Christian Churches of God

No. F042vi

 

 

 

 

 

Komentaryo sa Lucas

Bahagi 6

(Edition 1.0 20220729-20220729)

                                                        

 

Komentaryo sa Kabanata 21-24

 

 

Christian Churches of God

PO Box 369,  WODEN  ACT 2606,  AUSTRALIA

 

E-mail: secretary@ccg.org

 

(Copyright © 2022 Wade Cox)

(Tr. 2022)

 

This paper may be freely copied and distributed provided it is copied in total with no alterations or deletions. The publisher’s name and address and the copyright notice must be included.  No charge may be levied on recipients of distributed copies.  Brief quotations may be embodied in critical articles and reviews without breaching copyright.

 

This paper is available from the World Wide Web page:
http://logon.org and http://ccg.org

 


 Komentaryo sa Lucas Bahagi 6 [F042vi]

 


Lucas Kabanata 21-24 (TLAB)

 

Kabanata 21

1At siya'y tumunghay, at nakita ang mga taong mayayaman na nangaghuhulog ng kanilang mga alay sa kabangyaman. 2At nakita niya ang isang dukhang babaing bao na doo'y naghuhulog ng dalawang lepta. 3At sinabi niya, Sa katotohana'y sinasabi ko sa inyo, Ang dukhang babaing baong ito ay naghulog ng higit kay sa kanilang lahat. 4Sapagka't ang lahat ng mga yaon ay nangaghulog sa mga alay ng sa kanila'y labis; datapuwa't siya, sa kaniyang kasalatan ay inihulog ang buong kaniyang ikabubuhay na nasa kaniya. 5At samantalang sinasalita ng ilan ang tungkol sa templo, kung paanong ito'y pinalamutihan ng magagandang bato at mga hain, ay kaniyang sinabi, 6Tungkol sa mga bagay na ito na inyong nangakikita, ay darating ang mga araw, na walang maiiwan ditong isang bato sa ibabaw ng kapuwa bato, na hindi ibabagsak. 7At kanilang itinanong sa kaniya, na sinasabi, Guro, kailan nga mangyayari ang mga bagay na ito? At ano ang magiging tanda pagka malapit ng mangyari ang mga bagay na ito? 8At sinabi niya, Mangagingat kayo na huwag kayong mangailigaw: sapagka't marami ang paririto sa aking pangalan, na mangagsasabi, Ako ang Cristo; at, Malapit na ang panahon: huwag kayong magsisunod sa kanila. 9At pagka kayo'y nangakarinig ng mga digmaan at mga kaguluhan, ay huwag kayong mangasindak: sapagka't kinakailangang mangyari muna ang mga bagay na ito; datapuwa't hindi pa malapit ang wakas. 10Nang magkagayo'y sinabi niya sa kanila, Magtitindig ang isang bansa laban sa bansa, at ang isang kaharian laban sa kaharian; 11At magkakaroon ng malalakas na lindol, at sa iba't ibang dako ay magkakagutom at magkakasalot; at magkakaroon ng mga bagay na kakilakilabot, at ng mga dakilang tanda mula sa langit. 12Datapuwa't bago mangyari ang lahat ng mga bagay na ito, ay huhulihin kayo, at paguusigin kayo, na kayo'y ibibigay sa mga sinagoga at sa mga bilangguan, na kayo'y dadalhin sa harapan ng mga hari at mga gobernador dahil sa aking pangalan. 13Ito'y magiging patotoo sa inyo. 14Pagtibayin nga ninyo ang inyong mga puso, na huwag munang isipin kung paano ang inyong isasagot: 15Sapagka't bibigyan ko kayo ng isang bibig at karunungan, na hindi mangyayaring masalangsang o matutulan man ng lahat ninyong mga kaalit. 16Datapuwa't kayo'y ibibigay ng kahit mga magulang, at mga kapatid, at mga kamaganak, at mga kaibigan; at ipapapatay nila ang iba sa inyo. 17At kayo'y kapopootan ng lahat ng mga tao dahil sa aking pangalan. 18At hindi mawawala kahit isang buhok ng inyong ulo. 19Sa inyong pagtitiis ay maipagwawagi ninyo ang inyong mga kaluluwa. 20Datapuwa't pagka nangakita ninyong nakukubkob ng mga hukbo ang Jerusalem, kung magkagayo'y talastasin ninyo na ang kaniyang pagkawasak ay malapit na. 21Kung magkagayo'y ang mga nasa Judea ay magsitakas sa mga bundok; at ang mga nasa loob ng bayan ay magsilabas; at ang mga nasa parang ay huwag magsipasok sa bayan. 22Sapagka't ito ang mga araw ng paghihiganti, upang maganap ang lahat ng mga bagay na nangasusulat. 23Sa aba ng mga nagdadalangtao, at ng mga nagpapasuso sa mga araw na yaon! sapagka't magkakaroon ng malaking kahapisan sa ibabaw ng lupa, at kagalitan sa bayang ito. 24At sila'y mangabubuwal sa pamamagitan ng talim ng tabak, at dadalhing bihag sa lahat ng mga bansa: at yuyurakan ang Jerusalem ng mga Gentil, hanggang sa matupad ang mga panahon ng mga Gentil. 25At magkakaroon ng mga tanda sa araw at buwan at mga bituin; at sa lupa'y magkakaroon ng kasalatan sa mga bansa, na matitilihan dahil sa ugong ng dagat at mga daluyong; 26Magsisipanglupaypay ang mga tao dahil sa takot, at dahil sa paghihintay ng mga bagay na darating sa ibabaw ng sanglibutan: sapagka't mangangatal ang mga kapangyarihan sa mga langit. 27At kung magkagayo'y makikita nila ang Anak ng tao na pariritong nasa isang alapaap na may kapangyarihan at dakilang kaluwalhatian. 28Datapuwa't kung magpasimulang mangyari ang mga bagay na ito, ay magsitingin kayo, at itaas ninyo ang inyong mga ulo; sapagka't malapit na ang pagkatubos ninyo. 29At sinalita niya sa kanila ang isang talinghaga: Masdan ninyo ang puno ng igos at ang lahat ng mga punong kahoy: 30Pagka nangagdadahon na sila, ay nakikita ninyo at nalalaman ninyo sa inyong sarili na malapit na ang tagaraw. 31Gayon din naman kayo, pagka nangakita ninyong nangyari ang mga bagay na ito, talastasin ninyo na malapit na ang kaharian ng Dios. 32Katotohanang sinasabi ko sa inyo, Hindi lilipas ang lahing ito, hanggang sa maganap ang lahat ng mga bagay. 33Ang langit at ang lupa ay lilipas: datapuwa't ang aking mga salita ay hindi lilipas. 34Datapuwa't mangagingat kayo sa inyong sarili, baka mangalugmok ang inyong mga puso sa katakawan, at sa kalasingan, at sa mga pagsusumakit ukol sa buhay na ito, at dumating na bigla sa inyo ang araw na yaon na gaya ng silo: 35Sapagka't gayon darating sa kanilang lahat na nangananahan sa ibabaw ng buong lupa. 36Datapuwa't mangagpuyat kayo sa bawa't panahon, na mangagsidaing, upang kamtin ninyo ang makatakas sa lahat ng mga bagay na ito na mangyayari, at upang mangakatayo kayo sa harapan ng Anak ng tao. 37At araw-araw ay nagtuturo siya sa templo; at lumalabas gabi-gabi at tumatahan sa bundok na tinatawag na Olivo. 38At ang buong bayan ay maagang pumaparoon sa kaniya sa templo, upang makinig sa kaniya.

 

Layunin ng Kabanata 21

vv. 1-4 Ibinibigay ng isang dukhang babaeng balo ang lahat ng mayroon siya (Mar. 12:41-44)

v. 1 Ang kabang-yaman dito ay tumutukoy sa isang lalagyan para sa pagtanggap ng mga handog; Sa Juan 8:20, ito ay tumutukoy sa isang silid sa Templo. v. 2 Ang tansong barya (lepta) ay maliit na halaga sa pera (tingnan 12:59 n), ngunit may malaking espirituwal na kahalagahan dahil sa halaga nito sa nagbigay. Sinusukat ng Diyos ang pagsisikap at sakripisyo ayon sa mga pamantayan. Mas marami ang inaasahan sa mga pinagpala at ang mga mahihirap ay hinuhusgahan sa kung ano ang kanilang magagawa kaysa sa kung gaano kalaki ang kanilang ginagawa kumpara sa mga mayayaman.

 (Tingnan din  Pag-ibig at ang Istraktura ng Kautusan No. 200).)

 

vv. 5-24 Si Jesus ay nagsasabi tungkol sa hinaharap (Mat. 24:1-22; Mar. 13:1-20),

Si Cristo ay nagsasalita tungkol sa Iglesia at sa pag-uusig nito mula sa mga Alagad patuloy (tingnan din Apoc. 6:9-11 (F066ii). Tingnan din ang  Komisyon ng Iglesia (No. 171) Pagtatatag ng Iglesia sa ilalim ng Pitumpu (No. 122D) Pangkalahatang Pamamahagi ng mga Iglesya sa Pagpapanatili ng Sabbath (No. 122);  Timeline ng mga Iglesia ng Diyos (F044vii);  Tungkulin ng Ikaapat na Utos sa Makasaysayang mga Iglesya ng Diyos na nag-iingat ng Sabbath (No. 170).

 

21:5-7 Pagkawasak ng Templo Inihula

Mat. 24:1-3 (F040v); Mar. 13:1-2 (F041iv);

v. 5 tingnan Mat. 24:1 n; v. 6 tingnan Mar. 13:2 n.

v. 7 17:20; Mga Gawa 1:6.

Inihula ni Cristo ang Pagkawasak ng Templo na naganap noong 70 CE sa ilalim ng Tanda ni Jonas (tingnan  Tanda ni Jonas at ang Kasaysayan ng Muling Pagtatayo ng Templo (No. 013); Daniel 9:24-27 (F027ix).

 

21:8-36 Sa Katapusan ng Panahon

(Mat. 24:4-36; Mar 13:3-37.

v. 8:17:23; Mar. 13:21;1Jn. 2:18;

v. 10 2Cron. 15:6; Is. 19:2;

21:12-17 Mat. 10:17-22;

v. 12 Mga Gawa 25:24; Jn. 16:2. v. 13 Film. 1:12;

 

21:14-15 12:11-12; v. 16 12:52-53;

v. 17 Mat. 10:22; Jn. 15:18-25;

v. 18 12:7, Mat. 10:30; Mga Gawa 27:34; 1Sam.14:45;

v. 19 Maipagwawagi ninyo ang inyong mga kaluluwa o maliligtas (Mar. 13:13; Mat. 10:22; at kumain ng Punong Kahoy ng Buhay na nasa paraiso ng Diyos (Apoc. 2:7) (F066i).

Tingnan  Pagkumpleto ng Tanda ni Jonas (No. 013B).

 

21:20-22 19:41-44; 2:28-31; 17:31

v. 24 Rom. 11:25 (F045iii); Is. 63:18; Dan. 8:13 (F027viii); Apoc. 11:2 (F066iii).

Ang Mga Panahon ng mga Gentil ay natapos sa Katapusan ng Kapanahunan tatlumpung taon mula sa ika-120 Jubileo, gaya ng nakadetalye sa mga teksto sa (Blg. 013B) upang ang buong bilang ng mga Gentil ay makapasok sa kaharian ng Diyos. Pagkatapos, ang Imperyo ng Hayop ay tumagal sa pagtatapos ng 30 taon na pamamahala sa loob ng 42 buwan para lamang sirain ng Mesiyas sa ika-43 buwan sa kanyang pagbabalik. (tingnan din 20:16; Mar. 13:10; Rom. 11:25; F027xiixiii;

 

vv. 25-33 Sinabi ni Jesus ang tungkol sa kanyang pagbabalik (Mat. 24:23-35; Mar. 13:21-31) tingnan din (No. 141E).

v. 25 Apoc. 6:12-13 (F066ii); Is. 13:10; Jl. 2:10 Zef. 1:15.

v. 27 Dan. 7:13-14 (F027vii);

v. 28 Pagkatubos 2:38; Ef. 4:30;

v. 33 16:17.

 

vv. 34-38 Sinabi ni Jesus ang tungkol sa pananatiling mapagbantay (Mat. 24:36-51; Mar. 13:32-37)

v. 34 8:14; 12:22, 45; Mar. 4:19; 1Tes. 5:6-7;

v. 36 Mat. 7:21-23; Mar. 13:33; 2Cor. 5:10;

v. 37 Mat. 21:17; Mar. 11:19; Luc. 19:47;

v. 38 Tingnan Jn. 7:52 n and RSV n.    

Tingnan din  Pagdating ng Mesiyas 210A at 210B

Lalabanan ng mundo ang Mesiyas (tingnan din No. 141E_2).

