Amakanisa Ga Ruhanga Agekikristayo

 

[100]

 

 

 

Amakuru g’Omugati

Na Vinyo

 

(Edition 4.0 19950408-20050308-20070120)

 

Orurupauro oru nirworeka ekitambo ky’omubiri n’eshagama n’obumanyiso obw’enyikiriza. 

 

 

 

 

Christian Churches of God

PO Box 369,  WODEN  ACT 2606,  AUSTRALIA

 

E-mail: secretary@ccg.org

 

 

(Copyright ã  1995, 1999, 2005, 2007 Wade Cox)

(Tr. 2009)

 

Akabu aka nikabaasa okukopororwa oko Kari kona hatariho empinduka nari kugira ibyahwamu Ezina ryo omuhanditsi naho ari kushagwa ntibishemireire kuguzibwa kopi zako okukopororwa okw’emishorongo y’mani nikubas okukorwa hatariho okuhenda ekiragiro.

 

This paper is available from the World Wide Web page:
http://www.logon.org and http://www.ccg.org

 

 


 Amakuru g’Omugati Na Vinyo

 


Twena dushemereire kumanya ibimenyeso bw’omugati na vinyo ebiri muri paska y’Amukama waitu okwoga ebigyeri nabyo biri muri pasika ya Mukama waitu kandi nibibandiza, Omugati na vinyo (Reba orupapuro amakuru ag’okwozya ebigyere (No. 99)). Okumanya ekiteekateko ky’Omugati na vinyo nitubishanga omumishorongo mingi ya baibuli eine amakuru g’omubiri gwa Kiristo.

 

Ekyo kureberaho, eky’ukutangaza ky’akurisa abantu baingi emigati n’ebyenyanja halimu okumanya eki kiri kumanyisa omubiri gwa kiristo kwatika omushororongo gumwe ogu tushemereire kwegaho ni (Yoh 6:22-71). Ekicweka kyona kya (Yoh 6) nikitworeka oku tushemereire kumanya omugati na vinyo

 

Yoh 6:1-4 ahanyima Yesu yaza aharundi rubaju rw’enyanja ya galilaya niyo nyanja ya tiberia 2 abantu baingi bamukuratira ahantu ahakuba bakaba barebire eby’okutangaza ebi yabaire akora ahabarwaire 3 Yesu yatemba, Orushozi yashutama n’abegibe 4 pasika ekiro kikuru ky’abyadaya ekaba eri haihi kuhika,

 

Yohana nagamba ekiro ekyo nka pasika ey’abayudaya (Yoh 2:13). Aha Yohana nashoboorora nagamba ku pasika yabaire eri embaga y’abayudaya niko ebihandiko bingi bir kushoboorora.

 

Yohana 6:5 yaimuisya amaisho, ku yarebire abantu baingi niba mwijaho yagambira filipo ati nitugura tuta emigati yo kwiisa abantu aba?

 

Kiristo akaba aine abakuratsi ahakuba akaba nakora ebyo kutangaza ku turi kutambwa ensi yona erizooba, twi kugaba emibazi ya busha, turi kutambira abantu, turi kukora ebyokutangaza abantu nibabaaza kutukuratira.eki tikiri kumanyisa ngu nobu harabe hariho abantu baingi (Nkomuri buhindi) brikukora ebyokutangaza baine abakurasi baingi tu kugirango n’aba kiristo nari Ruhanga okukora ebyokutangaza tikiri kweta omuntu wa Ruhanga nari kiristo, kiristo akaba akora ebyokutangaza nk’akamanyiso ahabatoraine akabuza filipo namugyeza.

 

Yohana 6:6-12 eki akakigamba namugyeza ahakuba akaba namanya ekyo kukora 7filipo yamugarukamu ati, denari Magana abiri tiziri kubaasa kugura emigati eri kwigusya abantu aba 8omwe omubegibe Andrea, mweneisha wa simony petero yamugira ati, hariho omusigazi hanu eineho emigati etano n’ebyenyanja bibiri, nkonka nibigashaki? 10 Yesu yagirati, Yesusu yagira ati mushutamishe abantu, hakaba hariho obunyasi bwingyi, abantu bashutama bariguhika enkumi etanu 11 yesu yakwata emigati ku yaherize kusiima yagihereza ababaire bashutami n’ebyenyanja ebi babaire nibenda 12 ku baherize kuhaga yagambira abeegi be ati, 11 murundane oburagarika hatakagira ekyasigara’

 

Hariho amakuru ag’eby’omwoyo omushura egi na munanga harimu n’eby’eshura, Tihaine ekishemereire kunagwa (nobu bwakuba oburangarika) nkoku twarebe bwanyima n’omubiri gwa kristo, ebi kristo ari kugambira abeegi be n’ebiragiro by’omurimo gw’ekanisa ey’erizooba. Buri muntu oineho omuntu ori kusigaho ekanisa ye aine kusherura omutima aine oku shujuma yaba niwe yareteire omuntu ogwe okubura kandi ku arabe yarebizew Yesu Kiristo omumirimo ye eki nekizibu kyamani ahakuba kristo akagamba, tihaine ekishemereire kubura’’.

 

Yohana 6:13 barundana obwagarika bweijura, ebitenga ikumi na bibiri obwangire omumigati etaano.

 

Omubaro gw’ebitenga byaine amakuru ebitenga ekumi na bibiri nibigye ranisibwa enganda ikumi nebiri zamahanga agari kwija nigwo mubaro gwa 144,000 Tihaine ekiri kunagwa omu bitenga ebyo, burikintu cyona nikirabamu omu kugabira enganda ahansi y’entumwa,

 

Yoh 6:14 abantu ku barebire ekimanyiso ekiyakora bagirabati buzimazima ogu niwe nabi ori kwija omu nsi!

 

Ahakiristo akataho ekihamya eky’obunabi bwe omu kukora ekyokutangaza.

