Christian Churches of God

No. F041iv

 

 

 

 

 

Komentaryo sa Marcos

Bahagi 4

 

(Edition 1.0 20220602-20220602)

 

 

Komentaryo sa Kabanata 13-16.             

 

 

 

Christian Churches of God

PO Box 369,  WODEN  ACT 2606,  AUSTRALIA

 

E-mail: secretary@ccg.org

 

(Copyright © 2022 Wade Cox)

(Tr. 2022)

 

This paper may be freely copied and distributed provided it is copied in total with no alterations or deletions. The publisher’s name and address and the copyright notice must be included.  No charge may be levied on recipients of distributed copies.  Brief quotations may be embodied in critical articles and reviews without breaching copyright.

 

This paper is available from the World Wide Web page:
http://logon.org and http://ccg.org

 


 Komentaryo sa Marcos Part 4

 

Mga Kabanata sa Marcos 13-16 (RSV)

 

Kabanata 13

1At paglabas niya sa templo, ay sinabi sa kaniya ng isa sa kaniyang mga alagad, Guro, masdan mo, pagkaiinam ng mga bato, at pagkaiinam na mga gusali! 2At sinabi ni Jesus sa kaniya, Nakikita mo baga ang malalaking gusaling ito? walang matitira ditong isang bato sa ibabaw ng kapuwa bato na di ibabagsak. 3At samantalang siya'y nakaupo sa bundok ng mga Olivo sa tapat ng templo, ay tinanong siya ng lihim ni Pedro at ni Santiago at ni Juan at ni Andres, 4Sabihin mo sa amin, kailan mangyayari ang mga bagay na ito? at ano ang magiging tanda pagka malapit ng maganap ang lahat ng mga bagay na ito? 5At si Jesus ay nagpasimulang magsabi sa kanila, Mangagingat kayo na huwag kayong paligaw kanino mang tao. 6Maraming paririto sa aking pangalan, na magsisipagsabi, Ako ang Cristo; at maliligaw ang marami. 7At kung mangakarinig kayo ng mga digma at ng mga alingawngaw ng mga digma, ay huwag kayong mangagulumihanan: ang mga bagay na ito'y dapat na mangyari: datapuwa't hindi pa ang wakas. 8Sapagka't magtitindig ang bansa laban sa bansa, at ang kaharian laban sa kaharian; at lilindol sa iba't ibang dako; magkakagutom: ang mga bagay na ito'y pasimula ng kahirapan. 9Datapuwa't mangagingat kayo sa inyong sarili: sapagka't kayo'y ibibigay nila sa mga Sanedrin; at kayo'y hahampasin sa mga sinagoga; at kayo'y magsisitindig sa harap ng mga gobernador at ng mga hari dahil sa akin, na bilang patotoo sa kanila. 10At sa lahat ng mga bansa ay kinakailangan munang maipangaral ang evangelio. 11At pagka kayo'y dinala sa harap ng mga kapulungan, at kayo'y ibigay, ay huwag kayong mangabalisa kung ano ang inyong sasabihin: datapuwa't ang ipagkaloob sa inyo sa oras na yaon, ay siya ninyong sabihin; sapagka't hindi kayo ang magsasalita, kundi ang Espiritu Santo. 12At ibibigay ng kapatid sa kamatayan ang kapatid, at ng ama ang kaniyang anak; at magsisipaghimagsik ang mga anak laban sa mga magulang, at sila'y ipapapatay. 13At kayo'y kapopootan ng lahat ng mga tao dahil sa aking pangalan: datapuwa't ang magtitiis hanggang sa wakas, ay siyang maliligtas. 14Nguni't pagkakita ninyo ng kasuklamsuklam na paninira, na nakatayo doon sa hindi dapat niyang kalagyan (unawain ng bumabasa), kung magkagayo'y magsitakas sa mga bundok ang nangasa Judea: 15At ang nasa bubungan ay huwag bumaba, ni pumasok, upang maglabas ng anoman sa kaniyang bahay: 16At ang nasa bukid ay huwag magbalik upang kumuha ng kaniyang balabal. 17Datapuwa't sa aba ng nangagdadalangtao at ng nangagpapasuso sa mga araw na yaon! 18At magsipanalangin kayo na ito'y huwag mangyari sa panahong taginaw. 19Sapagka't ang mga araw na yaon ay magiging kapighatian, na ang gayo'y di pa nangyayari buhat sa pasimula ng paglalang na nilikha ng Dios hanggang ngayon, at ni hindi na mangyayari kailan man. 20At malibang paikliin ng Panginoon ang mga araw, ay walang laman na makaliligtas; datapuwa't dahil sa mga hirang, na kaniyang hinirang, ay pinaikli niya ang mga araw. 21At kung magkagayon kung may magsabi sa inyong sinomang tao, Narito, ang Cristo; o, Nariyan; huwag ninyong paniwalaan: 22Sapagka't may magsisilitaw na mga bulaang Cristo at mga bulaang propeta, at mangagpapakita ng mga tanda at mga kababalaghan, upang mailigaw nila, kung mangyayari, ang mga hirang. 23Datapuwa't mangagingat kayo: narito, ipinagpauna ko nang sinabi sa inyo ang lahat ng mga bagay. 24Nguni't sa mga araw na yaon, pagkatapos ng kapighatiang yaon, ay magdidilim ang araw, at ang buwan ay hindi magbibigay ng kaniyang liwanag, 25At mangalalaglag ang mga bituin mula sa langit, at magsisipangatal ang mga kapangyarihan sa mga langit. 26At kung magkagayo'y makikita nila ang Anak ng tao na napariritong nasa mga alapaap na may dakilang kapangyarihan at kaluwalhatian. 27At kung magkagayo'y susuguin niya ang mga anghel, at titipunin ang kaniyang mga hinirang mula sa apat na hangin, mula sa wakas ng lupa hanggang sa dulo ng langit. 28Sa puno nga ng igos ay pag-aralan ninyo ang kaniyang talinghaga: pagka nananariwa ang kaniyang sanga, at sumusupling ang mga dahon, ay nalalaman ninyo na malapit na ang tagaraw; 29Gayon din naman kayo, pagka nangakita ninyong nangyari ang mga bagay na ito, ay talastasin ninyo na siya'y malapit na, nasa mga pintuan nga. 30Katotohanang sinasabi ko sa inyo, Hindi lilipas ang lahing ito, hanggang sa mangaganap ang lahat ng mga bagay na ito. 31Ang langit at ang lupa ay lilipas: datapuwa't ang aking mga salita ay hindi lilipas. 32Nguni't tungkol sa araw o oras na yaon ay walang nakakaalam, kahit ang mga anghel sa langit, kahit ang Anak, kundi ang Ama. 33Kayo'y mangagingat, mangagpuyat at magsipanalangin: sapagka't hindi ninyo nalalaman kung kailan kaya ang panahon. 34Gaya ng isang tao na nanirahan sa ibang lupain, na pagkaiwan ng kaniyang bahay, at pagkabigay ng kapamahalaan sa kaniyang mga alipin, sa bawa't isa'y ang kaniyang gawain, ay nagutos din naman sa bantay-pinto na magpuyat. 35Mangagpuyat nga kayo: sapagka't hindi ninyo nalalaman kung kailan paririto ang panginoon ng bahay, kung sa hapon, o sa hating gabi, o sa pagtilaok ng manok, o sa umaga; 36Baka kung biglang pumarito ay kayo'y mangaratnang nangatutulog. 37At ang sinasabi ko sa inyo ay sinasabi ko sa lahat, Mangagpuyat kayo."

 

Layunin ng Kabanata 13

Ang Pagkawasak ng Jerusalem ay Inihula

13:1-2 Mat. 24:1-3; Luc. 21:5-7; Tingnan sa Mat. 24:1 n.

v. 1 Noong panahong iyon, ang huling yugto ng pagtatayo na sinimulan ni Herod Great ay isinasagawa pa rin. v. 2.  Luc. 19:43-44; Mk. 14:58; 15:29; Jn. 2:19; Mga Gawa 6:14. Ang ganap na pagkawasak ay noong 70 CE. Ang Templo sa Heliopolis Egypt ay isinara noong 71 CE bago mag Abib sa pamamagitan ng utos ni Vespasian. Alinsunod sa Tanda ni Jonas, inihula ni Cristo ang pagkawasak ng Jerusalem na wala ni isang bato ng sistema ng Templo ang maiiwan sa ibabaw ng isa pa nito. Ito ay inihula sa mga hula tungkol sa  Tanda ni Jonas at ang Kasaysayan ng Muling Pagtatayo ng Templo (No. 013). Dahil naunawaan ng Iglesia ang propesiya na ito at wala sa kanila ang mga sa huli na huwad na teksto ni Daniel 9:25 (tingnan sa KJV) sila ay naalerto sa pagkamatay ng Ikalawang Pinahiran, si Santiago, na kapatid ni Cristo noong 63/4 CE at pagkatapos ay tumakas sila sa Pella sa inaasahang pagkawasak ng 70 CE sa pagtatapos ng Pitumpung Linggo ng mga Taon na inihula sa Daniel Kabanata 9 (F027ix). Ang tanging tanda na ibinigay sa Iglesia, at sa mundo, ay ang Tanda ni Jonas (cf. din  Pagkumpleto ng Tanda ni Jonas (No. 013B)).

 

vv. 3-37 Babala tungkol sa katapusan ng panahon (Mat. 24:4-36; Luc. 21:8-36).

v. 4 Luc. 17:20; v. 6 Jn. 8:24; 1Jn. 2:18;

v. 8 Sakit ng panganganak tingnan sa Mat. 24:8 n;  

vv. 9-13 Mat. 10:17-22, v. 11 Jn. 14:26; 16:7-11; Luc. 12:11-12; v. 13 Jn. 15:18-21.

v. 14 Dan. 9:27 (F027ix); 11:31; 12:11. Ang nakapangingilabot na kalapastanganan – ay naisip noong una na panghihimasok ng mga gawaing Gentil sa Bundok ng Templo (tingnan ang mga komento sa F027ixF040ii at F040iii). Malamang na ito ay isang sandata ng malawakang pagwasak (marahil nuklear) na inilagay upang hadlangan ang Tapat na Hukbo sa ilalim ng Mesiyas bago ang pagdating. Ang teksto na nasa panaklong [Unawin ng bumabasa] ay isang huling Hebreong idyoma kung saan nagkokomento sa loob ng  kapulungan (cf. Bullinger’s notes) (tingnan din sa 1Tim. 4:13).

v. 17 Luc. 23:29;

vv. 21-31 Sinabi ni Jesus ang tungkol sa kanyang pagbabalik (Mat. 24:23-35; Luc. 21:25-33);

v. 22 Mat. 7:15; Jn. 4:48,

v. 26 8:38; Mat. 10:23; Dan 7:13 (F027vii); 1Tes. 4:13-18; v. 30 Tingnan sa Mat. 24:34 n; Mk. 9:1; 

v. 31 Mat. 5:18; Luc. 16:17;

 

vv. 32-37 Magbantay: Ang pagbabalik ng Panginoon ay hindi alam (Mat. 24:36-51; Luc. 21:34-38). Pati

 Pagdating ng Mesiyas: Bahagi 1 (No.210A) at

 Pagdating ng Mesiyas: Bahagi II (No. 210B).

v. 32 Gawa 1:7. v. 33 Ef. 6:18; Col. 4:2.

v. 34 Mat. 25:14.

v. 35 Luc. 12:35-40. Ang gabi ay nahahati sa apat na pagbabantay.