 

Kabanata 22

1Malapit na nga ang pista ng mga tinapay na walang lebadura, na tinatawag na Paskua. 2At pinagsisikapan ng mga pangulong saserdote at ng mga eskriba kung paanong kanilang maipapapatay siya; sapagka't nangatatakot sila sa bayan. 3At pumasok si Satanas kay Judas, na tinatawag na Iscariote, na kabilang sa labingdalawa. 4At siya'y umalis, at nakipagusap sa mga pangulong saserdote at mga punong kawal kung paanong maibibigay niya siya sa kanila. 5At sila'y nangagalak, at pinagkasunduang bigyan siya ng salapi. 6At pumayag siya, at humanap ng ukol na panahon upang kaniyang maibigay siya sa kanila, nang hindi kaharap ang karamihan. 7At dumating ang araw ng mga tinapay na walang lebadura, na noon ay kinakailangang ihain ang paskua. 8At sinugo niya si Pedro at si Juan, na sinasabi, Magsihayo kayo at magsipaghanda kayo ng kordero ng paskua para sa atin, upang tayo'y magsikain. 9At kanilang sinabi sa kaniya, Saan mo ibig na aming ihanda? 10At kaniyang sinabi sa kanila, Narito, pagpasok ninyo sa bayan, ay masasalubong ninyo ang isang lalake na may dalang isang bangang tubig; sundan ninyo siya hanggang sa bahay na kaniyang papasukan. 11At sasabihin ninyo sa puno ng sangbahayan, Sinasabi ng Guro sa iyo, Saan naroon ang tuluyang aking makakanan ng kordero ng paskua na kasalo ng aking mga alagad? 12At ituturo niya sa inyo ang isang malaking silid sa itaas na nagagayakan: doon ninyo ihanda. 13At nagsiparoon sila, at nasumpungan ayon sa sinabi niya sa kanila: at inihanda nila ang kordero ng paskua. 14At nang dumating ang oras, ay naupo siya, at ang mga apostol ay kasalo niya. 15At sinabi niya sa kanila, Pinakahahangad kong kanin na kasalo ninyo ang kordero ng paskuang ito bago ako maghirap: 16Sapagka't sinasabi ko sa inyo, Ito'y hindi ko kakanin, hanggang sa ito'y maganap sa kaharian ng Dios. 17At siya'y tumanggap ng isang saro, at nang siya'y makapagpasalamat, ay sinabi niya, Kunin ninyo ito, at inyong pagbahabahaginin: 18Sapagka't sinasabi ko sa inyo, na hindi na ako iinom mula ngayon ng bunga ng ubas, hanggang sa dumating ang kaharian ng Dios. 19At siya'y dumampot ng tinapay, at nang siya'y makapagpasalamat, ay kaniyang pinagputolputol, at ibinigay sa kanila, na sinasabi, Ito'y aking katawan, na ibinibigay dahil sa inyo: gawin ninyo ito sa pagaalaala sa akin. 20Gayon din naman ang saro, pagkatapos na makahapon, na sinasabi, Ang sarong ito'y ang bagong tipan sa aking dugo, na nabubuhos nang dahil sa inyo. 21Datapuwa't narito, ang kamay ng nagkakanulo sa akin, ay kasalo ko sa dulang. 22Sapagka't ang Anak ng tao nga ay yayaon, ayon sa itinakda: datapuwa't sa aba niyaong taong nagkakanulo sa kaniya! 23At sila'y nagpasimulang nangagtanungan sa isa't isa, kung sino sa kanila ang gagawa ng bagay na ito. 24At nagkaroon naman ng isang pagtatalotalo sa gitna nila, kung sino kaya sa kanila ang ibibilang na pinakadakila. 25At kaniyang sinabi sa kanila, Ang mga hari ng mga Gentil ay napapanginoon sa kanila; at ang mga may kapamahalaan sa kanila'y tinatawag na mga Tagapagpala. 26Datapuwa't sa inyo'y hindi gayon: kundi bagkus ang lalong dakila sa inyo ay maging tulad sa lalong bata; at ang nangungulo ay maging gaya ng naglilingkod. 27Sapagka't alin ang lalong dakila, ang nakaupo baga sa dulang, o ang naglilingkod? hindi baga ang nakaupo sa dulang? datapuwa't ako'y nasa gitna ninyo na gaya niyaong naglilingkod. 28Datapuwa't kayo ay yaong nagsipanatili sa akin sa mga pagtukso sa akin; 29At kayo'y inihahalal kong isang kaharian, na gaya nga ng pagkahalal sa akin ng aking Ama, 30Upang kayo'y magsikain at magsiinom sa aking dulang sa kaharian ko; at kayo'y magsisiupo sa mga luklukan, na inyong huhukuman ang labingdalawang angkan ni Israel. 31Simon, Simon, narito, hiningi ka ni Satanas upang ikaw ay maliglig niyang gaya ng trigo: 32Datapuwa't ikaw ay ipinamanhik ko, na huwag magkulang ang iyong pananampalataya; at ikaw, kung makapagbalik ka nang muli, ay papagtibayin mo ang iyong mga kapatid. 33At sinabi niya sa kaniya, Panginoon, nakatalaga akong sumama sa iyo sa bilangguan at sa kamatayan. 34At kaniyang sinabi, Sinasabi ko sa iyo, Pedro, na hindi titilaok ngayon ang manok, hanggang sa ikaila mong makaitlo na ako'y hindi mo nakikilala. 35At sinabi niya sa kanila, Nang kayo'y suguin ko na walang supot ng salapi, at supot ng pagkain, at mga pangyapak, kinulang baga kayo ng anoman? At kanilang sinabi, Hindi. 36At sinabi niya sa kanila, Nguni't ngayon, ang mayroong supot ng salapi ay dalhin ito, at gayon din ang supot ng pagkain; at ang wala, ay ipagbili niya ang kaniyang balabal, at bumili ng isang tabak. 37Sapagka't sinasabi ko sa inyo, na kinakailangang matupad sa akin itong nasusulat, At ibinilang siya sa mga suwail: sapagka't ang nauukol sa akin ay may katuparan. 38At sinabi nila, Panginoon, narito ang dalawang tabak. At sinabi niya sa kanila, Sukat na. 39At siya'y lumabas, at pumaroon, ayon sa kaniyang kaugalian, sa bundok ng mga Olivo; at nagsisunod naman sa kaniya ang mga alagad. 40At nang siya'y dumating sa dakong yaon, ay sinabi niya sa kanila, Magsipanalangin kayo nang huwag kayong magsipasok sa tukso. 41At siya'y humiwalay sa kanila na may agwat na isang itsang bato; at siya'y nanikluhod at nanalangin, 42Na sinasabi, Ama, kung ibig mo, ilayo mo sa akin ang sarong ito: gayon ma'y huwag mangyari ang aking kalooban, kundi ang iyo. 43At napakita sa kaniya ang isang anghel na mula sa langit, na nagpalakas sa kaniya. 44At nang siya'y nanglulumo ay nanalangin siya ng lalong maningas; at ang kaniyang pawis ay naging gaya ng malalaking patak ng dugo na nagsisitulo sa lupa. 45At nang magtindig siya sa kaniyang pananalangin, ay lumapit siya sa mga alagad, at naratnan silang nangatutulog dahil sa hapis, 46At sinabi sa kanila, Bakit kayo nangatutulog? mangagbangon kayo at magsipanalangin, upang huwag kayong magsipasok sa tukso. 47Samantalang nagsasalita pa siya, narito, ang isang karamihan, at siyang tinatawag na Judas, na isa sa labingdalawa, ay nangunguna sa kanila; at siya'y lumapit kay Jesus upang ito'y hagkan. 48Datapuwa't sinabi ni Jesus sa kaniya, Judas, sa isang halik baga ay ipinagkakanulo mo ang Anak ng tao? 49At nang makita ng mga kasama niya ang mangyayari, ay kanilang sinabi, Panginoon, magsisipanaga baga kami ng tabak? 50At tinaga ng isa sa kanila ang alipin ng dakilang saserdote, at tinigpas ang kanang tainga niya. 51Datapuwa't sumagot si Jesus, na nagsabi, Pabayaan ninyo sila hanggang dito. At hinipo niya ang tainga ng alipin, at ito'y pinagaling. 52At sinabi ni Jesus sa mga pangulong saserdote, at sa mga punong kawal sa templo, at sa mga matanda, na nagsidating laban sa kaniya, Kayo'y nagsilabas, na tila laban sa isang tulisan, na may mga tabak at mga panghampas? 53Nang ako'y kasama ninyo sa templo araw-araw, ay hindi ninyo iniunat ang inyong mga kamay laban sa akin; datapuwa't ito ang inyong oras, at ang kapangyarihan ng kadiliman. 54At kanilang dinakip siya, at dinala siya, at ipinasok siya sa bahay ng pangulong saserdote. Datapuwa't sa malayo'y sumusunod si Pedro. 55At nang makapagpadikit nga sila ng apoy sa gitna ng looban, at mangakaupong magkakasama, si Pedro ay nakiumpok sa gitna nila. 56At isang alilang babae, na nakakakita sa kaniya samantalang siya'y nakaupo sa liwanag ng apoy, ay tinitigan siya, at sinabi, Ang taong ito ay kasama rin niya. 57Datapuwa't siya'y nagkaila, na nagsasabi, Babae, hindi ko siya nakikilala. 58At pagkaraan ng isang sangdali ay nakita siya ng iba, at sinabi, Ikaw man ay isa sa kanila. Datapuwa't sinabi ni Pedro, Lalake, ako'y hindi. 59At nang makaraan ang may isang oras, ay pinatotohanan ng iba pa, na nagsasabi, Sa katotohanan, ang taong ito'y kasama rin niya; sapagka't siya'y Galileo. 60Datapuwa't sinabi ni Pedro, Lalake, hindi ko nalalaman ang sinasabi mo. At pagdaka, samantalang siya'y nagsasalita pa, ay tumilaok ang manok. 61At lumingon ang Panginoon, at tinitigan si Pedro. At naalaala ni Pedro ang salita ng Panginoon, kung paanong sinabi niya sa kaniya, Bago tumilaok ang manok ngayon, ay ikakaila mo akong makaitlo. 62At siya'y lumabas, at nanangis ng kapaitpaitan. 63At nililibak si Jesus, at siya'y sinasaktan ng mga taong nangagbabantay. 64At siya'y piniringan nila, at tinatanong siya, na sinasabi, Hulaan mo; sino ang sa iyo'y humampas? 65At sinabi nila ang ibang maraming bagay laban sa kaniya, na siya'y inaalimura. 66At nang araw na, ay nagkatipon ang kapulungan ng matatanda sa bayan, ang mga pangulong saserdote, at gayon din ang mga eskriba, at dinala siya sa kanilang Sanedrin, na sinasabi, 67Kung ikaw ang Cristo, ay sabihin mo sa amin. Datapuwa't sinabi niya sa kanila, Kung sabihin ko sa inyo, ay hindi ninyo ako paniniwalaan: 68At kung kayo'y aking tanungin, ay hindi kayo magsisisagot. 69Datapuwa't magmula ngayon ang Anak ng tao ay mauupo sa kanan ng kapangyarihan ng Dios. 70At sinabi nilang lahat, Kung gayo'y ikaw baga ang Anak ng Dios? At sinabi niya sa kanila, Kayo ang nangagsasabi na ako nga. 71At sinabi nila, Ano pa ang kailangan natin ng patotoo? sapagka't tayo rin ang nangakarinig sa kaniyang sariling bibig."

[Footnote: Other ancient authorities omit verses 43 and 44]

 

Layunin ng Kabanata 22

Ang Pista ng Paskuwa 30 CE

Ang mga detalye at ang Kahalagahan ng Paskuwa ay ibinigay sa Komentaryo sa Mateo (F040vi).  Ang oras ng Paskuwa ay detalyado sa teksto  Oras ng Pagpapako sa Krus at Pagkabuhay na Mag-uli (No. 159). (Mat. 26:1-27:66; Mar. 14:1-15:47; Jn. 13:1-19:42).

vv. 1-2 Ang mga pinuno ng relihiyon ay nagbabalak na patayin si Jesus (Mat. 26:2-5; Mar. 14:1-2; Jn. 11:47-53).

Ang mga pinuno, gaya ng makikita sa mga naunang kabanata, ay nagbabalak na patayin ang Mesiyas sa loob ng ilang panahon. Ang Paskuwa na ito, alinsunod sa hula, ay kumilos sila at naghanap ng kasabwat.

 

vv. 3-6 Pumayag si Judas na ipagkanulo si Jesus (Mat. 26:14-16; Mar. 14:10-11; Jn. 13:2); v. 5 Mat. 26:15 n.

Pumayag si Judas na ipagkanulo si Cristo gaya ng inihula.

 

vv. 7-13 Naghahanda ang mga alagad para sa Paskuwa (Mat. 26:17-19; Mar. 14:12-16).

v. 7 Ex. 12:18-20; Deut. 16:5-8.

v. 10 Nagkaroon ng ilang naunang senyas upang protektahan ang lokasyon mula sa mga awtoridad. Ang isang lalaking may dalang banga ng tubig ay hindi pangkaraniwan at walang alinlangan na ito ay upang kilalanin at protektahan ang lokasyon ng tirahan na kanilang tinutuluyan.   

v. 11 Ang pagkakakilanlan ng may-bahay ay hindi kilala tingnan Mar. 14:51 n).

v. 12 Ang silid sa itaas ay nasa ikalawang palapag na malamang na  nagmumula sa labas ng hagdanan.

22:14-23; Mat. 26:20-29; Mar. 14:17-25; Jn. 13:21-30.

 

Sa araw ng 13 Abib, bago magsimula ang 14 Abib sa EENT o dilim noong Martes ng gabi 4 Abril 30 CE ang mga apostol ay pumasok sa gusaling nakalaan para sa kanila bilang pansamantalang tirahan sa ilalim ng Kautusan (Deut. 16:5-8), at nagsimulang maghanda para sa paghahain ng Paskuwa sa susunod na araw na magaganap sa 3pm 14 Abib, o Miyerkules 5 Abril 30 CE, para sa hapunan ng Paskuwa nang gabing iyon pagkatapos ng EENT noong 5 Abril. Tingnan ang  Paskuwa (No. 098). Ang lahat ng mga kaganapang ito ay naganap sa ilalim ng mga pagpapasiya sa Kalendaryo ng Templo (tingnan (No. 156)), na lahat ay nasa lugar sa oras na iyon at tinutukoy sa mga paaralang pang-astronomiya. Ito ay hindi kailanman ginawa sa pamamagitan ng pagmamasid, maliban na malayo sa Templo sa paglalakbay, tatlong araw bago ang kaganapan sa pamamagitan ng pagmamasid sa Lumulubog na Buwan na nababanaag sa tubig sa isang pinggan. Ang modernong Judio o Hillel Calendar kasama ang mga pagpapaliban nito, at batay sa mga intercalasyon ng taga-Babylonia na dinala mula sa Babylonia noong 344 CE, at inilabas ni Hillel II noong 358 CE, na ilang siglo pa sa hinaharap at hindi sila kailanman iningatan ng Iglesia sa loob ng dalawang milenyo hanggang sa ipinakilala ito sa mga Iglesia ng Diyos noong 1940s. Mula noon ang mga Iglesia ng Diyos na pinapanatili si Hillel, at ang mga Judio mula nang iwanan nila ang Kalendaryo ng Templo sa pamamagitan ng mga panlilinlang pagkatapos ng 70 CE, ay hindi kailanman nag-ingat ng isang banal na araw sa mga tamang araw maliban sa aksidente at sa mga 30% nito ay wala man lang sa tamang mga buwan. (tingnan din No.195195B195C195D). Ang mga Saksi at pagkatapos si Cristo at ang Hukbo ay yayapakan ang kasanayang ito sa taon ng jubileo sa kanyang pagbabalik, kasama ang lahat ng hindi magsisisi. Gayon din ang Linggo (111 CE) at ang kapistahan ng Mahal na Araw at ang pagkamatay ng diyos na si Attis sa Biyernes/Linggo na Pagkabuhay na Mag-uli ay hindi nakapang-manghimasok sa loob ng mahigit isang daang taon at pagkatapos sa Roma mula 154-192 ay nagdulot ng pagkakahati sa mga Iglesia sa ilalim ng Mga Pagtatalo sa Quartodeciman (No. 277).

