Amakanisa
Ga Ruhanga Agekikristayo
[CB5]
(Edition 2.0 20030706-20061230)
Omu kutandika Ruhanga akahanga akatabo aka kakaihwa omu kicweka ky’okubanza ky’akatabo The Bible Story Volume 1 akahandikirwe Basil Wolverton kakaterwa taipu na Ambassador College Press. Ekiteekateko kyako nikikuratira enyegesa za Baibuli n’enyikiriza y’ekanisa Christian Churches of God.
Christian Churches of God
PO Box 369,
WODEN ACT 2606, AUSTRALIA
Email: secretary@ccg.org
(Copyright ã 2003, 2006 Christian
Churches of God, ed. Wade Cox)
(Tr. 2008)
Kino ekipapura cyabusa kandi ni kigabwa kuhebwa kili mubwingi hataroho atakitugire akucyetega. Omuturutsi wakyo na ho akuruga na copyright esemelirwe kuba No busaho kuhindura empapura ezikamara kugabibwa
This paper is available from the World
Wide Web page:
http://www.logon.org
and http://www.ccg.org
Omu Kutandika
Nkoku habaireho obwire obu orurembo rwaitu n’abazaite babaire batariho, nikwo habaireho obwire obu ensi egiji ei turimu yabaire etariho. Abaingi omuritwe nibebuuza oku ebintu byabaire nibishushana omu mwanya muhango ogu ensi yaitu erimu. Eizooba, okwezi n’enyonyozi bikaruga nkahi? Kirengire obwengye bwaitu okuteekateka ahabwire buraingwa obu habaire hatariho eky’okureeba okwihaho omwanya ogurimu busha okwihaho omwirima n’embeho. Kwonka haine ekyabaire kiriho omu mwanya gw’enyonyoozi n’ensi ezi.
Noha nari n’enki? Ni Eloah, Ruhanga omwe ow’amazima (Yoh 17:3, 1 Yoh 5:20). Ruhanga akaba nateekwa kubaho ahakuba niwe yahangire buri kyona ekiriho (Okut 1:1, Neh 9:6, Zab 124:8, Isa 40:26, 28, 44:24, Ebyak 14:15, 17:24, 25, Okush 1:8, 4:11, 14:7).
Noshusha ekintu ky’okubanza ekiri kututangaza ahari Ruhanga n’ahu yaarugire. Tihariho ahu yaarugire. Nobu buri kimwe kyine entandikwa. Ruhanga we atuuraho (Zab 90:2). Hariho obwire obu yabaire ariho wenka. Tihaine eki yabaire nayetenga eky’okumuheereza amagara n’amaani. Ruhanga ariho ebiro byona (Isa 57:15). Ruhanga ariho okuruga kare kandi aryagumaho. Niwe ntandikiro n’omuheru (Okush 1:8). Omuri (1 Tim 6:18) nihagamba ngu tari kubaasa kufa.
Ahakuba twine emibiri. Ebintu ebi tituri kubaasa kubyetegyereza. Tushemereire kumanya ku Ruhanga hariho ebintu ebi ari kutushereka. Ebindi bingi nabitworeka ku turi kuba mitumworoobera (Enf 16:3).
Ruhanga nashushaki? Nitumanya oku abantu bari kushushana ahakuba tukabareebaho. Abazaire baitu, benetata na banyanyazi n’abantu baine omubiri n’eshagama abakozirwe omu kishushani kya Ruhanga (Okut 1:26). Eki tikiri kumanyisa ngu Eloah, Ruhanga omwe ow’amazima nashushana naitwe. Nikimanyisa ngu abantu bakahangwa nibashushana baaruhanga (elohim). Enyamaisha zahangwa nizeshusha. Omu muringo ogu abantu nibahukana n’enyamaishwa ezahangirwe Ruhanga.
Ruhanga ti muntu, n’omwoyo. Ebihangwa by’omwoyo tibiri kutegyekwa ebiragiro ebiri kurebana n’obwire. Abantu tibari kureba nari kuhurira ebihangwa by’omwoyo kwonka nibibaasa kubakozesa. Nikyo Sitaane ari kweterwa omubabe w’amaani ag’omu mwanya (Abef 2:2). Nakozesa abantu omu kujemera Ruhanga.
