Christian Churches of God
No. 183
Vegetarianismo at ang Bibliya
(Edition
2.0 19961116-19991023-20090620)
Maraming relihiyon sa mundo ang nagsusulong ng vegetarianismo bilang paraan
ng pag-unlad ng relihiyon. Nakikita ito ng ilan bilang isang ritwal ng
paglilinis. Ang iba naman ay nakikita ito, sa etikal na batayan, bilang
malupit sa mga hayop. Sinusubaybayan ng araling ito ang relihiyosong
vegetarianismo mula sa sinaunang panahon hanggang sa kasalukuyang
Cristianismo. Ang abstinence sa alak ay tinatalakay rin. Ito ay nauugnay sa
araling Alak sa Bibliya.
Christian Churches of God
E-mail:
secretary@ccg.org
(Copyright
©
1996, 1998, 1999,
2009 Wade Cox)
(Tr. 2024)
This paper may be freely copied and distributed
provided it is copied in total with no alterations or deletions. The
publisher’s name and address and the copyright notice must be included.
No charge may be levied on recipients of distributed copies.
Brief quotations may be embodied in critical articles and reviews
without breaching copyright.
This paper is available from the World Wide Web
page:
http://logon.org and
http://ccg.org
Maraming relihiyon sa mundo ang nagsusulong ng vegetarianismo bilang paraan
ng pag-unlad ng relihiyon. Nakikita ito ng ilan bilang isang ritwal ng
paglilinis. Ang iba naman ay nakikita ito, sa etikal na batayan, bilang
malupit sa mga hayop. Ang mga relihiyon tulad ng Buddhismo at Hinduismo ay
may mga ganitong pagbabawal at ang mga sinaunang sistema ng
Greek Pythagorean ay mayroon ding mga taboo para sa paglilinis sa
pagkain ng ilang karne. Ang Buddismo ay may humahantong sa vegetarianismo at
sa ilang mas matinding antas sa veganismo, na isang absolutistang anyo ng
vegetarianismo, na umiiwas kahit sa mga produkto ng mga hayop tulad ng gatas,
keso at itlog.
Ang ideya ay unti-unting nabuo, hindi lamang sa Sinaunang India kundi pati
na rin sa Egipto. Ang mga konseptong Budista ay ipinakilala sa Greece ni
Pyrrho ng Elis (c. 4th Century BCE) (Burnet, article Sceptics, ERE, Vol. 11,
p. 228). Nagpunta si Pyrrho sa India nang si Anaxarchus, ang alagad ni
Metrodorus ng Chios, ay pumunta doon sa pagsasanay ni Alexander the Great
(c. 326 BCE). Ang maharlikang Kshatrian na tinatawag na Sakyamuni o
Siddhartha o Tathagata (b. c. 560 BCE) ay nagbigay ng kautusan ng Dharma sa
Sarnath noong circa 527 BCE, na kinilala bilang Buddha. Narinig ni Pyrrho
ang mga gymnosophist at Magi sa India. Nanirahan siya sa mga liblib at
disyertong mga lugar (ayon kay Antigonius ng Carystus na naitala ni Diogenes
Laertius , ibid.) at hindi gaanong mapagduda kundi isang ascetic at
naniniwala sa katahimikan. Dapat siyang ituring bilang unang impluwensyang
Budista sa Kanluran. Ang Buddhismo, siyempre, ay hindi vegetarian noong
sinaunang panahon at mayroon lamang isang serye ng mga pinagbabawal sa
pagkain na ibinigay tungkol sa mga uri ng karne na hindi dapat kainin; mga
elepante, tigre at malalaking pusa, ahas at tao ang mga pangunahing
kategorya. Ang mga kategoryang ito ay hindi direkta para sa asceticismo
ngunit nauugnay dito. Matagal pa bago iyon, nagtatag si Pythagoras ng isang
paaralan ng pilosopiya na naglalayong palayain ang sangkatauhan mula sa
gulong ng muling pagsilang sa loob ng doktrina ng transmigrasyon. Ang
pananaw na ito ay pumasok sa India mula sa parehong mga impluwensyang
pumasok sa Greece, mula sa Hilaga, kasama ang mga Hyperborean Celts, at
malabong tinawag na Scythian (John Burnet Early
Greek Philosophy, fourth ed., Adam
and Charles Black, 1958 reprint, p. 82 see fn. 2). Ang pilosopiya mismo ay
isang paglilinis at isang paraan
ng pagtakas mula sa gulong (Burnet
(B), ibid., p. 83). Itinanggi ng pilosopiya ng unang panahon ang pagkakaroon
ng walang kamatayang kaluluwa at walang puwang para sa paggigiit ng gayong
doktrina bilang paglalapat dito.
Si Socrates ang unang nagpahayag ng doktrina ng kaluluwa sa
pamamagitan ng katwiran.
(Burnet, ibid., p. 84 at pati Burnet “The Socratic Doctrine of the Soul”,
Proceedings of the British Academy,
1915-16, p. 235). Ang sinaunang relihiyon ay hindi isang katawan ng doktrina.
Walang kailangan kundi ang ritwal ay dapat gawin ng tama at nasa wastong
pag-iisip; ang mananamba ay malayang magbigay ng anumang paliwanag tungkol
dito na kanyang nais (Burnet, ibid.). Kaya ang relihiyon ng Israel bilang
isang nakasulat na kodigo ay natatangi kung ihahambing sa mga Griyego at sa
kanilang mga kaugnay na sistema. Madali ring makita kung paano naging
mahalaga ang asceticismo sa isang relihiyosong kilusan, na nakatuon sa anyo
sa halip na sa nilalaman ng nakasulat na kodigo. Ang pamana na ito ay
naipasa patungo sa daigdig ng Greco-Romano kung saan ang ritwal ay pumalit
sa pag-unawa, at ang pag-uulit-ulit ay pumalit sa pagtuturo batay sa
kaalaman.
Si Pythagoras na anak na lalaki ni Mnesarchos ay ginugol ang kanyang
pagkabinata sa Samos. Siya ay kilala sa panahon ng pamumuno ni ni Polykrates
(532 BCE). Marami siyang pagkakatulad sa mga sistemang Orphic at Bacchic, na
naroroon sa Egypt (bagaman ang mga Egipcio ay hindi naniniwala sa
transmigrasyon) at samakatuwid ay iminungkahi na siya ay bumisita doon. Ayon
kay Timaios dumating siya sa Italya noong 529 BCE at nanatili sa Kroton sa
loob ng dalawampung taon (Burnet, p. 89), nagretiro sa Metapontion (ibid.,
p. 91). Siya ay isang Ionian at ang orden ay orihinal na limitado sa mga
estado ng Achaian. Si Apollo, at hindi si Dionysius gaya ng maaaring isipin
mula sa kanilang pagkakahawig sa lipunang Orphic, ang kanilang pangunahing
diyos. Ito ay dahil sa koneksyon ng kanilang orden sa Delos. Inihalintulad
siya kay Apollo Hyperboreios (Burnet, p. 90).
Alam natin na kilala si Pythagoras noong ikalimang siglo bilang isang
siyentipikong tao at isang guro ng imortalidad.
Itinuro niya ang
doktrina ng transmigrasyon at sa gayon ang doktrina ay nauna sa Buddismo.
Ang istraktura ay nagmula sa mga Scythian sa India at Greece. Ang
impluwensya ng Scythian na si Salmoxis ay maaaring pinagmulan ng mga
doktrina ni Pythagoras kahit na si Salmoxis ay nauna sa kanya ng maraming
taon.
Gayunpaman, mayroong isang kakaibang bagayo sa asceticismo at sa paglilinis
ni Pythagoras. Ipinakilala niya ang abstinence sa ilang karne bilang bahagi
ng mga ritwal ng paglilinis. Ayon kay Aristoxenos, hindi siya umiwas sa
lahat ng karne sa pangkalahatan.
Gayunpaman, ang mga uri na
ipinagbabawal ay ang mga direktang itinatag na malinis na uri ng baka at
lalaking tupa (Burnet, p. 93). Siya ay mahilig sa mga batang baboy at batang
kambing. Binanggit ni Burnet ang mga komento ni Aristoxenos tungkol sa mga
taboo sa beans, na isang Orphic na ideya at na ito ay maaaring pumasok sa
mga Pythagorean (Burnet, p. 93 fn. 5).
Ang pananaw na
ito ay maaaring nagmula sa Pythagoreanismo tungo sa sinaunang daigdig sa
pangkalahatan. Ang pagkakaugnay ng mga gawi na ito ng abstinence sa laman ng
hayop ay kasama ng mga kultong Misteryo mula sa mga sistemang Orphic,
Bacchic at Pythagorean at mula doon ay lumilitaw na pumasok sa Gnosticismo
mula sa Alexandria at tiyak mula sa paglitaw nito sa Roma sa loob ng
Cristianismo. Susuriin natin ang prosesong ito mamaya.
Ang tunay na punto na dapat tandaan ay ang malilinis na pagkain ay
ipinagbabawal at ang maruruming pagkain tulad ng baboy at ang misteryosong
kultikong pagkain ng batang kambing (marahil ay pinakuluan sa gatas ng
kanyang ina na dito ay itinataguyod sa direktang pagsalungat sa Kasulatan).
Itinuro ni Pythagoras ang pagkakapareho ng mga hayop at tao at
ipinahihiwatig ni Burnet na ang kanyang panuntunan sa abstinence sa ilang
uri ng laman ay hindi batay sa humanitarian o ascetic na dahilan kundit sa
taboo. Ito ay kinumpirma ng isang komento mula sa
Defence of Abstinence ni Porphyry
kung saan sinabi niya na bagaman sila ay umiiwas sa karne bilang isang
patakaran kinakain pa rin nila ito
kapag naghahain sa mga diyos (Burnet, p. 95 fn. 2 na tinutukoy si
Bernays sa Theophrastos’ Schrift über
Frömmigkeit).
Pinanatili ni Porphyry (V. Pyth. c15) ang isang
tradisyon na nagsasaad na inirekomenda ni Pythagoras ang pagkaint ng karne
para sa mga atleta (Milo?). Pinaniniwalaan ni Burnet na ang kuwentong ito ay
malamang na nagmula sa parehong panahon ng mga isinalaysay ni Aristoxenos,
at sa parehongparaan. Ipinapakita ni Bernays na ito ay nagmula sa
Herakleides ng Pontus (Theophr. Schr.
n. 8; cf. Burnet, p. 95, n. 3). Pinaniniwalaan ni Burnet na ang mga
neo-Platonista ay tinangka na bumalik
sa orihinal na anyo ng alamat ng Pythagorean at ipaliwanag ang muling pagbuo
nito noong ikaapat na siglo (ibid.).
Sila ay may malaking bilang ng mga pamahiin tungkol sa abstinence at mga
dapat at hindi dapat gawin. Sila
ay umiwas sa beans, hindi hinahati ang tinapay, hindi kumain ng mula sa
isang buong tinapay, at hindi kinakain ang puso (ng kanilang mga hain). Mga
halimbawa ng pamahiin: hindi humahawak ng puting tandang, hindi tumatawid sa
isang pahalang na baras, hindi hinahalo ang apoy gamit ang bakal, hindi
pumipitas sa kuwintas na bulaklak atbp. ay masyadong nakakapagod na ilista
dito ngunit makikita sa Burnet (ibid., p. 96).
Walang alinlangan na ang konseptong ito ay ganap na relihiyoso at mapili.
Tinuring din nila ang musika at astronomiya bilang magkapatid na agham.
Ginagamit nila ang musika upang linisin ang kaluluwa at gamot upang linisin
ang katawan. Ang ganitong mga paraan ng paglilinis ng kaluluwa ay kilala sa
Orgia ng Korybantes at sa gayon ay ipinapaliwanag ang interes ng
Pythagorean sa Harmonics (Burnet, pp. 97-98). Ang impluwensya ni Pythagoras
kay Aristotle ay malinaw sa argumento ng
"three lives" ang Theoretic, ang Practical at ang Apolaustic, na
inulit ni Aristotle sa Ethics
(tingnan din ang Burnet, p. 98). Hindi rin dapat balewalain ang kanyang
impluwensya kay Plato dahil sa hindi direktang pagtukoy sa kanya ni Plato
(cf., halimbawa, Burnet, p. 188). Ang relihiyosong layunin ng sistemang ito
ang unang nagdala ng matematika lampas sa pangangailangan ng komersiyo
(Aristoxenos’ treatise on Arithmetic; cf. Burnet, p. 99). Si Pythagoras ay
tila ang nanguna sa pag-aaral ng mga kabuuan ng mga serye (Burnet, p. 104)
at tinukoy din ang mga ratio ng harmonic at octave. (Mula sa harmonic
proportion 12:8:6 makikita natin na ang 12:6 ay ang octave; 12:8 ang
ikalima, at 8:6, ang ikaapat; cf. Burnet, ibid., p. 106).
Tila natuklasan din ni Pythagoras na ang mundo ay isang globo (Burnet, p.
111), na ayaw tanggapin ng mga Ionian. Ang tunay na punto dito ay
nakikitungo tayo sa isang pangunahing theoretikal at relihiyosong sistema na
nauugnay sa mga kulto ng Misteryo at kung saan nagmula ang vegetarianismo sa
Kanluran. Ang pagkakaayos ng mga taboo mismo ay sumasalamin sa isang
kontra-relasyon sa mga sistemang Hebreo.
Ang mga sistemang pangrelihiyon ng
Limit at ng Unlimited sa loob
ng Pythagoreanismo, at ang pagsalungat nila dito ng mga gaya ni Parmenides
ay masyadong kumplikado upang talakayin dito ngunit mayroong cosmolohikal na
kahalagahan sa estrukturang ito na nararapat ng karagdagang pagsusuri at
pagpapaliwanag. Ang gitnang istraktura ay nababahala sa diyosa na sinasabi
sa atin ni Aetios na tinawag na Ananke at ang
Tagahawak ng mga Kapalaran. Siya
ay pinaniniwalaang naggagabay sa daloy ng lahat ng bagay at nagtatakda ng
landas ng mga bituin. Siya ang simula ng lahat ng pag-uugnayan at
kapanganakan at pinaniniwalaang lumikha kay Eros, ang una sa lahat ng mga
diyos (Burnet, pp. 190-191).
Tinatalakay natin ang larawan ng Inang diyosa sa sinaunang kalapit na
silangan, na lumitaw sa Cristianismo kalaunan bilang isang Maria na ginawang
diyos. Hindi tiyak si Burnet kung saan siya lalagay sa Mitolohiya ni Er
ngunit tinala niya si Theophrastos na nagsasabing siya ay nasa isang
posisyon na nasa gitna ng lupa at langit. Ang cosmolohiyang ito ay sentro ng
sistema. Pinaniniwalaan ni Burnet na ang teorya ng mga banda na natagpuan sa
mga unang sistema ng pilosopiya ng Pythagoras atbp. ay nauugnay sa Milky Way
at nalaman natin na ito ang sentro ng mga doktrinang Gnostic tungkol sa
kaluluwa at ang pag-unlad nito patungo at mula sa langit, na lumitaw nang
maglaon nang may sistemang paglilinis na katulad sa mga Misteryo. Ang
nagpapahirap sa pagtatalakay sa mga katotohanan ng bagay ay ang
Pythagoreanismo, gaya ng iba pang mga kulto ng Misteryo, ay mayroong umunlad
na sali’t-saling sabi kumpara sa nakasulat na kautusan sa Bibliya.
