokande makila ya Klisto oyo, na nzela ya Molimo ya seko, amikabaki Ye moko epai ya Nzambe lokola mbeka oyo ezangi mbeba, epetolaka mitema na biso na misala oyo ememaka na kufa mpo ete tokoka kosalela Nzambe na bomoi. 15 Yango wana, Klisto azali Moyokanisi kati na Boyokani ya sika, mpo ete bato oyo Nzambe abenga bakoka kozwa libula ya seko oyo Nzambe alakaki bango. Mpe bakoki solo kozwa yango, pamba te Klisto asilaki kokufa lokola mbeka mpo na kosikola bango na masumu oyo basalaki tango bazalaki na se ya bokonzi ya boyokani ya kala. 16 Pamba te soki moto akomi mokanda mpo ete moto songolo akitana na biloko na ye na mokolo oyo akokufa, asengeli liboso kokufa mpo ete biloko oyo akotika ekoma ya mokitani oyo ye asilaki kopona. 17 Mokanda yango ezwaka nguya kaka soki mokomi na yango akufi ; kasi soki mokomi azali nanu na bomoi, ezali na nguya ata moke te. 18 Yango wana mpe, boyokani ya liboso ekokaki kozala na nguya te soki makila esopanaki te. 19 Pamba te, tango Moyize asilisaki kotangela bato mitindo nyonso ndenge ekomami kati na Mibeko, akamataki makila ya bana ngombe, ya bantaba elongo na mayi, asopelaki buku mpe bato nyonso na nzela ya etape ya nzete ya izope, oyo balinga elamba ya lino ya motane. 20 Alobaki : « Oyo ezali makila ya boyokani oyo Nzambe atindi bino kobatela. » 21 Bongo, na makila yango, asopelaki lisusu Mongombo mpe bisalelo nyonso ya losambo. 22 Pamba te, kolanda Mibeko, nyonso epetolamaka na makila ; mpe soki makila etangi te, bolimbisi masumu ezali te. 23 Boye, lokola bililingi ya biloko oyo ezali kati na Likolo esengelaki kopetolama ndenge wana, ezalaki na tina ete yango moko mpe biloko ya Likolo epetolama na nzela ya bambeka oyo eleki malamu. Yesu akotaki mbala moko mpo na libela 24 Pamba te Klisto akotaki te na Esika ya Bule oyo esalemaki na maboko ya bato, oyo ezalaki kaka elilingi ya Esika ya Bule ya solo ; kasi akotaki nde kati na Likolo yango moko mpo ete atelema sik’oyo liboso ya Nzambe mpo na bolamu na biso. 25 Klisto akotaki kuna te mpo ete amikabaka mbala na mbala lokola mbeka, ndenge mokonzi ya Banganga-Nzambe azalaki kokota mobu na mobu kati na Esika ya Bule elongo na makila oyo ezalaki ya ye te. 26 Soki ezalaki bongo, mbele Klisto anyokwamaki mbala ebele wuta na ebandeli ya mokili. Nzokande sik’oyo, na mikolo oyo ya suka, amonani mbala kaka moko mpo na kolongola masumu na nzela ya mbeka na Ye. 27 Bongo ndenge kaka ekatama ete moto nyonso asengeli kokufa mbala moko, mpe,sima na yango, kosambisama eya, 28 ndenge wana mpe Klisto, oyo amikabaki lokola mbeka mbala moko mpo na kolongola masumu ya bato ebele, akoya na mbala ya mibale, mpo na kolongola masumu ya bato te, kasi mpo na kobikisa bato oyo bazali kozela Ye na posa makasi. (MNB)

 

Lifuta na Mokolo ya Mbɔndi ezalaki mpo na botangi ya motango ya baponami ya Yisalaele. Yango efutamaki na ntalo ya ndambo ya shekele na kotalela shekele ya Liebele mpe ya Fenisia, kasi ya Babilone te. Yango wana, bazalaki kofuta yango engebene kilo mpe ntalo oyo ebongi, kasi te na nzela ya bibongiseli ya bapaya. Oyo ezali libonza moko ya kilo ya fixe mpo na moto moko na moko  mpe esengeli te kokesana na kotalela makoki ya moto. Botangi oyo ya Yisalaele esalemaki na Nzambe na ebandeli ya mokili (Emon. 17:8) mpe kilo  oyo ezali determiné na nzela ya mpako ya fixe efutamaki mbala moko mpo na libela na Yesu Klisto. Mpako ya fixe emonisi ete lobiko efutamaki, na nzela ya makambo ya nzoto te, kasi na mbeka ya Klisto mbala moko mpo na libela. Yango wana, kosangisa mabonza na Mokolo ya Mbɔndi ezali koluka kokitisa ntina to kobundisa bokoki ya mbeka ya Yesu Klisto. Ezali mpo na ntina oyo nde kozali bobele na bokongoli misato ya mabonza oyo emonisami na Kobima 23:14-18

Kobima 23:14-18 Mbala misato na mobu, bokosala bafeti mpo na Ngai. 15 Bokosala feti ya Mapa ezanga levire. Na mikolo sambo kolanda ndenge napesaki bino mitindo, bokolia mapa ezanga levire na tango oyo ekatama, na sanza ya Abibi, mpo ete ezali na sanza yango nde bobimaki na Ejipito. 16 Okosala feti ya kobuka bambuma, okosala mpe feti ya bambuma ya liboso ya bilanga na yo, oyo olonaki. Na suka ya mobu, okosala feti ya kobuka bambuma tango okobuka mbuma ya elanga. 17 Mbala misato na mobu, bato nyonso bakoya liboso ya Nkolo NZAMBE. 18 Okobonzela Ngai te mbeka ya makila elongo na mapa batia levire. Mafuta ya nyama ya feti na Ngai ekoki kobombama te kino na tongo. (RSV)

 

Mokolo ya Mbɔndi elongolami bongo na lolenge ya makabo oyo etali bokabi mpe mapamboli ya moto na moto. Ezali mpe bongo pe mpo na mokolo ya Kelelo. Ezali mpo ete moko te kati na mikolo yango ekangemi na misala to milende ya moto. Mokolo ya Mbɔndi ezali mpenzampenza botangi ya motango ya bato.

Kobima 30:11-16 NKOLO alobaki na Moyize : 12 — Tango okotanga bana ya Isalaele, moko na moko kati na bango akofuta mpo na NKOLO, mpako mpo na kosikola bomoi na ye tango bakotanga ye. Boye etumbu moko te ekokweyela bango tango bakotangama. 13 Moto nyonso oyo batangi asengeli kofuta motuya oyo mpo na NKOLO lokola mpako, kolanda ndenge bamekaka kilo kati na Mongombo : bagrame motoba ya palata. 14 Moto nyonso oyo batangi, kobanda mibu tuku mibale to koleka, akofuta mpako mpo na NKOLO. 15 Na tango ya kofuta mpako mpo na NKOLO, mpo na kosikola bomoi na bino, mozwi akofuta te motuya koleka bagrame motoba ya palata, mpe mobola akofuta te motuya oyo ezali na se ya bagrame motoba. 16 Okozwa epai ya bana ya Isalaele mpako mpo na kosikola bomoi na bango mpe okosalela yango mpo na mosala ya kobongisa Ndako ya kapo ya Bokutani. Ekozala mpo na bana ya Isalaele ekaniseli liboso ya NKOLO mpo na lisiko ya bomoi na bango. (RSV)

Na yango, kotánga bato ya Yisalaele ndenge ekomami na Mitango 1 esalemaki mpo na ntina ya bosolda. Lisumu ya Davidi na 2Samuel 24 ezali mpo ete asalaki yango engebene na Mibeko te kasi mpo na kokokisa likanisi ya kofutama ya Yisalaele na Masiya.