Nahabwekyo tituri kubaasa kureba Ruhanga okubarira omuri za miliyoni z’emyaka ehingwire nobu Ruhanga yabaire ariho obwire obwo. Kwonka nitureeba ebintu ebiri kukorwa Ruhanga. Ruhanga akaba namanya ebyabaire nibibaasika kukorwa noku ari kubaasa kubikora. Aine obushoboroozi bwona tihariho ekiri kubaasa kumurema (Lk 1:37). Reba orupapura Ruhanga n’oha (No. CB1).
Tituri kumanya obu ensi yahangwa n’obwire obu yatwaire omu kuhangwa kwonka Baibuli netugambira eby’okuhangwa. Ensi ni mpango itwe eki turi kureeba n’akacweka kakye kayo. Omu bwengye bwaitu tituri kubaasa kuteekateka obuhango bwayo, eki nikitworeka oku omuhangi waitu ari kutukiza obwengye n’amaani (Yob 22:12, 33:12, 38:4-6).
Omu mushororongo ogw’enyonyozi ezibonaire nimwe ensi yaitu yaahangirwe. Abantu bakagyezaho kuteekateka oku yaahangirwe. Abamwe baine enyikiriza ey’ekishema ngu enyonyozi zoona n’ensi ezindi zikabaho zitahangirwe Ruhanga. Baibuli teri kuhakana ku Ruhanga atariho, nekyatura ku hariho Ruhanga owabaire ariho ebihangwa bitakabaireho. Omushema niwe ori kugamba ngu Ruhanga tariho (Isa 53:1).
Kuri nogyira ngu tukareeba ensi oku eri obu yaaheza kuhangwa, tukarebire ekintu kihango kiri kushusha emupira muhango gw’erangyi ya bururu n’ekinyasi ekibisi niguzeerera omu mwanya. Titukurebire amahanga nari obumanyiso oburimu ahakuba obu yaakorwa ekaba neshusha okundi.
Omu kuhanga ebintu byona ebiri omu nsi, Ruhanga akaronda ebikozeso nk’oku ababaiji babanza kuronda ebikozeso eby’okwombekyesa amaju agu turimu (Abah 11:3). Nkoku turi kumanya Ruhanga akozirwe omu mwoyo. Nkoko etabaza eyaka omu kishengye, nikwo omwoyo orikwera gumurugaho gukajanjara ensi yoona. Amaani aga agatari kumanywa nigo Ruhanga. Ahabw’amaani aga nigo ensi yahangirwe kandi nigo gari kutegyeka ebyaine omu biri n’eby’omu iguru. Reba orupapura Omwoyo orikwera n’enki (No. CB3).
Okutandika
1:1 omu kutandika Ruhanga akahanga eiguru n’ensi. 2. Ensi ekaba etaine
ekishushani kandi eriho busha; omwirima gukaba gushwekire okuzimu nigugyendera
ahaiguru y’amaizi. Aha niho turi
kureeba oku eiguru n’ensi byahangirwe.
Eki nikigamba ensi eyabaire tohu na bohu nari etaine oku eri kushushana
eriho busha.
Nokuhangwa okw’obwire obwa kare munonga.
Kwonka ekaija okusisikara (Reba ekiri
kugambwa aha mishororongo 1 na 2 omu The Companion Bible. Nituza kugamba aha nshonga egyi ku
turagumizemu.
Abana ba Ruhanga (Sons of God)
Ruhanga tarahangire ensi ngu agume ataangarire omurimo gwe. Obwire bukahika Ruhanga yaayenda ngu agyire eka ye. Akabanza yahanga za miliyoni ez’ebihangwa by’omwoyo ngu bituure omu iguru n’omu nsi. Ebimwe nibimuheereza omu iguru rya kashatu ahu ekitebe kye kiri (1 Abakor 12:2). Tituri kugambirwa ahu eiguru rya kashatu riri kwonka niribaasa kuba riri omubicu eby’amatemba (Isa 14:13). Nitumanya ngu amaisho g’omuntu tigari kubaasa kurureebankoku tutari kubaasa kureba ebihangwa by’omwoyo (2 Abakor 4:18).