Kaya't nakikita natin ang isang direktang pagkayamot mula pa noong unang
panahon sa argumentong ito para sa abstinence sa karne bilang, una, isang
direktang ritwal ng mga kulto ng Misteryo sa regulasyon ng pagkain at,
pangalawa, nauugnay sa isang anti-Judaic o anti-reaksyon sa mga kautusan ng
Diyos. Ang buong proseso ng pag-iisip na ito ng akusasyon laban sa Diyos ay
ang siyang pinagmumulan ng buong pangangatwiran ng vegetarianismo sa mga
relihiyosong pangkat, maging sa mga nagsasabing pinanghahawakan nila ang mga
kautusan ng Diyos, gaya ng makikita natin.
Ang Posisyon ng Bibliya
Ang mga kategorya ng mga ipinagbabawal na hayop ay nakalista sa araling
Ang Mga Kautusan sa Pagkain (No. 015).
Ang mga kautusan sa pagkain ay direktang nauugnay sa mga uri ng hayop na
maaaring kainin at sa mga hindi maaaring kainin sa ilalim ng kautusan ng
Bibliya. Mula sa panahon ni Moises ang mga kautusan ay may kinalaman sa
paghahain ng, at pagkonsumo ng, mga hayop na iyon, na nasa loob ng
pinahihintulutan (o malinis) na kategorya. Ang mga tuntuning ito ay hindi
lamang mga mungkahi; ang mga ito ay mga kautusan ng Diyos na detalyado at
kinokontrol at talagang kinakailangan, sa kaso ng hapunan ng Paskuwa ng 15
Nisan, ang pagkonsumo ng mga karne. Ang buong sistema ay nakasentro sa isang
konsepto ng pagbabayad para sa kasalanan bilang isang hain ng dugo, na
tumuturo kay Jesucristo o Mesiyas.
Ang parehong Judaismo at Cristianismo ay kumukuha ng kanilang mga sanggunian
sa mga karne mula sa parehong mga teksto, na kumokontrol sa pagkonsumo ng
karne, na siyang Lumang Tipan. Ang ilang elemento ng Cristianismo ay
kumukuha ng mga konklusyon mula sa mga teksto sa Bagong Tipan, na sinasabing
salungat sa pangunahing tema ng Lumang Tipan.
Sinuri ito sa
araling
Ang Mga Kautusan sa Pagkain
(No. 015)
at napatunayang mali. Ang ibang mga sekta gaya ng
Seventh Day Adventists ay naghayag na ang vegetarianismo ay ang tamang
Biblikal na pananaw. Binibigyang-katwiran nila ito sa pamamagitan ng mga
pahayag tungkol sa Halamanan ng Eden at sa sistema bago ang baha. Ang mga
pahayag na ito ay hindi bago. Ang mga ito ay nagmumula sa isang lihis naanyo
ng Cristianismo na matatagpuan mula pa noong simula ng Iglesia sa mga
elemento ng Gnosticismo. Ang mga pananaw ay umabot sa mga sekta na tinatawag
nating Cathari o Puritans, na yumakap sa iba pang mga doktrinang Gnostic
tulad ng dualismo ng Manichean. Itong mga Cathari na kabilang sa mga
Albigensian ay nagdala ng pag-uusig sa mga Vallenses na nangingilin ng
Sabbath o Sabbatati at kadalasang nalilito sa kanila dahil sa pag-uusig sa
pareho.
Ang pagkonsumo ng karne at ang paggamit ng mga hayop mula kay Adan
Karamihan sa pagkakamali ng posisyon tungkol sa pagkonsumo ng karne, ay
nagmumula sa hindi pagkakaintindi sa kung ano ang nangyayari sa Aklat ng
Genesis.
Genesis 2:4-25
Ito ang kasaysayan tungkol sa langit at lupa, sa araw na likhain ng
Panginoong Diyos ang langit at lupa. 5Nang sa lupa ay wala pang
tanim sa parang, at wala pang damo na tumutubo sa parang,—sapagkat hindi pa
nagpapaulan ang Panginoong Diyos sa lupa at wala pang taong nagbubungkal ng
lupa, 6ngunit may isang ulap na pumaitaas buhat sa lupa at
dinilig ang buong kapatagan ng lupa. 7At nilalang ng Panginoong
Diyos ang tao mula sa alabok ng lupa, at hiningahan ang mga butas ng kanyang
ilong ng hininga ng buhay; at ang tao ay naging buháy na kaluluwa. 8Naglagay
ang Panginoong Diyos ng isang halamanan sa silangan ng Eden, at inilagay
niya roon ang taong kanyang nilalang. 9At pinatubo ng Panginoong
Diyos sa lupa ang lahat ng punungkahoy na nakakalugod sa paningin, at
mabuting kainin; gayundin ang punungkahoy ng buhay sa gitna ng halamanan, at
ang punungkahoy ng pagkaalam ng mabuti at masama. 10May isang
ilog na lumabas mula sa Eden upang diligin ang halamanan, at mula roo'y
nahati at naging apat na ilog. 11Ang pangalan ng una ay Pishon na
siyang umaagos sa palibot ng buong lupain ng Havila, na doo'y may ginto;
12at ang ginto sa lupang iyon ay mabuti; mayroon doong bedelio at
batong onix. 13Ang pangalan ng ikalawang ilog ay Gihon; na siyang
umaagos sa palibot ng buong lupain ng Cus. 14Ang pangalan ng ikatlong ilog
ay Tigris na siyang umaagos sa silangan ng Asiria. At ang ikaapat na ilog ay
ang Eufrates. 15Kinuha ng Panginoong Diyos ang lalaki at inilagay
sa halamanan ng Eden upang ito ay kanyang bungkalin at ingatan. 16At
iniutos ng Panginoong Diyos sa lalaki, na sinabi, “Malaya kang makakakain
mula sa lahat ng punungkahoy sa halamanan, 17subalit mula sa
punungkahoy ng pagkakilala ng mabuti at masama ay huwag kang kakain;
sapagkat sa araw na ikaw ay kumain niyon ay tiyak na mamamatay ka.” 18At
sinabi ng Panginoong Diyos, “Hindi mabuti na ang lalaki ay nag-iisa; siya'y
igagawa ko ng isang katuwang na nababagay sa kanya.” 19Kaya't
mula sa lupa ay nilalang ng Panginoong Diyos ang lahat ng hayop sa parang at
ang lahat ng ibon sa himpapawid; at dinala sa lalaki upang malaman kung
anong itatawag niya sa mga iyon. At anuman ang itawag ng lalaki sa bawat
buháy na nilalang ay siyang pangalan nito. 20At pinangalanan ng
lalaki ang lahat ng hayop at ang mga ibon sa himpapawid, at ang bawat hayop
sa parang; subalit para sa lalaki ay walang nakitang katuwang na nababagay
para sa kanya. 21Kaya't pinatulog nang mahimbing ng Panginoong
Diyos ang lalaki, at habang siya'y natutulog, kinuha niya ang isa sa kanyang
mga tadyang at pinaghilom ang laman sa lugar na iyon; 22at ang
tadyang na kinuha ng Panginoong Diyos sa lalaki ay ginawang isang babae, at
dinala siya sa lalaki. 23At sinabi ng lalaki, “Sa wakas, ito'y
buto ng aking mga buto at laman ng aking laman. Siya'y tatawaging Babae,
sapagkat sa Lalaki siya kinuha.” 24Kaya't iniiwan ng lalaki ang
kanyang ama at ang kanyang ina, at pumipisan sa kanyang asawa; at sila'y
nagiging isang laman. 25Ang lalaki at ang kanyang asawa ay kapwa
hubad, ngunit sila'y hindi nahihiya. (AB01)
Nakikita natin mula sa teksto, na mayroong pagkakasunod-sunod sa kuwentong
ito tungkol sa paglikha kay Adan, at ang pagkain na ibinigay sa kanya. Siya
ay nilikha bago pa nagkaroon ng anumang mga halamang gamot o pagkain na
nilikha sa hardin, mula sa espesyal na pagtatanim ng Halamanan ng Eden (Gen.
2:7-8), hindi tula ng ikatlong araw ng paglikha. Siya, sa gayon, ay
lumilitaw na pinakain sa isang kahaliling sistema, sa loob ng kahit na isang
takdang panahon. Hindi ito nakakagulat, dahil ang proseso ng pag-aangkop ng
kanyang sistema sa matigas na pagkain, walang alinlangan na nangyari sa
pagkakasunod-sunod na nakikita natin sa normal na sanggol. Siya ay nilikha
bilang isang lalaking nasa hustong gulang, ngunit gayunpaman, ang kanyang
sistema ay kailangang dumaan sa
pagbabagos.
Si Adan ay binigyan upang kumain mula sa mga puno ng halamanan at sinabihang
alagaan ito. Binigyan din siya ng mga baka. Ang salita ay SHD 929
behêmâh na nangangahulugang isang
pipi na hayop o may apat na paa. Ang terminong behemoth ay nagmula sa
terminong ito na nangangahulugang kalabaw. Ang terminong
behemah dito ay karaniwang
ginagamit sa mga baka. Ito ay kaiba sa mga mababangis na hayop na tinatawag
na SHD 2416 chay na ginagamit din
dito sa Genesis 1:30. Ang teksto sa Genesis 2 ay nagpapaliwanag sa
pagkakasunod-sunod ng Genesis 1:20-31.
Ang pagpapalagay ay ginawa mula sa teksto sa Genesis 1:30 na ang lahat ng
mga hayop ay binigyan ng mga halamang gamot para sa pagkain at ang buong
nilalang ay vegetarian.
Genesis 1:24-31
Sinabi ng Diyos, “Magkaroon ang lupa ng mga buháy na nilalang, ayon
sa kanya-kanyang uri: ng mga hayop at mga nilalang na gumagapang, at ng
maiilap na hayop sa lupa ayon sa kanya-kanyang uri.” At ito ay nangyari.
25Nilikha ng Diyos ang maiilap na hayop sa lupa ayon sa
kani-kanilang uri, at maaamong hayop ayon sa kani-kanilang uri, at ang bawat
gumagapang sa ibabaw ng lupa ayon sa kanilang uri. At nakita ng Diyos na ito
ay mabuti. 26Sinabi ng Diyos, “Lalangin natin ang tao sa ating
larawan, ayon sa ating wangis; at magkaroon sila ng pamamahala sa mga isda
sa dagat, sa mga ibon sa himpapawid, sa mga hayop, sa buong lupa, at sa
bawat gumagapang sa ibabaw ng lupa.” 27Kaya't
nilalang ng Diyos ang tao ayon sa kanyang sariling larawan, ayon sa
larawan ng Diyos siya nilalang. Sila'y kanyang nilalang na lalaki at babae.
28Sila'y binasbasan ng Diyos at sa kanila'y sinabi ng Diyos,
“Kayo'y magkaroon ng mga anak at magpakarami, punuin ninyo ang lupa at
supilin ninyo ito. Magkaroon kayo ng pamamahala sa mga isda sa dagat, sa mga
ibon sa himpapawid, at sa bawat bagay na may buhay na gumagalaw sa ibabaw ng
lupa.” 29Sinabi ng Diyos, “Tingnan ninyo, ibinigay ko sa inyo ang
bawat halaman na nagkakabinhi na nasa ibabaw ng lupa, at ang bawat
punungkahoy na may binhi sa loob ng bunga; ang mga ito ay magiging pagkain
ninyo. 30Sa bawat mailap na hayop sa lupa, at sa bawat ibon sa
himpapawid, at sa bawat gumagapang sa ibabaw ng lupa, sa bawat bagay na may
hininga ng buhay ay ibinigay ko ang lahat ng halamang luntian bilang
pagkain.” At ito ay nangyari. 31Nakita ng Diyos ang lahat ng
kanyang nilikha at ito ay napakabuti. Nagkaroon ng gabi at nagkaroon ng
umaga nang ikaanim na araw. (AB01)
Tinala mula sa Genesis 1:25 na ginawa ng Diyos ang mga baka at mga hayop
mula pa sa simula. Ang pagkakaiba ay ginawa at nabuo sa paglikha mula pa sa
simula. Ang proseso ng pagkain ng karne ay isa sa balanse ng mga kemikal.
Ang mga maruruming hayop ay may mga kemikal na reaksiyo na tumutunaw sa
kanilang food chain. Ang kemikal na mga balanse ay hindi angkop para sa
katawan ng tao. Ipinaliwanag ito sa araling
Ang Mga Kautusan sa Pagkain
(No. 015). Ang hindi ipinaliwanag
doon, ay ang pagkakaroon ng isang proseso ng mga enzyme kung saan ang mga
enzyme ng mga mandaragit o mga ibon, ay hindi basta-basta maaaring kainin ng
mga tao nang walang masamang epekto. May isang balanse, na tiyak na itinatag
mula pa sa paglalang na isinasaalang-alang ang food chain. Ang Diyos ay
hindi nag-eeksperimento o, gaya ng sinabi ni Einstein, Hindi Siya naglalaro
ng dice.
Ang mga komentarista na sina Rashi at Ibn Ezra ay naniniwala na, mula sa
versikulo 29, ang tao at hayop ay pinahintulutan ng parehong uri ng pagkain
sa panahon ng paglalang. Naniniwala sila na ang tao ay pinagbawalan na
pumatay ng mga hayop para sa pagkain. Hindi ito pinahintulutan hanggang
matapos ang baha. Mali ang interpretasyong ito para sa mga kadahilanang
nakalista sa ibaba. Ang mga komentaryo tulad ng kay Moses Cassuto
Mula kay Adan hanggang kay Noe
tungkol sa vegetarian diet ay ganap na gawa-gawa. Ang tradisyong ito ay
nabuo mula sa pinagputul-putul na mga teksto at walang batayan sa
arkeolohiya. Ang mga ritwal ng paglilinis mula sa mga kulto ng Misteryo ay
hindi maaaring balewalain bilang isang impluwensya sa mga indibidwal na ito
sa pamamagitan ng Kabbalah. Ang mga pahayag, tulad ng kay Joseph Albo, na
ang pagpatay sa mga hayop ay nagpapakita ng kalupitan, galit at pagsasanay
sa pagdanak ng dugong walang kasalanan ay isang tuwiran at kalapastanganan
na paratang laban sa kalikasan ni Yahovah elohim na nagpasimula ng proseso
(tingnan sa ibaba).
Nakikita rin natin sa pagkakasunod-sunod na ito ang isang pag-aayos sa
paglalang ayon sa pagkakasunod-sunod. Ang huling nilikha ay si Eva. Ang
proseso ng pagsuway ay nasa Genesis 3. Ang pagkakasunod-sunod ng kuwento ay
nagpapakita na tila ang ahas ay may mga paa hanggang sa sandaling ito.
Ipinapakita sa Genesis 3:13-24 ang parusa at ang diyalogo. Ito ay hindi
isang simpleng kuwento..
