Christian Churches of God
No.
F040vi
Komentaryo sa Mateo
Bahagi 6
(Edition 2.0
20220517-20220607)
Komentaryo sa mga Kabanata
25-28.
Christian Churches of God
E-mail:
secretary@ccg.org
(Copyright
©
2022 Wade Cox)
(Tr. 2022)
This paper may be freely copied and distributed
provided it is copied in total with no
alterations or deletions. The publisher’s name
and address and the copyright notice must be
included.
No charge may be levied on recipients of
distributed copies.
Brief quotations may be embodied in
critical articles and reviews without breaching
copyright.
This paper is available from the World Wide Web
page:
http://logon.org and
http://ccg.org
Komentaryo sa Mateo Bahagi 6
[F040vi]
Ang Bahagi 6 ay sumasaklaw sa
pinakamahahalagang teksto ng Ebanghelyo
Nakita natin na tinapos ni
Cristo ang mga aralin ng Kaharian ng Langit o Kaharian ng Diyos
sa kabanata 25. Ang Kabanata 26 ay nagpatuloy sa
pakikitungo sa balak na patayin ang Mesiyas, at ang kanyang
pagpapahid. Pagkatapos ay itinatag niya ang Ikalawang Sakramento
ng iglesia bilang Hapunan ng Panginoon, at pagkatapos siya ay
ipinagkanulo ni Judas. Sa susunod na tatlong kabanata siya ay
nilitis at pinatay at muling nabuhay. Pagkatapos ay pumunta siya
sa harap ng Diyos bilang Handog ng Inalog na Bigkis. Haharapin
natin ang lahat ng iyon nang detalyado at may mga sumusuportang
dokumento.
Mateo mga Kabanata 25-28
(TLAB)
Kabanata 25
1"Kung
magkagayon ay makakatulad ang kaharian ng langit ng sangpung
dalaga, na kinuha ang kanilang mga ilawan, at nagsilabas upang
salubungin ang kasintahang lalake. 2At ang lima sa
kanila'y mga mangmang, at ang lima'y matatalino. 3Sapagka't
nang dalhin ng mga mangmang ang kanilang mga ilawan, ay hindi
sila nangagdala ng langis: 4Datapuwa't ang matatalino
ay nangagdala ng langis sa kanilang sisidlan na kasama ng
kanilang mga ilawan. 5Samantalang nagtatagal nga ang
kasintahang lalake, ay nangagantok silang lahat at nangakatulog.
6Datapuwa't pagkahating gabi ay may sumigaw, Narito,
ang kasintahang lalake! Magsilabas kayo upang salubungin siya.
7Nang magkagayo'y nagsipagbangong lahat ang mga dalagang
yaon, at pinagigi ang kanilang mga ilawan. 8At sinabi
ng mga mangmang sa matatalino, Bigyan ninyo kami ng inyong
langis; sapagka't nangamamatay ang aming mga ilawan. 9Datapuwa't
nagsisagot ang matatalino, na nangagsasabi, Baka sakaling hindi
magkasiya sa amin at sa inyo: magsiparoon muna kayo sa
nangagbibili, at magsibili kayo ng ganang inyo. 10At
samantalang sila'y nagsisiparoon sa pagbili, ay dumating ang
kasintahang lalake; at ang mga nahahanda ay nagsipasok na kasama
niya sa piging ng kasalan: at inilapat ang pintuan.
11Pagkatapos ay nagsirating naman ang mga ibang dalaga, na nagsisipagsabi,
Panginoon, Panginoon, buksan mo kami. 12Datapuwa't
sumagot siya at sinabi, Katotohanang sinasabi ko sa inyo, Hindi
ko kayo nangakikilala. 13Mangagpuyat nga kayo,
sapagka't hindi ninyo nalalaman ang araw ni ang oras. 14Sapagka't
tulad sa isang tao, na nang paroroon sa ibang lupain, ay tinawag
ang kaniyang sariling mga alipin, at ipinamahala sa kanila ang
kaniyang mga pag-aari. 15At ang isa'y binigyan niya
ng limang talento, ang isa'y dalawa, at ang isa'y isa; sa bawa't
isa'y ayon sa kanikaniyang kaya; at siya'y yumaon sa kaniyang
paglalakbay. 16Ang tumanggap ng limang talento
pagdaka'y yumaon at ipinangalakal niya ang mga yaon, at siya'y
nakinabang ng lima pang talento. 17Sa gayon ding
paraan ang tumanggap ng dalawa ay nakinabang ng ibang dalawa pa.
18Datapuwa't ang tumanggap ng isa ay yumaon at
humukay sa lupa, at itinago ang salapi ng kaniyang panginoon.
19Pagkatapos nga ng mahabang panahon, ay dumating ang
panginoon ng mga aliping yaon, at nakipaghusay sa kanila.
20At ang tumanggap ng limang talento ay lumapit at nagdala
ng lima pang talento, na nagsasabi, Panginoon, binigyan mo ako
ng limang talento: narito, ako'y nakinabang ng lima pang
talento. 21Sinabi sa kaniya ng kaniyang panginoon,
Mabuting gawa, mabuti at tapat na alipin: nagtapat ka sa
kakaunting bagay, pamamahalain kita sa maraming bagay; pumasok
ka sa kagalakan ng iyong panginoon. 22At lumapit
naman ang tumanggap ng dalawang talento at sinabi, Panginoon,
binigyan mo ako ng dalawang talento: narito, ako'y nakinabang ng
dalawa pang talento. 23Sinabi sa kaniya ng kaniyang
panginoon, Mabuting gawa, mabuti at tapat na alipin: nagtapat ka
sa kakaunting bagay, pamamahalain kita sa maraming bagay;
pumasok ka sa kagalakan ng iyong panginoon. 24At
lumapit naman ang tumanggap ng isang talento at sinabi,
Panginoon, nakikilala kita na ikaw ay taong mapagmatigas, na
gumagapas ka doon sa hindi mo hinasikan, at nagaani ka doon sa
hindi mo sinabugan; 25At ako'y natakot, at ako'y
yumaon at aking itinago sa lupa ang talento mo: narito, nasa iyo
ang iyong sarili. 26Datapuwa't sumagot ang kaniyang
panginoon at sinabi sa kaniya, Ikaw na aliping masama at tamad,
nalalaman mong ako'y gumagapas sa hindi ko hinasikan, at nagaani
doon sa hindi ko sinabugan; 27Gayon pala'y ibinigay
mo sana ang aking salapi sa nagsisipangalakal ng salapi, at nang
sa aking pagdating ay tinanggap ko sana ang ganang akin pati ng
pakinabang. 28Alisin nga ninyo sa kaniya ang talento,
at ibigay ninyo sa may sangpung talento. 29Sapagka't
ang bawa't mayroon ay bibigyan, at siya'y magkakaroon ng sagana:
nguni't ang wala, pati pa nang nasa kaniya ay aalisin sa kaniya.
30At ang aliping walang kabuluhan ay inyong itapon sa
kadiliman sa labas: diyan na nga ang pagtangis at ang
pagngangalit ng mga ngipin. 31Datapuwa't pagparito ng
Anak ng tao na nasa kaniyang kaluwalhatian, na kasama niya ang
lahat ng mga anghel, kung magkagayo'y luluklok siya sa luklukan
ng kaniyang kaluwalhatian: 32At titipunin sa harap
niya ang lahat ng mga bansa: at sila'y pagbubukdinbukdin niya na
gaya ng pagbubukodbukod ng pastor sa mga Kordero at sa mga
kambing; 33At ilalagay niya ang mga Kordero sa
kaniyang kanan, datapuwa't sa kaliwa ang mga kambing. 34Kung
magkagayo'y sasabihin ng Hari sa nangasa kaniyang kanan,
Magsiparito kayo, mga pinagpala ng aking Ama, manahin ninyo ang
kahariang nakahanda sa inyo buhat nang itatag ang sanglibutan:
35Sapagka't ako'y nagutom, at ako'y inyong pinakain;
ako'y nauhaw, at ako'y inyong pinainom; ako'y naging taga ibang
bayan, at inyo akong pinatuloy; 36Naging hubad, at
inyo akong pinaramtan; ako'y nagkasakit, at inyo akong dinalaw;
ako'y nabilanggo, at inyo akong pinaroonan. 37Kung
magkagayo'y sasagutin siya ng mga matuwid, na mangagsasabi,
Panginoon, kailan ka namin nakitang nagutom, at pinakain ka
namin? o nauuhaw, at pinainom ka? 38At kailan ka
naming nakitang isang taga ibang bayan, at pinatuloy ka? o
hubad, at pinaramtan ka? 39At kailan ka namin
nakitang may-sakit, o nasa bilangguan, at dinalaw ka namin?
40At sasagot ang Hari at sasabihin sa kanila, Katotohanang
sinasabi ko sa inyo, Yamang inyong ginawa sa isa dito sa aking
mga kapatid, kahit sa pinakamaliit na ito, ay sa akin ninyo
ginawa. 41Kung magkagayo'y sasabihin naman niya sa
mga nasa kaliwa, Magsilayo kayo sa akin, kayong mga sinumpa, at
pasa apoy na walang hanggan na inihanda sa diablo at sa kaniyang
mga anghel: 42Sapagka't ako'y nagutom, at hindi ninyo
ako pinakain; ako'y nauhaw, at hindi ninyo ako pinainom; 43Ako'y
naging isang taga ibang bayan, at hindi ninyo ako pinatuloy;
hubad, at hindi ninyo ako pinaramtan; maysakit at nasa
bilangguan, at hindi ako dinalaw. 44Kung magkagayo'y
sila nama'y magsisisagot, na magsisipagsabi, Panginoon, kailan
ka namin nakitang nagugutom, o nauuhaw, o isang taga ibang
bayan, o hubad, o may-sakit, o nasa bilangguan, at hindi ka
namin pinaglingkuran? 45Kung magkagayo'y sila'y
sasagutin niya, na sasabihin, Katotohanang sinasabi ko sa inyo,
na yamang hindi ninyo ginawa sa maliliit na ito, ay hindi ninyo
ginawa sa akin. 46At ang mga ito'y mangapaparoon sa
walang hanggang kaparusahan: datapuwa't ang mga matuwid ay sa
walang hanggang buhay."
Layunin ng Kabanata 25
Ang Talinghaga ng Sampung
Birhen: vv. 1-13
Ang talinghaga ng mga Birhen ay
binigkas ayon sa kaugalian ng panahon, kung saan dumating ang
kasintahang lalaki at kinuha ang kasintahang babae mula sa
tahanan ng kanyang mga magulang patungo sa kanya. Idinitalye ng
talinghaga ang pangangailangan ng indibidwal na maging masipag
sa ritwal na walang kasalanan upang mapanatili nila ang
Banal na Espiritu(No. 117) sa matataas na antas, dahil hindi nila alam ang
oras kung kailan babalik ang Mesiyas o kung kailan sila
mamamatay. Ang Limang Matalino na Birhen ay nagpapanatili ng
kanilang mga antas ng Banal na Espiritu samantalang ang mga
hangal na Birhen ay hindi at hindi posible na makakuha ng mga
kapalit mula sa mga napanatili ang kanilang mga antas dahil ito
ay isang indibidwal na bagay at mawawalan ang taong iyon
ng isang lugar sa Unang
Pagkabuhay na Mag-uli (No. 143A) at maitatalaga ang taong iyon sa Ikalawang
Pagkabuhay na Mag-uli (No. 143B) at posibleng mapailalim sa ikalawang kamatayan.
Ang Hapunan ng Kasal ng Kordero ay bukas lamang sa mga hinirang
na napanatili ang kanilang mga kasuotan na buo sa Mga Sakramento ng Iglesia (No. 150) at gayundin sa apat na iba pang mga babasahin na
ito ay makikita natin ang aplikasyon ng talinghaga. Mga Trumpeta (No. 136) Pt. II: Hapunan ng Kasal ng Kordero, at:
Ang mga Misteryo ng Diyos (No. 131)
Ang Lebadura ng Pentecostes(No. 065)
vv. 1-13 v. 1 Luc. 12:35-38; Mar. 13:34.
v. 2. 7:24-27; v. 10 Apoc. 19:9; vv. 11-12 Luc.
13:25 Mt. 7:21-23; v. 13 24:42; Mar. 13:35; Luc. 12:40
Ang Talinghaga ng mga Talento:
vv. 14-30
Ang mga Misteryo ng Diyos (No. 131)
Luc. 19:12-27 v. 15 Ang
talinghaga ay nagpapakita na ang masigasig na gawain ay
kinakailangan mula sa mga hinirang at ang gayong gawain ay
ginagantimpalaan na katumbas ng halaga ng gawain sa pagpapaunlad
ng pananampalataya..
v. 21 Luc. 16:10
v. 29 Ang lingkod na nakaupo sa kanyang talento at walang
ginawa dito ay itinuring na hindi nagagawa ang hinihiling sa
kanya at magsikap na mapataas ang halaga ng Kaharian. Ang
aliping iyon ay walang halaga sa kanyang panginoon at
samakatuwid ay naiuri bilang isang walang kwentang alipin. Ang
isang tao ay hindi maaaring umupo sa bahay at walang gawin upang
suportahan ang pananampalataya.
Tingnan din
Ang
Komisyon ng Iglesia (No. 171).
Ang Huling Paghuhukom: vv.
31-46
Komentaryo kay Josue: Bahagi I (No. F006i)
Ang talinghaga ng mga Tupa at
mga Kambing ay ginamit upang ipakita kung ano ang kinakailangan
sa mga hinirang sa pakikitungo sa mga kapus-palad na miyembro ng
pananampalataya at ng bansa.
Ang kabiguang kumilos at
tumulong sa mahihirap at kapus-palad ay itinuturing na isang
pag-atake sa katawan ni Cristo at pinarurusahan nang naaayon.
v. 31 16:27; 19:28; v. 32 Ezek. 34:17; ay
tumutukoy sa mga bansang hiwalay sa Israel (ihambing Rom.
2:13-16).
v. 34 Luc. 12:32; Mt. 5:3; Apoc. 13:8; 17:8
vv. 35-36 Isa. 58:7; Jas. 1:27; 2:15-16; Heb. 13:2; 2Tim.
1:16; v. 40 10:42; Mar. 9:41; Heb. 6:10; Kaw. 19:17; v.
41 Mar. 9:48; Apoc. 20:10; v. 46 Dan. 12:2; Jn. 5:29
Mangapaparoon sa buhay na walang hanggan = manahin ninyo ang
kaharian (cf. v. 34).
Kabanata 26
1At nangyari, na nang
matapos ni Jesus ang lahat ng mga salitang ito, ay sinabi niya
sa kaniyang mga alagad, 2Nalalaman ninyo na pagkaraan
ng dalawang araw ay darating ang paskua, at ibibigay ang Anak ng
tao upang ipako sa krus. 3Nang magkagayo'y ang mga
pangulong saserdote, at ang mga matanda sa bayan ay
nangagkatipon sa looban ng dakilang saserdote, na tinatawag na
Caifas; 4At sila'y nangagsanggunian upang hulihin si
Jesus sa pamamagitan ng daya, at siya'y patayin. 5Datapuwa't
sinabi nila, Huwag sa kapistahan, baka magkagulo sa bayan.
6Nang nasa Betania nga si Jesus sa bahay ni Simon na
ketongin, 7Ay lumapit sa kaniya ang isang babae na
may dalang isang sisidlang alabastro ng unguento na lubhang
mahalaga, at ibinuhos sa kaniyang ulo, samantalang siya'y
nakaupo sa pagkain. 8Datapuwa't nang makita ito ng
mga alagad, ay nangagalit sila, na nangagsasabi, Ano ang layon
ng pagaaksayang ito? 9Sapagka't ito'y maipagbibili sa
malaking halaga, at maibibigay sa mga dukha. 10Datapuwa't
nang mahalata ito ni Jesus ay sinabi sa kanila, Bakit ninyo
binabagabag ang babae? sapagka't gumawa siya sa akin ng mabuting
gawa. 11Sapagka't laging nangasa inyo ang mga dukha;
datapuwa't ako'y hindi laging nasa inyo. 12Sapagka't
sa pagbubuhos niya nitong unguento sa aking katawan, ay ginawa
niya ito upang ihanda ako sa paglilibing. 13Katotohanang
sinasabi ko sa inyo, Saan man ipangaral ang evangeliong ito sa
buong sanglibutan, ay sasaysayin din ang ginawa ng babaing ito
sa pagaalaala sa kaniya.
