Christian Churches of God

No. F040iv

                                         

 

 

                

 

Komentaryo sa Mateo Bahagi 4

(Edition 2.0 20220411-20220607)

 

 

Komentaryo sa mga Kabanata 15-19.

                                             

 

 

Christian Churches of God

PO Box 369,  WODEN  ACT 2606,  AUSTRALIA

 

E-mail: secretary@ccg.org

 

(Copyright © 2022 Wade Cox)

(Tr. 2022)

 

This paper may be freely copied and distributed provided it is copied in total with no alterations or deletions. The publisher’s name and address and the copyright notice must be included.  No charge may be levied on recipients of distributed copies.  Brief quotations may be embodied in critical articles and reviews without breaching copyright.

 

This paper is available from the World Wide Web page:
http://logon.org and http://ccg.org

 


 Komentaryo sa Mateo Part 4 [F040iv]

 


Mateo Kabanata 15-19 (RSV)

 

Kabanata 15

1Nang magkagayo'y nagsilapit kay Jesus na mula sa Jerusalem ang mga Fariseo at ang mga eskriba, na nagsisipagsabi, 2Bakit ang iyong mga alagad ay nagsisilabag sa sali't-saling sabi ng matatanda? sapagka't hindi sila nangaghuhugas ng kanilang mga kamay pagka nagsisikain sila ng tinapay. 3At siya'y sumagot at sinabi sa kanila, Bakit naman kayo'y nagsisilabag sa utos ng Dios dahil sa inyong sali't-saling sabi? 4Sapagka't sinabi ng Dios, Igalang mo ang iyong ama at ang iyong ina: at, Ang manungayaw sa ama at sa ina, ay mamatay siyang walang pagsala. 5Datapuwa't sinasabi ninyo, Sinomang magsabi sa kaniyang ama o sa kaniyang ina, Yaong mangyayaring pakinabangan mo sa akin ay hain ko na sa Dios: 6Ay hindi niya igagalang ang kaniyang ama. At niwalan ninyong kabuluhan ang salita ng Dios dahil sa inyong sali't-saling sabi. 7Kayong mga mapagpaimbabaw, mabuti ang pagkahula sa inyo ni Isaias, na nagsasabi, 8Ang bayang ito'y iginagalang ako ng kanilang mga labi; Datapuwa't ang kanilang puso ay malayo sa akin. 9Datapuwa't walang kabuluhan ang pagsamba nila sa akin, Na nagtuturo ng kanilang pinakaaral ang mga utos ng mga tao. 10At pinalapit niya sa kaniya ang karamihan, at sa kanila'y sinabi, Pakinggan ninyo, at unawain. 11Hindi ang pumapasok sa bibig ang siyang nakakahawa sa tao; kundi ang lumalabas sa bibig, ito ang nakakahawa sa tao. 12Nang magkagayo'y nagsilapit ang mga alagad, at sa kaniya'y sinabi, Nalalaman mo bagang nangagdamdam ang mga Fariseo, pagkarinig nila ng pananalitang ito? 13Datapuwa't sumagot siya at sinabi, Ang bawa't halamang hindi itinanim ng aking Ama na nasa kalangitan, ay bubunutin. 14Pabayaan ninyo sila: sila'y mga bulag na tagaakay. At kung ang bulag ay umakay sa bulag, ay kapuwa sila mangahuhulog sa hukay. 15At sumagot si Pedro, at sinabi sa kaniya, Ipaliwanag mo sa amin ang talinghaga. 16At sinabi niya, Kayo baga nama'y wala pa ring pagiisip? 17Hindi pa baga ninyo nalalaman, na ang anomang pumapasok sa bibig ay tumutuloy sa tiyan, at inilalabas sa daanan ng dumi? 18Datapuwa't ang mga bagay na lumalabas sa bibig ay sa puso nanggagaling; at siyang nangakakahawa sa tao. 19Sapagka't sa puso nanggagaling ang masasamang pagiisip, mga pagpatay, mga pangangalunya, pakikiapid, mga pagnanakaw, mga pagsaksi sa di katotohanan, mga pamumusong: 20Ito ang mga bagay na nangakakahawa sa tao; datapuwa't ang kumaing hindi maghugas ng mga kamay ay hindi makakahawa sa tao. 21At umalis doon si Jesus, at lumigpit sa mga sakop ng Tiro at Sidon. 22At narito, ang isang babaing Cananea na lumabas sa mga hangganang yaon, at nagsisigaw, na nagsasabi, Kahabagan mo ako, Oh Panginoon, ikaw na Anak ni David; ang aking anak na babae ay pinahihirapang lubha ng isang demonio. 23Datapuwa't siya'y hindi sumagot ng anomang salita sa kaniya. At nilapitan siya ng kaniyang mga alagad at siya'y pinamanhikan, na nangagsasabi, Paalisin mo siya; sapagka't nagsisisigaw siya sa ating hulihan. 24Datapuwa't siya'y sumagot at sinabi, Hindi ako sinugo kundi sa mga tupang nangaligaw sa bahay ni Israel. 25Datapuwa't lumapit siya at siya'y sinamba niya, na nagsasabi, Panginoon, saklolohan mo ako. 26At siya'y sumagot at sinabi, Hindi marapat na kunin ang tinapay sa mga anak at itapon sa mga aso. 27Datapuwa't sinabi niya, Oo, Panginoon: sapagka't ang mga aso man ay nagsisikain ng mga mumo na nangalalaglag mula sa dulang ng kanilang mga panginoon. 28Nang magkagayo'y sumagot si Jesus at sinabi sa kaniya, Oh babae, malaki ang pananampalataya mo: mangyari sa iyo ayon sa ibig mo. At gumaling ang kaniyang anak mula sa oras na yaon. 29At umalis si Jesus doon, at naparoon sa tabi ng dagat ng Galilea; at umahon sa bundok, at naupo doon. 30At lumapit sa kaniya ang lubhang maraming tao, na may mga pilay, mga bulag, mga pipi, mga pingkaw, at iba pang marami, at sila'y kanilang inilagay sa kaniyang mga paanan; at sila'y pinagaling niya: 31Ano pa't nangagtaka ang karamihan, nang mangakita nilang nangagsasalita ang mga pipi, nagsisigaling ang mga pingkaw, at nagsisilakad ang mga pilay, at nangakakakita ang mga bulag: at kanilang niluwalhati ang Dios ng Israel. 32At pinalapit ni Jesus sa kaniya ang kaniyang mga alagad, at sinabi, Nahahabag ako sa karamihan, sapagka't tatlong araw nang sila'y nagsisipanatili sa akin at wala silang makain: at di ko ibig na sila'y paalising nangagaayuno, baka sila'y manganglupaypay sa daan. 33At sa kaniya'y sinabi ng mga alagad, Saan tayo mangakakakuha rito sa ilang ng sapat na daming tinapay na makabubusog sa ganyang lubhang napakaraming tao? 34At sinabi ni Jesus sa kanila, Ilang tinapay mayroon kayo? At sinabi nila, Pito, at ilang maliliit na isda. 35At iniutos niya sa karamihan na magsiupo sa lupa; 36At kinuha niya ang pitong tinapay at ang mga isda; at siya'y nagpasalamat at pinagputolputol, at ibinigay sa mga alagad, at ibinigay naman ng mga alagad sa mga karamihan. 37At nagsikain silang lahat, at nangabusog: at pinulot nila ang lumabis sa mga pinagputolputol, na pitong bakol na puno. 38At silang nagsikain ay apat na libong lalake, bukod ang mga babae at mga bata. 39At pinayaon niya ang mga karamihan at lumulan sa daong, at napasa mga hangganan ng Magdala.