 

Yoh 6:15 ku yamanyire ngu nibenda kumukwata n’amaani ngu bamukore omugabe, Yesu yabarungamu yaza omurushozi.

 

Kubamanyire ngu ogu ni masiya, nabi owabaire ari ow’okwija omubiro by’ahamuheru bakenda ngu bamugyene okubembera omu muringo gw’ensi egyi, kwonka eki tikyo kyabaire kimuresire, oryaija kutwara obwebembezi kwonka obwire bukaba butari abu.akagyenda wenka ahakuba n’abegi be bonka bakaba batari kumwetegyereza,

 

Yohana 6:16-21 omwebazyo ku gwahikire abegi baza omu nyanja, 17 bataha omuryato bayambuka enyanja nibaza kapernaumu, bukaba bwizire, Yesu akaba atakabahikire 18 Enyanja yayehindura ahakuba hakaba hariho omuyaga ogw’amaani 19 kubabaire bagenda nka mailo eshatu nari ena, bareeba Yesu nagyenda ahaiguru y’enyanja nabaizira bakatina 20 kwonka yabagambira ati, ninye mutatina’’ 21 bashemererwa okumutasya omu ryato,ahonaho ryahika eibabaire nibaza.

 

Aha harimu eky’okwega, Kiristo akabaizira obu babaire bari omu kabi yabagira ati mutatina bamwakira omu ryato.nikyo kitekateko ky’ekanisa ya laodisea ahu kiristo ari kutera aha rwigi akabaizira mubwire obw’obuzibu bamwakira omuryato ahonaho eryato ryahika ei babaire nibaza omubindi bigambo n’ekyokutangaza’hakahwaho akire kakye bahika ei babaire nibaza.

 

Ekyokutangaza eki tikir kugambwaho omu bitabo ebyaburijo kandi tikwo kiri kumanywa, kwonka n’ekyo kutangaza kandi nikirebana n’ekiteekateko eky’okwakira kiristo omu magara gaitu nawe okwekorera ebizibu byaitu.

 

Twena nitwetwa omukanisa ya Ruhanga omu bizibu by’amani tugyemeserezibwa omu bukama bwa Ruhanga obwire bwingyi nitwetwa twahika aha rurengo orugumire rwo kwetekatekaho omu magara gaitu nikwo kugamba, Ruhanga naturetera okweteisa okurabira omu bizibu, omubwire obwo nitwetwa omubukama bwa Ruhanga, nokwikiriza Yesu Kiristo omu magara gaitu. Eki nikibaho omu bwire butari obwa burijo, yesu nagendera ahaiguru y’ameizi kuturabya omu bizibu nituhebwa omwoyo ori kwera (no kucyungurwa) ahonaho tuhika omumwanya ogu tushemeire kuzamu omu bindi bigambo, nituhebwa obushoborozi abwo kuba ab’obubukama bwa Ruhanga ku turi kumara kwikiriza kiristo.

 

Yoh 6:22-24 Eizooba eryakuratireho abantu abasigaire aharundi rubaju rw’enyanja bakareba ngu hakaba hariho eryato rimwe ryonka kandi yesu akaba atahire omu ryato n’abegi be, kwonka abegi bakaba bagyenzire bonka 23 amato aga Tiberia gakaija haihi y’omwanya ogu baririmu omugati ahanyuma ya Mukama okugusimira 24 nahabwekyo abantuku barebire Yesu atariho, nari abegi be bavabataha omu mato baza kapernumu kushera Yesu.

 

Emishorongo egyi neyareka aba torainwe, nekiteekateko kya kiristo nomubiri nibigyenda kwonka abaingi nibasherura kiristo n’omubiri ebihandiko eby’omuri yohana 6 nibishusha ebitari kubugana kwonka tikwo kiri bikahandikwa biti ahabw’ekigyendererwa,

 

Yohana 6:25-26 Kuba mushangire aharundi rubaju rwenyanja bamugira bati ‘’Rabbi, ohikire hanu ryari? 26 Yesu yabagarukamu ati, buzimazima nimbagambira, timuri kunsherura ahakuba mukareba obumanyi

 

Aha kiristo nagamba: nimunkuratira ahabw’engiri ekugahaire/y’amagara enda zanyu zijwire ago namazima g’ekanisa y’erizooba ku turi kuba turi omubizibu ni tukuratira Kiristo omu bizibu:okwo nikwo okuhiganisabwa.

 

Yoh 6:27 mutakarwanira ebyokurya ebiri kucwekera, kwonka murwanireebyokurya eby’amagara agatahwaho, ebimuri kuhebwa omwana womuntu ori Ruhanga Tata yataireho akamanyiso ke.

 

Ekitekateko aha kiringu Ruhanga Tata akateka akamanyiso ahari kiristo Omuntu nabasa kwebuza ekigambo akamanyiso nikimanyisa ki? Baibuli ya companion negamba aha kamanyiso ka Ruhanga Ekyo kureberaho akamanyiso ka Ruhanmga ori kwera ni kaha?

 

Rabbi Bibai akagamba: amazima kwonka amazima n’enki? Rabbi Bori akagamba: Ruhanga Ohurire kandi oturaho. Rabbi Chaninah akagamba: amazima n’akamanyiso ka Ruhanga (Lightfoot Babylonian Talmud, Sanhedr., Pitman edn., v. 12, p. 291).