14Nang
magkagayo'y isa sa labingdalawa, na tinatawag na Judas
Iscariote, ay naparoon sa mga pangulong saserdote, 15At
sinabi, Ano ang ibig ninyong ibigay sa akin, at siya'y ibibigay
ko sa inyo? At siya'y tinimbangan nila ng tatlongpung putol na
pilak. 16At buhat nang panahong yao'y humanap siya ng
pagkakataon upang maibigay siya. 17Nang unang araw
nga ng mga tinapay na walang lebadura ay nagsilapit ang mga
alagad kay Jesus, na nagsisipagsabing, Saan mo ibig na ipaghanda
ka namin upang kumain ng kordero ng paskua? 18At
sinabi niya, Magsipasok kayo sa bayan sa gayong tao, at sabihin
ninyo sa kaniya, Sinabi ng Guro, malapit na ang aking panahon;
sa iyong bahay magpapaskua ako pati ng aking mga alagad. 19At
ginawa ng mga alagad ang ayon sa ipinagutos sa kanila ni Jesus;
at inihanda nila ang kordero ng paskua. 20Nang
dumating nga ang gabi, ay nakaupo siya sa pagkain na kasalo ang
labingdalawang alagad; 21At samantalang sila'y
nagsisikain, ay sinabi niya, Katotohanang sinasabi ko sa inyo,
na ako'y ipagkakanulo ng isa sa inyo. 22At sila'y
lubhang nangamanglaw, at nagpasimula ang bawa't isa na magsabi
sa kaniya, Ako baga, Panginoon? 23At siya'y sumagot
at sinabi, Yaong kasabay kong idampot ang kamay sa pinggan, ay
siya ring magkakanulo sa akin. 24Ang Anak ng tao ay
papanaw, ayon sa nasusulat tungkol sa kaniya: datapuwa't sa aba
niyaong taong magkakanulo sa Anak ng tao! mabuti pa sana sa
taong yaon ang hindi na siya ipinanganak. 25At si
Judas, na sa kaniya'y nagkanulo, ay sumagot at nagsabi, Ako
baga, Rabi? Sinabi niya sa kaniya, Ikaw ang nagsabi. 26At
samantalang sila'y nagsisikain, ay dumampot si Jesus ng tinapay,
at pinagpala, at pinagputolputol; at ibinigay sa mga alagad, at
sinabi, Kunin ninyo, kanin ninyo; ito ang aking katawan. 27At
dumampot siya ng isang saro, at nagpasalamat, at ibinigay sa
kanila, na nagsasabi, Magsiinom kayong lahat diyan; 28Sapagka't
ito ang aking dugo ng tipan, na nabubuhos dahil sa marami, sa
ikapagpapatawad ng mga kasalanan. 29Datapuwa't
sinasabi ko sa inyo, na buhat ngayon ay hindi na ako iinom
nitong bunga ng ubas, hanggang sa araw na yaon na inumin kong
panibago na mga kasalo ko kayo sa kaharian ng aking Ama. 30At
pagkaawit nila ng isang himno, ay nagsiparoon sila sa bundok ng
mga Olivo. 31Nang magkagayo'y sinabi sa kanila ni
Jesus, Kayong lahat ay mangagdaramdam sa akin sa gabing ito:
sapagka't nasusulat, Sasaktan ko ang pastor, at mangangalat ang
mga Kordero ng kawan. 32Datapuwa't pagkapagbangon ko,
ay mauuna ako sa inyo sa Galilea. 33Datapuwa't
sumagot si Pedro at sinabi sa kaniya, Kung ang lahat ay
mangagdaramdam sa iyo, ako kailan ma'y hindi magdaramdam.
34Sinabi sa kaniya ni Jesus, Katotohanang sinasabi ko sa
iyo, na sa gabing ito, bago tumilaok ang manok, ay ikakaila mo
akong makaitlo. 35Sinabi sa kaniya ni Pedro, Kahima't
ako'y mamatay na kasama mo, ay hindi kita ikakaila. Gayon din
ang sinabi ng lahat ng mga alagad. 36Nang magkagayo'y dumating
si Jesus na kasama sila sa isang dako na tinatawag na Getsemani,
at sinabi sa kaniyang mga alagad, Magsiupo kayo rito,
samantalang ako'y pumaparoon doon at manalangin. 37At
kaniyang isinama si Pedro at ang dalawang anak ni Zebedeo, at
nagpasimula siyang namanglaw at nanglumong totoo. 38Nang
magkagayo'y sinabi niya sa kanila, Namamanglaw na lubha ang
kaluluwa ko, hanggang sa kamatayan: mangatira kayo rito, at
makipagpuyat sa akin. 39At lumakad siya sa dako pa
roon, at siya'y nagpatirapa, at nanalangin, na nagsasabi, Ama
ko, kung baga maaari, ay lumampas sa akin ang sarong ito: gayon
ma'y huwag ang ayon sa ibig ko, kundi ang ayon sa ibig mo.
40At lumapit siya sa mga alagad, at sila'y kaniyang
naratnang nangatutulog, at sinabi kay Pedro, Ano, hindi kayo
maaaring mangakipagpuyat sa akin ng isang oras? 41Kayo'y
mangagpuyat at magsipanalangin, upang huwag kayong magsipasok sa
tukso: ang espiritu sa katotohanan ay may ibig, datapuwa't
mahina ang laman. 42Muli siyang umalis na bilang
ikalawa, at nanalangin, na nagsasabi, Ama ko, kung di
mangyayaring makalampas ito, kundi ko inumin, mangyari nawa ang
iyong kalooban. 43At siya'y nagbalik na muli at
naratnan silang nangatutulog, sapagka't nangabibigatan ang
kanilang mga mata. 44At muli niya silang iniwan, at
umalis, at nanalangin bilang ikatlo, na sinabing muli ang gayon
ding mga salita. 45Nang magkagayo'y lumapit siya sa
mga alagad, at sinabi sa kanila, Mangatulog na kayo, at
mangagpahinga: narito, malapit na ang oras, at ang Anak ng tao
ay ipinagkakanulo sa mga kamay ng mga makasalanan. 46Magsitindig
kayo, hayo na tayo: narito, malapit na ang nagkakanulo sa akin.
47At samantalang nagsasalita pa siya, narito,
dumating si Judas, na isa sa labingdalawa, at kasama niya ang
lubhang maraming taong may mga tabak at mga panghampas, mula sa
mga pangulong saserdote at sa matatanda sa bayan. 48Ang
nagkanulo nga sa kaniya ay nagbigay sa kanila ng isang hudyat,
na sinasabi, Ang aking hagkan, ay yaon nga: hulihin ninyo siya.
49At pagdaka'y lumapit siya kay Jesus, at nagsabi,
Magalak, Rabi; at siya'y hinagkan. 50At sinabi sa
kaniya ni Jesus, Gawin mo ang dahil ng pagparito mo. Nang
magkagayon ay nagsilapit sila at kanilang sinunggaban si Jesus,
at siya'y kanilang dinakip. 51At narito, ang isa sa
mga kasama ni Jesus ay iniunat ang kaniyang kamay at binunot ang
kaniyang tabak, at sinugatan ang alipin ng dakilang saserdote,
at tinagpas ang kaniyang tainga. 52Nang magkagayo'y
sinabi sa kaniya ni Jesus, Isauli mo ang iyong tabak sa kaniyang
lalagyan: sapagka't ang lahat ng nangagtatangan ng tabak ay sa
tabak mangamamatay. 53O inaakala mo baga na hindi ako
makapamamanhik sa aking Ama, at padadalhan niya ako ngayon din
ng mahigit sa labingdalawang pulutong na mga anghel? 54Kung
gayo'y paano bagang mangatuKorderod ang mga kasulatan, na ganyan
ang nauukol na mangyari? 55Sa oras na yaon ay sinabi
ni Jesus sa mga karamihan, Kayo baga'y nangagsilabas na waring
laban sa isang tulisan, na may mga tabak at mga panghampas upang
dakpin ako? Araw-araw ay nauupo ako sa templo na nagtuturo, at
hindi ninyo ako dinakip. 56Datapuwa't nangyari ang
lahat ng ito, upang mangatupad ang mga kasulatan ng mga propeta.
Nang magkagayo'y iniwan siya ng lahat ng mga alagad, at
nagsitakas. 57At si Jesus ay dinala ng nagsihuli sa
kaniya sa dakilang saserdoteng si Caifas, na doo'y
nangagkakapisan ang mga eskriba at matatanda. 58Datapuwa't si
Pedro'y sumunod sa kaniya sa malayo, hanggang sa looban ng
dakilang saserdote, at siya'y pumasok, at nakiumpok sa mga
punong kawal, upang makita niya ang wakas. 59Ang mga
pangulong saserdote nga at ang buong Sanedrin ay nagsisihanap ng
patotoong kabulaanan laban kay Jesus, upang siya'y kanilang
maipapatay; 60At yao'y hindi nila nangasumpungan,
bagaman maraming nagsiharap na mga saksing bulaan. Nguni't
pagkatapos ay nagsidating ang dalawa, 61At
nangagsabi, Sinabi ng taong ito, Maigigiba ko ang templo ng
Dios, at muling itatayo ko sa tatlong araw. 62At
nagtindig ang dakilang saserdote, at sinabi sa kaniya, Wala kang
isinasagot na anoman? Ano itong sinasaksihan ng mga ito laban sa
iyo? 63Datapuwa't hindi umimik si Jesus. At sinabi ng
dakilang saserdote sa kaniya, Kita'y pinapanunumpa alangalang sa
Dios na buhay, na sabihin mo sa amin kung ikaw nga ang Cristo,
ang Anak ng Dios. 64At sinabi sa kaniya ni Jesus,
Ikaw ang nagsabi: gayon ma'y sinasabi ko sa inyo, Buhat ngayon
ay inyong makikita ang Anak ng tao na nakaupo sa kanan ng
Kapangyarihan, at pumaparitong nasa mga alapaap ng langit.
65Nang magkagayo'y hinapak ng dakilang saserdote ang
kaniyang mga damit, na sinasabi, Nagsalita siya ng kapusungan:
ano pa ang kailangan natin ng mga saksi? narito, ngayo'y narinig
ninyo ang kapusungan: 66Ano ang akala ninyo?
Nagsisagot sila at kanilang sinabi, Karapatdapat siya sa
kamatayan. 67Nang magkagayo'y niluraan nila ang
kaniyang mukha at siya'y kanilang pinagsusuntok: at tinatampal
siya ng mga iba, 68Na nangagsasabi, Hulaan mo sa
amin, ikaw Cristo: sino ang sa iyo'y bumubugbog? 69Nakaupo
nga si Pedro sa labas ng looban: at lumapit sa kaniya ang isang
alilang babae, na nagsasabi, Ikaw man ay kasama ng taga
Galileang si Jesus. 70Datapuwa't siya'y kumaila sa harap nilang
lahat, na sinasabi, Hindi ko nalalaman ang sinasabi mo. 71At
paglabas niya sa portiko ay nakita siya ng ibang alila, at
sinabi sa nangaroon, Ang taong ito ay kasama rin ni Jesus na
taga Nazaret. 72At muling kumailang may sumpa, Hindi
ko nakikilala ang tao. 73At pagkaraan ng sandali ay
nagsilapit ang nangakatayo roon at kanilang sinabi kay Pedro, Sa
katotohanang ikaw man ay isa rin sa kanila; sapagka't
ipinakikilala ka ng iyong pananalita. 74Nang
magkagayo'y nagpasimula siyang manungayaw at manumpa, Hindi ko
nakikilala ang tao. At pagdaka'y tumilaok ang manok. 75At
naalaala ni Pedro ang salitang sinabi ni Jesus, Bago tumilaok
ang manok, ay ikakaila mo akong makaitlo. At siya'y lumabas at
nanangis na mainam.
Layunin ng Kabanata 26
26:1- 27:66 Kamatayan ni
Jesus
Mar. 14:1-15:47; Luc.
22:1-23, 56; Jn. 13:1-19:42
26:1 Matapos
tingnan 7:28 n.
Ang Balak na Patayin si
Jesus: vv. 2-5
Tingnan din ang Marcos 14:1-2;
Lucas 22:1-2; Jn. 11:47-53
v. 2 Ang Paskuwa ay ginunita ang pagliligtas ng Israel
mula sa Ehipto (Ex. 12:1–20). Si Cristo ay naroon sa Ehipto, at
sa Dagat na Pula, bilang Anghel ng Presensya at sa Sinai (tulad
ng nakasaad sa Mga Gawa 7:30-53 at 1Cor.
10:1-4).
Pinahiran si Jesus sa
Betania: vv. 6-13
Tingnan din ang Marcos
14:3-9; Juan 12:1-8
Ang isang katulad na
kaganapan ay iniulat sa Luc. 7:36-50
v. 6 Ang pagkakakilanlan nitong Simon ay hindi alam.
v. 7 Jn. 12:3; tingnan Luc. 7:37 n., 46
v. 10 Ito ay isang magandang bagay dahil ito ay angkop at
nararapat sa ilalim ng kanyang nalalapit na kamatayan. Ang
parehong mga salitang Griyego ay isinalin na mabubuting gawa
sa 5:16.
v. 12 Jn. 19:40; vv. 14-16 Mar. 14:10-11; Luc.
22:3-6; v. 14 Mar. 14:10 n; v. 15 Ex. 21:32; Zac.
11:12; Ang tatlumpung pirasong pilak ay ang presyo ng isang
alipin ngunit ito rin ay kumakatawan sa bilang ng Panloob na
Konseho ng Panguluhang Diyos dahil ito ay isang pagkakasala
laban sa elohim. Ang sipi ni Mateo ay tumutukoy sa mga siklong
pilak na sa apat na denaryo sa siklo ay kumakatawan sa 120 araw
na sahod (20:2).
Hudas na Magkakanulo kay Jesus:
vv. 14-16
Tingnan din ang Marcos
14:10-11; Lucas 22:3-6
Ang Paskuwa kasama ang mga
Alagad: vv. 17-25.
vv. 17-19
tingnan din ang Marcos 14:12-16; Lucas 22:7-13
v. 17
Luc. 22:7 n. v. 18 Luc. 22:10 n., 11 n.
Jn. 7:6; 12:23; 13:1; 17:1; v. 19 21:6; Dt. 16:5-8;
vv. 20-24 tingnan Marcos 14:17-21, Luc. 22:14, 21-23; Jn.
13:21-30 v. 24 Aw. 41:9; Luc. 24:25; 1Cor. 15:3; Gawa
17:2-3; Mt. 18:7
Inutusan ang
Israel na ipagdiwang ang Paskuwa sa kanilang mga tahanan sa
Ehipto. Nang dumating ang Israel sa kanilang sariling mana at
pumasok sa kanilang sariling mga lupain, inutusan sila noon na
ipagdiwang ang Paskuwa sa labas ng mga tahanan. Sa umaga lamang
ng Tinapay na Walang Lebadura ay pinahintulutan silang bumalik
sa kanilang nararapat na tirahan. Gayundin, mula sa oras na ito
ay maaaring anumang malinis na hayop ng kawan ang pinatay.
Gayunpaman, ang Paskuwa ay sinasagisag pa rin ng kordero at ito
ang pinakakaraniwan at tinatanggap na hayop para sa pagkain.
Sinipi ng Soncino si Abraham ibn Ezra na nagsasabing maaari
silang bumalik sa kanilang pansamantalang tirahan ngunit hindi
sa kanilang permanenteng tirahan.
Masisimulan
nating makita sa Paskuwa ang ilan sa mga simbolismo at kahulugan
ng panahon at mga aktibidad ni Jesucristo sa Paskuwa noong siya
ay ipinako sa krus.