Ang mga maling pananampalataya na ito ay yayapakan lahat at ang mga may kasalanan ay papatayin lahat, maliban kung sila ay magsisi sa Pagbabalik o bago sa ilalim ng mga Saksi. (Amos 9:8-11 (F030); Is. 6:9-13; Zac. 12:8; 14:16-19).

 

vv. 14-30 Si Jesus at ang mga alagad ay may Huling Hapunan (Mat. 26:20-29; Mar. 14:17-25; Jn. 13:21-30);  v 14Ang oras – ang pagkain pagkatapos ng dilim.

v. 15 12:49-50; v. 16 Dito itinatag ni Jesus ang Ikalawang Sakramento ng Iglesia na itinatag niya sa mga pamamaraang ibinigay kay Moises sa Sinai (Mga Gawa 7:30-53; 1Cor. 10:1-4). Ito ang naging pagpapanibago ng  Tipan ng Diyos (No. 152) sa Kaharian (13:28-29; 14:15; 22:28-30). v. 17 ang mga panalangin sa tinapay at alak ay nagtatag ng Sakramento ng Hapunan ng Panginoon sa Iglesia para sa lahat ng panahon. 

v. 19 1Cor. 11:23-26; v. 21 Awit. 41:9; Jn. 13:21-30;

22:24-30 Mat. 20:25-28; Mar. 10:42-45;

v. 24 9:46; Mar. 9:34; Jn. 13:3-16;

v. 25 Tagapagpala isang titulong ipinagkaloob sa mga haring Helenistiko. v. 26 tingnan Mar. 9:35 n.

v. 28 Pagtukso sa akin 4:13; Heb. 2:18; 4:15;

v. 29 Mar. 14:25; Heb. 9:20;

v. 30 Mar. 10:37; Apoc. 3:21; 20:4.

 

Ang pagkain na ito ay hindi ang hapunan ng Paskuwa kundi ang pagkain ng paghahanda o chegigoh meal na nagtatag ng Ikalawang Sakramento ng Iglesia. (No. 150), (ang una bilang Bautismo (No. 052). Iyon ay Ang  Hapunan ng Panginoon (No. 103) may Paghuhugas ng paa (No. 099) at Tinapay at Alak (No. 100).  Hindi ito ang hapunan ng Paskuwa, dahil ito ay kinakain na may kasamang sabaw. Ang hapunan ng Paskuwa ay dapat na inihaw (Ex. 12:6-10).

 

Si Cristo ay pinatay sa eksaktong oras na pinatay ang unang kordero ng Paskuwa at ang Paskuwa ay kinakain sa gabi simula 15 Abib. Ang Tinapay na kinuha sa Hapunan ng Panginoon ay walang lebadura mula noon, dahil ito ay isang paggunita na hain o handog, at sa ilalim ng Kautusan na dapat walang lebadura. Ang alak ay at dapat palaging pinakasim na alak, mula sa mga pahayag ni Cristo at ang makasaysayang pagsasagawa ng mga Iglesia ng Diyos sa loob ng dalawang libong taon, at hindi kailanman maaaring maging katas ng ubas, sa kabila ng ilang mga aberasyon sa ika-20 siglo. (tingnan din  Alak sa Bibliya (No. 188)). 

 

22:31-38 Hinulaan ni Jesus ang pagkaila ni Pedro (Mat. 26:33-35; Mar. 14:29-31; Jn. 13:37-38).

v. 31 Job 1:6-12;

v. 34 vv. 54-62; v. 35 10:4;

v. 36 Ang tabak ay tila sinadya kay Jesus na ang mga hinirang ay dapat na maging handa na mamuhay sa pamamagitan ng sariling mga mapagkukunan laban sa poot. Ipinagpalagay ng mga alagad na ang bawat isa ay dapat armado, ngunit sapat na iyon para magkaroon ng dalawang espada (v. 38).  v. 37 Is. 53:12.

 

22:39-46 Si Jesus ay nanlulumo sa hardin (Mat. 26:30, 36-46; Mar. 14:22, 32-42).

v. 39 Jn. 18:1-2; v. 41   Heb. 5:7-8; Luc. 11:4;

v. 42 sarong Yaong pinaglaanan ng Diyos, pagpapala man (Awit. 16:5; 116:13) o paghatol (Is. 51:17; Panag. 4:21). Dito ito ay tumutukoy sa pagdurusa at kamatayan ni Cristo (Mat. 20:22; Mar. 10:38).

 

22:43-44 Malamang na ang mga talatang ito ay hindi bahagi ng orihinal na Ebanghelyo ni Lucas dahil ang mga mahahalagang unang manuskrito ay kulang sa kanila, ang MSS ng Ikalawang siglo ay naglalaman ng mga ito at sumasalamin sa tradisyon mula sa unang siglo tungkol sa pagdurusa ni Cristo. (tingnan Oxf. RSV n.)

v. 43 Mat. 4:11; Mga Gawa 12:15 n.

v. 44 2Cor. 8:9; Film. 2:6-8; Heb. 2:9, 17-18; 4:15; 5:8; 1Ped. 2:21-24; 4:1.

 

vv. 47-53 Si Jesus ay ipinagkanulo at dinakip (Mat. 26:47-56; Mar. 14:43-52; Jn. 18:3-11).

v. 47 Mat. 26:50 n; v. 52 Si Lucas lamang ang nagsabi na ang pag-asam ng pagdakip kay Jesus ay nakaakit sa mga pinuno ng mga Levitical (tinatawag na Judio) mga saserdote (Mat. 26:47,57; Mar. 14:43; Jn. 18:3).  

 

22:54-71 Si Jesus bago si Caifas

vv. 54-65 Ikinaila ni Pedro na kilala niya si Jesus (Mat. 26:69-75; Mar. 14:66-72; Jn. 18:25-27).

vv. 54-55 Jn. 18:12-16;

vv. 56-62 Jn. 18:16-18, 25-27;

v. 59 Tingnan Mat. 26-73 n; v. 61 7:13, 22-34;

vv. 63-65 Jn. 18:22-24.

 

vv. 66-71 Ang konseho ng mga lider ng relihiyon ay hinahatulan si Jesus (Mat. 27:1-2 n; (F040vi); Mar. 15:1) (F041iv); Jn. 18:25-27; (F043v)

v. 66 Mat. 27:1 n.

 

vv. 69-71 Ang mga Huling Araw sa Katapusan ng Kapanahunan

Mula sa Bibig ni Cristo sa kanyang paglilitis.

Ang huling paghahanda sa mga huling araw ay nakikita ang Pagyayanig ng Israel bilang bayan ng Diyos. Ang Amos 9:8-11 ay nagpapakita na ang mga mata ng Diyos ay nasa makasalanang kaharian at mga tao, at hinuhulaan ang pagkawasak nito, maliban na ang Diyos ay hindi lubos na pupuksain ang sambahayan ni Jacob. Magkakaroon ng pagyayanig sa Israel sa buong mundo, ngunit walang maliit na bato ang mahuhulog sa lupa, o mawawala. Lahat ng makasalanan sa Israel ay mamamatay sa pamamagitan ng tabak; ang mga nagsasabing hindi tayo aabutan ng kasamaan. Sa araw na iyon ay ibabangon ng Diyos ang kubol ni David na bumagsak at aayusin ang mga sira nito, at muling itatayo gaya noong unang panahon.. (cf. gayundin Is. 6:9-13; Zac 12:8). Ang nalalabi ay ang Banal na Binhi. Ito ang magiging  Unang Pagkabuhay na Mag-uli (No. 143A) at  Lambak ng Tuyong Buto (No. 234) sa pagbabalik ng Mesiyas at ang nabubuhay na pisikal na labi para sa sistemang milenyo sa Kaharian ng Diyos (tingnan   Mga Digmaan sa Wakas Bahagi IV: Pagwawakas ng Maling Relihiyon (No. 141F) Mga Digmaan sa Wakas Bahagi IV(b): Katapusan ng Panahon (No.141F_2) Mga Digmaan ng Wakas na Bahagi V: Pagpapanumbalik para sa Milenyo (No.141G) Ang Gintong Jubileo (No. 300);  Mga Digmaan ng Wakas Bahagi V(b): Paghahanda sa Elohim (No. 141H)).

 

Kabanata 23

1At nagsitindig ang buong kapulungan nila, at dinala siya sa harap ni Pilato. 2At nangagpasimula silang isumbong siya, na sinasabi, Nasumpungan namin ang taong ito na pinasasama ang aming bansa, at ipinagbabawal na bumuwis kay Cesar, at sinasabi na siya rin nga ang Cristo, ang hari. 3At tinanong siya ni Pilato, na nagsasabi, Ikaw baga ang Hari ng mga Judio? At sumagot siya at sinabi, Ikaw ang nagsasabi. 4At sinabi ni Pilato sa mga pangulong saserdote at sa mga karamihan, Wala akong masumpungang kasalanan sa taong ito. 5Datapuwa't sila'y lalong nangagpipilit na sinasabi, Ginugulo niya ang bayan, na nagtuturo sa buong Judea, magbuhat sa Galilea hanggang sa dakong ito. 6Datapuwa't nang ito'y marinig ni Pilato, ay itinanong niya kung ang taong yaon ay Galileo. 7At nang maunawa na siya'y nasasakop ni Herodes, ay ipinadala niya siya kay Herodes, na nang mga araw na yaon ay nasa Jerusalem din naman. 8Nang makita nga ni Herodes si Jesus, ay nagalak siyang lubha: sapagka't malaon nang hinahangad niya na makita siya, sapagka't siya'y nakabalita tungkol sa kaniya; at siya'y naghihintay na makakita ng ilang himalang gawa niya. 9At tinanong niya siya ng maraming salita; datapuwa't siya'y hindi sumagot ng anoman. 10At ang mga pangulong saserdote at mga eskriba ay nagsitindig, na isinusumbong siyang mainam. 11At si Herodes na kasama ang kaniyang mga kawal ay inalimura siya, at siya'y nilibak, at sinuutan siya ng maringal na damit, at ipinabalik siya kay Pilato. 12At nang araw ding yaon ay naging magkaibigan si Herodes at si Pilato: sapagka't dating sila'y nagkakagalit. 13At tinipon ni Pilato ang mga pangulong saserdote, at ang mga pinuno at ang bayan, 14At sinabi sa kanila, Dinala ninyo sa akin ang taong ito na gaya ng isang nagpapasama sa bayan: at narito, nang aking siyasatin siya sa harapan ninyo, ay wala akong nasumpungang anomang sala sa taong ito, tungkol sa mga bagay na isinusumbong ninyo laban sa kaniya; 15Wala, kahit si Herodes man; sapagka't siya'y ipinabalik niyang muli sa atin; at narito, walang anomang karapatdapat sa kamatayan na ginawa niya. 16Siya nga'y aking parurusahan, at siya'y pawawalan. 17Kinakailangan nga niyang sa kanila'y magpakawala ng isang bilanggo sa kapistahan. 18Datapuwa't silang lahat ay nagsisigawang paminsan, na nangagsabi, Alisin mo ang taong ito, at pawalan mo sa amin si Barrabas: 19Isa na ibinilanggo dahil sa isang paghihimagsik na ginawa sa bayan, at sa pagpatay. 20At si Pilato'y nagsalitang muli sa kanila, sa pagnanais na pawalan si Jesus; 21Datapuwa't sila'y nagsigawan, na sinasabi, Ipako sa krus, ipako siya sa krus. 22At kaniyang sinabi sa kanila, na bilang ikatlo, Bakit, anong masama ang ginawa ng taong ito? Wala akong nasumpungang anomang kadahilanang ipatay sa kaniya: parurusahan ko nga siya, at siya'y pawawalan. 23Datapuwa't pinipilit nilang hingin sa malalakas na tinig, na siya'y ipako sa krus. At nanaig ang kanilang mga tinig. 24At hinatulan ni Pilato na gawin ang kanilang hinihingi, 25At pinawalan niya yaong ibinilanggo dahil sa paghihimagsik at sa pagpatay, na siyang kanilang hiningi; datapuwa't ibinigay si Jesus sa kalooban nila. 26At nang siya'y kanilang dalhin ay kanilang pinigil ang isang Simong taga Cirene, na nanggaling sa bukid, at ipinasan sa kaniya ang krus, upang dalhin sa likuran ni Jesus. 27At siya'y sinusundan ng isang makapal na karamihan sa bayan, at ng mga babaing nagiiyakan at nananambitan dahil sa kaniya. 28Datapuwa't paglingon sa kanila ni Jesus ay sinabi, Mga anak na babae ng Jerusalem, huwag ninyo akong tangisan, kundi tangisan ninyo ang inyong sarili, at ang inyong mga anak. 29Sapagka't narito, darating ang mga araw, na kanilang sasabihin, Mapapalad ang mga baog, at ang mga tiyang kailan ma'y hindi nangagdalang-tao, at ang mga dibdib na kailan man ay hindi nangagpapasuso. 30Kung magkagayon ay magpapasimulang sabihin nila sa mga bundok, mangahulog kayo sa ibabaw namin; at sa mga burol, Takpan ninyo kami. 31Sapagka't kung ginagawa ang mga bagay na ito sa punong kahoy na sariwa, ano kaya ang gagawin sa tuyo? 32At dinala rin naman na kasama niya, ang dalawang tampalasan, upang patayin. 33At nang dumating sa dakong tinatawag na Bungo, ay kanilang ipinako roon siya sa krus, at ang mga tampalasan, isa sa kanan at isa sa kaliwa. 34At sinabi ni Jesus, Ama, patawarin mo sila; sapagka't hindi nila nalalaman ang kanilang ginagawa. At sa pagbabahabahagi nila ng kaniyang mga suot ay kanilang pinagsapalaranan. 35At nakatayong nanonood ang bayan. At tinutuya naman siya ng mga pinuno, na sinasabi, Nagligtas siya sa mga iba; iligtas niya ang kaniyang sarili, kung ito ang Cristo ng Dios, ang hinirang niya. 36At nililibak rin naman siya ng mga kawal, na nagsisilapit sa kaniya, na dinudulutan siya ng suka, 37At sinabi, Kung ikaw ang Hari ng mga Judio, iligtas mo ang iyong sarili. 38At mayroon naman sa itaas niya na isang pamagat, ITO'Y ANG HARI NG MGA JUDIO. 39At siya'y inalipusta ng isa sa mga tampalasang nabibitin, na sinasabi, Hindi baga ikaw ang Cristo? iligtas mo ang iyong sarili at kami. 40Datapuwa't sumagot ang isa, at pagsaway sa kaniya'y sinabi, Hindi ka pa baga natatakot sa Dios, yamang ikaw ay nasa gayon ding kaparusahan? 41At tayo sa katotohanan ay ayon sa katuwiran; sapagka't tinanggap natin ang nararapat na kabayaran sa ating mga gawa; datapuwa't ang taong ito'y hindi gumagawa ng anomang masama. 42At sinabi niya, Jesus, alalahanin mo ako, pagdating mo sa iyong kaharian. 43At sinabi niya sa kaniya, Katotohanang sinasabi ko sa iyo, Ngayon ay kakasamahin kita sa Paraiso. 44At nang may oras na ikaanim na, ay nagdilim sa ibabaw ng buong lupa, hanggang sa oras na ikasiyam, 45At nagdilim ang araw: at nahapak sa gitna ang tabing ng templo. 46At si Jesus, na sumigaw ng malakas na tinig, ay nagsabi, Ama, sa mga kamay mo ay ipinagtatagubilin ko ang aking espiritu: at pagkasabi nito, ay nalagot ang hininga. 47At nang makita ng senturion ang nangyari, ay niluwalhati niya ang Dios na nagsasabi, Tunay na ito'y isang taong matuwid. 48At ang lahat ng mga karamihang nangagkatipon sa panonood nito, pagkakita nila sa mga bagay na nangyari ay nangagsiuwing dinadagukan ang kanilang mga dibdib. 49At ang lahat ng mga kakilala niya at ang mga babaing sa kaniya'y nagsisunod buhat sa Galilea, at nangasa malayo na pinagmamasdan ang mga bagay na ito. 50At narito ang isang lalaking nagngangalang Jose, na isang kasangguni, isang lalaking mabuti at matuwid: 51(Siya'y hindi umayon sa kanilang payo at gawa), isang lalaking taga Arimatea, bayan ng mga Judio, na naghihintay ng kaharian ng Dios; 52Ang taong ito'y naparoon kay Pilato: at hiningi ang bangkay ni Jesus. 53At ito'y ibinababa niya, at binalot ng isang kayong lino, at inilagay sa isang libingang hinukay sa bato, na doo'y wala pang nalilibing. 54At noo'y araw ng Paghahanda, at nalalapit na ang sabbath. 55At ang mga babae, na nagsisama sa kaniya mula sa Galilea, ay nagsisunod, at tiningnan ang libingan, at kung paano ang pagkalagay ng kaniyang bangkay. 56At sila'y nagsiuwi, at nangaghanda ng mga pabango at mga unguento. At nang araw ng sabbath sila'y nangagpahinga ayon sa utos.