Genesis 3:13-24
Sinabi ng Panginoong Diyos sa babae, “Ano itong iyong ginawa?” Sinabi
ng babae, “Dinaya ako ng ahas, at ako'y kumain.” 14Sinabi ng
Panginoong Diyos sa ahas, “Sapagkat ginawa mo ito ay isinumpa ka nang higit
sa lahat ng hayop, at nang higit sa bawat mailap na hayop sa parang; ang
iyong tiyan ang ipanggagapang mo, at alabok ang iyong kakainin sa lahat ng
mga araw ng iyong buhay. 15Maglalagay ako sa iyo at sa babae ng
pagkapoot sa isa't isa, at sa iyong binhi at sa kanyang binhi. Ito ang
dudurog ng iyong ulo, at ikaw ang dudurog ng kanyang sakong.” 16Sinabi
niya sa babae, “Pararamihin ko ang paghihirap mo sa iyong paglilihi;
manganganak kang may paghihirap, ngunit ang iyong pagnanais ay para sa iyong
asawa, at siya ang mamumuno sa iyo.” 17At kay Adan ay kanyang
sinabi, “Sapagkat nakinig ka sa tinig ng iyong asawa, at kumain ka ng bunga
ng punungkahoy na aking iniutos sa iyo na, ‘Huwag kang kakain niyon,’
sumpain ang lupa dahil sa iyo. Kakain ka mula sa kanya sa pamamagitan ng
iyong mabigat na paggawa sa lahat ng mga araw ng iyong buhay; 18mga
tinik at dawag ang sisibol doon para sa iyo, at kakain ka ng tanim sa
parang. 19Sa pawis ng iyong mukha ay kakain ka ng tinapay,
hanggang ikaw ay bumalik sa lupa; sapagkat diyan ka kinuha. Ikaw ay alabok
at sa alabok ka babalik.” 20Tinawag ng lalaki ang kanyang asawa
na Eva sapagkat siya ang naging ina ng lahat ng mga nabubuhay. 21At
iginawa ng Panginoong Diyos si Adan at ang kanyang asawa ng mga kasuotang
balat at sila'y dinamitan. 22Sinabi ng Panginoong Diyos, “Tingnan
ninyo, ang tao'y naging parang isa sa atin, na nakakakilala ng mabuti at ng
masama; at ngayon, baka iunat ang kanyang kamay at pumitas din ng bunga ng
punungkahoy ng buhay, at kumain, at mabuhay magpakailanman.” 23Kaya't
pinalayas siya ng Panginoong Diyos sa halamanan ng Eden upang kanyang
bungkalin ang lupaing pinagkunan sa kanya. 24At kanyang itinaboy
ang lalaki; at inilagay sa silanganan ng halamanan ng Eden ang mga kerubin
at ang isang nagniningas na tabak na umiikot, upang bantayan ang daang
patungo sa punungkahoy ng buhay. (AB01)
Ang proseso ay nakita na ng Diyos mula pa sa simula. Ang Cordero ay pinatay
at ang mga hinirang ay isinulat sa aklat ng buhay bago pa man likhain ang
sanlibutan (Apoc. 13:8). Kaya't, ang pangyayaring ito ay nakita na at
napaghandaan na. Pansinin na ang ahas ay hindi tinanong. Siya ay ipinakita
na nagkasala.
Mula sa versikulo 14 makikita natin muli ang pagkakaiba
sa pagitan ng mga baka at ng mga mababangis na hayop sa parang. Ito ay
maaari lamang mangahulugan na mula sa simula ang pagkakaibang ito ay inilaan
upang ipakita na ang pagkonsumo ng karne ay ang nilalayon na
pagkakasunod-sunod. Ang diyalogo tungkol sa ahas at sa binhi ng mga babae ay
isang espirituwal na kuwento tungkol sa pagkakakulong kay Satanas.
Ang utos sa mga versikulo 18-19 ay hindi dapat intindihin bilang pag-limita
ng pagkain kundi bilang kahirapan sa pagkuha at pag-uri. Ang punungkahoy ng
buhay ay nagbibigay ng kawalang-kamatayan at kaya ang nilalang ay kailangang
pagkaitan ng kawalang-kamatayan upang sila ay maitama at madala sa isang
wastong kaugnayan sa Diyos at sa espirituwal na Hukbo.
Ang mga komento ay tila allegorical.
Ang mahalaga ay ang sumunod na ginawa ni Yahovah elohim. Pumatay siya ng mga
baka upang gumawa ng damit mula sa mga balat para sa lalaki at babae.
Ipinaliwanag ni Sforno kaugnay sa tanong ng kahubaran na dahil ang kanilang
mga gawa ay para sa paglilingkod sa lumikha sa kanila, at hindi para sa
kasiyahan ng pagnanasa, ang kanilang mga gawa ng pakikipagtalik ay kasing
inosente ng pagkain at pag-inom (Soncino).
Naniniwala si Rashi na ang mapang-akit na payo ni Satanas ay napukaw nang
makita silang nagtatalik nang walang itinatago. Pinaniniwalaan ni Sforno na
ang ahas ay simbolo ng manunukso (Satanas).
Hindi rin nauunawaan ng mga rabinikong komentarista ang mga konsepto na
espirituwal na namatay si Adan at, samakatuwid, ang Mesiyas ay
kinakailangang mamatay bilang hain para sa mga kasalanan ng sanlibutan, sa
ilalim ng pagsuway ni Adan.
Narito mayroon tayong pagkakasunod-sunod na sinimulan ni Yahovah elohim ang
paghahain ng mga hayop para sa pananamit ng mga tao. Kaya, ang pagpatay dito
ay purong para sa kapakinabangan at sinimulan sa pamamagitan ni Yahovah
elohim ang nakabababa ng Awit
45:6-7. Kaya naman, pinahintulutan ng Diyos at ni Jesucristo ang paggamit sa
mga alagang hayop mula pa noong simula ng kasaysayan ng tao. Walang
kasalanan na maaring iugnay kay Yahovah Elohim sa gawaing ito. Kaya't ang
gawaing ito ay pinagtibay at itinatag para sa sangkatauhan, na kanilang
ginamit, tulad ng ating nakikita sa arkeolohiya.
Ang paggamit ng mga baka o mga alagang hayop ay naging malinaw sa insidente
nina Cain at Abel. Ang mga baka ay
inalagaan bilang mga kawan at si Abel ay isang pastoralista o pastol
bilang tagapag-alaga ng mga tupa. Si Cain naman ay isang magsasaka. Parehong
lumapit sina Cain at Abel sa Panginoon na may mga handog. Kaya naman, ang
mga hain ng ani ay naitatag na kasama ni Adan. Kaya nauuna ang mga
kapistahan ng ani bago ang Sinai, tulad ng Sabbath.
Dinala ni Abel ang mga panganay ng kanyang kawan at ang taba niyaon. Kaya,
ang paghahandog ng mga unang bunga at ang taba ng mga hain ay itinatag na
mula pa sa simula.
Tinanggihan si Cain sa
kanyang handog. Kaya, ang kalamangan ng buhay na hain ay itinatag dito.
Ang pananaw na ang mga taong ito ay mga vegetarian ay imposibleng
mapanatili. Ang Genesis 4:7 ay nagtutukoy ng kasalanan kay Cain sa pagtanggi
sa kanyang handog. Isinasalin ng Targum ang teksto sa isang pinahabang
pagpapakahulugan.
If thou will amend
thy ways, thy sins shall be remitted; but if thou will not amend thy ways,
thy sin awaits thee for thy day of judgment, for thou wilt be punished if
thou does not repent; but if thou repentest, it shall be forgiven thee
(Soncino).
Si Cristo ay siya ring kahapon, ngayon at bukas. Mahirap isipin na
magtatatag siya ng isang sistema at babaguhin ito kaagad, ipagbabawal ang
paggamit ng mga hayop pero papatayin ang mga hayop na kanyang ipinagkaloob
sa kanila para sa pananamit, kung hindi ito tinakda bilang isang patuloy na
pagpapatupad. Ito ay talagang isang patuloy na sistema at ang pag-aalaga ng
mga hayop, pagpatay, at pagkonsumo sa mga ito ay bahagi ng parehong
kabihasnan bago ang baha at pagkatapos ng baha.
Ang buong Adamikong sistema hanggang kay Noe ay ibinigay, at naunawaan, ang
pagkakaiba ng malinis at maruruming hayop. Naunawaan ito nina Adan at Abel
at nanatili itong buo sa panahon ni Noe.
Pinatay ni Cain si Abel at ipinagkait sa kanya ang pagpapayaman ng ani ng
lupa. Ang salita para sa dugo dito ay nasa maramihan. Samakatuwid dumadaing
ang mga dugo ni Abel. Ito ay tumatalakay sa dugo ni Abel at sa kanyang mga
potensyal na mga inapo (Naniniwala si Rashi na siya ay sinugatan nang
maraming beses na siya ay naubusan ng dugo hanggang sa mamatay mula sa
maraming sugat).
Ang salungatan sa pagitan ng nilalang bago si Adan at ang mga inapo ni Cain
at ang mga inapo ni Seth (ang sumunod na anak na lalaki ni Adan) at ang iba
pang inapo ni Adan ay nagpapatuloy.
Ang hidwaan at
kasamaan ay nagresulta sa desisyon na puksain ang aspetong ito ng nilalang.
Hindi ito pagkakamali ng Diyos; ito ay resulta ng pakikialam sa paglalang ng
Hukbo sa pagtatangkang sirain ang plano ng Diyos. Karamihan sa mga nilalang
ay naglaho sa yugtong ito (Gen. 6:7,13).
Ang susunod na yugto ay ang pangangalaga ng mga hayop sa pamamagitan ni Noe.
Iniutos kay Noe na kumuha ng dalawa sa bawat uri na ipapasok sa daong at
isang pangkaraniwang rasyon ng pagkain para sa konsumo ng lahat ng mga hayop
sa loob ng daong.
Hindi ito nangangahulugan na ang buong sistema bago
ang baha ay kumakain ng parehong pagkain tulad ng sa mga hayop at sila ay
mga vegetarian. Ang ibig sabihin nito ay, habang nasa loob ng daong, ang
pagkain ng lahat ay pare-pareho
at walang dapat patayin sa loob ng isang limitadong espasyo.
Genesis 6:17-22
Ako'y magpapadagsa ng baha ng tubig sa ibabaw ng lupa upang lipulin
ang lahat ng laman na may hininga ng buhay sa ilalim ng langit. Ang lahat na
nasa lupa ay mamamatay. 18Ngunit itatatag ko ang aking tipan sa
iyo. Ikaw ay sasakay sa daong, ikaw, ang iyong mga anak na lalaki, ang iyong
asawa, at ang mga asawa ng iyong mga anak na kasama mo. 19At sa
bawat nabubuhay sa lahat ng laman at magsasakay ka sa loob ng daong ng
dalawa sa bawat uri upang maingatan silang buháy na kasama mo. Dapat ay
lalaki at babae ang mga ito. 20Sa mga ibon ayon sa kanilang uri,
sa mga hayop ayon sa kanilang uri, sa bawat gumagapang sa lupa ayon sa
kanilang uri, dalawa sa bawat uri ang isasama mo upang ang mga iyon ay
manatiling buháy. 21At magbaon ka ng lahat na pagkain at imbakin
mo, at magiging pagkain para sa inyo at para sa kanila.” 22Gayon
ang ginawa ni Noe; ginawa niya ang ayon sa lahat ng iniutos sa kanya ng
Diyos. (AB01)
Genesis 7:1 ff. ay nagpatuloy na direktang nagpapaliwanag na ang malinis na
hayop ay dapat kunin sa tigpipitong pares at ang hindi malinis ay dalawa o
isang pares.
Genesis 7:1-3
At sinabi ng Panginoon kay Noe, “Ikaw at ang iyong buong sambahayan
ay sumakay sa daong sapagkat nakita kong ikaw lamang ang matuwid sa harap ko
sa lahing ito. 2Kumuha ka ng tigpipito sa bawat malinis na hayop,
lalaki at babae; at dalawa sa mga hayop na hindi malinis, lalaki at babae.
3Kumuha ka ng tigpipito sa mga ibon sa himpapawid, lalaki at
babae; upang panatilihing buháy ang kanilang uri sa ibabaw ng lupa. (AB01)
Walang mungkahi na kailangan ni Noe na ipaliwanag sa kanya ang konsepto ng
malinis at hindi malinis. Ni wala ring anumang mungkahi na hindi niya alam
ang buong lawak at saklaw ng paglalang sa bagay na ito. Ang mungkahi na ang
tekstong ito ay nagpapahiwatig na ang pagkonsumo ng mga hayop ay naganap
pagkatapos ng baha ay hindi rin suportado ng Bibliya sa pamamagitan ng
pagiging likas na tagapag-alaga ng hayop ng mga anak ni Adan o ng ating
nalalaman tungkol sa panahon bago ang baha sa pamamagitan ng arkeolohiya.
Natagpuan natin ang mga bangkay ng tao sa panahong ito at natagpuan natin
ang malawak na talaan ng mga uri ng mga tao. Walang katibayan na ang mga
lipunan ay vegetarian. Sa katunayan, ang ebidensya ay malinaw na nagpapakita
na sila ay hindi vegetarian. Ang pinakamatandang tao na natagpuan sa yelo
(sa Italian Alps) mula c. 3000+ BCE ay may mga kasuotang balat, isang ulo ng
palakol na yari sa tanso at nagmula sa isang malaking pamayanan ng mga
mangangaso at tagapagtipon ng pagkain.
Ang mga vegetarian apologist sa panahong ito ay binabalewala ang lahat ng
kilalang ebidensya. Ang kanilang mga pahayag ay salungat sa Bibliya at sa
arkeolohiya.
Alam natin mula sa mga talaan ng sinaunang Egipto na ang karne at mga ibon
na hinuhuli para sa palaro pati na rin ang kalapati, batobato at gansa ay
kinakain.
Ang mga gansa ay makikita
sa libingan ni Itet c. 2560 BCE sa Lumang Kaharian.
Ang mga manok ay hindi pa kilala hanggang sa Bagong Kaharian at marahil ay
naging karaniwan lamang sa panahon ng Romano (Baines at Malek
Atlas of Ancient Egypt, Time-Life Books, 1994, pp. 8,19). Habang ang
pagsasaka gamit ang patubig ay nagsimula sa tinatawag na huling panahon ng
Neolithic sa Mesopotamia, mayroong nakitang pangunahing lipunan na mga
kumakain ng karne na mga nomadikong pastoralista at mga mangangaso at
tagapagtipon ng pagkain na may katibayan ng pangangalap ng mga damo para sa
mga butil. Kitang-kita ang agrikultura sa pre-dinastikong panahon
sa mas kanlurang bahagi ng Egipto sa kahabaan ng Mediterranean,
ngunit tila ang pagbabago ng klima patungo sa tagtuyot ang nagtulak sa
karamihan ng mga tao sa Lambak ng Nilo para sa mga layuning pang-agrikultura
(ibid., p. 14).
Habang ang Hilagang Africa sa paligid ng pre-dinastikong Egipto ay
pangunahing binubuo ng mga mangangaso at tagapagtipon ng pagkain o pastol,
ang agrikultura ay naitatag doon sa panahon ng Lumang Kaharian. Walang
anumang katibayan na ang alinman sa mga sibilisasyon mula Mesopotamia
hanggang Hilagang Africa ay vegetarian. Sa katunayan, ang ebidensya ay
humahadlang sa gayong paggigiit. Ang magmungkahi na ang mga anak ni Adan,
hindi tulad ng ibang mga pastoralista, ay isang lahi ng mga pastoralista na
nagpapastol ng mga hayop ngunit hindi nila kinakain, ay kakaibang
pangangatwiran. Malinaw sa Bibliya na ang paghahain ay itinatag kay Adan at
isinagawa ni Abel. Ang mga kategorya ng malinis na hayop ay dapat,
samakatuwid, ay naitatag na. Hindi pinahihintulutan o tinatanggap ng Diyos
ang paghahain ng maruruming hayop, gaya ng nalalaman natin mula sa kautusan.
Ang magmungkahi na ang pamilya ni Adan ay magpapastol ng mga kawan,
nagpasimula ng paghahain at pagkatapos ay itinapon ang mga hain nang hindi
kinakain ang mga ito ay napakawalang katotohanan na hindi ito maaaring
seryosohin. Higit pa rito, ang buhay ng nomadikong pastoralista ay
humahadlang sa vegetarianismo bilang isang posibleng pamumuhay. Gayundin ang
barbed wire at mesh ay hindi pa naiimbento.