 

Eki nikitworeka ku obushatu harimo enshobi y’amani, Emishorongo egi networeka ku kiristo yatairweho akamanyiso Ruhanga, okutebwaho akamanyiso kukaba nikumanywa ba Rabbi, Akamanyiso nigo mazima kandi omwoyo ori kwera n’omwoyo ow’amazima Kiristo akatebwaho akamanyiso omwoyo arikwera kandi akamanyiso kamuhinduramu oyetonoire.akatooranwa Ruhanga Taata nka masiya, naitwe omu muringo nigwo gumwe nigwo turi kutebwaho akamanyiso,

 

Yohana 6:28-33 bamugira bati tukore iki ngu tukore emirimo ya Ruhanga? Yesu yabagarukamu ati;ogu nigo murimo, gwa Ruhanga ngu mwikirize ori yatumire 30 bamugira bati, notuhereza kamanyiso ki ngu turebe tukwikirize? nokora murimoki? 31 baishenkuru itwe bakarya manu omwihamba nkoku kyahandikirwe ngu ‘’akabaha emigati yo kurya kuruga omwiguru’’ 32 Yesu yabagambira ati: Ti musa owabaheire emigati kuruga omwiguru, Tata niwe ori kubaha omugati gw’amagara okuruga omwiguru 33 ahakuba omugati gwa Ruhanga  nogwo oguri kuruga omwiguru gukahereza amagara.

 

Okushoborora: Bakaba nibenda akamanyiso Kiristo akaba yabagaburire emigati n’ebyenyanja, bakaba nibakimanya Kiristo akaba nagamba Musa akabaiha omu misiri, mwahebwa Manu kwonka tigwo mugati oguri kuruga omwiguru Tindi hanu okubajuna abaroma kinikyo kyo kugarukamu ekibuzo eki abantu bamubuurize ngu noza kutujuna abaroma nkoku Musa yakozire natwiha omu misiri? Kiristo akakigamba butunu ati inga!

 

Yohana 6:34-37 Bamugira bati’’tuhereze omugati ogu ebiro byona’’ 35 Yesu yabagira ati: ninye mugati ogw’amagara oriye aharinye tarigira enjara kandi ori kunyikiriza mu tarigira eiriho 36 kwonka nimbagambira ngu mukandeba kwonka timuri kwikiriza 37 boona abu tata ari kumpa baryanjaijaho kandi ori tata ori kumpa tindimunagyieira

 

Aha twagaruka aha bitukuru ikumi na bibiri n’ebiragiro bya Yesu, byoona hamwe nebitukuru ikumi nabibiri ahakuba boona (n’abanyamahanga) buri omwe aho nganda ikumi n’ebiri nibahebwa Kiristo Ruhanga Tata Kandi tihaine ori kwija kunagirira

 

Yohana 6:38 Nkaruga omwiguru kutari kukora ebindi kwenda kwonka ebyo ogwe owantumire.

 

Omurwa 27 Kiristo akatebwaho akamanyiso Tata Ruhanga okurabira omumwoyo ow’amazima, obushatu obubiri na baaruhanga baingi nibijana n’okumanya omubiri gwa Kiristo n’akamanyiso ka kiristo omu muringo ogw’obwa Ruhanga okurugira ahari eki twine ekiteekateko kya Ruhanga okuhebwa Kiristo nokukyorobera ahansi y’akamanyiso aka,

 

Yoh 6:39 Oku niko kwenda kw’ogwo owantumire ngu ntaribura na kimwe ahabi yampaire,kwonka abizaire ahaizooba ry’aha muheru.

 

Eki nikyo kiri kumanyisa okurundana obwagaruka bw’emigati etano n’ebyenyanja bibiri.

 

Yoh 6:40 ahakuba oku nikwo kwenda kwa Tata, ngui buri omwe ori kumureba Omwana akamwikiririzamu atunge amagara agatahwaho kandi ndyamuzoora ahaizoba ry’ahamuheru.

 

Kwonka Yohana 17:3 ni hagamba ngu amagara agatahwaho ti kwikiriza kwonka omuri kiristo tikiri kumara kugamba ngu Mukama wangye, Mukama wangye ahakuba ori kugamba ati Mukama wangye tiwe oritaha omu bukama bwa Ruhanga okwihaho ogwo okora ebi Ruhanga akunda, kiristo aha nakishobororo kurungi (Mat 7:21). Kugirangu tutungye amagara agatahwaho tushemereire kumanya Ruhanga omwe ow’amazima kandi tushemereire kumanya kiristo ori yatumire akataho akamanyiso.hati eki kiristo ari kugamba omuri Yohana 6 ni ngu abo, abari kureba omwana bakamwikirizamu nibatunga amagara agatarihwaho kandi ku barizooka eizoba eryahamuheru baryasingura ahabw’okwikiriza Ruhanga omwe ow’amazima (Yoh 17:3).

 

Yoh 6:41-44 Abayuda bamweta mbotera, ahakuba amagambo ati ‘’Ninye mugati oguri kuruga omwiguru bati ogu ti Yesu Omwana wa Josefu ori turikumanya ishe na nyina? ahabwenki hati nagamba ati nkaruga omwiguru? 43 Yesu yabagarukamu ati, mureke okwetotombotwa 44 Tihaine ori kubaasa kunyijaho okwihaho Ruhanga yamukurwa kandi ndyamuzoora ahaizoba ery’aha muheru,

 

Omu bugufu, tituri kubasa kuba bamwe omu mugati g’omubiri gwa Yesu Kiristo okwihaho twamariara nari tuteebekanisibwe Ruhanga Tata akatuha Yesu Kiristo nikyo, abantu baingi babakuratirire omu mato, bakasigaho ogwo mwanya ahakuba bw’omwe taboosa kuba owa kiristo, ago nigo makuru ag’okwahukana kwabo, ekiteekateko ky’abatorainwe nikigamba pawulo omu (Baroma 8:29-32) hari kugamba ngu bakatoranwa kare.

 

Abaroma 8:29-32 ahakuba abo abu yamanyire kare akabatorana ngu babe ekishushani kyomwana we ngu babe ekishushani ky’omwana we ngu babe abajugaijo amu beishemwe bengi 30 abu yatoraine akabeta kandi abu yagesire akabasinmgurza abu yasingize yabaha eki tinisa 31 aha tugambeki? Ruhanga ku arabe ari aharubaju rwaitu noha ori kuturwanisa 32 ogwo atararekire omwana we akamuhayo ahabwaitu, tarikwija kutuhereza ebintu byona nawe?