 

Ang Paskua ng Kamatayan ni Cristo

 

Kabanata 14

1Pagkaraan nga ng dalawang araw ay kapistahan ng paskua at ng mga tinapay na walang lebadura: at pinagsisikapan ng mga pangulong saserdote at ng mga eskriba kung paanong siya'y huhulihin sa pamamagitan ng daya, at siya'y maipapatay. 2Sapagka't sinasabi nila, Huwag sa kapistahan, baka magkagulo ang bayan. 3At samantalang siya'y nasa Betania sa bahay ni Simon na ketongin, samantalang siya'y nakaupo sa pagkain, ay dumating ang isang babae na may dalang isang sisidlang alabastro na puno ng unguentong nardo na totoong mahalaga; at binasag niya ang sisidlan, at ibinuhos sa kaniyang ulo. 4Datapuwa't may ilan na nangagalit sa kanilang sarili, na nagsipagsabi, Ano ang layon ng pagaaksayang ito ng unguento? 5Sapagka't ang unguentong ito'y maipagbibili ng mahigit sa tatlong daang denario, at maibibigay sa mga dukha. At inupasalaan nila ang babae. 6Datapuwa't sinabi ni Jesus, Pabayaan ninyo siya; bakit ninyo siya binabagabag? mabuting gawa ang ginawa niya sa akin. 7Sapagka't laging nasa inyo ang mga dukha, at kung kailan man ibigin ninyo ay mangyayaring magawan ninyo sila ng magaling: datapuwa't ako'y hindi laging nasa inyo. 8Ginawa niya ang kaniyang nakaya; nagpauna na siya na pahiran ang katawan ko sa paglilibing sa akin. 9At katotohanang sinasabi ko sa inyo, Saan man ipangaral ang evangelio sa buong sanglibutan, ay sasaysayin din ang ginawa ng babaing ito sa pagaalaala sa kaniya. 10At si Judas Iscariote, na isa sa labingdalawa, ay naparoon sa mga pangulong saserdote, upang maipagkanulo niya siya sa kanila. 11At sila, pagkarinig nila nito, ay nangatuwa, at nagsipangakong siya'y bibigyan ng salapi. At pinagsikapan niya kung paanong siya ay kaniyang maipagkakanulo sa kapanahunan. 12At nang unang araw ng mga tinapay na walang lebadura, nang kanilang inihahain ang kordero ng paskua, ay sinabi sa kaniya, ng kaniyang mga alagad, Saan mo ibig kaming magsiparoon at ipaghanda ka upang makakain ng kordero ng paskua? 13At sinugo ang dalawa sa kaniyang mga alagad, at sa kanila'y sinabi, Magsiparoon kayo sa bayan, at doo'y masasalubong ninyo ang isang lalake na may dalang isang bangang tubig: sundan ninyo siya; 14At saan man siya pumasok, ay sabihin ninyo sa puno ng sangbahayan, Sinasabi ng Guro, Saan naroon ang aking tuluyan, na makakanan ko ng kordero ng paskua na kasalo ng aking mga alagad? 15At ituturo niya sa inyo ang isang malaking silid sa itaas na nagagayakan at handa na: at ipaghanda ninyo roon tayo. 16At nagsiyaon ang mga alagad, at nagsipasok sa bayan, at nasumpungan ang ayon sa sinabi niya sa kanila: at inihanda nila ang kordero ng paskua. 17At nang gumabi na ay naparoon siyang kasama ang labingdalawa. 18At samantalang sila'y nangakaupo na at nagsisikain, ay sinabi ni Jesus, Katotohanang sinasabi ko sa inyo, Ang isa sa inyo na kasalo kong kumakain, ay ipagkakanulo ako. 19Sila'y nagpasimulang nangamanglaw, at isaisang nagsabi sa kaniya, Ako baga? 20At sinabi niya sa kanila, Isa nga sa labingdalawa, yaong sumabay sa aking sumawsaw sa pinggan. 21Sapagka't papanaw ang Anak ng tao, ayon sa nasusulat tungkol sa kaniya: datapuwa't sa aba niyaong taong nagkakanulo sa Anak ng tao! mabuti pa sa taong yaon ang hindi na siya ipinanganak. 22At samantalang sila'y nagsisikain, ay dumampot siya ng tinapay, at nang kaniyang mapagpala, ay kaniyang pinagputolputol, at ibinigay sa kanila, at sinabi, Inyong kunin: ito ang aking katawan. 23At siya'y dumampot ng isang saro, at nang siya'y makapagpasalamat, ay ibinigay niya sa kanila: at doo'y nagsiinom silang lahat. 24At sinabi niya sa kanila, Ito'y ang aking dugo ng tipan, na nabubuhos dahil sa marami. 25Katotohanang sinasabi ko sa inyo, na hindi na ako iinom ng bunga ng ubas, hanggang sa araw na yaon na inumin kong panibago sa kaharian ng Dios. 26At pagkaawit nila ng isang imno, ay nagsiparoon sila sa bundok ng mga Olivo. 27At sinabi sa kanila ni Jesus, Kayong lahat ay mangatitisod: sapagka't nasusulat, Sasaktan ko ang pastor, at mangangalat ang mga tupa. 28Gayon ma'y pagkapagbangon ko, ay mauuna ako sa inyo sa Galilea. 29Datapuwa't sinabi sa kaniya ni Pedro, Bagama't mangatitisod ang lahat, nguni't ako'y hindi. 30At sinabi sa kaniya ni Jesus, Katotohanang sinasabi ko sa iyo, na ngayon, sa gabi ring ito, bago tumilaok ang manok ng makalawa, ay ikakaila mo akong makaitlo. 31Datapuwa't lalo nang nagmatigas siya na sinabi, Kahima't kailangang mamatay akong kasama mo, ay hindi kita ikakaila. At sinabi rin naman ng lahat ang gayon din. 32At nagsirating sila sa isang dako na tinatawag na Getsemani: at sinabi niya sa kaniyang mga alagad, Magsiupo kayo rito, samantalang ako'y nananalangin. 33At kaniyang isinama si Pedro at si Santiago at si Juan, at nagpasimulang nagtakang totoo, at namanglaw na mainam. 34At sinabi niya sa kanila, Namamanglaw na lubha ang aking kaluluwa, hanggang sa kamatayan: mangatira kayo rito, at mangagpuyat. 35At lumakad siya sa dako pa roon, at nagpatirapa sa lupa, at idinalangin na, kung mangyayari, ay makalampas sa kaniya ang oras. 36At kaniyang sinabi, Abba, Ama, may pangyayari sa iyo ang lahat ng mga bagay; ilayo mo sa akin ang sarong ito: gayon ma'y hindi ang ayon sa ibig ko, kundi ang ayon sa ibig mo. 37At siya'y lumapit, at naratnang sila'y nangatutulog, at sinabi kay Pedro, Simon, natutulog ka baga? hindi ka makapagpuyat ng isang oras? 38Kayo'y mangagpuyat at magsipanalangin, upang huwag kayong magsipasok sa tukso: ang espiritu sa katotohanan ay may ibig, datapuwa't mahina ang laman. 39At muli siyang umalis, at nanalangin, na sinabi ang gayon ding mga salita. 40At muli siyang nagbalik, at naratnang sila'y nangatutulog, sapagka't nangabibigatang totoo ang kanilang mga mata; at wala silang maalamang sa kaniya'y isagot. 41At lumapit siyang bilang ikatlo, at sinabi sa kanila, Mangatulog na kayo, at mangagpahinga: sukat na; dumating na ang oras; narito, ang Anak ng tao ay ipagkakanulo sa mga kamay ng mga makasalanan. 42Magsitindig kayo, hayo na tayo: narito, malapit na ang nagkakanulo sa akin. 43At pagdaka, samantalang nagsasalita pa siya, ay dumating si Judas, na isa sa labingdalawa, at kasama niya ang isang karamihang may mga tabak at mga panghampas, na mula sa mga pangulong saserdote at sa mga eskriba at sa matatanda. 44Ang nagkanulo nga sa kaniya ay nagbigay sa kanila ng isang hudyat, na sinasabi, Ang aking hagkan, ay yaon nga; hulihin ninyo siya, at dalhin ninyo siyang maingat. 45At nang dumating siya, pagdaka'y lumapit siya sa kaniya, at nagsabi, Rabi; at siya'y hinagkan. 46At siya'y sinunggaban nila, at siya'y kanilang dinakip. 47Datapuwa't isa sa nangaroon ay nagbunot ng kaniyang tabak, at sinugatan ang alipin ng dakilang saserdote, at tinigpas ang kaniyang tainga. 48At sumagot si Jesus at sinabi sa kanila, Kayo baga'y nagsilabas, na parang laban sa isang tulisan, na may mga tabak at mga panghampas upang dakpin ako? 49Araw-araw ay kasama ninyo ako sa templo, na nagtuturo at hindi ninyo ako hinuli: nguni't nangyari ito upang matupad ang mga kasulatan. 50At iniwan siya ng lahat, at nagsitakas. 51At sinundan siya ng isang binata, na nababalot ng isang kumot ang katawan niyang hubo't hubad: at hinawakan nila siya; 52Datapuwa't kaniyang binitiwan ang kumot, at tumakas na hubo't hubad. 53At dinala nila si Jesus sa dakilang saserdote: at nangagpipisan sa kaniya ang lahat ng mga pangulong saserdote at ang matatanda at ang mga eskriba. 54At si Pedro ay sumunod sa kaniya sa malayo, hanggang sa loob ng looban ng dakilang saserdote; at nakiumpok siya sa mga punong kawal, at nagpapainit sa ningas ng apoy. 55Ang mga pangulong saserdote nga at ang buong Sanedrin ay nagsisihanap ng patotoo laban kay Jesus upang siya'y ipapatay; at hindi nangasumpungan. 56Sapagka't marami ang nagsisaksi ng kasinungalingan laban sa kaniya, at ang kanilang mga patotoo ay hindi nangagkatugma. 57At nagsipagtindig ang ilan, at nagsisaksi ng kasinungalingan laban sa kaniya, na sinasabi, 58Narinig naming sinabi niya, Aking igigiba ang templong ito na gawa ng mga kamay, at sa loob ng tatlong araw ay itatayo ko ang ibang hindi gawa ng mga kamay. 59At kahit sa papagayon man ay hindi rin nangagkatugma ang patotoo nila. 60At nagtindig sa gitna ang dakilang saserdote, at tinanong si Jesus na sinabi, Hindi ka sumasagot ng anoman? ano ang sinasaksihan ng mga ito laban sa iyo? 61Datapuwa't siya'y hindi umiimik, at walang isinagot. Tinanong siyang muli ng dakilang saserdote, at sinabi sa kaniya, Ikaw baga ang Cristo, ang Anak ng Mapalad? 62At sinabi ni Jesus, Ako nga; at makikita ninyo ang Anak ng tao na nakaupo sa kanan ng Makapangyarihan, at pumaparito na nasa mga alapaap ng langit. 63At hinapak ng dakilang saserdote ang kaniyang mga damit, at nagsabi, Ano pang kailangan natin ng mga saksi? 64Narinig ninyo ang kapusungan: ano sa akala ninyo? At hinatulan nilang lahat na siya'y dapat mamatay. 65At pinasimulang luraan siya ng ilan, at tinakpan ang kaniyang mukha, at siya'y pinagsusuntok, at sa kaniya'y kanilang sinasabi, Hulaan mo: at siya'y pinagsusuntok ng mga punong kawal. 66At samantalang nasa ibaba si Pedro, sa looban, ay lumapit ang isa sa mga alilang babae ng dakilang saserdote; 67At pagkakita niya kay Pedro na nagpapainit, ay tinitigan niya siya, at sinabi, Ikaw man ay kasama rin ng Nazareno, na si Jesus. 68Datapuwa't siya'y kumaila, na sinasabi, Hindi ko nalalaman, ni nauunawa man ang sinasabi mo: at lumabas siya sa portiko; at tumilaok ang manok. 69At nakita siya ng alilang babae, at nagpasimulang magsabing muli sa nangaroroon, Ito ay isa sa kanila. 70Datapuwa't muling ikinaila niya. At hindi nalaon, at ang nangaroon ay nangagsabing muli kay Pedro. Sa katotohanang ikaw ay isa sa kanila; sapagka't ikaw ay Galileo. 71Datapuwa't siya'y nagpasimulang manungayaw, at manumpa, Hindi ko nakikilala ang taong ito na inyong sinasabi. 72At pagdaka, bilang pangalawa'y tumilaok ang manok. At naalaala ni Pedro ang salitang sinabi ni Jesus sa kaniya, Bago tumilaok ang manok ng makalawa, ay ikakaila mo akong makaitlo. At nang maisip niya ito, ay tumangis siya.

[Tingnan ang tala ni Bullinger sa vv. 51-52: That this might be Lazarus, is probable ....]

 

Layunin ng Kabanata 14

Paskuwa ng 30 CE at ang Kamatayan ng Cristo.

Tingnan ang babasahing  Oras ng Pagpapako sa Krus at Pagkabuhay na Mag-uli (No. 159) para sa mga timing ng Paskua sa mga taon na posibleng siya ay pinatay. Isa lang ang posibilidad.

vv. 1-12 Ang mga pinuno ay nagsabwatan upang patayin si Jesus (Mat. 26:1-5; Luc. 22:1-2).

v. 1 (Ex. 12:1-20) Ang Paskua ay isang walong araw na kapistahan na binubuo ng araw ng Paghahanda ng 14 Abib ng Hapunan ng Panginoon at ang kanyang kamatayan sa ika-3 ng hapon ng Miyerkules. 5 Abril 30 CE. Ang Hapunan ng Panginoon pagkatapos ng dilim noong 14 Abib ay mula sa panahong ito ay ipinagdiriwang sa Iglesia na may tinapay na walang lebadura, hindi dahil ito ay bahagi ng Pista ng Tinapay na Walang Lebadura, na siyang hindi, ngunit sapagka't hindi pinahihintulutan ng kautusan na ang tinapay ng hain ay may lebadura. Ito ang Ikalawang Sakramento ng Iglesia (tingnan sa  Mga Sakramento ng Iglesia (No. 150)). Nagsimula ang Gabi ng Paskua 15 Abib sa Pagdilim 5 Abril hanggang EENT Huwebes 6 Abril 30 CE (tingnan sa No. 159 ibid). Ang Pitong araw ng Tinapay na Walang Lebadura ay nagmula sa simula ng Unang Banal na Araw noong 15 Abib hanggang sa pagtatapos ng Pangalawa o Huling Banal na Araw noong 21 Abib. Ang Israel, at partikular na mula sa Galilea, ay pumasok sa pansamantalang tirahan para sa buong walong araw ng Pista (Deut. 16:5-8). Hindi nila ito makakain sa alinman sa kanilang mga tarangkahan. Ang gabi ng Paskua ng 15 Abib ay ginugol sa pagbabantay o pagmamasid. Sa Ehipto ito ay ginawa sa loob ng mga bahay. Sa Lupang Pangako, dapat itong gawin sa labas ng tirahan sa pagmamasid. Ang pagbabalik sa Pansamantalang tirahan ay pinahihintulutan lamang sa umaga ng 15 Abib. Ang Huling Hapunan ay isinasagawa sa tamang oras. Ang pagkaing chegigoh na ito ay kinuha na may kasamang sabaw at hindi ito ang pagkain ng Paskua na dapat na inihaw (Ex. 12:9).