Ang
mga handog sa pagsasaka ni Cain ay hindi gaanong katanggap-tanggap sa Diyos.
Ang mga argumento na iniharap tungkol sa
vegetarianismo bago ang pagbaha ay galing sa mga taong may kaunti o
walang karanasan sa agrikultura at pag-aalaga ng hayop at hindi pinapansin
ang mga malinaw na salita ng mga teksto sa Bibliya.
Noe at ang Baha
Sinunod ni Noe ang Diyos at gumawa ng daong at inilagay ang mga hayop na
ibinilin sa kanya sa loob ng daong. Ang mga kategorya ng mga baka at mga
hayop ay ginagamit din sa teksto sa Genesis 7:14 ff.
Nagsimula ang baha noong ikalabing pitong araw ng ikalawang buwan ng ika-600
taon ni Noe. Ang baha ay tumagal ng apatnapung araw o hanggang sa
ikadalawampu't pitong araw ng ikatlong buwan. Hindi humupa ang tubig
hanggang sa unang bahagi ng Nisan nang sumunod na taon. Noong ikadalawampu't
pito ng Nisan nang sumunod na taon ang lupa ay natuyo.
Ang unang ginawa ni Noe pagkatapos ng baha ay ang pagtatayo ng altar at
paghahain ng bawat malinis na hayop at ng bawat malinis na ibon. Ang gawaing
ito ay ikinalugod ng Diyos. Mula sa puntong ito ay ginawa ang pangako na
habang ang lupa ay nananatili ang mga pag-aani, ang panahon ng pagtatanim,
lamig at init, tag-araw at taglamig, araw at gabi ay hindi titigil.
Ang Kautusan
Itinatag ng Diyos ang mga Kautusan ng mga unang bunga kay Adan at ito ay
iningatan kay Noe at sa kanyang mga inapo. Ang paghihimagsik pagkatapos ng
baha kasama si Nimrod at ang sistema ng Babylonian ay hindi nakasira sa
integridad ng kautusan. Binigyan si Abraham ng pangako dahil kaibigan siya
ng Diyos. Ang kanyang bayan ay napunta sa pagkaalipin dahil sa mga ginawa ng
mga patriyarka sa Palestina. Sila ay dumami sa ilalim ng kahirapan at
inilabas sa Exodo sa ilalim ni Moises upang sila ay maging Kanyang bayan at
liwanag sa mga bansa.
Inilabas ng Diyos ang Israel mula sa pagkaalipin na may hain.
Ang hain na iyon ay tumutukoy sa Mesiyas.
Ang Israel noon ay hindi o nilayon na maging vegetarian. Ang buong kautusan
ng mga pagkain at mga unang bunga ay muling inilabas kay Moises sa Sinai.
Ang mga kautusan sa pagkain tungkol sa mga karne ay matatagpuan sa Levitico
11 at Deuteronomio 14. Ang mga dahilan at ang mga pagbabawal hinggil sa mga
tuntuning ito ay nasasaklaw sa araling
Ang Mga Kautusan sa Pagkain (No. 15).
Ang pagkasaserdote ng Israel ay may kinalaman sa paghahain. Ang mga pahayag
ng mga pilosopong Judio at mga kabbalista tungkol sa paghahain, na tila
kasama ang ilan sa kanilang mga tanyag na rabbi, ay mga pahayag na
kumukuwestiyon sa kapwa kalikasan ng Diyos at sa regularidad ng
pagkasaserdote.
Ang susunod na yugto sa kakaibang rabinikal na prosesong ito ng pagiging
karapat-dapat sa mga tagubilin ng Diyos ay may kinalaman sa mga utos tungkol
sa pag-aalis ng dugo. Ang mga argumento para sa vegetarianismo, sa hanay ng
mga rabinikal na awtoridad, ay interesante ngunit binabalewala ang layunin
ng propesiya.
Ang mga rabbi na sumusuporta sa planong ito ng vegetarian ay tila ganito ang
kanilang pangangatuwiran:
1.
Ang kamatayan ay
pumasok sa sanlibutan dahil sa pagsuway nina Adan at Eva.
2.
Ang pagkonsumo ng
mga karne ay hindi naisakatuparan hanggang kay Noe.
3.
Ang sangkatauhan ay
lalong naging masama ang kalagayan sa panahong ito.
4.
Ibinigay ang
pahintulot na kumain ng karne pagkatapos ng baha.
Ganto ang lohika, pansamantala lamang pala ang pahintulot kumain ng karne.
Ang mga batayan para dito ay ganito:
Mahirap isipin na
ang Lumikha na nagplano ng mundo ng maayos at isang perpektong paraan para
mabuhay ang tao ay dapat, makalipas ang maraming libong taon, makita na mali
ang planong ito (R. Abraham Isaac Hacohen Kook
A Vision of Vegetarianism and Peace,
ed. R. David Cohen).
Ang lohika ay tama. Ang batayan ay mali. Tulad ng alam natin, ang Diyos ay
di-nababago at gayon din ang Mesiyas. Ang Diyos ay hindi nagbabago (Mal.
3:6). Si Cristo ay siya ring kahapon, ngayon at bukas (Heb. 13:8). Ang
baguhin ang kautusan na tinutukoy sa Hebreo 7:12 ay patungkol sa
metathesis ng kautusan na nagtatag ng pagkasaserdote sa mga hinirang
ayon sa orden ni Melquisedec. Ang pagbabago ay may kinalaman din sa hain.
Walang sinabi o ipinahiwatig tungkol sa pagkonsumo ng mga karne na inalis;
sa katunayan, ang kabaligtaran ang nangyari.
Si Kook ay may maling pananaw na si Adan at ang kanyang mga anak ay hindi
kumain ng karne. Kaya't nakikita niya na lohikal na nagsasangkot ito ng
hindi pagkakatugma sa pagbibigay at aplikasyon ng kautusan ng Diyos. Mali
niyang ipinapalagay na vegetarianismo ang sistema sa simula. Samakatuwid,
muli itong magiging sistema sa huli. Kaya't dumating siya sa konklusyon na
ang pagkain ng karne ay, samakatuwid, isang pansamantalang pagkakamali ng
Diyos. Kaya't iniuugnay niya sa Diyos ang pabago-bago na nais niyang iwasan.
Ang lihis na proseso ng pangangatwiran sa Judaismo ay nagpapatuloy sa
pangangatwiran ni R. Samuel Dressner.
Ang
pag-aalis ng dugo na itinuturo ng kashrut ay isa sa pinakamakapangyarihang
paraan upang patuloy tayong magkaroon ng kamalayan sa pagpayag at kompromiso
na sa katunayan ay ang buong pagkain ng karne. Muli itong nagtuturo sa atin
ng paggalang sa buhay.
Dinadala naman ito ni Moses Cassuto sa sobrang layo na katwiran sa
pamamagitan ng pagsasabing:
Tila ang Torah sa prinsipyo ay sumasalungat sa pagkain ng karne. Nang
payagan sina Noe at ang kanyang mga inapo na kumain ng karne ito ay isang
pahintulot na may kondisyon na hindi dapat kainin ang dugo.
Ang ganitong pangangatwiran, na nag-uugnay sa kapritso sa mga kautusan ng
Diyos, ay hindi pinagtuunan ng pansin ang layunin ng mga seksyon na may
kinalaman sa pagiging likas na tagapag-alaga ng hayop ng mga anak ni Adan at
nagpapakita ng kamangmangan sa siyentipikong batayan ng mga kautusan sa
pagkain.
Ang problema dito ay nasa kaalaman nina Cassuto, Dressner, at Kook, hindi sa
lohika at pagkakaugnay-ugnay ng Torah. Ang mistikal na tradisyong ito ay
nagmula sa mga sistemang pasalitaa na nasa labas ng kautusan ng Diyos at
pumasok sa Kabbalah mula sa mga kulto ng misteryo. Ang mga taong ito ay mga
vegetarian na nagtatangkang bigyang-katwiran ang kanilang pagkaligaw sa
Torah sa kabila ng nakasulat na kautusan at ng ebidensyang sumasalungat
dito. Sila’y, maaring, may kaunting palusot kaysa sa Cristiano para sa
ganitong lihis na pananaw ngunit ang Banal na Espiritu ay nagbibigay ng
malinaw na patnubay tungkol sa maling doktrinang ito sa pamamagitan ni
Cristo at ng mga apostol.
Propesiya at Mga Karne
Ginamit nila ang Isaias para suportahan ang isang milenyal na vegetarianismo
sa ilalim ng Mesiyas.
Isaias 11:6-9 At ang
asong-gubat ay maninirahang kasama ng kordero, at mahihigang kasiping ng
batang kambing ang leopardo, ang guya, ang batang leon, at ang patabain ay
magkakasama; at papatnubayan sila ng munting bata. 7Ang baka at
ang oso ay manginginain; ang kanilang mga anak ay mahihigang magkakasiping;
at ang leon ay kakain ng dayami na gaya ng baka. 8Ang batang
pasusuhin ay maglalaro sa lungga ng ahas, at ang batang kahihiwalay sa suso
ay isusuot ang kanyang kamay sa lungga ng ulupong. 9Hindi sila
mananakit o maninira man sa aking buong banal na bundok: sapagkat ang lupa
ay mapupuno ng kaalaman ng Panginoon, gaya ng tubig na tumatakip sa dagat.
(AB01)
Binibigyang-diin ang katotohanan na ang leon ay kakain ng dayami gaya ng
baka. Ang guya at ang batang leon sinamahan ng patabain ay magkakasama.
Hindi sila mananakit o maninira sa buong banal na bundok ng Diyos. Dalawang
bagay ang maliwanag dito. Ang lugar ay Sion at ang guya at ang patabain at
ang baka ay binanggit. Ang isang pansakang baka ay isang kinapon na toro at
kaya’t ang pag-aalaga ng hayop ay patuloy pa ring ginagawa.
Ang
patabain ay isang hayop na pinapalaki sa kulungan para sa karne.
Ang salita ay SHD 4806 merîy’ na nangangahulugang pinapakain o matabang
baka. Ito rin ang salitang matatagpuan sa Ezekiel 39:18. Ang kaganapang ito
sa Ezekiel ay sa Pagparito at pagkatapos ay nagpapatuloy (sa Ezek. 40) upang
harapin ang pagpapanumbalik ng paghahain sa panahon ng Milenyo (Ezek.
40:38-43; 43:18-27; 44:6-8; 45:13-25; 46:1-8).
Ang mga handog na ito ay magaganap sa mga Sabbath at mga Bagong Buwan (Ezek.
46:3).
Ang mga hain ng mga tao ay iluluto sa mga kusinang
nakalaan para sa layunin sa Templo (Ezek. 46:24).
Bukod pa sa karne ng hain na niluto sa Templo, ang mga ilog ay itatatag mula
sa tubig ng bundok ng templo, at ang mga isda ay mahuhuli doon ng mga
mangingisda sa tabi ng dagat mula sa Engedi hanggang Eneglaim. Ang mga
dakong maburak at lumbak doon ay gagamitin sa pagkuha ng asin. Bukod pa sa
mga karne na ito ay ang mga punongkahoy sa pampang ng ilog. Ang mga
punongkahoy ay may iba't ibang uri na mamumunga bawat buwan. Ang kanilang
mga dahon ay para sa pagpapagaling ng mga bansa (Ezek. 47:9-12).
Ang teksto mula sa Amos 9:14 ay maaring makita sa konteksto ng isang malawak
na sistema at hindi lamang sa pagkakatakda ng limitadong uri ng pagkain.
Higit pa dito, ipinapakita ng Amos 9:13 ang pagkonsumo ng alak bilang
pangako ng Milenyo.
Amos 9:13
“Ang mga araw ay dumarating,” sabi ng Panginoon, “na aabutan ng
nag-aararo ang nag-aani, at ng tagapisa ng ubas ang nagtatanim ng binhi; ang
mga bundok ay magpapatulo ng matamis na alak, at lahat ng mga burol ay
matutunaw. 14At aking ibabalik ang kapalaran ng aking bayang
Israel, at kanilang muling itatayo ang mga wasak na bayan, at titirahan nila
iyon, at sila'y magtatanim ng ubasan, at iinom ng alak niyon; gagawa rin
sila ng mga halamanan, at kakain ng bunga ng mga iyon. (AB01)
Ang pag-aalaga ng hayop na may kinalaman sa paggawa ng gatas ay makikita rin
mula sa Joel 3:18.
Joel 3:18
“At sa araw na iyon, ang mga bundok ay tutuluan ng matamis na alak,
at ang mga burol ay dadaluyan ng gatas, at ang lahat ng batis ng Juda ay
dadaluyan ng tubig; at isang bukal ay lalabas mula sa bahay ng Panginoon, at
didiligin ang libis ng Shittim. (AB01)
Malinaw na ipinapakita ng Zacarias 14 na sa pagpapanumbalik sa milenyal ang
mga kapistahan ay gaganapin at ang mga bansa ay magpapadala ng kanilang mga
kinatawan sa Jerusalem o sila ay parurusahan (Zac. 14:16-19). Ang teksto ay
patuloy na nagpapakita ng malinaw na paghahain at pagkonsumo ng karne sa
panahon ng Milenyo sa ilalim ng Mesiyas.
Zacarias 14:20-21
Sa araw na iyon ay isusulat sa mga kampanilya ng mga kabayo, “Banal
sa Panginoon.” Ang mga palayok sa bahay ng Panginoon ay magiging gaya ng mga
mangkok sa harapan ng dambana; 21at bawat palayok sa Jerusalem at sa Juda ay
magiging banal sa Panginoon ng mga hukbo, upang lahat ng mag-aalay ay
gamitin ang mga iyon sa paglalaga ng laman ng handog. Hindi na magkakaroon
pa ng Cananeo sa bahay ng Panginoon ng mga hukbo sa araw na iyon. (AB01)
Ang teksto ng Bibliya samakatwid ay mayroong hindi pabago-bago at malinaw na
mensahe ng pinahintulutang pagkonsumo ng karne mula kay Adan hanggang sa
katapusan ng Milenyo. Kaya ang Diyos ay hindi nagbabago at ang sistema ay
sigurado at makatarungan. Ang Vegetarianismo ay walang pahintulot sa
alinmang seksyon ng Lumang Tipan. Ang mga rabbi na nagsasabing dapat sundin
ito ay ginagawa ito sa harap ng malinaw na Kasulatan na laban dito. Ang
kanilang mga argumento ay mga paratang laban sa mga kautusan at kalikasan ng
Diyos. Sa katunayan ang mga ito ay mga pagbibintang laban sa katarungan at
integridad ng Panginoon ng mga Hukbo at ng Mesiyas.
Ang Mensahe ng Bagong Tipan
Malinaw na si Cristo ay hindi isang vegetarian. Ipinangilin niya ang Paskuwa
(Mat. 26:17-19; Mar. 14:12-16; Luc. 2:41; 22:8-15; Juan 2:13,23; 6:4; 11:55;
18:28,39; 19:14) kung saan kailangan ang pagkonsumo ng karne (Ex. 12:11-13)
at ito mismo ang Paskuwa (Luc. 22:11).
Tinupad ng mga apostol ang mga kautusan sa pagkain at ang pagkain ng karne.
Kaya, walang pagtanggal ng mga karne mula sa Pentecostes. Ang Mga Gawa 10 ay
ginamit upang subukang ipakita ang pagpapalawig ng mga kategorya ng mga
pinapayagang karne (tingnan ang araling
Ang Mga Kautusan sa Pagkain (No. 015))
ngunit hindi maaaring ipakahulugan sa anumang paraan na pinapayagan ang
vegetarianismo. Sa katunayan, ang paliwanag ng tekstong iyon ay upang
ipakita na ang pagbabagong loob ay pinalawig sa mga Gentil gaya ng
ipinaliwanag mismo ni Pedro.
