Christian Churches of God
[138]
Mokolo ya
Mbɔndi
(Ebimeli 2.0
19951004-19990901-20070914)
Bososoli Mokolo ya
Mbɔndi
ezali na motuya
makisi mpe na ntina mingi mpo na kososola mokumba ya Masiya na
mosala. Ntina ya Mbɔndi na bambeka ya Tempelo elobelami, lokola mpe mosala ya Mbɔndi
na ebongiseli ya Jubile.
Courriel:
secretary@ccg.org
(Copyright
ã1994, 1995, 1999, 2007 Wade Cox)
(Tr. 2022)
Mokanda oyo ekoki na bonsomi nyonso kosalama
kopi mpe kokabolama soki esalemi na mobimba na
yango, kozanga ete bábongola yango to bálongola
makambo kati na yango. Tyá mpe nkombo, adresi,
na liyebisi ya lotomo ya mokomi. Mosolo moko te
ekoki kosɛngama epai ya bato oyo bakozwa bakopi
oyo bakaboli. Maloba mikuse ekoki kozwama na
kati mpe kotiama na ba artikle to ba zulunalo ya
botendi kozanga ete babuka lotomo ya mokomi.
Mokanda oyo ezali na nkasa ya
Internet ya mokili mobimba:
http://logon.org/
et
http://ccg.org/
Mokolo ya
Mbɔndi
[138]
Levitiki 23:26-32 NKOLO
alobaki na Moyize : 27 « Mokolo ya zomi ya sanza ya
sambo ezali mokolo ya bolimbisi masumu. Bokozala na mayangani ya
bule ; mpe bosengeli koyokisa milimo na bino mpasi mpe kopesa
NKOLO likabo oyo etumbami na mɔtɔ. 28 Bokosala mosala
moko te na mokolo wana, pamba te ezali mokolo ya kosala mosala
ya bolimbisi masumu liboso na Ngai NKOLO, Nzambe na bino.
29 Moto nyonso oyo akokila bilei te na mokolo wana,
bakolongola ye kati na bato na ye. 30 Nakoboma moto
nyonso oyo akosala mosala na mokolo wana. 31 Bokoki
kosala ata mosala moko te. Na bisika nyonso oyo bokozala, oyo
nde ekozala mobeko ya libela mpo na milongo ya bakitani na bino
oyo bakoya sima na bino. 32 Ekozala mpo na bino
mokolo ya kopema lokola mokolo ya Saba, mokolo ya komikitisa.
Bokobatela mokolo na bino ya Saba, kobanda na pokwa ya mokolo ya
libwa kino na pokwa ya mokolo oyo ekolanda. (RSV)
Na yango, Mokolo ya
Mbɔndi
ezali Sabata ya bopemi
ya monene. Baoyo batosaka yango te, balongolamaka kati na bato
na bango, bolongolami esalalemaka kati na ekólo ya Yisalaele,
oyo esangisi baponami lokola Yisalaele ya molimo. Yango wana,
kotosa te Mokolo ya
Mbɔndi
elakisi kolongolama kati na baponami.
Ntina ya Mbɔndi kati ya Ba mbeka ya Tempelo
Mbeka ya Mbɔndi esengelaki
kobulisa Tempelo mbula na mbula mpo na kokoba kopesa makabo ya
lisangá. Yango ezalaki kosalema na nzela ya banganga-nzambe, oyo
bapesamelaki malako ete bápesa mpaka ya malasi ya mbindo te
likoló ya etumbelo ya Nzambe. Yango wana, lipɛngwi to mateya ya
mabe ekoki kozala te liboso ya Nkolo. Ntina ya mbeka ya mbɔndi
ezalaki ya koyokanisa Yisalaele ya molimo mpe ya mosuni nà
Nzambe na nzela ya Yesu Klisto.
Mbeka ya mbɔndi ezalaki mosala
ya Nganga-Nzambe Monene (Souverain Sacrificateur).
Kobima 30:1-10 Mpe osengeli kosala etumbelo moko mpo
ezala esika ya kotumba mpaka ya malasi; okosala yango na nzete
ya akasia. 2 Bolai na yango lipeko moko mpe bonene
na yango lipeko moko, yango ekozala karé, mpe bosanda na yango
mapeko mibale. Maseke na yango ekouta na yango. 3 Mpe
osengeli kozipa yango na wolo ya pɛto: etando na yango ya likoló
mpe mipanzi na yango zingazinga ná maseke na yango; mpe osengeli
kosalela yango ndelo ya wolo zingazinga. 4 Okosalela
yango mpe mpɛtɛ mibale ya wolo. Okosala yango na nse ya ndelo na
yango, na mipanzi na yango mibale, na mipanzi na yango mibale
oyo etalani, mpo esengeli kozala bisimbeli ya banzete ya komema
yango. 5 Mpe osengeli kosala banzete ya komema na
nzete ya akasia mpe kozipa yango na wolo.+ 6 Mpe osengeli kotya
yango liboso ya rido oyo ezali pene na sanduku ya litatoli,
liboso ya ezipeli oyo ezali likoló ya Litatoli, epai
nakomilakisa liboso na yo.
7 Mpe Arona asengeli kosala ete mpaka ya malasi ya
nsolo kitoko ebimisa milinga likoló na yango. Ntɔngɔ na ntɔngɔ,
ntango akobongisa miinda, akosala ete yango ebimisa milinga.
8 Mpe ntango Arona akopelisa miinda na mpokwa,
liboso molili ekɔta, akosala ete yango ebimisa milinga. Ezali
mpaka ya malasi ya ntango nyonso liboso ya Yehova na boumeli ya
mabota na bino. 9 Bosengeli te kopesa likoló na
yango mpaka ya malasi oyo mobeko epekisi to likabo ya kotumba to
likabo ya mbuma; mpe bosengeli te kosopa likabo ya masanga
likoló na yango. 10 Mbala moko na mobu, Aron asengeli
kosala mosala ya bolimbisi masumu, na maseke ya etumbelo ;
akosala yango na makila ya mbeka ya masumu mpo na milongo oyo
ekoya. Etumbelo ekozala bule koleka mpo na Nkolo. (RSV)
Ezipeli (voile) ezalaki epekiseli ya libela
mpo na lisangá ya Yisraele. Mpaka ya malasi ya ntango nyonso
esengelaki komonisa mabondeli ya basantu oyo bazalaki kobondela
mpo na Yisalaele. Na ntango wana, mbɔndi
ekokaki kosalema kaka mbala moko na mbula.
Ezipeli epasolamaki na nzela ya mbeka ya Yesu
Klisto mpo ete tokoka kokutana nà Nzambe na Esika oyo eleki
bosantu.
Etumbelo esengelaki kozala na mpaka ya malasi
ya mbindo ata moke te. Ya motuya koleka, esengelaki te kokómisa
yango mbindo na lolenge mosusu ya likabo. Symbolisme elakisaki
Yesu Klisto mpe likabo ya Molimo Mosantu na bopeto ya bosolo. Na
yango, nganga-nzambe moko te akoki kokende na Mokolo ya Mbɔndi
nzokande eyebi malamu ete azali na kati to na nse ya
ebongiseli ya lokuta. Baponami nyonso bazali banganga-nzambe oyo
bapesaka mpaka ya malasi na nzela ya losambo mpe kokila bilei
(Emon. 5:8).
Emoniseli 5:8 Tango kaka azwaki buku, bikelamu minei
ya bomoi mpe bampaka tuku mibale na minei bagumbamaki liboso ya
Mpate. Moko na moko kati na bango asimbaki na loboko na ye
lindanda mpe kopo ya wolo etonda na ansa oyo ezali mabondeli ya
basantu. (MNB)
Moto moko te akoki kobebisa Tempelo ya Nzambe na kosanganaka na
bibongiseli ya lokuta to na losambo mosusu longola se oyo ya
Nzambe. Yango wana, kosambela Nganga Nzambe Monene etalelami
mpenza ete ezali losambo ya bikeko. Ezali Nganga Nzambe Monene
nde asengeli kozipa masumu ya lisangá, mpe kaka ye moko, na
makila na ye moko. Klisto akotaki na Esika Mosantu mbala moko
mpo na libela na lisekwa na ye
(Baebele 9:11-28).