 

Esengelaki kozala na lifuti na nzela ya makila (oyo emonisami na ndambo ya shekele) mpo na Botángi ya motango ya Yisalaele mpamba te Bontagi ya bato ezalaki na ndimbola ya molimo. Lisusu, libateli mpe makasi ya Yisalaele etalelami na kolanda motango te. Mpe  na nguya te, mpe na makasi te kasi na molimo na ngai, elobi Nkolo na Mampinga (Zakaria 4:6).

 

Esakola ya Jubile

Mokolo ya Mbɔndi esalelamaka mpe mpo na kosakola Jubile, mpamba te Jubile ezali moboko ya ebongiseli ya Nzambe mpo na kotambwisa makambo ya bato na Mabelé. Ndimbola ya molimo ya Jubile ekotalelama na nsima.

Levitiki 25:8-12 Bokotanga mibu sambo ya Saba, mbala sambo, na mibu sambo ; mpe mibu sambo ya Saba ekosala mibu tuku minei na libwa. 9 Bongo na sima, na mokolo ya zomi, na sanza ya sambo, na mokolo ya bolimbisi masumu, bokobeta kelelo na bisika nyonso kati na mokili na bino mobimba. 10 Bokobulisa mobu ya tuku mitano mpe bokosakola, kati na mokili mobimba, kokangolama ya bavandi na yango nyonso. Ekozala mpo na bino mobu ya kosepela kokangolama na bino ; moto moko na moko kati na bino akozonga na mabele na ye, na libota na ye. 11 Mobu ya tuku mitano ekozala mobu ya kosepela kokangolama na bino : bokolona te, bokobuka te biloko oyo bilanga ekobota yango moko, mpe bokobuka te bambuma ya vino ya elanga oyo babongisa te. 12 Pamba te ezali mobu ya kosepela kokangolama na bino, mpe esengeli kozala bule mpo na bino. Bokolia kaka bambuma ya bilanga. (MNB)

 

Mbeka mpo na Mokolo ya Mbɔndi

Mbeka mpo na Mokolo ya Mbɔndi ezalaki na molɔngɔ ́ ya sikisiki ya banyama. Makambo yango matángami na Mitango 29:7-11.

Mitango 29:7-11 Na mokolo ya zomi, na sanza ya sambo, bokozala na mayangani ya bule. Bokokila bilei, bokosala mosala moko te oyo bokosalaka mokolo na mokolo. 8 Bokobonzela NKOLO mbeka ya kotumba, lokola biloko ya solo kitoko : mwana ngombe moko ya mobali, meme moko ya mobali mpe bana mibali ya meme sambo ya mobu moko, nyonso ezanga mbeba. 9 Mpo na ngombe ya mobali, bokobonza yango na likabo ya bakilo libwa ya farine basangisa na mafuta ; mpo na meme ya mobali, bokobonza yango na likabo ya bakilo motoba ; 10 mpe mpo na mwana meme moko na moko ya mobali kati na yango sambo, bokobonza yango na likabo ya bakilo misato. 11 Bokobakisa ntaba moko ya mobali lokola mbeka mpo na masumu ; ekobakisama na mbeka mpo na masumu oyo epesami na mokolo ya bolimbisi masumu mpe na mbeka ya kotumba ya libela na mbeka na yango ya mbuma mpe mbeka na yango ya masanga.. (MNB)

Bazalaki kozwa banyama yango engebene combinaison moko, oyo ezali na mobimba na yango, lokola efa moko ya farini. Mbeka mobimba ekabolamaki na zomi kasi ezalaki na kilo zomi na mibale kati na zomi mobimba. Kozali mpe na banyama zomi.

 

Kozipa masumu na nzela ya mbeka elobelami mingimingi na Kobima 29:36 ; Levitiki 1:4 ; 4:13-18,20,22-35 ; 5:6-10 ; 6:7 ; 9:7 ; 10:17 ; 12:6-8 ; 14:12-32 ; 16:6,10-34 ; 17:11 ; 19:22 ; Mitango 15:22-28 ; 28:30 ; et Ba-Ebre 9:22. Ezali likanisi ya kozipa masumu na nzela ya likabo ya bonzonto, oyo elobeli pe bosenga ya moto ya kotalela Mbɔndi lokola mosala oyo ekangemi na libonza mpe mbano. Ntembe ezali te ete kolɔngɔnɔ ya makanisi ya moto ekangemi mpe na mosala yango.

 

Mbeka ya Nganga-Nzambe Monene ekangamaki mpe na lisumu ya moto mpe na koponama. Baebele 5:1-14 emonisi mikakatano oyo ebimaki na ntina na kozala ya kokoka ya Klisto mpe bomikabi na ye nsima ya koponama na ye na Nzambe. Nganga-nzambe Monene ye moko anyokwamaki na bolɛmbu; yango wana, atalaka na boboto baoyo bazangi boyebi mpe bato ya motó makasi (baoyo babungi nzela). Yango wana Nzambe azali kopesa (apesaka) epai ya Klisto moto oyo azali na bolɛmbu mpe mpamba mpo akóma moto ya kokoka mpe akatelana etumbu na ngolu. Klisto ye moko ayokamaki na bobangi na ye ya Bonzambe.