Alam natin nang
walang pag-aalinlangan kung kailan pinatay ang mga Kordero noong
panahon ng Templo. Ipinakita sa atin ni Josephus na ang mga
Kordero ay pinatay mula ika-siyam hanggang ika-labing isang
oras, ibig sabihin, mula ika-3 ng hapon. hanggang 5 p.m. sa
hapon ng ikalabing-apat. Pagkatapos, ang mga Kordero ay inihanda
at kinakain sa gabi ng 15 Nisan, bilang hapunan ng Paskuwa.
Sinabi ni Josephus tungkol sa isang Paskuwa sa paghahari ni
Nero:
Kaya't ang mga mataas na
saserdoteng ito sa pagdating ng kanilang kapistahan na tinatawag
nilang Paskuwa, kapag pinapatay nila ang kanilang mga hain, mula
sa ikasiyam na oras hanggang sa ikalabing-isa, ngunit upang ang
isang pulutong na hindi bababa sa sampu ay maukol sa bawat hain,
(sapagka't hindi matuwid para sa kanila ang magpista nang
mag-isa sa kanilang sarili), at karamihan sa amin ay dalawampu
sa isang pangkat, natagpuan ang bilang ng mga hain ay dalawang
daan at limampu't anim na libo at limang daan; na, sa pataan ng
hindi hihigit sa sampu na magkakasamang piging, ay umaabot sa
dalawang milyon pitong daan libo at dalawang daang tao (Wars
of the Jews, Bk. VI, IX,
3).
Gayunpaman,
mayroon lamang isang Kordero - ang unang pinatay sa 3 p.m. – na
inilatag sa harap ng Punong Saserdote bilang Paskuwa.
Kaya nakakakuha
tayo ng ideya ng kahulugan sa likod ng pagkakasunod-sunod ng mga
pangyayari noong 14 Nisan kung saan siya namatay.
Iba rin ang
kaugalian ng Paskuwa. Sa Judea ang mga tao ay nagtatrabaho ng 14
Nisan hanggang tanghali, ngunit sa Galilea ay hindi sila
nagtatrabaho ng 14 Nisan sa anumang paraan (cf.
Schürer, History of the
Jewish People in the Age of Jesus Christ, Vol. II, p. 14).
Ang pagbabawal
na ito sa pagtatrabaho sa Paskuwa ay dahil sa mga gawaing
kinakailangan sa 14 Nisan, gaya ng makikita sa Deuteronomio
16:5-7. Sa Galilea, kung saan nanggaling si Cristo, ginawa ng
mga tao ang ginawa ni Cristo at ng mga Apostol sa araw ng
paghahain ng Paskuwa: pumunta sila sa pansamantalang tirahan at
doon sila nagpatay (3PM 14 Abib) at kumain ng Paskuwa pagkaraan
ng dilim simula 15 Abib. Sa Judea, na sa lahat ng hangarin at
layunin ay isang hiwalay na lupain - tulad ng nakikita natin
mula sa mga Kautusan sa Mishnah tungkol sa mga asawa at
ari-arian (mKet. 13:10; mB.B. 3:2; cf. Schürer, ibid.) -
lumilitaw na sila ay naging tamad sa gawaing ito, posibleng
dahil sa kanilang kalapitan sa Templo at posibleng dahil sa
napakaraming trabaho na kailangan sa Jerusalem para sa mga
sakripisyo noong hapong iyon.
Gayunpaman, ang Mesiyas at ang mga Apostol ay
pumasok sa pansamantalang tirahan, gaya ng hinihiling ng
ordenansa sa Deuteronomio 16:5-7. (cf. Pagkamatay ng Kordero (No. 242)).
Upang maunawaan ang
pagkakasunud-sunod ng Paskuwa, mahalagang pag-aralan ang mga
sumusunod:
Ang Paskuwa (No.
098);
Pitong Dakilang
Paskuwa (No. 107);
Paskuwa at ang
Equinox (No. 175B);
Kahalagahan ng
Paghuhugas ng Paa (No. 099) at Kahalagahan ng Tinapay at Alak
(No. 100).
Pag-akyat ni
Moises (No. 070).
Ang mga Maling
Doktrina sa ang Oras ng Hapunan ng Panginoon (No. 103C)
Ang Luma at Ang
Bagong Lebadura (No. 106A)
v. 25
Ang tanong ni Judas ay nakabalangkas upang
magpahiwatig na ang sagot ay nasa negatibo.
Institusyon ng Hapunan ng
Panginoon: vv. 26-29
Tingnan din ang Marcos
14:22-25; Lucas 22:15-20; 1Cor.
10:16; 11:23-26; Mat. 14:19; 15:36; tingnan Luc. 22:17 n.
v. 28 Heb. 9:20; Mat. 20:28; Mar. 1:4; Ex. 24:6-8
Ang kabayaran ng kasalanan ay
kamatayan. Iniligtas ng Diyos ang tao, gaya ng mula sa Ehipto,
at ililigtas din sila mula sa kamatayan mismo. Ang Diyos ay
nagpapatawad sa sangkatauhan sa awa, kung sila ay sumusunod sa
Kanyang mga Kautusan. Ang Tipan ay muling pagtitibayin (Jer.
31:31-34); v. 29 Tingnan ang Luc. 14:15; 22:18,30; Apoc.
12:17; 14:12; 19:9.
Ang Hapunan ng Panginoon (No.
103);
Oras ng
Pagpapako sa Krus at Pagkabuhay na Mag-uli (No. 159)
Si Cristo ay papatayin sa araw
at sa oras na ihain nila ang mga Kordero ng Paskuwa sa Jerusalem
i.e. mula 3PM at ang unang korderong pinatay ay iniharap sa
Punong Saserdote. Si Cristo ang magiging korderong iyon at siya
ay namatay noong panahong iyon, ngunit siya ay ibinaba at
inilibing sa Libingan ni Jose ng Aramatea, ang kapatid ng
kanyang lolo na si Heli, ang anak ni Matthat. (Luc. 3:23-24).
Inihula ni Jesus ang Pagtanggi
ni Pedro: vv. 30-35
Tingnan din ang Marcos
14:25-31; Luc. 22:31-34,39; Jn. 14:31; 18:1; 13:36-38. v. 30
Ang haka-haka ay maaaring ito ay Aw. 115-118.
v. 31 tingnan ang Zech. 13:7; Si Jn. 16:32; v. 32
28:7, 10, 16
Ang Pagkamatay ng Kordero (No. 242)
Mula sa puntong ito sa
pagkakasunod-sunod ay makikita natin ang Kamatayan ng Kordero (No. 242) na mahahayag sa bawat hakbang.
Si Jesus ay Nanalangin sa
Getsemani: vv. 36-46
Tingnan din ang Marcos 14:32-42
at Lucas 22:39-46
v. 38 Jn. 12:27; Heb. 5:7-8; Aw. 42:6, “Aking Kaluluwa” =
“Ako” v. 39 Ezek. 23:31-34; Jn. 18:11; Mat. 20:22
Ang Mesiyas ay hindi nagnanais
ng kamatayan ngunit tinanggap ang kalooban ng Diyos sa bagay na
iyon, na alam niyang humantong sa kamatayan.
v. 41 6:13; Luc. 11:4 Ang tukso ay pagsubok kung saan ang
pinakamabuting intensyon ng tao ay maaaring magbigay daan sa
kasalanan na isang paglabag sa kautusan (1Jn. 3:4).
v. 42 Jn. 4:34; 5:30; 6:38
v. 45 26:18 n.; Jn.12:23; 13:1; 17:1
Pagkakanulo at Pagdakip kay
Jesus: vv. 47-56
Tingnan din ang Marcos
14:43-52, Lucas 22:47-53 at Juan 18:2-11.
v. 50 Ang Sinoptic Gospels ay hindi nag-uulat ng mga
pagkilos ni Judas cf. Jn. 13:30; 18:3,
v. 51 Jn. 18:10
v. 52 Gen. 9:6; Apoc. 13:10
v. 53 Labindalawang pulutong = 72,000
v. 54 Ang mga propesiya ay dapat matupad kung kaya't ito
ay dapat na gaya ng dati (4.6).
v. 55 Luc. 19:47; Si Jn. 18:19-21
Si Jesus sa harap ni Caifas
at ng Konseho: vv. 57-68. Tingnan din ang Marcos
14:53-65.
Ang Paglilitis
sa Mesiyas
Ang Mesiyas ay
inaresto sa konsultasyon ng pagkasaserdote, at ang Sanhedrin ay
ginamit sa paglilitis na ito dahil kinakailangan na magkaroon ng
hindi bababa sa 23 miyembro na dumalo para sa isang kasong
kamatayan. Si Jesus ay inilagay sa paglilitis sa harap ni Anas
para sa isang paunang pagdinig upang magtatag ng prima facie na
batayan upang ipatawag ang Sanhedrin. Siyempre, ito ay
napagpasyahan na ngunit ito ay kinakailangan para sa kanilang
hudisyal na proseso, sa parehong paraan na ito ay gagamitin sa
atin.
Juan 18:12-14 Nang magkagayo'y dinakip ng pangkat at ng kapitan at ng mga
opisyal ng mga Judio si Jesus, at siya'y ginapos, 13At
dinala muna siya kay Anas; sapagka't siya ang biyenan ni Caifas,
na siyang dakilang saserdote nang taon ding yaon. 14
Si Caifas nga ay siya, na nagbigay ng payo sa mga Judio, na
nararapat na ang isang tao ay mamatay para sa bayan. (TLAB)
Ang mga detalye
ng pagkasaserdote at ang mga petsa at oras ay nakapaloob lahat
sa mga babasahing
Oras ng Pagpapako sa Krus at Pagkabuhay na
Mag-uli (No. 159) at
Golgota: ang Lugar ng Bungo (No. 217)
at ang iba pang mga babasahing pang Paskuwa.
Ang relasyong ito ay sa Mataas na Saserdote at kinatawang Mataas
na Saserdote kahit na sinusubukan ng Judaismo na ilagay ang
paggamit ng relasyong Nasi sa isang bahagyang susunod na
mga sandali.
Si Bullinger ay may opinyon na si Annas
ay pinatalsik sa pwesto noong 779 A.U.C., ang taon na nagsimula
ang ministeryo ng Mesiyas. Tatlong iba pa ang pinatalsik at
na-promote bago si Caifas ay hinirang ni Valerius Gratus.
Iniisip ni Bullinger na si Annas ay mas may karanasan sa
Kautusan upang bumalangkas ng kaso laban sa kanya.
Sa katunayan, ito ay isang paunang pagdinig.
Pinaniniwalaan ni Schürer na si Caiphas ay hinirang ni Valerius
Gratus (15-26 CE) noong mga 18 CE, at naghari siya mula 18-36
CE. Si Ananaus na anak ni Sethi ay hinirang ni Quirinius (6 CE)
at naghari siya mula 6-15 CE. Ang tatlong tagapamagitan na
Mataas na Saserdote na tinutukoy ni Bullinger ay walang
alinlangan na si Ismael na anak ni Phiabi (ca. 15-16 CE);
Eleazar na anak ni Ananus (ca. 16-17 CE) at Simon na anak ni
Camithus (ca. 17-18 CE), pawang hinirang ni Gratus (cf.
Josephus, Antiquities of the Jews, Bk. XVIII. II. 2; cf.
Schürer, Vol. II, pp. 216,230). Tinatalakay ni Schürer ang
tanong ng Nasi at ang Ab-beth-din at
pinaniniwalaan na hindi ito nangyari hanggang sa kalaunan.
Pinanghahawakan niya ang termino Nasi tumutukoy sa pinuno
ng estado hanggang sa pinagsama-samang Mishnah. Malamang na ang
termino ay sadyang hindi ikinakapit sa pamilya ni Herodes at
ipinagkatiwala sa Mataas na Saserdote habang ang lupain ay
hinati, mula sa talaan ng Mishnah.
Ang Juda at Galilea ay itinuring na magkahiwalay na
lupain, gaya ng makikita natin sa itaas.
Ang mga aktibidad sa Juan ay sa mga
kasong kamatayan, at ang mga pamamaraan ng Sanhedrin ay dapat
ayon sa kautusan. Kaya ang tungkulin ni Annas ay lumilitaw na
bilang Ab-beth-din o kinatawang pangulo ng Sanhedrin na
kumikilos bilang mahistrado sa paghahatol.
Isa sa mga alagad ay sumama sa Mesiyas sa palasyo ng Punong Saserdote.
John 18:15-18 At si Simon Pedro ay sumunod kay Jesus, at gayon din ang
isa pang alagad: ang alagad na yaon ay kilala ng dakilang
saserdote, at pumasok na kasama ni Jesus sa looban ng dakilang
saserdote. 16Ngunit si Pedro ay nakatayo sa labas ng
pintuan. Nang magkagayo'y lumabas ang isang alagad, na kilala ng
dakilang saserdote, at nagsalita sa nagbabantay ng pintuan, at
pinapasok si Pedro. 17Nang magkagayo'y sinabi ng
dalaga na nagbabantay ng pinto kay Pedro, Hindi ba isa ka rin sa
mga alagad ng taong ito? Sabi niya, hindi ako. 18At
ang mga alipin at mga punong kawal ay nakatayo roon, na nagsindi
ng apoy ng mga baga; sapagka't malamig: at sila'y nagpainit sa
kanilang sarili: at si Pedro ay tumayong kasama nila, at
nagpapainit. (TLAB)
Dinala niya si
Pedro sa palasyo at inakusahan siya ng babaeng tagabitbit o
bantay ng pinto bilang isa sa mga alagad ni Cristo (ang mga
babaeng tagabitbit ay hindi di-pangkaraniwan; cf. 2Sam. 4:6 LXX;
Gawa 12:13). Pagkatapos ay sumunod ang unang pagtanggi ni Pedro.
Ang isa pang alagad ay hindi hinamon ngunit lumilitaw na kilala,
dahil ang salita ay ginamit din para kay Pedro na nagpapahiwatig
na gayon nga. Hindi ito maaring si Juan gaya ng palagi niyang
tawag sa kanyang sarili ay alagad na minamahal ni Jesus
(Jn. 13:23; 19:26; 21:7,20).
Ang alagad ay malamang na si Nicodemus o si Jose ng Arimatea, na kapuwa
miyembro ng Sanhedrin (cf. Bullinger, The Companion
Bible, n. to v. 15).
Ang mga termino sa versikulo 18 ay
literal na isinalin bilang mga tagapaglingkod at
kinatawan para sa mga alipin at punong kawal.
Ang Chiliarch, at ang mga sundalong Romano, ay bumalik sa kuta
Antonia na iniwan ang Mesiyas sa mga kamay ng mga Judio.
Bilang katuparan ng Isaias 53, makikita
na natin ngayon ang pagdurusa at mga kasuklam-suklam na
magsisimulang ipatupad.
Juan 18:19-24 Tinanong nga ng mataas na saserdote si Jesus tungkol sa
kaniyang mga alagad, at tungkol sa kaniyang doktrina. 20Sinagot
siya ni Jesus, Ako ay nagsalita nang hayag sa sanglibutan; Ako
ay laging nagtuturo sa sinagoga, at sa templo, kung saan laging
nagsisitipon ang mga Judio; at sa lihim ay wala akong sinabi.
21Bakit mo ako tinatanong? tanungin mo sila na
nakarinig sa akin, kung ano ang sinabi ko sa kanila: narito,
nalalaman nila ang aking sinabi. 22 At pagkasabi niya
ng gayon, isa sa mga punong kawal na nakatayo sa tabi ay
sinampal si Jesus ng palad niya, na nagsasabi, Ganyan ba ang
sagot mo sa dakilang saserdote? 23Sumagot sa kanya si
Jesus, Kung ako ay nagsalita ng masama, patunayan mo ang
kasamaan: ngunit kung mabuti, bakit mo ako sinasaktan? 24
Ngayon, ipinadala siya ni Anas na nakagapos kay Caifas na mataas
na saserdote (TLAB)
Ito ay nakasulat: huwag mong
lalapastanganin ang elohim o susumpain (magsasalita ng masama)
ang pinuno sa iyong bayan (cf. Ex. 22:28; Eccl. 10:20; Gawa
23:5; 2Pet. 2:10; Jude 8 at gayundin ang Jas. 4:3 – Gk:
kakos, bilang mali na may masamang layunin) at kaya
ang Mataas na Saserdote ay hindi pwedeng pagsalitaan ng masama.