 

Layunin ng Kabanata 15

Versikulos 1-9 Mga Tradisyon at Kautusan.

vv. 1-20 tingnan din ang Marcos 7:1-23. Dumating ang mga Pariseo at mga Eskriba upang salakayin si Cristo at ang mga apostol dahil sa hindi pagsunod sa Sinalitang Tradisyon at binawasan ang tanong sa tradisyon ng ritwal na paghuhugas ng kamay. Higit pa ang nasangkot tulad ng nakikita natin mula sa pag-atake ni Cristo sa kanilang paglabag sa mga Kautusan ng Diyos na sumusunod (cf. F040iii at mga papeles ng Antinomians doon (No. 096DNo.  164CNo. 164DNo. 164E)). Ang mga Antinomians at ang mga huling Trinitarians ay sinubukang ganap na alisin ang Kautusan mula sa mga utos na ito sa pamamagitan ng maling representasyon sa mga teksto.

v. 4 (tingnan Ex. 20:12; 21:17; Deut. 5:16; Lev. 20:9); 

vv. 7,8,9 (tingnan Isa. 29:13; Mar. 7:6-7).

 

Versikulos 10-20 Ano ang nagpaparumi sa isang tao.

Maraming antinomians ang gumagamit ng tekstong ito para alisin o atakehin Ang Kautusan sa Pagkain (No. 015), na isang maling aral. Si Kristo ay hindi umaatake sa mga batas ng pagkain, at sila ay nakatayo pa rin. Siya ay nagsasabi na ang isang tao ay nadungisan sa pamamagitan ng kung ano ang kanyang binibigkas laban sa Kautusan ng Diyos (L1). Gayundin ang ilang mga pisikal na kondisyon ay maaari at gawin ang indibidwal na hindi karapat-dapat (i.e dungisan) para sa komunal na pagsamba (cf. din Mga Hentil Gawa 10:14-15; 1Tim. 4:3). Sinira ng mga Pariseong ito ang Kautusan sa pamamagitan ng kanilang mga tradisyon at ginagawa pa rin ng mga rabbi. Ang mga hindi tumupad sa mga Sabbath at Bagong Buwan at mga Kapistahan nang wasto alinsunod sa Kalendaryo ng Diyos (No. 156), bilang nabubuhay sa panahon ng Templo, ay mamamatay (Isa. 66:23-24; Zech. 14:16-19). Hindi sila papayagang makapasok sa kaharian ng Diyos sa ilalim ni Cristo.

v. 13 (Isa. 60:21); v. 14 Luc. 6:39; Mat. 23:16, 24); vv. 19-20 Ang mga paglabag sa mga karapatan at interes ng iba ay humahadlang sa pagsamba (5:23-24).

 

Versikulos 21-28 Pananampalataya ng babaeng Canaanita.

(Tingnan din ang Marcos 7:24-30). Ang halimbawang ito ay ibinigay upang ipakita na ang ministeryo ni Kristo ay orihinal na para sa mga nawawalang tupa ng Sambahayan ni Israel ngunit ang pananampalataya ng babaeng Canaanita sa rehiyon ng Tiro at Sidon ay upang ipakita din na ang kaligtasan ay dapat ipaabot sa mga Hentil.. v. 24 10:6,23 Ang pagkakaiba ay ginawa sa pagitan ng kanyang misyon at ng kanyang kahandaang tumugon sa pananampalataya saanman ito ihayag sa kanya sa gitna ng mga Hentil. (Gen. 48:15-16).

 

Versikulos 29-31 Mga Pagpapagaling

(Mar. 7:31-37).

 

Versikulos 32-39 Pagpapakain sa Apat na Libo.

Tingnan din ang Marcos 8:1-10 n. Ang himalang ito ay sumunod sa kabanata 14, na nagpapakain sa limang libo (nasaklaw sa Bahagi III (cf. No. 100). Nasa Awit ng mga Awit (No. 145) nakikita namin:

“Ang mga aspeto ng mga elemento ng nephesh na nasasangkot sa limang aspeto ay may kaugnayan sa labindalawang elemento ng kumpletong matuwid na nilalang. Ang konsepto ng katuwiran at ang Banal na Espiritu ay nauugnay sa mga konsepto ng lima at labindalawa. Ang buong kalendaryo ay nakasentro dito at ang mga talinghaga ng limang tinapay at dalawang isda, nagpapakain sa limang libo, kung paano kinuha ang mga tinapay. Ang mga papel na patungo sa Paskuwa, ay nakatuon sa pag-unawa sa teksto sa Mateo, kung ang limang tinapay at dalawang isda ay ginamit upang pakainin ang limang libo; ang pamamahala ng mga basket; kung paano sila kinuha; kung paano nabuo ang mga tinapay at kung paano sila hinati noon; at kung ano ang pagkaunawa ng bawat isa sa mga basket. Ito ay may kaugnayan sa Banal na Espiritu at ito ay nauugnay sa mga elemento ng pito at lima na bumubuo sa labindalawang elemento. Gayundin ang banal na taon, na ang sagradong kalendaryo, ay lahat ay nahahati sa parehong paraan. Ang tao kapag nagbalik-loob ay lumilitaw na binubuo ng labindalawang elemento sa dalawang aspeto ng pito at lima. Lumilitaw na magkakaugnay ang mga ito, at nagiging batayan para sa, ang mga talinghaga ng pagpapakain sa karamihan ni Kristo. Ang simbolismo ay sa diwa ay nagmula sa Awit ng mga Awit. Gayunpaman, ang unang elemento ay ang kabuuang kaugnayan ni Kristo at ng Simbahan, na binubuo ng limang kanta ng Awit ng mga Awit, kahit na mayroong pitong Simbahan na nauugnay sa Apocalipsis. Tingnan ang Apocalipsis kabanata 2 at 3 (F066i). Ang limang dibisyon ay may kaugnayan din sa tunay na matuwid na simbahan na dapat palawakin upang makapasok sa kaharian.