 

vv. 3-9  Pinahiran ng babae si Jesus (Mat. 26:6-13; Jn. 12:1-11). v. 3 Ang Nardo ay inangkat mula sa India at napakamahal. v. 5 Ang isang denario ay isang araw na sahod para sa isang manggagawa. Ang 300 Denarii ay tinatayang 10 buwang sahod; v. 6 Mat. 26:10 n. v. 7 Deut. 15:11.

v. 8 Ang babae ay nagpakita ng kanyang personal na pagpapahalaga kay Jesus sa mamahaling halaga sa loob ng kanyang abilidad at kaya at sa tamang panahon (Jn. 19:40).

vv. 10-11 Pumayag si Judas na ipagkanulo si Jesus (Mat. 26:14-16; Luc. 22:3-6). v. 10 Ang mga salita ay hindi nagpapakilala kay Judas ngunit pinalalaki ang kakila-kilabot ng pagkakanulo (tingnan sa vv. 1-2 sa pagbabago sa mga plano).

 

Ang huling Hapunan vv. 12-25

vv. 12-16 Paghahanda para sa Paskua (Mat. 26:17-19; Luc. 22:7-13, tingnan sa 22:10 n).

v. 14 Tingnan sa Luc. 22:12 n.                                                                   

vv. 17-25 Huling Hapunan (Mat. 26:20-29; Luc. 22:14-30; Jn. 13:21-30); vv. 17-21 Mat. 26:20-25; Luc. 22:14, 21-23; Jn. 13:21-30.

v. 18 Ps. 41:9.

v. 19 Ang tanong ay binigkas upang ipahiwatig na ang sagot ay magiging negatibo.

vv. 22-25 Mat. 26:26-29; Luc. 22:15-20; 1Cor. 11:23-26; v. 23 1Cor. 10:16; v. 24 Mat. 26:28 n.  Binanggit ni Jesus ang kanyang dugo bilang ang namamagitan sa katotohanan sa pagitan ng Diyos at ng mga tao (10:45 n.) (tingnan sa F058). v. 25 Luc. 13:29 (tingnan sa 22:16 n).

 

Gethsemane 14:26-52

vv. 26-31 Muling hinulaan ni Jesus ang pagtanggi ni Pedro (Mat. 26:30-35; Luc. 22:31-34). v. 26 Jn. 18:1-2. v. 27 Zac. 13:7; Jn. 16:32. v. 28 16:7.

v. 30 14:66-72; Jn 13:36-38; 18:17-18, 25-27.

 

vv. 32-42 Si Jesus ay nababalisa sa hardin (Mat. 26:36-46; Luc. 22:39-46) v. 32 Jn. 18:1; Heb. 5:7-8. v. 34 Jn. 12:27. vv. 35-36  Si Jesus ay hindi tatanggap ng anuman na maaaring labag sa kalooban ng Diyos (tingnan sa 11:23-24 n).       

vv. 43-52 Si Jesus ay pinagkanulo at dinakip (Mat. 26:47-56; Luc. 22:47-53; Jn. 18:1-11) Abba (father) sa Aramaic (tingnan sa Rom. 8:15 n, Gal. 4:6).

v. 36 Saro (tingnan sa Luc. 22:42 n.  v. 38 Mat. 6:13; Luc. 11:4, vv. 43-52 Mat. 26:47-56; Luc. 22:47-53; Jn. 18:2-11; v. 43 Mat. 26:50 n. v. 49 Luc. 19:47; Jn. 18:19-21. v. 51 Ang pagkakakilanlan ng binata ay hindi isiniwalat. Ang Oxf. Ann. RSV ay nagmumungkahi na ito ay maaaring si Juan Marcos kung ang bahay ay sa kanyang inang si Maria (Gawa 12:12). Sinasabi ng ibang tradisyon na isa ito sa mga disipulo. 

 

vv. 53-72 Jesus Bago si Caifas

vv. 53-65 Tinanong ni Caifas si Jesus (Mat. 26:57-68). v. 55 Hindi bababa sa dalawang saksi na sumang-ayon ang kinakailangan sa ilalim ng Blg. 35:30; Deut. 19:15 (ihambing. Mat. 18:16). v. 58 13:2; 15:29; Gawa 6:14; Jn. 2:19. vv. 61-62 Mga paraan ng pagtukoy ng mga Judio sa Diyos; at ang Mesiyas ay nagpapakilala sa kanyang sarili bilang ang Anak ng Diyos ng propesiya. v. 62 Dan 7:13 (F027vii) kasama sa larawan ng Awit. 110:1 (No. 178).

v. 63 Gawa 14:14; Jl. 2:12-13; v. 64 Lev. 24:16.

vv. 66-72 mga pagkaila ni Pedro (Mat. 26:69-75; Luc. 22:54-65; Jn. 18:25-27).

v. 66 14:30. v. 70 Mat. 26:73. n; v. 72 Bago mag madaling araw (ihambing. 13:35) Nanlumo siya at tumangis. Sa tekstong Griyego ay at nang maisip niya ito, ay tumangis siya.

 

Kabanata 15

1At pagdaka, pagkaumaga ay nangagsangusapan ang mga pangulong saserdote pati ng matatanda at mga eskriba, at ang buong Sanedrin, at ginapos si Jesus, at inilabas siya, at ibinigay siya kay Pilato. 2At itinanong sa kaniya ni Pilato, Ikaw baga ang Hari ng mga Judio? At pagsagot niya ay sinabi sa kaniya, Ikaw ang nagsasabi. 3At isinakdal siya sa maraming bagay ng mga pangulong saserdote. 4At muling tinanong siya ni Pilato, na sinasabi, Hindi ka sumasagot ng anoman? tingnan mo kung gaano karaming bagay ang kanilang isinasakdal laban sa iyo. 5Datapuwa't si Jesus ay hindi na sumagot ng anoman; ano pa't nanggilalas si Pilato. 6Sa kapistahan nga ay pinagkaugalian niya na pawalan sa kanila ang isang bilanggo, na kanilang hingin sa kaniya. 7At mayroong isa na kung tawagin ay Barrabas, na nagagapos na kasama ng nangaghimagsik, mga taong nagsipatay ng mga tao sa panghihimagsik. 8At nagsipanhik ang karamihan at nangagpasimulang hingin sa kaniya na sa kanila'y gawin ang gaya ng sa kanila'y laging ginagawa. 9At sinagot sila ni Pilato, na sinasabi, Ibig baga ninyo na pawalan ko sa inyo ang Hari ng mga Judio? 10Sapagka't natatalastas niya na sa kapanaghilian ay ibinigay siya ng mga pangulong saserdote. 11Datapuwa't inudyukan ng mga pangulong saserdote ang karamihan, na si Barrabas na muna ang siya niyang pawalan sa kanila. 12At sumagot na muli si Pilato at sa kanila'y sinabi, Ano nga ang aking gagawin sa inyong tinatawag na Hari ng mga Judio? 13At sila'y muling nagsigawan, Ipako siya sa krus. 14At sinabi sa kanila ni Pilato, Bakit, anong masama ang kaniyang ginawa? Datapuwa't sila'y lalong nagsigawan, Ipako siya sa krus. 15At sa pagkaibig ni Pilato na magbigay-loob sa karamihan, ay pinawalan sa kanila si Barrabas, at ibinigay si Jesus, pagkatapos na siya'y mahampas niya, upang siya'y ipako sa krus. 16At dinala siya ng mga kawal sa looban, na siyang Pretorio; at kanilang tinipon ang buong pulutong. 17At siya'y kanilang dinamtan ng kulay-ube, at nang makapagkamakama ng isang putong na tinik, ay ipinutong nila sa kaniya. 18At nagpasimula silang siya'y batiin, Aba, Hari ng mga Judio! 19At sinaktan nila ang kaniyang ulo ng isang tambo, at siya'y niluluraan, at pagkaluhod nila, siya'y sinamba. 20At nang siya'y kanilang malibak na, ay inalis nila sa kaniya ang kulay-ube, at isinuot sa kaniya ang kanyang mga damit. At siya'y kanilang inilabas upang ipako siya sa krus. 21At kanilang pinilit ang isang nagdaraan, si Simon na taga Cirene, na ama ni Alejandro at ni Rufo, na nanggagaling sa bukid, upang sumama sa kanila, upang pasanin niya ang kaniyang krus. 22At siya'y kanilang dinala sa dako ng Golgota, na kung liliwanagin ay, Ang dako ng bungo. 23At siya'y dinulutan nila ng alak na hinaluan ng mirra: datapuwa't hindi niya tinanggap. 24At siya'y kanilang ipinako sa krus, at kanilang pinaghatihatian ang kaniyang mga damit, na kanilang pinagsapalaran, kung alin ang dadalhin ng bawa't isa. 25At ikatlo na ang oras, at siya'y kanilang ipinako sa krus. 26At ang pamagat ng pagkasakdal sa kaniya ay isinulat sa ulunan, ANG HARI NG MGA JUDIO. 27At ipinako sa krus na kasama niya ang dalawang tulisan; isa sa kaniyang kanan, at isa sa kaniyang kaliwa. 28At natupad ang kasulatan, na nagsasabi: At siya'y ibinilang sa mga suwail. 29At siya'y inalipusta ng nagsisipagdaan na pinatatangotango ang kanilang mga ulo, at sinasabi, Ah! ikaw na iginigiba mo ang templo, at sa tatlong araw ay iyong itinatayo, 30Iyong iligtas ang sarili mo, at bumaba ka sa krus. 31Gayon din naman ang mga pangulong saserdote pati ng mga eskriba, siya'y minumura na nangagsasalitaan sila-sila na sinasabi, Nagligtas siya sa mga iba; sa kaniyang sarili ay hindi makapagligtas. 32Bumaba ngayon mula sa krus ang Cristo, ang Hari ng Israel, upang aming makita at sampalatayanan. At minumura siya ng mga kasama niyang nangapapako. 33At nang dumating ang ikaanim na oras, ay nagdilim sa buong lupa hanggang sa oras na ikasiyam. 34At nang oras na ikasiyam ay sumigaw si Jesus ng malakas na tinig: Eloi, Eloi, lama sabacthani? na kung liliwanagin ay, Dios ko, Dios ko, bakit mo ako pinabayaan? 35At nang marinig ng ilang nangaroon, ay sinabi nila, Narito, tinatawag niya si Elias. 36At tumakbo ang isa, at binasa ng suka ang isang espongha, saka inilagay sa isang tambo, at ipinainom sa kaniya, na sinasabi, Pabayaan ninyo; tingnan natin kung paririto si Elias upang siya'y ibaba. 37At si Jesus ay sumigaw ng malakas na tinig, at nalagot ang hininga. 38At ang tabing ng templo ay nahapak na nagkadalawa mula sa itaas hanggang sa ibaba. 39At ang senturiong nakatayo sa tapat niya, nang makitang malagot ang hininga niya, ay kaniyang sinabi, Katotohanang ang taong ito ay Anak ng Dios. 40At mayroon din namang mga babae na nagsisitanaw mula sa malayo: na sa mga yao'y nangaroroon kapuwa si Maria Magdalena, at si Mariang ina ni Santiago na bata at ni Jose, at si Salome; 41Na, nang siya'y nasa Galilea, ay nagsisunod sila sa kaniya, at siya'y pinaglilingkuran nila; at mga iba pang maraming babae na nagsiahong kasama niya sa Jerusalem. 42At nang kinahapunan, sapagka't noo'y Paghahanda, sa makatuwid baga'y ang araw na nauuna sa sabbath, 43Dumating si Jose na taga Arimatea, isang kasangguni na may marangal na kalagayan, na naghihintay rin naman ng kaharian ng Dios; at pinangahasan niyang pinasok si Pilato, at hiningi ang bangkay ni Jesus. 44At nanggilalas si Pilato kung siya'y patay na: at nang mapalapit niya sa kaniya ang senturion, ay itinanong niya sa kaniya kung malaon nang patay. 45At nang matanto niya sa senturion, ay ipinagkaloob niya ang bangkay kay Jose. 46At binili niya ang isang kayong lino, at pagkababa sa kaniya sa krus, ay binalot siya ng kayong lino at inilagay siya sa isang libingan na hinukay sa isang bato; at iginulong niya ang isang bato hanggang sa pintuan ng libingan. 47At tinitingnan ni Maria Magdalena at ni Mariang ina ni Jose kung saan siya nalagay.

[Tala: g Inilagay ng ibang mga sinaunang awtoridad ang versikulo 28, At ang kasulatan ay natupad na nagsasabing, “Siya ay ibinilang na kasama ng mga lumalabag ]

 

Layunin ng Kabanata 15

v. 1 Kinondena ng Konseho ng mga pinuno ng relihiyon si Jesus (Mat. 27:1-2 n; Luc. 23:1; Jn 18:28-32);

vv. 2-5 Si Jesus ay nilitis sa harap ni Pilato (Mat. 27:11-14; Luc. 23:2-5; Jn. 18:29-38) (Tingnan din sa F040vi). Mahalaga na ang mga tala at mga sanggunian sa Komentaryo sa Mateo Bahagi VI ay maihambing at mapag-aralan sa loob ng mga teksto ng Marcos, dahil pantay-pantay ang kanilang pagkakalapat sa bawat ebanghelyo.

vv. 6-15 Ibinigay ni Pilato si Jesus upang ipako sa krus (Mat. 27:15-26; Luc. 23:13-25; Jn. 18:38-40; 19:4-16) (F040vi).

vv. 16-20 Tinutuya ng mga Romanong sundalo si Jesus (Mat. 27:27-31; Luc. 23:11; Jn. 19:1-3). v. 16 tingnan sa Mat. 27:27 n. (F040vi).

vv. 21-32 Mat. 27:32-44 (F040vi).

vv. 21-24 Pagpapako kay Jesus (Mat. 27:32-34; Luc. 23:26:31; Jn. 19:17) (F040vi). v. 21 Ang mga lalaking pinangalanan ay maaaring kilala sa Iglesia noong panahong iyon. Isang koneksyon sa pagitan ni Rufus dito at ng Rom. 16:13 ay posible ngunit hindi naitatag.  v. 24 Ps. 22:18. v. 25 mga 9 am.

vv. 25-32 Inilagay si Jesus sa tulos (Mat. 27:35-44; Luc. 23:32-43; Jn. 19:18-27); v. 29 13:2; 14:58; Jn. 2:19; v. 31 Ps. 22:7-8.