Baebele 9:11-28 Kasi tango Klisto ayaki lokola
Mokonzi ya Banganga-Nzambe mpo na kopesa biso biloko oyo asilaki
kozwa mpo na biso, akatisaki Mongombo ya monene makasi mpe ya
kokoka ; ezali Mongombo oyo esalema na maboko ya bato te, ezali
ya mokili oyo te. 12 Akotaki mbala moko mpo na libela
kati na Esika-Oyo-Eleki-Bule, mpe abonzaki kuna makila ya
bantaba te mpe ya bana ngombe te, kasi abonzaki nde makila na Ye
moko. Ezali ndenge wana nde azwelaki biso lisiko ya libela.
13 Pamba te makila ya bantaba, makila ya bangombe ya
mibali mpe putulu ya bangombe ya basi, oyo basopelaka bato ya
mbindo, epetolaka kaka libanda ya nzoto ; 14 nzokande
makila ya Klisto oyo, na nzela ya Molimo ya seko, amikabaki Ye
moko epai ya Nzambe lokola mbeka oyo ezangi mbeba, epetolaka
mitema na biso na misala oyo ememaka na kufa mpo ete tokoka
kosalela Nzambe na bomoi. 15 Yango wana, Klisto azali
Moyokanisi kati na Boyokani ya sika, mpo ete bato oyo Nzambe
abenga bakoka kozwa libula ya seko oyo Nzambe alakaki bango. Mpe
bakoki solo kozwa yango, pamba te Klisto asilaki kokufa lokola
mbeka mpo na kosikola bango na masumu oyo basalaki tango
bazalaki na se ya bokonzi ya boyokani ya kala. 16
Pamba te soki moto akomi mokanda mpo ete moto songolo akitana na
biloko na ye na mokolo oyo akokufa, asengeli liboso kokufa mpo
ete biloko oyo akotika ekoma ya mokitani oyo ye asilaki kopona.
17 Mokanda yango ezwaka nguya kaka soki mokomi na
yango akufi ; kasi soki mokomi azali nanu na bomoi, ezali na
nguya ata moke te. 18 Yango wana mpe, boyokani ya
liboso ekokaki kozala na nguya te soki makila esopanaki te.
19 Pamba te, tango Moyize asilisaki kotangela bato mitindo
nyonso ndenge ekomami kati na Mibeko, akamataki makila ya bana
ngombe, ya bantaba elongo na mayi, asopelaki buku mpe bato
nyonso na nzela ya etape ya nzete ya izope, oyo balinga elamba
ya lino ya motane. 20 Alobaki : « Oyo ezali makila ya
boyokani oyo Nzambe atindi bino kobatela. » 21 Bongo,
na makila yango, asopelaki lisusu Mongombo mpe bisalelo nyonso
ya losambo. 22 Pamba te, kolanda Mibeko, nyonso
epetolamaka na makila ; mpe soki makila etangi te, bolimbisi
masumu ezali te. 23 Boye, lokola bililingi ya biloko
oyo ezali kati na Likolo esengelaki kopetolama ndenge wana,
ezalaki na tina ete yango moko mpe biloko ya Likolo epetolama na
nzela ya bambeka oyo eleki malamu. Yesu akotaki mbala moko mpo
na libela 24 Pamba te Klisto akotaki te na Esika ya
Bule oyo esalemaki na maboko ya bato, oyo ezalaki kaka elilingi
ya Esika ya Bule ya solo ; kasi akotaki nde kati na Likolo yango
moko mpo ete atelema sik’oyo liboso ya Nzambe mpo na bolamu na
biso. 25 Klisto akotaki kuna te mpo ete amikabaka
mbala na mbala lokola mbeka, ndenge mokonzi ya Banganga-Nzambe
azalaki kokota mobu na mobu kati na Esika ya Bule elongo na
makila oyo ezalaki ya ye te. 26 Soki ezalaki bongo,
mbele Klisto anyokwamaki mbala ebele wuta na ebandeli ya mokili.
Nzokande sik’oyo, na mikolo oyo ya suka, amonani mbala kaka moko
mpo na kolongola masumu na nzela ya mbeka na Ye. 27
Bongo ndenge kaka ekatama ete moto nyonso asengeli kokufa mbala
moko, mpe,sima na yango, kosambisama eya, 28 ndenge
wana mpe Klisto, oyo amikabaki lokola mbeka mbala moko mpo na
kolongola masumu ya bato ebele, akoya na mbala ya mibale, mpo na
kolongola masumu ya bato te, kasi mpo na kobikisa bato oyo
bazali kozela Ye na posa makasi. (MNB)
Lifuta na Mokolo ya
Mbɔndi
ezalaki mpo na botangi ya motango ya baponami ya Yisalaele. Yango
efutamaki na ntalo ya ndambo ya shekele na kotalela shekele ya
Liebele mpe ya Fenisia, kasi ya Babilone te. Yango wana,
bazalaki kofuta yango engebene kilo mpe ntalo oyo ebongi, kasi
te na nzela ya bibongiseli ya bapaya. Oyo ezali libonza moko ya
kilo ya fixe mpo na moto moko na moko
mpe esengeli te kokesana na kotalela makoki ya moto.
Botangi oyo ya Yisalaele esalemaki na Nzambe na ebandeli ya
mokili (Emon. 17:8) mpe kilo
oyo ezali determiné na nzela ya mpako ya fixe efutamaki
mbala moko mpo na libela na Yesu Klisto. Mpako ya fixe emonisi
ete lobiko efutamaki, na nzela ya makambo ya nzoto te, kasi na
mbeka ya Klisto mbala moko mpo na libela. Yango wana, kosangisa
mabonza na Mokolo ya
Mbɔndi
ezali koluka kokitisa ntina to kobundisa bokoki ya mbeka ya Yesu Klisto.
Ezali mpo na ntina oyo nde kozali bobele na bokongoli misato ya
mabonza oyo emonisami na Kobima 23:14-18
Kobima 23:14-18 Mbala misato na mobu, bokosala
bafeti mpo na Ngai. 15 Bokosala feti ya Mapa ezanga
levire. Na mikolo sambo kolanda ndenge napesaki bino mitindo,
bokolia mapa ezanga levire na tango oyo ekatama, na sanza ya
Abibi, mpo ete ezali na sanza yango nde bobimaki na Ejipito.
16 Okosala feti ya kobuka bambuma, okosala mpe feti
ya bambuma ya liboso ya bilanga na yo, oyo olonaki. Na suka ya
mobu, okosala feti ya kobuka bambuma tango okobuka mbuma ya
elanga. 17 Mbala misato na mobu, bato nyonso bakoya
liboso ya Nkolo NZAMBE. 18 Okobonzela Ngai te mbeka
ya makila elongo na mapa batia levire. Mafuta ya nyama ya feti
na Ngai ekoki kobombama te kino na tongo. (RSV)
Mokolo ya
Mbɔndi
elongolami bongo na lolenge ya makabo oyo etali bokabi mpe mapamboli ya
moto na moto. Ezali mpe bongo pe mpo na mokolo ya Kelelo. Ezali
mpo ete moko te kati na mikolo yango ekangemi na misala to
milende ya moto. Mokolo ya
Mbɔndi
ezali mpenzampenza
botangi ya motango ya bato.
Kobima 30:11-16 NKOLO alobaki na Moyize : 12
— Tango okotanga bana ya Isalaele, moko na moko kati na bango
akofuta mpo na NKOLO, mpako mpo na kosikola bomoi na ye tango
bakotanga ye. Boye etumbu moko te ekokweyela bango tango
bakotangama. 13 Moto nyonso oyo batangi asengeli
kofuta motuya oyo mpo na NKOLO lokola mpako, kolanda ndenge
bamekaka kilo kati na Mongombo : bagrame motoba ya palata.
14 Moto nyonso oyo batangi, kobanda mibu tuku mibale to
koleka, akofuta mpako mpo na NKOLO. 15 Na tango ya
kofuta mpako mpo na NKOLO, mpo na kosikola bomoi na bino, mozwi
akofuta te motuya koleka bagrame motoba ya palata, mpe mobola
akofuta te motuya oyo ezali na se ya bagrame motoba. 16
Okozwa epai ya bana ya Isalaele mpako mpo na kosikola bomoi na
bango mpe okosalela yango mpo na mosala ya kobongisa Ndako ya
kapo ya Bokutani. Ekozala mpo na bana ya Isalaele ekaniseli
liboso ya NKOLO mpo na lisiko ya bomoi na bango. (RSV)
Na yango, kotánga bato ya Yisalaele ndenge
ekomami na Mitango 1 esalemaki mpo na ntina ya bosolda. Lisumu
ya Davidi na 2Samuel 24 ezali mpo ete asalaki yango engebene na
Mibeko te kasi mpo na kokokisa likanisi ya kofutama ya Yisalaele
na Masiya.