Ruhanga akaba namanya ngu ebihangwa bye byona nibiteekwa kugyendera ahansi y’ebiragiro bye. Ebihangwa ebi bikaba biri abana ba Ruhanga (elohim) kandi bikahebwa omwoyo orikwera ngu bibaase kugamba na Ruhanga Tata babo bonka. Ruhanga akataho abana be babiri nk’abakerubi abari kushweka b’orukiiko rwa Elohim. Omwe akaija kuba Masiya (Abakol 1:15) ondijo yaba Lusifa ou turi kumanya nka sitaane (Ezek 28:14-16). Reba empapuro Yesu n’oha? (No. CB2) na Okuhangwa kw’eka ya Ruhanga (No. CB4).
Ruhanga akakora lusifa omutegyeki w’ensi eyabaire yaheza kuhangwa ahu obukade bwa baamaraika booherezibwe okutuura. Lusifa akaba nateekwa okutegyeka baamaraika okworobera amateka ga Ruhanga n’ebiragiro. Lusifa akaba ari omu nyabwengye, murungyi kandi ori kubaasa. Akaba ataine kamogo omu micwe ye obu yahangwa kandi akaba nasinga omu bwengye n’omu bushoboorozi. Akaba ataine kamogo obu yaahangwa kandi akaba nasinga omu bwengye n’omu ndebeka. Eizina Lusifa nirimanyisa ori kureeta ekyererezi nari enyonyoozi ey’omu kasheshe.
Ahakuba Ruhanga akahanga ensi kandi niwe Mukama wayo, niwe Mutegyeki Mukuru wayo. Okubanza Lusifa akaba nayorobera Ruhanga. Akaba akora byona ebi Ruhanga yamuragira. Hakabaho emyaka ey’amashemererwa ahagati ya baamaraika obu bon a Lusifa babaire niboorobera buri kiragiro kya Ruhanga. Eki kikabaho ahakuba ebiragiro bya Ruahanga bikateebwaho ngu omuntu ashemererwe. Ebintu bikaba nibigyenda kurungi obu Lusifa yabaire nagondera ebiragiro. (Ezek 28:13-15).
Kwonka obwire ku bwahikire akaikiriza ebiteekateko bibi kumutahamu. Akateekateka ati :Ndi omugabe wa za miliyoni za baamaraika, nimbasa kubakoramu eihe ry’amaani eriri kubaasa kurwanisa baamaaraika abari kutuhakanisa. Nokukwata ekitebe kya Ruhanga eky’omuiguru nkaihaho Ruhanga ninza kuba omutegeki mukuru w’ensi yoona (Isa 14:12-14).
Ekiteekateko kyo kuza omu mwanya gwa Ruhanga gukaretera okwehurira kwe kukura n’omururu ogw’okukura okw’ekyetengo kye.
Ahanyima Lusifa akahisya ekiteiso kye ahari abo ababaire nibabaasa kumuhurira obwe nabaraganisa okubaha obutegyeki bw’ensi ezindi n’okubaha emyanya ey’ahaiguru ey’ensi ezo ahari abo abari kugoma nawe. Akesima ahabw’okumanya ngu kimwe kya kashatu kya baamaraika bakaba bari abashema okusigaho amashemererwa gabo okukwatanisa nawe omu kibi ekyo (Okush 12:4, Yob 4:18). Bibiri bya kashatu ebyasigaire bikaguma aha muhangi wabyo.
Okwehurira n’omururu ebyaresirwe ekiteekateko kibi bikaretera obwengye bwa Lusifa okuhinduka busha. Kitari ekyo akaba ashemereire kumanya ngu tari kubaasa kusingura orutaro orw’okurwana n’omuhangi we.