 

Si Cristo ay pinatay sa isang Stauros at hindi sa isang krus. Ang mga tekstong Griego ng Bibliya ay malinaw na kinikilala ang instrumento bilang isang stauros at hindi isang krus o katumbas nito, sa lahat ng mga teksto. Ang stauros ay isang instrumentong Phoenician na pinatalas sa isa o magkabilang dulo at walang cross bar. Idinagdag ng mga Romano ang aspetong iyon maraming taon pagkatapos ng kamatayan ni Cristo. Tingnan sa  Ang Krus: Ang pinagmulan at Kahalagahan nito (No. 039). Ang equilateral sun cross ay ginamit para sa kulto ng diyos na si Attis at mula sa relihiyosong kultong iyon at ng diyosa ng Easter na ang Biyernes Linggo ng Pagkapako at Pagkabuhay na Mag-uli at ang paggamit ng "Krus" ay dumating sa Cristiyanismo noong Ikalawang Siglo ca 154 sa Roma sa ilalim ni Anicetus, at ipinatupad noong 192 CE sa ilalim ng obispo Victor (tingnan sa  Pinagmulan ng Pasko at Mahal na Araw (No. 235at ang  Mga Pagtatalo sa Quartodeciman (No. 277)).

 

vv. 33-41 Hininga ni Jesus ang kanyang huling hinga at namatay (Mat. 27:45-56; Luc. 23:44-49; Jn. 19:28-37).

v. 33 Mat. 27:45 n. v. 34 Mat 27:46 n.

v. 36 Ps. 69:71 tingnan sa Mat. 27:48 n.

v. 38 Ang tabing ay nagsara sa Banal ng mga Banal (Heb. 9:3). Iyon ang panloob na santuwaryo na kumakatawan sa presensya ng Diyos kasama ang kanyang bayan (ihambing 2Hari. 19:14-15; 2Cron.6:1-2, 18-21). Ang pinsala sa tabing, anuman ang dahilan, ay sumasagisag sa walang-harang paglapit ng mga tao sa Diyos na nakamit sa pamamagitan ng kamatayan ni Cristo (Heb. 10:19-20).

v. 41 Luc. 8:1-3.                                                                                                                                               

vv. 42-47 Inilagay si Jesus sa libingan ni Jose ng Aramathea(Mat. 27:57-61; Luc. 23:50-56; Jn. 19:38-42)  v. 46 Gawa 13:29.

v. 42   Ang araw ay ang araw ng paghahanda para sa Paskua at ang oras ay noong 14 Abib nang kanilang katayin ang mga tupa ng Paskua at noong 30 CE ay tumapat ng Miyerkules 5 Abril 30 CE. Kinailangan siyang ilagay sa libingan bago magdilim upang maisagawa nilang malinis ang Paskua. Pagkatapos ay nahiga si Cristo sa libingan sa loob ng tatlong araw at tatlong gabi alinsunod sa  Tanda ni Jonas... (No. 013). Hindi matatapos ng Biyernes ang Tanda ni Jonas dahil isang araw lang ito. Ang Biyernes-Linggo na pagdiriwang ng Mahal na Araw ay nagmula sa Misteryo at Kulto ng Araw at pumasok sa Cristianismo sa kalagitnaan ng Ikalawang Siglo. Wala itong kinalaman sa Cristianismo at isang tungkulin ng Pagsamba kay Baal; Easter, Ishtar o Ashtaroth ang asawa ni Baal (tingnan sa (235) sa itaas). Ang mga nagpapanatili ng pista at iba pang aspeto, tulad ng pagsamba sa Linggo, Pasko at Mahal na Araw at ang mga doktrina ng langit at impiyerno ay hindi tunay na mga Cristiano (Justin Martyr, Dial, LXXX) cf. din  Ang Langit, Impiyerno o ang Unang Pagkabuhay na Mag-uli ng mga Patay (No. 143A )Pagsapit ng Ikaapat na Siglo ang mga pari ng Attis sa Roma ay nagrereklamo na ang mga Cristiano sa Roma ay ninakaw ang lahat ng kanilang mga doktrina; at ginawa nila ito.

 

Tingnan din ang mga tala at babasahin sa  Komentaryo sa Mateo Bahagi V (F040v) at Bahagi VI (F040vi).

Tandaan din ang  Oras ng Pagpapako sa Krus at Pagkabuhay na Mag-uli (No. 159).

 

Chapter 16

1At nang makaraan ang sabbath, si Maria Magdalena, at si Mariang ina ni Santiago, at si Salome, ay nagsibili ng mga pabango, upang sila'y magsiparoon at siya'y pahiran. 2At pagkaumagang-umaga nang unang araw ng sanglinggo, ay nagsiparoon sila sa libingan nang sikat na ang araw. 3At kanilang pinaguusapan, Sino kaya ang ating mapagpapagulong ng bato mula sa pintuan ng libingan? 4At pagkatingin, ay nakita nilang naigulong na ang bato: sapagka't yao'y totoong malaki. 5At pagkapasok sa libingan, ay kanilang nakita ang isang binata na nakaupo sa dakong kanan, na nararamtan ng isang damit na maputi; at sila'y nangagitla. 6At sinabi niya sa kanila, Huwag kayong mangagitla: hinahanap ninyo si Jesus, ang Nazareno, na ipinako sa krus: siya'y nagbangon; wala siya rito: tingnan ninyo ang dakong pinaglagyan nila sa kaniya! 7Datapuwa't magsiyaon kayo, sabihin ninyo sa kaniyang mga alagad at kay Pedro, Siya'y nangunguna sa inyo sa Galilea: doon siya makikita, ayon sa sinabi niya sa inyo. 8At sila'y nagsilabas, at nagsitakas mula sa libingan; sapagka't sila'y nagsipangilabot at nangagitla: at hindi sila nangagsasabi ng anoman sa kanino man; sapagka't sila'y nangatatakot. 9Nang siya nga'y magbangon nang unang araw ng sanglinggo, ay napakita muna siya kay Maria Magdalena, na sa kaniya'y pitong demonio ang pinalabas niya. 10Siya'y yumaon at ipinagbigay alam sa mga naging kasamahan ni Jesus, samantalang sila'y nangahahapis at nagsisitangis. 11At sila, nang kanilang mabalitaan na siya'y nabuhay, at nakita ni Magdalena, ay hindi sila nagsipaniwala. 12At pagkatapos ng mga bagay na ito ay napakita siya sa ibang anyo sa dalawa sa kanila, nang sila'y nangaglalakad na patungo sa bukid. 13At sila'y nagsiyaon at ipinagbigay-alam ito sa mga iba: at kahit sa kanila'y hindi rin sila nagsipaniwala. 14At pagkatapos siya'y napakita sa labingisa samantalang sila'y nangakaupong nagsisikain; at pinagwikaan sila sa kawalan nila ng pananampalataya at katigasan ng puso, sapagka't hindi sila nagsipaniwala sa nangakakita sa kaniya pagkatapos na siya'y magbangon. 15At sinabi niya sa kanila, Magsiyaon kayo sa buong sanglibutan, at inyong ipangaral ang evangelio sa lahat ng kinapal. 16Ang sumasampalataya at mabautismuhan ay maliligtas; datapuwa't ang hindi sumasampalataya ay parurusahan. 17At lalakip ang mga tandang ito sa magsisisampalataya: mangagpapalabas sila ng mga demonio sa aking pangalan; mangagsasalita sila ng mga bagong wika; 18Sila'y magsisihawak ng mga ahas, at kung magsiinom sila ng bagay na makamamatay, sa anomang paraan ay hindi makasasama sa kanila; ipapatong nila ang kanilang mga kamay sa mga may-sakit, at sila'y magsisigaling. 19Ang Panginoong Jesus nga, pagkatapos na sila'y mangakausap niya, ay tinanggap sa itaas ng langit, at lumuklok sa kanan ng Dios. 20At nagsialis sila, at nagsipangaral sa lahat ng dako, na gumagawang kasama nila ang Panginoon, at pinatototohanan ang salita sa pamamagitan ng mga tandang kalakip. Siya nawa.

[Tala: k Idinagdag ng ibang mga sinaunang awtoridad pagkatapos ng bersikulo 8 ang mga sumusunod: Ngunit iniulat nila sandali kay Pedro at sa mga kasama niya ang lahat ng sinabi sa kanila. At pagkatapos nito, si Jesus mismo ay nagpadala sa pamamagitan nila, mula silangan hanggang kanluran, ang sagrado at walang kasiraang pagpapahayag ng walang hanggang kaligtasan..]

16:7: Mk. 14:28; Jn. 21:1-23; Mt. 28:7.

 

Layunin ng Kabanata 16

vv. 1-8 Muling Pagkabuhay ni Jesus (Mat. 28:1-8; Luc. 24:1-11; Jn. 20:1-10).

Si Cristo ay nabuhay na mag-uli sa pagtatapos ng Sabbath habang ito ay malapit na sa EENT bago ang simula ng Unang Araw ng Sanglinggo, na tinatawag ngayong Linggo sa pagsapit ng gabi sa pagtatapos ng Araw ng Sabbath. Tingnan sa  Simula ng Buwan at Araw (No. 203); Tingnan din sa Matthew  28:1 at mga tala (F040vi).

Tingnan din sa  Oras ng Pagpapako sa Krus at Pagkabuhay na Mag-uli (No. 159).

v. 1 Luc. 23:56; Jn. 19:39; Dumating ang mga babae upang tapusin ang mga seremonya ng paglilibing para kay Jesus.

vv. 3-4  Ang batong hugis disc na ginugulong patagilid sa isang kanal upang isara ang bukana ng libingan ay iginulong pabukas. v. 5 Hindi kailanman ginamit ang libingan. Karaniwan ang libingan ay may mga nitso o istante upang tanggapin ang mga katawan ng pamilya. Si Cristo ay dakilang pamangkin ni Jose ng Aramatea, kapatid ni Heli, anak ni Matthat (Luc. 3:24). (Tingnan sa Ashley M., Mammoth Book of British Kings and Queens; Carroll and Graf Publishers 1998, tingnan ang mga tala sa: Bran ang Mapalad, hari ng mga Briton, at Joseph.) (cf.  Pinagmulan ng Iglesiag Cristiano sa Britain (No. 266); (Mga Hittite sa Bahay ni David (No. 067C)).  

 

Ang mga damit ng binata ay nagpapahiwatig na siya ay isang makalangit na sugo.

Naghintay si Cristo mula sa kanyang muling pagkabuhay sa huling bahagi ng hapon ng Sabbath sa gabi sa libingan hanggang 9 AM nang umakyat siya sa Langit at sa Trono ng Diyos bilang ang Handog ng Inalog na Bigkis (No. 106B) (tingnan sa  Apocalipsis kabanata 4 at 5). Siya ang Mga Unang Bunga ng Pag-aani ng Sebada bilang Berdeng Uhay ng Inalog na Bigkis. Ang mga Banal ng Unang Pagkabuhay na Mag-uli ay ang Pag-aani ng Trigo ng Pentecostes at ang Ikalawang Pagkabuhay na Mag-uli ay ang Pangkalahatang Pag-aani ng sangkatauhan.

 

v. 7 14:28; Jn. 21:1-23; Mat. 28:7.

v. 8 Sapagkat sila ay natakot Ang pananalitang Griyego ay hindi pangkaraniwan sa istilo at bigla ang epekto lalo na kung, hangga't maaari, ito ang orihinal na nagtapos sa ebanghelyo (tingnan sa Ann. Oxford RSV komento sa tala). Kaibahan sa Mat. 28:8-10 sa: takot at kagalakan (v. 8) na kontrolado ng pagsamba (v. 9) at pagtanggap sa misyon (v 10). Sa pananahimik ng mga babae ihambing Mat. 28:8 n; Luc. 24:9-11, 22-24 at vv. 9-10ff;

vv. 9-11 Nagpakita si Jesus kay Maria Magdalena (Jn. 20:10-18). Tingnan din sa  Apatnapung Araw kasunod ng Pagkabuhay na Mag-uli ni Cristo (No. 159A) .

 

Sa: Ang tradisyonal na pagsasara ng ebanghelyo ni Marcos. Walang tiyak kung paano nagwakas ang ebanghelyong ito o tungkol sa pinagmulan ng vv. 9-20 na hindi maaaring maging bahagi ng orihinal na teksto ng Marcos.