Esengelaki kozala na lifuti na nzela ya
makila (oyo emonisami na ndambo ya shekele) mpo na Botángi ya
motango ya Yisalaele mpamba te Bontagi ya bato ezalaki na
ndimbola ya molimo.
Lisusu, libateli mpe makasi ya Yisalaele etalelami na kolanda motango te.
Mpe na nguya te, mpe
na makasi te kasi na molimo na ngai, elobi Nkolo na Mampinga
(Zakaria 4:6).
Esakola ya Jubile
Mokolo ya
Mbɔndi
esalelamaka mpe mpo na kosakola Jubile, mpamba te Jubile ezali moboko ya
ebongiseli ya Nzambe mpo na kotambwisa makambo ya bato na
Mabelé. Ndimbola ya molimo ya Jubile ekotalelama na nsima.
Levitiki 25:8-12 Bokotanga mibu sambo ya Saba, mbala
sambo, na mibu sambo ; mpe mibu sambo ya Saba ekosala mibu tuku
minei na libwa. 9 Bongo na sima, na mokolo ya zomi,
na sanza ya sambo, na mokolo ya bolimbisi masumu, bokobeta
kelelo na bisika nyonso kati na mokili na bino mobimba. 10
Bokobulisa mobu ya tuku mitano mpe bokosakola, kati na mokili
mobimba, kokangolama ya bavandi na yango nyonso. Ekozala mpo na
bino mobu ya kosepela kokangolama na bino ; moto moko na moko
kati na bino akozonga na mabele na ye, na libota na ye. 11
Mobu ya tuku mitano ekozala mobu ya kosepela kokangolama na
bino : bokolona te, bokobuka te biloko oyo bilanga ekobota yango
moko, mpe bokobuka te bambuma ya vino ya elanga oyo babongisa
te. 12 Pamba te ezali mobu ya kosepela kokangolama na
bino, mpe esengeli kozala bule mpo na bino. Bokolia kaka bambuma
ya bilanga. (MNB)
Mbeka mpo na Mokolo ya
Mbɔndi
Mbeka mpo na Mokolo ya
Mbɔndi
ezalaki na molɔngɔ ́ ya sikisiki ya banyama. Makambo yango matángami na
Mitango 29:7-11.
Mitango 29:7-11 Na mokolo ya zomi, na sanza ya
sambo, bokozala na mayangani ya bule. Bokokila bilei, bokosala
mosala moko te oyo bokosalaka mokolo na mokolo. 8
Bokobonzela NKOLO mbeka ya kotumba, lokola biloko ya solo
kitoko : mwana ngombe moko ya mobali, meme moko ya mobali mpe
bana mibali ya meme sambo ya mobu moko, nyonso ezanga mbeba.
9 Mpo na ngombe ya mobali, bokobonza yango na likabo
ya bakilo libwa ya farine basangisa na mafuta ; mpo na meme ya
mobali, bokobonza yango na likabo ya bakilo motoba ; 10
mpe mpo na mwana meme moko na moko ya mobali kati na yango
sambo, bokobonza yango na likabo ya bakilo misato. 11
Bokobakisa ntaba moko ya mobali lokola mbeka mpo na masumu ;
ekobakisama na mbeka mpo na masumu oyo epesami na mokolo ya
bolimbisi masumu mpe na mbeka ya kotumba ya libela na mbeka na
yango ya mbuma mpe mbeka na yango ya masanga.. (MNB)
Bazalaki kozwa banyama yango engebene combinaison moko, oyo ezali na
mobimba na yango, lokola efa moko ya farini. Mbeka mobimba ekabolamaki na zomi kasi ezalaki na kilo zomi na mibale kati na
zomi mobimba. Kozali mpe na banyama zomi.
Kozipa masumu na nzela ya mbeka elobelami mingimingi na
Kobima 29:36 ; Levitiki 1:4 ; 4:13-18,20,22-35 ; 5:6-10 ; 6:7 ;
9:7 ; 10:17 ; 12:6-8 ; 14:12-32 ; 16:6,10-34 ; 17:11 ; 19:22 ;
Mitango 15:22-28 ; 28:30 ; et Ba-Ebre 9:22. Ezali likanisi ya
kozipa masumu na nzela ya likabo ya bonzonto, oyo elobeli pe
bosenga ya moto ya kotalela Mbɔndi
lokola mosala oyo ekangemi na libonza mpe mbano. Ntembe
ezali te ete kolɔngɔnɔ ya makanisi ya moto ekangemi mpe na
mosala yango.
Mbeka ya Nganga-Nzambe Monene ekangamaki mpe na lisumu ya moto mpe na
koponama. Baebele 5:1-14 emonisi mikakatano oyo ebimaki na ntina
na kozala ya kokoka ya Klisto mpe bomikabi na ye nsima ya
koponama na ye na Nzambe. Nganga-nzambe Monene ye moko
anyokwamaki na bolɛmbu; yango wana, atalaka na boboto baoyo
bazangi boyebi mpe bato ya motó makasi (baoyo babungi nzela).
Yango wana Nzambe azali kopesa (apesaka) epai ya Klisto moto oyo
azali na bolɛmbu mpe mpamba mpo akóma moto ya kokoka mpe
akatelana etumbu na ngolu. Klisto ye moko ayokamaki na bobangi
na ye ya Bonzambe.
Ba-Ebre 5:1-14 Mokonzi nyonso ya Banganga-Nzambe
aponamaka kati na bato mpe, lokola mosali ya Nzambe, atiamaka
mpo na bolamu ya bato kati na makambo oyo etali boyokani na
bango elongo na Nzambe. Mosala na ye ezali : kobonzela Nzambe
makabo mpe bambeka mpo na masumu ya bato. 2 Azali na
makoki ya kozala na boboto liboso ya bolembu ya bato oyo bazangi
boyebi mpe basalaka masumu, pamba te ye moko mpe azali moto na
bolembu. 3 Yango wana, likolo ya bolembu yango,
asengeli kaka te kobonzaka mbeka mpo na masumu ya bato, kasi
asengeli mpe kobonzaka yango mpo na masumu na ye moko. 4
Moto moko te akoki komikomisa mokonzi ya Banganga-Nzambe, kasi
ezali Nzambe nde akomisaka moto mokonzi ya Banganga-Nzambe soki
mpe kaka abengi ye, ndenge ezalaki mpo na Aron. 5
Ndenge moko mpe mpo na Klisto : amikomisaki te Mokonzi ya
Banganga-Nzambe, kasi ezali Nzambe nde alobaki na Ye : « Ozali
Mwana na Ngai ; na mokolo ya lelo, nakomi Tata na Yo. » 6
Mpe, na esika mosusu kati na Makomi, alobaki : « Ozali
Nganga-Nzambe mpo na libela, kolanda molongo ya Melishisedeki. »
7 Wana Yesu azalaki kati na mokili, na mongongo
makasi mpe na mpinzoli, azalaki kosambela mpe kobondela Ye oyo
akokaki kobikisa Ye na kufa, mpe Nzambe ayokelaki Ye mpo na
botosi na Ye. 8 Atako azalaki Mwana na Nzambe, kasi
ayekolaki botosi na nzela ya pasi nyonso oyo amonaki. 9
Mpe tango kaka Nzambe akomisaki Ye ya kokoka, akomaki, mpo na
bato nyonso oyo batosaka Ye, Mopesi lobiko ya seko ; 10
pamba te Nzambe atia Ye Mokonzi ya Banganga-Nzambe, kolanda
molongo ya Melishisedeki. 11 Tozali na makambo mingi
ya koloba na tina na likambo oyo, kasi ezali pasi mpo na
kolimbola yango mpo ete bososolaka lisusu noki te. 12
Bosengelaki wuta kala kokoma balakisi ; kasi kino sik’oyo,
bozali kaka na posa ete moto ateya bino makambo ya ebandeli ya
Liloba na Nzambe. Bokomi kutu na posa ya miliki, kasi ya bilei
ya makasi te. 13 Nzokande, moto nyonso oyo atikalaka
kaka na miliki azali mwana moke mpe ayebi te liloba oyo eteyaka
bosembo. 14 Bilei ya makasi ezali mpo na mikolo,
ba-oyo bayebi kokesenisa malamu mpe mabe. (MNB)
Likoki ya kokesenisa malamu na mabe mpe ya kolya misuni ya makasi ezali
elembo ya baponami, oyo makoki na bango epesameli formation na
nzela ya momesano mpo na koyika mpiko na mateya ya malamu mpe
kobongisa mabunga, ezala ewuti wapi. Ezali nguya ya Molimo
Mosantu na bosolo. Nganga-Nzambe Monene azalaki kopesa
Mbɔndi
mpo na ye moko mpe mabunga ya bato (Baebele 9:7). Klisto ayekolaki botosi
na nzela ya makambo anyokwamelaki mpe ayokamaki mpo na bobangi
na ye ya bonzambe.
