Amakanisa
Ga Ruhanga Agekikristayo
[CB22]
(Edition 2.0 20020512-20061223)
Abantu
baingi omu nsi baine ebiro bikuru by’edini n’eby’eihanga bitari kushushana
kandi bitarateirweho Ruhanga omu Baibuli.
Orupapura oru nirutumanyisa Ekyo Ruhanga ari kwenda ngu tukore.
Christian Churches of God
PO Box 369,
WODEN ACT 2606, AUSTRALIA
Email: secretary@ccg.org
(Copyright ã
2002,
2006 Diane Flanagan and Wade Cox)
(Tr. 2008)
Akabu aka nikabaasa
okukopororwa oko Kari kona hatariho empinduka nari kugira ibyahwamu Ezina ryo
omuhanditsi naho ari kushagwa ntibishemireire kuguzibwa kopi zako okukopororwa
okw’emishorongo y’mani nikubas okukorwa hatariho okuhenda ekiragiro.
This paper is available from the World
Wide Web page:
http://www.logon.org
and http://www.ccg.org
Ebiro
bikuru bya Ruhang
Abantu baingi omu nsi baine ebiro bikuru n’ebiro eby’okujaguza bitari kubugana n’ebi Ruhanga ari kuragira omu Baibuli. Ebiro ebimwe n’eby’eihanga ebi abantu bari kwijuka ekintu ky’amaani ekyabaire omu ihanga ryabo. Abantu abandi nibakuratira ebiro kurugirira aha nyikiriza y’edini zabo. Nitwenda turebe omu Baibuli ebiro ebi Ruhanga ari kuturagira okweza.
Abakristayo b’amazima nibaramya Ruhanga omwe ow’amazima (ekyebir 6:4, Yoh 17:3, 1 Tim 6:16, 1 Yoh 5:20) kandi borobera ebiragiro bye (Okush 12:17, 14:12, 22:14). Ruhanga akoreka puraani ye ey’okucungura omuntu okurabira omu biro bikuru. Ku turi kworobera Ruhanga tukakuratira ebiragiro bye nitumushemeza kandi nawe naturinda.
Ekiragiro kya kana nikigira kiti:
Oijukye kweza ekiro ekya Sabato (Okur 20:8-11, Ekyebir 5:12-15). Sabato n’akamanyiso rwagati ya Ruhanga n’abantu be. Netwijusya ku Ruhanga ari omuhangi waitu (Okur 31:15-17). Sabato n’endagano ey’ebiro byona ahagati ya Ruhanga n’abantu be. Sabato n’orunaku rwo kushemererwa ahakuba nibwo turi kusiba n’amaka gaitu n’abandi abari kwikiriza nkaitwe. Sabato n’ekiro kya mushanju (Saturday). Ti kiro kyo kubanza ekya wiki ariyo Sande nkoku amakanisa maingi gari kwenda ngu twikirize.
Baibuli netugambira okukora ebiro mukaaga omu wiki (Okur 20:9, 11) nkonka ekiro ekya mushanju n’ekiro eky’okuhumura emirimo yaitu (Okur 20:8-11). Tushemereire kweza ekiro ekyi kandi kyabasika tuteerane n’andi omu kwega kworobera Ruhanga. Ku turi kweza Sabato omu muringo oguhikire turyayega no kweza ebindi biro ebikuru. Titushemereire kugura, kuguza nari okukora aha kuboneka okw’ameezi nari ebiro bikuru eby’omwaka ahakuba nabyo ni nka Sabato (Yer 17:21-22, Amos 8:5, Neh 10:28-31, 13: 15-19).
Ebiri kukirayo ahari Sabato reba oruparura: Ekiro ekya Sabato (No. CB21).