 

Ruhanga akamara kutebekanisa oriba omu bukama bwe, Ruhanga natwe ta atuhisya ahari kiristo nitusingura kandi tuhebwa ekitinisa ahabwakiristo Tata natuhisya ahari kiristo kandi ntiruri kubaasa kuhika ahari kiristo okwihaho Ruhanga yamutuhisya, hariho abantu abari kuhurira kandi baketwa bakenda ngu batahe omu bwato nibwo bumwe kwonka batatorainnwe nibahurira obutumwa baihamu eky’omugasho bati ninyenda kimwe ahari biri, ninyenda kuba kuri, kwonka bahebwa eky’ensi ngu amagara gabo gaije kujunwa ahaizoba eri aha muheru, enshonga nahakuba bata kubaasa kusharirwa omushango hati ebibyona nibiruga omuri (Yohana 6) nitureba ekyokutangaza eky’okugaburira abantu 5000 n’ekyokutangaza eky’obwato. Engyenda, okutambura n’okujunwa n’okuzooka ahaizoba ery’aha muheru ni bimwe omu bikorwa ebyahairwe kiristo

 

Yohana 6:45 Bihandikirwe omuri banabi baryayegyesibwa Ruhanga, buri omwe ori kuhurira kandi akegyesibwa Ruhanga anyijaho.

 

Ebyo n’ebigambo ebiri kuruga omuri (Isaya 54:13,Yeremiya 31:34)

 

Yoh 6:46 Tihaine uwarebire Tata okwihaho ogwo ori kuruga owa Ruhanga ogwo niwe warebire Tata.

 

Abantu abarebire Tata n’emyoyo,abantu ti Ruhanga baryayetwa kuba na Ruhanga bwanyima Tihaine omuntu owarebire Ruhanga (Yoh1:18) kandi tihaine ori kubaasa kumureba (1Tim 6:16).

 

Yoh 6:47 Buzimazima nimbagambira ori kiriza atunga amagara agatahwaho.

 

Nahabwekyo ku turi kwikiriza kiristo tuhebwa amagara agatahwaho kuruga owa Ruhanga kandi (1Tim 6:16) nihagamba ngu Ruhanga wenka niwe atabaasa kufa’Ruhanga nahisya amagara agatahwaho ahari kiristo, engabo zabaamaraika naitwe.

 

Yoh 6:48-51 ninye mugati gw’amagara 49 Baishenkurimwe bakarya Manu omwihamba kandio bafa 50 ogu nigw’omugati oguri kuruga omwiguru, omuntu ori kuguryaho tabaasa kufa 51 ninye mugati gw’amagara ogwarugire omwiguru wean ori kuguryaho aryabaho ebiro byona kandi omugati ogu ndikwija kuhayo ahabw’amagara g’ensi egi n’omubiri gwangye.

 

Aha kiristo nagamba ngu omubiri gwe nigwo mugati mbwenu omubiri gwe niguhinduka omugati kandi tushemereire okukwata ahari omubiri ogwo ngu tube omubiri gumwe na kiristo, omubiri gwe niguhinduka omubiri, tushemereire kurya omubiri gwe okurabira omu mwoyo ngu tube omubiri gwe, n’orukuratane.

 

Yoh 6:52 Abayudaya bangyira empaka nibabuza bati omuntu ogu nabaasa ata kutuhereza omubiri gwe ngu tugurye?

 

Aha nitureba ekiteekateko kyabo ahabw’ebiragiro by’ebyokurya Abayudaya bakateekatekyera omu by’okurya eby’ombiri bahindura ebiragiro omu muringo ogw’omubiri.

 

Yoh 6:53-54 Yesu yabagira ati! Buzimazima nimbagambira ku orikuba atarire omubiri gw’omwana w’omuntu atanywe eshagama ye taine amagara omuri iwe 54 ori kurya omubiri gwangye akanywa eshagama yangye agira amagara agatahwaho kandi ndyamuzoora ahaizoba eryahamuheru.

 

Hariho ebintu bingi ebiri kwetengwa ngu omuntu atungye amagara agatahwaho, ekyokubanza nitwenda kumanya Ruhanga omwe owamazima n’omwana we Yesu Kiristo, ekya kabiri twine kwikirizaza omuri kiristo owatumirwe Ruhanga hati ekya kashatu n’okubagana aha shagama n’omubiri bya kiristo ahari pasika, nahabwekyo hariho ebintu bishatu biri kwetengwa ngu tugire amagara agatahwaho ku turi kuba tutakurize pasika, tukarya omubiri n’okunywa eshagama ya kiristo omu kutebekanisa ekyo kurya kya pasika narii chagiaah,tituri kutunga amagara agatahwaho ebyahandikirwe nibyeshoborora hariho ebintu bishatu biri kwetengwa ngu omuntu azooke ahaizooka aryaha muheru.

 

Yoh 6:55-56 ahakuba omubiri gwangye n’ekyakurya n’eshagama yangye n’ekyokunywa 56 ori kurya omubiri gwangye akanywa eshagama yangye aba omurinye nanye omuriwe.

 

Hariho ekiri kushemeza omu mushrorongo ogwa 53 omu companion Babuli aha kurya n’okunywa (abayudaya bakaba bakikozeza bari kumanyisa obwengye) nk’omuri (Ukuruga 24:11) nikimanyisa kuba ohurire nahabwekyo okurya n’okunywa nikyoreka okukora kw’ebiteekateko Omu kwakira omunda amazima g’ekigambo (Gereranisa Ekyebir 8:3, Yes 15:16, Ezek 2:8) tihariho omugunju ogwa baire nigukira kukozesibwa omubiro bya Mukama waitu, bo kumwe naitwe okurya hakaba harimu n’eby’okweshemeza na munanga nkwo (Omubwiriaz 5:19, 6:2 ahakuba obutungi tibubaasa kuiribwa okurya (nikw’okweshemeza) omumyaka ya Masiya, omu mwanya go kutunga oburemeezi omu migunju, nibagamba ngu ebiro bya hezekia bikaba biri birungi nahabwekyo masiya tarigaruka omu Isiraili ahakuba bakamucwekyeza omu biro bya Ezikia (Lightfoot, from Vol.12, pp. 296-297). Nahu kurya kuri mugukozesibwa omu kusingwa abazigu, n’okwesimira okuhangura kurimu.