 

Mahalaga na ang teksto sa Marcos kabanata 8 ay pinag-aralan din upang makita ang pangunahing simbolismo ng 12 at ang Pito na nauugnay sa mga Tribo ng Israel at sa mga Simbahan ng Diyos sa Rev. Chs. 2 at 3.

 

Ipinapalagay mula sa tekstong ito na ang Magadan ay nasa kanlurang bahagi ng Dagat ng Galilea.

 

Kabanata 16

1At nagsilapit ang mga Fariseo at mga Saduceo, na tinutukso siya na sa kaniya'y nagsisihiling na sila'y pagpakitaan ng isang tanda na mula sa langit. 2Datapuwa't siya'y sumagot at sa kanila'y sinabi, Sa kinahapunan, ay sinasabi ninyo, Bubuti ang panahon: sapagka't ang langit ay mapula. 3At sa umaga, Ngayo'y uunos: sapagka't mapula at makulimlim ang langit. Kayo'y marurunong magsikilala ng anyo ng langit; datapuwa't hindi ninyo mangakilala ang mga tanda ng mga panahon. 4Ang isang lahing masama at mapangalunya ay humahanap ng tanda; at hindi siya bibigyan ng anomang tanda, kundi ng tanda ni Jonas. At sila'y iniwan niya, at yumaon. 5At nagsidating ang mga alagad sa kabilang ibayo at nangakalimot na mangagdala ng tinapay. 6At sinabi sa kanila ni Jesus, Kayo'y mangagingat at magsipangilag sa lebadura ng mga Fariseo at mga Saduceo. 7At sila'y nangagkatuwiranan sa kanilang sarili, na nagsasabi, Hindi tayo nangakapagbaon ng tinapay. 8At nang matalastas ni Jesus ay sinabi, Oh kayong kakaunti ang pananampalataya, bakit kayo'y nangagbubulaybulay sa inyong sarili, sapagka't wala kayong tinapay? 9Hindi pa baga ninyo natatalastas, at hindi ninyo naaalaala ang limang tinapay sa limang libong lalake, at kung ilang bakol ang inyong nailigpit? 10Ni yaong pitong tinapay sa apat na libong lalake, at kung ilang bakol ang inyong nailigpit? 11Ano't hindi ninyo napaguunawa na hindi ang sinabi ko sa inyo'y tungkol sa tinapay? Datapuwa't kayo'y mangagingat sa lebadura ng mga Fariseo at ng mga Saduceo. 12Nang magkagayo'y kanilang natalastas na sa kanila'y hindi ipinagutos na sila'y magsipagingat sa lebadura ng tinapay, kundi sa mga aral ng mga Fariseo at ng mga Saduceo. 13Nang dumating nga si Jesus sa mga sakop ng Cesarea ni Filipo, ay itinanong niya sa kaniyang mga alagad, na sinasabi, Ano baga ang sabi ng mga tao kung sino ang Anak ng tao? 14At kanilang sinabi, Anang ilan, Si Juan Bautista; ang ilan, Si Elias; at ang mga iba, Si Jeremias, o isa sa mga propeta. 15Kaniyang sinabi sa kanila, Datapuwa't, ano ang sabi ninyo kung sino ako? 16At sumagot si Simon Pedro at sinabi, Ikaw ang Cristo, Ang anak ng Dios na buhay. 17At sumagot si Jesus at sa kaniya'y sinabi, Mapalad ka, Simon Bar-Jonas: sapagka't hindi ipinahayag sa iyo ito ng laman at ng dugo, kundi ng aking Ama na nasa langit. 18At sinasabi ko naman sa iyo, na ikaw ay Pedro, at sa ibabaw ng batong ito ay itatayo ko ang aking iglesia; at ang mga pintuan ng Hades ay hindi magsisipanaig laban sa kaniya. 19Ibibigay ko sa iyo ang mga susi ng kaharian ng langit: at anomang iyong talian sa lupa ay tatalian sa langit; at anomang iyong kalagan sa lupa ay kakalagan sa langit. 20Nang magkagayo'y ipinagbilin niya sa mga alagad na huwag sabihin kanino man na siya ang Cristo. 21Mula ng panahong yao'y nagpasimulang ipinakilala ni Jesus sa kaniyang mga alagad, na kinakailangang siya'y pumaroon sa Jerusalem, at magbata ng maraming bagay sa matatanda at sa mga pangulong saserdote at sa mga eskriba, at siya'y patayin, at muling ibangon sa ikatlong araw. 22At isinama siya ni Pedro, at nagpasimulang siya'y pinagwikaan, na nagsasabi, Panginoon, malayo ito sa iyo: kailan man ay hindi mangyayari ito sa iyo. 23Datapuwa't lumingon siya, at sinabi kay Pedro, Lumagay ka sa likuran ko, Satanas: ikaw ay tisod sa akin: sapagka't hindi mo pinagiisip ang mga bagay ng Dios, kundi ang mga bagay ng tao. 24Nang magkagayo'y sinabi ni Jesus sa kaniyang mga alagad, Kung ang sinomang tao'y ibig sumunod sa akin ay tumanggi sa kaniyang sarili, at pasanin ang kaniyang krus, at sumunod sa akin. 25Sapagka't ang sinomang magibig iligtas ang kaniyang buhay ay mawawalan nito: at ang sinomang mawalan ng kaniyang buhay dahil sa akin ay makakasumpong niyaon. 26Sapagka't ano ang pakikinabangin ng tao, kung makamtan niya ang buong sanglibutan at mawawalan siya ng kaniyang buhay? o ano ang ibibigay ng tao na katumbas sa kaniyang buhay? 27Sapagka't ang Anak ng tao ay pariritong nasa kaluwalhatian ng kaniyang Ama na kasama ang kaniyang mga anghel; at kung magkagayo'y bibigyan ang bawa't tao ayon sa kaniyang mga gawa. 28Katotohanang sinasabi ko sa inyo, May ilan sa nangakatayo rito, na hindi matitikman sa anomang paraan ang kamatayan, hanggang sa kanilang makita ang Anak ng tao na pumaparito sa kaniyang”.