Nkoku buri wiki twine obwire obw’omutaano na Ruhanga aha Sabato nikwo twine ekiro ky’omutaano burikwezi eki turi kuramizaho no kwega ahari Ruhanga. Ekiro ekyo nikyetwa okuboneka okw’ameezi. Hariho ebiro 12 eby’ameezi buri mwaka. Kwonka emirundi mushanju omuri buri myaka 19 hariho ekiro ky’ameezi kya 13 ekiri kwongyerwa ahari kalenda. Ruhanga waitu ni Ruhanga ow’obuteeka kandi buri kimwe kikozirwe omu muringo oguhikire. Kugyira ngu tubaase kweza ebiro bya Ruhanga nitwetenga Kalenda. Aha biri kureebana na kalenda ya Ruhanga reba orupapura Kalenda ya Ruhanga erikwera (No. CB20).
Okuboneka okw’ameezi n’ekiro ekiri kubandiza buri kwezi. Ni Sabato titushemereire kukora omurimo gwona aha kiro ekyi (Amos 8:5). Okuboneka kw’ameezi nikubaasa kubaho ekiro kyona omu kwezi kwonka tushemereire kureba kalenda ngu tukyeteekatekere kare. Ekanisa enkuristayo za Ruhanga zaine kalenda eri kworeka ebiro ebi buri kwezi kw’omwaka.
Omu biro eby’endagano eyo kare abantu bakaba baza kugamba na ba nabi aha kuboneka okw’ameezi (1Sam 20:5,18, 1Abag 4:23). Ekanisa eya kare ekaba eyeza okuboneka kw’ameezi na za Sabato okumara emyaka mingi (Abakol 2:16). Okuboneka kw’ameezi kuryayezibwa buri omwe obu Kristo aryagaruka okutwara obukama bw’ensi egi (Isa 66:23, Ezek 45:17, 46:1,3,6). Abantu ku baryaba abatari kworobera ebiragiro, tibaryahebwa enjura obu baryaba nibagyenda.
Obwire bumwe omu byafayo abantu bamwe ba Ruhanga bakemereza kukuratira kalenda ya Ruhanga batandika kuramya baaruhanga ab’abapagani. Kwonka Ruhanga omwe ow’amazima akaba aimusya nabi ow’okugarura abantu omu biragiro bye. Ku bagarukire okushoma ebiragiro buri omwe akareba ngu bakaba begarukamu batandika kukora ebintu omu muhanda gwa Ruhanga. Nahabwekyo okwegarukamu kurimu okwega ebiragiro bya Ruhanga busya. Harimu kweza Sabato, okuboneka kw’ameezi, embaga n’ebiro bikuru no kukuratira kalenda ya Ruhanga nkoku ari kuragira omu Baibuli.
Hariho ezindi naku eibiri z’okuboneka kw’ameezi eky’okwezi kwa Abib (Okwa 3 n’okwa 4) nibwo hari kutandika ekibanza omuri kalenda ya Ruhanga. Eki nikibaho aha biro ebitari kushushana buri mwaka. Haine obu kiri kubaho omu kwezi kwa kashatu obundi kibaho omu kwa kana. Nahabwekyo nitureba ekibanza ky’omwaka eky’ensi yona eri kujaguza tihaine ahu kiri kubuganira na Kalenda ya Ruhanga.
Okurugirira ahari Baibuli nitumanya ngu hakabaho ebintu bingi aha kiro eky’okubanza eky’omwezi. Nibwo ensi yagarukire busya ahansi ya Nuha ahanyima y’omwegyemure amaizi gaheza okwoma (okut 8:13). Nibwo Musa yayombeka engando aha kiro eky’okubanza eky’okwezi (Okur 40: 2). Nibwo Ezra yagaruraho hekaru eya kabiri aha kiro eky’okubanza eky’okwezi (Ezra 7:9).
Ekiro ekindi ky’omutaano n’ekiro eky’enzamba. N’ekiro ekya mushanju eky’okuboneka okw’amezi ky’omwaka. Ekiro ekyi nikija kushoboororwaho omu rupapuro oru.