Gayunpaman, pinabulaanan ni Cristo dito ang paratang na nilabag
niya ang Kautusan. Pinabulaanan niya ang kasalanan na iniuugnay
sa kanyang sarili, dahil siya ay walang kasalanan.
Sinasabi ng hula na hindi niya ibinuka
ang kaniyang bibig, o siya ay pipi na parang tupa sa harap ng
mga manggugupit nito, at ito ay natupad sa kaniyang pag-uugali
sa harap ni Pilato. Kaya hindi niya ipinagtanggol ang kanyang
sarili ngunit malinaw na nagbigay siya ng ilang mga sagot. Ito
ba ay isang salungatan? Hindi kaya. Ang mga sagot na ibinigay
niya, na sa diwa ay tinanggihan ang mga paratang ng paglabag sa
Kautusan, ay epektibo sa pagbibigay halimbawa ng pag-uugali sa
harap ng awtoridad. Kung hindi man lang siya sumagot ay mas
malala pa. Ang halimbawa para sa kasaysayan ay mabisang sisira
sa kaayusang panlipunan ng mga grupong Cristiyano sa harap ng
prosesong hudisyal. Ang mga Ebanghelyo ay kailangang magpakita
ng halimbawa ayon sa Kautusan ng Bibliya.
Si Anas ay naghanda ng isang akusasyon
at iniharap siya sa Sanhedrin, at ipinadala siya sa aktwal na
Mataas na Saserdote, si Joseph Caifas.
Itinanggi ni Pedro si Jesus:
vv. 69-75
Tingnan din ang Marcos
14:66-72, Lucas 22:55-62 at Juan 18:16-18, 25.
Dito makikita natin si Pedro,
na sinubok sa pamamagitan ng pagiging kasamahan lamang, ay
itinanggi si Cristo ng tatlong beses gaya ng inihula ni Cristo
na gagawin niya; at pagkatapos ay tumilaok ang manok, hudyat ng
pagtatapos ng agarang pagsubok na ito. Lahat tayo ay dapat
matuto ng mga aral dito sa pagtingin sa mga pagsubok ng Iglesia
at ng ating mga kapatid at ng suporta o kung hindi naman ang
ibinibigay natin sa isa't isa.
Sa panahong ito ng pagsubok,
makikita natin na ang mga detalye ay inalis sa Ebanghelyo ni
Juan sa pagitan ng nagyari sa Juan 18:27 at sa pagpapatuloy ng
kuwento sa versikulo 28. Ang kuwento ng patlang na ito ay nasa
Mateo 26:58 hanggang 27:2.
Kaya mula sa pagsubok na ito at
sa pagtatapos ng pagsubok kay Pedro, makikita natin ang mga
pangyayari sa Mateo 27:1-2 na kinuha sa Juan 18:28.
Ipinakita sa atin ni Juan na
hindi nila nais na madungisan sa pamamagitan ng
pakikipag-ugnayan sa mga Gentil, dahil sa mga Pariseo, kahit na
noon pa, ay pinahintulutan nila ang kanilang mga tradisyon na
sirain ang pagkaunawa sa Kautusan (cf. Juan 18:28-40).
Ang bahaging ito ay isa sa
pinakamakapangyarihang talinghaga sa Bibliya. Dito, alinsunod sa
Kasulatan, nakikita natin ang Mesiyas bilang Hari na sinusubok
para sa mga kasalanan ng mga tao, at nilitis ng pinuno ng mga
Gentil, at hinatulan nang labag sa Kautusan, upang patayin ng
Juda. Nakikita rin natin ang Sanhedrin na kumikilos sa utos ng
mga Pariseo at ng naghaharing uri. Dito sila nahusgahan.
v. 59 Mar. 14:55 n. v 61 24:2; 27:40; Gawa 6;14; Jn.
2:19 v. 63 27:11; Jn. 18:33 v. 64 16:28; Dan. 7:13
(F027vii); Aw. 110:1 v. 65 Blg. 14:6; Gawa 14:14;
Lev. 24:16 v. 66 Lev. 24:16 v. 73 Si Pedro ay
nagsalita ng isang puntong Galilea na iba sa mga Judeano v.
75 cf. v. 34
Kabanata 27
1Pagka umaga nga, ang
lahat ng mga pangulong saserdote at ang matatanda sa bayan ay
nangagsanggunian laban kay Jesus upang siya'y ipapatay: 2At
siya'y ginapos nila, at siya'y inilabas, at kanilang ibinigay
siya kay Pilato na gobernador. 3Nang magkagayo'y si
Judas, na nagkanulo sa kaniya, pagkakitang siya'y nahatulan na,
ay nagsisi, at isinauli ang tatlongpung putol na pilak sa mga
pangulong saserdote at sa matatanda, 4Na sinasabi,
Nagkasala ako sa aking pagkakanulo sa dugong walang kasalanan.
Datapuwa't kanilang sinabi, Ano sa amin? ikaw ang bahala niyan.
5At kaniyang ibinulaksak sa santuario ang mga putol
na pilak, at umalis; at siya'y yumaon at nagbigti. 6At
kinuha ng mga pangulong saserdote ang mga putol na pilak, at
sinabi, Hindi matuwid na ilagay ang pilak na iyan sa
kabang-yaman, sapagka't halaga ng dugo. 7At sila'y
nangagsanggunian, at ibinili nila ang mga yaon ng bukid ng
magpapalyok, upang paglibingan ng mga taga ibang bayan. 8Dahil
dito'y tinawag ang bukid na yaon, ang bukid ng dugo, hanggang
ngayon. 9Nang magkagayo'y natupad ang sinalita sa
pamamagitan ng propeta Jeremias, na nagsasabi, At kinuha nila
ang tatlongpung putol na pilak, halaga noong hinalagahan, na
inihalaga ng mga anak ng Israel; 10At kanilang
ibinigay ang mga yaon na pinakabayad sa bukid ng magpapalyok,
ayon sa iniutos sa akin ng Panginoon. 11Si Jesus nga
ay nakatayo sa harap ng gobernador: at tinanong siya ng
gobernador, na nagsasabi, Ikaw baga ang Hari ng mga Judio? At
sinabi sa kaniya ni Jesus, Ikaw ang nagsasabi. 12At
nang siya'y isakdal ng mga pangulong saserdote at ng matatanda,
ay hindi siya sumagot ng anoman. 13Nang magkagayo'y
sinabi sa kaniya ni Pilato, Hindi mo baga naririnig kung gaano
karaming bagay ang kanilang sinasaksihang laban sa iyo? 14At
hindi siya sinagot niya, ng kahit isang salita man lamang: ano
pa't nanggilalas na mainam ang gobernador. 15Sa
kapistahan nga ay pinagkaugalian ng gobernador na pawalan sa
karamihan ang isang bilanggo, na sinoman ang kanilang ibigin.
16At noo'y sila'y may isang bilanggong bantog, na
tinatawag na Barrabas. 17Nang sila'y mangagkatipon
nga, ay sinabi sa kanila ni Pilato, Sino ang ibig ninyong sa
inyo'y aking pawalan? si Barrabas, o si Jesus na tinatawag na
Cristo? 18Sapagka't natatalastas niya na dahil sa
kapanaghilian ay ibinigay siya nila sa kaniya. 19At
samantalang nakaupo siya sa luklukan ng pagkahukom, ay nagsugo
sa kaniya ang kaniyang asawa, na nagsasabi, Huwag kang makialam
sa matuwid na taong iyan; sapagka't ngayong araw na ito'y
naghirap ako ng maraming bagay sa panaginip dahil sa kaniya.
20Inudyukan ng mga pangulong saserdote at ng matatanda ang mga
karamihan na hingin nila si Barrabas, at puksain si Jesus.
21Datapuwa't sumagot ang gobernador at sa kanila'y sinabi,
Alin sa dalawa ang ibig ninyong sa inyo'y aking pawalan?
At sinabi nila, Si Barrabas. 22Sinabi sa kanila ni
Pilato, Ano ang gagawin kay Jesus na tinatawag na Cristo?
Sinabi nilang lahat, Mapako siya sa krus. 23At sinabi
niya, Bakit, anong kasamaan ang kaniyang ginawa? Datapuwa't
sila'y lalong nangagsigawan, na nangagsasabi, Mapako siya sa
krus. 24Kaya't nang makita ni Pilato na wala siyang
magawa, kundi bagkus pa ngang lumalala ang kaguluhan, siya'y
kumuha ng tubig, at naghugas ng kaniyang mga kamay sa harap ng
karamihan, na sinasabi, Wala akong kasalanan sa dugo nitong
matuwid na tao; kayo ang bahala niyan. 25At sumagot
ang buong bayan at nagsabi, Mapasa amin ang kaniyang dugo, at sa
aming mga anak. 26Nang magkagayo'y pinawalan niya sa
kanila si Barrabas; nguni't si Jesus ay hinampas at ibinigay
upang ipako sa krus. 27Nang magkagayo'y dinala si
Jesus ng mga kawal ng gobernador sa Pretorio, at nagkatipon sa
kaniya ang buong pulutong. 28At siya'y kanilang
hinubdan, at dinamtan siya ng isang balabal na kulay-ube.
29At sila'y nangagkamakama ng isang putong na tinik, at
ipinutong sa kaniyang ulo, at inilagay sa kanang kamay niya ang
isang tambo; at sila'y nagsiluhod sa harap niya at siya'y
kanilang nilibak, na nagsisipagsabi, Magalak, Hari ng mga Judio!
30At siya'y kanilang niluluraan, at kinuha nila ang
tambo at sinaktan siya sa ulo. 31At nang siya'y
kanilang malibak, ay hinubdan nila siya ng balabal, at isinuot
sa kaniya ang kaniyang mga damit, at kanilang inilabas siya
upang ipako sa krus. 32At paglabas nila'y kanilang
nasalubong ang isang taong taga Cirene, na ang pangala'y Simon:
ito'y kanilang pinilit na sumama sa kanila, upang pasanin niya
ang kaniyang krus. 33At nang sila'y magsirating sa
isang dakong tinatawag na Golgota, sa makatuwid baga'y, Ang dako
ng bungo, 34Ay pinainom nila siya ng alak na may
kahalong apdo: at nang kaniyang matikman, ay ayaw niyang inumin.
35At nang siya'y kanilang maipako sa krus ay kanilang
binahagi ang kaniyang mga damit, na kanilang pinagsapalaran;
36At sila'y nangagsiupo at binantayan siya roon.
37At inilagay nila sa kaniyang ulunan ang pamagat sa
kaniya, na nasusulat: ITO'Y SI JESUS, ANG HARI NG MGA JUDIO.
38Nang magkagayo'y ipinakong kasama niya ang dalawang
tulisan, isa sa kanan at isa sa kaliwa. 39At siya'y
nililibak ng nangagdaraan, na iginagalaw ang kanilang mga ulo,
40At nangagsasabi, Ikaw na igigiba mo ang templo, at
sa tatlong araw ay iyong itatayo, iyong iligtas ang sarili mo:
kung ikaw ay Anak ng Dios, ay bumaba ka sa krus. 41Gayon
din naman ang paglibak sa kaniya ng mga pangulong saserdote,
pati ng mga eskriba at ng matatanda, na nagsipagsabi, 42Nagligtas
siya sa mga iba; sa kaniyang sarili ay hindi makapagligtas. Siya
ang Hari ng Israel; bumaba siya ngayon sa krus, at tayo'y
magsisisampalataya sa kaniya. 43Nananalig siya sa
Dios; iligtas niya siya ngayon, kung siya'y iniibig: sapagka't
sinabi niya, Ako'y Anak ng Dios. 44At minumura din
naman siya ng mga tulisang kasama niyang nangapapako sa krus.
45Mula nga nang oras na ikaanim ay nagdilim sa ibabaw
ng buong sangkalupaan hanggang sa oras na ikasiyam. 46At
nang malapit na ang oras na ikasiyam ay sumigaw si Jesus ng
malakas na tinig, na sinasabi: Eli, Eli, lama sabachthani? sa
makatuwid baga'y, Dios ko, Dios ko bakit mo ako pinabayaan?
47At nang marinig ito ng ilan sa nangakatayo roon, ay
sinabi, Tinatawag ng taong ito si Elias. 48At
pagkaraka'y tumakbo ang isa sa kanila, at kumuha ng isang
espongha, at binasa ng suka, saka inilagay sa isang tambo, at
ipinainom sa kaniya. 49At sinabi ng mga iba, Pabayaan
ninyo; tingnan natin kung paririto si Elias upang siya'y
iligtas. 50At muling sumigaw si Jesus ng malakas na
tinig, at nalagot ang kaniyang hininga. 51At narito,
ang tabing ng templo'y nahapak na nagkadalawa buhat sa itaas
hanggang sa ibaba; at nayanig ang lupa; at nangabaak ang mga
bato; 52At nangabuksan ang mga libingan; at maraming
katawan ng mga banal na nangakatulog ay nangagbangon; 53At
paglabas sa mga libingan pagkatapos na siya'y mabuhay na maguli
ay nagsipasok sila sa bayang banal at nangapakita sa marami.
54Ang senturion nga, at ang mga kasamahan niya sa
pagbabantay kay Jesus, nang mangakita nila ang lindol, at ang
mga bagay na nangyari, ay lubhang nangatakot, na nangagsasabi,
Tunay na ito ang Anak ng Dios. 55At nangaroroon ang
maraming babae na nagsisipanood buhat sa malayo, na nagsisunod
kay Jesus buhat sa Galilea, na siya'y kanilang pinaglilingkuran:
56Na sa mga yaon ay si Maria Magdalena, at si Maria
na ina ni Santiago at ni Jose, at ang ina ng mga anak ni
Zebedeo. 57At nang hapon na ay dumating ang isang
mayamang mula sa Arimatea, na nagngangalang Jose, na ito'y
naging alagad din naman ni Jesus; 58Ang taong ito'y naparoon kay
Pilato, at hiningi ang bangkay ni Jesus. Nang magkagayo'y
ipinagutos ni Pilato na ibigay yaon. 59At kinuha ni
Jose ang bangkay at binalot niya ng isang malinis na kayong
lino, 60At inilagay sa kaniyang sariling bagong
libingan, na kaniyang hinukay sa bato: at iginulong niya ang
isang malaking bato sa pintuan ng libingan, at umalis. 61At
nangaroon si Maria Magdalena, at ang isang Maria, at nangakaupo
sa tapat ng libingan. 62Nang kinabukasan nga, na
siyang araw pagkatapos ng Paghahanda, ay nangagkatipon kay
Pilato ang mga pangulong saserdote at ang mga Fariseo, 63Na
nagsisipagsabi, Ginoo, naaalaala namin na sinabi ng magdarayang
yaon nang nabubuhay pa, Pagkaraan ng tatlong araw ay magbabangon
akong muli. 64Ipagutos mo nga na ingatan ang libingan
hanggang sa ikatlong araw, baka sakaling magsiparoon ang
kaniyang mga alagad at siya'y nakawin, at sabihin sa bayan,
Siya'y nagbangon sa gitna ng mga patay: at lalong sasama ang
huling kamalian. 65Sinabi sa kanila ni Pilato,
Mayroon kayong bantay: magsiparoon kayo, inyong ingatan ayon sa
inyong makakaya. 66Kaya't sila'y nagsiparoon, at
iningatan nila ang libingan, tinatakan ang bato, na kasama nila
ang bantay.
Layunin ng Kabanata 27 (1-26)
Inihatid si Jesus kay Pilato
vv. 1-2
Ang lahat ng mga punong
saserdote at matatanda ay nagsanggunian laban kay Jesus na
ipapatay siya at pagkatapos ay igapos siya at dinala siya kay
Pilato.
vv. 1-2 Mar. 15:1; Luc. 23:1; Jn. 18:28-32 Ang
kinakailangan sa Kautusan ng mga Judio ay ang Sanhedrin ay
gagawa ng pormal na aksyon sa araw. Kaya ito ay pagkatapos ng
pangyayari, para gawing regular ang mga usapin.
Ang paglilitis sa gabi ay
labag sa Kautusan. Nais nilang matapos ang lahat sa pagsapit ng
Paskuwa.
Ang 26:57-68 ay tumatalakay sa pagdinig bago ang
bukang-liwayway at may karahasan.