 

Layunin ng Kabanata 16

Versikulos 1-4 Humingi ng mga tanda mula sa mga Pariseo at Saduceo. Muli ay nagkaroon kami ng mga kahilingan kay Kristo para sa isang Tanda kahit na binigyan niya sila ng mga palatandaan ng pagpapakain sa Apat at Limang libo sa mga nakaraang kabanata. Ang Tanda ni Jonas ay sakop sa mga papel:

Tanda ni Jonas at ang Kasaysayan ng muling Pagtatayo ng Templo (No. 013);

Completion of the Sign of Jonah (No. 013b).

Mula sa komentong ito na ang Tanda ay para din sa Juda at Israel gayundin sa lahat ng tinawag sa mga Simbahan ng Diyos mula sa mga Hentil na siyang buong sangkatauhan sa katapusan (Mar. 8:11-13; Luc. 11:16). , 29; 12:54-56). v. 3 Ang mga Tanda ng panahon ay maaaring tumukoy sa 15:29-31. Ihambing ang 11:2-6; v. 4 Tingnan ang 12:39 n. 40 n. Jon. 3:4-5.

 

Versikulos 5-12 Ang lebadura ng mga Pariseo at Saduceo.

vv. 1-12 tingnan din sa Marcos 8:11-21; Luc. 12:1; v. 5 Kabilamg panig - Silangang baybayin ng Dagat ng Galilea; v. 6 Lebadura (tingnan Mar. 8:15 n) v. 9 14:17-21; v. 10 (15: 34-38).

 

Versikulos 13-23 Ipinagtapat ni Pedro si Jesus bilang ang Cristo. (Mar. 8:27-33; Luc. 9:18-22); v. 13 (tingnan Mar. 8:27 n.); v. 18 impiyerno = Sheol o Hades. Mga talatang 13-16 tingnan din ang Marcos 8:27-29 at Lucas 9:18-20. (Anak ng tao dito ay katumbas ng “Ako”); v. 16 Iginiit dito ni Pedro na si Jesus ang Mesiyas sa halip na isa lamang sa mga propeta (v. 14). Ipinakilala niya si Jesus sa pigura ni Mal. 3:1-4 (comp. Mar. 1:2; Mat. 1:16; Jn. 1:49; 11:27); v. 17 Simon ang personal na pangalan ni Pedro at bar Jona ay anak ni Juan. Laman at dugo = Tao (1Cor. 15:50; Gal. 1:16; Eph. 6:12). Nabunyag Ang pag-unawa sa mga espirituwal na katotohanan ay nagsasangkot, o nangangailangan, ng pagsisiwalat ng Diyos (11:25 n; Luc. 24:16; 1Cor. 1:18-25; 2:6-16). v. 18 Ang tekstong Griyego ay nangangailangan ng dula sa dalawang salitang Petros (“Peter”) at petra (bato). Ang Palestinian Aramaic, na ginamit ni Jesus, ay gumamit ng parehong salita para sa parehong pantangi at karaniwang pangngalan. Sinabi ni Kristo na ikaw ay Pedro at sa ibabaw ng batong ito ay itatayo ko sa akin ang simbahan (Kai epi taute te petra oikodomesoo mou ten ekklesian).(Tingnan din ang 1Cor. 15:5; Gal. 2:9.) 

 

Ang Aramaic ay isinalin din sa Griyego mula sa Hebreo kung saan ito ay orihinal na nasulat. Sa katunayan, sinasabi ni Cristo na sa Bato na ito (i.e. kanyang sarili) itatayo niya sa kanyang sarili ang Simbahan at ginagamit niya ang mga salitang iyon; at ibibigay niya sa mga tao ang mga susi ng kaharian ng langit. Ito ay mula sa maling pagkabasa ng tekstong ito na binuo ng mga Romano ang primacy ng Peter argument. Ang kapangyarihan ay ibinibigay sa sinumang dalawang bautisadong miyembro na nagtitipon at kung ano ang kanilang ibibigkis doon ay tatalian din sa langit (Mat. 18:18–20). Pagkatapos ay sumang-ayon siya na siya ang Mesiyas ngunit sinisingil sila sa paglilihim. Para sa pananaw na ang lahat ng mga apostol ay bumubuo rin ng pundasyon ng Simbahan; tingnan ang Efe. 2:20; Apoc. 21:14; Simbahan (tingnan Gal. 1:13 n.). v. 19 Mula sa tekstong ito ang mga susi ng Kaharian na ang Pangunahing argumento ni Pedro ay nabuo mula sa Roma. Si Pedro ay hindi kailanman Obispo ng Roma gaya ng nakikita natin mula sa teksto ng Pagtatatag ng Simbahan sa ilalim ng Pitumpu (No. 122D). Dahil dito kinailangan nilang i-claim na si Hippolytus, obispo ng Ostia Attica, ay isang obispo ng Roma at idineklara siyang isang antipapa upang siraan ang kanyang trabaho. Ang Ostia Attica ay ang daungan sa labas ng Roma; v. 20 (Mar 8:30 n.); v. 21 (Luc. 9:22 n).

 

Versikulos 21-23 Inihula ni Jesus ang kanyang kamatayan at muling pagkabuhay. v. 23 hadlang = hadlang sa Griyego. vv. 21-28 tingnan ang Marcos 8:31 hanggang 9:1 at Lucas 9:22-27. vv. 22-23 8:32 n; 33 n.