[Footnote: mHere, or after verse 19, other authorities add verse 17, Now he was obliged to release one man to them at the festival.]

 

Layunin ng Kabanata 23

vv. 1-5 Si Jesus ay nilitis sa harap ni Pilato (Mat. 27:1-5; 11-14; Mar. 15:1-5; Jn. 18:28).

v. 1 Mat. 27:1-2; Mar. 15:1; Jn. 18:28;

v. 2 20:25 Ang paratang ay ipinararating na parang pagtataksil.

v. 3 Mat. 27:11-12; Mar. 15:2-3; Jn. 18:29-38; Luc. 22:70; v. 4 23:14; 22:41; Mat. 27:24; Jn. 19:4, 6; Mga Gawa 13:28; Tumanggi si Pilato na kunin ang mga relihiyosong ideya sa isang kriminal na pampulitikang kahulugan. Ipinakikita ng teksto ni Lucas na hinangad ni Pilato na palayain si Jesus ngunit sumuko siya nang matagal sa panggigipit ng mga Judio.

 

vv. 6-12 Si Jesus ay nilitis sa harap ni Herodes Antipas

Si Herodes ay anak ni Herodes na Dakila (3.1 n). Ang yugto na ito ay iniulat lamang ni Lucas. 

v. 8 9:9; Mga Gawa 4:27-28;  v. 9 Mar. 15:5;

v. 11 Mar. 15:17-19; Jn. 19:2-3;

vv. 13-25 Ibinigay ni Pilato si Jesus upang patayin (Mat. 27:15-26; Mar. 15:6-15; Jn. 18:39; Jn. 19:16);  v. 14 vv. 4, 22, 41;  v. 16 Jn. 19:12-14;

23:18-25 Mat. 27:20-26; Mar. 15:11-15; Jn 18:38-40; 19:14-16; Mga Gawa 3:13-14.

 

23:26-56 Ang Pagbitay

vv. 26-31 Si Jesus ay dinala palayo upang patayin

(Mat. 27:32-34; Mar. 15:21-24; Jn. 19:17);

v. 26 Mat 27:32 n; Mk. 15:21 n; Jn. 19:17.

vv. 28-32 21:23-24; 19:41-44;

v. 30 Os. 10:8; v. 31 itinuturing na isang salawikain na tumutukoy sa katotohanan na kung gagawin nila ito sa inosenteng Cristo ano ang magiging kapalaran ng nagkasalang Jerusalem (v. 28). Ihambing 1Ped. 4:17-18.

 

vv. 32-43 Si Jesus ay inilagay sa tulos (Mat. 27:33-44; Mar. 15:22-32; Jn. 19:17-27)

v. 34 Blg. 15:27-31; Mga Gawa 7:60; Awit. 22:18;

v. 35 4:23;

v. 36 Awit. 69:21; tingnan Mat. 27:48 n; Mar. 15:23;

v. 41 vv. 4, 14, 22;

v. 42 Marahil ang mga paratang laban kay Jesus ang nag-udyok sa panawagan ng magnanakaw sa kanya (vv. 2, 3, 38) na nag-iisip sa mga tuntunin ng 21:27-28. Siya ay pinangakuan ng higit pa sa hinihiling niya na nagpapahiwatig na ang kapangyarihan ng Kaharian ay talagang nasa kanila at hindi sa hinaharap (Mat. 6:10). Ang Paraiso, gaya ng Sinapupunan ni Abraham (6:22), ay isang terminong ginamit sa Juda para sa lugar na matutuluyan ng mga patay na naghihintay sa Pagkabuhay na Mag-uli. (tingnan Eccl. 12:7) (tingnan din Oxf. RSV n).

v. 43 Apoc. 2:7 (tingnan din 2Cor. 12:3 para sa anecdotal na komento ni Paul). Ang teksto ay napagmalian ng mga Gnostics upang bigyang-katwiran ang kanilang mga maling doktrina ng langit at impiyerno. Mayroong dalawang elemento sa komento. Sinabi ni Cristo: "Sinasabi ko sa iyo ngayon, makakasama kita sa paraiso." Maling inilagay ng Gnostic Antinomians ang kuwit sa Ingles. Wala ito sa Griyego. Mula sa v. 42 n sa itaas, ang tradisyon ng mga Judio ay ang nephesh ng mga patay ay babalik sa Diyos na nagbigay nito (Ec. 12:7). Sa kahulugang iyon ay tinukoy nila ito bilang "paraiso".

 

vv. 44-49 Namatay si Jesus sa stauros o tulos (Mat. 27:45-56; Mar. 15:33-41; Jn. 19:25-30).

v. 44 Mat. 27:45 n; v. 45 Ex. 26:31-35; Heb. 9:8, 10:19-20 Nawala ang liwanag ng araw tingnan ang note re n.  r sa Oxf. RSV na nagsasaad: Ang pagsasalin ay hindi tiyak: r o natabunan ang araw, iba pang mga sinaunang awtoridad nabasa ang araw ay nagdilim. Ang araw ay nagdilim ang posibleng pagtutukoy.

v. 46 Awit. 31:5; v. 48 Itong tanyag na pampublikong pagsisisi ay tumutupad sa propesiya sa Zac. 12:10.

v. 49 8:1-3; 23:55-56; 24:10; Awit. 38:11;

Si Cristo ay pinatay sa isang stauros na isang matalas na istaka na inimbento ng mga Phoenician para sa parusang kamatayan. Hindi idinagdag ng mga Romano ang pakrus na piraso dito hanggang sa maraming taon pagkatapos mamatay si Cristo.

Ang effigy ng Attis ay dinala sa paligid ng Roma sa isang equilateral na Sun Cross at ito ay nagbunga ng cross myth sa Roma (tingnan  Ang Krus: Ang Pinagmulan at Kahalagahan Nito (No. 039)). Ang mga Griyegong teksto ng Bibliya ay hindi naglalaman ng anumang salita na nagsasaad ng krus, at tanging ang salitang stauros (SGD 4716) ang ginagamit, ibig sabihin ay istaka (mula sa SGD 2476). Ang salitang Griyego na isinalin bilang ipinako sa krus ay stauroo (SGD 4717) na nangangahulugang ipako sa isang stauros. Ang ibang salitang ginamit ay Sustauroo (mula sa 4862 at 4717) na nangangahulugang ipako sa isang stauros kasama ng iba (Mat. 27:44; Mar. 15:32; Jn. 19:32; Gal. 21:20). Tingnan din ang Mga Gawa 2:23 para sa Prospegnumi (SGD 4362; mula sa 4314 at 4078) na nangangahulugang ikabit sa isang istaka at maling gamitin bilang “pagpapako sa krus.” Ang Heb. 6:6 ay ginagamit ang SGD 388 anastauroo (mula sa 303 at 4717 na nangangahulugang muling ilansang sa isang stauros at isinalin bilang muling ipako sa krus, na hindi tama. Ang stauros ay hindi man lang isang krus kaysa sa isang tungkod sa isang saklay, gaya ng sinabi rin ni Bullinger. Itinala ni Frazer na noong Ika-apat na Siglo ang mga saserdote ng Attis ay nagrereklamo na ang mga “Cristiano” sa Roma ay ninakaw ang lahat ng kanilang mga doktrina, na talagang ginawa nila.

vv. 50-56 Si Jesus ay inilagay sa libingan (Mat. 27:57-61; Mar. 15:42-47; Jn. 19:38-42; Mga Gawa 13:29).

Si Jose ng Arimatea ay isang miyembro ng konseho ng Sanhedrin. Ang mga teksto ay nagsasabi na siya ay isang alagad ni Cristo, ngunit ang katotohanan ay higit na mahalaga. Siya ay isang mangangalakal ng metal sa Britanya, at siya ay kapatid ni Heli (Luc. 3:23) ama ng birhen. Pinagbigyan siya sa katawan ni Cristo upang ilibing dahil siya ang pinakamatandang lalaking kamag-anak ng Mesiyas. Ang karaniwang pinapatay na mga kriminal ay sinusunog sa Gehenna sa labas ng Jerusalem, ngunit ginawa ni Pilato ang pagbubukod na ito at pinahintulutan siyang mailibing bilang pamilya ni Jose. Ang anak ni Jose na si Ana ay ikinasal kay Bran na hari ng mga Briton. Tinawag si Bran na pinagpala dahil ikinasal siya sa pinsan ng ina ni Cristo. Ang kasaysayan ay matapat na pinananatili ng Welsh (tingnan Ashley M., Mammoth Book of British Kings and Queens, Carroll and Graf, New York, 1998/9 re notes on Bran and Joseph); tingnan din No. 232). Sa Britanya ang karamihan ng nabubuhay na Desponyini, o ang Pamilya ni Cristo, ay naninirahan (232 ibid). Ang apo ni Jose ay si Arviragus na hari ng mga Silurians sa Britanya. Ang pamangkin ni Arviragus na si Linus ap Caradog ay isa sa Pitumpu na inorden ni Cristo at siya ang naging unang obispo ng Roma. Ibinigay ni Arviragus kina Jose at Linus ang labindalawang balat ng lupa sa Glastonbury para sa Iglesia doon, at si Aristobulus na inorden kasama ni Linus ni Cristo ay pumunta doon bilang unang obispo nito sa Britanya (tingnan  Pagtatatag ng Iglesia sa ilalim ng Pitumpu (No. 122D).

v. 51 konseho Ang Sanhedrin (tingnan din Jn. 11:47 n);

v. 52 Mat. 27:58; v. 53 Mga Gawa 13:29;

v. 54 Ang Sabbath Ang Sabbath na iyon ay ang Unang Banal na Araw ng Tinapay na Walang Lebadura na nagsimula noong gabing iyon (Miyerkules 5 Abril 30 CE) sa EENT o dilim at hindi ito ang lingguhang Sabbath, gaya ng pinaniniwalaan ng mga saserdote ng Mga Kulto ng Araw ng Diyosa ng Mahal na Araw. (cf.  Oras ng Pagpapako sa Krus at Pagkabuhay na Mag-uli (No. 159)).

Walang araw sa buong linggo ng taong ito o sa kalapit na mga sumunod na taon na tumapat ang 14 Abib ng Biyernes. Tumapat ito noong Huwebes noong 33 CE at samakatuwid ang mga pagpapaliban ay hinikayat ng mga huling Athanasian sa Roma upang i-claim ang Biyernes na kamatayan sa taong iyon ngunit ang oras ay ganap na mali. Gayunpaman, ang Hillel ay hindi pa naibigay hanggang 358 CE ni Hillel II, at ang mga pagpapaliban ay hindi umiiral sa panahon ng Templo (tingnan  Kalendaryo ng Diyos No 156)). Ang Kalendaryo ay kinakalkula sa mga paaralang pang-astronomiya ilang taon nang maaga, gaya ng malinaw na sinabi ni Philo (ibid). Ang kapistahan ng Israelita at Anglo-Saxon sa diyosang Easter (mula sa Ishtar, o Ashtoreth, asawa ni Baal), na pinagtibay ng Trinitarianong Cristianismo, ay nagmula sa mga alamat ng kulto ng araw sa pagsamba sa diyos na si Attis sa Roma (tingnan  Pinagmulan ng Pasko at Mahal na Araw (No. 235); Ang  Mga Pagtatalo sa Quartodeciman (No. 277); at saka  Kalendaryo ng Diyos (No. 156)). v. 56 Mar. 16:1; Ex. 12:16; 20:10. Tingnan  Paskuwa (No. 098).