Karneng Inihain sa mga Diyos-diyosan
Ang mas masalimuot na talata na may kinalaman sa mga karne ay tungkol sa
karne na inihain sa mga diyos-diyosan. Ang teksto sa Roma 14:1-4 ay
pinaniniwalaan na pinayagan ang pagsasagawa ng vegetarianismo sa loob ng
Cristianismo, ngunit bilang isang mas mahinang anyo ng Cristianismo. Ito ay
isang maling pagpapakahulugan. Ang abstinence sa karne dito ay hindi batay
sa mga dahilan na ibinigay ng mga vegetarian, na mga paratang laban sa
Diyos. Ang dahilan dito ay batay sa pagpapalagay na ang karne ay maaaring
inihain sa mga diyos-diyosan. Kaya, ang abstinence dito ay upang hindi
lumabag sa kautusan, tungkol sa pagkonsumo ng pagkaing inihain sa mga
diyos-diyosan.
Roma 14:1-4 Ngunit ang mahina sa pananampalataya ay tanggapin ninyo, hindi
upang mag-away tungkol sa mga kuru-kuro.
2May taong naniniwala na
makakain ang lahat ng mga bagay; ngunit ang mahina ay kumakain ng mga gulay.
3Huwag hamakin ng kumakain ang hindi kumakain; at ang hindi kumakain ay
huwag humatol sa kumakain; sapagkat sila'y tinanggap ng Diyos. 4Sino kang
humahatol sa alipin ng iba? Sa kanyang sariling panginoon siya ay tatayo o
mabubuwal. Subalit siya'y patatayuin, sapagkat magagawa ng Panginoon na
siya'y tumayo. (AB01)
Ang teksto sa Roma 14:6 ay pinalawig upang isama ang isang seksyon na wala
sa mga sinaunang teksto.
Roma 14:6
Ang
taong nagpapahalaga sa isang araw ay nagpapahalaga noon sa Panginoon.
Ang hindi nagpapahalaga sa isang araw
ay hindi nagpapahalaga noon sa Panginoon. Siya na kumakain ay kumakain
para sa Panginoon sapagkat nagpapasalamat siya sa Diyos. Siya na hindi
kumakain ay hindi kumakain para sa Panginoon at nagpapasalamat siya sa
Diyos. (SND)
Ang tekstong Ang hindi nagpapahalaga
sa isang araw ay hindi nagpapahalaga noon sa Panginoon ay tinanggal mula
sa mga teksto (tingnan ang Companion Bible, n. to v. 6). Ang teksto ay
patungkol sa pagkaing inihain sa mga diyos-diyosan at kung ito ba ay marumi
o hindi. Ang pananaw sa iglesia
ay kung hindi ito alam, ituring na hindi ito inihain. Ang mas mahina sa
pananampalataya ay pinili na huwag talagang kumain nang sa gayon ay hindi
masira ang kanilang budhi. Kaya, ang anyo ng abstinence na ito ay hindi sa
batayan ng vegetarian ngunit sa mga batayan ng ipinapalagay na pagsamba sa
diyos-diyosan. Ginawa ito upang gawing marumi ang mga karne. Ang pananaw na
ito ay nagpapaliwanag sa isang teksto ni Pablo, na isa sa mga tekstong
binanggit sa 2Pedro, bilang nagdudulot ng kapahamakan ng indibidwal.
Roma 14:14-23
Nalalaman ko, at naniniwala akong lubos sa Panginoong Jesus na walang
anumang bagay na marumi sa kanyang sarili, maliban doon sa nagpapalagay na
ang isang bagay ay marumi, sa kanya ito ay marumi. 15Kung dahil
sa pagkain ay nasasaktan ang kalooban ng iyong kapatid, hindi ka na
lumalakad ayon sa pag-ibig. Huwag mong ipahamak dahil sa iyong pagkain ang
mga taong alang-alang sa kanila ay namatay si Cristo. 16Huwag nga
ninyong hayaan na ang inyong kabutihan ay masabing masama. 17Sapagkat
ang kaharian ng Diyos ay hindi ang pagkain at pag-inom, kundi ang pagiging
matuwid, kapayapaan, at ang kagalakan sa Espiritu Santo. 18Sapagkat
ang naglilingkod nang ganito kay Cristo ay kalugud-lugod sa Diyos, at
tinatanggap ng mga tao. 19Kaya nga sundin natin ang mga bagay na
magbubunga ng kapayapaan, at ang mga bagay na makapagpapatibay sa isa't isa.
20Huwag mong wasakin ang gawa ng Diyos dahil sa pagkain. Tunay na
ang lahat ng mga bagay ay malilinis; gayunman ay masama para sa iyo na sa
pamamagitan ng iyong kinakain ay matisod ang iba. 21Mabuti ang
hindi kumain ng karne, ni uminom ng alak, ni gumawa ng anuman na ikatitisod
ng iyong kapatid. 22Ang paniniwalang nasa iyo ay taglayin mo sa
iyong sarili sa harapan ng Diyos. Mapalad ang hindi humahatol sa kanyang
sarili dahil sa bagay na kanyang sinasang-ayunan. 23Ngunit ang
nag-aalinlangan ay hinahatulan kung kumakain, sapagkat hindi batay sa
pananampalataya; at ang anumang hindi batay sa pananampalataya ay kasalanan.
(AB01)
Ang tekstong ito ay hindi tumutukoy sa mga kategorya ng malinis at maruming
karne na ibinigay sa kautusan. Kung ito ay ganun, hindi maaaring maging
apostol ni Jesucristo si Pablo. Alam natin ayon sa agham na ang mga
kategorya ng pagkain ay nakabatay nang maayos. Bukod dito, alam natin na
sinusunod ng iglesia ang mga kategorya ng malinis at maruming karne sa loob
ng maraming siglo. Pagkatapos ng apostasiya, ang iglesia sa panahon ng
pag-uusig ay sinunod iyon at patuloy pa rin na sinusunod iyon. Kaya tiyak na
tinutukoy ni Pablo ang suliranin ng pagkaing inihain sa mga diyos-diyosan
kung hindi ay hindi siya nagsasalita ayon sa kautusan at patotoo (Is. 8:20).
Siya ay nagsasalita rin sa ibang pagkakataon tungkol sa
mga pagkain na dapat tanggapin na may pasasalamat. Kaya ang tekstong ito ay
tumutukoy sa kategorya ng pagkaing inihain sa mga diyos-diyosan. Ang mga
umiwas ay mahina sa pananampalataya. Gayunpaman, walang batayan ang ganitong
anyo na ito ng pagiwas dahil sa pagtigil ng naturang paghahain sa loob ng
maraming siglo.
Si Pablo ay binigyan ng malinaw na patnubay ng Banal na Espiritu sa dalawang
isyu na ito upang mapanatili sa usaping ito. Nagbigay siya ng isang pahayag
bago siya magkaroon ng patnubay at siya ay itinama sa kanyang pagkakamali.
Ang isa pa ay magiging seryosong suliranin sa Iglesia ng Diyos sa huling mga
araw at sa gayon ay kinakailangan ng malinaw na patnubay ng propesiya mula
sa Banal na Espiritu.
Ang mga Doktrina ng mga Demonyo sa mga Huling Araw
Ang mga doktrina ng mga demonyo sa mga huling araw ay tinalakay sa araling
Ang mga Doktrina ng mga
Demonyo sa mga Huling Araw (No. 48).
Ang dalawang doktrinang iginiit ng mga demonyo sa mga huling araw ay may
kinalaman sa pag-aasawa at vegetarianismo.
Nagsalita si Pablo tungkol sa pag-aasawa ngunit malinaw na wala siyang
patnubay mula sa Banal na Espiritu sa usaping iyon. Sa sumunod na nagsalita
siya sa mga usaping ito ay mayroon siyang malinaw na patnubay. Suriin natin
ang mga pahayag.
Sa kanyang liham sa mga taga-Corinto, nagbigay si Pablo ng isang opinyon na
sinabi niya iyon mismo; ay kanyang
opinyon at wala siyang utos mula sa Panginoon.
1Corinto 7:25-40 Ngayon, tungkol
sa mga dalaga ay wala akong utos mula sa Panginoon, ngunit ibinibigay ko ang
aking kuru-kuro bilang isa na sa pamamagitan ng habag ng Panginoon ay
mapagkakatiwalaan. 26Sa palagay ko, dahil sa kasalukuyang
kagipitan, makakabuti sa isang tao ang manatili sa kanyang kalagayan.
27Nakatali
ka ba sa asawa? Huwag mong sikaping mahiwalay. Ikaw ba ay malaya sa asawa?
Huwag kang humanap ng asawa. 28Ngunit kung ikaw ay mag-aasawa, ay
hindi ka nagkakasala, at kung ang isang dalaga ay mag-asawa, ay hindi siya
nagkakasala. Subalit ang mga tulad nila ay magkakaroon ng kahirapan sa buhay
na ito at sinisikap ko lamang na iligtas kayo. 29Mga kapatid, ang
ibig kong sabihin ay maigsi na ang panahon. Mula ngayon, ang mga lalaking
may asawa ay maging mga tulad sa walang asawa; 30at ang mga
umiiyak ay maging tulad sa mga hindi umiiyak, at ang nagagalak ay maging
tulad sa hindi nagagalak; at ang mga bumibili ay maging tulad sa mga walang
pag-aari, 31at ang mga may pakikitungo sa sanlibutan, ay maging
parang walang pakikitungo rito, sapagkat ang kasalukuyang anyo ng
sanlibutang ito ay lumilipas. 32Nais kong maging malaya kayo sa
pagkabalisa. Ang walang asawa ay nababalisa sa mga bagay ng Panginoon, kung
paano niya mabibigyang-kasiyahan ang Panginoon; 33ngunit ang may
asawa ay nababalisa sa mga bagay ng sanlibutan, kung paano niya
mabibigyang-kasiyahan ang kanyang asawa, 34at ang kanyang pansin
ay nahahati. Ang babaing walang asawa at ang dalaga ay nababalisa sa mga
bagay ng Panginoon, upang siya'y maging banal sa katawan at sa espiritu,
ngunit ang babaing may asawa ay nababalisa sa mga bagay ng sanlibutan, kung
paano niya bibigyang-kasiyahan ang kanyang asawa. 35Sinasabi ko
ito ngayon para sa inyong ikabubuti, hindi upang lagyan ko kayo ng silo,
kundi kung ano ang nararapat at upang kayo'y makapaglingkod sa Panginoon
nang walang sagabal. 36Ngunit kung ang sinuman ay nag-iisip na
hindi siya kumikilos ng nararapat sa kanyang nobya na sumapit na sa kanyang
hustong gulang, ay hayaang mangyari ang gusto niya, hayaan silang
magpakasal—hindi ito kasalanan. 37Subalit sinumang nananatiling
matibay sa kanyang puso, na hindi naman nangangailangan kundi napipigil niya
ang kanyang sariling pagnanais at ipinasiya sa kanyang puso na panatilihin
siya bilang kanyang nobya, ay mabuti ang kanyang ginagawa. 38Kaya't
ang magpakasal sa kanyang nobya ay gumagawa ng mabuti at ang umiiwas
mag-asawa ay gumagawa ng higit na mabuti. 39Ang babaing may asawa
ay nakatali habang nabubuhay ang kanyang asawa. Ngunit kung patay na ang
kanyang asawa, malaya na siyang makakapag-asawa sa kanino mang ibig niya,
lamang ay sa Panginoon. 40Ngunit batay sa aking kuru-kuro, siya
ay higit na maligaya kung mananatili siya sa kanyang kalagayan. At iniisip
ko rin naman na ako'y may Espiritu ng Diyos. (AB01)
Ang payong ito ni Pablo ay mali ngunit pinahintulutan dahil nagsisilbi ito
sa ibang layunin. Ito ay tama sa diwa kung saan ito ibinigay at nagsisilbi
sa tekstong ito bilang isang payo para sa mga naglilingkod sa Diyos. Bukod
dito, ito ay isang nakapagpapasigla na sipi para sa mga walang anak at mga
bating sa katotohanan o para sa pananampalataya. Sa panahong iyon may
malaking bilang ng mga bating (ang canon 21 ng the Apostolic Canons, ANF,
Vol. VII, p. 501 ay naghihikayat ng kanilang ordinasyon bilang mga obispo).
Kaya ang payo na ito ay tama dahil ito ay nagsilbi upang iangat ang mga
taong nasa kahinaan sa loob ng iglesia. Ang mga taong ito ay nananatili sa
pananampalataya at mayroon nang sapat na pagdurusa dahil sa kanilang kawalan
at nararapat itaas sa kanilang paglilingkod sa Diyos. Gayunpaman, hindi ito,
at hindi dapat, ituring bilang pagbabawal sa pag-aasawa sa loob ng iglesia.
Ang Banal na Espiritu ay namagitan dahil ang usaping ito at ang isa pa ay
magiging ng isang seryosong suliranin sa pananampalataya sa mga darating na
taon.
1Timoteo 4:1-5
Ngayon ay maliwanag na sinasabi ng Espiritu na sa mga huling panahon
ang iba'y tatalikod sa pananampalataya sa pamamagitan ng pakikinig sa mga
mandarayang espiritu at sa mga aral ng mga demonyo, 2sa
pamamagitan ng pagkukunwari ng mga nagsasalita ng mga kasinungalingan, na
ang mga budhi ay tinatakan ng nagbabagang bakal. 3Kanilang
ipagbabawal ang pag-aasawa at ipag-uutos na lumayo sa mga pagkaing nilalang
ng Diyos upang tanggapin na may pagpapasalamat ng mga nananampalataya at
nakakaalam ng katotohanan. 4Sapagkat ang bawat nilalang ng Diyos
ay mabuti at walang anumang dapat tanggihan, kung tinatanggap ito na may
pagpapasalamat; 5sapagkat ito ay pinababanal sa pamamagitan ng
salita ng Diyos at ng panalangin. (AB01)
Dito nilinaw ni Pablo na ang Espiritu ay hayagang nagsabi na ang mga
doktrinang ito ng mga demonyo ay magaganap sa mga huling araw. Nakikita
natin sila ngayon sa mas malaking sukat kaysa dati. Hanggang sa siglong ito,
ang mga doktrina ng mga demonyo ay may kinalaman sa celibacy, kung tawagin,
hindi lamang sa loob ng Orthodox at Iglesiang Romano Katoliko, kundi sa loob
ng Gnostic, Montanist, Manichean at ang tinatawag na Puritan, o sistemang
Cathar, sa loob ng maraming siglo. Ang vegetarianismo at abstinence sa alak,
sa kabilang banda, ay limitado lamang sa mga Gnostics, Montanists,
Manicheans at ang Cathari at sa kanilang mga tagapagmana. Ang mga sektang
ito ay humigit-kumulang naging anino ng Iglesia ng Diyos sa loob ng maraming
siglo, na kadalasang naghahatid ng pag-uusig dito.
Asceticismo ng Gnostic
Ang doktrina ng mga Ascetic ay orihinal na naroroon sa mga kulto ng Misteryo
at sa pamamagitan ng mga Pythagorean ay pumasok ang kaisipang Kanluranin.