Nagbitay si Judas : vv. 3-10
v. 9-10
Zac.11:12-13; Jer. 18:1-3; 32:6-15. Bagaman hindi
malinaw, ang bawat ulat ay nag-uugnay sa kanya sa isang
sementeryo para sa mga estranghero sa Jerusalem.
Jesus sa harap ni Pilato:
vv. 11-14
Tingnan din ang Marcos 15:1-5;
Lucas 23:2-5 at Juan 18:28-19:16; v. 14 Luc. 23:9; Mat. 26:62;
Mar. 14:60; 1Tim. 6:13
Inutusan sila ng
Diyos sa ilalim ng Kautusan na magpakita ng hatol ng
makatarungang paghatol, ngunit hindi nila ito ginawa. Ibinigay
nila ang paghatol sa mga Gentil at kay Pilato. Inihatid nila
siya kay Pilato sa Praetorium, ang bahay ng praetor (cf. Mar.
15:16) o Bulwagan ng Paghuhukom, na hindi palasyo ni Herodes,
gaya ng nakikita natin mula sa Lucas 23:7. Sinabi nila kay
Pilato na kung hindi makasalanan si Cristo ay hindi nila siya
ibibigay sa kanya (Jn. 18:30). Nang tanungin siya kung siya ay
isang hari, ganito ang sagot niya (Jn. 18:37):
Sa layuning ito ako ay
ipinanganak at dahil dito ay naparito ako sa sanglibutan, upang
ako ay magpatotoo sa katotohanan. Ang bawat isa na nasa
katotohanan ay nakikinig sa aking tinig
Si Pilato, na
edukado at matalino sa retorika, ay nagsabi: “Ano ang
katotohanan?” Sinabi niya ito dahil wala pa siya sa katotohanan.
Kailangang tawagin ng Diyos ang isa upang maunawaan. Pagkatapos
ay lumabas si Pilato sa mga Judio at sinabi: “Wala akong
nakitang kasalanan sa kanya.”
Sila ay
binibigyan ng pagkakataon na bawiin ang kanilang hindi tapat na
paghatol mula sa bibig ng mga Gentil na kanilang hinamak at
itinuturing na hindi karapat-dapat na lumakad sa kanilang
Templo.
Pinili ng karamihan si
Barabas: vv. 15-23
Binigyan sila ni
Pilato ng pagkakataon na palayain si Cristo at inalok sila ng
isang pagpipilian, ngunit dito naganap ang malaking pagpapalit
ng kasaysayan.
Sumigaw sila: "Hindi ang
taong ito, kundi si Barabas", na isang tulisan. Ang ibig
sabihin ng Bar Abbas ay anak ng ama. Ang
simbolismo dito ay si Cristo ay namatay upang tayo ay mapalaya
bilang mga anak ng Ama.
...
Sinubukan silang
hikayatin muli ni Pilato.
(tingnan ang
Juan 19:1-7).
Hindi sila
nakinig, at sinabing ginawa niya ang kanyang sarili na Anak ng
Diyos. Alam na alam ni Pilato na siya ay nakikitungo sa isang
relihiyosong pagtatalo kung saan ang taong ito ay hindi lamang
walang kapintasan, ngunit maaaring isang diyos. Ang mga Romano
at Griyego, tulad ng mga Asyatiko, ay naniniwala na ang elohim o
theoi ay may kapangyarihang manirahan sa mga tao at lumitaw
bilang mga tao, bilang mga banal na supling. Ito ang paratang
kung saan hinatulan siya ng Sanhedrin, gaya ng makikita natin sa
Mateo 26:65-66 (cf. Lev. 24:16). (242 ibid)
Para sa vv. 15-26
tingnan din ang Marcos 15:6-15; Lucas 23:18-25; at Juan
18:39-40, 19:4-16; v. 19 Luc. 23:4
v. 21; Gawa 3:13-14
Inihatid ni Pilato si Jesus
para ipako sa Krus: vv. 24-26.
v. 24 Dt. 21:6-9; Ps. 26:6
v. 25 Gawa 5:28; Jos. 2:19; v. 26 Ang paghampas
gamit ang isang multi-thonged na latigo ay karaniwang nauuna sa
pagbitay.
Si Jesus ay kinukutya: vv.
27-31
Tingnan din ang Marcos
15:16-20; Juan 19:1-3.
v. 27 Ang praetorium ay ang tirahan ng gobernador.
Ang isang batalyon sa buong lakas ay may bilang na 500
tao.
Ang Pagbitay kay Cristo: vv.
32-44
Mar. 15:21-32; Luc. 23:26,
33-43; Jn. 19:17-24
v. 32 Kasama sa prusisyon si Jesus, dalawa pang bilanggo,
isang senturion at ilang kawal. Simon tingnan ang Mar.
15:21 n.
Para sa vv. 33-51 tingnan
din ang Marcos 22:-38; Lucas 23:32-38, 44-46; Juan 19:17-19,
23-24, 28-30.
v. 34 apdo- Anumang mapait na likido, posibleng mira ng
Mar. 15:23 (tingnan ang Ann. Oxf. RSV)
v. 35 Aw. 22:18. v. 37 Ang tanda ay marahil dahil
kinilala ng mga Romano ang pamamahala ni Herodian at si Cristo
ay inakusahan ng pagiging isang mapagpanggap at samakatuwid ay
rebolusyonaryo.
v. 40 (26:61; Gawa 6:14; Jn. 2:19)
Ang
Krus: Ang Pinagmulan at Kahalagahan Nito (No. 039)
Si Cristo ay hindi pinatay
sa isang Krus. Ang salitang iyon ay hindi lumilitaw sa teksto ng
NT Greek. Ang salita ay stauros na isang tulos na
pinatalas, madalas sa magkabilang dulo, at kung saan ang
hinatulan ay ipinako o ikinakabit. Ang krus ay nagmula sa
pagsamba sa equilateral sun cross kung saan ang diyos na si
Attis ay ikinabit at ipinarada sa paligid ng mga lansangan ng
Roma sa Mga Kulto ng Araw at Misteryo. Si Attis ang huwad na
diumano'y namatay ng Biyernes at muling nabuhay ng Linggo sa
Easter (Ishtar), na ipinangalan para sa diyosa.
Ang pagdiriwang na ito ay pinilit sa
Cristiyanismo ni Anicetus ng Roma ca. 154 (cf. Mga Pinagmulan ng Pasko at Mahal na Araw (No. 235) at ang
Mga
Pagtatalo sa Quartodeciman (No. 277). Hindi idinagdag ng mga Romano ang cross bar sa
Stauros hanggang sa kalaunan at sa pagkatapos ng kamatayan
ni Cristo. Kung ito ay isang krus ay hindi siya namatay sa oras
na gaya ng nangyari sa kaniya. Pinahahaba ng cross bar ang mga
paghihirap ng kamatayan.
vv. 42-43
Ang mga panunuya ay nagpapakita ng pagiging
relihiyoso ng kanyang gawain at ang kahulugan ng kung ano ang
ibig sabihin ng kung siya ang Mesiyas. Siya ay hari ng buong
Israel, at hindi lamang ng mga Judio (v. 37). Ang salitang:
krus dito, ng mga kulto ng Araw at Misteryo ng Attis. ay
muling pinalitan sa modernong Ingles na mga teksto para sa
orihinal na Stauros sa Griyego, v. 43 Ps. 22:8.
Kamatayan ni Jesus: vv.
45-56
Mar. 15:33-41; Luc.
23:44-49; Jn. 19:28-37
v. 45 Mula tanghali hanggang 3PM.
v. 46 Eli,eli lama Sabacthani. Ps.22:1
v. 47 Si Elijah (katulad ng Tunog na Eli) ay inaasahang
mauuna sa pagdating ng Mesiyas sa mga Huling Araw gaya ng sinabi
sa atin sa Mal. 4:5-6; Mt. 27:49 at gaya ng sinabi sa atin sa
Apocalipsis 11:3ff.
(F066iii).
v. 48 Aw. 69:21 Maaaring ang suka ay para muling buhayin
siya at pahabain ang kanyang paghihirap.
v. 51 Heb. 9:8; 10:19; Ex. 26:31-35; Mat. 28:2; tingnan
ang Mar. 15:38 n.
vv. 54-56 tingnan din ang Marcos15:39-41; Lucas 23:47, 49 .
Ang lahat ng naunang
pagkakasunud-sunod ay tinalakay sa babasahing
(242). Si Cristo ay pinatay
noong Miyerkules 5 Abril 30 CE. Tingnan
Ang Kamatayan ng Kordero (No. 242); Oras ng
Pagpapako sa Krus at Pagkabuhay na Mag-uli (No. 159).
v. 56
Santiago at Jose ang mga anak ni Zebedeo.
(10:3; Luc. 24:10; Gawa 1:13 )
Si Jesus ay Inilibing: 57-61
Tingnan din ang Marcos
15:42-47; Lucas 23:50-56 at Juan 19:38-42
v. 58 Ang mga bangkay ng mga pinatay ay karaniwang
tinatanggihan na ilibing at sinusunog. Ayon sa tradisyon,
napagbagong loob si Pilato.
Inilibing si Cristo sa libingan
ng kapatid ng Kanyang lolo na si Heli, si Joseph, bago magdilim
noong Miyerkules simula sa Araw ng 15 Abib, ang Paskuwa, ng
taong iyon. (cf.
Ashley M. Mammoth Book of British Kings and Queens re
Joseph and notes and genealogy of Bran the Blessed King of the
Britons).
v. 60 Tingnan Mar. 16:3-5 n; Gawa 13:29
v. 61 27:56
Ang Bantay sa Libingan: vv.
62-66.
v. 62
(cf. Mar. 15:42) Ang sumunod na araw ay ang Unang
Banal na Araw ng Tinapay na Walang Lebadura ng 15 Abib. Iyon ay
noong Huwebes 6 Abril 30 CE. Hindi ito ang lingguhang Sabbath
gaya ng iniulat ng mga deboto ng Misteryo at mga kultong Araw sa
ilalim ng sistemang “Easter” na sumasamba kay Baal tingnan (No
159) sa itaas.
Kabanata 28
1Nang magtatapos ang araw
ng sabbath, nang nagbubukang liwayway na ang unang araw ng
sanglinggo, ay nagsiparoon si Maria Magdalena at ang isa pang
Maria upang tingnan ang libingan. 2At narito,
lumindol ng malakas; sapagka't bumaba mula sa langit ang isang
anghel ng Panginoon, at naparoon at iginulong ang bato, at
nakaupo sa ibabaw nito. 3Ang kaniyang anyo ay tulad
sa kidlat, at ang kaniyang pananamit ay maputing parang niebe:
4At sa takot sa kaniya'y nagsipanginig ang mga
bantay, at nangaging tulad sa mga taong patay. 5At
sumagot ang anghel at sinabi sa mga babae, Huwag kayong
mangatakot; sapagka't nalalaman ko na inyong hinahanap si Jesus
na ipinako sa krus. 6Siya'y wala rito; sapagka't
siya'y nagbangon, ayon sa sinabi niya. Magsiparito kayo, tingnan
ninyo ang dakong kinalagyan ng Panginoon. 7At
magsiyaon kayong madali, at sa kaniyang mga alagad ay sabihin
ninyo, Siya'y nagbangon sa mga patay; at narito, siya'y
nangunguna sa inyo sa Galilea; doon makikita ninyo siya: narito,
nasabi ko na sa inyo. 8At sila'y nagsialis na madali
sa libingan na taglay ang takot at ang malaking galak, at
nagsitakbo upang ibalita sa kaniyang mga alagad. 9At
narito, sila'y sinalubong ni Jesus na nagsasabi, Mangagalak
kayo. At sila'y nagsilapit at niyakap ang kaniyang mga paa, at
siya'y sinamba. 10Nang magkagayo'y sinabi sa kanila
ni Jesus, Huwag kayong mangatakot: magsiyaon kayo at sabihin
ninyo sa aking mga kapatid na magsiparoon sa Galilea, at doo'y
makikita nila ako. 11Samantala ngang sila'y
nagsisiparoon, narito, ang ilan sa mga bantay ay nagsiparoon sa
bayan, at ibinalita sa mga pangulong saserdote ang lahat ng mga
bagay na nangyari. 12At nang sila'y mangakipagkatipon
na sa matatanda, at makapagsanggunian na, ay nangagbigay sila ng
maraming salapi sa mga kawal, 13Na nangagsasabi,
Sabihin ninyo, Nagsiparito nang gabi ang kaniyang mga alagad, at
siya'y kanilang ninakaw samantalang kami'y nangatutulog. 14At
kung ito'y dumating sa tainga ng gobernador, ay siya'y aming
hihikayatin, at kayo'y aming ilalagay sa panatag. 15Kaya't
kinuha nila ang salapi, at kanilang ginawa alinsunod sa
pagkaturo sa kanila: at ang pananalitang ito ay kumalat sa gitna
ng mga Judio, at nananatili hanggang sa mga araw na ito. 16Datapuwa't
nagsiparoon ang labingisang alagad sa Galilea, sa bundok na sa
kanila'y itinuro ni Jesus. 17At nang siya'y kanilang
makita, ay kanilang sinamba siya; datapuwa't ang ilan ay
nangagalinlangan. 18At lumapit si Jesus sa kanila at
sila'y kaniyang kinausap, na sinasabi, Ang lahat ng kapamahalaan
sa langit at sa ibabaw ng lupa ay naibigay na sa akin. 19Dahil
dito magsiyaon nga kayo, at gawin ninyong mga alagad ang lahat
ng mga bansa, na sila'y inyong bautismuhan sa pangalan ng Ama at
ng Anak at ng Espiritu Santo: 20Na ituro ninyo sa
kanila na kanilang ganapin ang lahat ng mga bagay na iniutos ko
sa inyo: at narito, ako'y sumasa inyong palagi, hanggang sa
katapusan ng sanglibutan."
Layunin ng Kabanata 28
28:1 mababasa:
Nang magtatapos ang araw ng Sabbath, nang bukang-liwayway na ang
Unang Araw ng sanglinggo, ...... Iyan ay nangangahulugan na sa
katapusan ng araw ng Sabbath patungo sa dilim kung kailan
magsisimula ang unang araw ng linggo. Sa Greek-English
Interlinear ay mababasa:
But late of the
Sabbath[Sabbattoon] at the drawing on towards one of the
Sabbaths = the first day of the week.
Ang Muling Pagkabuhay: vv. 1-10
Para sa vv. 1-8 tingnan
ang Marcos 16:1-8; Lucas 24:1-10 at Juan 20:1-10. v. 4 Ang mga
bantay 27:62-66
v. 7 26:32; 28:16; Jn. 21:1-23; 1Cor. 15:3-4, 12, 20;
v. 8 ihambing Luc. 24:9; 22-23 v. 9 Jn. 20:14-18. Ang
pagkakasunod-sunod ng mga kaganapan ay malinaw na inilatag sa
babasahing Oras ng Pagpapako sa Krus at Pagkabuhay na Mag-uli
(No. 159). Si
Cristo ay muling nabuhay sa pagtatapos ng Araw ng Sabbath noong
8 Abril 30 CE, sa Pista ng Tinapay na Walang Lebadura alinsunod
sa
Tanda ni Jonah... (No. 013) na nagpalipas ng tatlong araw at gabi sa tiyan
ng lupa. Naghintay si Cristo ng magdamag, sa libingan, hanggang
9AM 9 Abril 30 CE, kung saan umakyat siya sa langit sa Trono ng
Diyos bilang ang
Handog ng Inalog na Bigkis (106B) kung saan siya ay tinanggap (cf. Apoc. Kab. 4 &
5) at naging kwalipikadong mamuno at magbukas ng mga selyo ng
Apocalipsis (cf. F066i). Ang Inalog na Bigkis ay ang una sa mga ani, ibig
sabihin ay ang pag-aani ng sebada na may unang berdeng mga uhay.