 

Kabanata 24

1Datapuwa't nang unang araw ng sanglinggo pagkaumagang-umaga, ay nagsiparoon sila sa libingan, na may dalang mga pabango na kanilang inihanda. 2At nasumpungan nilang naigulong na ang bato mula sa libingan. 3At sila'y nagsipasok, at hindi nila nangasumpungan ang bangkay ng Panginoong Jesus. 4At nangyari, na samantalang sila'y nangatitilihan dahil dito, narito, tumayo sa tabi nila ang dalawang lalake na nakasisilaw ang mga damit: 5At nang sila'y nangatatakot at nangakatungo ang kanilang mga mukha sa lupa ay sinabi nila sa kanila, Bakit hinahanap ninyo ang buhay sa gitna ng mga patay? 6Wala siya rito, datapuwa't nagbangon: alalahanin ninyo ang salita niya sa inyo nang siya'y nasa Galilea pa, 7Na sinasabi, Kinakailangan na ang Anak ng tao ay ibigay sa mga kamay ng mga taong makasalanan, at ipako sa krus, at magbangong muli sa ikatlong araw. 8At naalaala nila ang kaniyang mga salita, 9At nagsibalik mula sa libingan, at ibinalita ang lahat ng mga bagay na ito sa labingisa, at sa lahat ng mga iba pa. 10Sila nga'y si Maria Magdalena, si Juana, at si Mariang ina ni Santiago: at iba pang mga babaing kasama nila ang nangagbalita ng mga bagay na ito sa mga apostol. 11At ang mga salitang ito'y inakala nilang walang kabuluhan; at hindi nila pinaniwalaan. 12Datapuwa't nagtindig si Pedro, at tumakbo sa libingan; at nang siya'y tumungo pagtingin niya sa loob, ay nakita niya ang mga kayong lino na nangasa isang tabi; at umuwi siya sa kaniyang bahay na nanggigilalas sa nangyaring yaon. 13At narito, dalawa sa kanila ay naparoroon nang araw ding yaon sa isang nayong ngala'y Emaus, na may anim na pung estadio ang layo sa Jerusalem. 14At kanilang pinaguusapan ang lahat ng mga bagay na nangyari. 15At nangyari, na samantalang sila'y naguusap at nagtatanongan, na si Jesus din ay lumapit, at nakisabay sa kanila. 16Datapuwa't sa mga mata nila'y may nakatatakip upang siya'y huwag nilang makilala. 17At sinabi niya sa kanila, Ano ang mga salitaan ninyong ito sa inyong paglalakad? At sila'y nagsitigil, na nangalulumbay ang mga mukha. 18At isa sa kanila, na nagngangalang Cleopas, sa pagsagot ay sinabi sa kaniya, Ikaw baga'y nakikipamayan lamang sa Jerusalem, at hindi nakaalam ng mga bagay na doo'y nangyari nang mga araw na ito? 19At sinabi niya sa kanila, Anong mga bagay? At sinabi nila sa kaniya, Ang mga bagay tungkol kay Jesus na Nazareno, na isang propetang makapangyarihan sa gawa at sa salita sa harap ng Dios at ng buong bayan: 20At kung paano ang pagkabigay sa kaniya ng mga pangulong saserdote at ng mga pinuno upang hatulan sa kamatayan, at siya'y ipako sa krus. 21Datapuwa't hinihintay naming siya ang tutubos sa Israel. Oo at bukod sa lahat ng mga ito ay ngayon ang ikatlong araw buhat nang mangyari ang mga bagay na ito. 22Bukod sa rito iba sa mga babaing kasamahan namin na nagsiparoong maaga sa libingan, ay nakapagtaka sa amin; 23At nang hindi mangasumpungan ang kaniyang bangkay, ay nangagbalik sila, na nangagsabing sila nama'y nakakita ng isang pangitain ng mga anghel, na nangagsabing siya'y buhay. 24At nagsiparoon sa libingan ang ilang kasama namin, at nasumpungan nila alinsunod sa sinabi ng mga babae: datapuwa't siya'y hindi nila nakita. 25At sinabi niya sa kanila, Oh mga taong haling, at makukupad ang mga pusong magsisampalataya sa lahat ng salita ng mga propeta! 26Hindi baga kinakailangang si Cristo ay maghirap ng mga bagay na ito, at pumasok sa kaniyang kaluwalhatian? 27At magmula kay Moises at sa mga propeta, ay ipinaaninaw niya sa kanila ang mga bagay tungkol sa kaniya sa lahat ng mga kasulatan. 28At sila'y malapit na sa nayong kanilang paroroonan: at naganyo siyang wari may paroroonang lalo pang malayo. 29At siya'y kanilang pinigil, na sinasabi, tumuloy ka sa amin, sapagka't gumagabi na, at kumikiling na ang araw. At pumasok siya upang tumuloy sa kanila. 30At nangyari, nang siya'y nakaupo na kasalo nila sa dulang ng pagkain, ay kaniyang dinampot ang tinapay at binasbasan; at ito'y pinagputolputol, at ibinigay sa kanila. 31At nangabuksan ang kanilang mga mata, at siya'y nakilala nila; at siya'y nawala sa kanilang mga paningin. 32At sila-sila'y nangagsabihan, Hindi baga nagaalab ang ating puso sa loob natin, habang tayo'y kinakausap niya sa daan, samantalang binubuksan niya sa atin ang mga kasulatan? 33At sila'y nagsitindig sa oras ding yaon, at nangagbalik sa Jerusalem, at naratnang nangagkakatipon ang labingisa, at ang kanilang mga kasama. 34Na nangagsasabi, Tunay na nagbangong muli ang Panginoon, at napakita kay Simon, 35At isinaysay nila ang mga bagay na nangyari sa daan, at kung paanong siya'y nakilala nila nang pagputolputulin ang tinapay. 36At samantalang kanilang pinaguusapan ang mga bagay na ito, siya rin ay tumayo sa gitna nila, at sa kanila'y nagsabi, Kapayapaa'y suma inyo. 37Datapuwa't sila'y kinilabutan, at nangahintakutan, at inakala nila na nakakakita sila ng isang espiritu. 38At sinabi niya sa kanila, Bakit kayo'y nangagugulumihanan? at bakit nangyayari ang pagtatalo sa inyong puso? 39Tingnan ninyo ang aking mga kamay at ang aking mga paa, ako rin nga: hipuin ninyo ako, at tingnan; sapagka't ang isang espiritu'y walang laman at mga buto, na gaya ng inyong nakikita na nasa akin. 40At pagkasabi niya nito, ay ipinakita niya sa kanila ang kaniyang mga kamay at ang kaniyang mga paa. 41At samantalang hindi pa sila nagsisisampalataya dahil sa galak, at nagsisipanggilalas, ay sinabi niya sa kanila, Mayroon baga kayo ritong anomang makakain? 42At binigyan nila siya ng isang putol na isdang inihaw. 43At kaniyang inabot yaon, at kumain sa harap nila. 44At sinabi niya sa kanila, Ito ang aking mga salitang sinabi ko sa inyo, nang ako'y sumasa inyo pa, na kinakailangang matupad ang lahat ng mga bagay na nangasusulat tungkol sa akin sa kautusan ni Moises, at sa mga propeta, at sa mga awit. 45Nang magkagayo'y binuksan niya ang kanilang mga pagiisip, upang mapagunawa nila ang mga kasulatan; 46At sinabi niya sa kanila, Ganyan ang pagkasulat, na kinakailangang maghirap ang Cristo, at magbangong muli sa mga patay sa ikatlong araw; 47At ipangaral sa kaniyang pangalan ang pagsisisi at pagpapatawad ng mga kasalanan sa lahat ng mga bansa, magbuhat sa Jerusalem. 48Kayo'y mga saksi ng mga bagay na ito. 49At narito, ipadadala ko sa inyo ang pangako ng aking Ama, datapuwa't magsipanatili kayo sa bayan, hanggang sa kayo'y masangkapan ng kapangyarihang galing sa itaas. 50At kaniyang dinala sila sa labas hanggang sa tapat ng Betania: at itinaas niya ang kaniyang mga kamay, at sila'y binasbasan. 51At nangyari, na samantalang sila'y binabasbasan niya, ay iniwan niya sila; at dinala siya sa itaas sa langit. 52At siya'y sinamba nila, at nagsibalik sila sa Jerusalem na may malaking galak: 53At palaging sila'y nasa templo, na nangagpupuri sa Dios.

[Talababa:  Idinagdag ng ibang sinaunang awtoridad ang talata 12, Datapuwa't nagtindig si Pedro, at tumakbo sa libingan; at nang siya'y tumungo pagtingin niya sa loob, ay nakita niya ang mga kayong lino na nangasa isang tabi; at umuwi siya sa kaniyang bahay na nanggigilalas sa nangyaring yaon.]

[Talababa:  Idinagdag ng ibang sinaunang awtoridad ang talata 40, At pagkasabi niya nito, ay ipinakita niya sa kanila ang kaniyang mga kamay at ang kaniyang mga paa.]

 

Layunin ng Kabanata 24

vv. 1-12 Si Jesus ay bumangon mula sa mga patay (Mat. 28:1-10; Mar. 16:1-8; Jn. 20:1-9, 11-18).

Ang mga propesiya ay tumutukoy sa pangyayaring ito, dahil sa pamamagitan ng pangyayaring ito ang lahat ng nilikha ay maliligtas (tingnan ang  Plano ng Kaligtasan (No. 001A)).

v. 1 Mar. 16:1; v. 2 Mar. 16:3 n; v. 4 Mar. 16:5 n.

v. 6. 9:22; 13:32-33; Ninyo dito kasama ang higit pa sa Pitumpu, at marahil ang iba pa sa 500. 

v. 9 Mat. 28:8 n; Mar. 16:8;

v. 10   Mar. 16:1; Luc. 8:1-3; Jn. 19:25; 20:2.

v. 12 Ang talatang ito, bagaman lumilitaw sa mahahalagang sinaunang manuskrito, ay lumilitaw na karagdagan sa orihinal na teksto ng Lucas batay sa Juan 20:3-10.  Mababasa: Datapuwa't nagtindig si Pedro, at tumakbo sa libingan; at nang siya'y tumungo pagtingin niya sa loob, ay nakita niya ang mga kayong lino na nangasa isang tabi; at umuwi siya sa kaniyang bahay na nanggigilalas sa nangyaring yaon

 

24:13-35 Nagpakita si Jesus sa dalawang mananampalataya na naglalakbay sa Daan (Mar. 16:12-13) Tingnan  Apatnapung Araw Kasunod ng Pagkabuhay na Mag-uli ni Cristo (No. 159A).

v. 16 Mat. 16:17 n; Jn. 20:14; 21:4. Dito napagtanto nila kung ano siya ngunit hindi nila nakilalang ito ang Mesiyas.

v. 19 Mat. 21:11; Luc. 7:16; 13:33; Mga Gawa 3:22; 10:38; v. 25 Mar. 12:24; v. 26 Kinakailangan dahil sa  Plano ng Kaligtasan (No. 001A) ng Diyos.

v. 27 Moises, ang pinagkalooban ni Cristo ng Kautusan sa Sinai (Mga Gawa 7:30-53; 1Cor. 10:1-4). Ang mga propeta ay binigyan din ng propesiya ng Diyos at naghula sa pagdating ng Mesiyas kapwa sa Una at Ikalawang Pagkakatawang-tao. (No. 210A at 210B) (v. 44 n: Mat. 5:17 n; Mga Gawa 28:23).

Ang lahat ng pagtuturo ay dapat ayon sa Kautusan at patotoo (Is. 8:20). Ang mga hinirang ay ang mga banal na tumutupad sa mga Kautusan ng Diyos at sa Pananampalataya at Patotoo kay Cristo (Apoc. 12:17; 14:12).

v. 28 Mar. 6:48; v. 30 Mar. 6:41; 14:22; Luc. 9:16; 22:19; v. 34 Mar. 16:7; 1Cor. 15:5 Hindi inilarawan ang karanasan ni Pedro.

 

Pag-aatas ng mga Alagad

24:36-43 Nagpakita si Jesus sa mga alagad sa likod ng mga nakakandadong pinto (Jn. 20:19-23; 1Cor. 15:5). Ang karanasan sa Mesiyas sa v. 36 ay inisip bilang isang aparisyon (v. 37) ngunit tinanggihan sa v. 39.

 

vv. 44-49 Nagpakita si Jesus sa mga alagad sa Jerusalem

v. 44 (vv. 26-27; Mga Gawa 28:23);

Ang Kautusan at ang mga Propeta at ang Mga Awit ay ang mga pangunahing elemento ng mga hula tungkol sa Mesiyas. Isinama din niya ang elementong ito ng mga salmo sa Kautusan sa Jn. 10:34-36 at sinabing hindi masisira ang Kasulatan.

v. 45 24:32; v. 46 Os. 6:2; 1Cor. 15:3-4;

v. 47 Mga Gawa 1:4-8; Mat. 28:19; v. 48 1:2; Mga Gawa 1:8;

v. 49 Mga Gawa 2:1-4; Jn. 14:26; 20:21-23. Ang mga salitang ito ay tumutukoy sa kapangyarihan ng Banal na Espiritu na nakasaad sa Jl. 2:28-32 (iham. Mga Gawa 2:1-21). Ang pagkilos na ito ay sinimulan ang Bagong Panahon ngunit ang kapangyarihan ay hindi pa ganap na nararanasan. 

 

vv. 50-53 Si Jesus ay umakyat sa langit (Mar. 16:19-20);  v. 51 Mga Gawa 1:9-11;  vv. 52-53 Mga Gawa 1:12-14

Si Cristo ay umakyat sa langit bilang  Handog ng Inalog na Bigkis (No. 106B) noong 9 AM noong Linggo 9 Abril 30 CE at bumalik nang gabing iyon at pagkatapos ay tinapos ang  Apatnapung Araw Kasunod ng Pagkabuhay na Mag-uli ni Cristo (No. 159A) (na kasama ang pagbisita sa mga demonyo sa Tartaros) umakyat siya sa langit at naupo sa Kanan Kamay ng Diyos. (tingnan No. 177 at No. 178 (cf. gayundin  Komentaryo sa Hebreo (F058)).

 

*****

 

Bullinger’s Notes on Luke Chs. 21-24 (for KJV)

 

Chapter 21

Verse 1

a parable . Both parables peculiar to Luke. Only here that the explanation is put first.

to this end , &c. Greek. pros ( App-104 .) to dein = to the purport that it is necessary, &c.

always . Figure of speech Synecdoche (of Genus), App-6 . = on alloccasions. perseveringly.

pray . Greek. proseuchomai. App-134 .

not. Greek. me. App-105 .

to faint = to lose heart, be discouraged, give in, or give up. Greek. egkakeo.

 

Verse 2

in . Greek. en. App-104 .

God . App-98 .

neither . Greek. me. App-105 .

regarded . Greek. entrepomai. Compare Matthew 21:37 .

man. Greek. anthropos. App-123 .