Amakuru ag’ebiro bikuru by’omwaka nigashangwa omu balevi 23:1-44, Okubara 28: na 29, n’ekyebiragiro 16:1-6. Ebiro bikuru nibutushoboororera Puraani ya Ruhanga ey’kucungurwa aha mbaririra y’omwaka. Reba orup. Puraani yo kucungurwa (No. CB30).
Ebiro ebiri kwera nibiteebwa omu bwire bushatu obw’amasharura. Emirundi eshatu omu mwaka abashaija bona nibaragirwa okwija omu maisho ga Ruhanga bakahayo omutoijo (Okur 23:14-17, 34, 23,24 n’ekyebir 16:16). Emirundi egi eshatu nituza ahu Ruhanga yataire eizina rye. Nikwo kugira ngu abeebembezi b’ekanisa nibo bari kutoorana aho kukorera embaga egi. Tituri kubaasa kukorera embaga egyi omu maka gaitu (ekyebir 16:2,15,16).
Kwonka haine obu kitari kukorwa omu mwaka ogwa kashatu ogw’e myaka mushanju. Omu mwaka ogu empiha ezi tukozesa omu mbaga nizihebwa ekanisa (nari obunyamurwa) rero embaga tuzikorera omu byanga eby’owaitu. Empiha ezi nizishoorozibwa, zibikwa ngu zieje kuhwera abooro omu myaka mushanju eri kukurataho (Ekyebir 14:28-29).
Obwire bw’amasharura ag’okubanza ni Pasika. Aha nitwijuka ekitambo kya Masiya na rufu ye aha muti. Aga kabiri ni Pentekote nigo masharura ag’ekanisa n’abari kwetwa abatorainwe. Amasharura ag’aha muheru n’obwire bw’embaga y’engando. Embaga egyi negyeranisibwa n’abantu n’engabo ezagwire ngu baruge omu kuramya ebi shushani boorobere Ruhanga omwe ow’amazima. Amakuru bagarukane na Ruhanga.
Ebiro ebikuru nibyo:
·
Pasika
n’embaga y’migati etaine ekitumbisa.
· Pentekote
· Orunaku orw’okuhongyerwa
· Embaga ey’engando
· Orunaku Orw’emperu.
Enaku ezi zishemereire okutwarwa nk’eziri kwera kandi nk’orunaku orwa Sabato. N’akamayiso akari ahagati ya Ruhanga n’abantu be ebiro byona (Okur 31:13,17, Ezek 20:12, 20).
Pasika n’etuheereza ekishushani eky’okucungurwa kw’eihanga rya Israili kwonka negyeranisibwa n’okucungurwa okw’ensi yoona. Ruhanga akatworeka ngu obu yaiha Israili omu Misri akaba natwiha omu kibi. Aryaiha ensi yoona omu kibi omu biro eby’omu maisho. Omuringo ogwo gwoona n’ogw’ebiro 21 eby’okwezibwa ebiri kutandika ekibanza eky’okwezi kwo kubanza (Abib). Ekyi nikyetwa “ Okuboneza hekaru” ku turaabe turi abantu bakuru ababatizibwe ni itwe hekaru egyo.
Abantu abakuru ababatizibwe b’ekanisa nibasiba aha kiro 7 ky’okwezi okw’okubanza ahari abo abatari kumanya omuhanda gwa Ruhanga (Ezek 45:17-20). Aha kiro 10 eky’okwezi okw’okubanza omwana gw’entama gukaba gutooranwa gutekwa aha rubaju okuba omwana gw’entama ogwa Pasika (Okur 12:3). Israili ekaragirwa ngu gushemereire kuba omwana gw’entama ogutaine kamogo gu mazire omwaka (Okur 12: 5).