 

Nkoku kiri ekigambo kya mukama nikwo kyabaire kimanywa abari kukihurira, ahakuba bakaba nibamanyaomunju, kwonka tihaine eki babaire nibamanya ahari ukaristiya bakaba batari kubasa kugimanya, kuturi kugyereranisa emishororongo ya 48 n’eya 53 na 54 nitubasa kureba ngo okwikiriza kiristo ni kimwe n’okumurya n’okumunywa.

 

Oku n’okukwata engamba y’ekiteekateko nk’oku kyabaire niki manywa, kwonka nkoku kishoborokire omu mushorongo ogwa 52 abayudaya bakaba nibakireba kandi kiberarikiriza bakaba batari kwetegyereza eki kiristo yabaire nagamba hakaba harimu amakuru agamaani ahakuba bakaba nibamanya ngu okurya omu biro bya masiya kikaba kiri ekiteekateko, omu kugamba oku yagambire kiristo akaba nagamba ati ndi masiya ahabw’okukozesa ekiteekateko ky’okurya n’okunywa, kikaba kitari eky’okugamba kiri kwetegywrwzibwa kirari ekyo bakaba nibaija kukimanya,kwonka ekaba eri engamba ey’abakare.

 

Yoh 6:57 nkuku tata owamagara yantumire kandi mbaho ahabwa tata nahabwekyo ori kurya oryabaho ahabwangye.

 

Eki nikihindura busha ebiteekatekoi by’obushatu na baruhanga babiri nkoku Ruhanga yatumire Kiristo na kiristo akabaho ahabwa Tata kandi omuri Tata kandi Tata nawe omuriwe, naitwe ku turi kwakira kiristo tuba eka emwe obushatu nibwenda kutusharaho kwihaho kiristo nko turi kwingana n’okusharaho obumwe obu twine, Emishororongp egi netwereka kuturi bamwe na Tata na Kiristo kandi twena turi omuri buri omwe.

 

Yoh 6:58-60 Ogu nigwo mugati ogwarugire omwiguru etari nkegyo eyaibwe baishenkurutwe bakaba, ori kurya omugati ogwo oryabaho ebiro byona 59 eki akakigambira omusinagogi nayegesa kaperanawumu 60 baingi omubeegi be ku bakihurire bagira bati, eki n’ekigambo ekigumire noha ori kubassa kukihurira?

 

Omu mazima n’abeegi be bakaba batari kumanya ekigambo omugati oguri kuruga omwiguru, empaka eziri omu companion bibuli eziri kugira ngu egi ekaba eri engambayaburijo eri kumanywa terimu amazima ku eri kukuratira baiburi kwonka ekaba nemanywa abahandiki, bakaba bashemereire okumanaya ku ni ebyahandikirwe kandi kiristo akaba nagamba ngu ebyahandikirwe bikahikirizibwa omukwehindura kwe omuntu, kwonka eki kikaba kitari kumanywa abantu ba burijo.

 

Yoh 6:61-62 kwonka Yesu, kuyamanyire ngu abeegi nibakyetotombera yabagira ati: eki nikibagwisa? 2 mbwenu mwokureeba omwana w’omuntu ori kuruga eri yaarugire?

 

Omu bindi bigambo: Ekiku kiraabe nikibagwisa nimwija kukoraki ku ndigaruka eri narugire? Muryabaho muta?

 

Yoh 6:63 Omwoyo nigwo gugaba amagara, omu biri tigwaine mugasho, ebigambo ebi nabagambira n’omwoyo n’amagara.

 

Omushororongo ogu nigworeka ku baibuli eri oburangi obuhurire ekigambo kya Ruhanga, arogwo mwoyo ori kwera nigushangwa omukihandiko eki hariho emiringo eshatu ey’okureeba ekigambo eky’okyomwisyo gwa Ruhanga obusiramu nibugira ngu korowani terahandikirwe omuntu, n’ebigambo bya Ruhanga ebi yarabize omuri maraika Gabrieli, obukiristayo bwa hati nibugira ngu baibuli n’emigani eyahandikirwe abantu nitwikirizangu n’omwisyo gwa Ruhanga, nahabwekyo ahari Ruhanga.

 

Okwongyera ahabintu ebi bibiri (1Terahanduikirwe omuntu 2) Eki n’ekitabo ky’omuntu, hariho ekindi kiteekateko ngu ekigambo eki nikigeranisiobwa omwoyo gwa Ruhanga omu muringo oguri kukwatika kandi Ruhanga akakozesa entumwa nazitekamu ebigambo, abantu bamwe batakahindukire bakagira bati ebin’ebigambo byonka, nkabishoma

 

Ebigambo byonka! Nibyemerera kuba ebigambo aharibo Ruhanga ori kwigura emitima yabo bakakira n’omwoyo, ahakuba baibuli n’omwoyo ti bigambo byonka, eki nikyo kiristo ari kugamba omu mushororongo 63 ebigambo ebi ari kugamba n’omwoyo nikyo ebyahandikirwe bitari kubaasa kuherwa, ahakuba omwoyo tiguri kubasa kuherwa kubyagambirwe banabi bikaba amazima, ibyahandikirwe tibibaasa kuherwa ahakuba birimu amazima bikagambwa.

 

Yoh 6:64 kwonka harimu bamwe omurimwe abatari kwikiriza ahakuba okuruga kare Yesu akaba namanya abo abatari kwikiriza nori kwija kumurekya.