 

Verse 3

a widow. were specially cared for under the law. See Exodus 22:22 .Deuteronomy 10:18 . Compare Isaiah 1:17 , Isaiah 1:23 .Malachi 3:5 .Acts 6:1 ; Acts 9:41 . 1 Timothy 5:3 , &c.

came = kept coming, or repeatedly came.

unto . Greek. pros. App-104 .

Avenge me = Do me justice from. Greek ekdikeo. Occurs here, Luke 18:5 .Romans 12:19 . 2 Corinthians 10:6 . Revelation 6:10 ; Revelation 19:2 .

of = from. Greek. apo. App-104 .

 

Verse 4

would not = did not wish to. App-102 .

not . Greek. ou. App-105 . afterward after (Greek. meta. App-104 .) these things.

within = to. Greek. en. App-104 .

 

Verse 5

because. Greek dia. App-104 .Luke 18:2 .

continual . Greek. eis telos = to the end.

weary me = pester, litearl. give me a blow under the eye. Greek. hupopiazo. Occurs only here and in 1 Corinthians 9:27 ("buffet ").

 

Verse 6

the unjust judge = the judge of injustice. Greek. adikia. App-128 .

 

Verse 7

And shall not God = And God, shall He not.

not. Greek. ou me. App-105 .

elect : i.e. His own people.

He bear long = He delayeth. The unjust judge delayed from selfish indifference. The righteous God may delay from a divinely all-wise purpose.

with = over. Greek. epi. App-104 . Not the same word as in verses: Luke 18:11 , Luke 18:27 .

 

Verse 8

He will avenge = He will perform the avenging (Greek. ekdikesis. Compare Luke 18:5 ) of. Compare Psalms 9:12 , Isaiah 63:4 .Hebrews 10:37 .

the Son of man. App-98 .

faith = the faith.

on . Greek. epi. App-104 .

the earth . Greek. ge. App-129 .

 

Verse 9

certain = some also.

in . Greek. epi. App-104 .

despised = made nothing of.

others = the rest. See Luke 8:10 .

 

Verse 10

went up . It was always "up "to the Temple on Mount Moriah. Compare "went down" (Luke 18:14 ).

into . Greek. eis. App-104 .

Pharisee . See App-120 .

other . The different one. Greek heteros. App-124 . publican. See note on Matthew 5:46 .

 

Verse 11

stood = took his stand, or took up his position (by himself).

and prayed = and began to pray.

thus = these things.

with = to. Greek. pros. App-104 .

extortioners . Like this tax-gatherer.

unjust . Like the judge of verses: Luke 18:2-5 .

 

Verse 12

twice in the week . The law prescribed only one in the year (Leviticus 16:29 . Numbers 29:7 ). By the time of Zechariah 8:19 there were four yearly fasts. In our Lord's day they were bi-weekly (Monday and Thursday), between Passover and Pentecost; and between the Feast of Tabernacles and the Dedication.

all. The law only prescribed corn, wine, oil, and cattle (Deuteronomy 14:22 , Deuteronomy 14:23 . Compare Matthew 23:23 ).

possess = gain, acquire. Not a word about his sins. See Proverbs 28:13 .

 

Verse 13

standing : i.e. in a position of humility.

afar off. Compare Psalms 40:12 .Ezra 9:6 .

not . . . so much as = not even. Greek. ou ( App-105 .) oude.

unto . Greek. eis. App-104 .

heaven = the heaven. Singular. See note on Matthew 6:9 , Matthew 6:10 .

smote, &c. = was smiting, &c., or, began to smite. Expressive of mental grief. Compare Luke 23:48 . Jeremiah 31:19 . Nahum 2:7 .

upon . Greek. eis; but all the texts omit.

be merciful = be propitiated or reconciled (through the atoning blood sprinkled on the mercy-seat). Greek. hilaskomai. Compare Exodus 25:17 , Exodus 25:18 , Exodus 25:21 .Romans 3:25 .Hebrews 2:17 . Used in the Septuagint in connexion with the mercy-seat (Greek. hilasterion). Hebrews 9:5 .

a sinner = the sinner (compare 1 Timothy 1:15 ). Greek. hamartolos. Compare App-128 .

 

Verse 14

to = unto. Greek. eis. App-104 .

justified. Reckoned as righteous.

rather than . The texts read "compared with", Greek. para. App-104 .

the other = that one.

for , &c. Repeated from Luke 14:11 . Compare Habakkuk 2:4 .

 

Verse 15

And they brought , &c. As in Matthew 19:13-15 , and Mark 10:13-16 . A common custom for mothers to bring their babes for a Rabbi's blessing.

also infants = infants also.

infants = their babes. See App-108 .

touch . Supplemental in Luke.

saw . Greek. eidon. App-133 .

 

Verse 16

Jesus. See App-98 .

little children . App-108 .

the kingdom of God . App-112 and App-114 .

 

Verse 17

Verily . See note on Matthew 5:18 .

in no wise. Greek. ou me. App-105 .

therein = into ( App-104 .) it.

 

Verse 18

And a , &c. As in Matthew 19:16-30 . Mark 10:17-31 .

ruler . Supplemental. Not so described in Matthew or Mark.

Master = Teacher. App-98 . Luke 18:1 .

eternal . See App-151 .

life . Greek. zoe. App-170 .

 

Verse 19

Why , &c. See note on Matthew 19:17 .

 

Verse 20

knowest . Greek. oida. App-132 .

 

Verse 21

All these. See note on Matthew 19:20 .

 

Verse 22

Yet lackest, &c. = Still one thing is lacking to thee.

that = whatsoever.

the poor. App-127 . See note on John 12:8 .

heaven . No Art. Singular. See note on Matthew 6:9 , Matthew 6:10 .

come = come hither.

 

Verse 23

he was = he became. Compare Mark 10:22 .

very rich = rich exceedingly.

 

Verse 24

when Jesus saw that he was = Jesus seeing ( App-133 .) him becoming.

hardly = with difficulty.

shall they = do they.

 

Verse 25

camel. See note on Matthew 19:24 . Greek. dia. App-104 .Luke 18:1 .

 

Verse 26

can = is able to.

 

Verse 27

impossible , &c. See note on Matthew 19:26 . with. Greek para. App-104 .

possible . Compare Job 42:2 .Jeremiah 32:17 . Zechariah 8:6 .

 

Verse 28

Lo. Greek idou. App-133 . Figure of speech Asterismos. App-6 .

have left = left

all. The critical texts read "our own", marking a particular case (Luke 5:11 ). Compare Deuteronomy 28:8-11 .

 

Verse 29

or . Note the Figure of speech Paradiastole ( App-6 ), for emphasis.

 

Verse 30

manifold more . Greek. pollaplasion. Occurs only here.

this present time = this very season.

the world to come = the age that is coming.

world = age. See App-129 .

everlasting. App-151 .

 

Verse 31

Then, &c. For verses: Luke 18:31-34 , compare Matthew 20:17-19 , and Mark 10:32-34 . The fourth announcement of His rejection (see the Structure G A, p. 1461), containing additional particulars.

Then = And. No note of time.

Behold . Figure of speech Asterismos ( App-6 ). Same word as "Lo", Luke 18:28 .

are written = have been and stand written.

by = by means of, or through. Greek. dia. App-104 .Luke 18:1 .

concerning = for: i.e. for Him to accomplish.

 

Verse 32

be delivered, &c. These particulars (in verses: Luke 18:32 , Luke 18:33 )are supplementary to the former three announcements. See the Structure (p. 1461).

 

Verse 33

rise again. App-178 .

 

Verse 34

understood none , &c. As in Luke 9:43-45 . Compare Mark 9:32 .

none = nothing. Greek. oudeis.

saying. Greek. rhema. See note on Mark 9:32 .

from . Greek. apo. App-104 .

neither knew they = and they did not ( App-105 ) know ( App-132 .)

 

Verse 35

And it came to pass , &c. Not the same miracle as in Matthew 20:29-34 , or Mark 10:46-52 . See App-152 .

as He was come nigh = in (Greek. en. App-104 .) His drawing near. In Mark 10:46 , "as He went out". a certain, &c. Not the same description as in Matthew 20:30 , or Mark 10:46 .

sat = was sitting (as a custom).

by = beside. Greek. para. App-104 .

begging . So Bartimaeus (Mark 10:46 ); but not the two men (Matthew 20:30 ). Greek prosaiteo. Occurs only here. Mark 10:46 . John 9:8 , but all the texts read epaiteo, as in Luke 16:3 .

 

Verse 36

he asked = he kept asking (Imperative mood) He knew not; but the other two heard and knew.

 

Verse 37

of Nazareth = the Nazarsean.

passeth by = is passing by.

 

Verse 38

cried = called out.

Son of David . App-98 . Compare the call of the other men ( App-152 ).

mercy = pity.

 

Verse 39

went before rebuked. Those who go before the Lord (instead of following) are apt to make mistakes.

cried = continued calling (Imperative mood) Not the same word as in Luke 18:38 .

 

Verse 40

stood = stopped.

commanded . . . brought. The other man the Lord commanded to be "called" (Mark 10:49 ). The two were called by Himself (Matthew 20:32 ).

to be brought unto. Greek. acid pros. Used by Luke also in Luke 4:40 ; Luke 19:35 . He uses prosago in Luke 9:41 .Acts 16:20 ; Acts 27:27 .

come near . The one in Mark 10:50 . The two were already near (Matthew 20:32 ).

asked. Greek. eperotao. Compare App-134 .

 

Verse 41

wilt = desirest. See App-102 .

Lord. See App-98 . B. a.

 

Verse 42

saved = healed. See on Luke 8:36 .

 

Verse 43

immediately. See Luke 1:64 .

 

Chapter 22

Verse 1

a parable . Both parables peculiar to Luke. Only here that the explanation is put first.

to this end , &c. Greek. pros ( App-104 .) to dein = to the purport that it is necessary, &c.

always . Figure of speech Synecdoche (of Genus), App-6 . = on alloccasions. perseveringly.

pray . Greek. proseuchomai. App-134 .

not. Greek. me. App-105 .

to faint = to lose heart, be discouraged, give in, or give up. Greek. egkakeo.

 

Verse 2

in . Greek. en. App-104 .

God . App-98 .

neither . Greek. me. App-105 .

regarded . Greek. entrepomai. Compare Matthew 21:37 .

man. Greek. anthropos. App-123 .

 

Verse 3

a widow. were specially cared for under the law. See Exodus 22:22 .Deuteronomy 10:18 . Compare Isaiah 1:17 , Isaiah 1:23 .Malachi 3:5 .Acts 6:1 ; Acts 9:41 . 1 Timothy 5:3 , &c.

came = kept coming, or repeatedly came.

unto . Greek. pros. App-104 .

Avenge me = Do me justice from. Greek ekdikeo. Occurs here, Luke 18:5 .Romans 12:19 . 2 Corinthians 10:6 . Revelation 6:10 ; Revelation 19:2 .

of = from. Greek. apo. App-104 .

 

Verse 4

would not = did not wish to. App-102 .

not . Greek. ou. App-105 . afterward after (Greek. meta. App-104 .) these things.

within = to. Greek. en. App-104 .

 

Verse 5

because. Greek dia. App-104 .Luke 18:2 .

continual . Greek. eis telos = to the end.

weary me = pester, litearl. give me a blow under the eye. Greek. hupopiazo. Occurs only here and in 1 Corinthians 9:27 ("buffet ").

 

Verse 6

the unjust judge = the judge of injustice. Greek. adikia. App-128 .

 

Verse 7

And shall not God = And God, shall He not.

not. Greek. ou me. App-105 .

elect : i.e. His own people.

He bear long = He delayeth. The unjust judge delayed from selfish indifference. The righteous God may delay from a divinely all-wise purpose.

with = over. Greek. epi. App-104 . Not the same word as in verses: Luke 18:11 , Luke 18:27 .

 

Verse 8

He will avenge = He will perform the avenging (Greek. ekdikesis. Compare Luke 18:5 ) of. Compare Psalms 9:12 , Isaiah 63:4 .Hebrews 10:37 .

the Son of man. App-98 .

faith = the faith.

on . Greek. epi. App-104 .

the earth . Greek. ge. App-129 .

 

Verse 9

certain = some also.

in . Greek. epi. App-104 .

despised = made nothing of.

others = the rest. See Luke 8:10 .

 

Verse 10

went up . It was always "up "to the Temple on Mount Moriah. Compare "went down" (Luke 18:14 ).

into . Greek. eis. App-104 .

Pharisee . See App-120 .

other . The different one. Greek heteros. App-124 . publican. See note on Matthew 5:46 .

 

Verse 11

stood = took his stand, or took up his position (by himself).

and prayed = and began to pray.

thus = these things.

with = to. Greek. pros. App-104 .

extortioners . Like this tax-gatherer.

unjust . Like the judge of verses: Luke 18:2-5 .

 

Verse 12

twice in the week . The law prescribed only one in the year (Leviticus 16:29 . Numbers 29:7 ). By the time of Zechariah 8:19 there were four yearly fasts. In our Lord's day they were bi-weekly (Monday and Thursday), between Passover and Pentecost; and between the Feast of Tabernacles and the Dedication.

all. The law only prescribed corn, wine, oil, and cattle (Deuteronomy 14:22 , Deuteronomy 14:23 . Compare Matthew 23:23 ).

possess = gain, acquire. Not a word about his sins. See Proverbs 28:13 .

 

Verse 13

standing : i.e. in a position of humility.

afar off. Compare Psalms 40:12 .Ezra 9:6 .

not . . . so much as = not even. Greek. ou ( App-105 .) oude.

unto . Greek. eis. App-104 .

heaven = the heaven. Singular. See note on Matthew 6:9 , Matthew 6:10 .

smote, &c. = was smiting, &c., or, began to smite. Expressive of mental grief. Compare Luke 23:48 . Jeremiah 31:19 . Nahum 2:7 .

upon . Greek. eis; but all the texts omit.

be merciful = be propitiated or reconciled (through the atoning blood sprinkled on the mercy-seat). Greek. hilaskomai. Compare Exodus 25:17 , Exodus 25:18 , Exodus 25:21 .Romans 3:25 .Hebrews 2:17 . Used in the Septuagint in connexion with the mercy-seat (Greek. hilasterion). Hebrews 9:5 .

a sinner = the sinner (compare 1 Timothy 1:15 ). Greek. hamartolos. Compare App-128 .