Okurabira omuri maraika wa Yehova Musa akagambira ab’Israili oku bashemereire kutwaza Pasika. Ab’Israili bakagambirwa ngu ku eka yabo nikye etari kubaasa kumara omwana gw’entama babagane n’eka endijo (Okur12:4). Omu mwebazyo ogwa 14 Abib ab’Israili bakaba batandika kwita abana b’entama aba Pasika (Okur 12:6). Bakaragirwa okukwata aha shagama bakagisiga ahari buri rubaju orw’orwigi n’ahaiguru y’orwigi orw’enju ei babaire nibariramu entama ya Pasika (Okur 12:7). Abantu bakaba nibateekwa kuguma omu nju ei babaire baririremu entama eya Pasika (Okur 12: 7-13).
Eshagama aha bikondo eby’enyigyi ekaba etebwaho nk’akamanyiso ngu enju n’abarimu boona bahingurweho obu mubyamo eya rufu erabe neteera Misri ekiro ekyo (Okur 12:13). Bakagambirwa Okwosya omwana gw’entama bakagurya gwona n’emboga eziri kusharira n’emigati etaine ekitumbisa (Okur 12:8, 9). Tihaine ekyabaire kishemereire okusigara aha ntama egyo, ekyabaire nikisigara aha ntama egyo, ekyabaire nikisigara kikaba kyokyebwa omu muriro (Okur 12:10). Ekiro kya 15 omu itumbi Ruhanga akaita emijigaijo yoona omu Misri. Tihaine enju yoona ey’omuntu nari ey’enyamaisha etarafiremu omuntu (Okur 12:29). Okuruga obwe Farao akaikiriza ngu ab’Israili baruge omu Misri baramye Ruhanga nk’oku babaire baragirwe. Nituragirwa kuguma nitwijuka ekiro ekyi ebiro byoona (Okur 12:24). Reba orupapura: Musa n’okuruga (No. CB16).
Ebintu ebyabaireho omu biro eby’enyima n’ekyo kureberaho kandi nibishoboorora aha bintu ebiri kwija kubaho omu biro eby’omu maisho. Entama eyabaire netambwa kikaba kiri eky’okureberaho nkoku Kristo aryaija akaba entama yaitu ey’ekitambo (Yoh 1:29-30). Mbwenu omurundi gumwe omu mwaka nigwo tushemereire kurya omugati na Vinyo ebya Pasika, ya Mukama waitu. Ti kintu ekri kukorwa buri wiki nari buri zooba nkoku amakanisa gamwe gari kwenda ngu twikirize nkoku bari kuba nibirira.
Omu bwire bw’ omushana ebiro 14 by’okwezi kwa Abib abantu nibateebekanisa ebyokurya eby’ekiro ekyo kukuuma. Shaha 9 ez’omwebazyo nihabaho okwijuka ekitambo kya Kristo na rufu ye obu entama y’okubanza ya Pasika yaitwa omu mwaka gwa 30. Kristo akaitirwa aha muti. Abakye omuri banywani be bakashaba ngu azikwe omu kituro ekiri haihi y’aho yafeerire (Mat 27:57-66). Bakamuziika omwirima gutakagiireho. Reba orupapura: Yesu n’oha? (No. CB2).
Omwirima ku guri kutandika ebiro 15 eby’okwezi okw’okubanza nitugira orunaku orw’okukuma oru nirwo runaku oru maraika yarabire omu nsi ya Misri (Okur12:12, 29-30). N’eky’omugasho ngu nituteerana n’abo abu twine okwikiriza kumwe tukarya hamwe entama, emboga eziri kusharira n’emigati etaine ekitumbisa. N’ekiro eky’omugasho ahakuba abana nibabuuza bati, “ omugyenzo ogu nigumanyisa ki? (Okur 12:26). Obwe abantu abariho nibashoboorora amakuru ag’ekyo kiro n’obumanyiso ngu boona bahurire bege okutiina Ruhanga (ekyebir 4:10, 10:12, 20, 14:23, 17:19, 31:12, 13).