Mbeka ya Yesu ezalaki lokola
Mbɔndi
oyo Nzambe apesaki (Luka 2:30-31; Bagalatia 4:4-5
; Baefese 1:3-12,17-22; 2:4-10; Bakolose 1:19-20 1Petro 1:20,
Emoniseli 13:8).
Mbɔndi
oyo ezalaki na tina ya
kokokisa mwango moko pe esalemaki na boyokani na mayele ya
sekele pe ya kobombama oyo epesamaki liboso ya bileko pona
kokumisama biso (1Bakolinti 2:7).
Mbeka ya
Mbɔndi
ya Klisto elobelamaki lokola ezali mpo na lobiko oyo elengelamaki mpo na
komonisama na Mikolo ya Nsuka.
1Petelo 1:3-21 Tika ete Nzambe, Tata ya Yesu-Klisto,
Nkolo na biso, apambolama ! Pamba te, kati na mawa monene na Ye,
asalaki ete tobotama mbotama ya sika, na nzela ya lisekwa ya
Yesu-Klisto kati na bakufi, mpo na kopesa biso elikya ya solo
4 ete tokozwa libula oyo abombela biso kati na
Likolo, libula oyo ebebaka te, ezwaka bosoto te, mpe ebungisaka
kitoko na yango te. Ezali mpe kaka libula yango nde Nzambe
abombela bino 5 ba-oyo Nzambe abatelaka na nguya na
Ye, na nzela ya kondima, mpo na lobiko oyo ekomonisama na tango
ya suka. 6 Bosepelaka na lobiko yango, atako
bosengeli sik’oyo kotungisama mpo na mwa tango moke na nzela ya
komekama ya lolenge nyonso. 7 Komekama yango eyei mpo
na kotalisa bosolo ya kondima na bino mpe kosala ete bokoka
kozwa masanzoli, nkembo mpe lokumu tango Yesu-Klisto akomonana.
Boni, moto epetolaka wolo te ? Nzokande kondima na bino ezali na
motuya koleka wolo oyo ebebaka. 8 Bolingaka
Yesu-Klisto atako bomona Ye te. Atako bozali mpe kaka komona Ye
te sik’oyo, bozali kondimela Ye mpe botondi na esengo ya nkembo
oyo moto akoki kolimbola te, 9 pamba te bozali kozwa
lifuti ya kondima na bino : lobiko ya bomoi na bino. 10
Mpo na lobiko yango, basakoli oyo baloba na tina na ngolu oyo
Nzambe abongisa mpo na bino balukaki penza, na molende, koyeba
mabombami na yango. 11 Basalaki nyonso mpo na koluka
koyeba tango nini mpe ndenge nini makambo oyo Molimo ya Klisto
alobaki ekosalema. Molimo ya Klisto ezalaki kati na bango, wana
ezalaki komiyebisela bango ete Klisto asengelaki komona pasi
liboso ete azwa nkembo oyo ezalaki kozela Ye. 12
Nzambe atalisaki bango ete sango oyo bango bazwaki mokumba ya
kotatola ezalaki mpo na bango te, kasi ezalaki nde mpo na bino.
Mpe sik’oyo, bozali koyoka sango yango na minoko ya bato oyo
bateyaki bino Sango Malamu na nguya ya Molimo Mosantu oyo Nzambe
atindaki wuta na Likolo ; mpe bango moko ba-anjelu bazalaka na
posa ya koyeba yango. Kotia elikya 13 Yango wana,
boselingwa mpo na kosalela Nzambe lokola basali oyo balati
bilamba ya mosala mpo na kosala ; bomibatela malamu mpe botia
elikya na bino mobimba kati na ngolu oyo bokozwa tango
Yesu-Klisto akomonana. 14 Lokola bana ya botosi,
botambola lisusu te kolanda baposa mabe oyo bozalaki na yango
tango bozangaki boyebi. 15 Kasi lokola Ye oyo
abengaki bino azali Bule, bino mpe bozala bule kati na etamboli
na bino nyonso, 16 pamba te ekomama : « Bozala bule,
pamba te nazali Bule. » 17 Lokola mpe bobelelaka Tata
oyo aponaka bilongi te tango asambisaka bato nyonso kolanda
misala na bango, botambola kati na kobanga Nzambe, wana bozali
awa na mokili lokola bapaya. 18 Boyebi malamu ete
ezali te na nzela ya biloko oyo ebebaka lokola wolo to palata
nde Nzambe akangolaki bino na bizaleli ezanga tina, oyo bozwaki
epai ya bakoko na bino, 19 kasi ezali nde na nzela ya
makila ya talo ya Klisto lokola mpate oyo ezangi mbeba mpe
litono. 20 Nzambe abongisaki Ye mpo na yango wuta
kala, liboso ete akela mokili, mpe Klisto amonani na mikolo oyo
ya suka likolo na bino. 21 Ezali na nzela na Ye nde
bino bondimelaka Nzambe oyo asekwisaki Ye kati na bakufi mpe
apesaki Ye nkembo, mpo ete kondima mpe elikya na bino ezala kati
na Nzambe. (LSG)
Ezalaki mokano ya Nkolo te ya kokoba Ba Mbeka.
Nzembo 40:6-8 Osepelaki na mbeka mpe na likabo te;
Ofungolaki matoi na ngai.
Osɛngaki te likabo ya kotumba mpe likabo mpo na lisumu. 7 Na
yango, nalobaki ete: “Talá nayei,
Ndenge ekomami mpo na ngai na rulo ya buku. 8 Ee
Nzambe na ngai, nasepeli kosala mokano na yo, Mpe mobeko na yo
ezali na kati na ngai. (MS)
Ba concept awa ezali
ete mbeka ezali Mbɔndi
mpo na masumu, kasi mabonza mpo na masumu esengami te ntango
Mibeko ebatelami na mposa. Rulo ya mokanda ebatelami mpo ete
kotosa Mibeko euta na motema, mpe baoyo bazali kosala bongo
bakomamaka na kati ya baponami.
Mbeka ya Mbɔndi esosolamaki uta na Yisaya 53:4-12 mpe mpo na bolongoli ya mabe uta
na Zekalia 5:5. Mbɔndi
efungolaki liziba mpo na Ndako ya Davidi mpo na kopetola
lisumu mpe mbindo, oyo esakolamaki na Zekalia 13:1, mpe esakweli
oyo ekokisamaki kati na Klisto ( Matai 26:28; Luka 22:20; 24:46
et seq.; Yoane 1:29 mpe 6:51). Yoane 11:49-51 ezali kolakisa
nivo ya bososoli ya bonganganzambe ya ntango wana
na nzela ya esakweli.
Yoane 11:49-51 Moko kati na bango, Kayifa, oyo
azalaki mokonzi ya Banganga-Nzambe na mobu wana, alobaki na
bango : 50 — Bozali kososola eloko moko te ; bozali
mpe komona te ete ezali mpo na bolamu na bino soki moto moko
akufi mpo na bato nyonso, mpo ete ekolo mobimba ebebisama te ?
51 Nzokande, makambo oyo azalaki koloba na bango
ewutaki na makanisi na ye moko te ; kasi lokola azalaki mokonzi
ya Banganga-Nzambe na mobu wana, yango wana asakolaki ete Yesu
asengelaki kokufa mpo na ekolo ya Bayuda. (MNB)
Yuda asosolaki ete lisumu na ye —oyo emonisami na mwasi moko kati na efa
—ekotindama naBabilone mpe
bakosambela yango kuna ( Zekalia 5:5-11 ; tala lisusu
maloba na nse ya lokasa
na Annotated Oxford RSV).
Na yango, kobebisama ya Eklzia na ebongiseli ya Babilone
esakolamaki na Zekalia.