Ang impluwensya ng mga Misteryo sa Hilagang Africa ay nakita na
naimpluwensyahan nito ang mga pang-ekonomiya at panlipunang mga grupo, na
lumitaw sa Alexandria bilang isang puwersang sumasalungat sa kautusan ng mga
Judio. Ang sistemang iyon ay tinawag na Gnosticismo mula sa terminong
gnosis o kaalaman, na inaangkin ng mga tagasunod nito ay nagmula sa
mahiwagang karanasan. Ito ay ascetic, tulad ng mga misteryo sa abstinence sa
mga karne. Ang isa pang kilusan ng Gnosticismo ay binuo sa Siria at gumawa
ng serye ng mga ascetic at kontra-kautusan na pag-iisip. Ang pinakasikat sa
kilusang ito ay si Simon Magus.
Ang dalawang dakilang pangkat ng Gnosticismo ay ang taga-Alexandria at ang
taga-Siria. Sa pangkat ng taga-Alexandria na kinabibilangan nina Basilides,
Valentine at ang Ophites, nakita natin ang Platonismo at ang teorya ng
emanasyon ang namamayani. Sa pangkat ng taga-Siria na binubuo nina
Saturninus, Bardesanes at Tatian, nakita natin ang Parsiismo at Dualismo ang
namamayani.
Kinaibahan sa dalawang pangkat na ito ay ang sistema ni Marcion na umusbong
sa Asia Minor. Sinasabi ni Schaff na ito ay sa pamamagitan ng pamana ni
Pablo at ang kanyang matinding mensahe ng malayang ebanghelyo sa pagsalungat
sa legalismo (tingnan ang Schaff, The
History of the Christian Church, Vol. 2, Eerdmans, Michigan, 1987
reprint, p. 459). Lumilitaw na mali ang pagkaunawa ni Schaff sa mensahe ni
Pablo sa bagay na ito (tingnan ang araling
Ang mga Gawa ng Kautusan na
Teksto - o MMT (No. 104) at ang serye ng
Kautusan
(No. 252-No. 263)).
Ang Gnosticismo ay lumitaw sa tatlong anyo depende sa sistema kung saan ito
mismo nakasanib. Ito ay ang mga Pagano, Judio at Cristiano na anyo. Kaya,
hindi nakakagulat na makahanap ng mga manunulat na Judio na sumusuporta sa
mga konsepto ng Gnostic ascetic mula sa Lumang Tipan, na sumasalungat sa
diwa ng kautusan at propesiya ng Lumang Tipan. Ang panghihimasok na ito ay
naganap sa pamamagitan ng Kabbalah at matatagpuan sa ilan sa kanilang mga
pinakakilalang rabbi. Ang tinatawag na mga manunulat na Judio at ang
tinatawag na mga manunulat na Cristiano ay parehong makakabuo ng mga
doktrinang ascetic sa paligid ng Bibliya na maling ginagamit ang Kasulatan
ay hindi na nakakagulat. Hindi nila itinataguyod ang mga doktrina ng
Bibliya; sinusuportahan nila ang kanilang parasitikong sistemang Gnostic, na
pinag-halo ang parehong sistemang kanilang pinagkukunan. Ang pagkilalang ito
ay pinakamahalaga sa pag-unawa sa mapanlinlang na kalikasan ng kanilang
teolohiya.
Pinaniniwalaan ni Schaff na ang mga Simonian, Nicolaitans, Ophites,
Carpocratians, Prodicians, Antitactes, at Manicheans ay kabilang sa isang
paganong uri ng mga Gnostic. Pinaniniwalaan niya si Cerinthus, Basilides,
Valentine, at Justin ay kabilang sa isang Judaismong uri at si Saturninus,
Marcion, Tatian, at ang Encratites sa isang Cristianong pangkat (ibid., p.
460). Ngunit tama naman ang kaniyang pagbabanggit na ang pagkakaiba ay
relatibo lamang. Ang lahat ng mga sistemang Gnostic ay pagano sa kanilang
katangian at salungat sa pinakadiwa kumpara sa dalisay na Judaismo ng Lumang
Tipan at ng Cristianismo ng Bagong Tipan. Sabi niya:
Ang Judaismo ng mga
tinatawag na Judaising Gnostics ay isang apocryphal lamang, maging sa bahid
man ng Alexandrian o Cabalistic (ibid.).
Sa tala 1 hanggang pahina 460, binabanggit niya si Gibbon na nakatuon lamang
sa kanilang kontra-Judiong katangian na naipapakita nito ang sariling
pagkontra sa Lumang Tipan. Ang isang mahalagang punto ay ang mga elemento ng
Kabbalist, na malawakang pumasok sa pilosopiyang Judio, ay naglalayong
impluwensyahan ang teolohiya ng Lumang Tipan ng asceticismo at ito ay
laganap sa Judaismo.
Hinati ni Schaff ang mga Gnostics sa tatlong dibisyon: ang speculative o
theosophic Gnostics kung saan pinag-grupo niya sina Basilides at Valentine;
ang practical at ascetic (Marcion, Saturninus at Tatian); at ang anti-nomian
kung saan pinag-grupot niya ang mga Simonians, Nicolaitans, Ophites,
Carpocratians, and Antitactes.
Si Simon Magus ay marahil ang pinakaunang mistikal na impluwensya sa
Cristianismo (Mga Gawa 8:4-24). Si Simon Magus ay nabautismuhan ni Felipe sa
Samaria mga bandang 40 CE at naghangad na makuha ang kapangyarihan ng
espiritu sa pamamagitan ng pera at tinanggihan ni Pedro. Si Justin Martyr,
na isa ring Samaritano, ay nagsabi na si Simon ay tubong Gitthon sa Samaria
(Apol. 1, 26). May isang lugar na
tinutukoy bilang Gittai, na tinatawag ngayong Kuryet Jit, malapit sa Flavia
Neapolis o Nablus, ang tahanan ni Justin Martyr (cf. Schaff, p. 461, fn. 2).
Gayunpaman naitala ni Josephus ang isang Judiong salamangkero na may
kaparehong pangalan na tubong Cyprus at isang kaibigan ng Procurator na si
Felix. Tila siya ay nagtatrabaho upang ihiwalay, mula sa kanyang asawa, si
Drusilla ang asawa ni haring Azizus ng Emesa, sa Siria.
Inaasahan ni Felix na mapangasawa siya (Antiquities
of the Jews XX, 7, 2). Ang kuwento ay magiging tungkol sa paglipat mula
sa Samaria patungong Siria upang makamit ang mga layunin ng procurator. Ang
bautismo sa iglesia ay lumalabas na isa lamang pamamaraan para kumita ng
pera. Ang terminong simony ay
ginagamit pa rin para sa kalakaran sa mga opisina ng iglesia.
Si Simon ay nagpakilala bilang isang emanasyon ng bathala at nakapag-akit ng
marami sa Samaria sa pamamagitan ng kanyang salamangka. Kaya't siya ay
lumalabas na isang sinaunang mistikong Judio, marahil ang sinundan ng
Kabbalismo na kumikilos sa labas ng mga limitasyon ng kapangyarihan ng
Judio. Kinilala siya ni Irenaeus bilang
tagapagturo at
pinagmulan ng lahat ng mga erehe
at lalo na ng mga Gnostic. Siyempre ito ay hindi tama dahil ang Gnosticismo
ay isang puwersa sa Ehipto matagal na bago pa ito. Ipinapakita nito na siya
ay isang Gnostic at may malaking kahalagahan sa kilusan; ngunit ang kanyang
Gnosticismo ay isang primitibong uri. Idineklara niya ang kanyang sarili
bilang isang pagkakatawang-tao ng mga espiritung lumikha ng mundo. Ang
kanyang kasama, ang dating patutot na si Helena ng Tiro, ay idineklara na
katawang-tao ng handang tumatanggap na kaluluwa ng mundo. Ang kanyang mga
tagasunod ay sinamba siya bilang isang henyo na magdadala ng kaligtasan
hanggang sa ikatlong siglo. Ang sekta ay imoral sa kanilang mga prinsipyo at
gawain. Itinala ni Justin Martyr na nakagawa siya ng ganoong impresyon sa
Senado at sa mga tao sa Roma na
pinarangalan nila siya ng banal na pagpupugay at nagtayo ng isang rebulto
para sa kanya, na sinasabi niyang nasa isang isla sa Tiber (Apol.
1. 26, 56). Ang lokasyon na ito ay hindi tama at nagdudulot ng kalituhan sa
estatwa, na natagpuan noong 1574, na may nakaukit na mga salitang
Semoni Sanco Deo Fidio sacrum etc.
Ito ay tumutukoy kay Semo Sancus o
Sangus na isang bathala ng
Sabine-Roman na hindi niya kilala (cf. Schaff, p. 462, fn. 1). Hindi naman
siyempre ito nangangahulugang na wala ng ibang naitayong monumento sa Roma
at maaaring ito ang dahilan ng paulit-ulit na pagkakamali nina Irenaeus (Adv. Her. 1. 23, 1) at Tertullian (Apol. 13) at gayundin ni Eusebius. Sinabi ni Schaff na si Hippolytus
na naninirahan sa Roma ay hindi binanggit ito (ibid.).
Ang mga Simonian ay tinatawag pa rin bilang isang
pangkalahatang termino para sa mga Gnostic sa ilang mga sulatin. Ang mga
sektang anti-nomian ay tatalakayin sa ibang pagkakataon. Ang mga sekta na
ito ay nagsagawa ng imoralidad at bilang ayon sa panuntunan ay hindi mga
ascetic sa parehong diwa ng mas malawak na mga grupong Gnostic at hindi rin
sila nagtagal dahil sa kanilang mga immoral na pamumuhay.
Ang Gnostic na si Cerinthus ay di-umano'y isang Judiong Egipcio na nag-aral
sa Alexandria sa ilalim ni Philo ayon sa isang tradisyon na nakolekta ni
Epiphanius. Iginiit ng tradisyong ito na isa siya sa mga huwad na apostol na
sumalungat kay Pablo at humiling ng pagtutuli sa iglesia (Gal. 2:4; 2Cor.
11:13).
Siya ay pinaniniwalaang sumalungat kay Juan na, di-umano, ay umalis sa isang
pampublikong paliguan sa kadahilanang ito ay maaaring mahulog habang nandoon
si Cerinthus. Itinuro niya ang paghihiwalay ng makalupang Jesus mula sa
makalangit na Cristo na bumaba sa kanya.
Ang pananaw na ito
ay pumapasok din sa pananaw ng Anticristo. Malakas ang kanyang paniniwala sa
Judaismo. Sinubukan ni Schaff na ilagay siya sa mga Ebionita (ibid., p.
465). Isa rin siyang chiliast o milenyalista, na nakasentro sa Jerusalem.
Hindi ito binanggit ni Irenaeus na siya mismo ay isang chiliast ngunit
naitala nina Caius, Dyonisius (kay Eusebius), Theodoret, at Augustin (cf.
Schaff, p. 466). Ito ang mga unang uri, na nagsama ng mga elemento ng
teolohiya ng iglesia ngunit nagsimulang baluktutin ang kanilang
interpretasyon nito batay sa mga pananaw ng Gnostics. Si Cerinthus ay
maaaring hindi iklasipika sa pangunahing sentro ng Gnostics na sobrang
kontra sa Lumang Tipan. Tila sinubukan niyang pahinain ito sa pamamagitan ng
pagiging malapit dito, pero mayroon din siyang mga kritiko mula sa mga
tinaguriang orthodox kalaunan. Ito ang nagwakas sa mga hindi tanggap na
paniniwala sa huling bahagi ng unang siglo.
Ang ikalawang siglong mga gurong Gnostic ay nagsimula sa panahon ng
paghahari ng emperador na si Hadrian (117-138 CE) kasama ang unang maunlad
na sistema, ang kay Basilides. Ang kanyang sistema ay monotheist sa halip na
dualist ngunit sa kalaunan ay sinubukan ng mga manunulat na gawin siyang
dualist.
Si Basilides ay gumawa ng teoretikal na pananaw tungkol kay Cristo, na bumuo
ng tatlong-bahagi na Cristo. Si Cristo ay itinuturing na anak ng unang
archon, anak ng pangalawang archon at anak ni Maria. Ang pagkakasundo ng mga
anak ng Diyos sa nilalang na Diyos na lampas sa pag-iral ay naganap sa
pamamagitan ng paglikhao kay Cristo mula sa mga archon na ito na subordinado
Niya. Ang kanyang mga tagasunod ay di-umano'y may maluwag na moralidad at
sinisira nila ang sistema ng kanilang tagapagtatag. Ang grupong ito ay
nanatili sa Egipto hanggang sa ikaapat na siglo, at ayon kay Sulpicius
Severus, ang ilan sa mga doktrina nito ay dinala sa Espanya ni Marcus ng
Memphis (cf. Schaff, p. 472).
Ang grupong ito kasama ang mga Ophite, mga Perate at mga Valentinian ay
madalas na sumasangguni sa Ebanghelyo ni Juan bago ang kalagitnaan ng
ikalawang siglo.
Si Valentine ay itinuring na pinakamahalaga sa mga Gnostic na teorista.
Itinuon ni Irenaeus ang kanyang gawain laban sa kanya. Ayon kay Hippolytus
siya ay isang Platonist at isang Pythagorean (Schaff, p. 472-3). Siya rin ay
isang Egipciong Judio na nag-aaral sa Alexandria (Epiph.
Her. XXXI. 2; cf. Schaff, p. 473).
Humiwalay siya sa iglesiang orthodox, ayon sa haka-haka ni Tertullian, dahil
sa ambisyon. Dumating siya sa Roma bilang isang pampublikong guro noong
panahon ng pontificate ni Hyginus (137-142 CE), nanatili doon hanggang sa
pontificate ni Anicetus (154 CE) (Iren.
III, 4,3). Ang mga Valentianian ay naging matatag bago pa man ang 140 CE at
nabanggit ni Justin Martyr (Syntagma
against all Heresies nawala ngunit naitala sa
First Apology). Ang Roma, bilang sentro ng imperyo, ay naging sentro
ng lahat ng sekta at heresiya.
Si Valentine o Valentinus ay kabilang sa mga una sa mga Gnostic na nagturo
sa Roma kasama sina Cerdo at Marcion.
Ito ay nagkaroon ng
malaking epekto sa ilang aspeto ng teolohiyang Cristiano. Siya ay itiniwalag
at namatay sa Cyprus bandang 160 CE (Schaff, p. 473). Iniisip ni Schaff na
ang iglesia ay napakatatag na upang maapektuhan pa, ngunit siya ay
nangangatwiran mula sa pananaw ng modernong orthodox. Ang mga pagbabagong
naganap sa pagitan ng mga panahon ni Hyginus at Anicetus ay lubos na
makabuluhan. Ang teolohiya ni Valentine ay sinusubukan na gamitin ang
biblikal na schema ng konseho ng tatlumpu, na kanyang inayos bilang
tatlumpung aeon na nagpapatuloy mula sa kalaliman. Si Cristo at ang Sophia o
Banal na Espiritu ang huli sa tatlumpu.
Ang pangkatn ni Valentinus ay nahahati sa dalawang sangay; isang
pang-silanganan at isang pang-Italya. Si Axionicos o Ardesanes (Bardesanes)
ay nagturo ng isang pneumatic at makalangit na katawan ni Jesucristo, dahil
ang Sophia o Banal na Espiritu ay dumating kay Maria. Ang pangkat
pang-Italya sa ilalim nina Heraclion at Ptolemy ay nagturo na ang katawan ni
Cristo ay psychical, at sa kadahilanang ito ang Espiritu ay bumaba sa kanya
sa bautismo.
Ang sektang ito ay mas malapit sa orthodox sa mga
tagasunod nito kaysa sa guro. Dito makikita natin ang pagsasama-sama ng mga
sistema.