Ebiro 15 eby’omwezi gwa Abibu n’ekihumuro kandi nituragirwa Okuteerana (Okur 12:16). Ebiro 15 n’entandikiro ey’ebiro ey’emigati etarimu ekitumbisa. Ruhanga natugambira okwiha ekitumbisa omu maju gaitu tutakagyire okujaguza Pasika (Okur 12:15). Nahabwekyo nituteekwa kwihamu ebintu byona nk’ekitumbisa n’emigati okubyiha omu kabada zeitu, eitekyero ery’emigati n’ebyoma ebiri kufukiriza ebintu. Tushemereire okuboneza kabada zeitu n’ahu tubaire nitubika ebintu n’ahu biteekirwe n’ahu biririrwe. Eki n’ekikorwa ekiri kukwatika kwonka titushemereire kwebwa eshonga eri kutureetera kujaguza Pasika nari emigati etaine ekitumbisa.
Nitugambirwa okurya emigati etaine ekitumbisa okumara ebiro mushanju (Okur 12:17-20). Nahabwekyo tituri kurya ekintu kyona eky’omugati ahakuba kirimu ekitumbisa. Ekitumbisa n’ekintu ekiri kutubuura ebintu. Ekitumbisa obu kiri kuteebwa omu kintu kiba kimwe aha kintu ekyo. Kristo akafa omu mwebazyo ogw’ekiro ekya kashatu omu mwaka 30. Akamara amazooba 3 n’ebiro 3 nkoku akamanyiso ka yona kabaire kari. Reba orupapuro Yesu n’oha? (No. CB2). Yesu akazooka omu bafu aha kiro ekya Sabato. Akatemba omu iguru shaha 3 ez’akasheshe aha Sande. Yesu akaikirizibwa nk’ekitambo ekihikire. Buri mwaka aha mbaga y’emigati etaine ekitumbisa nitwijuka ekintu eki shaha 3 ez’akasheshe buri Sande (Abalev 23:10-14).
Okuzunguza eitagi ti kiro kikuru mbwenu ahanyima y’omushomo ogwa shaha 3 nitugaruka omu maka gaitu kwonka hatari aha murimo ogu turi kushashurirwa. Nituteekwa okuguma nituteerana n’abandi abaikiriza omu biro ebisigaire eby’emigati etaine ekitumbisa. Okuruga aha biro eby’okuzunguza eitagi nitubara ebiro 50 okuhisya ahari Pentekote (Abalev 23:15, 16). Ahari kalenda nitubaasa okubara ebiro 50 okwiha aha kuzunguza eitagi okuhisya ahari Pentekote.
Hariho emikoro ahari buri kimwe omu biro mushanju eby’emigati etaine ekitumbisa. Ekiro ekya mushanju eky’embaga egyo nakyo n’ekiro kikuru. N’ekiro ekya 21 ekya Abibu nakyo ni nka Sabato (Oku 12:15-18, Abalev 23:8, Ekyebir 16:8).
Omuntu ku Atari kubaasa okujaguza Pasika ahabw’okuzaara, kutambura nari eshonga endijo naabasa okujaguza Pasika eya kabiri eri kubaho omwezi gumwe aha nyima y’eyo kubanza (Okub 9:6-13).
Omu bwire obu turi kujaguza Pasika (Passover) n’oshanga amakanisa agandi niga jaguza Pasika (Easter). Nitwija kugamba ahari Easter omu rundi rupapura ahu turi kushanga ngu ekaruga aha mbaga ey’ekipagani eri kweteererwa Ruhanga Isht…… Pasika (Passover) ekahindurwa (Easter obu habaho empaka omu kanisa ahabw’ekiro kya Pasika eya Mukama waitu omu myaka 200 ey’okubanza. Ekyi kikaija okumanywa nka Quartodeciman Controversy.