Misala 17:2
emonisi ete Makomi elakisaki ntina mbeka. Yango wana, etumbu ya kozanga
kobatela etonga oyo esikolami na makila ya Klisto ezali monene
(Misala 20:28). Klisto apesamaki mbeka mpe asekwaki mpo na
kolongisama na biso (Barome 3:24-26; 4:25; 5:1-21). Yango wana
toyokani na Nzambe (2BaKorintien 5:18-19). Tosikolami na mokili
oyo ya mabe (Bagalatia 1:3-4) mpo ete tokoka kobengama bana
(Bagalatia 4:4-5). Na boyokani oyo, Klisto apasolaki na biteni
mibale elamba ya Tempelo oyo ezalaki bokabwani kati na Nzambe
mpe biso.
Baefeso 2:13-18 Kasi sik’oyo, kati na Yesu-Klisto,
bino oyo na kala bozalaki mosika, bokomi pene na nzela ya mbeka
ya makila ya Klisto. 14 Solo, azali Ye moko kimia na
biso : atiaki bomoko kati na Bayuda mpe bato ya bikolo ya
bapaya, akweyisaki mir ya bonguna oyo ezalaki kokabola bango,
15 alongolaki Mobeko elongo na mitindo mpe malako na
yango mpo na kokela, kati na Ye moko, moto ya sika na nzela ya
Bayuda mpe bato ya bikolo ya bapaya, na kotia kimia, 16
mpe mpo na koyokanisa, kati na nzoto se moko, masanga nyonso
mibale elongo na Nzambe na nzela ya ekulusu oyo abomaki na yango
bonguna oyo ezalaki kati na bango. 17 Ayaki mpe
ateyaki kimia epai na bino oyo bozalaki mosika, mpe kimia epai
na bato oyo bazalaki pene. 18 Pamba te na nzela na
Ye, biso mpe bango tokotaka epai ya Tata kati na Molimo moko.
(MNB)
Mobeko ya malako mpe makuli oyo mosuni ya Klisto elongolaki
ezalaki mibeko ya mbeka oyo etali mosuni.
Mokolo ya Mbɔndi ezali na ndimbola mosusu oyo etali Mwango ya Lobiko na Mikolo ya
Nsuka. Bolandani ya Bafɛti na Tishri ezali komonisa molɔngɔ ́
oyo etyamaki na Mikolo ya Nsuka. Mokolo ya Kelelo esakoli boyei
ya Yesu Klisto lokola Masiya ya Yisalaele na Mikolo ya Nsuka.
Asengeli kokonza mokili. kozali na etando moko
kati na Mokolo ya Kelelo mpe Mokolo ya Mbɔndi, mpe kati
na Mokolo ya Mbɔndi
mpe Feti ya Batabernakle. Bitando yango bizali na ndimbola.
Kozali na etando moko te kati na Fɛti ya Batabernakle mpe Mokolo
Monene ya Nsuka. Yango mpe ezali na ntina. Bitando oyo kati ya
Feti ya Kelelo mpe Mokolo ya Mbɔndi
mpe kati na Mokolo ya Mbɔndi
mpe Feti ya Batabernakle ezali komonisa ete molɔngɔ ́ yango
etali eleko moko ya ntango, oyo esɛngi molɔngɔ ́moko
ya misala. Likambo ya
ntina ezali ete ebongiseli ya Mbula Nkóto oyo emonisami na Fɛti
ya Batabernakle ekoki te kokɔtisama liboso ya bobongisi na nzela
ya bokonzami ya planɛti, mpe na nsima boyokani ya planɛti na
Nzambe. Bokonzami emonisami na Bakelelo, mpe boyokani emonisami
na Mokolo ya Mbɔndi. Boyokani na Nzambe etali kolongolama ya
Satana na boumeli ya mbula nkóto oyo elobelami na Emoniseli
20:4.
Mbeka ya Mbɔndi ezali komonisa bokangami ya Satana na eleko oyo ezalaki liboso ya
Mbula Nkóto oyo emonisamaki na Fɛti ya Batabernakle.
Mbeka yango ezali na Levitiki 16:1-34.
Levitiki 16:1-34 NKOLO alobaki na Moyize, sima na
kufa ya bana mibali mibale ya Aron, oyo bakufaki tango
bapusanaki liboso ya NKOLO. 2 NKOLO alobaki na
Moyize : « Loba na Aron, ndeko na yo ya mobali, ete akotaka
tango nyonso te na Esika ya bule, na sima ya rido, liboso ya
esika ya bolimbisi masumu, likolo ya Sanduku mpo ete akufa te ;
pamba te namimonisaka na nzela ya lipata likolo ya esika ya
bolimbisi masumu. 3 Tala ndenge Aron akobanda kokota
na Esika ya bule : akomema ngombe moko ya mobali lokola mbeka ya
masumu mpe meme moko ya mobali lokola mbeka ya kotumba. 4
Akolata na nzoto na ye : nzambala ya bule basala na lino mpe
bakaputula ya lino ; akomikanga mokaba ya lino mpe kitendi ya
lino na moto na ye. Lokola bilamba oyo ezali ya bule, asengeli
komisukola nzoto na ye na mayi liboso ya kolata yango. 5
Aron akozwa kati na lisanga ya bana ya Isalaele : bantaba mibale
ya mibali lokola mbeka ya masumu mpe meme moko ya mobali lokola
mbeka ya kotumba. 6 Aron akobonza mpo na ye moko,
ngombe ya mobali lokola mbeka ya masumu mpe akosala mosala ya
bolimbisi masumu mpo na ye moko mpe mpo na ndako na ye. 7
Akozwa bantaba ya mibali nyonso mibale mpe akotia yango liboso
ya NKOLO, na ekotelo ya Ndako ya kapo ya Bokutani. 8
Aron akobeta zeke mpo na bantaba ya mibali nyonso mibale : moko
mpo na NKOLO, mpe mosusu, mpo na Azazeli. 9 Bongo
Aron akomema ntaba oyo zeke ekolakisa ete ezali mpo na NKOLO,
mpe akobonza yango lokola mbeka mpo na masumu. 10
Kasi ntaba ya mobali oyo zeke ekolakisa ete ezali mpo na
Azazeli, akomema yango ya bomoi liboso ya NKOLO mpo ete basala
na yango mosala ya bolimbisi masumu, bongo bakotinda yango na
esobe mpo na Azazeli. 11 Aron akobonza, mpo na ye
moko, ngombe ya mobali lokola mbeka mpo na masumu mpe akosala
mosala ya bolimbisi masumu na ye moko mpe ya ndako na ye. Sima
na ye kokata kingo ya ngombe ya mobali oyo abonzi mpo na ye moko
lokola mbeka ya masumu, 12 akotondisa mbabola ya
kotumba malasi na makala ya moto oyo ewuti na etumbelo liboso ya
NKOLO mpe akotondisa maboko na ye mibale na malasi ya putulu,
bongo akomema yango na sima ya rido. 13 Akotia malasi
na moto liboso ya NKOLO mpo ete milinga na yango ezipa esika ya
bolimbisi oyo ezali likolo ya Sanduku ya Boyokani mpo ete akufa
te. 14 Akozwa makila ya ngombe ya mobali mpe, na
nzela ya mosapi na ye, akobwaka yango liboso ya esika ya
bolimbisi masumu, na ngambo ya este. Boye, na nzela ya mosapi na
ye, akobwaka makila mbala sambo liboso ya esika ya bolimbisi
masumu. 15 Akokata kingo ya ntaba ya mobali ya mbeka
mpo na masumu ya bato mpe akomema makila na yango na sima ya
rido. Bongo akosala na makila yango ndenge asalaki na makila ya
ngombe ya mobali : akobwaka liboso mpe likolo ya esika ya
bolimbisi masumu. 16 Na nzela wana, akosala mosala ya
bolimbisi masumu mpo na Esika ya bule likolo ya mbindo,
botomboki mpe masumu ya bana ya Isalaele. Akosala mpe ndenge
moko mpo na Ndako ya kapo ya Bokutani oyo ezali elongo na bango
kati na mbindo na bango. 17 Moto moko te akozala kati
na Ndako ya kapo ya Bokutani tango Aron akokota kuna mpo na
kosala mosala ya bolimbisi masumu kati na Esika ya bule kino
tango akobima na libanda. Mpe akosala mosala ya bolimbisi masumu
mpo na ye moko, mpo na ndako na ye mpe mpo na lisanga mobimba ya
Isalaele. 18 Sima na yango, akobima mpo na kokende na
etumbelo oyo ezali liboso ya NKOLO mpe akosala mosala ya
bolimbisi masumu mpo na etumbelo yango. Akozwa makila ya ngombe
ya mobali mpe ya ntaba ya mobali mpe akotia yango na maseke ya
etumbelo. 19 Mpe na nzela ya mosapi na ye, akobwaka
makila mbala sambo na etumbelo. Ezali na nzela wana nde
akopetola mpe akobulisa yango na mbindo ya bana ya Isalaele.