Ang ilang mahahalagang saksi kabilang ang ilang mga sinaunang saksi ay tinapos ang ebanghelyo sa v. 8. Bagama't posibleng sinadya ng manunulat ang biglaang wakas na ito, ito ay itinuturing na may mga indikasyon na nais niyang magpatuloy upang ilarawan ang iba pang mga aktibidad pagkatapos ng muling pagkabuhay ng Mesiyas. (tingnan sa Ann, Oxf. RSV mga komento). Halimbawa, si Mar. 14:28 ay umaasa sa kahit isang salaysay tungkol sa mga disipulong kasama ni Cristo sa Galilea, pagkatapos ng Pagkabuhay na Mag-uli.  Ang magiliw na pagtukoy kay Pedro (16:7) maaaring asahan ang muling pagsasalaysay ng kung hindi man ay hindi naitala na pagkakasundo sa pagitan ni Pedro at ng kanyang Panginoon (ihambing si Luc. 24:34; 1Cron. 15:5).  Kung may iba pang mga elemento na naroroon noon ito ay itinuturing na nawala na pagkatapos na pagkatapos maisulat ang ebanghelyo at ang pagdaragdag ng vv. 9-20 ay lista ng maraming saksi at ilang sinauna na nagresulta sa pagtanggap ng 9-20 bilang karaniwang bahagi ng kanonikal na ebanghelyo ni Marcos. Bukod pa rito ay ibinibigay ng ibang mga saksi ang karagdagan na binanggit sa tala K (RSV) Ngunit iniulat nila sandali kay Pedro at sa mga kasama niya ang lahat ng sinabi sa kanila. At pagkatapos nito, si Jesus mismo ay nagpadala sa pamamagitan nila, mula silangan hanggang kanluran, ng sagrado at walang kasiraang pagpapahayag ng walang hanggang kaligtasan..

Ang ibang awtoridad ay isinama ang talata at pagkatapos ay isama ang vv. 9-20. Karamihan sa mga awtoridad ay nagpapatuloy sa 9-20 kaagad pagkatapos ng v 8. Ang ilan ay nagpasok ng ilang karagdagang materyal pagkatapos ng v 14 (cf. RSV mga tala).

 

Tinitingnan ng karamihan sa mga akademya ang mga teksto bilang pinagsama-sama ng mga awtoridad noong Ikalawang Siglo mula sa mga ulat ng saksi hanggang noon. (tingnan sa Luc. 1:1-2; Jn. 20:30; 21:25; Gawa 20:35 n; 1Cor. 15:3); ikumpara din sa Mat. 28:20; Jn. 16:12-33; Rev. 1:12-16 n; 2:18. Walang alinlangan halimbawa na si Irenaeus bishop ng Lyon ay lumaki sa paanan ni apostol Juan at sinanay ni Polycarp mula sa fragment sa Appendix A hanggang sa  Pagpapabanal sa mga Walang Malay at Nagkakamali(No. 291). Gayon din si Hippolytus bishop ng Ostia Attica Port lungsod malapit sa Rome, sinanay ang Smyrna sa ilalim ni Polycrates (tingnan din sa  Pagtatatag ng Iglesia sa ilalim ng Pitumpu (No. 122D)).

 

16:9-18 Pagpapakita ni Jesus pagkatapos ng Pagkabuhay na Mag-uli

Tingnan sa No. 159A above

vv. 9-10 Si Maria ay nauugnay sa ibang mga kababaihan sa 1, 7-8 at mga kahalintulad. Siya ay tila nag-iisa sa Jn. 20:1-2, 11-19. Ang mga aspetong ito ay sakop sa (159A) itaas.

Pitong Demonyo Luc. 8:2

v. 11 Luc. 24:11, 22-25; Jn. 20:19-29; 1Cron. 15:5. Ang mga tagasunod ay kumbinsido sa Pagkabuhay na Mag-uli ni Jesus sa pamamagitan ng kanilang sariling agarang karanasan sa kanya, kahit na ang lahat ng iba pang henerasyon ay dapat umasa sa patotoo ng iba. (Jn. 20:29).

 

vv. 12-13 Nagpakita si Jesus sa Dalawang naglalakbay sa Daan (Luc. 24:12-35). v. 13 ihambing. Luc. 24:34;

vv. 14-18 Nagpakita si Jesus sa Labing-isa kasama si Tomas (Mat. 28:19; Luc. 24:47; Jn. 20:24-31).

v. 14 Sa pagtatapos ng versikulong ito, idinagdag ng ilang sinaunang awtoridad na kasingtanda ng Ikaapat na Siglo ang versikulong “At sila ay nagdahilan sa kanilang sarili sa pagsasabing, ‘ang panahong ito ng katampalasanan at kawalan ng pananampalataya ay nasa ilalim ni Satanas, na hindi nagpapahintulot sa katotohanan at kapangyarihan ng Diyos na manaig sa mga maruruming bagay ng mga espiritu. Kaya't ihayag ang iyong katuwiran ngayon' - Kaya't sila ay nagsalita kay Cristo at si Cristo ay tumugon sa kanila 'ang termino ng mga taon para sa kapangyarihan ni Satanas ay natupad na; Ngunit ang iba pang mga kakila-kilabot na bagay ay lumalapit. At para sa mga nagkasala ako ay ibinigay sa kamatayan, upang sila ay manumbalik sa katotohanan at hindi na magkasala, upang sila ay magmana ng espirituwal at walang kasiraang kaluwalhatian ng katuwiran na nasa langit..’”

v. 16 Gawa 2:37-42; 10:47-48; Rom. 10:9.

vv. 17-18 Ang mga naniniwala at nabautismuhan ay magpapalayas ng mga demonyo at mamumulot ng mga ahas at hindi masasaktan ng anumang nakamamatay na bagay at sila ay magpapagaling ng mga may sakit. (1Cor. 12:8-11,28; 14:2-5; Heb. 2:3-4); pagpapaalis ng demonyo (Gawa 8:6-7; 16:18; 19:11-20; mga bagong wika (Gawa 2:4-11 n; 10:46; 19:6; 1Cor. 12:10,28 n; 14:2-33; pagpapagaling Gawa 28:8; 1Cor. 12:9; Jas. 5:13-16; Ang pagkuha ng mga ahas at paglunok ng mga lason ay wala sa ibang mga kahalintulad ngunit ang halimbawa ni Paul sa Mga Gawa 28:3-6 at iba pang mga pagkakataon ay lumilitaw sa panitikang Cristiano mula sa Ikalawang Siglo pasulong. 

vv. 19-20 Pag-akyat sa Trono ng Diyos (Luc. 24:50-53). v. 19 Si Cristo ay dinala sa trono ng Diyos sa dulo ng  Apatnapung Araw Kasunod ng Pagkabuhay na Mag-uli ni Cristo (No. 159A). (Tingnan din sa Fil. 2:9-11; Heb. 1:3); para sa tinanggap sa itaas tingnan sa Gawa 1:2, 11, 22; 1Tim. 3:16 (marahil ay isang Himno din). Para sa larawan ng Kanang Kamay ng Diyos tingnan sa Awit. 110:1 n.  (No. 178); Gawa 7:55; Heb, 1:3; v. 20 mga versikulo 17-18; Heb. 2:3-4.

 

Ang Paskua (No. 098)

Ang Hapunan ng Panginoon (No. 103)

Oras ng Pagpapako sa Krus at Pagkabuhay na Mag-uli (No. 159)

Ang Apatnapung Araw Kasunod ng Pagkabuhay na Mag-uli ni Cristo (No. 159A)

Ang Layunin ng Paglikha at ng Sakripisyo ni Cristo (No. 160)

Handog na Inalog na Bigkis (No. 106B)

 

[NB Ang mga pinakaunang manuskrito at ilang iba pang sinaunang saksi ay walang mga versikulo 9–20.]

 

Bullinger’s notes on Mark Chs. 13-16 (For KJV)

 

Chapter 13

Verse 1

out of the temple . As in Matthew 24:1 , marking this as the latter of two prophecies; the former (Luke 21:1 , Luke 21:37 ) being spoken "in the temple".

out of. Greek. ek . App-104 .

temple. Greek hieron. See notes on Matthew 4:5 ; Matthew 23:16 .

Master = Teacher. App-98 . Mark 13:1 .

see. Greek. ide. App-133 . Not the same as in verses: Mark 13:2 , Mark 13:26 .

stones. There are some measuring 20 to 40 feet long, and weighing over 100 tons.

 

Verse 2

Jesus. See App-98 .

Seest. Greek. blepo. App-133 .

not = by no means. Greek. ou me ( App-106 ), denoting absolute certainty. The same word as in verses: Mark 13:30 , Mark 13:31 ; not the same as in verses: Mark 13:7 , Mark 13:11 , Mark 13:14 , Mark 7:15 , Mark 7:16 , Mark 7:19 , Mark 7:21 , Mark 7:24 , Mark 7:33 , Mark 7:35 .

upon . Greek. epi, App-104 .

 

Verse 3

upon . Greek. eis. Compare App-104 .

the mount of Olives . The former prophecy being in the Temple. See App-155 .

 

Verse 4

when. Note the first question (M1).

what . . . sign . The second question (M 2).

 

Verse 5

began . See note on Mark 1:1 .Mark 5:7 , Mark 5:11 , parallel with Matthew 24:4-6 . Luke 21:8 , Luke 21:9 . App-155 .

 

Verse 6

For = Because.

in = upon (= trading upon, as the basis of their claims). Greek. epi . App-104 . Not the some word as in verses: Mark 13:8 , Mark 13:9 , Mark 13:11 , Mark 8:14 , Mark 8:16 , Mark 8:24 , Mark 8:25 , Mark 8:26 , Mark 8:32 .

I = that I am [He].

 

Verse 7

not . Greek. me. App-105 . Not the same word as in verses: Mark 13:2 , Mark 13:11 , Mark 13:14 , Mark 2:19 , Mark 2:24 , Mar 2:30 , Mar 2:31 , Mar 2:33 , Mar 2:35 .

be = come to pass.

 

Verse 8

For nation, &c. Quoted from Isaiah 19:2 .

against = upon. Greek. epi. App-104 .

and. Figure of speech Polysyndeton, App-6 .

in . Greek. kata. App-104 .

the beginnings = a beginning. See App-155 .

sorrows = birth-pangs.

 

Verse 9

to = onto. Greek. eis . App-104 . vi; not the some word as in verses: Mark 13:27 , Mark 13:34 .

in = unto. Greek. eis, as above.

the synagogues = synagogues.

before . Greek. epi. App-104 .

for = with a view to. Greek. eis. App-104 .

against = to

 

Verse 10

gospel = glad tidings [of the kingdom], as in Matthew 24:14 . See App-112 , App-114 .

published = proclaimed, Greek. kerusso. See App-121 .

among = unto. Greek. eis. App-104 .

nations = the nations.

 

Verse 11

when = whenever.

lead = may be leading.

take no thought = be not full of care beforehand. See note on Matthew 6:25 .

no . Greek. me. App-105 .

in. Greek. en . App-104 . Not the same word as in verses: Mark 13:6 , Mark 13:9 , Mark 13:16 .

not . Greek ou. App-105 . Not the same word as in verses: Mark 13:2 , Mark 13:7 , Mark 13:15 , Mark 2:16 , Mark 2:21 , Mar 2:30 , Mar 2:31 .

the Holy Ghost . See App-101 .:3.

 

Verse 12

son = child. Greek. teknon. App-108 .

children . Plural of teknom , above. Quoted from Micah 7:6 .

cause them , &c. = put them, &c.

 

Verse 13

of = by. Greek. hupo. App-104 . Not the same word as in to. 28, 32.

for . . . sake = on account of. Greek. dia, App-104 .Mark 13:2 . Not the same word as in Mark 13:9 ,

unto. Greek eis App-104 .

the end . See App-125 .

 

Verse 14

see . Greek. eidon . App-133 ., as in Mark 13:29 ; not the same word as in verses: Mark 13:1 , Mark 13:2 , Mark 13:26 .

the abomination of desolation. See Matthew 24:22 . Quoted from Daniel 9:27 ; Compare Mark 12:11 ; and App-89 , App-90 , App-91 . Spoken of by Daniel the prophet. Om. by [L] TTr, A WH R, but not the Syriac.

by. Greek. hupo App-104 .

let him, &c. Hebrew idiom (later usage) = let him who reads and comments on these words in the assembly, &c, Compare 1 Timothy 4:13 .

 

Verse 15

on = upon. Greek. epi. App-104 .

the housetop . Compare Matthew 24:17 .

into. Greek eis. App-104 .

 

Verse 18

pray ye. Greek. proseuchomai. App-134 .

 

Verse 19

affliction = tribulation. As in Mark 13:24 . Quoted from Daniel 12:1 .

was not = has not been the like. from the beginning of the creation which God created. Note the emphasis of this peculiar amplifica tion, giving the Divine condemnation of "Evolution". Compare in Mark 13:20 , "the chosen whom He chose". See note on John 8:44 .

God. App-98 .

neither = nor by any means. Greek. ou me. App-105 .

be = come to pass.

 

Verse 20

the LORD . App-98 .

shortened . See on Matthew 24:22 .

no flesh . Not as in Mark 13:11 ) any flesh.

should be = should have been.

elect's sake . See note on Mark 13:19 , above. He hath shortened. See note on Matthew 24:22 , and App-90 .

 

Verse 21

if any man , &c. The condition of probable contingency. App-118 . Not the same word as in Mark 13:22 .

Lo. Figure of speech Asterismos. App-6 .

Christ = the Messiah. App-98 .