 

Versikulos 24-28 Sa Pagdidisipulo, kunin ang iyong stauros (staka) (cf. Ang Krus: Ang Pinagmulan at Kahalagahan Nito (No. 039)) at sundin si Kristo (tingnan ang 10:38 n). v. 25 (Mar. 8:35 n.); v. 26 Dito ang buhay ay hindi lamang pisikal na pag-iral kundi ang panloob na espirituwal na buhay ng tao (cf. Luc. 9:25 12:15); v. 27 (Awit 62:12; Mat. 10:33; Luc. 12:8-9; Rom. 2:6; 1Jn. 2:28; Apoc. 22:12); v. 28 Mar. 9:1 n; 1Cor. 16:22; 1Thes. 4:15-18; Si Jas. 5:7; Apoc. 1:7.

 

Chapter 17

1At pagkaraan ng anim na araw, ay isinama ni Jesus si Pedro, at si Santiago, at si Juan na kapatid niya, at sila'y dinalang bukod sa isang mataas na bundok: 2At nagbagong-anyo siya sa harap nila; at nagliwanag ang kaniyang mukha na katulad ng araw, at pumuting tulad sa ilaw ang kaniyang mga damit. 3At narito, napakita sa kanila si Moises at si Elias na nakikipagusap sa kaniya. 4At sumagot si Pedro, at sinabi kay Jesus, Panginoon, mabuti sa atin ang tayo'y dumito: kung ibig mo, ay gagawa ako rito ng tatlong tabernakulo; isa ang sa iyo, at isa ang kay Moises, at isa ang kay Elias. 5Samantalang nagsasalita pa siya, narito, ang isang maningning na alapaap ay lumilim sa kanila: at narito, ang isang tinig na mula sa alapaap, na nagsasabi, Ito ang sinisinta kong Anak, na siya kong kinalulugdan; siya ang inyong pakinggan. 6At nang marinig ito ng mga alagad, ay nangasubasub sila, at lubhang nangatakot. 7At lumapit si Jesus at sila'y tinapik, at sinabi, Mangagbangon kayo, at huwag kayong mangatakot. 8At sa paglingap ng kanilang mga mata, ay wala silang nakitang sinoman, kundi si Jesus lamang. 9At habang sila'y nagsisibaba mula sa bundok, ay iniutos sa kanila ni Jesus, na nagsasabi, Huwag ninyong sabihin kanino mang tao ang pangitain, hanggang sa ang Anak ng tao ay ibangon sa mga patay. 10At tinanong siya ng kaniyang mga alagad, na nangagsasabi, Bakit nga sinasabi ng mga eskriba na kinakailangang pumarito muna si Elias? 11At sumagot siya, at sinabi, Katotohanang si Elias ay paririto, at isasauli ang lahat ng mga bagay: 12Datapuwa't sinasabi ko sa inyo, na naparito na si Elias, at hindi nila siya nakilala, kundi ginawa nila sa kaniya ang anomang kanilang inibig. Gayon din naman ang Anak ng tao ay magbabata sa kanila. 13Nang magkagayo'y napagunawa ng mga alagad na si Juan Bautista ang sa kanila'y sinasabi niya. 14At pagdating nila sa karamihan, ay lumapit sa kaniya ang isang lalake, na sa kaniya'y lumuhod, at nagsasabi, 15Panginoon, mahabag ka sa aking anak na lalake: sapagka't siya'y himatayin, at lubhang naghihirap; sapagka't madalas na siya'y nagsusugba sa apoy, at madalas sa tubig. 16At siya'y dinala ko sa iyong mga alagad, at hindi nila siya mapagaling. 17At sumagot si Jesus at sinabi, Oh lahing walang pananampalataya at taksil, hanggang kailan titiisin ko kayo? dalhin ninyo siya rito sa akin. 18At pinagwikaan siya ni Jesus; at ang demonio ay lumabas sa kaniya: at ang bata'y gumaling mula nang oras ding yaon. 19Nang magkagayo'y nagsilapit na bukod ang mga alagad kay Jesus, at nangagsabi, Bakit baga hindi namin napalabas yaon? 20At sinabi niya sa kanila, Dahil sa kakauntian ng inyong pananampalataya: sapagka't katotohanang sinasabi ko sa inyo, Kung magkaroon kayo ng pananampalataya na kasinglaki ng butil ng binhi ng mostasa, ay masasabi ninyo sa bundok na ito, Lumipat ka mula rito hanggang doon; at ito'y lilipat; at sa inyo'y hindi may pangyayari. 21Datapuwa't ang ganito'y hindi lumalabas kundi sa pamamagitan ng panalangin at ayuno. 22At samantalang sila'y nangakahimpil sa Galilea, ay sinabi sa kanila ni Jesus, Ang Anak ng tao ay ibibigay sa mga kamay ng mga tao; 23At siya'y papatayin nila, at sa ikatlong araw ay siya'y muling ibabangon. At sila'y lubhang nangamanglaw, 24At pagdating nila sa Capernaum, ay nangagsilapit kay Pedro ang mga maniningil ng kalahating siklo, at nangagsabi, Hindi baga pinagbabayaran ng inyong guro ang kalahating siklo? 25Sinabi niya, Oo. At nang pumasok siya sa bahay, ay pinangunahan siya ni Jesus, na nagsasabi, Anong akala mo, Simon? ang mga hari sa lupa, kanino baga sila nanganiningil ng kabayaran ng buwis? sa kanilang mga anak baga o sa nangaiiba? 26At nang sabihin niya, Sa nangaiiba, ay sinabi sa kaniya ni Jesus, Kung gayo'y hindi nangagbabayad ang mga anak. 27Datapuwa't, baka katisuran tayo nila, ay pumaroon ka sa dagat, at ihulog mo ang kawil, at kunin mo ang unang isdang lumitaw; at pagka naibuka mo na ang kaniyang bibig, ay masusumpungan mo ang isang siklo: kunin mo, at ibigay mo sa kanila sa ganang akin at sa iyo."

[Footnote: x Other ancient authorities insert versikulo 21, “But this kind never comes out except by prayer and fasting.”]

 

Layunin ng Kabanata 17

Versikulos 1-13 Ang Pagbabagong-anyo (No. 096Eat ang Panunumbalik ng lahat ng bagay.