 

Verse 14

to = unto. Greek. eis. App-104 .

justified. Reckoned as righteous.

rather than . The texts read "compared with", Greek. para. App-104 .

the other = that one.

for , &c. Repeated from Luke 14:11 . Compare Habakkuk 2:4 .

 

Verse 15

And they brought , &c. As in Matthew 19:13-15 , and Mark 10:13-16 . A common custom for mothers to bring their babes for a Rabbi's blessing.

also infants = infants also.

infants = their babes. See App-108 .

touch . Supplemental in Luke.

saw . Greek. eidon. App-133 .

 

Verse 16

Jesus. See App-98 .

little children . App-108 .

the kingdom of God . App-112 and App-114 .

 

Verse 17

Verily . See note on Matthew 5:18 .

in no wise. Greek. ou me. App-105 .

therein = into ( App-104 .) it.

 

Verse 18

And a , &c. As in Matthew 19:16-30 . Mark 10:17-31 .

ruler . Supplemental. Not so described in Matthew or Mark.

Master = Teacher. App-98 . Luke 18:1 .

eternal . See App-151 .

life . Greek. zoe. App-170 .

 

Verse 19

Why , &c. See note on Matthew 19:17 .

 

Verse 20

knowest . Greek. oida. App-132 .

 

Verse 21

All these. See note on Matthew 19:20 .

 

Verse 22

Yet lackest, &c. = Still one thing is lacking to thee.

that = whatsoever.

the poor. App-127 . See note on John 12:8 .

heaven . No Art. Singular. See note on Matthew 6:9 , Matthew 6:10 .

come = come hither.

 

Verse 23

he was = he became. Compare Mark 10:22 .

very rich = rich exceedingly.

 

Verse 24

when Jesus saw that he was = Jesus seeing ( App-133 .) him becoming.

hardly = with difficulty.

shall they = do they.

 

Verse 25

camel. See note on Matthew 19:24 . Greek. dia. App-104 .Luke 18:1 .

 

Verse 26

can = is able to.

 

Verse 27

impossible , &c. See note on Matthew 19:26 . with. Greek para. App-104 .

possible . Compare Job 42:2 .Jeremiah 32:17 . Zechariah 8:6 .

 

Verse 28

Lo. Greek idou. App-133 . Figure of speech Asterismos. App-6 .

have left = left

all. The critical texts read "our own", marking a particular case (Luke 5:11 ). Compare Deuteronomy 28:8-11 .

 

Verse 29

or . Note the Figure of speech Paradiastole ( App-6 ), for emphasis.

 

Verse 30

manifold more . Greek. pollaplasion. Occurs only here.

this present time = this very season.

the world to come = the age that is coming.

world = age. See App-129 .

everlasting. App-151 .

 

Verse 31

Then, &c. For verses: Luke 18:31-34 , compare Matthew 20:17-19 , and Mark 10:32-34 . The fourth announcement of His rejection (see the Structure G A, p. 1461), containing additional particulars.

Then = And. No note of time.

Behold . Figure of speech Asterismos ( App-6 ). Same word as "Lo", Luke 18:28 .

are written = have been and stand written.

by = by means of, or through. Greek. dia. App-104 .Luke 18:1 .

concerning = for: i.e. for Him to accomplish.

 

Verse 32

be delivered, &c. These particulars (in verses: Luke 18:32 , Luke 18:33 )are supplementary to the former three announcements. See the Structure (p. 1461).

 

Verse 33

rise again. App-178 .

 

Verse 34

understood none , &c. As in Luke 9:43-45 . Compare Mark 9:32 .

none = nothing. Greek. oudeis.

saying. Greek. rhema. See note on Mark 9:32 .

from . Greek. apo. App-104 .

neither knew they = and they did not ( App-105 ) know ( App-132 .)

 

Verse 35

And it came to pass , &c. Not the same miracle as in Matthew 20:29-34 , or Mark 10:46-52 . See App-152 .

as He was come nigh = in (Greek. en. App-104 .) His drawing near. In Mark 10:46 , "as He went out". a certain, &c. Not the same description as in Matthew 20:30 , or Mark 10:46 .

sat = was sitting (as a custom).

by = beside. Greek. para. App-104 .

begging . So Bartimaeus (Mark 10:46 ); but not the two men (Matthew 20:30 ). Greek prosaiteo. Occurs only here. Mark 10:46 . John 9:8 , but all the texts read epaiteo, as in Luke 16:3 .

 

Verse 36

he asked = he kept asking (Imperative mood) He knew not; but the other two heard and knew.

 

Verse 37

of Nazareth = the Nazarsean.

passeth by = is passing by.

 

Verse 38

cried = called out.

Son of David . App-98 . Compare the call of the other men ( App-152 ).

mercy = pity.

 

Verse 39

went before rebuked. Those who go before the Lord (instead of following) are apt to make mistakes.

cried = continued calling (Imperative mood) Not the same word as in Luke 18:38 .

 

Verse 40

stood = stopped.

commanded . . . brought. The other man the Lord commanded to be "called" (Mark 10:49 ). The two were called by Himself (Matthew 20:32 ).

to be brought unto. Greek. acid pros. Used by Luke also in Luke 4:40 ; Luke 19:35 . He uses prosago in Luke 9:41 .Acts 16:20 ; Acts 27:27 .

come near . The one in Mark 10:50 . The two were already near (Matthew 20:32 ).

asked. Greek. eperotao. Compare App-134 .

 

Verse 41

wilt = desirest. See App-102 .

Lord. See App-98 . B. a.

 

Verse 42

saved = healed. See on Luke 8:36 .

 

Verse 43

immediately. See Luke 1:64 .

 

Chapter 23

Verse 1

multitude. Greek. plethos = number (not ochlos = crowd). In the usage of the Papyri it denotes an assembly.

unto . Greek. epi. App-104 .

 

Verse 2

We found . As the result of our examination.

perverting = agitating. Not the same word as in Luke 23:14 . Compare Luke 9:41 .

Christ = Messiah. App-98 .

 

Verse 3

asked = questioned.

the King. Pilate using the Art., as

though implying hisbelief.

thou sayest. A Hebraism for a strong affirmation. Compare Luke 22:70 , &c.

 

Verse 4

to. Greek. pros. App-104 .

people = crowds. I find no fault, &c. Compare Matthew 27:4 .

in. Greek. en. App-104 .

Man. Greek. anthropos. App-123 .

 

Verse 5

were the more fierce = kept insisting. Greek. epischuo. Occurs only here in N.T.

stirreth up = instigates. Greek.

anaeeio. Stronger than "pervert "in Luke 23:2 . Occurs only here, and Mark 15:11 .

throughout. Greek. kata. App-104 .

from. Greek. apo. App-104 .

Galilee. See App-169 .

 

Verse 6

of Galilee = Galilee [mentioned].

whether = if. App-118 .

 

Verse 7

knew = got to know. Greek.

ginosko. App-132 .

belonged unto = was of. Greek. ek. App-104 .

jurisdiction = authority. App-172 .

sent. Greek. anapempo. App-174 , only here; verses: Luke 23:11 , Luke 23:15 ; Philemon 1:12 ; and (ace, to texts) Acts 25:21 .

at = in Greek en. App-104 .

that time = those days: i.e. of the Feast.

 

Verse 8

saw. Greek. eidon. App-133 .

Jesus . App-98 .

desirous = wishing. Greek thelo. App-102 .

of. Greek ek. App-104 .

because he had heard = on account of (Greek. dia. App-104 . ) his hearing.

of = concerning. Greek. peri. App-104 .

hoped = was hoping (all that long time).

miracle = sign. See App-176 .

done = accomplished.

by . Greek. hupo. App-104 .

 

Verse 9

questioned . Greek. erotao. App-134 .

words . Plural of logos. See note on Mark 9:32 .

 

Verse 10

stood = had stood.

vehemently. Greek. eutonos. Occurs only here, and Acts 18:28 .

 

Verse 11

with . Greek. sun. App-104 .

set Him at nought = treated Him with contempt. mocked. See Luke 22:63 .

gorgeous = resplendent. Compare Acts 10:30 . Revelation 15:6 .

 

Verse 12

were made = became.

 

Verse 13

together = with (Greek. meta. App-104 .) one another.

between = with reference to. Greek. pros. App-104 .

Verses 13-25. Compare Matthew 27:15-26 . Mark 15:6-13 .

 

Verse 14

unto. Greek. pros. App-104 .

perverteth = turneth away. Greek apostrepho. Not the same word as in Luke 23:2 .

behold. Figure of speech Asterismos. App-6 .

examined. Greek. anakrino. App-122 .

 

Verse 15

No, nor yet = nor even.

lo. Figure of speech Asterismos. App-6 .

is done = has been done. Compare Luke 23:41 .

unto Him : i.e. by Him.

 

Verse 16

I will , &c. Probably with his own hands (Compare Luke 23:22 .Matthew 27:26 . Mark 15:15 ) instead of crucifying Him; with the view of releasing Him.

chastise . Compare Isaiah 53:5 .

 

Verse 17

at . Greek. kata. App-104 .

the = a. Most texts omit this verse.

 

Verse 18

all at once = all together, or in a mass. Greek. pamplethei. Occurs only here.

Barabbas . Aramaic ( App-94 .) = son of a (distinguished) father. ORIGEN (A.D. 186-253) read "Jesus, Barabbas" in Matthew 27:17 , the choice lying between two of the same name.

 

Verse 19

for = on account of. Greek. dia. App-104 .Luke 23:3 .

sedition = insurrection.

made = which had taken place.

murder . Compare Acts 3:14 .

was = had been. into. Greek. eis. App-104 .

 

Verse 20

willing = wishing. Greek thelo. App-102 .

spake . . . to = addressed. Greek. prosphoneo. Compare Acts 21:40 ; Acts 22:2 .

 

Verse 21

cried = kept shouting. Greek. epiphoneo.

 

Verse 22

said = spake. evil. Greek kakos. App-128 .

 

Verse 23

were instant = were urgent. Greek. epikeimai, to press upon. Compare Luke 7:4 .Judges 16:16 . Acts 26:7 . Romans 12:12 . 2 Timothy 4:2 .

requiring. App-134 . = had power to bear down (Pilate's remonstrance).

 

Verse 24

gave sentence = pronounced sentence. Greek. epikrino. App-122 . Occurs only here.

it, &c. = their request should be carried out.

 

Verse 25

had desired. Same word as "require" in Luke 23:23 .

will = desire. Greek. thelema. Compare App-102 .

 

Verse 26

And as, &c. Compare Matthew 27:31-34 .Mark 15:20-23 .

laid hold upon. Compare Acts 16:19 ; Acts 17:19 ; Acts 18:17 ; Acts 21:30-33 .

out of. Greek. apo. App-104 .

the country = a field. the cross. See App-162 ,

 

Verse 27

And there, &c.: verses: Luke 23:27-32 , peculiar to Luke. company multitude.

bewailed and lamented = were beating their breasts and lamenting.

 

Verse 28

Daughters , &c. Not therefore the women from Galilee of verses: Luke 23:49 , Luke 23:55 . Greek. me. App-105 .

for = on, or over. Greek. epi. App-104 .

children. Greek. Plural of teknon. App-108 .

 

Verse 29

Blessed = Happy. See note on Matthew 5:3 , and Compare Luke 11:27 . Hosea 9:12-16 .

never bare = did not (Greek. ou. App-105 ) bear.

 

Verse 30

on. Greek. epi. App-104 .

hills . Greek. Plural of bounds. Occurs only here and in Luke 3:5 .

 

Verse 31

if they do . Assuming the case. App-118 .

do = are doing.

a green tree = the

living wood: i.e. the Lord.

shall be done = must happen.

the dry = the dry [wood]: i, e. the nation.

 

Verse 32

also two other = others also, two.

other = different ones. Greek. Plural of heteros. App-124 .

malefactors = evildoers. Greek. kakourgoi. Not lestai = brigands, as in Matthew 27:38 . See App-164 .

led with Him. The brigands were brought later.

 

Verse 33

to . Greek. epi. App-104 .

Calvary is the Greek for the Hebrew Golgotha = a skull. Now called "a hill". But see Conder's Jerusalem, p. 80.

crucified . See App-162 .

on = at. Greek. ek. App-104 .

and the other = and one.

left. Greek. aristeros. Only here, Mat 6:3 . 2 Corinthians 6:7 . Not the same word as in Matthew 27:38 .

 

Verse 34

Father . See App-98 .

forgive them. The last of eight recorded occasions of prayer in Luke. See note on Luke 3:21 , and compare Matthew 27:46 for the last "seven words" on the cross. Compare Isaiah 53:12 .

know . Greek. oida. App-1 .Luke 3:2 , Luke 3:11 .

not . Greek. ou. App-105 .

do = are doing. Compare Acts 3:17 . 1 Corinthians 2:8 .

 

Verse 35

beholding = looking on, or gazing at. Greek theoreo. App-133 . Not the same word as in Luke 23:29 .

derided = were mocking: i.e. turning up their noses at Him. Same word as in 16. is. Compare Psalms 2:4 ; Psalms 22:7 ; Psalms 35:16 .

others. Greek. allos. App-124 . Not the same word as in Luke 23:32 ; Luke 23:40 .

he = This fellow.

Christ = the Messiah. App-98 .

God. App-98 .

 

Verse 36

coming = coming up close.

offering, &c . See note on Matthew 27:33 ; Matthew 27:48 .

 

Verse 38

superscription . Not the same word as in Matthew and John. See App-163 .

over. Greek. epi. App-104 .

THIS IS, &c. See App-48 for this type; and App-163 for the words themselves.

 

Verse 39

railed = kept up a railing.

Christ. The Lewis Codex of the Syriac Gospels recently found at Mount Sinai reads "Saviour", not Messiah. save Thyself and us. This reads (in the same Codex), "save Thyself alive this day, and us also".

 

Verse 40

condemnation . App-177 .6.

 

Verse 41

receive = are receiving.

our deeds = what we did.

hath done = did.

 

Verse 42

Lord. Most Texts omit this, but not the Syriac which reads "my Lord". App-98 . A.

comest = shalt have come.

into = in (Greek. en), but some texts with Syriac read "into ": i.e. into possession of.

 

Verse 43

I say unto, thee, To day = "I say unto thee to day".

To day . Connect this with "I say", to emphasize the solemnity of the occasion; not with "shalt thou be". See the Hebraism in note on Deuteronomy 4:26 . As to the punctuation, see App-94 .; and as to the whole clause, see App-173 . with. Greek. meta. App-104 . Not the same word as in verses: Luke 23:11 , Luke 23:32 , Luke 23:35 .

paradise = the paradise: i.e. the one well known to Scripture. See note on Ecclesiastes 2:5 . Ecc 2:44 Verses 44-46. Compare Matthew 27:45-50 ; Mark 15:33-37 .