Ito ay kumakatawan sa Cristo. Ang susunod na pag-aani ay ang
pag-aani ng trigo, noong Pentecostes, na kumakatawan sa mga
hinirang ng
Unang
Pagkabuhay na Mag-uli (No. 143A). Ang ikatlong pag-aani ay ang pangkalahatang
pag-aani para sa mga Tabernakulo na kumakatawan sa sangkatauhan
sa
Ikalawang
Pagkabuhay na Mag-uli (No. 143B)
Ang Ulat ng Bantay: vv. 11-15
v. 11
27:62-66 v. 15 Araw na ito ay
tumutukoy sa panahon kung kailan isinulat ang ebanghelyo. Ito ay
isinulat bago ang pagbagsak ng Templo sa ilalim ng Tanda ni
Jonas noong 70 CE at ang pagsasara ng Templo sa Heliopolis,
Ehipto bago ang Abib 71 CE sa pamamagitan ng utos ni Vespasian.
Ang Dakilang Atas: vv. 16-20
v. 17
1Cor. 15:5-6; Si Jn. 21:1-23; Luc. 24:11
v. 18 11:27; Luc. 10:22; Fil. 2:9; Ef. 1:20-22; Lahat
ng Kapamahalaan ihambing Daniel 7:14
(F027vii)
v. 19 Lahat ng mga Bansa kaibahan sa 10:5; at
ihambing sa Mar. 16:15; Luc. 24:47; Gawa 1:8; Tradisyonal na
tinatanggap na ang sa ngalan ng ay nangangahulugan ng
sa pagmamay-ari at proteksyon ng. (Awit 124:8).
v. 20 Ako’y sumasa inyo 18:20; Gawa 18:10.
Mula sa Pagbabalik ni Cristo sa
gabi ng Unang Araw ng Linggo sa Inalog na Bigkis ay sinimulan ni
Cristo na turuan ang mga Banal at ang Nahulog na Hukbo at
nagpakita sa mga hinirang sa loob ng apatnapung araw na
nagbibigay sa kanila ng tagubilin sa kung ano ang hinihiling
niya sa kanila (tingnan ang
Apatnapung
Araw pagkatapos ng Pagkabuhay na Mag-uli ni Cristo (No. 159A)).
Pagkatapos ay nagbigay si Cristo ng mga tagubilin sa mga Banal
na maghintay sa Jerusalem para sa Pentecostes upang matanggap
ang Banal na Espiritu (No. 117). (cf.
Ang Bilang ng Omer hanggang Pentecostes (No.
173).
Buod
Karamihan sa mga hula sa
Bibliya ay humantong sa puntong ito. Nakita natin ang pag-unlad
sa Bahagi V at nakita natin dito ang kasukdulan ng mga propesiya
tungkol sa kamatayan ng Mesiyas at sa kanyang paghaharap sa
harap ng Trono ng Diyos at sa kanyang pagbabalik upang magbigay
ng tagubilin sa mga kapatid. Taliwas sa mga turo ng mga Misteryo
at Kulto ng Araw si Cristo ay hindi nagtatag ng sistema ng
Linggo at hindi rin nagtatag ng sistema ng Mahal na Araw na may
Biyernes na Pagpapako sa Krus at Linggo ng Pagkabuhay na
Mag-uli. Siya ay nabubuhay sa loob ng istruktura ng Kautusan ng
Diyos at siya at ang iglesia ay walang itinuro na magpapahiwatig
na ang
Kautusan ng Diyos (L1) ay tinanggal o kahit man na pinaliit sa anumang
paraan. Sinunod nila at iningatan ang Kalendaryo ng Diyos sa
buong pag-iral ng mga Iglesia ng Diyos sa planetang ito sa
kabila ng matinding pag-uusig mula sa mga Misteryo at Kulto ng
Araw at sa sistema ng pagsamba kay Baal. Mangyaring tingnan
Pangkalahatang Pamamahagi ng mga Iglesya ng Diyos na
Nang-iingat ng Sabbath (No. 122); Tungkulin ng Ikaapat na Utos
sa mga Iglesya ng Diyos na nag-iingat ng Sabbath (No. 170);
Timeline ng mga Iglesia ng Diyos (Mga Gawa F044vii); Ang
Komisyon ng Iglesia (No. 171)
Bullinger’s Notes on Matthew
Chapters 25-28 (for KJV)
Chapter 25
Verse 1
Then = At
that point in a then future time. The Structure (p. 1366) shows
that this parable formed the closing part of the Lord"s teaching
on the Mount of Olives (see Matthew 24:1, Matthew 24:3); and was designed to illustrate and enforce His
teaching as to watchfulness, in view of the then
immediate parousia, conditional on the repentance of that
generation in response to the ministry of Peter and the Twelve,
beginning at Pentecost, proclaimed and formulated in Gawa 3:19-26. See the Structure (p. 1366). The
Parable has nothing to do with the Church to-day as
to interpretation, though there is the same
solemn application as to watchfulness.
shall =
will.
the kingdom
of heaven. See App-114.
heaven = the
heavens. Compare Matthew 6:9, Matthew 6:10.
lamps =
torches. See App-130.
to meet =
for the meeting (of two parties from opposite directions): i.e.
the meeting and returning with. Greek. apanantesis. Occurs only
here, Matthew 25:6. Gawa 28:15, and 1 Thessalonians 4:17. But all the texts read hupanteeis, as
in John 12:13.
Verse 2
wise =
prudent.
Verse 3
no. Greek. ou. App-105.
with. Greek. meta. App-104.
Verse 4
vessels. Containing oil, to pour on the torches.
Greek. angeion. Occ only here, and Matthew 13:48.
Verse 5
slumbered =
became drowsy. Greek. nustazo. Occurs only here and 2 Peter 2:3.
slept = went
to sleep (and continued asleep). Greek. katheudo.
Verse 6
there was a
cry made = there arose a cry.
Behold. Figure of speech Asterismos.
Verse 7
those =
those former ones.
Verse 8
are gone
out = are going out.
Verse 9
Not so. Or,
supply the Ellipsis thus: "[we must refuse] lest there be not
enough", &c.
not. Greek. ou. App-105. But all the texts read "ou me".
App-105.
Verse 10
went: were
on their way.
marriage =
marriage, or wedding feast; as in Matthew 22:2, Matthew 22:3, Matthew 22:4.
Verse 11
came also
the other virgins = "came the other virgins also".
lord,
lord. Figure of speech Epizeuxis, App-6, for emph., denoting
urgency.
Verse 12
Verily. See
note on Matthew 5:18.
I know you
not. Greek. oida.
Verse 13
Watch. This
is the great lesson of the parable.
neither =
not. Greek. ou, as in Matthew 25:6.
wherein = in
(Greek. en. App-104.) which.
the Son of
man. See App-98.
Verse 14
the kingdom
of heaven. Or, supply the Ellipsis from Matthew 25:13, "[the coming of the Son of man]".
travelling,
&c. See note on "went", &c, Matthew 21:33.
Verse 15
talents. Greek. talanton. Occurs only here, and in Matthew 18:24. See App-51. Hence the word comes to be used now of
any gift entrusted to one for use.
every man =
each one.
according
to. Greek. kata. App-104.
his several
ability = his own peculiar capacity.
took his
journey. Same as "travelling" in Matthew 25:14.
Verse 16
traded
with = trafficked or wrought in (Greek. en. App-104.) The
virgins wait: the servants work.
made
them. Put by Figure of speech Metonymy (of Cause), App-6,
for "gained".
Verse 17
he = he
also.
Verse 18
went = went
off.
earth =
ground. Greek. ge. App-129.
Verse 19
After. Greek. meta. App-104.
reckoneth =
compareth accounts. Greek. sunairo. Occurs only here, and in Matthew 18:23, Matthew 18:24.
Verse 20
beside =
upon. Greek. epi.
Verse 21
make = set.
enter.
joy. He enters into joy, and joy enters into him.
the joy =
the [place of] joy.
Verse 24
Then he = He
also.
had
received. Note the change from the Aorist to the Perf. He had
received it, and it remained with. him.
I knew
thee = I got to know thee. Greek. ginosko. App-132. Not the same
as verses: Matthew 25:12, Matthew 25:13, Matthew 25:26.
hast not
sown = didst not sow.
hast not
strawed = didst not scatter.
Verse 25
lo,
there. Figure of speech Asterismos. App-6.
that is
thine = thine own.
Verse 26
wicked. Greek. poneros. App-128.
thou
knewest. Greek. oida. App-132.
Verse 27
exchangers =
bankers. So called from the tables or counters at which they
sat. Greek. trapezites. Occurs only here.
usury =
interest. Reference to Pentateuch (Deuteronomy 23:19, Deuteronomy 23:20). Compare Psalms 15:5. Hebrews were forbidden to take it from Hebrews,
but allowed to take it from foreigners.
Verse 28
from = away
from. Greek. apo. App-104.
Verse 29
not. Greek. me. App-105. Not the same word as in verses: Matthew 25:9, Matthew 25:12, Matthew 25:24, Matthew 9:26, Matthew 9:43, Matthew 9:44, Matthew 9:45.
Verse 30
outer = the
outer. Greek. exoteros. Occurs only in Matthew (here, Matthew 8:12, and Matthew 22:13).
weeping and
gnashing. See note on Matthew 8:12.
Verse 31
When the Son
of man. See the Structure (p. 1366).
shall come =
shall have come.
the
throne., Luke 1:32. Compare Psalms 47:8. Jeremiah 3:17; Jeremiah 14:21. Zephaniah 3:8.
Verse 32
shall be
gathered all nations. There is no resurrection here. Therefore
no reference to Apoc 20. The gathering is to be on earth (Isaiah 34:1, Isaiah 34:2. Joel 3:1, Joel 3:2, Joel 3:11, Joel 3:12). There are three classes, not two. The test is not
even "works", but the treatment of the "brethren" by the other
two. No believer, i.e. those who "received the word" (Gawa 2:41. 1 Thessalonians 2:13): for these were (and will yet
he)"taken out of all nations", Gawa 15:14, Israel not gathered here, because "not
reckoned among the nations" (Numbers 23:9). The Church of the Mystery (Eph 3) not here,
because the reward here is "from the foundation (App-146) of the
world" (Matthew 25:34); while the Church was chosen "before" that (Matthew 1:4). The "throne" is that of David (Luke 1:32).
all
nations = all the nations.
them. Refers
to individuals, because it is Masc, while "nations" are Neuter,
and therefore are regarded collectively
goats. Greek. eriphion. Occ only here.
Verse 34
Father. App-98.
the
foundation, &c See App-146.
Verse 35
an hungred =
hungry.
Verse 36
Naked =
Scantily clothed. Figure of speech Synecdoche (of the Whole),
App-6.
Verse 37
Then shall
the righteous answer, &c. Figure of speech Dialogismos.
Verse 40
the
least. Emph. = even the least.
Verse 41
say also
unto them = say unto them also.
ye cursed =
that are abiding under a curse.
everlasting
fire = the fire, the age-abiding [fire]. See App-151.
Verse 46
everlasting Greek. aionion. App-151. In the same sense as in Hebrews 5:9 (Isaiah 45:17); Matthew 6:2; Matthew 9:12. 2 Thessalonians 1:9. (Compare Psalms 52:5; Psalms 92:7.) The eternal result must be the same as in the
next clause.
punishment. Greek. kolasis. According to Aristotle kolasis has
regard to him who suffers it, while timoria has regard to the
satisfaction of him who inflicts it. (Occurs only in Hebrews 10:29. The verb timoreo only in Gawa 22:5, and Gawa 26:11.) Kolasis occ only here, and 1 John 4:18 (the verb kolazomai only in Gawa 4:21; 2 Peter 2:9). What this kolasis is must be learnt from Matthew 25:41. Compare Matthew 3:12, and note on Luke 3:17.
Chapter 26
Verse 1
finished. Compare Matthew 7:28. Marking an epoch. As in Matthew 11:1; Matthew 13:53; Matthew 19:1. See App-156.
sayings. Plural of logos. See note on Mark 9:42.
Verse 2
Ye
know. Greek. oida. App-132.
after. Greek. meta.
after two
days, &c. See App-156.
is = takes
place, or cometh. Greek. ginomai. See note on "fulfilled", Luke 21:32.
passover. Greek. pascha, an Aramaic word.
Hebrew. pesach. App-94.
the Son of
man. See App-98.
betrayed =
delivered up. The Present Tense is the Figure of
speech Prolepsis (App-6). See note on "ye slew", Matthew 23:35.
to = for:
i.e. for the purpose of. Greek. eis. App-104.
crucified =
hung upon a stake. Greek. stauros was not two pieces of wood at
any angle. It was an upright pale or stake. Same as xulon, a
piece of timber (Gawa 5:30; Gawa 5:10, Gawa 5:39. Galatians 1:3, Galatians 1:13. 1 Peter 2:24). Even the Latin crux means a mere stake, or stave
(compare verses: Matthew 26:47, Matthew 26:55, &c.); while stauroo (here) means to drive stakes.
See App-162.
Verse 3
palace =
court, with access from the street. Should he so rendered in
verses: Matthew 26:58, Matthew 26:69. Mark 14:54, Mark 14:66; Mark 15:16. Luke 11:21; Luke 22:55. John 18:15, as it is in Apocelation
11:2. It is rendered "hall" in Mark 15:16. Luke 22:55.
Verse 4
that = to
the end that.
take =
seize.
subtilty =
guile.
Verse 5
on = during.
Greek. en. The same as "among" in the next clause.
on the feast
day = during the feast.
Verse 6
was = came
to be, as in Matthew 26:20. Greek. ginomai.
Bethany. Note this return to Bethany from Jerusalem after His
first entry in , &c., and before His triumphal entry in Mark 11:1-10. Luke 19:29-38, and John 12:12-19. See App-156.
Simon. Showing this to be a second anointing, later than that
of . See App-158.
the
leper. Figure of speech Ampliatio (App-6). So called after his
healing, as Matthew was still called "the tax-gatherer". See
note on Exodus 4:6.
Verse 7
a
woman. Unnamed. In the former anointing it was Mary. See
App-158, and note on i Samaritan Pentateuch Matthew 3:1.
box = flask.
very
precious. Greek. barutimos. Occurs only here.
on = upon.
Greek. epi.
His head. In
the former anointing, by Mary, it was His feet. See App-158.
sat =
reclined [at table].
Verse 8
His
disciples. In the former case it was Judas Iscariot. App-158.
Verse 10
understood =
got to know. Greek. ginosko. App-132. Not the same word as in
verses: Matthew 26:2, Matthew 26:70, Matthew 26:72, Matthew 26:74.
good =
excellent.
upon =
toward. Greek. eis. App-104.
Verse 11
with. Greek. meta. App-104.
not. Greek. ou App-105. Not the same as in verses: Matthew 26:26, Matthew 26:5, Matthew 26:29, Matthew 26:35; but the same as in verses: Matthew 26:24, Matthew 26:39, Matthew 26:40, Matthew 24:42, Matthew 24:53, Matthew 70:72, Matthew 70:74.
Verse 12
burial =
embalming. Compare John 19:40. Should be the same as in Mark 14:8. John 12:7. It is the Septuagint for Hebrew. hanat, in Genesis 50:2.
Verse 13
Verily. See
note on Matthew 5:18.
this
gospel = the good news.
preached =
proclaimed. App-121.
world. Greek. kosmos. App-129.
also this,
that = this also which.
Verse 14
unto. Greek. pros.
Verse 15
will ye give
. . . ? = what are ye willing to give?
will. Greek. thelo. App-102.
covenanted
with him = they placed for him [in the balance]: i.e. they
weighed to him.
thirty
pieces of silver. See App-161. These were shekels of the
Sanctuary. App-51. This was the price of an ox which had gored a
servant (Exodus 21:32). It was here destined for the purchase of
sacrifices.
Verse 17
the first
day. The eating of the Passover took place on the fourteenth of
Nisan. See Exodus 12:6, Exodus 12:8, Exodus 12:18. Leviticus 23:5. Numbers 9:3; Numbers 28:16. The fifteenth was the high sabbath, the first day
of the feast. See Numbers 28:17.
Where . . .
? This question shows that the date was the fourteenth of Nisan.
Verse 18
into. Greek. eis. App-104. as in verses: Matthew 26:30, Matthew 26:32, Matthew 26:41, Matthew 30:45, Matthew 30:52, Matthew 30:71. such a man = a certain one. Greek. deina. Occurs
only here in N.T.