Ba-Ebre 5:1-14 Mokonzi nyonso ya Banganga-Nzambe aponamaka kati na bato mpe, lokola mosali ya Nzambe, atiamaka mpo na bolamu ya bato kati na makambo oyo etali boyokani na bango elongo na Nzambe. Mosala na ye ezali : kobonzela Nzambe makabo mpe bambeka mpo na masumu ya bato. 2 Azali na makoki ya kozala na boboto liboso ya bolembu ya bato oyo bazangi boyebi mpe basalaka masumu, pamba te ye moko mpe azali moto na bolembu. 3 Yango wana, likolo ya bolembu yango, asengeli kaka te kobonzaka mbeka mpo na masumu ya bato, kasi asengeli mpe kobonzaka yango mpo na masumu na ye moko. 4 Moto moko te akoki komikomisa mokonzi ya Banganga-Nzambe, kasi ezali Nzambe nde akomisaka moto mokonzi ya Banganga-Nzambe soki mpe kaka abengi ye, ndenge ezalaki mpo na Aron. 5 Ndenge moko mpe mpo na Klisto : amikomisaki te Mokonzi ya Banganga-Nzambe, kasi ezali Nzambe nde alobaki na Ye : « Ozali Mwana na Ngai ; na mokolo ya lelo, nakomi Tata na Yo. » 6 Mpe, na esika mosusu kati na Makomi, alobaki : « Ozali Nganga-Nzambe mpo na libela, kolanda molongo ya Melishisedeki. » 7 Wana Yesu azalaki kati na mokili, na mongongo makasi mpe na mpinzoli, azalaki kosambela mpe kobondela Ye oyo akokaki kobikisa Ye na kufa, mpe Nzambe ayokelaki Ye mpo na botosi na Ye. 8 Atako azalaki Mwana na Nzambe, kasi ayekolaki botosi na nzela ya pasi nyonso oyo amonaki. 9 Mpe tango kaka Nzambe akomisaki Ye ya kokoka, akomaki, mpo na bato nyonso oyo batosaka Ye, Mopesi lobiko ya seko ; 10 pamba te Nzambe atia Ye Mokonzi ya Banganga-Nzambe, kolanda molongo ya Melishisedeki. 11 Tozali na makambo mingi ya koloba na tina na likambo oyo, kasi ezali pasi mpo na kolimbola yango mpo ete bososolaka lisusu noki te. 12 Bosengelaki wuta kala kokoma balakisi ; kasi kino sik’oyo, bozali kaka na posa ete moto ateya bino makambo ya ebandeli ya Liloba na Nzambe. Bokomi kutu na posa ya miliki, kasi ya bilei ya makasi te. 13 Nzokande, moto nyonso oyo atikalaka kaka na miliki azali mwana moke mpe ayebi te liloba oyo eteyaka bosembo. 14 Bilei ya makasi ezali mpo na mikolo, ba-oyo bayebi kokesenisa malamu mpe mabe. (MNB)

 

Likoki ya kokesenisa malamu na mabe mpe ya kolya misuni ya makasi ezali elembo ya baponami, oyo makoki na bango epesameli formation na nzela ya momesano mpo na koyika mpiko na mateya ya malamu mpe kobongisa mabunga, ezala ewuti wapi. Ezali nguya ya Molimo Mosantu na bosolo. Nganga-Nzambe Monene azalaki kopesa Mbɔndi mpo na ye moko mpe mabunga ya bato (Baebele 9:7). Klisto ayekolaki botosi na nzela ya makambo anyokwamelaki mpe ayokamaki mpo na bobangi na ye ya bonzambe.

 

Mbeka ya Yesu ezalaki lokola Mbɔndi oyo Nzambe apesaki (Luka 2:30-31; Bagalatia 4:4-5 ; Baefese 1:3-12,17-22; 2:4-10; Bakolose 1:19-20 1Petro 1:20, Emoniseli 13:8). Mbɔndi oyo ezalaki na tina ya kokokisa mwango moko pe esalemaki na boyokani na mayele ya sekele pe ya kobombama oyo epesamaki liboso ya bileko pona kokumisama biso (1Bakolinti 2:7).

 

Mbeka ya Mbɔndi ya Klisto elobelamaki lokola ezali mpo na lobiko oyo elengelamaki mpo na komonisama na Mikolo ya Nsuka.

1Petelo 1:3-21 Tika ete Nzambe, Tata ya Yesu-Klisto, Nkolo na biso, apambolama ! Pamba te, kati na mawa monene na Ye, asalaki ete tobotama mbotama ya sika, na nzela ya lisekwa ya Yesu-Klisto kati na bakufi, mpo na kopesa biso elikya ya solo 4 ete tokozwa libula oyo abombela biso kati na Likolo, libula oyo ebebaka te, ezwaka bosoto te, mpe ebungisaka kitoko na yango te. Ezali mpe kaka libula yango nde Nzambe abombela bino 5 ba-oyo Nzambe abatelaka na nguya na Ye, na nzela ya kondima, mpo na lobiko oyo ekomonisama na tango ya suka. 6 Bosepelaka na lobiko yango, atako bosengeli sik’oyo kotungisama mpo na mwa tango moke na nzela ya komekama ya lolenge nyonso. 7 Komekama yango eyei mpo na kotalisa bosolo ya kondima na bino mpe kosala ete bokoka kozwa masanzoli, nkembo mpe lokumu tango Yesu-Klisto akomonana. Boni, moto epetolaka wolo te ? Nzokande kondima na bino ezali na motuya koleka wolo oyo ebebaka. 8 Bolingaka Yesu-Klisto atako bomona Ye te. Atako bozali mpe kaka komona Ye te sik’oyo, bozali kondimela Ye mpe botondi na esengo ya nkembo oyo moto akoki kolimbola te, 9 pamba te bozali kozwa lifuti ya kondima na bino : lobiko ya bomoi na bino. 10 Mpo na lobiko yango, basakoli oyo baloba na tina na ngolu oyo Nzambe abongisa mpo na bino balukaki penza, na molende, koyeba mabombami na yango. 11 Basalaki nyonso mpo na koluka koyeba tango nini mpe ndenge nini makambo oyo Molimo ya Klisto alobaki ekosalema. Molimo ya Klisto ezalaki kati na bango, wana ezalaki komiyebisela bango ete Klisto asengelaki komona pasi liboso ete azwa nkembo oyo ezalaki kozela Ye. 12 Nzambe atalisaki bango ete sango oyo bango bazwaki mokumba ya kotatola ezalaki mpo na bango te, kasi ezalaki nde mpo na bino. Mpe sik’oyo, bozali koyoka sango yango na minoko ya bato oyo bateyaki bino Sango Malamu na nguya ya Molimo Mosantu oyo Nzambe atindaki wuta na Likolo ; mpe bango moko ba-anjelu bazalaka na posa ya koyeba yango. Kotia elikya 13 Yango wana, boselingwa mpo na kosalela Nzambe lokola basali oyo balati bilamba ya mosala mpo na kosala ; bomibatela malamu mpe botia elikya na bino mobimba kati na ngolu oyo bokozwa tango Yesu-Klisto akomonana. 14 Lokola bana ya botosi, botambola lisusu te kolanda baposa mabe oyo bozalaki na yango tango bozangaki boyebi. 15 Kasi lokola Ye oyo abengaki bino azali Bule, bino mpe bozala bule kati na etamboli na bino nyonso, 16 pamba te ekomama : « Bozala bule, pamba te nazali Bule. » 17 Lokola mpe bobelelaka Tata oyo aponaka bilongi te tango asambisaka bato nyonso kolanda misala na bango, botambola kati na kobanga Nzambe, wana bozali awa na mokili lokola bapaya. 18 Boyebi malamu ete ezali te na nzela ya biloko oyo ebebaka lokola wolo to palata nde Nzambe akangolaki bino na bizaleli ezanga tina, oyo bozwaki epai ya bakoko na bino, 19 kasi ezali nde na nzela ya makila ya talo ya Klisto lokola mpate oyo ezangi mbeba mpe litono. 20 Nzambe abongisaki Ye mpo na yango wuta kala, liboso ete akela mokili, mpe Klisto amonani na mikolo oyo ya suka likolo na bino. 21 Ezali na nzela na Ye nde bino bondimelaka Nzambe oyo asekwisaki Ye kati na bakufi mpe apesaki Ye nkembo, mpo ete kondima mpe elikya na bino ezala kati na Nzambe. (LSG)

 

Ezalaki mokano ya Nkolo te ya kokoba Ba Mbeka.