 

Kiristo akaba namanya aburuhanga yamuhaire, obu yahebwa abeegi be okubanza, akaba namanya abu aheirwe, abariguma nawe, n’abatariguma nawe, omwoyo nigukoragana n’ebintu nk’ebi kandi guhisha amakuru ahabatorainwe, abantu nibamanya kubari kuba bari bamwe na kiristo nari ku barikuba bari bamwe na kiristo nari bari kuba nibashisha, abantu nibamanya obu bari kuryenda kweshereka omu musiri.

 

Yoh 6:65 Yabagira ati, eki nikyo mabagambirae nti tihariho ori kubaasa kwija aharinye atabiheirwe Tata”.

 

Nikyo Kiristo yebaire agambira omu nfumu kandi na baibuli ekasherekwa abantu ahakuba tibari kwikirizibwa kwija kucwerwa omu shango, Ruhanga wenka niwe ori kuhereza abantu kiristo titubaasa kweta eizina rya yesu kiristo, okwihaho Ruhanga niwe ori kutuhereza kiristo, kandi ku turaabe tutari kumanya ngu kiristo tiwe Ruhanga omwe ow’amazima tituriba ab’omu kuzooka okw’okw’okubanza, okumanya ebi niko kamanyisyo ak’abatorainwe, omu bindi byona.

 

Yohana 6:66 ahamyima y’ebi abaingi omu beengi be baamurugaho bababatakigyenda nawe.

 

Ebi kiristo yabaire nagamba bikaba bigumire, abaingi bakagwa, nitumanya okurigirira omu bakorinso ngu twena nituhebwa ekiconco eky’omwoyo, kandi nitutebwa omu mubiri ngu tukozese obumanyi bwaitu omu kukorera hamwe, buri omwe omuritwe namanya amani gaitu n’obweremwa bwaitu, buri omwe aine obumanyi buri kwegwansya n’ebindi bicweka eby’omubiri bikaijuzyana, bamwe omuritwe twine obumanyi bwingyi buri kubaasa kuhingurana kwonka twena twijwire omuri mashini kandi Ruhanga akatutaho ahabw’ekigyendererwa.

 

Okugirangu tutebwe omu mubiri ogwo, kiristo akaba nateekwa okucwebwamu nk’omugati ogwo akateebwa omubitukuru, okugirangu tutebwe omu mubiri, omu biri gumwe gukaba niguteekwa kwewebwamu gukateebwa omu bitukuru, kakaba kari akantu kakye kwonka kakaba kahango okurabira omu mwoyo.

 

Yoh 6:67 Yesu yagambira ikumina babiri ati nimwe nimwenda kugyenda.

 

Ijuka ngu kareho omuri (Yoh 6) ngu aba ikumi na babiri nibo baryaba bari ebitukuru ikumi na bibiri bikaba nibitwarwa nkabeegi ikumi na babiri kuba abaramuzi bakaba nibaza kuba bitukuru ebi ikumi na bibiri abandi bakurwa omwanya gwabo, bakagwa, yaabagira ati naimwe nimwenda kugyenda?

 

Yoh 6:68 Simooni Petero yaamuga rukamu ati, mukama wangye, nituza ow’oha? oine ebigambo by’amagara agatahwaho.

 

Ebigambo by’amagara agatahwaho n’omwoyo gw’amazima kandi biri omu baibuli, abantu ku bari kugamba ebitari kurebana n’ebiragiro n’obujurizi nk’omuri (Isaya 8:2) tibaine orumuri omuribo, nikyo turi kugendera ahu amazima gari kugambwa tukaba bamwe n’omu biri gwa kiristo,

 

Yoh 6:69 Tukaikiriza, twamanya ngu ori orikwera wa Ruhanga.

 

Taragizere ati, ninyikiriza ngu ori omwe ahari ba Ruhanga bashatu, akagira ati, ninyikiriza ngu ori masiya, omwana wa Ruhanga ow’amagara, omu bigambo ebyo.

 

Yoh 6:70 Yesu yaabagarukamu ati; tindabatoraine muri ikumi na babiri kwonka omwe omurimwe n’omuzigu omwe omuri aba akamuhebwa ngu aije amurebye.

Omwanya gwe gukagibwamu ondijo owatwaine akatukuru ke.

 

Yoh 6:71 akaba nagamba Yuda mwene Simooni Iskaryota, ahakuba niwe, omuri abo ikumi na babiri owabaire naza kumurebya,

 

Ekitekateko ky’ebitukuru n’okucwebwamu ni bimwe aha mugati na man uteri migane etari kubungana (Yoh 6) eine emigane mingi etairwe hamwe ngu tubaase kumanya ku turi bamwe omu mubiri gwa Yesu Kiristo kandi kuturi kucungurwa ahabwa Yesu Kiristo n’omwoyo ori kwera, nituhebwa kumanya ngu harimu eby’okutangaza kandi ngu omwoyo wa Ruhanga nigwo ogwo mubiri, nikwo kugirangu omwoyo gwa Ruhanga, omwoyo gw’amazima, niguta ahari kiristo naitwe akamanyisyo gutuhindura bamwe na Ruhanga nkoku kiristo ari omwe na Ruhanga, nituba omuri kiristo nkoku kiristo na Ruhanga Tata buri omwe aro omundijo, twena twine obuzaare, nikyo turi kwimukira omu kasheshe, tukashaba Ruhanga omwizina rya kiristo, kiristo akatura omuritwe naruhanga akatura omuritwe.