 

Verse 22

prophets , &c. Quoted from Deuteronomy 13:1 .

Shew = give. But T and A read 'work", not Syriac.

to. Greek. pros. App-104 .

if, &c, Quite a hypothetical condition; so much so that no verb is expressed. App-118 . Not the same word as in Mark 13:21 .

 

Verse 24

But , &c. Quoted from Isaiah 13:10 .

after . Greek. meta. App-104 .

light. See App-130 .

 

Verse 25

of heaven = of the heaven. Singular with Art. As in -verses: Mark 13:31 , Mark 13:32 ; not as in Mark 13:25 . See note on Matthew 6:9 , Matthew 6:10

shall fall = shall be falling out; implying continuousness,

and the powers, &c. Quoted from Isaiah 34:4 .

heaven = the heavens. Plural with Art. Not the same as in verses: Mark 13:13 , Mark 13:25 -, Mark 13:31 , Mark 13:32 . See note on Matthew 6:9 , Matthew 6:10 .

 

Verse 26

shall they see. Greek opsomai. App-133 .

the Son of man . See App-98 . Quoted from Daniel 7:13 . Compare Joel 2:31 .

with. Greek. meta. App-104 .

great = much.

power . See App-172 .1.

 

Verse 27

His elect. Referring to IsraeL See verses: Mark 13:20 , Mark 13:22 .Isaiah 10:20-22 ; Isaiah 10:11 , Isaiah 10:11-16 ; Isaiah 27:6 ; Isaiah 65:9 , Isaiah 65:15 , Isaiah 65:22 ; Jeremiah 31:36-40 ; Jeremiah 33:17-26 . Ezekiel 36:8-15 ; Ezekiel 36:24 ; Mar 37:21-28 ; Mar 39:25-29 . Amos 9:11-15 .Obadiah 1:17 , Obadiah 1:21 .Zephaniah 3:20 .

from = out of Greek. ek . App-104 .

 

Verse 28

a parable = the parable. See Matthew 24:32 .

of = from. Greek. apo. App-104 . Not the same word as in verses: Mark 13:13 , Mark 13:13 , Mark 13:32 .

branch . Greek klados. See note on Mark 11:8 .

is yet = shall have already become; as in Matthew 24:32

leaves = its leaves.

know = get to know. Greek. ginosko. App-132 .

 

Verse 29

y e in like manner = ye also.

come = taking place.

at . Greek. epi. App-104 .

 

Verse 30

Verily. See note on Matthew 5:18 .

this generation . See note on Matthew 11:16 .

be done = may have taken place. See note on Matthew 24:34 ; where the Greek particle, an , with the Subjunctive Mood, marks it as being conditional on the repentance of the nation (Acts 3:18-26 ).

 

Verse 31

Heaven = the heaven. Singular. See note on Matthew 6:9 , Matthew 6:10 .

 

Verse 32

of = concerning. Greek. peri. App-104 .

knoweth. Greek. oida . App-132 .

no, not = not even. Greek. oude . Compound ou. App-105 .

the Son : i.e. as the Son of man". See Mark 13:26 .

Father . App-98 .

 

Verse 33

Take ye heed. Greek. blepo. App-133 .

watch = lie sleepless. Not the same word as in verses: Mark 13:34 , Mark 13:35 , Mark 13:37 .

time = season, or crisis.

 

Verse 34

a man . Greek. anthropos. App-123 .

taking a far journey. See note on Matthew 21:33 .

who left = leaving.

servants = bond-servants.

and commanded the porter = commanded the porter withal.

to watch = to keep awake. Not the same word as in Mark 13:33 . Note the Figure of speech Epanadiplosis ( App-6 ), Mark 13:34 and Mark 13:37 .

 

Verse 35

master = lord. Greek. kurios . App-98 .

 

Verse 36

sleeping = composing yourselves for sleep (voluntarily). Greek. katheudo. See notes on 1 Thessalonians 4:14 , and 1 Thessalonians 5:6 . Not koimaomai = to fall asleep involuntarily (as in death). See App-171 .

 

Chapter 14

Verse 1

After two days. See App-156 . Compare Matthew 26:2 .

After = Greek. Now after. Compare Mark 14:12 . Greek. meta . App-104 . As in verses: Mark 14:28 , Mark 14:70 .

passover. Aramaic. App-94 . See note on Matthew 26:2

sought = were seeking.

take Him = get hold of Him

by. Greek. en. App-104 . Not the same word as in verses: Mark 14:19 , Mark 14:21 .

 

Verse 2

Not . Greek. me. App-105 . Not the same word as in verses: Mark 14:7 , Mark 14:29 , Mark 14:36 , Mark 7:37 , Mar 7:49 , Mar 7:58 , Mar 7:68 , Mar 7:71 .

On = in; i.e. during. Greek en. App-104 . Not the same word as in verses: Mark 14:3 , Mark 14:6 , Mark 14:35 , Mar 3:46 , Mar 3:62 .

uproar = tumult.

 

Verse 3

And being . Parallel with Matthew 26:6-13 .

in. Greek. en . App-104 . Not the same word as inw Mar 20:60 , Mar 20:62 .

the house, &c. Not therefore the first supper (John 12:1 , &c.), as that was in the house of Lazarus, six days before the Passover. See App-156 and App-159 .

the leper . Note the Figure of speech Ampliatio ( App-6 ), by which Simon still retained the name describing what he had once been.

a woman. Not Mary; the second occasion being quite different. See App-158 .

box = flask.

spikenard = pure nard. Liquid, because it was poured.

very precious = of great price.

brake . Alabaster being brittle it was easily done. A Divine supplement, here.

poured. Greek. katacheo. Occurs only here and in Matthew 26:7 ; not in John 12:3 .

on . Greek. kata App-104 . Not the same word asin Mark 14:2 , Mark 14:35 , Mar 13:46 .

 

Verse 4

some . At the first anointing it was only one, Judas (John 12:4 ). .

within. Greek. pros. App-104 . Not the same word as in Mark 14:58 .

was . . . made = is come to. pass.

 

Verse 5

For Greek. gar, giving the reason.

pence . See App-51 .

murmured = deeply moved. Occurs only in Mark 1:43 , Matthew 9:30 , and John 11:33 , John 11:38 .

 

Verse 6

Jesus . App-98 .

wrought . The object had been accomplished. In John 12:7 (on the former occasion) it was to be reserved for the burial.

good = happy, excellent, appropriate. Not the same word as in Mark 14:7 .

on. Greek. eis. App-104 . Not the same word as in verses: Mark 14:2 , Mark 14:3 , Mark 14:35 , Mark 14:48 .

 

Verse 7

with = in company with. Greek. meta. App-104 . Not the same word as in Mark 14:49 .

whensoever ye will . A Divine supplement, here.

ye will = ye wish. Greek. thelo . App-102 .,

may = can.

good . Not the same word as in Mark 14:6 .

Me ye have not always . Transubstantiation is incompatible with this.

not. Greek. ou. App-105 . Not the same word as in Mark 14:2 .

 

Verse 8

She hath done what she could = What she had [to do] she did, A Divine supplement, here.

to anoint = to anoint [beforehand], Occurs only here.

to = for, or unto. Greek eis. App-104 .

burying = embalming. See note on Matthew 26:12 .

 

Verse 9

Verily. See note on Matthew 5:18 .

Wheresoever . With an , with the Subjunctive, marking the phrase as being hypothetical. See note on Matthew 10:23 gospel = glad tidings.

preached = proclaimed. Greek. kerusso . App-121 .

throughout. Greek. eis. App-104 .

world. Greek. kosmos. App-129 .

for . Greek. eis. App-104 . Not the same word as in Mark 14:24 .

 

Verse 10

went = went off (smarting under the rebukes of verses: Mark 14:6-9 ).

unto . Greek. pros. App-104 . Not the same word Mark 14:34 .

to betray = to the end that he might deliver up.

 

Verse 11

were glad = rejoiced.

sought = kept seeking; i.e. busied himself continuously. This is the sense of the Imperf. Tense here.

betray = deliver up.

 

Verse 12

the first day of unleavened bread . This was the 14th of Nisan; the first day of the Feast, the 15th of Nisan, was the "high day": the great sabhnth, See App-156 . Moreover, "the preparation "had not yet been made. See note on Matthew 26:17 .

killed = were wont to kill.

the Passover . Pascha., Aramaic. App-94 . Put by Figure of speech metonymy (of Adjunct), App-6 , for the lamb. It was this that was killed and eaten.

 

Verse 13

into. Greek. eis. App-104 .

a man. Greek. anthropos. App-123 .

man bearing a pitcher . Most unusual, for women carry pitchers, and more carry skin bottles.

 

Verse 14

goodman of the house = the Master ofthe house.

The Master = The Teacher. App-98 .

 

Verse 15

be = be himself.

furnished = spread with couches and other necessaries.

 

Verse 16

as = just as.

 

Verse 17

in the evening = the evening having come.

 

Verse 18

of = from among. Greek. ek. App-104 . Notthe same word as in Mark 14:31 .

 

Verse 19

began. See note on Mark 1:1 .

by. Greek. kata. App-104 .

 

Verse 20

in = into. Greek. eis. App-101 . As in Mark 14:60 . Not the same word as in verses: Mark 14:3 , Mark 14:25 , Mark 14:30 , Mar 3:49 , Mar 3:62 .

 

Verse 21

The Son of man , See App-98 .

is written = it standeth written.

of = concerning. Greek. peri. App-104 . Not the same word as in verses: Mark 14:18 , Mark 14:20 , Mark 14:23 , Mar 18:25 , Mar 18:69 , Mar 18:70 .

that man. Emphatic,

by = by means of. Greek. dia . App-104 .Mark 14:1 . Not the some word as in Mark 14:1 .

if, &c. Assnming the condition as an actual fact. App-118 . a,

never = not. Greek. ou . App-105 .

 

Verse 22

did eat = were eating. All that happened before and at this third supper is not given in Mark.

eat . All the texts omit this word.

is = represents. Figure of speech Metaphor. See App-6 .

 

Verse 24

My blood . No covenant could be made without blood. See note on Matthew 26:28 ,

new testament = new covenant. See note on Matthew 26:28 , and App-95 . Compare Jeremiah 31:31 ,

is shed = is being, or is about to be shed. Figure of speech Heterosis (of Tense), App-6 , or Figure of speech Prolepsis, App-6 .

for = concerning. Greek. peri . App-104 . But all the texts read huper . App-104 .

 

Verse 25

I will = that I will. After the verb "to say" the conj. hoti marks off the words spoken. Compare Matthew 14:26 ; Matthew 16:18 ; Matthew 20:12 ; Matthew 21:3 ; Matthew 26:34 ; Matthew 27:47 . Mat 1:40 ; Matthew 6:14 , Matthew 6:15 , Matthew 6:16 , Matthew 6:18 , Mat 6:35 ; Mark 9:26 ; Mark 14:57 , Mark 14:58 . See note on Luke 23:43 , and App-173 .

no more = not any more, in any wise. Greek ouketi, ou me . App-105 .

that = when.

new = fresh. See note on Matthew 26:29 .

the kingdom of God . See App-114 .

 

Verse 26

sung an hymn. See Matthew 26:30 .

 

Verse 27

shall be offended = will stumble.

because of = in, or at. Greek. en . App-104 .

this night = in (Greek. en) this night. But all the texts omit "because . . . night". ([L].)

for = because.

it is written = it standeth written. Quoted from Zechariah 13:7 .

 

Verse 28

I am risen . = My being raised.

go before. Compare Matthew 26:32 .

 

Verse 29

Although = Even if all, &c. Throwing no doubt on the hypothesis. App-118 .

 

Verse 30

That this day . The conj, hoti makes "this day" part of what He said. See note on Luke 23:43 , and Mark 14:25 above. We have the same construction in Luke 4:2 t; Mar 19:9 , but not in Matthew 21:28 ; Luke 22:34 ; Luke 23:43 .

the cock = a cock. See App-160 .

twice . A Divine supplement, only here. See App-160 .

shalt = wilt.

 

Verse 31

spake = kept saying.

vehemently = of (Greek. ek . App-104 .) excess.

If I should die, &c. = lf it were needful for me to die, &c. The condition being uncertain, and the result remaining to be seen. App-118 . b

not . . . in any wise . Gr, ou me. App-105 .

also said = said they all also: i.e. all as well as Peter.

 

Verse 32

came = come.

Gethsemane. See note on Mat 28:36 .

pray. Greek. proseuchomai. App-134 .

 

Verse 33

Him = Himself.

sore amazed. Greek ekthambeo. A Divine supplement, here, Mark 9:15 , and Mark 16:5 , Mark 16:6 .

very heavy = -deeply weighed down, or depressed.

 

Verse 34

soul . Greek. psuche . See App-110 . IV

unto = even to. Greek. heos.

 

Verse 35

on = upon. Greek. epi. App-104 .

ground. Greek. ge . App-129 .,

prayed = was praying; as in Mark 14:32 . Here in the Imperf. Tense.

hour . Put by Figure of speech Metonymy (of Adjunct). App-6 , for what is done in that time.

from = away from. Greek. apo . App-104 . As in Mark 14:36 and Mark 14:52 ; not the same as in Mark 14:43 .

 

Verse 36

Abba . Aramaic for Father. Occurs only here, Romans 8:15 , and Galatians 1:4 , Galatians 1:6 . See App-94 .