Nzembo 40:6-8  Osepelaki na mbeka mpe na likabo te; Ofungolaki matoi na ngai.
Osɛngaki te likabo ya kotumba mpe likabo mpo na lisumu. 7  Na yango, nalobaki ete: “Talá nayei,
Ndenge ekomami mpo na ngai na rulo ya buku. 8  Ee Nzambe na ngai, nasepeli kosala mokano na yo, Mpe mobeko na yo ezali na kati na ngai. (MS)

 

Ba concept awa ezali ete mbeka ezali Mbɔndi mpo na masumu, kasi mabonza mpo na masumu esengami te ntango Mibeko ebatelami na mposa. Rulo ya mokanda ebatelami mpo ete kotosa Mibeko euta na motema, mpe baoyo bazali kosala bongo bakomamaka na kati ya baponami.

 

Mbeka ya Mbɔndi esosolamaki uta na Yisaya 53:4-12 mpe mpo na bolongoli ya mabe uta na Zekalia 5:5. Mbɔndi efungolaki liziba mpo na Ndako ya Davidi mpo na kopetola lisumu mpe mbindo, oyo esakolamaki na Zekalia 13:1, mpe esakweli oyo ekokisamaki kati na Klisto ( Matai 26:28; Luka 22:20; 24:46 et seq.; Yoane 1:29 mpe 6:51). Yoane 11:49-51 ezali kolakisa nivo ya bososoli ya bonganganzambe ya ntango wana na nzela ya esakweli.

Yoane 11:49-51 Moko kati na bango, Kayifa, oyo azalaki mokonzi ya Banganga-Nzambe na mobu wana, alobaki na bango : 50 — Bozali kososola eloko moko te ; bozali mpe komona te ete ezali mpo na bolamu na bino soki moto moko akufi mpo na bato nyonso, mpo ete ekolo mobimba ebebisama te ? 51 Nzokande, makambo oyo azalaki koloba na bango ewutaki na makanisi na ye moko te ; kasi lokola azalaki mokonzi ya Banganga-Nzambe na mobu wana, yango wana asakolaki ete Yesu asengelaki kokufa mpo na ekolo ya Bayuda. (MNB)

 

Yuda asosolaki ete lisumu na ye —oyo emonisami na mwasi moko kati na efa —ekotindama naBabilone mpe  bakosambela yango kuna ( Zekalia 5:5-11 ; tala lisusu  maloba na nse ya lokasa na Annotated Oxford RSV). Na yango, kobebisama ya Eklzia na ebongiseli ya Babilone esakolamaki na Zekalia.

 

Misala 17:2 emonisi ete Makomi elakisaki ntina mbeka. Yango wana, etumbu ya kozanga kobatela etonga oyo esikolami na makila ya Klisto ezali monene (Misala 20:28). Klisto apesamaki mbeka mpe asekwaki mpo na kolongisama na biso (Barome 3:24-26; 4:25; 5:1-21). Yango wana toyokani na Nzambe (2BaKorintien 5:18-19). Tosikolami na mokili oyo ya mabe (Bagalatia 1:3-4) mpo ete tokoka kobengama bana (Bagalatia 4:4-5). Na boyokani oyo, Klisto apasolaki na biteni mibale elamba ya Tempelo oyo ezalaki bokabwani kati na Nzambe mpe biso.

Baefeso 2:13-18 Kasi sik’oyo, kati na Yesu-Klisto, bino oyo na kala bozalaki mosika, bokomi pene na nzela ya mbeka ya makila ya Klisto. 14 Solo, azali Ye moko kimia na biso : atiaki bomoko kati na Bayuda mpe bato ya bikolo ya bapaya, akweyisaki mir ya bonguna oyo ezalaki kokabola bango, 15 alongolaki Mobeko elongo na mitindo mpe malako na yango mpo na kokela, kati na Ye moko, moto ya sika na nzela ya Bayuda mpe bato ya bikolo ya bapaya, na kotia kimia, 16 mpe mpo na koyokanisa, kati na nzoto se moko, masanga nyonso mibale elongo na Nzambe na nzela ya ekulusu oyo abomaki na yango bonguna oyo ezalaki kati na bango. 17 Ayaki mpe ateyaki kimia epai na bino oyo bozalaki mosika, mpe kimia epai na bato oyo bazalaki pene. 18 Pamba te na nzela na Ye, biso mpe bango tokotaka epai ya Tata kati na Molimo moko. (MNB)

Mobeko ya malako mpe makuli oyo mosuni ya Klisto elongolaki ezalaki mibeko ya mbeka oyo etali mosuni.

 

Mokolo ya Mbɔndi ezali na ndimbola mosusu oyo etali Mwango ya Lobiko na Mikolo ya Nsuka. Bolandani ya Bafɛti na Tishri ezali komonisa molɔngɔ ́ oyo etyamaki na Mikolo ya Nsuka. Mokolo ya Kelelo esakoli boyei ya Yesu Klisto lokola Masiya ya Yisalaele na Mikolo ya Nsuka. Asengeli kokonza mokili. kozali na etando moko  kati na Mokolo ya Kelelo mpe Mokolo ya Mbɔndi, mpe kati na Mokolo ya Mbɔndi mpe Feti ya Batabernakle. Bitando yango bizali na ndimbola. Kozali na etando moko te kati na Fɛti ya Batabernakle mpe Mokolo Monene ya Nsuka. Yango mpe ezali na ntina. Bitando oyo kati ya Feti ya Kelelo mpe Mokolo ya Mbɔndi mpe kati na Mokolo ya Mbɔndi mpe Feti ya Batabernakle ezali komonisa ete molɔngɔ ́ yango etali eleko moko ya ntango, oyo esɛngi molɔngɔ ́moko  ya misala. Likambo ya ntina ezali ete ebongiseli ya Mbula Nkóto oyo emonisami na Fɛti ya Batabernakle ekoki te kokɔtisama liboso ya bobongisi na nzela ya bokonzami ya planɛti, mpe na nsima boyokani ya planɛti na Nzambe. Bokonzami emonisami na Bakelelo, mpe boyokani emonisami na Mokolo ya Mbɔndi. Boyokani na Nzambe etali kolongolama ya Satana na boumeli ya mbula nkóto oyo elobelami na Emoniseli 20:4.

 

Mbeka ya Mbɔndi ezali komonisa bokangami ya Satana na eleko oyo ezalaki liboso ya Mbula Nkóto oyo emonisamaki na Fɛti ya Batabernakle. Mbeka yango ezali na Levitiki 16:1-34.