Ebiteekateko bye bikakyama yasigara atakyaine okwebuuza. Ahabw’okugira obwesigye ngu nabaasa kusingura omuhangi we Lusifa akata ekiteekateko kye ky’obugomi omu nkora. Aine za miliyoni za baamaliaka ababaire nibamuhurira omu mwanya gwa Ruhanga akatandika okurumba kwe omuiguru.
Orutaro orwarugire omu kurwana kwemwoyo mingi rukaba nirwitsa obwoba. Abantu tibari kumanya amaani agatari aga burijo agakozesibwe. Nobu zokuba bomu ezobutwa ni busha wageranisa n’amaani ga Ruhanga. Ruhanga niwe kintu eky’amaani ekiriho. Tihariho amahe g’abantu nari ag’emyoyo agari kubaasa kumwihaho.
Lusifa akasingwa kubi. Amaani agari kutangaza aga Ruhanga gakakozesibwa abarumbi babingwa omuiguru banagwa ahansi (2 Pet 2:4, Isa 14:15).
Ruhanga akaba atakamazirwe okukora ahari baamaraika abagomi. Ekibi kya Lusifa eky’okugomera Ruhanga kikamureetera kweshanga ariwe mutegyeki w’ensi egi. Akaba nateekwa kutegyeka ensi eggyi turi ahansi ye okuhisya obu turiba ahansi y’oobutegyeki bwa Kristo oriza omu bigyere bye. Ahabw’ebikorwa bye nk’oku Puraani ya Ruhanga eri nikwo aryasharirwa omushango.
Eizina rye rikahindurwa sitaae ekiri kumanyisa omuzigu omu ruheburayo (Okush 12:9) nk’omuzigu w’abantu ba Ruhanga. Baamaraika abamukuratire bakamanywa nk’abari kubunzya orugambo nari abahababi ahkuba nibahababira abantu omu rugriki ekigambo eki ni oliabolas. Ekigambo ky’oruheburayo ky’emyoyo ni shades. Ekaba negambwaho ngu n’empaya z’embuzi okurugirira aha kuramya kw’ekipagani okwa Ruhanga ow’omuihamba. Ekigambo daimoni nikiruga omu rugriki nikimanyisa ruhanga. Ebigambo ebiri kuruga omu nibimanyisa okwohibwa ruhanga owagwire nari “daimoni”. Ebigambo by’orugriki diamoni bikaba bikozesibwa omu kugamba emyoyo nari amaani ago muiguru omu birungi n’ebibi (Luka 4:33) nihoreka ku daimon eri emyoyo mibi.
Abadaimoni tibarahangirwe ari babi. Nka Kristo n’abandi bana boona ba Ruhanga bakahangwa baine obushoboorozi bwo kumanya ekirungi n’ekibi. Kwonka bamwe bakasharamu kugoma ekyaresire orutaro omuiguru nahati orukyagumizamu.
Okugoma oku
kukareeta okwebaganisamu omu butegyeki bwa Ruhanga. Aha niho hatandikire edini ez’ebishuba na baaruhanga ab’ebishuba N’ensi eijwire ekibi.
Awful penalty of sin
Ekiheneso ky’amaani ky’ekibi. Ebiragiro bya Ruhanga ku biri kuhendwa, okubonabona n’okucwekerera nibiteekwa kukurataho. Omu rutaro rw’amaani obu sitaane nab a daimoni be bagyezaho kuhamba Ruhanga ensi ekagira empinduka y’amaani (Okut 1:2).
Ekyabaire kiri
ensi nungi kikahinduka eitongo. Tituri kumanya ekyaresire
kucwekyerera okwo. Omwoya ogw’omu
mwanya gukasisikara. Nikirebeka okugoma
kwa sitaane na kimwe kya kashatu eky’amahe ag’omuiguru kugarukamu okucwekerera
okw’obuhangwa.
Tihariho ekintu ekyaine omubiri ekyabaasize
okuhonoka obwire bubi obwo. Ensi yaitu
ekaheza obwire eshwekirwe emika n’amaizi.