(Hebrew. 'ab .) Father. App-98 .

will . . . wilt . Greek. thelo. App-102 . 1,

 

Verse 37

sleeping . . . steepest . having composed themselves for sleep. Greek. katheudo; not koimaomai . See notes on 1 Thessalonians 4:14 and Mark 5:6 .

Simon . The name a Divine supplement, here.

couldest not thou = wast thou not able.

 

Verse 38

lest ye enter, etc. = that ye may not (Greek. me , as Mark 14:2 ) enter, &c.

spirit . Greek. pneuma . App-101 .

ready = prompt, or willing. Occurs only here, Matthew 26:41 , and Romans 1:15 .

 

Verse 39

spake the same words . A Divine supplement, here.

 

Verse 40

neither wist they = and they knew not (Greek. ou . App-105 ).

wist = knew. Greek. oida. App-132 , "Wist" is the Past Tense of Anglo-Saxon wftan = to know.

 

Verse 41

now = the remaining time.

it is enough = he is receiving [the money, Mark 14:11 ]. The verb apecho, in the Papyri, is the technical word for giving a receipt. See the notes on Matthew 6:2 , Matthew 6:5 , Matthew 6:16 . C p. Lam 6:24 .Philippians 1:4 , Philippians 1:18 , Phm. Mark 1:15 . The Lord knew that at that moment Judas had received the promised money, and that the moment had come; just as He knew that Judas was near at hand (Mark 14:42 ).

the hour is come. See note on John 7:6 .

is betrayed = is [on the point of being] delivered up.

sinners = the sinners.

 

Verse 42

lo . Figure of speech Asterismos ( App-6 ); same word asbehold in Mark 14:41 .

is at hand = is drawn near. If the Lord knew this, He knew that Judas had received the money (Mark 14:41 ).

 

Verse 43

one = being one. See note on Matthew 26:47 .

multitude = crowd.

staves : or clubs. Greek xulon = wood, timber. Put by Figure of speech Metonymy (of Cause), App-6 , for weapons made from timber.

from = from beside. Greek para. App-104 .

 

Verse 44

that betrayed Him = that was delivering Him up.

token = a concerted sign. Greek. sussemon , a compound of the Greek sun (in conjunction with. App-104 ) and semeion = a sign.

take = seize,

safely = secured assuredly. Occurs only here, Acts 2:36 ; Acts 16:23 .

 

Verse 45

goeth = cometh up.

Master, Master = Rabbi, Rabbi. Figure of speech Epizeuxis ( App-6 ) = great Rabbi. Notethat Judas never spoke of or to Him as "Lord". Compare 1 Corinthians 12:3

kissed = effusively kissed. See note on Matthew 26:49 .

 

Verse 46

on . Greek. epi. App-104 .

 

Verse 47

one of them, &c. This was Peter (not named in Matthew, Mark, or Luke, but only in John 18:10 ).

drew a sword. Compare Luke 22:35-38 .

a servant = the servant. See note on Matthew 26:51 .

ear. Greek. otion; but all the texts read otarion. See note on Matthew 26:51 .

 

Verse 48

answered and said. See note on Deuteronomy 1:41 ,

against = upon. Greek. epi. App-104 .

thief = robber, as in Mark 15:27 . See note on Matthew 26:55 ,

 

Verse 49

with . Greek. pros. App-104 .

but = but [this is done] to the end that, &c. Luke 22:37 ; Luke 24:44 . Compare Zechariah 13:7 ; Isaiah 53:7 , &c.

 

Verse 50

forsook Him, and fled = leaving Him, fled.

 

Verse 51

And there followed, &c. This is a Divine supplement, peculiar to Mark's Gospel.

followed = was following.

a certain young man = one particular young man. That this might be Lazarus. is probable: (1) because he Lord had returned to Bethany each preceding night of the week; (2) because Lazarus would be looking out; (3) because of the linen robe, betokening his social position; (4) and especially because he was wanted: "The chief priests consulted that they might put Lazarus also to death "(John 12:10 ). None of the apostles was arrested. Peter (though suspected) and another (John 18:15 ) were unmolested; (5) his name is not given here by Divine guidance, because Lazarus was probably still alive, and therefore in danger. linen cloth. Greek sindon = a linen cloak (so called probably from Indos = Indian).

cast about = having clothed [himself]; as in Matthew 6:29 (arrayed), Matthew 6:31 ; Matthew 25:36 , Matthew 25:38 , Matthew 25:43 : Mark 16:5 .Luke 12:27 ; Luke 23:11 . Joh 19:2 .Acts 12:8 .

about = upon. Greek. epi. App-104 .

naked . Without waiting to put on all his robes.

the young men : i.e. the soldiers; as in 2 Samuel 2:14 .Genesis 14:24 .

 

Verse 52

left, &c. = leaving behind. fled.

the linen cloth = the sindon .

 

Verse 53

to . Greek. pros. App-104 .

with him = to him: i.e. by his order or edict. and the figure of speech Polyeyndeton ( App-6 ) emphasizes each class.

 

Verse 54

afar off = from (Greek. apo. App-104 . afar.

even = as far as within.

palace = court. See note on Matthew 26:3 .

he sat = he was sitting, and continued to sit.

servants = officers.

warmed = was warming.

at . Greek. pros. App-104 .

fire. Greek. light; put by Figure of speech Metonyony (of Adjunct), App-6 , for fire, because it was the light that led to his recognition, Mark 14:66 .

 

Verse 55

all the = the whole.

council = Sanhedrin.

sought for witness against = were seeking, 7c. This was contrary to their rule: "In judgments against the life of any man, they begin first to transact about quitting the party who is tried, and they begin not with those things which make for his condemnation". Sanhedr. cap. 4 (cited by Lightfoot, Pitman's ed., xi. 442) See the new edition of The Babylonian Talmud, vol. viii, p. 100. N. Talmud Pub. Co., N. Y., USA.

against. Greek. kata. App-104 . As in verses: Mark 14:56 , Mark 14:57 .

found none = did not ( App-105 ) find [any].

 

Verse 56

bare = were bearing.

witness = testimonies.

agreed not = were not alike. A Divine supplement, here.

 

Verse 57

saying = saying that. See note on Mark 14:25 .

 

Verse 58

Temple. Greek. naos. See Matthew 23:16 .

made with hands . . . made without hands . A Divine supplement, here.

within . Greek. dia . App-104 .Mark 14:1 . Not the same word as in Mark 14:4 .

another. Greek. allos . See App-124 .

 

Verse 60

stood up in the midst = stood up [and came down] into the midst. Showing that this was not a formal judicial trial, but only to get sufficient evidence to send the Lord to Pilate (Mark 15:1 ).

asked = further asked.

 

Verse 61

the Christ = the Messiah. App-98 .

the Blessed . Used by the Jews instead of the name, Jehovah.

 

Verse 62

am I am [He] See John 4:26 ; John 8:28 , John 8:58 ; each time followed by extraordinary effects. See John 18:6 .

see . Greek. opsomai . App-138 .

the Son of man . The last occurance of this title ( App-98 ) in Mark. The first is Mark 2:10 .

on = at. Greek. ek. App-104 . Not the same word as in verses: Mark 14:2 , Mark 14:3 , Mark 14:6 , Mar 2:35 , Mar 2:46

power . Greek dunamis. App-172 . Put by Figure of speech Metonymy (of Adjunct), App-6 , for Jehovah Who exercises it, and that in judgment,

in = amid. Greek. meta. App-104 . Not the same word as in verses: Mark 14:3 , Mark 14:20 , Mark 14:25 , Mark 3:30 , Mar 3:49 , Mar 3:60 , Mar 3:69 .

heaven = the heavens. See note on Matthew 6:9 , Matthew 6:10 .

 

Verse 63

rent his clothes. This was strictly forbidden. See Leviticus 10:6 ; Leviticus 21:10 .

 

Verse 64

condemned. Greek katakrino. App-122 .

guilty = liable to.

 

Verse 65

buffet = cuff. See note on Matthew 26:67 .

did strike = kept striking.

with the palms of their hands . Greek. rapisma with smart blows. Occurs only here and in John 18:22 ; John 19:3 .

 

Verse 67

looked upon. See App-133 .

 

Verse 68

he denied. See App-160 .

know. Greek oida. App-132 .

understand. Greek. epistanai. App-132 .

the porch = the vestibule. Greek. proaulion. Occ, only here in N.T.: = the vestibule leading from the outer gate to the court,

the = a. See App-160 .

 

Verse 69

a maid = the maid. See App-160 .

 

Verse 71

to curse and to swear = cursing and swearing. The verb anathematizo is not peculiar to Biblical Greek, as alleged; for Deissmann shows, from the Papyri, that it is of pagan origin, first coined by Greek Jews. (See Light from the Ancient East, pp Mar 92:93 .)

 

Verse 72

word = saying. Greek. rhema . See note on Mark 9:32 .

Before = that ( hoti ) before. See note on Mark 14:25 .

shalt = wilt.

 

Chapter 15

Verse 1

straightway . See notes on Mark 1:10 , Mark 1:12 .

in . Greek. epi. App-104 . Not the same word as in verses: Mark 15:7 , Mark 15:29 , Mark 15:38 , Mar 7:41 , Mar 7:46 .

in the morning = any time before sunrise, while yet dark, Compare Mark 1:35 ; Mark 16:2 , Mark 16:9 . John 20:1 . The Lord must have been led to Pilate before our midnight, because it was "about the sixth hour" of the night when Pilate said "Behold your king "(John 19:14 ). It was there fore in the night, at which time it was unlawful to try a prisoner. See the Talmud, Sanhedrin, c App-4 . It was also unlawful on the eve of the Sabbath, and this was the eve of the High Sabbath. See App-165 . held a consultation having formed a council. See note on Matthew 12:14 .

with = in association with. Greek. meta. App-104 . Same as in verses: Mark 15:7 , Mark 15:28 , Mark 15:31 . Not the same as in Mark 15:27 .

and. Note the Figure of speech Polysyndeton ( App-6 ) to emphasize the fact that it was the act of the whole council.

Jesus. App-98 .

carried Him away . Matthew 27:2 has apegagon = to lead away what is alive (in contrast with pherein, which is generally used of what is inanimate). Luke has egagon = they led (Luke 23:1 ). Mark has apenegkun = carried, as though from faintness.

 

Verse 2

Pilate asked Him. Matthew and Mark carefully distinguish between this interview with the Lord and the rulers alone, and a subsequent interview with the multitude (Luke 23:4 ). answering said. See note on Deuteronomy 1:41 . ct ea eayest = Thou thyself sayest [it).

 

Verse 3

accused = kept accusing.

of many things = urgently.

nothing = not (Greek. ou. App-105 .) anything. All the texts omit this clause.

 

Verse 5

yet . nothing = not anything any longer (Greek. ouden ouketi).

 

Verse 6

at. Greek. kata App-104 .

that feast = a feast: i.e. any of the three great feasts.

he released = he used, or was wont, to release. Imperf. Tense.

 

Verse 7

Barabbas. Aramaic. App-94 .

made &c. = been fellow insurgents.

who . Denoting a class of criminals.

in . Greek. en App-104 . As in verses: Mark 15:29 , Mark 15:41 , Mark 15:46 : not the same as in verses: Mark 15:1 , Mark 15:38 .

 

Verse 8

multitude = crowd.

crying aloud. All the texts read "having gone up".

began. See note on Mark 1:1 . him to do. Note the Ellipsis thus properly supplied.

as = according as.

ever . Om. by T. WH R.

 

Verse 9

Will ye . ? Are ye willing. ? Greek theIo, See App-102 .

 

Verse 10

he knew = he was beginning to know. Greek ginosko. App-132 .

delivered Him = delivered Him up.

for = on account of. Greek. dia . App-104 .Mark 15:2 .

 

Verse 11

moved = vehemently stirred up (as by an earth quake). Greek. anaseio, connected with seismos , an earth quake.

people = crowd. as in Mark 15:8 .

 

Verse 13

Crucify Him . Stoning was the proper Jewish death for blasphemy. Compare John 18:31 , John 18:32 . Crucifixion was the Roman punishment for treason. Note the addresses of Pilate:

TO THE COUNCIL: Matthew 27:17-20 , Matthew 27:21-23 , Matthew 27:24 , Matthew 27:25

TO THE PEOPLE: Mark 15:8-11 , Mark 15:12-14

TO THE PRIESTS (specially). Luke 23:13-19 , Luke 23:20 , Luke 23:21 , Luke 23:22 , Luke 23:23 .

Then Pilate's final attempt to rescue the Lord. Matthew 27:26 . Matthew 15:15 .Luke 23:24 , Luke 23:25 .

 

Verse 14

evil. Greek kakos. App-128 .

hath He done = did He do (at any time). Aorist.

 

Verse 15

willing = determining. Greek. boulomai. See App-102 .2.

to content the people = to satisfy the crowd. This is the motto of the present day, but it always ends in judgment. See and compare Exodus 32:1 with Exodus 26:27 . Acts 12:3 with Acts 12:23 ; 2 Timothy 4:3 with 2 Timothy 4:1 and 2 Timothy 4:8 . So here.

 

Verse 16

into = within.

the hall = the court. See Matthew 26:3 .

band. Greek. speira = a company bound or assembled round a standard: Latin. manipulus = a handful of hay or straw twisted about a pole as a standard: and, by Figure of speech Metonymy (of Adjunct), App-6 , put for the men-at -arms gathered round it.

 

Verse 17

purple . See Matthew 27:28 .

 

Verse 18

Hail. See note on Matthew 26:49 .