Master =
Teacher. App-98. Matthew 26:3.
at thy
house = with (App-104.) thee.
Verse 19
had
appointed. Greek. suntasso. Occurs only here, and Matthew 27:10.
Verse 20
He sat
down. Thus showing us that this could not be the Passover lamb,
which must be eaten standing. See Exodus 12:11.
Verse 21
as they did
eat. This had been preceded by . It was the Passover feast, but
not the Passover lamb, which followed it. See Matthew 26:2, and App-156and App-157.
betray Me =
deliver Me up.
Verse 22
every =
each. One after the other.
Lord. App-98. A. Literally, "Not I, is it. Lord? "
Verse 23
dippeth =
dipped.
Verse 24
The Son of
man. See App-98.
s written =
hath been (or standeth) written.
of =
concerning. Greek. peri.
by = by
means of. Greek. dia. Not the same word as in Matthew 26:63.
it had been
good. Figure of speech Paroemia. App-6.
if,
&c. Assuming the condition as a fact. See App-118.
Verse 25
Master =
Rabbi. App-98. as in Matthew 26:49; not the same as in Matthew 26:18. Literally, "Not I, is it. Master? "
Thou hast
said = Thou thyself hast said [it].
Verse 26
bread = a
hard biscuit, which required to be broken.
this is =
this represents. See App-159and App-6, Figure of
speech Metaphor.
Verse 28
My blood. No
covenant could be made without shedding of blood (Exodus 24:8. Hebrews 9:20); and no remission of sins without it (Leviticus 17:11).
the new
testament = the New Covenant. This can be nothing else than that
foretold in Jeremiah 31:31. If not made then, it can never now be made, for
the Lord has no blood to shed (Luke 24:39). This is the ground of the proclamation of "them
that heard Him" (Hebrews 2:3). See Gawa 2:38, and Gawa 3:19, &c. See also App-95.
new. Greek. kainos. New as to quality and character; not fresh
made. Compare Matthew 27:60. Mark 1:27.
testament. Greek. diatheke. This is the first occurrence in the
N.T. It is an O.T. word, and must always conform to O.T. usage
and translation. It has nothing whatever to do with
the later Greek usage. The rendering "testament" comes from the
Vulgate "testamentum". See App-95. Diatheke occurs in N.T.
thirty three times, and is rendered covenant twenty times (Luke 1:72. Gawa 3:25; Gawa 7:8. Romans 9:4; Romans 11:27. Galatians 1:3, Galatians 1:15, Galatians 1:17; Galatians 4:24. Ephesians 2:12. Hebrews 8:6, Hebrews 8:8, Hebrews 8:9, Hebrews 9:10; Hebrews 9:4, Hebrews 9:4; Hebrews 10:16, Hebrews 10:29; Hebrews 12:24; Hebrews 13:20); and testament thirteen times (here, Mark 14:24. Luke 22:20. 1 Corinthians 11:25. 2 Corinthians 3:6, 2 Corinthians 3:14. Hebrews 7:22; Hebrews 9:15, Hebrews 9:15, Hebrews 9:16, Hebrews 9:17, Hebrews 9:20. Apocelation
11:19). It should be always rendered
"covenant". See notes on Hebrews 9:15-22, and App-95.
is. Used by
the Figure of speech Prolepsis. App-6.
for the
remission of sins. See Gawa 2:38; Gawa 3:19.
Verse 29
not = by no
means. Greek. ou me. App-105. This might have been soon
verified, had the nation repented at the proclamation of Peter
(). But now it is postponed.
this fruit
of the vine. Figure of speech Periphrasis. App-6.
Father"s. App-98and App-112.
Verse 30
hymn =
Psalm. Probably the second part of "the great Hallel" (or
Hallelujah), Psalms 115, 116, 117, 118.
they went
out. Another proof that this was not the Passover lamb. Compare Exodus 12:22. See note on Matthew 26:20.
Verse 31
be
offended = stumble.
because of =
in. Greek. en.
this night =
in or during (Greek. en. App-104.) this very night.
it is
written = it standeth written.
I will
smite, &c. Reference to Zechariah 13:7. See App-107 and App-117. .
Verse 32
I will go
before you. Compare John 10:4.
Galilee. App-169.
Verse 33
Peter = But
Peter.
Though. Greek. Even if. Same condition implied as in verses: Matthew 26:24, Matthew 26:39, Matthew 26:42.
Verse 34
That. Greek. hoti. Separating what was said from the time when
it was said. See note on Luke 23:43.
before. See
note on Matthew 1:18.
the = a:
i.e. one of other cooks.
Shalt =
wilt.
thrice: i.e.
three denials and a cock-crow; then three more and a second
cock-crow; not three cock-crows. This prophecy was uttered three
times: (1) John 13:38, relating to fact, not to time; (2) Luke 22:34, in the supper room; (3) and last, Matthew 26:34 (Mark 14:30), on the Mount of Olives. See App-156and App-160.
Verse 35
Though I
should die = Even if (as in Matthew 26:24) it be necessary for me to die.
with =
together with. Greek. sun. App-104.
also said .
. . disciples = said . . . disciples also.
Verse 36
Then cometh,
&c. The Structure (p. 1305) shows the correspondence between the
Temptation in the Wilderness () and the Agony in the Garden (Matthew 26:36-46). That both were an assault of Satan is shown in Luke 22:53, John 14:30; and by the fact that in each case angelic
ministration was given. Compare Matthew 4:11 with Luke 22:43.
place. Not
the usual word, or the same as in Matthew 26:52, but Greek. chorion = field, or farmstead; used
as "place" is in Eng. of a separated spot, in contrast with the
town. Compare its ten occurrences (here, Mark 14:32. John 4:5. Gawa 1:18, Gawa 1:19, Gawa 1:19; Gawa 4:34; Gawa 5:3, Gawa 5:8; Gawa 28:7).
Gethsemane. An Aramaic word. See App-94.
pray. Greek. proseuchomai. App-134.:2. As in verses: Matthew 26:39, Matthew 26:41, Matthew 26:42, Matthew 39:44. Not the same as in Matthew 26:53.
Verse 37
Peter,
&c.: i.e. Peter, James, and John.
Zebedee. See
note on Matthew 4:21.
sorrowful
and very heavy = full of anguish and distress. Greek. ademoneo =
very heavy: only here, Mark 14:33, and Philippians 1:2, Philippians 1:26.
Verse 38
soul. Greek. psuche. See App-110.
exceeding
sorrowful = crushed with anguish. So the Septuagint Psalms 42:5, Psalms 42:11; Psalms 43:5.
Verse 39
will = am
willing. See App-102.
Verse 40
asleep. Intentionally. App-171.
Verse 41
that = to
the end that.
spirit. Greek. pneuma. App-101.
willing =
ready.
Verse 42
Thy will be
done. The very words of Matthew 6:10.
Verse 45
now =
afterward. Not "now", for see Matthew 26:46. If taken as meaning "henceforth" it must be a
question, as in Luke 22:46.
the hour is
at hand. See note on John 7:6.
the Son of
man. See App-98.
Verse 46
going. To
meet Judas; not to attempt flight.
Verse 47
lo. Figure
of speech Asterismos. App-6.
one of the
twelve. So in all three Gospels. Had probably become almost an
appellative by the time the Gospels were written (as "he that
betrayed Him "had).
multitude =
crowd.
staves =
clubs. As in Matthew 26:55 and Mark 14:43, Mark 14:48. Luke 22:52. Not "staves", which is plural of rabdos = a staff
for waLucing, as in Matthew 10:10. Mark 6:8. Luke 9:3 and Hebrews 11:21.
Verse 48
gave = had
given.
hold Him
fast = seize Him.
Verse 49
Hail =
Greek. Chaire. An Aramaic salutation, like the Greek "Peace".
Occ only here; Matthew 27:29; Matthew 28:9; Mark 15:18. Luke 1:28. John 19:3. 2 John 1:10-11.
kissed Him =
ostentatiously embraced Him.
Verse 50
Friend =
Comrade. Greek. hetairos. Occurs only in Matthew (here; Matthew 11:16; Matthew 20:13; Matthew 22:12).
wherefore,
&c. This is not a question, but an elliptical expression: "[Do
that] for which thou art here", or "Carry out thy purpose".
took =
seized.
Verse 51
sword. See Luke 22:36.
a servant =
the bondservant; marking a special body-servant of the high
priest, by name "Malchus" (John 18:10).
his ear =
the lobe of his ear.
Verse 52
place: i.e.
its sheath. Greek. topos. Not the same word as in Matthew 26:36.
take the
sword, &c.: i.e. on their own responsibility (Romans 13:4).
shall
perish. Compare Genesis 9:6. with = by. Greek. en.
Verse 53
cannot = am
not able.
now = even
now. T Tr. WH R read this after "give Me".
pray = call
upon. Greek. parakaleo. App-134.
presently =
instantly.
give = send,
or furnish.
twelve
legions: i.e. for Himself and the eleven apostles.
legions. A
legion consisted of 6,000 (6,000 x 12 = 72,000). Compare 2 Kings 6:17.
Verse 54
be = come to
pass.
Verse 55
a thief = a
robber. As in Matthew 27:38, Matthew 27:44. (Not "thief", as in Matthew 6:19, Matthew 6:20; Matthew 24:43; or "malefactor", as in Luke 23:39-43.)
I sat = I
used to sit; or, was accustomed to sit. Imperf. Tense.
laid no hold
on Me = ye did not (Greek. ou. App-105) seize me.
Verse 56
was done =
is come to pass.
Verse 57
laid hold
on = seized.
were
assembled = had gathered together.
afar off =
from afar.
unto = even
to.
in = within
[the court].
servants =
officers.
council =
Sanhedrin.
sought =
were seeking.
false
witness. Greek. pseudomarturia. Occurs only in Matthew, here,
and Matthew 15:19.
against. Greek. kata. Not the same word as in Matthew 26:55.
to put = so
that they might put, &c.
none = not
[any]. Greek. ou. App-105.
yet found
they none. All the texts omit these words; but Scrivener thinks
on insufficient authority.
At the
last = But at last.
two. Compare Deuteronomy 19:15.
I am able to
destroy. This was "false". He said "Destroy ye". The false
witnesses helped to fulfill it.
Temple. Greek. naos, the shrine. See note on Matthew 23:16.
in. Greek. dia. Perhaps better "within". See Mark 2:1. Gawa 24:17. Galatians 1:2, Galatians 1:1.
held =
continued holding.
I adjure
Thee = I put Thee on Thine oath. Greek. exor-kizo. Occurs only
here.
whether =
if, &c. Throwing no doubt on the assumption: as in verses: Matthew 26:24, Matthew 26:39, Matthew 26:42.
the Christ =
Messiah. App-98. .
the Son of
God. See App-98.
Thou hast
said = Thou thyself hast said [it].
nevertheless = moreover, or however.
Hereafter,
or Later on.
shall ye
see. See App-133.
the Son of
man. As in verses: Matthew 26:2, Matthew 26:24, Matthew 26:45. This is the last occurrence in Matthew. Quoted
from Psalms 110:1. Daniel 7:13.
on. Greek. ek. (Not the same word as in Matthew 26:18.) "On" here is not the same as in verses: Matthew 26:5, Matthew 26:7, Matthew 26:12, Matthew 5:39, Matthew 5:50.
power. See
note on Matthew 7:2.
in = upon.
Greek. epi.
heaven = the
heavens. See note on Matthew 6:9, Matthew 6:10.
clothes =
robe.
guilty =
deserving or subject to; "guilty" is obsolete in this sense
Greek. enochos, as in Mark 14:64. 1 Corinthians 11:27. James 2:10.
in = on to.
Greek. eis.
buffeted =
cuffed, or slapped.
smote . . .
hands. One word in the Greek Not necessarily implying "rods".
See Matthew 5:39. Mark 14:65. John 18:22; John 19:3. Compare Isaiah 50:6 (Septuagint) and Hosea 5:1; Hosea 11:4 (Symmachus). Greek. rapizo. Occurs only in Matthew,
here and Matthew 5:39.
Prophesy =
Divine. Refers to the past, not to the future.
Now Peter,
&c. See App-160on Peter"s denials.
sat = was
sitting.
a
damsel. Greek. one damsel. Because another is to be mentioned (Matthew 26:71).
denied. See
App-160.
gone out. To
avoid further questioning.
another. Another [maid]; feminine. See App-124.
This fellow
was also = This [man] also was.
the man. Not
even His name.
curse: i.e.
to call down curses on himself if what he said were not true.
Greek. katanathematizo. Occurs only here. See App-160.
the = a. No
Art. See note on Matthew 26:34 and App-160.
word =
saying. Greek. rhema. See note on Mark 9:32.
which = Who.
said = had
said.
Chapter 27
Verse 1
against. Greek. kata. App-104.
Jesus. App-98.
to put Him,
&c. = so that they might put Him, &c.
Verse 3
which had
betrayed Him = that delivered Him up.
repented
himself. Greek. matamelomai. App-111.
the thirty
pieces, &c. Compare Matthew 26:15.
Verse 4
sinned. App-128. Literally "I sinned".
the
innocent. (No Art.) The innocence of the Lord affirmed by six
witnesses, three in Matthew and three in Luke :1. Judas (Matthew 27:4);
2. Pilate (Matthew 27:24);
3. Pilate"s
wife (Matthew 27:19);
4. Herod (Luke 23:15);
5. the
malefactor (Luke 23:41);
6. the Roman
centurion (Luke 23:47).
innocent. Greek. athoos. Occurs only here, and Matthew 27:24.
blood. Put
by Figure of speech Synecdoche (of the Part), App-6, for the
whole person, with a latent reference to Matthew 27:6. Compare verses: Matthew 24:25. Psalms 94:21. Proverbs 1:11.
What . . .
&c. Ignoring both the Lord"s innocence and Judas"s guilt. see
thou to that = thou wilt see [to it]. see. App-133.
Verse 5
in. Greek. en. App-104. But all the texts read eis = into (vi)
the Sanctuary, over the barrier into the Sanctuary.
Temple = the
Sanctuary. Greek. naos. See note on Matthew 23:16.
hanged
himself. Greek. apagchomai. Occurs only here. Gawa 1:18 describes what took place, in
consequence, afterward. He must have been hanging before he
could "fall forward". See note there. Greek. apagcho. Occurs
only here (Matthew 27:5) in N.T. Septuagint for hanak. 2 Samuel 17:23, only of Ahithophel, the type of Judas (Psalms 55:14, Psalms 55:15). See note on Gawa 1:18.
Verse 6
because =
since.
Verse 7
bought =
purchased with money in the market. In Gawa 1:18, the word is not agorazo, as here,
but ktaomai = acquired as a possession by purchase. Gawa 1:18 refers to quite another transaction.
See App-161. There is no "discrepancy" except that which is
created by inattention to the Greek words used.
with = out
of. Greek. ek. App-104.
field. Greek. agros, not chorion = a small holding, as in Gawa 1:18.
to bury
strangers in = for (Greek. eis. App-104.) a burying ground
(Greek. taphe. Occurs only here) for foreigners.
Verse 9
spoken. Not "written", either by Jeremiah or Zechariah, but
"spoken" by Jeremiah. Greek. to rhethen, not ho gegraptai. See
App-161.
by = by
means of, or by [the mouth of]. Greek. dia. App-104. Matthew 27:1.
Jeremy =
Jeremiah. of = from. Greek. apo. App-104.
children =
sons. App-108.
Verse 10
as =
according to what. Greek. katha. Occurs only here.
appointed. Greek. suntasso. Occurs only in Matthew (here and Matthew 26:19).
Verse 11
Thou
sayest = Thou thy self sayest [it]. A Hebraism.
Verse 12
of = by.
Greek. hupo. App-104. Not the same as in verses: Matthew 27:9, Matthew 27:21.
nothing. Note the occasions of the Lord"s silence and speech.
Verse 14
never = not
one.
word. Greek. rhema. See note on Mark 9:32.
Verse 15
people =
crowd.
would. Greek. thelo. App-102.
Verse 16
Barabbas. Aramaic. See App-94.
Verse 17
will =
choose. App-102.
Christ =
Messiah. App-98.
Verse 18
knew = was
aware. Greek. oida.
for = on
account of. Greek. dia.