Quartodeciman nikimanyisa ekumi n’ena. Eki turi kumanya noku abakristayo boona batarakuratire ebi. Abamwe bakagumizamu okukuratira ekiro ekya Pasika ekya Mukama nkoku turi kukikuratira erizooba.
Pentekote
neyoreka okusharura okwa kabiri.
Negyeranisibwa n’abatorainwe.
Abo n’abo Ruhanga ari kweta hati n’abu yayesire omu magara gabo kwonka
hati abafire nibamanya ekigyendererwa kya Ruhanga kandi boorobera ebi ari
kubategyeka kukora. Nkoku kyagambwa
aharuguru, pentekote neebaho ekiro kya 50 okuruga aha runaku orw’okuzunguza,
nahabwekyo neebaho aha Sande.
Neetworeka oku Ruhanga ari kutuheereza yubile y’emyaka 50 ngu tumanye
ekigyendererwa kye. Erimu Sabato Mushanju
ezijwire (Abalev 23:15, 16, Ekyebir 16:9).
Omu mwaka
gwa 30 abeegi bakaba bateeranire hamwe nkoku Kristo yaabagambire. Shaha 3
ez’akasheshe mwoyo orikwera akabashumaho (Ebyak 2:14). Abeegi bakaijura omwoyo orikwera batandika
kugamba n’enkuyanja y’abantu. Buri omwe
akahurira nibagamba orurimi rw’owabo.
Eizooba eryo abantu 3,000 bakabatizibwa (Ebyak 2:41).
Erizooba
nituza ahu Ruhanga yateire eizina ryo kujaguza Pentekote (Ekyebir 16:6, Mat
26:17-19). Ni gumwe aha mirundi eshatu
omu mwaka obu turi kuragirwa kutwara emitoijo (ekyebir 16:10). Obwire obu nitweza Sabato ya wiki na
Pentekote turi n’abantu ba Ruhanga.
Enaku ezi ebiri nizitwarwa nka Sabato (Okub 28:26). Nituba twine Sabato ebiri kandi tushemereire
kuzeteebekanisa ekiro kya Mukaaga ekiri kuzibandiza. Okugura no kuboneza amaju byona bishemereire kukorwa orwa mukaaga. Nkoku okuzunguza kwaheirweyo shaha ishatu
nikwo n’okushoma aha Pentekote kuei kutandika shaha ishatu.
Okuboneka
kw’ameezi okw’okwezi kwa mushanju n’orunaku orw’enzamba. Nirutwarwa nka Sabato kandi nituteerana
n’abaine enyikiriza nk’eyaitu (Abalev 23:24, 25, Okub 29:1). Nikutuha ekishushani eky’enzamba eya 7 obu
Masiya aryaija kuza omu mwanya gwa sitaane nk’enyonyozi ey’omu ihangwa nari
omwebembezi w’ensi egyi. Omurundi ogu
Kristo ayaija omu nsi nk’omugabe kandi aryategyekyesa ebiragiro bya Ruhanga. Haryahwaho obwire okuruga obu Yesu Kristo
aryagaruka omu nsi egyi okuhisya obu sitaane aryatebwa omu kina ekitaine
bugarukiro (Okush 20:1-3).
Kristo ku
arigaruka omu nsi egyi aryabugana abatorainwe.
Ekyi nikyetwa embaga y’obugore (Okush 19:7-10). Engiri neetugambira abatorainwe nibaha. Abatorainwe bamwe nibo abo abari kugambwaho
ngu bagwejegyeire (1 Abakor 15:6, 18, 1 Abates 4:13-16, 2 Pet 3:4). Abantu aba bakaga ahanyima yo kumanya no
kuramya Ruhanga omwe no kworobera ebiragiro bya Ruhanga amagara gabo
goona. Hamwe nabo haryabaho ab’omu
kanisa abaryaba bakihurire obu Masiyaaryagaruka. Aba baryahinduka ebihangwa eby’omwoyo (1 Abakor 15:51-52). Ni nka rufu kwonka kiryabaho omu kire kakye
munonga. Abantu aba boona baryaba na Masiya omuri Yerusalemu nibamuhwera
okutegyeka ensi (Okush 20:4-6). Ekyi
nikyeetwa okuzooka okw’okubanza.