 

Verse 44

sixth hour : i.e. noon. See App-165 .

was = came to be.

over . Greek. epi. App-104 .

the earth = the land. Greek. ge. App-129 .

ninth hour: i.e. 3pm. See App-165 .

 

Verse 45

the veil. See Leviticus 4:6 . Matthew 27:51 .

the Temple- the Naos. See note on Matthew 23:16 .

 

Verse 46

commend = commit, or entrust. Compare Psalms 31:5 . Act 7:59 . 1 Peter 2:23 .

spirit. Greek. pneuma. App-101 . Compare Luke 8:55 .

gave up the ghost = expired, or breathed (His last).

 

Verse 47

Now , &c. Compare Matthew 27:51-56 . Mar 15:39-54 .

was done = took place.

 

Verse 48

people = crowds.

were done = took place.

smote, &c. = beating. returned. The women "stood". returned. Greek. hupostrepho = turned back. Occurs thirty-two times in Luke and Acts, and only three times elsewhere in N.T.

 

Verse 49

And = But. Marking the contrast between the people and the women.

His acquaintance = thosewho knew ( App-132 . ) Him,

followed = followed with.

Galilee . See App-169 .

stood = continued standing. The crowds turned back.

beholding = looking on. Greek. horao. App-133 .

 

Verse 50

man . Greek. aner. App-123 .

Joseph. One of two secret disciples who buried the Lord: Nicodemus being the other (see John 3:1 , John 3:4 , John 3:9 ; John 7:50 ; John 19:39 ). The Eleven had no part in it.

counsellor . A member of the Sanhedrin.

 

Verse 51

consented = voted with. Greek. sunkatatithemi. Occurs only here. counsel. Greek. Louie. App-102 .

of = from. Greek. apo. App-104 .

also himself = himself also.

the kingdom of God. See App-114 .

 

Verse 52

begged = asked. Greek. aiteo. Same word as "re-quire", Luke 23:23 , and "desire", Luke 23:25 . App-134 .

 

Verse 53

linen . Showing he was a rich man. Compare Matthew 27:5 Mark 14:51 ; Mark 15:46 .

sepulchre = tomb.

hewn in stone = hewn in a rock. Greek. laxeutos. Occurs only here. -

never . . . before . Greek. ouk oudepo oudeis.

 

Verse 54

the preparation. See App-156 .

the sabbath. The high sabbath. See App-156 .

 

Verse 55

came = were come with. Only here and Acts 16:17 .

from = out of. Greek ek. App-104 . followed after. Greek. sunakoloutheo. Only here and Mark 5:37 .

beheld . Greek. theaomai. App-133 .

 

Verse 56

prepared , &c. These had to be bought (Mark 16:1 ) between the two sabbaths. See App-156 .

rested . Greek. hesuchazo = to rest from labour. Occurs only here, and in Luke 14:4 .Acts 11:18 ; Acts 21:14 ; and 1 Thessalonians 4:11 .

the commandment . Leviticus 23:4-7 . See App-156 .

 

Chapter 24

Verse 1

Now = But, &c. Compare Matthew 28:1 .Mark 16:2-4 . See App-166 .

the first day of the week. Our Saturday sunset to Sunday sunset.

very early in the morning . Greek. orthros bathos, lit, at deep dawn. Compare John 20:1 .

unto = upon. Greek. epi. App-104 .

sepulchre = tomb.

with. Greek. sun. App-104 .

 

Verse 2

they found, &c. See the question they had asked (Mark 16:3 ).

from = away from. Greek. apo. App-104 . Not the same word as in verses: Luke 24:46 , Luke 24:49 ,

 

Verse 3

not. Greek. ou. App-105 .

the Lord Jesus. See App-98 . B.C. The first occurrence of this full expression. Rightly found in this connexion. It is the prelude to some forty occurrences in the Epistles.

Jesus . App-98 .

 

Verse 4

And it came to pass. A Hebraism.

as, &c. = in (Greek. en. App-104 .) their being, &c.

thereabout = concerning this. Greek. peri. App-104 .

behold. Greek idou. App-133 . Figure of speech Asterismos. App-6 .

men . Greek. Plural of aner. App-123 . Not the same word as in Luke 24:7 .

in. Greek. en. App-104 . Not the same word as in verses: Luke 24:12 , Luke 24:47 .

shining = flashing as lightning. Occurs only here, andin Luke 17:24 .

garments = splendid raiment. Only here.

 

Verse 5

as they were , &c. = becoming filled with fear. to. Greek eis. App-104 .

unto . Greek. pros. App-104 .

the living = the living One.

among . Greek. meta. App-104 . Not the same word as in Luke 24:47 .

the dead. See App-139 .

 

Verse 6

risen . App-178 .

remember . The true messenger of the Lord recalls His words. Compare Luke 24:8 .

Galilee . App-169 .

 

Verse 7

The Son of man . See App-98 .

into . Greek. eis. App-104 .

sinful, sinners . Greek. hamartelos. Compare App-128 .

men . Greek. Plural of anthropos. App-123 .

 

Verse 8

words . Greek. Plural of rhema. See note on Mark 9:32 .

 

Verse 10

Mary . See App-100 .

and , &c. = and the rest ( App-124 .)

 

Verse 11

to them = in their sight.

as = like.

idle tales = silly nonsense. Greek leros. Occurs only here. A medical term for delirium.

believed not = disbelieved. Greek. apisteo.

 

Verse 12

and ran . Note the six things Peter did here, "arose", "ran", "stooped", "beheld", "departed", "wondered,"; and the one thing he did not do, "believed".

beheld . Greek blepo. App-133 .

laid by themselves. Important evidence in view of Matthew 28:12-15 .

departed, &c. = went away to (Greek. pros. App-104 .)his own [house] wondering.

 

Verse 13

of . Greek. ek. App-101 . Not the same word as in verses: Luke 24:14 , Luke 24:42 .

them . Not apostles.

went = were going

that = in (Greek. en) that.

Emmaus. Now Khan el Khamaseh, eight miles south-west of Jerusalem (Conder), or Urtas, seven miles south (Finn).

furlongs . See App-51 .

 

Verse 14

talked together = were conversing with (Greek. pros. App-104 .) one another. Same as "communed" in Luke 24:15 .

of = concerning. Greek. peri. App-104 .

 

Verse 15

while, &c. = in (Greek. en) their communing, &c.

drew near , and = having drawn near.

went = was walking.

 

Verse 16

not. Greek. me. App-105 .

know = recognize. Greek epiginosko. App-132 .

 

Verse 17

communications. Greek. Plural of logos. See note on Mark 9:32 .

have = exchange. Only here in N.T. to. Greek. pros. App-104 .

and are sad . According to T Tr. 1 H R (not the Syriac) the question ends at "walk", and reads on: "and they stood still, sad in countenance".

 

Verse 18

Cleopas. Aramaic. See App-94 . An abbreviation of Cleopatros. Not the same as Clopas of John 19:25 .

only a . . . and hast = the only . . . who has.

known = got to know. App-132 .

there = in (Greek. en) it.

 

Verse 19

What things? = What kind of things? Concerning. Greek. peri. App-104 .

a prophet. See Acts 3:22 .

word. Greek. logos. See note on Mark 9:32 .

 

Verse 20

be condemned to = the judgment (Greek. krima. App-177 .) of:

 

Verse 21

trusted = were hoping.

should have redeemed = was about to redeem. In accordance with Luke 2:38 . Compare Acts 1:6 .

beside = with. Greek. sun. App-104 .

this = these things.

the third day . See App-148 and App-166 .

since = from (Greek. apo. App-104 .) the time when.

 

Verse 22

at. Greek. epi. App-104 .

 

Verse 23

also. Read "also" after "angels".

seen . Greek. horao. App-133 .

was alive = is living.

 

Verse 24

to . Greek. epi, as above.

saw. Greek. eidon. App-133 .

 

Verse 25

Then = And.

O fools = O dullards. Greek. anoetos = without reflection (not aphron = without mind; or asophos = withoutwisdom); i.e. dull is your heart, and slow in believing.

believe. See App-150 .

all = on all. Not some. The Jews believed the prophecies of' the "glory", but not those of the "sufferings", and cast the Lord out, because they thought He was not good enough for the world. Many today do the reverse, and think the world is not yet good enough for Him.

 

Verse 26

Ought not , &c. . . . ? Behoved it not?

not. Greek. ouchi. App-105 .

Christ = the Messiah. App-98 .

and to enter , &c. This, in God's counsels, was to follow immediately on the sufferings, had the nation repented. See Acts 3:18-26 , and compare 1 Peter 1:11 ; 1Pe 4:13 ; 1 Peter 5:1 . Doubtless this was the subject of Acts 1:3 .

 

Verse 27

beginning at Moses . Compare Genesis 3:15 ; Genesis 22:18 . Exodus 12:0 .Leviticus 16:0 . Numbers 21:9 . Deuteronomy 18:15 .Numbers 24:17 ; Numbers 20:11 .

at = from. Greek. apo. App-104 .

Moses . See note on Luke 5:14 .

all = from all, &c. Compare Isaiah 7:14 ; Isaiah 9:6 , Isaiah 9:7 ; Isaiah 40:10 , Isaiah 40:11 ; Isaiah 50:6 ; Isaiah 53:4 , Isaiah 53:5 .Jeremiah 23:5 ; Jeremiah 33:14 , Jeremiah 33:15 .Ezekiel 34:23 .Micah 6:2 .Zechariah 6:12 ; Zechariah 9:9 ; Zechariah 12:10 ; Zechariah 13:7 . Malachi 3:1 ; Malachi 4:2 . See also Hebrews 1:1 .

expounded = interpreted.

 

Verse 28

unto . Greek. eis. App-104 . went = were going. made, &c. i.e. was going farther (but for their constraint). There was no deception. Literally, added to go. Greek. prospoieoniai. Only here.

 

Verse 29

constrained . Greek. parabiazomai. Occurs only here and Acts 16:15 .

with . Greek. meta. App-104 .

toward. Greek. pros. App-104 .

is far spent = has declined.

 

Verse 30

as He sat , &c. = in (Greek. en) His sitting down.

sat = reclined.

took bread . He took the part of the host.

bread = the bread.

brake, &c. See note on Matthew 14:19 .

 

Verse 31

vanished = became invisible. Greek. aphantos. Only here.

out of their sight = from (Greek. apo. App-104 .) them.

 

Verse 32

Did not, &c. = was not our heart burning.

within = in. Greek. en.

talked = was talking.

by = in. Greek. en.

opened = was interpreting.

 

Verse 33

gathered = crowded. Only here.

 

Verse 34

Saying: i.e. the eleven and those with them, being the speakers.

The Lord . App-98 . A.

is risen = has risen. Greek. egeiro. App-178 .

hath appeared. Greek. optomai. App-106 .

 

Verse 35

told = related,

was known = became known. App-132 .

breaking, &c. = the breaking of the bread.

 

Verse 37

seen. Greek. theoreo. App-133 .

spirit. Greek. pneuma. App-101 .

 

Verse 38

thoughts = reasonings.

 

Verse 39

Behold. Greek. Plural of ide. App-133 .:3.

see. Same as "behold".

 

Verse 41

for = from. Greek. apo. App-104 .

wondered = were wondering.

any = anything.

meat = eatable. Greek. brosimos. Occurs only here.

 

Verse 42

broiled . Greek optos. Occurs only here.

of = from. Greek. apo. App-104 .

honeycomb . Common fare. Most texts omit from "and "to end of verse.

 

Verse 44

words . Plural of logos. See note on Mark 9:32 . must. Same as "ought" (Luke 24:26 ). Compare Acts 17:3 .

were written = have been (and stand) written. Compare Luke 24:26 , Luke 24:27 .

the Law, &c. These are the three great divisions of the Hebrew Bible. See App-1 and note on Matthew 5:17 .

Me. Christ is the one great subject of the whole Bible. Compare Isaiah 40:7 . John 5:39 . Act 17:3 . 1 John 5:20 .

 

Verse 45

opened, &c. For this important truth, see Matthew 11:27 ; Matthew 13:11 ; Matthew 16:17 . John 16:13 .Acts 16:14 . 1 Corinthians 2:14 . Compare Psalms 119:18 .

 

Verse 46

rise. App-178 .

from = out from among. Greek. ek. App-104 .

the dead . App-139 . See note on Matthew 17:9 . the third day. See App-148 and App-156 .

 

Verse 47

repentance . App-111 .

remission of sins . The new Covenant having been made, this could now be proclaimed. Compare Luke 1:17 . Acts 2:38 ; Acts 3:19 ; Acts 10:43 ; Acts 13:38 , Acts 13:39 . Hebrews 9:22 .

sins . Greek. hamartia. App-128 .

preached = proclaimed. App-121 .

in = on (the strength, or foundation of). Greek. epi. App-104 .

among = to. Greek. eis. App-104 .

nations = the nations.

beginning at Jerusalem. Compare Isaiah 2:3 .Micah 4:2 .

at = from. Greek. apo. App-104 . Compare Act 1:81

 

Verse 48

witnesses = witness-bearers. Compare Acts 1:8 ; Acts 2:32 ; Acts 3:15 ; Acts 4:33 ; Acts 5:30-32 , &c.

 

Verse 49

send . Greek. apostello, but T Tr. A WH R read exapostello, send out or forth. App-174 .:2.

the : i.e. the gift of pneuma hagion. According to Joel 2:28 (Acts 2:17 , Act 2:78 ). See Isaiah 44:3 .Ezekiel 36:26 .

upon . Greek. epi. App-104 .

power from on high . This defines the meaning of pneuma hagion, which is synonymous with it. See Acts 1:4 , Acts 1:5 .

 

Verse 50

He led, &c. At the end of the forty days (Acts 1:3-12 ).

as far as to . Until they were at, or opposite to.

Bethany . Now el'Azariyeh.

 

Verse 51

while : i.e. in (Greek. en) the act, &c.

was parted = stood apart.

heaven. Singular. See note on Matthew 6:9 , Matthew 6:10 .

 

Verse 52

worshipped = having worshipped. App-137 .

 

Verse 53

temple = the Temple courts. See note on Matthew 23:16 . Not offering or eating of the sacrifices there, but at home. See Acts 1:14 ; Acts 2:46 ; Acts 3:1 ; Acts 5:42 .

Luke ends his Gospel, and commences the Acts with the Ascension.