Ang aspetong ito ay isang napakahalagang elemento ng pamamahala ng kaharian.

vv. 1-8 tingnan ang Mar. 9:2-8; at Lucas 9:28-36.

vv. 9-13 Mga propesiya tungkol kay Elijah (tingnan ang Marcos 9:9–13). v. 9 (tingnan ang Mar. 8:30 n.); v. 10 (tingnan ang 11:14 n.); v. 12 Si Elias ay dumating na sa Espiritu ni Juan Bautista ngunit hindi ito ang pagdating na tinutukoy sa Kasulatan sa Malakias 4:5 sa mga Huling Araw bago ang Dakila at Kakila-kilabot na Araw ng Panginoon. (cf. Ang Mga Saksi (No. 135) at Mga Digmaan sa Wakas Ika-2 Bahagi: 1260 Mga Araw ng Mga Saksi (No. 141D)).  Kaya't ipinapaalam niya sa kanila ang dalawang pagkakatawang-tao na dapat niyang unahin bilang Mesiyas na Pari at pagkatapos ay bilang Haring Mesiyas na nauunawaan noong panahong iyon mula sa mga serbisyo ng Pagbabayad-sala, maging ng Komunidad ng Qumran, tulad ng nakikita natin sa Pamamahala ng Damascus VII at ang fragment mula sa Cave 4 (cf. G. Vermes, Dead Sea Scrolls sa Ingles).

 

Versikulos 14-21 Pinagaling ni Jesus ang isang batang lalaki na may demonyo.

vv. 14-19 (tingnan ang Marcos 9:14-29 at Lucas 9:37-42).

v. 15 Ang epilepsy ay iniuugnay din sa mga impluwensya ng buwan (Awit 121:6). v. 20 Ang maliit na pananampalataya ay nakikilala sa kawalan ng pananampalataya (13:58). Ang pananampalataya ay nababahala sa kalooban ng Diyos bilang laban sa paglipat ng mga bundok (cf. 21:21-22; Mar. 11:22-23; Luc. 17:6; 1Cor. 13:2; Sant. 1:6).

Ang ibang mga sinaunang teksto ay nagdaragdag ng teksto sa v. 21 Ngunit ang ganitong uri ay hindi lumalabas maliban sa pamamagitan ng panalangin at pag-aayuno.

 

Versikulos 22-23 Muling inihula ni Jesus ang kanyang kamatayan at muling pagkabuhay sa ikalawang pagkakataon. (Tingnan din ang Marcos 9:30-32 at Lucas 9:43-45.) Ihambing ang 16:21; 20:17-19.

 

Versikulos 24-27 Ang Buwis sa Templo. Ang buwis na ito ay binayaran ng lahat ng lalaking Judio upang suportahan ang Templo. Ito ay binayaran sa Pagbabayad-sala (No. 138). Ang buwis na ito ay binayaran ni Kristo para sa ating lahat, bilang Templo ng Diyos, bilang bahagi ng Ikapu (No. 161) sistema.

 

Kabanata 18

1Nang oras na yaon ay nagsilapit ang mga alagad kay Jesus, na nangagsasabi, Sino nga baga ang pinakadakila sa kaharian ng langit? 2At pinalapit niya sa kaniya ang isang maliit na bata, at inilagay sa gitna nila, 3At sinabi, Katotohanang sinasabi ko sa inyo, Malibang kayo'y magsipanumbalik, at maging tulad sa maliliit na bata, sa anomang paraan ay hindi kayo magsisipasok sa kaharian ng langit. 4Sinoman ngang magpakababa na gaya ng maliit na batang ito, ay siyang pinakadakila sa kaharian ng langit. 5At sinomang tumanggap sa isa sa ganitong maliit na bata sa aking pangalan ay ako ang tinanggap: 6Datapuwa't sinomang magbigay ng ikatitisod sa isa sa maliliit na ito na nagsisisampalataya sa akin, ay may pakikinabangin pa siya kung bitinan ang kaniyang leeg ng isang malaking batong gilingan, at siya'y ilubog sa kalaliman ng dagat. 7Sa aba ng sanglibutan dahil sa mga kadahilanan ng pagkatisod! sapagka't kinakailangang dumating ang mga kadahilanan; datapuwa't sa aba ng taong yaong panggalingan ng kadahilanan! 8At kung ang kamay mo o ang paa mo ay makapagpapatisod sa iyo, ay putulin mo, at iyong itapon: mabuti pa sa iyo ang pumasok sa buhay na pingkaw o pilay, kay sa may dalawang kamay o dalawang paa na ibulid ka sa apoy na walang hanggan. 9At kung ang mata mo ang makapagpapatisod sa iyo, ay dukitin mo, at iyong itapon: mabuti pa sa iyo ang pumasok sa buhay na iisa ang mata, kay sa may dalawang mata na ibulid ka sa apoy ng impierno. 10Ingatan ninyo na huwag ninyong pawalang halaga ang isa sa maliliit na ito: sapagka't sinasabi ko sa inyo, na ang kanilang mga anghel sa langit ay nangakakakitang palagi ng mukha ng aking Ama na nasa langit. 11Sapagka't ang Anak ng tao ay naparito upang iligtas ang nawala. 12Ano ang akala ninyo? kung ang isang tao ay may isang daang tupa, at maligaw ang isa sa mga yaon, hindi baga iiwan niya ang siyam na pu't siyam, at pasasa kabundukan, at hahanapin ang naligaw? 13At kung mangyaring masumpungan niya, ay katotohanang sinasabi ko sa inyo, na magagalak ng higit dahil dito kay sa siyam na pu't siyam na hindi nangaligaw. 14Gayon din na hindi nga kalooban ng inyong Amang nasa langit, na ang isa sa maliliit na ito ay mapahamak. 15At kung magkasala laban sa iyo ang kapatid mo, pumaroon ka, at ipakilala mo sa kaniya ang kaniyang kasalanan na ikaw at siyang magisa: kung ikaw ay pakinggan niya, ay nagwagi ka sa iyong kapatid. 16Datapuwa't kung hindi ka niya pakinggan, ay magsama ka pa ng isa o dalawa, upang sa bibig ng dalawang saksi o tatlo ay mapagtibay ang bawa't salita. 17At kung ayaw niyang pakinggan sila, ay sabihin mo sa iglesia: at kung ayaw rin niyang pakinggan ang iglesia, ay ipalagay mo siyang tulad sa Gentil at maniningil ng buwis. 18Katotohanang sinasabi ko sa inyo, na ang lahat ng mga bagay na inyong talian sa lupa ay tatalian sa langit: at ang lahat ng mga bagay na inyong kalagan sa lupa ay kakalagan sa langit. 19Muling sinasabi ko sa inyo, na kung pagkasunduan ng dalawa sa inyo sa lupa ang nauukol sa anomang bagay na kanilang hihingin, ay gagawin sa kanila ng aking Ama na nasa langit. 20Sapagka't kung saan nagkakatipon ang dalawa o tatlo sa aking pangalan, ay naroroon ako sa gitna nila. 21Nang magkagayo'y lumapit si Pedro at sinabi sa kaniya, Panginoon, makailang magkakasala ang aking kapatid laban sa akin na siya'y aking patatawarin? hanggang sa makapito? 22Sinabi sa kaniya ni Jesus, Hindi ko sinasabi sa iyo, Hanggang sa makapito; kundi, Hanggang sa makapitongpung pito. 23Kaya't ang kaharian ng langit ay tulad sa isang hari, na nagibig na makipagusap sa kaniyang mga alipin. 24At nang siya'y magpasimulang makipaghusay, ay iniharap sa kaniya ang isa sa kaniya'y may utang na sangpung libong talento. 25Datapuwa't palibhasa'y wala siyang sukat ibayad, ipinagutos ng kaniyang panginoon na siya'y ipagbili, at ang kaniyang asawa't mga anak, at ang lahat niyang tinatangkilik, at nang makabayad. 26Dahil dito ang alipin ay nagpatirapa at sumamba sa kaniya, na nagsasabi, Panginoon, pagtiisan mo ako, at pagbabayaran ko sa iyong lahat. 27At sa habag ng panginoon sa aliping yaon, ay pinawalan siya, at ipinatawad sa kaniya ang utang. 28Datapuwa't lumabas ang aliping yaon, at nasumpungan ang isa sa mga kapuwa niya alipin, na sa kaniya'y may utang na isang daang denario: at kaniyang hinawakan siya, at sinakal niya, na sinasabi, Bayaran mo ang utang mo. 29Kaya't nagpatirapa ang kaniyang kapuwa alipin at namanhik sa kaniya, na nagsasabi, Pagtiisan mo ako, at ikaw ay pagbabayaran ko. 30At siya'y ayaw: at yumaon at siya'y ipinabilanggo hanggang sa magbayad siya ng utang. 31Nang makita nga ng kaniyang mga kapuwa alipin ang nangyari, ay nangamanglaw silang lubha, at nagsiparoon at isinaysay sa kanilang panginoon ang lahat ng nangyari. 32Nang magkagayo'y pinalapit siya ng kaniyang panginoon, at sa kaniya'y sinabi, Ikaw na aliping masama, ipinatawad ko sa iyo ang lahat ng utang na yaon, sapagka't ipinamanhik mo sa akin: 33Hindi baga dapat na ikaw naman ay mahabag sa iyong kapuwa alipin, na gaya ko namang nahabag sa iyo? 34At nagalit ang kaniyang panginoon, at ibinigay siya sa mga tagapagpahirap, hanggang sa siya'y magbayad ng lahat ng utang. 35Gayon din naman ang gagawin sa inyo ng aking Ama na nasa kalangitan, kung hindi ninyo patatawarin sa inyong mga puso, ng bawa't isa ang kaniyang kapatid."