Mbeka oyo ezali komonisa kosantisama ya bato na nzela ya mbeka ya Yesu
Klisto. Mosala yango ezali komonisa
Mbɔndi
ya Yisalaele. Moto moko te akoki kokota na
Tabernakle soki
Mbɔndi
ya Nganga Monene esalemi naino te.
Mosala oyo elandi esalemaka nsima ya
Mbɔndi. Na yango, ntaba ya
mibale ezali komonisa ata moke te mbeka ya
mbɔndi
ya Yesu Klisto. Bosaleli ya bantaba mibale ezali
komonisa kosambisama ya bikelamu ya lolenge moko mpe bolongi mpe
bokweyi ya bikelamu ya lolenge moko.
Mbɔndi
esili kosalema mpe eza ya kokoka, lokola elimbolami na molongo oyo elandi (Lév. 16:20).
Levitike 16:20-22 Tango Aron akosilisa kosala mosala
ya bolimbisi masumu mpo na Esika ya bule, mpo na Ndako ya kapo
ya Bokutani mpe mpo na etumbelo, akomema ntaba ya mobali ya
bomoi. 21 Aron akotia maboko na ye mibale na moto ya
ntaba yango, akotubela mabe, botomboki mpe masumu nyonso ya bana
ya Isalaele na moto ya ntaba yango. Na nzela wana akotia masumu
nyonso na moto ya ntaba yango ; sima akopona moto moko mpo na
kobengana ntaba yango na esobe. 22 Boye ntaba ekomema
masumu na bango nyonso na esika oyo ezanga bato, mpe moto yango
akotika ntaba kokende na esobe.
Botiami ya masumu ya bato likoló ya ntaba mobali ezali kolimbola etumbu
ya Limpinga oyo eza na nse ya Satana to Azazele, oyo ezalaki
nkombo oyo ayebanaki na yango na eleko ya Baebele.
Mokili oyo ezanga bato
ebongolami mokili oyo
etikali mpamba (talá
Soncino). Processus ya kotikala mpamba ezali kolongolama to
kotiama mosika na miso ya Nzambe. Yango ekokaki ata moke te
kozala Klisto
longola se na kolimbola likanisi oyo elobelaki ekulusu ete
Nzambe asundolaki ye, oyo toyebi ete asalaki yango te, uta na
Nzembo 22. Yisaya 14 :12 emonisi ete ezalaki Monzoto ya Mokolo
to Lusifer mpe na yango Azazel nde akweisamaki na mabele mpe
atyamaki na bozindo ya libulu. Ebongiseli ya Satana – elingi
koloba oyo ya Babilone – ezali oyo ekatami na bomengo nyonso.
Yango ezali oyo Rashabame azwi lokola ndimbola ya mokili oyo
etikali mpamba, na
makomi ya
Balevitike 16:22.
Levitike 16:23-28 Bongo Aron akokota na Ndako ya
kapo ya Bokutani, akolongola bilamba ya lino oyo alataki tango
akotaki na Esika ya bule mpe akotika yango kuna. 24
Akosukola nzoto na ye na mayi na esika moko ya bule ; mpe
akolata bilamba na ye. Sima, akobima libanda mpe akobonza mbeka
ya kotumba mpo na ye moko mpe mpo na bato. Na nzela wana nde
akosala mosala ya bolimbisi masumu mpo na ye moko mpe mpo na
bato. 25 Akotumba mafuta ya mbeka ya masumu na likolo
ya etumbelo. 26 Moto oyo akobengana ntaba ya mobali
mpo na Azazeli, asengeli kosukola nzoto na ye na mayi ; mpe sima
na yango, akozonga na molako. 27 Bakomema libanda ya
molako ngombe ya mobali mpe ntaba ya mobali ya mbeka ya masumu
oyo bamemaki makila na yango na Esika ya bule mpo na kosala
mosala ya bolimbisi masumu mpe bakotumba na moto poso na yango,
misuni na yango mpe banyei na yango. 28 Moto oyo
akotumba yango asengeli kosukola na mayi bilamba na ye mpe nzoto
na ye, sima na yango nde akoki kozonga na molako.
Tomoni awa ete ntaba mobali Azazel atindami na esobe to na libulu liboso
ya
Mbɔndi. Moto oyo azali na mokumba ya kotinda ntaba asengeli kosukola na mai, na
nsima akoki kokota na molako. Yango ezali komonisa boyokani na
nzela ya batisimo ya mai nsima ya bokangami ya Satana. Molongo
mosalemi na lolenge ete baponami basangana na mosala moye mwa
bokangi nsima ya Boyei ya klisto, mpe lokola esengeli mpo ya
boyokani.
Levitike
16:29-34 Tala malako oyo bosengeli kosalela mpo na
libela : na mokolo ya zomi ya sanza ya sambo, ezala mwana mboka
to mopaya oyo avandi kati na bino, bosengeli komikitisa mpe
bokosala mosala ata moko te, 30 pamba te na mokolo
wana nde bokosala mosala ya bolimbisi masumu mpo na bino mpe
kopetolama bino. Boye bokopetolama na masumu na bino nyonso
liboso ya Nkolo. 31 Ekozala mpo na bino mokolo ya
Saba, mokolo ya bopemi, mpe bosengeli komikitisa. Ezali malako
ya libela. 32 Nganga-Nzambe oyo bakopakola mafuta mpe
akobulisama mpo na kosala mosala ya bongangaNzambe na esika ya
tata na ye, akosala mosala ya bolimbisi masumu. Akolata bilamba
ya bule ya lino. 33 Akosala mosala ya bolimbisi
masumu mpo na ndako ya bule, mpo na Ndako ya kapo ya Bokutani,
mpo na etumbelo, mpo na Nganga-Nzambe mpe mpo na bato nyonso ya
lisanga. 34 Oyo nde ekozala mpo na bino malako ya
libela : mbala moko na mobu, bokosala mosala ya bolimbisi masumu
nyonso ya bana ya Isalaele. » Mpe basalaki ndenge kaka Nkolo
atindaki Moyize.
Liloba
bokomonisa molimo na bino mpasi,
ntango esalelami na makomi,
elingi koloba kokila bilei (Abraham ibn Ezra, Nachmanides;
Soncino). Processus ya kokila bilei ezali ya kobuka mikangano ya
mabe oyo Satana to Azazel atyaki na planɛti. Azazel, ndenge
tolobeli yango, ezali nkombo oyo basalelaki mpo na moko ya
baninga ya Satana kati na Limpinga oyo ekweaki. Azazel amonisami
lokola moko ya baanzelu mingi oyo bakweaki. Anzelu moko monene
ezalaki Semyaza kati na Mokanda ya Enoka ya Etiopi. Enoka 6:7;
8:1,13 emonisi ete Azazele ezalaki nkombo oyo elimbolaki mokonzi
ya baanzelu oyo bakweyaki, oyo elingi koloba
Satana (talá mpe
Interpreters Dictionary of the Bible, Mpepo. 1, lok. 315). Kosangana ya bademo na ntaba mobali yango
emonanaka na ba satyr to bantaba mibali bademo oyo ezali na
Yisaya 13:21; 34:14 mpe Levitike 17:7
Bambeka epai ya bademo to ba satyres
ekomamaki mpe sikasika na Kolimbola Mibeko 32:17 mpe
2Ntango 11:15 . Lipɛngwi wana esalaki ete banganga-nzambe
elongwa na Yisalaele mpo na kokende na Yuda (2Ch 11:13-15).
Ekoki kolobama ete Klisto apesamaki na Satana na esobe, mpe na yango
ntaba mobali mpe abebisamaki na ye awa. Nzokande,
Mbɔndi
esilaki kosalema ntango
batindaki ntaba mobali yango na
esobe. Lisusu, likanisi ya mbindo ya ntaba mobali ezali
mpo na Klisto te. Likambo oyo ete masumu ya mokili etyamaki na
mapeka na ye ekabolaki Klisto te na Nzambe, ndenge tomoni yango
na Nzembo 22:24.