Levitiki 16:1-34 NKOLO alobaki na Moyize, sima na kufa ya bana mibali mibale ya Aron, oyo bakufaki tango bapusanaki liboso ya NKOLO. 2 NKOLO alobaki na Moyize : « Loba na Aron, ndeko na yo ya mobali, ete akotaka tango nyonso te na Esika ya bule, na sima ya rido, liboso ya esika ya bolimbisi masumu, likolo ya Sanduku mpo ete akufa te ; pamba te namimonisaka na nzela ya lipata likolo ya esika ya bolimbisi masumu. 3 Tala ndenge Aron akobanda kokota na Esika ya bule : akomema ngombe moko ya mobali lokola mbeka ya masumu mpe meme moko ya mobali lokola mbeka ya kotumba. 4 Akolata na nzoto na ye : nzambala ya bule basala na lino mpe bakaputula ya lino ; akomikanga mokaba ya lino mpe kitendi ya lino na moto na ye. Lokola bilamba oyo ezali ya bule, asengeli komisukola nzoto na ye na mayi liboso ya kolata yango. 5 Aron akozwa kati na lisanga ya bana ya Isalaele : bantaba mibale ya mibali lokola mbeka ya masumu mpe meme moko ya mobali lokola mbeka ya kotumba. 6 Aron akobonza mpo na ye moko, ngombe ya mobali lokola mbeka ya masumu mpe akosala mosala ya bolimbisi masumu mpo na ye moko mpe mpo na ndako na ye. 7 Akozwa bantaba ya mibali nyonso mibale mpe akotia yango liboso ya NKOLO, na ekotelo ya Ndako ya kapo ya Bokutani. 8 Aron akobeta zeke mpo na bantaba ya mibali nyonso mibale : moko mpo na NKOLO, mpe mosusu, mpo na Azazeli. 9 Bongo Aron akomema ntaba oyo zeke ekolakisa ete ezali mpo na NKOLO, mpe akobonza yango lokola mbeka mpo na masumu. 10 Kasi ntaba ya mobali oyo zeke ekolakisa ete ezali mpo na Azazeli, akomema yango ya bomoi liboso ya NKOLO mpo ete basala na yango mosala ya bolimbisi masumu, bongo bakotinda yango na esobe mpo na Azazeli. 11 Aron akobonza, mpo na ye moko, ngombe ya mobali lokola mbeka mpo na masumu mpe akosala mosala ya bolimbisi masumu na ye moko mpe ya ndako na ye. Sima na ye kokata kingo ya ngombe ya mobali oyo abonzi mpo na ye moko lokola mbeka ya masumu, 12 akotondisa mbabola ya kotumba malasi na makala ya moto oyo ewuti na etumbelo liboso ya NKOLO mpe akotondisa maboko na ye mibale na malasi ya putulu, bongo akomema yango na sima ya rido. 13 Akotia malasi na moto liboso ya NKOLO mpo ete milinga na yango ezipa esika ya bolimbisi oyo ezali likolo ya Sanduku ya Boyokani mpo ete akufa te. 14 Akozwa makila ya ngombe ya mobali mpe, na nzela ya mosapi na ye, akobwaka yango liboso ya esika ya bolimbisi masumu, na ngambo ya este. Boye, na nzela ya mosapi na ye, akobwaka makila mbala sambo liboso ya esika ya bolimbisi masumu. 15 Akokata kingo ya ntaba ya mobali ya mbeka mpo na masumu ya bato mpe akomema makila na yango na sima ya rido. Bongo akosala na makila yango ndenge asalaki na makila ya ngombe ya mobali : akobwaka liboso mpe likolo ya esika ya bolimbisi masumu. 16 Na nzela wana, akosala mosala ya bolimbisi masumu mpo na Esika ya bule likolo ya mbindo, botomboki mpe masumu ya bana ya Isalaele. Akosala mpe ndenge moko mpo na Ndako ya kapo ya Bokutani oyo ezali elongo na bango kati na mbindo na bango. 17 Moto moko te akozala kati na Ndako ya kapo ya Bokutani tango Aron akokota kuna mpo na kosala mosala ya bolimbisi masumu kati na Esika ya bule kino tango akobima na libanda. Mpe akosala mosala ya bolimbisi masumu mpo na ye moko, mpo na ndako na ye mpe mpo na lisanga mobimba ya Isalaele. 18 Sima na yango, akobima mpo na kokende na etumbelo oyo ezali liboso ya NKOLO mpe akosala mosala ya bolimbisi masumu mpo na etumbelo yango. Akozwa makila ya ngombe ya mobali mpe ya ntaba ya mobali mpe akotia yango na maseke ya etumbelo. 19 Mpe na nzela ya mosapi na ye, akobwaka makila mbala sambo na etumbelo. Ezali na nzela wana nde akopetola mpe akobulisa yango na mbindo ya bana ya Isalaele.

Mbeka oyo ezali komonisa kosantisama ya bato na nzela ya mbeka ya Yesu Klisto. Mosala yango ezali komonisa Mbɔndi ya Yisalaele. Moto moko te akoki kokota na Tabernakle soki Mbɔndi ya Nganga Monene esalemi naino te.

 

Mosala oyo elandi esalemaka nsima ya Mbɔndi. Na yango, ntaba ya mibale ezali komonisa ata moke te mbeka ya mbɔndi ya Yesu Klisto. Bosaleli ya bantaba mibale ezali komonisa kosambisama ya bikelamu ya lolenge moko mpe bolongi mpe bokweyi ya bikelamu ya lolenge moko. Mbɔndi esili kosalema mpe eza ya kokoka, lokola elimbolami na molongo oyo elandi (Lév. 16:20).

Levitike 16:20-22 Tango Aron akosilisa kosala mosala ya bolimbisi masumu mpo na Esika ya bule, mpo na Ndako ya kapo ya Bokutani mpe mpo na etumbelo, akomema ntaba ya mobali ya bomoi. 21 Aron akotia maboko na ye mibale na moto ya ntaba yango, akotubela mabe, botomboki mpe masumu nyonso ya bana ya Isalaele na moto ya ntaba yango. Na nzela wana akotia masumu nyonso na moto ya ntaba yango ; sima akopona moto moko mpo na kobengana ntaba yango na esobe. 22 Boye ntaba ekomema masumu na bango nyonso na esika oyo ezanga bato, mpe moto yango akotika ntaba kokende na esobe.

Botiami ya masumu ya bato likoló ya ntaba mobali ezali kolimbola etumbu ya Limpinga oyo eza na nse ya Satana to Azazele, oyo ezalaki nkombo oyo ayebanaki na yango na eleko ya Baebele. Mokili oyo ezanga bato ebongolami mokili oyo etikali mpamba (talá Soncino). Processus ya kotikala mpamba ezali kolongolama to kotiama mosika na miso ya Nzambe. Yango ekokaki ata moke te kozala  Klisto longola se na kolimbola likanisi oyo elobelaki ekulusu ete Nzambe asundolaki ye, oyo toyebi ete asalaki yango te, uta na Nzembo 22. Yisaya 14 :12 emonisi ete ezalaki Monzoto ya Mokolo to Lusifer mpe na yango Azazel nde akweisamaki na mabele mpe atyamaki na bozindo ya libulu. Ebongiseli ya Satana – elingi koloba oyo ya Babilone – ezali oyo ekatami na bomengo nyonso. Yango ezali oyo Rashabame azwi lokola ndimbola ya mokili oyo etikali mpamba, na makomi ya

Balevitike 16:22.