[Talababa: c Ang ibang mga sinaunang awtoridad ay nagdaragdag ng taludtod 11, “Sapagka't ang anak ng tao ay naparito upang iligtas ang nawawala”]

 

Layunin ng Kabanata 18

Versikulo 1-35 Mga kasabihan tungkol sa pagpapakumbaba at pagpapatawad

 

Versikulo 1-6 Pagtalakay kung sino ang pinakadakila.

vv. 1-5 Tunay na Kadakilaan (tingnan ang Marcos 9:33-37 at Lucas 9:46-48). v. 3 Lumiko at maging tulad ng mga anak na may kaugnayan sa Diyos bilang isang ama sa tunay na pagpapakumbaba. Parang bata na may kaugnayan sa mga magulang at pamilya na hindi bata sa pag-uugali (Mar. 10:15; Luc. 18:17; 1Ped. 2:2); v. 6 Mga munting alagad ni Kristo ay tinawag niyang mga bata (Mar. 10:24; ihambing ang Mat. 11:25). 

Versikulo 7-9 Iwasan ang mga tuksong magkasala (Mar. 9:42-44; Luc. 17:1-2);

vv. 8-9 Sa halip matingkad na pananalita (5:29-30) . 

Versikulo 10-14 Parabula ng Nawalang Tupa (Luc. 15:3-7). Ang mga maliliit ay nakikita ang v. 6 sa itaas. Mga Anghel – Elohim o Theoi bilang mga mensahero ng Diyos (cf. Gawa 12:15 n. tingnan ang Anghel ng YHVH (No. 024)), Kung Paano naging Pamilya ang Diyos (No. 187)Ang Shema (No. 002B)).

 

Versikulo 15-20 Disiplina sa mga tagasunod - Kung ang iyong kapatid ay magkasala sa iyo (Luc. 17:3) (1Cor. 6:1-6; Gal. 6:1; Sant. 5:19-20; Lev. 19:17); v. 16 (Dt. 19:15); v. 17 Ang taong nagkasala ay ibinubukod ang kanyang sarili sa mga hinirang ng Simbahan sa pamamagitan ng kanilang mga gawa; v. 18 (tingnan 16:19 n; Jn. 20:21-23 n).

 

Versikulo 21-35 Ang Talinghaga ng Hindi Nagpapatawad na Lingkod - Pagpapatawad 21-22. (Luc. 17:4). Ang pagpapatawad ay higit pa sa pag-iingat; v. 23 (25:19);

v. 25 (Luc. 7:42); v. 26 (8:2; 17:14); 32-33 (Luc. 7:41-43). (tingnan Pagpapatawad (No. 112).