Nzembo 22:24 Pamba te Nkolo atiolaka te mpe abwakaka
te mobola ; apesaka ye mokongo te mpe ayokaka ye tango asengaka
lisungi. (LSG)
Mpasi ya kokila bilei emonisami na Yisaya 58. Yisalaele ekotosa Masiya te
na boyei na Ye. Bikólo bikobundisa ye mpe bato bakozala na mpasi
makasi mpenza, mpo na mabe mpe botomboki na bango moko. Eleko
oyo esengeli kolanda likebisi ya Mikolo ya Nsuka. Tótala makomi
oyo ezali na Yisaya 58.
Ezayi 58:1-14 Ganga na mongongo makasi, kotika te !
Matisa mongongo na yo lokola kelelo, yebisa bato na Ngai
botomboki na bango, mpe lakisa libota ya Jakobi masumu na ye.
2 Pamba te mokolo na mokolo, balukaka Ngai, basalaka
lokola bato bazali na esengo ya koyeba nzela na Ngai, lokola
ekolo oyo esalaka makambo ya sembo mpe esundolaka te mibeko ya
Nzambe na bango ; basengaka Ngai mikano ya sembo, mpe basalaka
lokola bato bazali na esengo ya kozala pene ya Nzambe ; 3
balobaka : ‹ Mpo na nini tokila bilei, soki ozali komona na Yo
yango te ? Mpo na nini tomikitisa, soki ozali koyeba na yo yango
te ? › Nzokande, na mokolo na bino ya kokila bilei, bozali
kosala makambo oyo bolingi mpe bozali konyokola basali na bino
nyonso. 4 Kokila bilei na bino ezali kosuka na
koswana mpe na bitumba, bozali kobetana makofi na kanda nyonso ;
bozali kokila bilei te ndenge esengeli kozala na mokolo oyo
bozali kozela ete mongongo na bino eyokana na likolo. 5
Boni, ezali penza kokila bilei oyo Ngai nalingaka, mokolo oyo
moto amikitisaka penza ye moko ? Boni, ezali kaka kogumba moto
lokola nzete oyo ebotaka na mayi, kolata bilamba ya saki mpe
kolala na putulu ? Ezali yango nde bino bozali kobenga kokila
bilei, mokolo oyo Nkolo alingaka ? 6 Tala lolenge ya
kokila bilei oyo Ngai nalingaka : kokata minyololo ya masumu,
kofungola basinga ya ekangiseli, kopesa bonsomi na mowumbu mpe
kobuka ekangiseli nyonso. 7 Boni, ezali te kokabola
bilei na yo na moto oyo azali na nzala ? Ezali te koyamba kati
na ndako na yo, mobola oyo azali koyengayenga ? Ezali te
kolatisa moto oyo azali bolumbu mpe koboya kopesa mokongo na
ndeko na yo ? 8 Bongo, pole na yo ekongenga lokola
moyi ya tongo, mpe nzoto na yo ekokoma kolongono na lombangu ;
bosembo na yo ekotambola liboso na yo mpe nkembo na Nkolo
ekokengela yo na sima. 9 Boye, tango okobelela Nkolo,
akoyanola yo ; tango okosenga lisungi, akoloba : ‹ Ngai oyo. ›
Soki kati na yo, olongoli ekangiseli, otiki kolakisa bato mosapi
mpe otiki maloba mabe ; 10 soki opesi bilei na yo
epai na ye oyo azali na nzala mpe okokisi posa ya moto oyo
bazali konyokola, pole na yo ekongenga kati na molili, mpe
molili na yo ekokoma lokola moyi ya ngonga midi. 11
Nkolo akotambolisa yo tango nyonso, akokokisa baposa na yo kati
na mokili ekawuka mpe akokembisa mikuwa na yo. Okozala lokola
elanga oyo basopeli mayi, lokola liziba oyo mayi na yango
ekawukaka te. 12 Mpo na yo, bakotonga lisusu bandako
oyo ebukana-bukana na kala, bakomatisa lisusu miboko oyo ebukana
wuta kala ; bakobenga yo : ‹ Mobongisi ya bamir oyo ebukana mpe
ya banzela oyo bato balekaka. › 13 Soki obateli
matambe na yo ete ebebisa te lokumu ya mokolo ya Saba, mpe ete
osala te mosala oyo yo olingi na mokolo na Ngai ya bule ; soki
mokolo ya Saba ekomi esengo na yo mpe opesi lokumu na mokolo ya
bule ya Nkolo ; soki opesi yango lokumu na koboya kolanda nzela
na yo moko, kosala misala na yo moko mpe kokoba na makambo oyo
ezanga tina, 14 wana okozwa esengo na yo kati na
Nkolo mpe nakomema yo na bisika ya likolo ya mokili, nakoleisa
yo wuta na libula ya Jakobi, tata na yo, » elobi Nkolo.
Conseil ya Nkolo awa etali boyokani kati ya bato ya Nzambe mpe ekolo oyo
ezali Yisalaele. Yango wana ekoki kosalema te kokabola etamboli
ya moto kati na baponami na oyo ya ekolo.
Ba normes moko wana
esɛngami mpe mpo na mosala ya moto ye moko. Mosala oyo nde
ememaka bokabwani na Nzambe.
Ésaïe
59:1-21 Tala, loboko na Nkolo ezali mokuse te mpo na kobikisa,
litoyi na Ye ekangama te mpo na koyoka ! 2 Kasi ezali
bambeba na bino nde ekaboli bino na Nzambe na bino, ezali masumu
na bino nde esali ete abombela bino elongi na Ye mpo ete ayoka
bino te. 3 Pamba te maboko na bino ebebi na makila,
mpe misapi na bino ebebi na makambo mabe ; bibebu na bino ezali
koloba makambo ya lokuta, mpe minoko na bino ezali kobimisa
makambo mabe. 4 Moko te azali kofunda makambo na
bosolo, moko te azali kosamba na bosembo ; bazali kotia mitema
na makambo ezanga tina mpe bazali koloba lokuta ; na mitema na
bango, basalaka mabongisi ya kosala mabe mpe bakokisaka yango na
misala na bango. 5 Bazali kopasola maki ya etupa mpe bazali
kotonga ndako ya lifofe. Moto nyonso oyo akolia maki na yango
akokufa ; mpe, soki apasoli liki moko, ekobimisa etupa. 6
Basinga ya lifofe ekokoma bilamba te, misala na bango ekobomba
bango te ; misala na bango ezali misala mabe, mpe misala ya
mobulu nde ezalaka na maboko na bango. 7 Matambe na
bango epotaka mbangu mpo na kosala mabe, mpe bazalaka mbangu mpo
na kosopa makila ya moto oyo asali mabe te. Makanisi na bango
ezalaka kaka ya mabe ; kobuka-buka mpe kobebisa nde ezalaka na
nzela na bango. 8 Bayebi nzela ya kimia te, mpe
bosembo ezali na nzela na bango te ; bakomisaka nzela na bango
nyoka-nyoka, moko te oyo akotambola na nzela yango akotikala
koyeba kimia. 9 Yango wana bosembo ezali mosika na
biso, mpe solo ezali kokomela biso te ; tozali kozela pole, kasi
nyonso ezali kaka molili ; toluki moyi, kasi tozali kaka
kotambola na molili. 10 Tozali kosimbasimba mir mpo
na kotambola lokola bakufi miso, tozali kobanga kotambola lokola
bato bazanga miso ; tozali kobeta mabaku na moyi makasi lokola
nde tozali na butu makasi, tozali na nzoto kolongono kasi tokomi
lokola bakufi. 11 Biso nyonso tozali konguna-nguna
lokola bangombolo, mpe tozali kolelalela tango nyonso lokola
ebenga ; tozali koluka bosembo, kasi tozali komona yango te,
tozali koluka lobiko, kasi ekimi mosika na biso ! 12
Pamba te mabe na biso ekomi mingi na miso na Yo, mpe masumu na
biso ekomi kofunda biso ; masumu na biso ezali liboso na biso
mpe toyebi malamu bambeba na biso : 13 kotomboka mpe
kowangana Nkolo, kopesa Nzambe na biso mokongo, kosala mabongisi
ya konyokola bato mpe kotombokisa bato, kokana na motema mpe
koloba maloba ya lokuta. 14 Boye, bosembo ezongi
sima, mpe bosolo etelemi mosika ; pamba te solo ekweyi na
balabala, mpe bosembo elongi kokota te. 15 Solo ezali
komonana lisusu na esika moko te ; bazali konyokola moto oyo
azali kokima mabe. Nkolo amoni yango mpe asepeli te ete
kosambisa na bosembo ezali te. 16 Amoni ete ezali ata
na moto moko te, akamwe ete ata molobeli moko te azali. Boye,
loboko na Ye moko ememi Ye na lobiko, mpe bosembo na Ye elendisi
Ye. 17 Alati bosembo lokola ebombelo ya tolo, mpe
ekoti ya lobiko na moto na Ye ; alati kozongisa mabe na mabe
lokola nzambala, mpe amizipi zuwa lokola kazaka. 18
Akofuta moto na moto kolanda misala na ye : kanda makasi epai ya
bayini na Ye, mpe lifuti oyo ekoki epai ya banguna na Ye ;
akopesa na bisanga lifuti na yango. 19 Longwa na
ngambo ya weste, bato bakobanga Kombo ya Nkolo ; mpe longwa na
ngambo ya este, bato bakokumisa nkembo na Ye ; pamba te akoya
lokola ebale oyo etomboki, oyo pema ya Nkolo ekomema. 20
« Mpo na Siona, mosikoli akoya epai ya bato ya Jakobi, oyo
bakobongwana na masumu na bango, » elobi Nkolo. 21 « Bongo mpo
na Ngai, » elobi Nkolo, « tala boyokani na Ngai elongo na
bango : Molimo na Ngai, oyo azali epai na yo, mpe maloba na
Ngai, oyo natiaki na monoko na yo ekolongwa te, na monoko na yo
to na minoko ya bana na yo to na minoko ya bakitani na bango,
kobanda kaka na tango oyo mpe libela na libela, » elobi Nkolo.