 

Obushatu oburiho nobw’oburi kukorwa buri kasheshe, buri dakiika ya buri zooba nitutambura na kiristo atwebembeire omu bumwe na Ruhanga aha kwenda kwa Ruhanga, tukahebwa kiristo ngu tuhike aha bigyendererwa ebi, twine omurimo ogw’okukora ogwateebekanisibwe tutakazairwe tukagira omu nda Mukama akaba natumanya yateebekanisa emirimo yaitu, Yeremiya akagambirwa ati ntakaguhangire omu nga nkaba ninkumanya otakarugire omu nda nkakweza nakutorana kuba nabi ow’amahanga, Twena nitutebwa hamwe okukora kandi tituri kumanya muheru gwabyo, Ruhanga natuteeka ahu ari kwenda byona nahabwe’ebirungi kandi nibyoyereka, obumwe nibishushea omwirima gw’omu kasheshe ahu turi kuba tutari kumanya ebiriho,

 

Okucyungurwa Kw’engabo

 

Ekiteekateko ky’okurya n’okunywa kikaba nikikozesibwa n’omumigenzo yo kuramya ebishushani, bikaba byine akakwate, nitweeba omu bakorinso, omu kuramya ebishushani eby’okurya ebyabaire bihongyerwa ebishushani noku turi omu kurya n’okunywa, kunywa kiristo n’okubagana eby’eby’omwoyo na Ruhanga nka bamwe n’engabo-bamwe na kiristoi, kandi bamwe ahaitambiro n’abana baruhanga okuruga na pasika nibyoreka okugwa kw’engabo n’oku omu mwanya gwazo hagiremu abandi bo elohimu.

 

Abakorinso 10:21-22 nihatugambira ngu tituri kubaasa kunywa ekikopo kua Ruhanga n’ekyabadaimoni tituri kubaasa kuza ahameza ya Ruhanga n’emeza ya ba daimoni mbwenu shi tushemereire kwetera mukama kugira eihato? Nitumukiza amani? Kutiri kurya omubiri gwa kiristo tukanywa eshagama ye nituba nituba niturya kandi nitunywa ekikopo kya mwoyo orikwera n’ebiragiro bya Ruhanga ebyo titubassa kubijwanzya n’ebindi bintu, tituri kubaasa kuba bamwe na badamoni okuruga na pasika nibyo biri kututeeka omu buteeka bwa Ruhanga bituha amagara agatahwaho hariho omugati gumwe –omubiri gwa kiristo –ekiri kutukora twena umubiri gumwe omu kubagana omugati ogu hariho akikopo kimwe, ekikopo kya Mukama Tukabanza kugyura okuruga okwatwihire misiri n’okutebwaho kweihanga rya Isirayeli ngu tuteho omwanya ogu Ruhanga ori kushurwa purani ye okurabira omuri baanabi,

 

Yeremia 31:31-34 reba ebiro nibiza kwija nikwo mukama ari kugamba, obu ndyakora endagano esya n’enju ya Isirayeli n’eya Yuda 32 etari nkendagano eri nakozire na baishenkuru obu nabaiha omunsi ya misiri, endagano yangya eri bahenzire, nobu nabaire ndi iba, nikwo mukama ari kugamba 33 kwonka egi niyo ndagano eri ndikora n’enju ya Isirayeli ahanyima y’ebiro ebyo, niko mukama ari kugamba, ndyabihandika omu mitima yabo, ndyaba Ruhanga wabo nabo baryaba abantu bangye 34 tihariba hakiriho omuntu kwegesa mutahi we nari mweneishe, ngu manya mukama ahakuba bona baryamanya, okwiha aha muto okuhisya ahamukuru, niko mukama ari kugamba, ahakuba ndyasasira eby’okushisha kwabo, tindigaruka kwijuka ekibi kyabo.

 

Yeremiya nagamba eby’endagano ebi byona bikaba birimu endagano yekitambo ky’eshagama, akamanyiso nikashangwa omu baheburayo 8:3-6.

 

Abaheburayo 8:3-6 ahakuba buri munyamurwa mukuru naataramwa okuhayo ebiconco n’ebitambo; nahabwekyo nikyetagisa ngu omunyamurwa ogu abe aine omunsi, takubaire omumyamurwa ahakuba hariho abanyamurwa abari kuhayo ebiconco bari kukuratira ebiragiro 5 nekishushani kya hekaru eyomwiguru, ahakuba abu musa yabaire naza kubamba eihema akaragirwa Ruhanga ngu oreebe ngu wakora buri kintu okurugira aha kishushani eky’ebyo wayorekirwe aha rushozi 6 kwonka oku kiri kiristo akahebwa obuhereza oburi kukira oburungi ebyakare nkoku endagano ei ari kututonganira ni mungi ahakuba eyemereire ahabyaraganisibwe ebirungi.

 

Nikyo obunyamurwa bwabaire bweinire eshura zabwo ezomutaano, nikyo habairiere hariho obunyamurwa bw’ebicweka abiri na bina, hariho n’omunyamurwa ori kuki rayo, ow’abiri na bataano ahakuba hakaba hariho abakuru abiri na bana ab’orukiiko rwa elohimu bari ahansi ya yesu kiristo omunyamurwa mukuru ebyo byona bikakorwa nk’eky’okureberaho ky’eby’omwiguru, kiristo akehayo kandi tihaine ekyabaire nikibaasa kukira ekyo’

 

Ekiteekatekokyo ky’omubiri ogw’okujunwa nkoku tubireebire omuri (Yoh 6:58) omugati ogwarugire omwiguru gutari nk’ogu baishenkuru itwe barire bakafa, kwonka orikurya omugati ogu aryabaho ebiro byona tukareba ngu manu ekaba eri ekishushani kandi omugati gukaruga omwiguru kandi kiristo akakigamba butunu ngu okuhenda omugati no kugurya gukaba guri omubiri gwe eshagama arikyo kyetengo ky’ekitambo ky’eshagama, kwonka, harimu obundi bumanyisyo bwingyi omukiteekateko ky’eshagama n’okukozesa vinyo, ekitekateko ky’endagano yakiristo kuba n’eshagama nikibasa kubahorimwe,nkoku omwoyo gutari omubiiri n’eshagama kiristo akaba ekitambo eky’omurundi gumwe kandi kya boona akaija omumubiri yahinduka omwoyo,omwoyo ntigugira omubiri n’eshagama nahabwekyo tihari kubaasa kubaho ekitambo ekirengire omurundi gumwe.