Levitike 16:23-28 Bongo Aron akokota na Ndako ya kapo ya Bokutani, akolongola bilamba ya lino oyo alataki tango akotaki na Esika ya bule mpe akotika yango kuna. 24 Akosukola nzoto na ye na mayi na esika moko ya bule ; mpe akolata bilamba na ye. Sima, akobima libanda mpe akobonza mbeka ya kotumba mpo na ye moko mpe mpo na bato. Na nzela wana nde akosala mosala ya bolimbisi masumu mpo na ye moko mpe mpo na bato. 25 Akotumba mafuta ya mbeka ya masumu na likolo ya etumbelo. 26 Moto oyo akobengana ntaba ya mobali mpo na Azazeli, asengeli kosukola nzoto na ye na mayi ; mpe sima na yango, akozonga na molako. 27 Bakomema libanda ya molako ngombe ya mobali mpe ntaba ya mobali ya mbeka ya masumu oyo bamemaki makila na yango na Esika ya bule mpo na kosala mosala ya bolimbisi masumu mpe bakotumba na moto poso na yango, misuni na yango mpe banyei na yango. 28 Moto oyo akotumba yango asengeli kosukola na mayi bilamba na ye mpe nzoto na ye, sima na yango nde akoki kozonga na molako.

Tomoni awa ete ntaba mobali Azazel atindami na esobe to na libulu liboso ya Mbɔndi. Moto oyo azali na mokumba ya kotinda ntaba asengeli kosukola na mai, na nsima akoki kokota na molako. Yango ezali komonisa boyokani na nzela ya batisimo ya mai nsima ya bokangami ya Satana. Molongo mosalemi na lolenge ete baponami basangana na mosala moye mwa bokangi nsima ya Boyei ya klisto, mpe lokola esengeli mpo ya boyokani.

 

 Levitike 16:29-34 Tala malako oyo bosengeli kosalela mpo na libela : na mokolo ya zomi ya sanza ya sambo, ezala mwana mboka to mopaya oyo avandi kati na bino, bosengeli komikitisa mpe bokosala mosala ata moko te, 30 pamba te na mokolo wana nde bokosala mosala ya bolimbisi masumu mpo na bino mpe kopetolama bino. Boye bokopetolama na masumu na bino nyonso liboso ya Nkolo. 31 Ekozala mpo na bino mokolo ya Saba, mokolo ya bopemi, mpe bosengeli komikitisa. Ezali malako ya libela. 32 Nganga-Nzambe oyo bakopakola mafuta mpe akobulisama mpo na kosala mosala ya bongangaNzambe na esika ya tata na ye, akosala mosala ya bolimbisi masumu. Akolata bilamba ya bule ya lino. 33 Akosala mosala ya bolimbisi masumu mpo na ndako ya bule, mpo na Ndako ya kapo ya Bokutani, mpo na etumbelo, mpo na Nganga-Nzambe mpe mpo na bato nyonso ya lisanga. 34 Oyo nde ekozala mpo na bino malako ya libela : mbala moko na mobu, bokosala mosala ya bolimbisi masumu nyonso ya bana ya Isalaele. » Mpe basalaki ndenge kaka Nkolo atindaki Moyize.

Liloba bokomonisa molimo na bino mpasi, ntango esalelami na makomi, elingi koloba kokila bilei (Abraham ibn Ezra, Nachmanides; Soncino). Processus ya kokila bilei ezali ya kobuka mikangano ya mabe oyo Satana to Azazel atyaki na planɛti. Azazel, ndenge tolobeli yango, ezali nkombo oyo basalelaki mpo na moko ya baninga ya Satana kati na Limpinga oyo ekweaki. Azazel amonisami lokola moko ya baanzelu mingi oyo bakweaki. Anzelu moko monene ezalaki Semyaza kati na Mokanda ya Enoka ya Etiopi. Enoka 6:7; 8:1,13 emonisi ete Azazele ezalaki nkombo oyo elimbolaki mokonzi ya baanzelu oyo bakweyaki, oyo elingi koloba  Satana (talá mpe Interpreters Dictionary of the Bible, Mpepo. 1, lok. 315). Kosangana ya bademo na ntaba mobali yango emonanaka na ba satyr to bantaba mibali bademo oyo ezali na Yisaya 13:21; 34:14 mpe Levitike 17:7

 

Bambeka epai ya bademo to ba satyres  ekomamaki mpe sikasika na Kolimbola Mibeko 32:17 mpe 2Ntango 11:15 . Lipɛngwi wana esalaki ete banganga-nzambe elongwa na Yisalaele mpo na kokende na Yuda (2Ch 11:13-15).

 

Ekoki kolobama ete Klisto apesamaki na Satana na esobe, mpe na yango ntaba mobali mpe abebisamaki na ye awa. Nzokande, Mbɔndi esilaki kosalema ntango batindaki ntaba mobali yango na  esobe. Lisusu, likanisi ya mbindo ya ntaba mobali ezali mpo na Klisto te. Likambo oyo ete masumu ya mokili etyamaki na mapeka na ye ekabolaki Klisto te na Nzambe, ndenge tomoni yango na Nzembo 22:24.

Nzembo 22:24 Pamba te Nkolo atiolaka te mpe abwakaka te mobola ; apesaka ye mokongo te mpe ayokaka ye tango asengaka lisungi. (LSG)

 

Mpasi ya kokila bilei emonisami na Yisaya 58. Yisalaele ekotosa Masiya te na boyei na Ye. Bikólo bikobundisa ye mpe bato bakozala na mpasi makasi mpenza, mpo na mabe mpe botomboki na bango moko. Eleko oyo esengeli kolanda likebisi ya Mikolo ya Nsuka. Tótala makomi oyo ezali na Yisaya 58.

 