Baibuli n’ekugambaho nk’okuzooka okubonaire (Abah 11:35).
Ebiro 10 eby’okwezi kwa mushaju twine orunaku rw’okuhongyerwa nka Sabato (Abalev 23:27, 28, okubar 29:7). Nekishushani eky’okukomwa kwa sitaane (Okush 20:1-3). Oru n’orunaku oru abakuzire ababatizibwe bari kusiba okuruga omu mwebazyo gw’ebiro 9 okuhisya ogwa 10 okwezi kwa 7 (Abelev 23:27-32). Otari kusiba nacwebwa owa Ruhanga (Abalev 23:29).
Sitaane obu aryaihwaho nibwo bwire obu Masiya n’abahikirire baryateebekanisa ensi okutandika emyaka rukumi 1000. Abantu baryakunganira omu nganda zabo, hekaru eryateebwa Yerusalemu kandi abana abamwe n’abantu abakuzire abaryaba batakahindukire ebihangwa eby’omwoyo baryateebekanisibwa nk’abagabe n’abanyamurwa omu butegyeki obw’emyaka rukumi.
Ebiro 15 eby’ okwezi okwa 7 (Tishri) nitutandika okujaguza embaga ey’engando. Ni sabato kandi nituteerana n’abantu ba Ruhanga (Abalev 34: 35, Okub 29:12). Nigwo murundi ogwa kashatu ogu turi kuragirwa okuba ahu Ruhanga yatoraine kuba eizina rye kandi eri turi kutwara emitoijo. Ebi nibikorwa butakaseisire ebiro 15 (Ekyebir 16:16-17). Embaga ey’engando n’ekishushani nkoku Yesu Kristo, n’abahikirire baryagaruraho ebiragiro ebya Ruhanga omu myaka 1,000 ensi eryaba etakiri ahansi y’ebiragiro bya sitaane. Abantu baryatunga omugisha ku baryorobera ebiragiro bya Ruhanga kwonka omukyeno.
Ahanyima y’emyaka rukumi sitaane aryarekurwa okumara obwire obu yabaire aine okubandiza emyaka rukumi (Okush 20:7). Sitaane aryagyezaho okwongyera okujemeesa abantu ahari Ruhanga wabo ow’amazima (Rev. 20:8). Obwe abantu baryajemera ebiragiro bya Ruhanga n’obutegyeki obwa Masiya obw’ensi egyi. Masiya n’abahikirire baryamaraho obugomi obwo. Ebintu ebibi nk’okubeiha, okwita okwiba n’ebindi biryanagwa omu nyanja ey’omuriro. Biryayokibwa bibe orwijusyo ahari buri omwe (Okush 20:10). Biryaba eby’okwijusya abantu ku ebibi byona bicwekyereire.
Abantu bamwe nibateekateka ngu ogu n’omuriro ogwa oehena kandi ngu guryayosya abantu ebiro n’ebiro; tikwo kiri Ruhanga waitu n’ow’embabazi tari kubaasa kwikeriza ngu omuntu abonabone ebiro n’ebiro.