 

Verse 19

smote = kept smiting.

did spit = kept spitting.

worshipped = did homage to. App-137 .

 

Verse 20

to = to the end that they might.

 

Verse 21

compel . See note on Matthew 27:32 .

passed by = was passing by.

out of = away from. Greek. apo. App-104 . Not the same word as in Mark 15:46 .

the country = a field.

Rufus. This may be the Rufus of Romans 16:1 Romans 16:3 .

 

Verse 22

unto. Greek. epi. App-104 . As in Mark 15:46 . Not the same word as in verses: Mark 15:41 , Mark 15:43 .

Golgotha. See note on Matthew 27:33 .

 

Verse 23

they gave, &c. = they were offering. See notes on Matthew 27:34 , Matthew 27:48 .

not. Greek. ou . App-105

 .

Verse 24

when they had, &c. The two robbers of Mark 15:27 , and Matthew 27:38 , not yet brought. See App-164 .

parted = divided.

upon. Greek. epi . App-104 .

 

Verse 25

the third hour . Of the day (John 11:9 ), i.e. 9am. No discrepancy; for the sixth hour of John 19:14 was the sixth hour of the night (from about sunset), viz. "about" midnight (in the midst of the trial), when Pilate said "Behold your King". The context there and here explains and settles the matter. Here, the trial was over; in John 19:14 the trial was going on. See App-156 and App-165 . It was the hour of the morning sacrifice.

 

Verse 26

superscription, &c. = inscription of His indictment. Not the writing put "over His head "(Matthew 27:37 ). See App-163 .

written over = written down (or inscribed, as in Acts 17:23 .Hebrews 8:10 ; Hebrews 8:10 , Heb 8:16 ). Greek epigrapho. Occ, else-where only in Revelation 21:12 . See App-163 .

THE KING , &c. See App-163 for the "inscriptions on the cross", and App-48 for the difference of types.

 

Verse 27

with = together with. Greek. sun. App-104 .

they crucify . Present Tense, describing what was done then (after the dividing of the garments), not when they put the Lord on the cross in Mark 15:24 .

thieves = robbers, not malefactors as in Luke 23:32 , who were "led with Him". See App-164 .

one on His right hand, &c.: i.e. outside the two "malefactors" of Luke 23:32 . See App-164 , and note on John 19:18 .

on = at. Greek. ek. App-104 .

the other = one.

 

Verse 28

the scripture . Isaiah 53:12 . See App-107 .

transgressors = lawless ones. App-128 .

railed on = were blaspheming.

 

Verse 29

Ah, or Aha.

destroyest . As in Mark 13:2 .

Temple = Naos. See notes on Matthew 4:5 ; Matthew 23:16 .

 

Verse 30

come down. See note on "descend", Mark 15:32 .

from = off. Greek. apo . App-104 . As in Mark 15:32 .

 

Verse 31

also the chief priests the chief priests also (as well as the passers by).

said = kept saying.

among themselves to (Greek. pros. App-101 .) each other.

others. Greek allos. App-124 .

cannot = is not (Mark 15:23 ) able to.

 

Verse 32

Christ = the Messiah. App-98 .

the King of Israel . Referring to the confession in Mark 15:2 .

descend. Same as "come down "in Mark 15:30 . see ( App-133 .)

believe ( App-150 .) Vain promise. For they did not believe, though He came up from the grave.

they that were . . . reviled Him . Both the "robbers", but only one of the "malefactors", reviled (Luke 23:39 ).

 

Verse 33

the sixth hour of the day. (John 11:9 .) From sunrise: i.e. noon. See note on Mark 15:25 , and App-165 .

was = became.

over. Greek. epi. App-104 .

the ninth hour . The hour of offering the evening sacrifice: i.e. 3pm. So that the darkness was from noon till 3pm. See App-165 .

 

Verse 34

Eloi, &c. Quoted from Psalms 22:1 . See note on Matthew 27:46 .

 

Verse 35

Behold. Figure of speech Asterismos. App-6 .

Elias = Elijah.

 

Verse 36

gave Him = - was giving. See note on Matthew 27:34 .

 

Verse 37

cried with a loud voice, and = having uttered a loud cry,

He gave up the ghost = expired. Greek. ekpneo = to breathe out, or expire. Occurs only here, Mark 15:39 , and Luke 23:46 .

Verse 38

 

veil . See note on Matthew 27:51

in = into. Greek. eis. App-104 .

twain = two.

the top = above. Greek. anothen, as in Luke 1:3 . See note there.

 

Verse 39

which = who.

the Son of God = a Son of God: i.e. a supernatural or Divine being. App-98 . Found frequently in the Fayyum Papyri as a title of the Emperor Augustus, in Latin as well as Greek inscriptions.

 

Verse 40

also women = women also.

afar off = from (Greek. apo. App-104 .) afar.

among. Greek. en App-104 .

Magdalene . See Matthew 27:56 .

the less = junior. Divinely supplied only in Mark to distinguish him from James the Apostle (compare Matthew 13:55 , and Matthew 27:56 ). See also Acts 12:17 ; Acts 15:13 ; Acts 21:18 , Galatians 1:2 , Galatians 1:12 .

Salome . See Matthew 27:56 .

 

Verse 41

also, when He was in Galilee = whenHe was in Galilee also.

followed . . . ministered = used to follow and minister.

unto. Greek eis App-104 . Not the same word as in verses: Mar 22:43 , Mar 22:46 .

 

Verse 42

when the even was come evening already having come. Compare Matthew 27:57 .

the preparation : i.e. the 14th of Nisan, the day before the Passover (on the 15th), which took place on the 14th at even, and ushered in the High Sabbath, which commenced after sunset on the 14th.

the day before the sabbath: i.e. the day before the High Sabbath. See App-156 .

 

Verse 43

of = he from. Greek. ho apo. App-104 .

honourable = honourable (in rank), as in Acts 13:50 ; Acts 17:12 .

counsellor . A member of the Sanhedrin. See Luke 23:51 .

which also waited = who himself also was waiting. the kingdom of God. See App-114 .

went in boldly . = took courage and went in; i.e. braving all consequences.

unto = to. Greek. pros. App-104 . Not the same word as in Mar 22:41 , Mar 22:46 .

craved the body . Because in the usual course the Lord would have been buried with other criminals. See note on Isaiah 53:9 .

 

Verse 44

marvelled = wondered. This verse and the next are a Divine supplement, peculiar to Mark.

if He were, &c. Implying a hypothesis which he did not yet expect. App-118 .

any while = long.

 

Verse 45

knew . = having got to know. Greek. ginsoko. See App-132 .

gave = made a gift of (Greek. doreo). Occurs only here and 2 Peter 1:3 , I.

body. Greek. some = body. But all the texts read ptoma = corpse.

 

Verse 46

fine linen . Greek. sindon. See note on Mark 14:61 , Mark 14:62 .

sepulchre memorial tomb.

out of . Greek. ek. App-104 . Not the same word as in Mark 15:21 .

rock . Greek. petra , as in Matthew 16:18 .

a stone. See note on Matthew 27:60 .

 

Verse 47

beheld = were (attentively) looking on so as to see exactly. Greek. thereo, App-133 .

 

Chapter 16

Verse 1

when the sabbath was past : i.e. the weekly sabbath. This was three nights and three days from the preparation day, when He was buried. See App-156 .

had bought. Before the weekly sabbath (Luke 23:56 ; Luke 24:1 ).

sweet spices = aromatics.

 

Verse 2

first (day) of the week. Greek. the first of the Sabbath.

came = come.

unto = up to. Greek. epi . App-104 .,

sepulchre . See Mark 15:46 .

at the rising , &a = the sun having risen.

 

Verse 3

among = to. Greek. pros. App-104 .

Who shall roll , &c. ? That was their only difficulty; therefore they could not have heard about the sealing and the watch. This is a Divine supplement, peculiar to Mark.

shall = will.

roll us away . The ground being on an incline (sideways), therefore the door was more easily closed than opened.

 

from = cut of (Gk. ek. App-104 .): out of the bottom of the incline. Not the same word as in Mark 16:8 . L and TR read apo ( App-104 .), away from, as in Mark 16:8 .

Verse 4

looked = looked up. Greek. anablepo . App-133 .

saw = see (implying attention, surprise, andpleasure). Greek. theoreo. App-133 .

was = had been.

 

Verse 5

into = Greek. eis App-104 .

saw. App-133 .

on = in. Greek. en . App-104 . Not the same word as in Mark 16:18 .

long . . . garment . Greek. stole a longouter robe of distinction.

affrighted = amazed.

 

Verse 6

not . Greek. me . App-105 . Not the same as in the next clause and verses: Mark 16:14 , Mark 16:18 .

Jesus. App-98 .

Which was crucified = Who has been crucified. Note the Figure of speech Asyndeton ( App-6 ), leading up breathlessly to the climax = "there shall ye see Him". Thus the passage is emphasized; and the "sudden reduction of ands' "is not "an internal argument against genuineness"!

not. Greek. ou . App-105 .

 

behold = look Greek. ide , App-133 .:3.

Verse 7

and Peter. A Divine supplement, here.

see. Greek. opsomai. App-133 . a

as = even as.

 

Verse 8

from = away from. Greek. apo. App-104 .

 

Verse 9

Now when Jesus was risen, &c. For the sequence of events after the Resurrection, see App-166 . For the genuineness of these last twelve verses (9-20) of Mark, see App-168 .

early : i.e. any time after sunset on our Saturday, 6pm. See App-165 .

appeared. Greek. phaino. App-106 . Not the same word as in Mark 16:12 .

out of = from. Greek. apo. App-104 .

devils = demons.

 

Verse 10

with = in company with. Greek -meta. App-104 . Not the same word as in Mark 16:20 .

 

Verse 11

was alive = is alive [again from the dead]. See note on zao. Matthew 9:18 .

seen. Greek. theaomai. App-133 .

of = by. Greek. hupo. App-104 .

believed not = disbelieved [it].

 

Verse 12

After. Greek. meta. App-104 .

that = these things.

appeared = was manifested. Greek. phaneroo. App-106 . Not the same word as in Mark 16:9 .

in. Greek en. App-104 .

another = different. Greek. heteros. App-124 .

of = out of. Greek. ek. App-104 .

as they waLuced, &c. See Luke 24:13-35 .

 

Verse 14

Afterward, &c. = Later. Greek. husteron . A Divine supplement, here.

upbraided = reproached.

 

Verse 15

He said. Probably some time after Mark 16:14 , on the eve of the Ascension.

world = kosmos. App-129 .

preach = proclaim. Greek. kerusso. App-121 .

the gospel = the glad tidings.

every creature = all the creation. Put by Figure of speech Snec doche (of Genus), App-6 , for all mankind.

Fulfilled during "that generation" . See Colossians 1:6 , Colossians 1:23 .

 

Verse 16

believeth. Seo App-150 ., i.

baptized. See App-115 .

believeth not = disbelieveth.

damned = condemned. Greek. katakrino. App-122 .

 

Verse 17

these signs shall follow = these signs shall attend, or follow close upon. See App-167 and Hebrews 2:3 , Hebrews 2:4 , and the fulfilment in Acts 3:7 , Acts 3:8 ; Acts 5:16 ; Acts 6:8 ; Acts 9:34 , Acts 9:40 , &c. They were limited to the dispensation covered by the Acts of the Apostles. See Hebrews 2:3 , Hebrews 2:4 ; Hebrews 6:1-6 ; and compare 1 Corinthians 13:8-10 .

them that believe . Not merely the Apostles, therefore. See App-168 .

In = Through. Greek. en . App-104 .

In My name. Note the Figure of speech Asyndeton, App-6 .

shall they cast out devils . See Acts 8:7 ; Acts 16:18 ; Acts 19:11-16 .

speak with new tongues. See Acts 2:4-11 (as foretold by Joel 2:28 , Joel 2:29 ); Mark 10:46 ; Mar 19:6 . 1 Corinthians 12:28 ; and Mark 14:0 .

new = different in character. Greek. kainos, not neos. See notes on Matthew 9:17 ; Matthew 26:28 , Matthew 26:29 ,

 

Verse 18

They shall take up serpents. See Acts 28:5 . Compare Luke 10:19 .

if they drink, &c. The condition to be seen by the result. App-118 .

drink , &c. Eusebius (iii. 39) records this of John and of Barsabas, surnamed Justus.

not = by no means. Greek. ou me. App-105 .

lay hands on (Greek. epi. App-104 .)

the sick . See Acts 3:7 ; Acts 19:11 Acts 19:12 ; Acts 2:8 , Acts 2:9 , Acts 2:10 . c. 1 Corinthians 12:9 , 1 Corinthians 12:28 . James 5:14 .

 

Verse 19

the Lord. App-98 . C. The contrast is between the Lord of Mark 16:19 , and the disciples of Mark 16:20 .

heaven = the heaven. Singular. See notes on Matthew 6:9 , Matthew 6:10 .

on = at. Greek. ek. App-104 .

God . See App-98 .

 

Verse 20

every where . See Colossians 1:6 , Colossians 1:23 .

the LORD = Jehovah ( App-89 . A. b). The witness of "God" is distinguished (in Hebrews 2:4 ) from the testimony of His Son (Hebrews 2:3 ), and from the gifts of the Spirit (pneuma hagion, App-101 .) (Hebrews 2:4 ).

confirming, &c. See Hebrews 2:4 .

the word . Greek. Logos. See note on Mark 9:32 .

with = by means of. Greek. dia . App-104 .Mark 16:1.d