Ezayi 58:1-14 Ganga na mongongo makasi, kotika te ! Matisa mongongo na yo lokola kelelo, yebisa bato na Ngai botomboki na bango, mpe lakisa libota ya Jakobi masumu na ye. 2 Pamba te mokolo na mokolo, balukaka Ngai, basalaka lokola bato bazali na esengo ya koyeba nzela na Ngai, lokola ekolo oyo esalaka makambo ya sembo mpe esundolaka te mibeko ya Nzambe na bango ; basengaka Ngai mikano ya sembo, mpe basalaka lokola bato bazali na esengo ya kozala pene ya Nzambe ; 3 balobaka : ‹ Mpo na nini tokila bilei, soki ozali komona na Yo yango te ? Mpo na nini tomikitisa, soki ozali koyeba na yo yango te ? › Nzokande, na mokolo na bino ya kokila bilei, bozali kosala makambo oyo bolingi mpe bozali konyokola basali na bino nyonso. 4 Kokila bilei na bino ezali kosuka na koswana mpe na bitumba, bozali kobetana makofi na kanda nyonso ; bozali kokila bilei te ndenge esengeli kozala na mokolo oyo bozali kozela ete mongongo na bino eyokana na likolo. 5 Boni, ezali penza kokila bilei oyo Ngai nalingaka, mokolo oyo moto amikitisaka penza ye moko ? Boni, ezali kaka kogumba moto lokola nzete oyo ebotaka na mayi, kolata bilamba ya saki mpe kolala na putulu ? Ezali yango nde bino bozali kobenga kokila bilei, mokolo oyo Nkolo alingaka ? 6 Tala lolenge ya kokila bilei oyo Ngai nalingaka : kokata minyololo ya masumu, kofungola basinga ya ekangiseli, kopesa bonsomi na mowumbu mpe kobuka ekangiseli nyonso. 7 Boni, ezali te kokabola bilei na yo na moto oyo azali na nzala ? Ezali te koyamba kati na ndako na yo, mobola oyo azali koyengayenga ? Ezali te kolatisa moto oyo azali bolumbu mpe koboya kopesa mokongo na ndeko na yo ? 8 Bongo, pole na yo ekongenga lokola moyi ya tongo, mpe nzoto na yo ekokoma kolongono na lombangu ; bosembo na yo ekotambola liboso na yo mpe nkembo na Nkolo ekokengela yo na sima. 9 Boye, tango okobelela Nkolo, akoyanola yo ; tango okosenga lisungi, akoloba : ‹ Ngai oyo. › Soki kati na yo, olongoli ekangiseli, otiki kolakisa bato mosapi mpe otiki maloba mabe ; 10 soki opesi bilei na yo epai na ye oyo azali na nzala mpe okokisi posa ya moto oyo bazali konyokola, pole na yo ekongenga kati na molili, mpe molili na yo ekokoma lokola moyi ya ngonga midi. 11 Nkolo akotambolisa yo tango nyonso, akokokisa baposa na yo kati na mokili ekawuka mpe akokembisa mikuwa na yo. Okozala lokola elanga oyo basopeli mayi, lokola liziba oyo mayi na yango ekawukaka te. 12 Mpo na yo, bakotonga lisusu bandako oyo ebukana-bukana na kala, bakomatisa lisusu miboko oyo ebukana wuta kala ; bakobenga yo : ‹ Mobongisi ya bamir oyo ebukana mpe ya banzela oyo bato balekaka. › 13 Soki obateli matambe na yo ete ebebisa te lokumu ya mokolo ya Saba, mpe ete osala te mosala oyo yo olingi na mokolo na Ngai ya bule ; soki mokolo ya Saba ekomi esengo na yo mpe opesi lokumu na mokolo ya bule ya Nkolo ; soki opesi yango lokumu na koboya kolanda nzela na yo moko, kosala misala na yo moko mpe kokoba na makambo oyo ezanga tina, 14 wana okozwa esengo na yo kati na Nkolo mpe nakomema yo na bisika ya likolo ya mokili, nakoleisa yo wuta na libula ya Jakobi, tata na yo, » elobi Nkolo.

Conseil ya Nkolo awa etali boyokani kati ya bato ya Nzambe mpe ekolo oyo ezali Yisalaele. Yango wana ekoki kosalema te kokabola etamboli ya moto kati na baponami na oyo ya ekolo. Ba normes moko wana esɛngami mpe mpo na mosala ya moto ye moko. Mosala oyo nde ememaka bokabwani na Nzambe.

 

Ésaïe 59:1-21 Tala, loboko na Nkolo ezali mokuse te mpo na kobikisa, litoyi na Ye ekangama te mpo na koyoka ! 2 Kasi ezali bambeba na bino nde ekaboli bino na Nzambe na bino, ezali masumu na bino nde esali ete abombela bino elongi na Ye mpo ete ayoka bino te. 3 Pamba te maboko na bino ebebi na makila, mpe misapi na bino ebebi na makambo mabe ; bibebu na bino ezali koloba makambo ya lokuta, mpe minoko na bino ezali kobimisa makambo mabe. 4 Moko te azali kofunda makambo na bosolo, moko te azali kosamba na bosembo ; bazali kotia mitema na makambo ezanga tina mpe bazali koloba lokuta ; na mitema na bango, basalaka mabongisi ya kosala mabe mpe bakokisaka yango na misala na bango. 5 Bazali kopasola maki ya etupa mpe bazali kotonga ndako ya lifofe. Moto nyonso oyo akolia maki na yango akokufa ; mpe, soki apasoli liki moko, ekobimisa etupa. 6 Basinga ya lifofe ekokoma bilamba te, misala na bango ekobomba bango te ; misala na bango ezali misala mabe, mpe misala ya mobulu nde ezalaka na maboko na bango. 7 Matambe na bango epotaka mbangu mpo na kosala mabe, mpe bazalaka mbangu mpo na kosopa makila ya moto oyo asali mabe te. Makanisi na bango ezalaka kaka ya mabe ; kobuka-buka mpe kobebisa nde ezalaka na nzela na bango. 8 Bayebi nzela ya kimia te, mpe bosembo ezali na nzela na bango te ; bakomisaka nzela na bango nyoka-nyoka, moko te oyo akotambola na nzela yango akotikala koyeba kimia. 9 Yango wana bosembo ezali mosika na biso, mpe solo ezali kokomela biso te ; tozali kozela pole, kasi nyonso ezali kaka molili ; toluki moyi, kasi tozali kaka kotambola na molili. 10 Tozali kosimbasimba mir mpo na kotambola lokola bakufi miso, tozali kobanga kotambola lokola bato bazanga miso ; tozali kobeta mabaku na moyi makasi lokola nde tozali na butu makasi, tozali na nzoto kolongono kasi tokomi lokola bakufi. 11 Biso nyonso tozali konguna-nguna lokola bangombolo, mpe tozali kolelalela tango nyonso lokola ebenga ; tozali koluka bosembo, kasi tozali komona yango te, tozali koluka lobiko, kasi ekimi mosika na biso ! 12 Pamba te mabe na biso ekomi mingi na miso na Yo, mpe masumu na biso ekomi kofunda biso ; masumu na biso ezali liboso na biso mpe toyebi malamu bambeba na biso : 13 kotomboka mpe kowangana Nkolo, kopesa Nzambe na biso mokongo, kosala mabongisi ya konyokola bato mpe kotombokisa bato, kokana na motema mpe koloba maloba ya lokuta. 14 Boye, bosembo ezongi sima, mpe bosolo etelemi mosika ; pamba te solo ekweyi na balabala, mpe bosembo elongi kokota te. 15 Solo ezali komonana lisusu na esika moko te ; bazali konyokola moto oyo azali kokima mabe. Nkolo amoni yango mpe asepeli te ete kosambisa na bosembo ezali te. 16 Amoni ete ezali ata na moto moko te, akamwe ete ata molobeli moko te azali. Boye, loboko na Ye moko ememi Ye na lobiko, mpe bosembo na Ye elendisi Ye. 17 Alati bosembo lokola ebombelo ya tolo, mpe ekoti ya lobiko na moto na Ye ; alati kozongisa mabe na mabe lokola nzambala, mpe amizipi zuwa lokola kazaka. 18 Akofuta moto na moto kolanda misala na ye : kanda makasi epai ya bayini na Ye, mpe lifuti oyo ekoki epai ya banguna na Ye ; akopesa na bisanga lifuti na yango. 19 Longwa na ngambo ya weste, bato bakobanga Kombo ya Nkolo ; mpe longwa na ngambo ya este, bato bakokumisa nkembo na Ye ; pamba te akoya lokola ebale oyo etomboki, oyo pema ya Nkolo ekomema. 20 « Mpo na Siona, mosikoli akoya epai ya bato ya Jakobi, oyo bakobongwana na masumu na bango, » elobi Nkolo. 21 « Bongo mpo na Ngai, » elobi Nkolo, « tala boyokani na Ngai elongo na bango : Molimo na Ngai, oyo azali epai na yo, mpe maloba na Ngai, oyo natiaki na monoko na yo ekolongwa te, na monoko na yo to na minoko ya bana na yo to na minoko ya bakitani na bango, kobanda kaka na tango oyo mpe libela na libela, » elobi Nkolo.  