 

Hakaba hatariho ekitambo ky’eshagama omu muringo ogw’omwoyo, nahabwekyo okugoma kwengabo zona kuketengyesa ngu omuntu omwe abe omuntu afe, hakaba nihetengwa ekitambo ky’eshagama okucungura engabo, tihaine omwoyo ogwabaire nigubasa kukora ekyo, tihariho omwoyo ogwabaire nigubasa kucungura engabo okurabira omu kitambop, omwe akaba nateekwa kuba omubiri ngu afe kandi sitaane akaba ateetekatekire kukora ekyo kiristo we tikwo yabaire ari ebyo ni nk’ebya kaine na beli, Abeli ahu ekitamboi kya Abeli kikiri zibwe kukira ekya kaini hakaba hatariho okutamba omu ngabo ezagwire, obwebembezi bwaitu n’obw’okwehayo, okuhayo amagara gaitu ahabwa benetata, okugira ngu tucungurire abantu Ruhanga tushemereire kweteekateka kuhayo amagara gaitu, nk’oku kiristo mukama waitu yakozire.

 

Vinyo Nk’eshagama

 

Vinyo na kamanyiso k’eshagama nitukimanya ahakuba kiristo akakitigambira kare Isilayeli ekaba eyezibwa okurabira omu shagama y’enumi kwonka omuri kiristo kikabaho omurundi gumwe kandi ahari boona, akatubaasisa okugira omukago na Ruhanga omu kwakira eki tushemereire kwezibwa ekibi okurabira omu kamanysyo k’ekitambo kya kiristo,

 

Abaheburayo 1:3 nihatworeka ngu kiristo ajwaire ekitinisa kya Ruhanga kandi n’omwe nawe omu buteeka akwatirire ensi ahabwekigambo ky’amani ge, kuyaherize kweza ebibi akashutama ahamukono gwa buryo gwa Rukiraboona.

 

Naitwe tu kabagana aha buteka bwa Ruhanga (2Pet 1:4) tukahebwa omwoyo arikwera kandi twine ekyapa ky’obuteka bwa Ruhanga, Ekikuru ni ngu abatorainwe nibateekwa kujwara ekitinisa kya Ruhanga nihateekawa kubaho kurwana ngu tuhikeyo, nahabwekyo kiristo akakora nk’akamanyisyo k’omuzabibu, vinyo eruga omu bijuma by’emizabibu, niko kamanyisyo ka Mukama w’oruzabibu akari omuri (Yoh 15:1-6).

 

Yoh 15:1-6 ninye muzabibu ogw’amazima kandi tata niwe orureberera2buri taagi eritateera ebijjuma aryaihaho kandi eriri kuteera ebijuma bingi3mwaherize kwezibwa ahabw’ekigambo eki nabagambire 4 omube omurinye nanye mbe omurimwe nkoku eitaagintari kubaasa kuteera ebijuma ryonka ntari aha muzabibu naimwe timuri kubaasa ku murikuba mutari omurinye, 5 Ninye muzabibu naimwe muri amataagi, ataaha omurinye nanye omurimwe niwe agera ebijuma bingi, ahakuba nokuba ntarihotihaine eki muri kubaasa kukora  omuntu ku ari kuba Atari omurinye na nagwa nk’eitaagi,ryoma kandi amataagi ago garundanwa ganagwa omumuriro gokibwa.

 

Ekiteekateko eki kiringu kuturi kuba turi hamwe, turi kukorera ahansi ya Ruhanga tuga turi na kiristo nitukorerwa twera ebijuma, kuturi kwemereaz kukora ebi Ruhanga arikweinda nitwemeza okwera tunagwa, eky’okureberaho ky’obutamanya obu nokugirangu tusherure okucungurwa kwaitu ni bingi ebi Ruhanga ari kutwendaho kwonka ebi eby’okubagana omubiri n’eshagama byakiristo, tukeera ebijuma okurabira omu mwoyo orikwera nikyo kyamani,

 

Ekiteekateko kya vinyo eri kuruga omu bijuma nabyo biri kuruga aha muzabibu n’ekyo eky’omwoyo orikwera hati omwoyo orikwera nigw’omu handa oguri kutwijamu tukabagana omubiri n’eshagama bya kiristo’rero itwe n’omuzabibu twera ebijuma byaitu tugumizamu kureeta omwoyo tugumizamu kureeta omwoyo tushusha abakomirwe,

 

Ekiteekateko ky’omubiri n’eshagama bya kiristo niyo nyomyo y’oku gabura pasika ya mukama waitu okumanya emigati etaano n’ebyenyanja bibiri tibiri kushoboroka na kakye, hariho bingi ebyokwega omu kugabura oku kubiri kiristo akabagambira nyima y’enfumu ati’’hati mwayetegereza, tibaretegereza, kwetegyerezaki? Eki nikishoboororwa omubyaine akakwate n’abtarainwe, turi bamwe omumuringo ogu, tukatebwayo Ruhanga, twahebwa, kiristo nitutaho ubumanyiso obw’ogwo muringo okurabira omu bintu bishatu by’obwenge bwaitu bwo kumanya Ruhanga omwe ow’amazima, n’omwana we Yesu kiristo, n’okubagana aha mubiri gwa kiristo n’eshagama ye, nibyo bintu bishatu ebiri kutuhereza amagara agatahwaho, tituri kubaasa kutunga amagara agatahwaho twaba tutaine omwoyo

 

Tukakora emigyenzo egyo nitukuratira ebiragiro bya Ruhanga ahakuba ebyahandikirwe (na munonga yohana) natugambira ngu ebyo nibyetengwa ngu tugumye omwoyo orikwera, nahabwekyo tushemereire okweza sabato na pasika ngu tugumye omwoyo orikwera kandi tube ab’omukuzooka kw’okubanza nekiragiro nigo makuru g’akamanyisyo kapasika ey’omwoka ku turi kworobera ebyetengo ebi teeba abahugnguzi b’amagara agatahwaho, omu kumanya eki turi kukora, Ruhanga nayorobya emitima yaitu ahabintu ebi ari kukorera ebihangwa okurabira omuritwe.

 

 

q