Enyanja zikashweka ensi yoona.
Hakaba hatakiriho eitaka. Omu
mwanya hakaba hashwekirwe ebicu hataine ekyererezi kiri kuhika aha mayanja.
Tituri kumanya ekyi kikatwara bwire ki. Kwonka obwire bukahika Ruhanga yatandika kwetebekanisa ekintu ky’amani omuri Puraani ye. Okwo nikwo kuhanga omuntu Ruhanga akaba yahangire ensi nungi ahabw’ebihangwa bye. Akenda ngu we nab a Elohim be bahange ensi busya ei itwe abantu turi kutuuramu.
Hariho ensi ezindi ezitari egyi yaitu eziri kwetoorora eizoba nobaasa kuzishanga hanu na hari. Nkoku turi kumanya, ensi egyi yaitu niyo Ruhanga yaatoraine yagyitebekanisiza abantu kutahamu abakozirwe omu kishushani kye.
Ebihangwa ebya hati (Present time creation)
Omwoyo gwa Ruhanga gukaba nigugyendera ahaiguru y’amaizi. Omu kutandika 2:1 nitureeba! “Eiguru n’ensi n’ebirimu bikaheza kuhangwa” okuhangwa oku n’okwobwire bwa hati (2 Peter 3:7) n’ebiro mukaaga eby’okuhanga kwa Ruhanga atakahumwire aha kiro kya mushanju.
Mbenu okurugirira omu kutandika 1:2-31 nitureba entandikiro nsya ahanyima yo kugoma n’ensi kusigaraho busha n’omwirimma. Eiguru n’ensi nibyo turi kureeba hanu (2 Pet 3:7). Ekaija okucwekyerezibwa ogundi murundi n’omwegyemure obwire bwa Nuha, kwonka ekyo nitwija kukirebaho obundi.
Okumara ebiro bitaano, Ruhanga ari kuhwerwa ba Elohim, nari eka ya baaruhanga abu yaahangire nk’eishe, bakakora eky’okuhindura ensi omwanya ogushemereire amagara g’omuntu (Okut 1:23). Bikatwara amaani mingi n’eby’okutangaza okuhindura ensi omu bwire butari kuhingura wiki.
Tata niwe ori kukora okupanga kw’amani. Akasharamu eky’okukora. Akagambira maraika omwe (n’ekigambo
ky’orugriki kiri kumanyisa entumwa) ori kumanywa nk’ekigambo kya Ruhanga ahakuba niwe yabaire naza kuba omugambirizi,
ari kugamba ebi ishe ari kumuragira.
Ogu maraika mukuru niwe yaayeyorekire b’eishenkuru itwe yahereza na Musa
ebiragiro.
Akaija kuzaarwa nk’omuntu, yaba Yesu
Kristo. Ahonaho omwoyo orikwera
ow’amaani gukaba gureeta ekigambo kyona ekyabaire nikiragirwa. Oku nikwo Ruhanga yahangire akakora buri
kintu kyona ky’obusingye obu ari kurabira omuri Yesu Kristo (Yohana 1:3).
Eizooba ryo kubanza obu Ruhanga yaakora eitaka
ry’ensi egyi, akagira ati “habeho” orumuri.
Akahukaniisa orumuri n’omwirima yayeta orumuri omushana omwirima yagweta
ekiro. Aha niho emika n’ebintu
ebyabaire bishwekire ensi byagyendeire.
Nibwo orumuri aha murundi ogw’okubanza rwahika omu nsi okwiha obu
sitaane nabaadaimoni be banagwa okuruga omu iguru (Okut 1:2-5).