Boye, Bosikoli euti na Masiya na Mikolo ya Nsuka, mpe Bosikoli oyo ekokokisama na nguya na bokambi ya Nzambe. Ebongiseli oyo ekozala ya mokili mobimba mpe ya kokoka. Na nsima, bikólo nyonso ekotala Yisalaele mpo na kozwa pole mpe litambwisi. Bozongisi oyo ekolanda Bosikoli oyo ezali kokoba.

 

Ezayi 60:1-11 Telema mpe ngenga, pamba te pole na yo ezali koya, mpe nkembo na Nkolo etelemi na likolo na yo. 2 Tala, molili ezipi mabele mpe molili makasi ezipi bato, kasi Nkolo atelemi mpo na yo mpe nkembo na Ye emonani epai na yo. 3 Bikolo ekotambola na pole na yo, mpe bakonzi bakotambola na kongenga ya pole na yo. 4 Tombola miso zingazinga na yo mpe tala : Bango nyonso basangani mpe bazali koya epai na yo ; bana na yo ya mibali bawuti mosika, mpe oyo ya basi, bamemi bango na maboko. 5 Boye, okomona mpe okongenga, motema na yo ekobeta mpe ekosepela ; bomengo ya ebale ekoya epai na yo, mpe bozwi ya bikolo ekoya epai na yo. 6 Bashamo ebele ekotondisa mokili na yo, bana ya shamo ya mokili ya Madiani mpe ya Efa. Yango nyonso ekowuta na Saba, ekomema wolo mpe malasi ya ansa, mpe ekotatola masanzoli na Nkolo. 7 Bibwele nyonso ya Kedari ekosangana epai na yo, bameme ya mibali ya Nebayoti ekosalela yo ; ekondimama lokola mbeka na likolo ya etumbelo na Ngai, mpe nakongengisa Tempelo na nzela ya nkembo na Ngai. 8 Banani oyo bazali kokima lokola mapata, lokola bibenga epai ya babokoli na yango ? 9 Solo, bisanga ekotalela Ngai ; bamasuwa ya Tarsisi ekozala na liboso, ekomema bana na yo ya mibali longwa mosika, elongo na palata mpe wolo, mpo na lokumu ya Nkolo, Nzambe na yo, Mosantu ya Isalaele ; pamba te apesi yo nkembo. 10 Bapaya bakotonga lisusu bamir na yo, mpe bakonzi na bango bakosalela yo. Ezala nabetaki yo na kanda na Ngai, kasi nakoyokela yo mawa na ngolu na Ngai. 11 Bikuke na yo ekozala tango nyonso efungwama, ekotikala kokangama te, ezala na moyi to na butu, mpo ete bato bamemela yo bozwi ya bikolo, bakonzi na yango na molongo lokola bato bakangami na etumba.

 

Bobongisi esalemi na nzela ya bikólo oyo esalaka na kolinga na bango moko mpo na kotya Yisalaele lokola Ekólo Mosantu. Ntina na yango ezali polele. Antisemitisme epai ya Siona lokola engumba ya Yuda mpe Yisalaele ezali kotɛmɛla Nzambe.

 

Ezayi 60:12-22 Pamba te ekolo to mboka oyo ekosalela yo te ekobebisama ; solo, ekobebisama nye. 13 Nkembo ya Libani ekoya epai na yo, banzete ya sipele, ya pini mpe ya bwisi ekoya elongo mpo na kobongisa Esika na Ngai ya bule ; mpe nakopesa lokumu na esika na Ngai, oyo natiaka makolo na Ngai. 14 Bana ya banyokoli na yo bakoya kofukama liboso na yo ; bato nyonso oyo batiolaki yo bakofukama na se ya matambe na yo mpe bakobenga yo Engumba ya Nkolo, Siona ya Mosantu ya Isalaele. 15 Ata basundolaki yo mpe bayinaki yo, mpe moto moko te azalaki lisusu koleka epai na yo, nakopesa yo lokumu mpo na tango nyonso mpe esengo ya libela na libela. 16 Okomela miliki ya bikolo mpe okomela mabele ya bakonzi ; boye okoyeba solo ete Ngai Nkolo, nazali Mobikisi na yo mpe Mosikoli na yo, Elombe ya Jakobi. 17 Na esika ya bronze, nakomemela yo wolo, mpe na esika ya bibende, nakomemela yo palata ; na esika ya banzete, nakomemela yo bronze ; mpe na esika ya mabanga, nakomemela yo bibende ; nakokomisa Kimia moyangeli na yo, mpe Bosembo, mokambi na yo. 18 Kati na mokili na yo, okoyoka lisusu te makelele ya mobulu to ya kopanza to ya kobebisama kati na etando na yo ; kasi okobenga bamir na yo ‹ Lobiko, › mpe bikuke na yo ‹ Masanzoli. › 19 Pole ya moyi ekongengisa lisusu mokolo na yo te, to kongenga ya sanza ekongengisa yo lisusu te na butu ; pamba te Nkolo akozala pole na yo mpo na libela, mpe Nzambe na yo akozala nkembo na yo. Moyi na yo ekolala lisusu te, mpe sanza na yo ekobunga lisusu te ; pamba te Nkolo akozala pole na yo mpo na libela, mpe mikolo na yo ya pasi ekosila. 21 Solo, bato na yo nyonso bakokoma bato ya sembo mpe bakozwa mokili lokola libula mpo na libela ; bazali mwa nzete moke oyo nalonaki, mosala ya maboko na Ngai, mpo na komonisa nkembo na Ngai. 22 Oyo aleki moke kati na bino akokoma nkoto moko, mpe oyo aleki moke penza akokoma ekolo ya makasi. Ngai, nazali Nkolo, nakoyeisa yango mbangu na tango na yango. (RSV)

 

Tozali na  bokoli moko ya makomi. Ya liboso, kozali na concept ya konyokola mpe kosalela Kondima mpo na kopesa nzela ya konyokola bato mpe, ya mibale, kokila bilei lokola ebundeli mpo na kobenga Nkolo na kozalaka moyengebene na miso ya moto ye moko (kozala lokola bafarisai) Litomba oyo ya sikisiki  ya komimona bosembo (kozala lokola bafarisai) ezali bonyokoli ya bato, mpe Nkolo alobeli yango na likomi oyo ya kokila bilei. Kobebisama ya bato, Boyei mpe bobongisi elobelami na mikapo misato oyo tolobeli likolo. Tokilaka bilei mpo na koyokana na Nzambe mpe mpo na kozongisa epai na biso nokinoki ebongiseli oyo ezali na bokambi ya Masiya. Bozalá na molende mpe bokila bilei na bolingo mpe na elikya.

 

 

q