Si Origen ay pinaratangan pa nga sila na hindi sapat ang paggamit nila ng
alegorya sa kanilang pagpapaliwanag sa Ebanghelyo ni Juan (Grabe
Spicil. II. 83-117; cf. Schaff, p. 479 fn. 2). Si Ptolemy, sa
Liham kay Flora, ay naniniwala na
ang paglikha ng mundo at ang Lumang Tipan ay hindi maaaring nagmula sa
pinakamataas na Diyos. Siya ay umaapela sa apostolikong tradisyon at sa Juan
1:18 sa bagay na ito. Ang Diyos ang tanging Mabuti (Mat. 19:17) at,
samakatuwid, ay hindi maaaring maging tagapaglikha ng sanlibutang may
napakaraming kasamaan. Ang pananaw na ito ay nagpapakita ng kakulangan ng
kaalaman sa Kasulatan sa kanilang bahagi at sa mga taong sumusuporta sa
pananampalatayang Cristiano sa pangkalahatan, kahit na sa maagang yugto
nito.
Ang isa pang alagad ng Valentinian na pangkat, si Marcos, ay nagturo sa Asia
Minor at sa Gaul noong ikalawang kalahati ng ikalawang siglo, ay isinanib
ang Pythagorean at Kabbalist na simbolismo ng numero sa mga teoryang Gnostic
ng pangkat. Sina Bardesanes ng Siria at ang kanyang anak na si Harmonius na
parehong mula sa Edessa, ay kinikilala bilang mga ama ng Syrian hymnology at
nagpapakita na walang bakas ng dualismo sa kanilang kosmolohiya.
Ang teoryang Gnostic ay lumitaw na lubos sa kanyang kontra-Judaismo at
biblikal na pagbatikos sa pamamagitan ni Marcion. Siya ang nanguna sa
oposisyon batay sa pangangatuwiran laban sa Lumang Tipan at sa mga Liham
Pastoral.
Hindi niya naunawaan ang pagkakaisa ng paghahayag ng Bibliya at itinuturing
niyang laban kay Cristo ang lahat ng naunang paghahayag. Ang pananaw na ito
ay nagbigay-daan sa modernong Cristianismong nakatuon sa Bagong Tipan, na
hindi rin nakakaintindi sa mga kautusan ng Diyos o nakakakita ng
pangangailangan o kaugnayan sa mga ito.
Ayon kay Schaff, si Marcion
ay kumakatawan sa
isang matinding anti-Judio at papunta sa maling pagsunod kay Pablo at isang
supranaturalismong mahika, na sa panatikong sigasig para sa isang dalisay na
primitibong Cristianismo, ay pinawawalang-saysay ang lahat ng kasaysayan, at
ginagawang isang biglaan, di-natural, parang multong anyo ang ebanghelyo (p.
483).
Si Marcion, anak ng obispo ng Sinope sa Pontus, ay itiniwalag ng kanyang
ama. Pumunta siya sa Roma noong kalagitnaan ng ikalawang siglo (c. 140-155
CE).
Kaya ang Roma ay naging sentro ng Gnosticismo kahit na wala itong itinatag
na alinman sa mga pangkat mismo. Siya ay itinuring nina Irenaeus, Justin
Martyr at Polycarp, bilang pangunahing erehe noong panahong iyon. Iginiit
niya ang dalawa o tatlong pangunahing pwersa. Ang mabuti o mapagpalang
Diyos, na unang ipinakilala ni Cristo; ang masamang bagay, na pinamumunuan
ng diyablo at kung saan ang paganismo o heathenismo (Schaff) ay nabibilang;
at ang matuwid na tagapaglikha ng mundo, na siyang di-sakdal na may
hangganan, galit na Yahovah ng mga Judio.
Ayon kay Schaff binawasan
ng ilang manunulat ang mga prinsipyo ni Marcion sa dalawa lamang.
Tinanggihan ni Marcion ang paganong teorya ng emanasyon, ang lihim na
tradisyon, at ang alegorikal na interpretasyon ng mga Gnostic. Wala siyang
Pleroma, Aeons, Dynamics, Syzigies, o nagpapakasakit na Sophia sa kanyang
sistema. Tinatanggihan niya ang unti-unting pag-unlad at
ang lahat ng bagay ay walang paghahanda, biglaan at pabigla-bigla.
Ang kanyang sistema ay mas kritikal at
rasyonal kaysa sa mistiko at pilosopiko (Schaff, p. 485). Pinaniniwalaan
niya na ang Cristianismo ay walang koneksyon sa nakaraan maging Judio o
pagano. Si Cristo ay hindi ipinanganak ngunit biglang bumaba sa Capernaum
noong ikalabinlimang taon ni Tiberio bilang tagapaghayag ng mabuting Diyos
na nagsugo sa kanya. Siya ay pinaniniwalaan na walang koneksyon sa Mesiyas
ng Lumang Tipan bagama’t tinawag niya ang kanyang sarili na Mesiyas bilang
pakikibagay (Schaff, pp. 486-486). Pinahintulutan nila ang mga babae na
magbautismo at nagturo ng haliling bautismo para sa mga patay (Schaff, p.
487).
Si Marcion ay isang marahas na anti-nomianist ngunit sa kabila nito ay
pinanghawakan niya ang mga klasikong doktrina ng Gnostic sa asceticismo.
Nagturo at nagsagawa
si Marcion ng pinakamahigpit na ascetic na disiplina sa sarili, na umiiwas
hindi lamang sa lahat ng pagdiriwang ng mga pagano, kundi pati na rin sa
pag-aasawa, karne, at alak. (Pinahintulutan niya ang isda). Hindi niya
nakita ang tunay na Diyos sa kalikasan gayundin sa kasaysayan.
Pinahintulutan niyang mabautismuhan ang mga may-asawa kung sila'y mamamanata
ng abstinence sa lahat ng pakikipagtalik (Tertullian I. 29; IV. 10 as noted
by Schaff p. 486).
Ang sekta ni Marcion ay kumalat sa Italya, Egipto, Hilagang Africa, Cyprus
at Siria. Ang kanyang mga alagad, na kinabibilangan nina Prepo, Lucanus (ang
Asiryano), at Apelles, ay pinahina ang pamamaraan ng pagsalungat sa
heathenismo at Judaismo marahil upang maimpluwensyahan sila. Ang kanilang
matinding moralidad at handang tanggapin ang pag-uusig ay nagpatunay na sila
ay isang panganib sa iglesia (tingnan ang Schaff, p. 487).
Nagtagal sila hanggang sa ikalimang siglo sa kabila ng
pagbabawal ni Constantine sa kanilang kalayaan sa pagsamba. Sila ay umiiral
pa noong ikapitong siglo nang ang konseho ng Trullan noong 692 ay naisip na
nararapat na gumawa ng probisyon para sa kanilang pagkakasundo (Schaff,
ibid.). Sunod nating narinig ang anyo ng kanilang disiplina pagkaraan ng mga
dalawang daang taon, kung saan ito ay kinilala na matagal nang nakatatag
(tingnan sa ibaba). Ang sistema sa gayon ay tuloy-tuloy sa paglipas ng mga
siglo.
Ang mga Manichean
Ang isa pa sa mga Cristianong sistema na tunay na tagapagmana nito ay ang
mga Manichean bagaman ang orthodoxy ay nagmana rin ng ilang aspeto ng mga
turo nito.
Itinuro ng mga Gnostic na ang bagay ay likas na masama. Ang pangunahing
motibo ng Gnosticismo ay upang alisin ang mga kautusan ng Diyos ng Lumang
Tipan. Ang Bagong Tipan lamang ang may anumang bisa at ang canon ay isinama
ang iba pang mga teksto, na may kamangha-manghang nilalaman.
Ang dualismo ng parehong Gnosticismo at ng mga sektang Cristiano ng mga
Manichean at ng Cathari o mga Puritan na sumunod sa kanila ay may dalawang
grupo, ang mga anak ng liwanag at ang mga anak ng kadiliman. Si Satanas at
ang kaharian ng kadiliman ay gumawa ng pag-atake sa kaharian ng liwanag.
Pinaniwalaan nila na si Adan, na may malakas na kislap ng liwanag, at si
Eva, ay ang nilikha ni Satanas. Si Cain at Abel ay mga anak nina Satanas at
Eva (ibig sabihin, nagkasala si Eva kasama si Satanas) ngunit si Seth ay
supling nina Adan at Eva at, samakatuwid, puno ng liwanag. Napilitan sila sa
ganitong sitwasyon dahil si Abel ay isang pastol at samakatuwid ay isang
kumakain ng karne at, sa gayon, hindi siya maaaring maging mga anak ng
liwanag.
Dahil ang lahat ng bagay ay masama, pinaniwalaan nila na sa pamamagitan
lamang ng mahigpit na asceticismo ay malilinis ng isang tao ang katawan sa
likas na kasamaang ito.
Itinuro nila ang abstinence
sa lahat ng karne ng hayop at abstinence sa alak. Dahil pinahintulutan at
kinokontrol ng Lumang Tipan ang pagkonsumo na ito, ito rin ay itinuturing na
gawa ng masamang Diyos ng mga Judio.
Ang pangunahing layunin ay
isang atake sa Diyos ng Lumang Tipan at ang pagpapabagsak ng kautusan.
Ang sinaunang Iglesia ay lubos na tumututol sa mga maling doktrina tungkol
sa vegetarianismo at abstinence sa pag-aasawa at alak. Sa apostolikong
canon, na kasama sa ikawalong aklat ng Saligang-batas ng mga Banal na
Apostol, nakasaad ang mga regulasyon tungkol sa pamamahala ng iglesia sa
karamihan ng mga bagay-bagay hindi lamang patungkol sa ministeryo, kundi
pati na rin sa mga ordinaryong Cristiano.
Ang
paggamit ng alak ay tinatalakay sa Saligang-batas sa Aklat VIII, Kab. XLIV.
Tungkol sa abstinence:
Sinasabi sa Canon 51 (Ante-Nicene
Fathers, Vol.
VII, p. 503):
Kung ang sinumang
obispo o presbyter, o diakono, o kahit sinuman sa talaan ng mga saserdote,
ay umiwas sa pag-aasawa, karne, at alak, hindi para sa pagdisiplina sa
sarili, kundit dahil
kinasusuklaman niya ang mga bagay na ito, na nakakalimutan na ang "lahat ng
bagay ay napakabuti" at na “nilalang ng Diyos ang tao na lalaki at babae,”
at mapang-abusong nilalapastangan ang nilikha, dapat siyang magbago, o kaya
naman ay tanggalin sa kanyang tungkulin, at palayasin sa Iglesia; at
gayundin ito para sa mga ordinaryong Cristiano.
Sinasabi sa Canon 53 (ibid.):
Kung ang sinumang
obispo, o presbyter, o diakono ay hindi nakikisalo sa karne o alak sa mga
araw ng kapistahan, ay tanggalin sa kanyang tungkulin, dahil sa “mayroon
siyang budhing wala ng pakialam”,: at nagiging sanhi ng eskandalo sa marami.
Sinasabi sa Canon 63:
Kung ang sinumang
obispo, o presbyter o diakono, o sa katunayan sinuman sa talaan ng mga
saserdote, ang kumain ng karne na kasama ang dugo ng buhay nito, o yaong
pinira-piraso ng mga hayop, o namatay sa sarili, ay tanggalin sa kanyang
tungkulin; sapagkat ito ay ipinagbabawal ng kautusan. Ngunit kung siya ay
isa sa mga ordinaryong Cristiano, dapat siyang suspindihin.
Sinasabi sa Canon 64:
Kung ang sinuman sa
mga clergy ay masumpungang nag-aayuno sa araw ng Panginoon, o sa araw ng
Sabbath, maliban lamang sa isa [i.e. Pagbabayad-sala], ay tanggalin sa
kanyang tungkulin; ngunit kung siya ay isa sa mga ordinaryong Cristiano
dapat siyang suspindihin.
Ang tekstong ito ay binuo para gamitin sa iglesia bago ang Konseho ng Nicea
(325 CE) bagama't sina Harnack at sa kalaunan si Schaff ay nag-uugnay ng
pinakahuling pagtitipon (ibig sabihin, pagsasama ng mga aklat pito at walo
sa unang anim na mas matatandang akda) noong circa 340-360 CE. Ito ay hindi
komportable para sa mga modernong Trinitarian dahil ito ay tumatalakay sa
mga kapistahan at mayroon ding ilang aspeto na iniuugnay sa mga Arian o
Eusebian na namayanisa Roma ilang taon pagkatapos ng Nicea.
Ang katotohanan ay ang iglesia ay medyo hindi sigurado sa teolohiya nito
bago ang Nicea at Constantinople at iyon marahil ang dahilan. Ang teksto ay
naglalaman din ng mga sanggunian sa
Judith, Mga Macabeo,
Karunungan at Sirach, ang
dalawang Clement at ang
Saligang-batas. Pinaniniwalaan ni
Hefele na si Clement ay hindi maaaring ang Clement ng Roma na sumulat ng mga
canon (ibid., fn. 8 p. 505). Para sa ating mga layunin madaling makita ang
pangkalahatang direksyonng iglesia, na tinatanggihan ang vegetarianismo,
celibacy at abstinence sa alak bilang Cristiano. Itinuring na kailangan na
isulat ang mga gawaing ito upang harapin ang mga heresiyang natagpuan sa
doktrinang Gnostic ascetic na ito.
Makikita natin mula sa paglalahad na ito ang tunay na pinagmulan ng
vegetarianismo sa loob ng Cristianismo. Nagmula ito sa mga Misteryo sa
pamamagitan ng Pythagoreanismo at Gnosticismo at isinama sa huwad na
Cristianismo. Ang alituntunin ng celibacy at vegetarianismo ay ang mismong
mga heresiyang binigyang babala ng Banal na Espiritu sa pamamagitan ni
Pablo. Ito ay sinamahan din noon ng abstinence sa alak, na sana at dapat
kinondena rin.
Ang sistemang ito ay naging batayan para sa mga heresiya noong Middle Ages
ng mga Cathari at nagpapatuloy hanggang sa araw na ito. Ang paliwanag sa
Godhead ay naiiba tulad ng nakita na natin at makikita pa ngunit ang
pangunahing tema ay palaging pareho. Ang Diyos ay di-umano’y nagbabago ng
Kanyang isip at ang pagkain ng karne ay hindi talaga katanggap-tanggap sa
Kanya. Ang sistema ng Lumang Tipan ay hindi makatarungan at Kanyang aalisin
iyon kapag ang Mesiyas (o ang wakas) ay dumating. Ang buhay pagkatapos ng
kamatayan ay palaging inilalarawan bilang isang doktrina ng kaluluwa, na
pupunta sa langit. Ang maling doktrinang ito ng mga ascetic ay nagpapatuloy
hanggang sa ikadalawampung siglo. Sa isang pagkakataon lamang natin nakita
na ang milenyong paghahari mula sa Jerusalem ay itinaguyod bilang tama.
Asceticismo ng Cathari
Sa panahon ng mga krusada ng Albigensian ang mga ascetic na vegetarian ay
ang mga Cathari na lohikal na mga inapo ng parehong mga Montanist at
Manichean dualists. Sila ay humigit-kumulang nasa parehong mga lugar tulad
ng mga Vallenses o Sabbatati at nagdulot ng pag-uusig dahil sa kanilang
lihis na pag-uugali (tingnan ang araling
Ang Tungkulin ng Ikaapat na Utos sa Makasaysayang mga Iglesia ng Diyos na
Nangingilin ng Sabbath (No. 170)).
Ang mga Iglesia ng Diyos ay sinunod ang mga kautusan ng pagkain sa buong
kasaysayan ngunit hindi kailanman vegetarian. Ito ay isang batayan sa lahat
ng mga sangay. Ang Iglesia sa England hanggang sa synod ng Whitby ay sinunod
ang mga kautusan sa pagkain, ngunit hindi vegetarian (tingnan ang Edwards
Christian England, Vol. I, pp.