Verse 19
on = upon.
Greek. epi. App-104. Not the same as in Matthew 25:30.
unto. Greek. pros. App-104. Not the same word as in verses: Matthew 27:27, Matthew 27:33; but same as in Matthew 27:62.
I have
suffered = I suffered.
a
dream. Greek. onar. See note on Matthew 1:20.
because
of. Greek. dia.
Verse 20
persuaded. See App-150.
multitude =
crowds.
ask = ask
for (themselves).
Verse 22
crucified. See App-162.
Verse 23
evil. Greek. kakos. App-128.
cried = kept
crying
Verse 24
Was made =
arose, or was brewing.
washed. Greek. aponipto. Occurs only here. See App-136.
innocent =
guiltless.
of = from.
Greek. apo. App-104. Same as in verses: Matthew 27:9, Matthew 27:57. Not the same as in verses: Matthew 27:12, Matthew 27:29, Matthew 27:48.
blood. Put
by Figure of speech Synecdoche (of Species), App-6, for murder,
as in Matthew 23:35. Deuteronomy 19:12. Psalms 9:12. Hosea 1:4.
Person =
[One].
see ye = ye
will see. Greek. opsomai. App-133.
Verse 25
on. Greek. epi. App-104. Not the same as verses: Matthew 27:19, Matthew 27:30.
children =
offspring. Greek. Plural of teknon. App-108.
Verse 26
scourged. Greek. phragelloo. Occurs only here, and Mark 15:15.
delivered
Him = handed Him over.
Verse 27
common
hall = Praetorium. In Mark 15:16 it is called the aule, or open courtyard (compare Matthew 26:3). In John 18:28, John 18:33; John 19:9, it is Pilate"s house, within the aule.
unto =
against. Greek. epi. App-104. Not the same as in verses: Matthew 27:19, Matthew 27:33, Matthew 27:45, Matthew 19:62.
band. Render "cohort" and omit "of soldiers". The cohort
contained about 600 men.
Verse 28
scarlet =
purple.
robe. Greek. chlamus. Occurs only here, and Matthew 27:31.
Verse 29
crown. Greek. Stephanos (used by kings and victors);
not diadema, as in Apocelation
12:3; Apocelation
13:1; Apocelation
19:12.
upon. Greek. epi. App-104.
in. Greek. epi. App-104. But all the texts read in (as in
verses: Matthew 27:27, Matthew 27:5, Matthew 27:60).
mocked
Him: as foretold by Him in , but they were only ignorantly
fulfilling His own word, as well as the Father"s purpose.
Hail.
! Compare Matthew 28:9.
Verse 30
upon = at.
Greek. eis. App-104.
smote = kept
heating.
on. Greek. eis. Same word as "upon", Matthew 27:30.
Verse 31
to = for to.
Greek. eis (with Inf.) App-104.
Verse 32
him = this
[man].
compelled. See note on Matthew 5:41.
Verse 33
unto. Greek. eis. App-104. Not the same word as in verses: Matthew 27:19, Matthew 27:27, Matthew 27:45, Matthew 19:62.
Golgotha. An
Aramaic word, from the Hebrew Gulgoleth (see App-94. Judges 9:53. 2 Kings 9:35). Nothing is said about a "green hill". But an
elevation, which we speak of as being a "head", "shoulder", or
"neck". The Latin is calvaria = a skull. Hence Eng. Calvary.
Verse 34
They gave
Him . . . drink. Note the five occasions on which this was done;
and observe the accuracy of what is said, instead of
creating "discrepancies":
1. On the
way to Golgotha (Mark 15:23 = were offering, Imperfect Tense), He did not
drink.
2. When they
arrived there (Matthew 27:33), He tasted it, but would not drink.
3. Later, by
the soldiers after He was on the cross (Luke 23:36), probably at their own meal.
4. Later
still, a proposal made by some and checked by others, but
afterward carried out (Matthew 27:48).
5. The last
about the ninth hour, in response to the Lord"s call (John 19:29).
vinegar. In
the first case, it was wine (Greek. oinon) drugged with myrrh
(see Mark 15:22, Mark 15:23). 2. In the second case, it was "vinegar (Greek. oxos) mingled
with gall" (Greek. chole) (Matthew 27:33). 3. In the third case, it was "sour wine"
(Greek. oxos), (Luke 23:36). 4. In the fourth case it was also "sour wine"
(Greek. oxoa), (Matthew 27:48, as in Matthew 27:34). 5. In the fifth case it was the same
(Greek. oxoa), (John 19:28). These then were the five occasions and the three
kinds of drink.
tasted. See
notes above. He would not. Greek. thelo.
Verse 35
ported His
garments. This fulfilled Psalms 22:18; and marks a fixed point in the series of events,
which determines the time of others.
Verse 36
watched =
were keeping.
guard
over. (Note the Imperf. Tense.)
Verse 37
set up over
His head. This is not therefore the inscription written by
Pilate and put upon the cross before it left Pilate"s presence (John 19:19); this was brought after the dividing of the
garments; and was probably the result of the discussion of John 19:21, John 19:22. See App-163.
over. Greek. epano = up over. See note "upon", Matthew 28:2.
THIS,
&c. For these capital letters see App-48.
Verse 38
Then. After
the parting of the garments. See App-163.
two
thieves = two robbers. Greek. lestia. Therefore not the
two "malefactors" (Greek. kakourgoi) of Luke 23:32, who "were led with Him to be put to death", and
came to Calvary and were crucified with Him (Luke 23:33). These two "robbers" were brought later. Note the
word "Then" (Matthew 27:38). See App-164.
with =
together with: i.e. in conjunction (not association).
Greek. sun. App-104.
one on,
&c. See App-164.
Verse 39
passed =
were passing. Another indication that it was not the Passover
day. See App-166.
Verse 40
Thou that,
&c. Perverting the Lord"s words (John 2:19). Compare Matthew 6:18.
the Son of
God. App-98.
from = off.
Greek. apo. App-104. Same as in w. 42, 45, 55, 64.
Verse 41
also the
chief priests = the chief priests also.
said = kept
saying.
Verse 42
He
saved. Note the Alternation here, in the Greek. In Eng. it is
an Introversion. j | Others k | He saved j | Himself k | He
cannot save.
others. App-124.
cannot = is
not (Greek. ou, as in Matthew 27:6) able to.
If he be,
&c. The condition is assumed. See App-118. All the texts
omit "if", and read "he is" (in irony).
Verse 43
trusted. See
App-150. Quoted from Psalms 22:8.
if He
will. The condition assumed, as in Matthew 27:42. Compare Psalms 18:19; Psalms 41:11.
Verse 44
cast . . .
teeth = kept Apociling Him. Both the robbers Apociled; but
only one of the malefactors (Luke 23:39, Luke 23:40). See App-164.
Verse 45
the sixth
hour. Noon. See App-165.
there was
darkness. No human eyes must gaze on the Lord"s last hours.
land. Greek. ge. App-109.
unto =
until. See App-165.
the ninth
hour. 3pm. See App-165.
Verse 46
about. Greek. peri. App-104. Eli, Eli, lama sabachtnani. The
English transliteration of the Greek, which is the Greek
transliteration of the Aram, "eli, "eli, lamah "azabhani. The
whole expression is Aramaic. See App-94. Words not reported in
Luke or John. Quoted from Psalms 22:1. See the notes there. Thus, with the Lord"s last
breath He gives Divine authority to the O.T. See App-117. Note
the "seven words" from the cross: (1) Luke 23:34; (2) Luke 23:43; (3) John 19:26, John 19:27; (4) Matthew 27:46; (5) John 19:28; (6) John 19:30; (7) Luke 23:46.
Verse 47
Elias. Greek
for Elijah. Mistaken by the hearers for the Hebrew (or
Aramaic) "eliy-yah.
Verse 48
vinegar. Greek. oxos. See notes on Matthew 27:34.
gave = was
offering.
Verse 49
will come =
is coming. Reference to Mai. Matthew 4:5.
Verse 50
ghost =
spirit. Greek. pneuma. See App-101.
Verse 51
behold. Figure of speech Asterismos. App-6.
the
veil. Greek. katapetasma = that which is spread out downward, or
that which hangs down. Septuagint for Hebrew. masak, (Exodus 26:37; Exodus 35:12; Exodus 40:5). Occ only here; Mark 15:38. Luke 23:45. Hebrews 6:19; Hebrews 9:3; Hebrews 10:20. Not the same word as in 1 Corinthians 11:15, or as in 2 Corinthians 3:13-16 (Exodus 34:33, &c).
in = into.
Greek. eis. Not the same word as in verses: Matthew 27:5, Matthew 27:19, Matthew 27:29, Matthew 5:40, Matthew 5:43, Matthew 5:59, Matthew 5:60.
from the
top = from above, as in Luke 1:3. See note there. Greek. anothen. First of thirteen
occurrences.
and. Note
the Figure of speech Polysyndeton in verses: .
rent = were
rent.
Verse 52
graves =
tombs.
arose = were
waked. All the texts read "were raised". Is this the
resurrection referred to in Romans 1:3? See notes there. Greek. egersis = awaking rousing
up, or arising. Occurs only here. Compare John 12:24. They thus fulfilled the Lord"s word in John 5:25.
Verse 53
out
of. Greek. ek.
after. Gr.
meta. App-104.
resurrection = arising He rose: they were raised.
the holy
city. See note on Matthew 4:5.
appeared: privately. Greek. emphanizo. See App-106.
Verse 54
saw = having
seen.
Verse 55
beholding. Greek. theoreo. App-133.
afar off =
from (Greek. apo. App-104.) afar.
which =
who: i.e. such as.
Galilee. App-169.
Verse 56
which. Denoting a class: referring to Matthew 27:55.
Zebedee"s. See note on Matthew 4:21.
Verse 57
also
himself = himself also.
was, &c. =
had been discipled to Jesus.
Verse 58
He = This
[man]. The Lord was thus buried by two secret disciples. See John 19:38, John 19:39. Compare Mark 15:42, Mark 15:43. Luke 23:50-53.
delivered =
given up. Compare .
Verse 60
laid it. See
note on Isaiah 53:9.
new =
Greek. kainos. See note on Matthew 9:17; Matthew 26:28, Matthew 26:29. Here = not newly hewn, but fresh; i.e. unused and
as yet undefiled by any dead body.
tomb =
monument. Greek. mnemeion.
sepulchre =
tomb, as above. Not the same word as in Matthew 27:61.
departed. When Joseph rolled the stone against the door he
departed; when the angel rolled it away, he "sat upon it" (Matthew 28:2).
Verse 61
Mary . . .
Mary. See App-100.
sepulchre. Greek. taphos = burying-place. Not the same -word as
in Matthew 27:60.
that
followed. This was the "high Sabbath" of John 19:42, not the weekly Sabbath of Matthew 28:1. See App-156.
the day of
the preparation. See App-156 and App-166.
Verse 63
Sir. See
App-98.
remember =
[have been] reminded.
deceiver =
impostor.
After three
days. They had heard the Lord say this in Matthew 12:39, Matthew 12:40. This is how they understood the "three days and
three nights". See App-144 and App-166,; compare "after" in Matthew 27:53.
Verse 64
made sure =
secured.
the third
day. See App-148.
the
dead. See App-139.
error =
deception.
the
first. They do not say what the first was. It may be the
crucifixion itself.
Verse 65
Ye have. Or,
Ye may have.
a watch = a
guard: the word being a transliteration of the
Latin custodia, consisting of four soldiers (Gawa 12:4). See note there.
Greek. koustodia. Occurs only in Matthew (here, and in Matthew 28:11).
can = know
[how]. Greek. oida. App-132.
Verse 66
and setting
a watch = with (Greek. meta, as in verses: Matthew 27:34, Matthew 27:41, Matthew 27:54. Not as in verses: Matthew 27:7, Matthew 27:38) the watch: i.e. in the presence of the watch,
leaving them to keep guard.
Chapter 28
Verse 1
In, &c. For
the sequence of events connected with the resurrection see
App-166.
In.Greek. en. App-104.
end of =
late on, &c.
the
sabbath. The weekly sabbath. The seventh day; not the high
sabbath of Matthew 28:62 or John 19:42, because that was the first day of the feast
(following the "preparation day"). See App-156.
toward. Greek. eis. App-104.
Mary . . .
the other Mary. See App-100.
to see = to
gaze upon. Greek. theoreo. App-133. Not the same as in verses: Matthew 6:7, Matthew 6:10, Matthew 6:17.
sepulchre. Greek. taphos. As in Matthew 27:61, Matthew 27:64, Matthew 27:66. Not the same as in "tomb" (Matthew 27:60).
Verse 2
behold. Figure of speech Asterismos. App-6.
was =
happened.
the LORD =
Jehovah (App-4). See App-98.
from = out
of. Greek. ek.
heaven. Singular. See note on Matthew 6:9, Matthew 6:10.
rolled
back = had rolled back.
from = away
from. Greek. apo. Compare Matthew 27:37.
sat upon
it. See note on Matthew 27:60. Sat that it might he known by what power it was
rolled back.
Verse 3
countenance = general appearance. Greek. idea. Occurs only here.
like
lightning: in effulgence.
Verse 4
for = from.
Greek. apo.
dead
men. See App-139.
Verse 5
I
know. Greek. oida. See App-132.
Verse 6
as =
according as.
see. Greek. eidon. App-133.
lay = was
(lately) lying.
Verse 7
the
dead. See App-139. (Plural)
into = unto.
Greek. eis.
Galilee. App-169.
see. Greek. opsomai. App-133.
Verse 9
went = were
going.
met =
confronted. As from an opposite direction, Compare the noun (Matthew 25:1, Matthew 25:6. Gawa 28:15. 1 Thessalonians 4:17).
held Him by
the feet = seized Him by the feet.
worshipped =
prostrated themselves before. See App-137.
Verse 11
the
watch. See note on Matthew 27:68, Matthew 27:66.
shewed =
told. See verses: Matthew 28:8, Matthew 28:9, Matthew 28:10.
were done =
had come to pass.
Verse 12
large =
sufficient: i.e. to bribe them with.
Verse 13
Saying, Say
ye = Telling them to say.
Verse 14
if this
come, &c. = Should this come, &c. A condition of uncertainty.
App-118.
persuade =
satisfy: i.e.
bribe. Compare Galatians 1:1, Galatians 1:10. See App-150.
secure you =
free you from care: i.e. make you safe, or screen you. Compare 1 Corinthians 7:32.
Verse 15
saying =
story. Greek. logos. See note on Mark 9:32.
is = has
been.
Verse 16
a = the.
Verse 17
doubted =
hesitated. Greek. distazo. Occurs only in Matthew (here and in Matthew 14:31). The Greek aorist may he so rendered, especially
in a parenthesis; and is so rendered in Matthew 16:5. Luke 8:29. John 18:24, it should be in Matthew 26:48 and in Luke 22:44 also.
Verse 18
came =
approached (as in Matthew 28:9).
spake . . .
Saying. "Spake" referring to the act, and "saying" referring to
the substance.
power =
authority. Greek. exousia. App-172.
is given =
has (just, or lately) been given.
heaven. Singular. See note on Matthew 6:9, Matthew 6:10.
in = upon.
Greek. epi.
Verse 19
Go ye,
&c. See App-167.
teach =
disciple. Not the same word as in Matthew 28:20.
nations =
the nations.
baptizing .
. . in. See App-115Tr. and WI m. read "having baptized".
in = into.
Denoting object and purpose. Compare Matthew 3:11. Gawa 2:38.
the
name. Singular. Not "names". This is the final definition of
"the Name" of the One true God.
Father. App-98.
the Holy
Ghost = the Holy Spirit. Greek. pneuma. See App-101.
Verse 20
always = all
the days.
unto =
until.
the end of
the world = the completion, or consummation, of the age: i.e.
that then current dispensation, when this apostolic commission
might have ended. See App-129., and note on Matthew 13:39. But as Israel did not then repent (Gawa 3:19-26; Gawa
28:25-28), hence all is postponed till Matthew 24:14 shall be taken up and fulfilled, "then shall the
end (telos) of the sunteleia come". This
particular commission was therefore postponed. See App-167.
world = age.
Greek. aion. App-129.