Obu Ruhanga yahangire ebintu byona naabasa okucwekyereza ebintu byona nk’oku Kristo yabaire ari omwoyo akahinduka omuntu nikwo sitaane n’engabo ze baryahinduka abantu. (Isa 14:16, Ezek 28:16-19). Nk’abantu boona ababaireho batari kumanya omuhanda gwa Ruhanga, Sitaane n’engabo ezagwire baryatunga omugisha ogwo kugaruka kwonka tibaryaba n’ekitinisa ekyi babaire baine batakagomire
Orunaku orukuru orw’aha muheru ni nka Sabato (Abalev 23:36, Okuba 29:35). N’ekishushani eky’okuzooka kwa kabiri. Kuryabaho ahanyima y’emyaka 1,000 (Okush 20:5). N’okuzooka Okw’okwegyesa (Yoh 5:19). Abafire boona baryazooka baine emyaka 20. Reba ekyo! N’abariba bafire bari abana nari abakuru boona baryazooka baine emyaka 20. Baryahebwa yubile ebiri nari emyaka 100 eyo kwega n’okugyendera omu mihanda ya Ruhanga (Isa 65:20). Ruhanga tarikwenda ngu hagyire owacwekyerera (1 Pet 3:9, 1Tim 2:4, Tito 2:11) nari ngu afe rufu ya kabiri. Tiharibaho okuzooka ahanyima ya rufu ya kabiri. Ahakuba Ruhanga akahanga ebintu byona, nikirebeka ngu abantu boona okuruga ahari Adamu na Hawa n’engabo ezagwire baryatunga emyanya omu butegyekyi bwa Ruhanga.
Haryabaho eiguru erisya n’ensi nsya kwonka tiharibaho enyanja (Okush 21:1). Yerusalemu ensya eryashuma okuruga omuiguru owa Ruhanga (Okush 21:10). Tiharyabaho eizooba, nari okwezi ahakuba ekitinisa kya Ruhanga nikyo kiryaba ekyererezi kandi omwana w’entama (kristo) niwe aryaba etabaza y’orurembo. Hekaru eine endembo 12 kandi abantu ab’omu nsi yoona baryataha omuri hekaru okurabira omuri rumwe omu ndembo omu nganda 12 n’entumwa 12. Ruhanga aryaba byona omuri boona (1 Abakor 15:28, Abef 4:6). Omuntu n’engabo baryaba nibakorera hamwe omuri puraani ya Ruhanga. Baibuli teri kushoboorora ekindi kicweka eky’apuraani ya Ruhanga, ekyo Ruhanga aryakishoboorora obwire obu burihika ngu tukimanye.
Abantu baingi baine enyikiriza ngu embaga n’ebiro ebikuru ebiri kugambwaho omu Baibuli bikaihwaho. Nibakira kubyeeta ebiro by’ekiyudaya, kwonka bikahebwa Israili kandi Yuda n’oruganda rumwe orwa Israili. Abantu bamwe nibikiriza ngu puraani ya Ruhanga ekemerera obu Kristo yabambwa. Kwonka rufu ye ekaba entambu ey’okubanza omuri puraani ya Ruhanga ey’okwegarurira omuntu ahanyima yo kushisha kwa Adamu na Hawa. Nahabwekyo nitumanya ngu ahabwa rufu ye n’okuzooka, Yesu Kristo akaba omujugaijo w’ebijuma eby’okubanza okugaruka ahari Ruhanga.
Buri mbaga neshushanizibwa Puraani ya Ruhanga eri kugumizamu, nahabwekyo tushemereire kuzihikiriza. Ruhanga akaheereza Kristo embaga ezo na Kristo yaazituheereza. Kristo n’entumwa zoona bakaba beeza Sabato, emboneko z’ameezi n’embaga (Abakol 2:16). Elamosa ekanisa ekaba ekuuma za Sabato, okuboneka kw’ameezi n’embaga okumara emyaka enkumi ebiri. Omu myaka rukumi amahanga garyeeza Sabato, okuboneka kw’ameezi n’embaga Isa 66:23, Zek 14:16-19).
Embaga n’obwire bw’okushemererwa tutegyereize obwire obu Kristo aryagaruka ensi ekagaruka omu mikono ya Ruhanga omwe ow’amazima. Obwe buri omwe aryakuma embagga n’ebiro bikuru nk’oku Tata ari kuragira.
q