25-27 ff).
Ang mga Cathari ay tinawag na ganyan mula sa paglilinis at samakatuwid ay
mga puritan ng sektang Gnostic. Ang termino ay ginamit nang walang pinipili
at tila nalilito din sa Chazzari, na sinuri sa araling
Pangkalahatang Pamamahagi
ng mga Iglesia na Nangingilin ng Sabbath (No. 122).
Ang pagkakaiba ng mga Cathar bilang mga lihis na vegetarian dualist ay hindi
lubos na naipakita doon ngunit binanggit sa araling
Ang Tungkulin ng Ikaapat na Utos sa Makasaysayang mga Iglesia ng Diyos na
Nangingilin ng Sabbath (No. 170).
Ang mga Cathari ay nahahati sa dalawang seksyon, ang mga Albi (Pransiya) o
mga Albanense na lubos na mga dualist, at ang Concorricci (Concorrezzo sa
Italya) na mga relatibong dualist. Pinaniniwalaan ng Concorricci na si
Satanas ay isang nakabababang nilalang na pinahihintulutang lumikha. Ito ay
katulad ng pagkakaiba sa pagitan ng mga Montanist at mga Manichean. Ang
kanilang tunay na pagkakapareho ay nasa kanilang mga aesthetic na doktrina.
Ang mga Cathari ay may dalawang orden, ang mga perpekto o walang kasalanan
at ang mas mababang antas na tinatawag na mga
credentes. Ang pinakamahigpit na
asceticismo ay kinakailangan sa mga una. Ipinagbabawal nila ang pag-aasawa,
pagkain ng hayop, paggamit ng pisikal na puwersa, atbp. Naniniwala sila na
sa kamatayan ay walang pagkabuhay na mag-uli, sa halip ay isang
transmigration (ERE, Vol. 6,
artikulo Heresy (Christian), p.
619).
Ang sistemang ito ay lubos na naiiba sa mga Vallenses na hindi naniniwala sa
ganitong uri. Gayunpaman, pareho silang tinawag na mga Albigensian at
nagdusa ang mga Vallense, bagama't pareho silang walang kapintasan sa
kanilang pag-uugali. Ang mga Cathari ay lumilitaw na naroroon sa Rheims noon
pang 991 mula sa talumapati ng ordinasyon ni Gerbert bilang arsobispo
(tingnan ang ERE, Vol. 1, artikulo Albigenses, p. 278; pansinin ang Konseho
ng Trullan noong 692 tungkol sa mga Montanist sa itaas). Ang mga sangay ng
Cathari ay tila kumalat sa Flanders kung saan ito ay naitatag noong 1025 sa
ilalim ng pangangaral ng isang Italyano si Gundulf. Tinanggihan din nila ang
Lumang Tipan at ang krus bilang simbolo.
Habang tinanggihan ng mga Vallenses ang krus, pinanghawakan nila ang Lumang
Tipan. Kaya, mayroong isang malaking agwat sa pagitan ng mga sekta. Ang mga
Cathari ay pinigilan mula sa Hilagang Pransiya sa loob ng mga animnapung
taon mula sa konseho ng Rheims noong 1049 (ibid., p. 279).
Ang pinagsamang banta sa Roma ng mga Cathar at mga Waldensian ang nagbunsod
sa mga Inquisition at sa Krusada ng Albigensian.
Huling Paghahambing
Ang mga paglihis at asceticismo ng mga vegetarian na Cathar ay naging
suliranin ng Iglesia ng Diyos sa loob ng maraming siglo. Ang heresiya ng
Cristianong vegetarianismo ay naroroon na sa ikadalawampung siglo at
lumalakas mula sa isang serye ng mga huwad na palagay. Ito ay nasa isang mas
banayad na anyo kaysa sa nakita sa mga nakaraang siglo at inangkop ang mga
di-mahahalagang aspeto upang matiyak na mas tanggapin ito o marahil dahil
ang mga nagbabalik-loob dito ay nagmula sa orthodox na sistema. Ang
kasaysayan ng pananaw ay nagmula sa isang serye ng mga ideya, na halos hindi
nagbabago.
Ang Gnosticismo at Manichean na teolohiya ay ganap na docetic at, sa
pamamagitan ng baluktot nitong pananaw sa katawan at bagay, ganap na
tinatanggal ang ideya ng isang banal na pagkakatawang-tao. Nagbibigay si
Schaff ng isang simpleng paglalahad ng mga doktrina (sa kanyang
History of the Christian Church,
Vol. 2, pp 503-508). Ang argumento sa pagitan ng iglesia at ng tinatawag na
Orthodoxy ay paungkol sa posisyonni Cristo kaugnay sa Nagiisang Tunay na
Diyos at ang kahalagahan ng kautusan. Sa mga Cathari, ito ay nauwi sa
maraming heretikal na ideya, na ang bawat isa ay hindi mapagkakasundo sa
kalikasan ng Diyos at sa Kanyang omnipotence. Kaya, ang mga Dualist hanggang
sa Cathari ay nagdiriwang ng Linggo, kung saan sila nag-ayuno, bilang
simbolo ng Araw bilang representasyon ng liwanag ni Cristo. Ang moral na
pagbabagong-buhay ay natagpuan sa pisikal na pagpipino gaya ng sa mga
Gnostic at Manichean bago sila. Ito ay humantong sa isang halos pantheistic
na pilosopiya ng kalikasan. Gayunpaman sinimulan ng mga Cathari na pinuhin
ang ilan sa kanilang mga ideya palayo mula sa suliranin patungkol kay
Cristo. Ang pagpapakasakit ni Cristo sa krus ay pinanghahawakan ng mga
Manichean na isang ilusyon bilang isang pagpapakasakitng kaluluwa ng mundo
na nakakulong pa rin sa bagay. Ganito rin ang bawat halaman na nagsusumikap
pataas patungo sa liwanag. Kaya naman, ang uri ng mga
perpekto, na nakita natin ay
makikita rin sa organisasyon ng mga Cathari, hindi papatay o mananakit ng
isang hayop, pipitas ng bulaklak o sisira ng dahon ng damo. Ayon kay Schaff
na sa halip na maging, gaya ng inaangkin nito, isang pagpapalaya sa liwanag
mula sa kadiliman, ito ay talagang isang pagpapalit ng liwanag sa kadiliman
(ibid., p. 505). Mahirap hindi sumang-ayon sa gayong mga sentimyento kung
isasaalang-alang ang paglapastangan ng lohika ng kanilang asceticismo.
Ang moralidad ng mga sektang ito ay lubos na ascetic. Ito ay nagmula sa
kanilang pagkakamali tungkol sa likas na kasamaan ng bagay. Ito ang
matinding kabaligtaran ng pananaw ng Pelagian sa esensyal na kabutihan ng
kalikasan ng tao. Sa gayo'y pinanghawakan nila ang quasi-Buddhist na mga
pananaw tungkol sa pagpapalaya ng mabuting kaluluwa mula sa mga gapos ng
bagay. Sa ganitong diwa sinubukan nila, sa kanilang mas mataas na uri ng
perpekto, ang isang paghihiwalay mula sa mundo na nagmamarka ng paghihiwalay
mula sa kaharian ng bagay patungo sa kaharian ng liwanag, na katulad ng
paglipat ng Budista mula sa mundo ng Sansara patungo sa Nirvana.
Ang pagkakaiba sa pagitan ng Gnosticismo at Manichean na dualismo ay sa
pamamahala.
Ang dualismo ng Manichean ay may mahigpit na
hirarkiya na organisasyon samantalang ang mga Gnostic ay maluwag na grupo.
Sa pamamagitan ng orden na ito kaya ang mga ascetic ay nakatiis nang ganito
katagal.
Ang kanilang organisasyon ay sumasalamin sa Biblikal na sistema sa isang
nakakagulat na antas. Ito ay isinaayos sa labindalawang apostol na
pinamumunuan ng isang punong apostol. Sa ilalim nila ay pitumpu't dalawang
obispo na katumbas ng pitumpu't dalawang alagad (binuo gaya sapitumpu ng
Luc. 10:1,17 at ng Sanhedrin). Sa ilalim ng mga ito ay nakaaayos ang mga
presbyter, mga diyakono at mga naglilibot na ebanghelista (Schaff, ibid., p.
507). Mayroon silang lingguhan, buwanan at taunang pag-aayuno. Tinanggihan
nila ang mga orthodox na kapistahan tulad ng ginawa ng Waldensian Church of
God ngunit sa Marso ay ipinagdiwang ng mga naunang Manichean ang pagiging
martir ni Mani kaysa sa Hapunan ng Panginoon at Paskuwa sa 14-15 Nisan gaya
ng ginawa ng iglesia. Tila nagbautismo sila gamit ang tubig at nagpahid ng
langis. Ang mga Manichean ay nagdaos ng isang uri ng Banal na Hapunan na
kadalasan ay palihim sa loob ng mga simbahan ng orthodox. Ang dalawang klase
ng mga miyembro ay tumutugma sa sistemang katoliko. Ang mababang klase o mga
tagapakinig ay katulad ng mga
tapat at perpekto, ang
esoteric o pang-pari na klase ay katulad ng clergy. Ang Celibacy, siyempre,
ay pumasok sa dalawa. Ang pagiging perpekto ng mga hinirang ay binubuo ng
tatlong-bahagi na tatak o pangangalaga (signaculum).
(a)
Ang signaculum oris, iyon ay
kadalisayan sa mga salita at sa pagkain, abstinence sa lahat ng pagkain ng
hayop at matapang na inumin, maging sa banal na hapunan, at paghihigpit sa
gulay na pagkain, na ibinibigay sa mga perpekto ng mga “tagapakinig,”
partikular na ang mga olibo dahil ang mga olibo ay ang pagkain ng liwanag.
(b)
Ang signaculum manuum: pagtalikod
sa mga ari-arian sa lupa, at sa materyal at industriyal na mga gawain, kahit
sa agrikultura; na may sagrado na paggalang sa banal na liwanag ng buhay na
kumalat sa buong kalikasan.
(c)
Ang signaculum sinus, o celibacy,
at abstinence sa anumang uri ng kaluguran sa pangkatawan na pagnanasa. Ang
pag-aasawa, o mas tumpak ang pag-aanak, ay isang karumihan sa katawan, na sa
diwa aymasama.
Ang
di-likas na anyo ng kabanalan ng mga hinirang ay kasabayang
nagbabayad-salapara sa mga hindi maiiwasang kasalanan sa araw-araw ng mga
catechumen na nagbigay sa kanila ng pinakadakilang paggalang (Schaff, ibid.,
p. 506).
Sa tingin ni Schaff na, tulad ng mga Gnostic, ang kanilang kabanalan ay
sinamahan ng labis na pagmamataas sa kaalaman.
Ngunit ang
pangkalahatang pananaw ay sila ay may mabuting asal, bagaman sinusubukan ni
Schaff na iugnay sa kanila ang isang pinino na uring bisyo. Sa katunayan,
tiyak na silang lahat ay lubos na nagmamatuwid sa sarili at tuwirang
sumasalungat sa mga kautusan ng Diyos.
Ang sistema sa ilalim ng Cathari ay mas maluwag na organisado sa ilalim ng
mga pag-uusig at mas nakatuon sa gawain ng mga ebanghelista sa iba't ibang
lugar. Tila sila ay naging patuloy na tinik sa tagiliran ng iglesia sa loob
ng maraming siglo. Sila ay dumanas ng pag-uusig dahil sa kanilang mga lihis
na pananaw kabilang na ang kanilang asceticismo. Ang modernong ministeryo ng
mga iglesia na sumasang-ayon sa abstinence, ay tila kabilang sa mga uring
a at
b sa itaas, ngunit ang mga
pagbabago sa doktrina ay naganap na kung kaya't sila ay mas malapit sa
tinatawag na orthodoxy sa kanilang mga doktrina tungkol sa Godhead at isang
pangunahing elemento ay pagdiriwang ng Sabbath at hindi ng Linggo. Karamihan
sa orthodoxy ay sumusuporta sa mga doktrina sa
b at
c at ang ilan ay nagtataglay ng
lahat ng tatlo. Ang asceticismo ng Gnostic ay mas laganap na ngayon kaysa
noong mga unang araw o sa Dark Ages.
Ang buong lohika ng asceticismo ng vegetarian at abstinence sa alak ay isang
paratang laban sa kalikasan ng Diyos at sa kabanalan ni Jesucristo. Uminom
si Cristo ng mga inuming nakalalasing o alak. Siya ay tinawag na matakaw at
maglalasing o palainom ng alak ng mga mapagmatuwid sa sarili na mga ascetic
ng Juda at binatikos dahil sa pag-inom kasama ng mga maniningil ng buwis
(Mat. 11:19; Luc. 7:34). Siya ay tiyak na hindi isang vegetarian bago man o
pagkatapos na mabuhay mula sa mga patay (tingnan sa itaas at pati na rin ang
Mat. 17:27; Juan 21:9-10,13). Hindi tatanggapin si Cristo na maging miyembro
ng ilang iglesia ng ascetic vegetarian sa ikadalawampung siglong. Sa
katunayan, malamang na tanggihan si Jesucristo sa bautismo ng isa sa mga
pangunahing iglesia na nagtuturo ng mga doktrinang ascetic at vegetarian sa
ilalim ng kanilang kasalukuyang mga pananaw tungkol sa alak.
Binibigyang-katwiran nila ang doktrina sa pamamagitan ng pagsasabi na si
Cristo ay hindi umiinom ng nakakalasing na alak na isang katawa-tawang
pahayag na walang batayan sa Biblia (ang araling
Ang alak sa Bibliya (No.
188)
ang magpapaliwanag sa bagay na ito).
Imposibleng pagkasunduin ang pananampalatayang Cristiano sa doktrina ng
vegetarianismo (tingnan sa itaas), o alisin ang alak sa Hapunan ng Panginoon
o ituro na ang gayong abstinence ay sa Diyos. Ang argumento na isinulong ng
mga vegetarian at ang mga pananaw na iyon tungkol sa alak ay heresiya, na
tumutuligsa sa kalikasan ng Diyos. Ang mga doktrina ng vegetarianismo at
abstinence ay hindi tama sa pagpapakita ng pagkakaugnay ng Kasulatan at
binabalewala ang mahahalagang aspeto ng propesiya. Ang mga tagasunod ay
umaalis sa pananampalataya para sa mga doktrina ng mga demonyo.
Sa Pagdating ng Mesiyas
itatatag niya ang kanyang kaharian sa Jerusalem. Ito ay mamamahala sa mundo
sa loob ng isang libong taon (Apoc. 20:1-7). Ipapatupad ng Mesiyas at ng mga
hinirang ang sistema ng Diyos sa planetang ito. Ang mga hindi nangingilin ng
mga Sabbath at mga Bagong Buwan (Is. 66:23) at hindi nagpapadala ng kanilang
mga kinatawan sa Jerusalem sa Kapistahan ng mga Balag ay hindi magkakaroon
ng ulan sa takdang panahon. Ang pagkain ng karne ay itatatag sa ilalim ng
kautusan ng Diyos sa planetang ito (tingnan, halimbawa, Zac. 14:21). Ang mga
hinirang ay hindi maituturing na mga hinirang maliban kung kanilang
ikokonsumo ang katawan at dugo ni Cristo sa Hapunan ng Panginoon (Juan
6:53-57). Ang mga nagtuturo ng iba ay hindi makakasama sa unang pagkabuhay
na mag-uli.
q