Ahaizooba rya kabiri Ruhanga akareeta omuyaga murungi omu nsi okurabira omuri ogu niho ekiika ky’amaizi kyarabire kyahinduka ebicu omu mwanya n’omwika murungi ogw’okwisya. Okujwanga kw’emika egi kukaba nikwetengwa ngu omuntu abeho (Okut 1:6-8). Ruhanga akeeta omwanya ogu eiguru 9Okut 1:8). Akagamba n’aha maguru agandi abiri. Rimwe n’omwanya ogw’okuhingura ahu turi kureeba (Okut 1:14). Erindi eriri kwetwa eiguru rya kashatu, n’ahu ekitebe kiri (Ebyak 7:49, 2 Abakor 12:2). Tari kutugambira ehu riri, kandi n’abakugu omu by’enyonyozi tibakarirebaga ahakuba rikozirwe omu mwoyo. Ebintu ebiri kurebeka nibiruga omu bitari kurebeka.
Ahakiro kya kashatu omuhangi akabumba ensi ebicweka bimwe byaza ahaiguru ebindi byaza ahansi. Amaizi agabaire getoroire ensi gakateranira omu mpanga gakora enyanja ez’emiringo etari emwe. Ebicweka bihango by’eitaka bikasigara ahaiguru y’amaizi bykora amahanga (Okut 1:9-10). Ah’eitaka omuhangi akamezaho amahamba emiti, ebishugi, ebimuri n’ebinyasi. Eizoba niryo rimwe eitaka rikeijura ebimera by’emiringo yoona (Okut 1:11-13).
Ahakiro kya kana, omuhangi akasimura omu mwanya omucuucu n’emyika mibi kyabasisa eizooba, okwizi n’enyonyoozi ah’eitaka n’ahanyanja.
Ruhanga yaagira ati:- “Habeho orumuri omu mwanya rubaganise omushana n’ekiro, bube obumanyiso obw’okworeka obwire, ebiro n’emyaka, habeho n’orumuri omu mwanya rureete ekyererezi omunsi.” Byabakwo Ruhanga akakora emuri ebiri oruhango orw’okutegyeka nyomushana orukye orw’okutegyeka nyekiro. Aha nitugamba eizooba n’okwezi. Yaakora n’enyonyozi (Okut 1:14-19). Aha nitureeba kalenda ya Ruhanga oku yaateirweho omukutandika. Reba Zaburi 109:19.
Ahakiro kya Katano akateka ebyenyanja bihango n’ebihangwa ebindi omu nyanja. Eizooba niryo rimwe akahanga ebinyonyi eby’emiringo mingi okuguruka omu mwanya. Okuruga obwe omwanya n’amaizi bikeijuramu ebihangwa byine amagara.
Omuhangi akaba yaaheza okuhundura ensi omu biro bitaano yagijuzya ebintu ebine amagara. Aha muheru aketeekateka kutaho omuntu kwonka atakahangire omuntu aha kiro kya mukaaga hakaba nihetengwa okutebwaho ebihangwa eby’aheitaka. Ebyo bikaba birimu enjojo, ente, endogoya, embeba, eminyongororwa, obukooko na buri kintu ekiri kwegyendesa, n’ebiri kukururuka ahansi (Okut 1:24-25).
Aha muheru
Ruhanga akakora omurimo gw’amaani ogw’emikono.
Ari kukozesa
eitaka akakora omuntu (Okut 1:26-28).
Eiguru n’ensi bikahangwa ba Elohim abagizire
bati “Tuhange omuntu omu kishushani kyaitu ategyeke ebiri omu nyanja n’enyonyi
ez’omu mwanya, amatungo n’ensi yoona n’ebihangwa byona ebiri kwegyendesa
ahaitaka (Okut 1:26). Abantu
bakategyekwa okujanjara ensi yoona (Okut 1:28, Zab 8, Abah 2:6-8).
Nobu ba
Elohim babaire baine emirimo mingi omu kuhanga. Ruhanga omwe ow’amazima niwe yahangire ensi ahabw’amaani ge
n’obwengye. Yerenua 10:12-13. Niwe owahangire ensi ahabw’amani ge, yaatoho ensi
ahabw’obwengye bwe kandi ahabw’okumanya kwe yabamba eiguru 13 ku ari kwatura
eiraka rye amaizi nigasheneneka omuiguru, kandi aimusya ekibunda okuruga omu
shonda z’ensi. Naareta emirabyo
y’enjura kandi areeta omuyaga okuruga omu bubiiko bwe.