Boye, Bosikoli euti na Masiya na Mikolo ya Nsuka, mpe Bosikoli oyo
ekokokisama na nguya na bokambi ya Nzambe. Ebongiseli oyo
ekozala ya mokili mobimba mpe ya kokoka. Na nsima, bikólo nyonso
ekotala Yisalaele mpo na kozwa pole mpe litambwisi. Bozongisi
oyo ekolanda Bosikoli oyo ezali kokoba.
Ezayi
60:1-11 Telema mpe ngenga, pamba te pole na yo ezali koya, mpe
nkembo na Nkolo etelemi na likolo na yo. 2 Tala,
molili ezipi mabele mpe molili makasi ezipi bato, kasi Nkolo
atelemi mpo na yo mpe nkembo na Ye emonani epai na yo. 3
Bikolo ekotambola na pole na yo, mpe bakonzi bakotambola na
kongenga ya pole na yo. 4 Tombola miso zingazinga na
yo mpe tala : Bango nyonso basangani mpe bazali koya epai na
yo ; bana na yo ya mibali bawuti mosika, mpe oyo ya basi, bamemi
bango na maboko. 5 Boye, okomona mpe okongenga,
motema na yo ekobeta mpe ekosepela ; bomengo ya ebale ekoya epai
na yo, mpe bozwi ya bikolo ekoya epai na yo. 6
Bashamo ebele ekotondisa mokili na yo, bana ya shamo ya mokili
ya Madiani mpe ya Efa. Yango nyonso ekowuta na Saba, ekomema
wolo mpe malasi ya ansa, mpe ekotatola masanzoli na Nkolo.
7 Bibwele nyonso ya Kedari ekosangana epai na yo, bameme
ya mibali ya Nebayoti ekosalela yo ; ekondimama lokola mbeka na
likolo ya etumbelo na Ngai, mpe nakongengisa Tempelo na nzela ya
nkembo na Ngai. 8 Banani oyo bazali kokima lokola
mapata, lokola bibenga epai ya babokoli na yango ? 9
Solo, bisanga ekotalela Ngai ; bamasuwa ya Tarsisi ekozala na
liboso, ekomema bana na yo ya mibali longwa mosika, elongo na
palata mpe wolo, mpo na lokumu ya Nkolo, Nzambe na yo, Mosantu
ya Isalaele ; pamba te apesi yo nkembo. 10 Bapaya
bakotonga lisusu bamir na yo, mpe bakonzi na bango bakosalela
yo. Ezala nabetaki yo na kanda na Ngai, kasi nakoyokela yo mawa
na ngolu na Ngai. 11 Bikuke na yo ekozala tango
nyonso efungwama, ekotikala kokangama te, ezala na moyi to na
butu, mpo ete bato bamemela yo bozwi ya bikolo, bakonzi na yango
na molongo lokola bato bakangami na etumba.
Bobongisi esalemi na nzela ya bikólo oyo esalaka na
kolinga na bango moko mpo na kotya Yisalaele lokola Ekólo
Mosantu. Ntina na yango ezali polele. Antisemitisme epai ya
Siona lokola engumba ya Yuda mpe Yisalaele ezali kotɛmɛla Nzambe.
Ezayi 60:12-22 Pamba te ekolo to mboka
oyo ekosalela yo te ekobebisama ; solo, ekobebisama nye. 13
Nkembo ya Libani ekoya epai na yo, banzete ya sipele, ya pini
mpe ya bwisi ekoya elongo mpo na kobongisa Esika na Ngai ya bule ;
mpe nakopesa lokumu na esika na Ngai, oyo natiaka makolo na Ngai.
14 Bana ya banyokoli na yo bakoya kofukama liboso na
yo ; bato nyonso oyo batiolaki yo bakofukama na se ya matambe na
yo mpe bakobenga yo Engumba ya Nkolo, Siona ya Mosantu ya
Isalaele. 15 Ata basundolaki yo mpe bayinaki yo, mpe
moto moko te azalaki lisusu koleka epai na yo, nakopesa yo
lokumu mpo na tango nyonso mpe esengo ya libela na libela.
16 Okomela miliki ya bikolo mpe okomela mabele ya bakonzi ;
boye okoyeba solo ete Ngai Nkolo, nazali Mobikisi na yo mpe
Mosikoli na yo, Elombe ya Jakobi. 17 Na esika ya
bronze, nakomemela yo wolo, mpe na esika ya bibende, nakomemela
yo palata ; na esika ya banzete, nakomemela yo bronze ; mpe na
esika ya mabanga, nakomemela yo bibende ; nakokomisa Kimia
moyangeli na yo, mpe Bosembo, mokambi na yo. 18 Kati
na mokili na yo, okoyoka lisusu te makelele ya mobulu to ya
kopanza to ya kobebisama kati na etando na yo ; kasi okobenga
bamir na yo ‹ Lobiko, › mpe bikuke na yo ‹ Masanzoli. › 19
Pole ya moyi ekongengisa lisusu mokolo na yo te, to kongenga ya
sanza ekongengisa yo lisusu te na butu ; pamba te Nkolo akozala
pole na yo mpo na libela, mpe Nzambe na yo akozala nkembo na yo.
Moyi na yo ekolala lisusu te, mpe sanza na yo ekobunga lisusu
te ; pamba te Nkolo akozala pole na yo mpo na libela, mpe mikolo
na yo ya pasi ekosila. 21 Solo, bato na yo nyonso
bakokoma bato ya sembo mpe bakozwa mokili lokola libula mpo na
libela ; bazali mwa nzete moke oyo nalonaki, mosala ya maboko na
Ngai, mpo na komonisa nkembo na Ngai. 22 Oyo aleki
moke kati na bino akokoma nkoto moko, mpe oyo aleki moke penza
akokoma ekolo ya makasi. Ngai, nazali Nkolo, nakoyeisa yango
mbangu na tango na yango. (RSV)
Tozali na bokoli moko ya makomi.
Ya liboso, kozali na concept ya konyokola mpe kosalela Kondima mpo na
kopesa nzela ya konyokola bato
mpe, ya mibale, kokila
bilei lokola ebundeli mpo na kobenga Nkolo na kozalaka
moyengebene na miso ya moto ye moko (kozala lokola bafarisai)
Litomba oyo ya sikisiki
ya komimona bosembo (kozala lokola bafarisai) ezali
bonyokoli ya bato,
mpe Nkolo alobeli yango
na likomi oyo ya kokila bilei. Kobebisama ya bato, Boyei mpe
bobongisi elobelami na mikapo misato oyo tolobeli likolo.
Tokilaka bilei mpo na koyokana na Nzambe mpe mpo na kozongisa
epai na biso nokinoki ebongiseli oyo ezali na bokambi ya Masiya.
Bozalá na molende mpe bokila bilei na bolingo mpe na elikya.
q