Mukama Ruhanga akakora omuntu okuruga omu
mucuucu yamwikiza omu nyindo omwisyo gw’amagara omuntu yaba ekihangwa kihurire
(Okut 2:7).
Ruhanga aketa omuntu w’okubanza Adamu. Niwe muntu w’amagara n’okubanza omu nsi egi
(1Abakor 15:45) omuhangi ateekatekire Adamu omusiri murungyi gw’okuturamu no
kukoreramu (Okut 2:8). Ogu gukaba guri
Edeni, ensi yo muburugwaizooba bwa rwagati harimu amatemba ga Israili ya hati
kuhisya omu ruhanga rwa Tigrisi na Ufurate.
Ruhanga akaba apangire kuhanga omuntu. Akamanya ngu Adamu naza kugyira eirungu
yasharamu kuhanga okumurabiramu.
Akakwata orubaju rwa Adamu, obu yabaire ogwejegyeire yaakoramu omukazi. Akahebwa
Adamu nk’omuhwezi we. Adamu
akeeta omukazi Hawa (Okut 2:18-22).
Omuntu
akahangibwa (Man created)
Ebi byona
Ruhanga akabikora omu biro mukaaga.
Buri zooba rikaba ryaine eshaaha abiri n’ena n’omushana n’ekiro nk’oku
biri hati.
Ruhanga yaareba
buri kyona ekyi yabaire ahangire yaashanga ni kirungyi (Okut 1:31).
Oku nikwo
eiguru n’ensi byahangirwe (Okut 2;1).
Ahakiro
kya mushanju Ruhanga akahumura emirimo ye (Okut 2:2-3). Akeeta ekiro kya mushanju sabato (Okur
16:26), yaataho ekiro kyo kuhumura kyaine eshaha abiri n’ena. Akataho ekiragiro ngu buri muntu weena
akihumureho buri wiki obwe nibateeranira hamwe okuramya Ruhanga akakora ekiro
ekyi ekirikwera yaragira abantu boona kukikuza. Nkoku turi kukimanya ekiragiro kya kana nikitushaba kweza Sabato.
Ebiro mukaaga n’eby’omuntu kukoreramu n’okuzaana kwonka ekya mushanju kandi
ky’ahamuheru kya wiki. Ruhanga
akakyebikira (Okur 20:8-11). Reba orupapuro (Ekiro kya Sabato (No. CB21).
Nitugambirwa ngu ekiro kya mushanju (Sabato) nikitwijusya okuhumura emirimo kwa Ruhanga ahanyima ya wiki yo kuhanga kwonka Kristo natugambira omu Baibuli ngu we naishe bakyakora (Yoh 5:17). Nahabwekyo okuhumura kukyagumizamu kandi n’akamanyiso k’okuhumura okuri kwija (Abah 4:1-4).
Oku nikwo wiki
yo kubanza yahweire omubyafayo by’okuhangwa kwensi ei abantu batwireho hati
okumara emyaka enkumi mukaaga.
Ku turi kwetegyereza wiki y’okuhangwa
nitureebamu Puraani ey’okucungurwa.
Wiki ey’okuhangwa ekatandika ahakiro ky’okubanza (Sande) yagumizamu
ahakya mushanju (Sabato). Baibuli neetugambira ngu ekiro kimwe ni nk’emyaka
rukumi ahari Mukama (2 Pet 3:8). Wiki
ey’okuhangwa negyeranisibwa emyaka enkumi mushanju niyo Puraani ei Ruhanga
ainire omuntu.
Hahweireho emyaka enkumi mukaaga omuntu naategykwa sitaane na ba daimoni. Emyaka rukumi ey’ahamuheru negambwa nk’orunaku rwa Mukama. Egyi niyo myaka rukumi ahansi y’obutegyeki bwa Yesu Kristo n’abatorainwe be obu arigaruka kwiha obutegyeki ahari sitaane. “Bakatuura kandi bategyeka na Kristo emyaka rukumi (Okush 20:4)
q