 

Kabanata 19

1At nangyari na nang matapos ni Jesus ang mga salitang ito, ay umalis siya sa Galilea at napasa mga hangganan ng Judea sa dako pa roon ng Jordan; 2At nagsisunod sa kaniya ang lubhang maraming tao, at sila'y pinagaling niya doon. 3At nagsilapit sa kaniya ang mga Fariseo, na siya'y tinutukso nila, at kanilang sinasabi, Naaayon baga sa kautusan na ihiwalay ng isang lalake ang kaniyang asawa sa bawa't kadahilanan? 4At siya'y sumagot at sinabi, Hindi baga ninyo nabasa, na ang lumalang sa kanila buhat sa pasimula, ay sila'y nilalang niya na lalake at babae, 5At sinabi, Dahil dito'y iiwan ng lalake ang kaniyang ama at ina, at makikisama sa kaniyang asawa; at ang dalawa ay magiging isang laman? 6Kaya nga hindi na sila dalawa, kundi isang laman. Ang pinapagsama nga ng Dios, ay huwag papaghiwalayin ng tao. 7Sinabi nila sa kaniya, Bakit nga ipinagutos ni Moises na magbigay ng kasulatan sa paghihiwalay, at ihiwalay ang babae? 8Sinabi niya sa kanila, Dahil sa katigasan ng inyong puso ay ipinaubaya sa inyo ni Moises na inyong hiwalayan ang inyong mga asawa: datapuwa't buhat sa pasimula ay hindi gayon. 9At sinasabi ko sa inyo, Sinomang ihiwalay ang kaniyang asawang babae, liban na kung sa pakikiapid, at magasawa sa iba, ay nagkakasala ng pangangalunya: at ang magasawa sa babaing yaon na hiniwalayan ay nagkakasala ng pangangalunya. 10Ang mga alagad ay nangagsasabi sa kaniya, Kung ganyan ang kalagayan ng lalake sa kaniyang asawa, ay hindi nararapat magasawa. 11Datapuwa't sinabi niya sa kanila, Hindi matatanggap ng lahat ng mga tao ang pananalitang ito, kundi niyaong mga pinagkalooban. 12Sapagka't may mga bating, na ipinanganak na gayon mula sa tiyan ng kanilang mga ina: at may mga bating, na ginagawang bating ng mga tao: at may mga bating, na nangagpapakabating sa kanilang sarili dahil sa kaharian ng langit. Ang makakatanggap nito, ay pabayaang tumanggap. 13Nang magkagayon ay dinala sa kaniya ang maliliit na bata, upang ipatong niya ang kaniyang mga kamay sa kanila, at ipanalangin: at sinaway sila ng mga alagad. 14Datapuwa't sinabi ni Jesus, Pabayaan ninyo ang maliliit na bata, at huwag ninyong pagbawalan silang magsilapit sa akin: sapagka't sa mga ganito ang kaharian ng langit. 15At ipinatong niya ang kaniyang mga kamay sa kanila, at umalis doon. 16At narito, lumapit sa kaniya ang isa, at nagsabi, Guro, ano ang mabuting bagay na gagawin ko upang ako'y magkaroon ng buhay na walang hanggan? 17At sinabi niya sa kaniya, Bakit mo itinatanong sa akin ang tungkol sa mabuti? May isa, na siyang mabuti: datapuwa't kung ibig mong pumasok sa buhay, ingatan mo ang mga utos. 18Sinabi niya sa kaniya, Alin-alin? At sinabi ni Jesus, Huwag kang papatay, Huwag kang mangangalunya, Huwag kang magnanakaw, Huwag sasaksi sa di katotohanan, 19Igalang mo ang iyong ama at ang iyong ina; at, Iibigin mo ang iyong kapuwa na gaya ng iyong sarili. 20Sinabi sa kaniya ng binata, Ang lahat ng mga bagay na ito ay ginanap ko: ano pa ang kulang sa akin? 21Sinabi sa kaniya ni Jesus, Kung ibig mong maging sakdal, humayo ka, ipagbili mo ang tinatangkilik mo, at ibigay mo sa mga dukha, at magkakaroon ka ng kayamanan sa langit: at pumarito ka, sumunod ka sa akin. 22Datapuwa't nang marinig ng binata ang ganitong pananalita, ay yumaon siyang namamanglaw; sapagka't siya'y isang may maraming pag-aari. 23At sinabi ni Jesus sa kaniyang mga alagad, Katotohanang sinasabi ko sa inyo, Mahirap na makapasok ang isang taong mayaman sa kaharian ng langit. 24At muling sinasabi ko sa inyo, Magaan pa sa isang kamelyo ang dumaan sa butas ng isang karayom, kay sa isang taong mayaman ang pumasok sa kaharian ng Dios. 25At nang marinig ito ng mga alagad, ay lubhang nangagtaka, na nagsisipagsabi, Sino nga kaya ang makaliligtas? 26At pagtingin ni Jesus ay sinabi sa kanila, Hindi mangyayari ito sa mga tao; datapuwa't sa Dios ang lahat ng mga bagay ay mangyayari. 27Nang magkagayo'y sumagot si Pedro at sinabi sa kaniya, Narito, iniwan namin ang lahat, at nagsisunod sa iyo: ano nga baga ang kakamtin namin? 28At sinabi ni Jesus sa kanila, Katotohanang sinasabi ko sa inyo, na kayong nagsisunod sa akin, sa pagbabagong lahi pagka uupo na ang Anak ng tao sa luklukan ng kaniyang kaluwalhatian, kayo nama'y magsisiupo sa labingdalawang luklukan, upang magsihukom sa labingdalawang angkan ng Israel. 29At ang bawa't magiwan ng mga bahay, o mga kapatid na lalake, o mga kapatid na babae, o ama, o ina, o mga anak, o mga lupa, dahil sa aking pangalan, ay tatanggap ng tigisang daan, at magsisipagmana ng walang hanggang buhay. 30Datapuwa't maraming mga una na mangahuhuli; at mga huli na.

 

Layunin ng Kabanata 19

(19:1-20:34)

Mula sa Galilea hanggang Jerusalem (Mar. 10:1-52; Luc. 18:15-19:27).

Versikulo 1-12 Diborsyo.

vv. 1-9 tingnan ang Marcos 10:1-12 . v. 1 Tapos Tingnan 7:28 n. v. 3 Ang Kautusan ng Diyos (L1) ay iba-iba ang interpretasyon ng mga Levitical Sects ayon sa kung anong mga tradisyon ang kanilang sinunod (cf. din Pag-aasawa (289)). Pinahintulutan nga ng batas ang diborsiyo ngunit gaya ng sinabi ni Kristo ay pinahintulutan ito dahil sa katigasan ng kanilang mga puso (v. 8). Itinaas niya ang Pag-ibig sa mga kapatid sa isang mas mataas na kautusan. (tingnan din Poligamya (No. 293)

vv. 4,5, 6 (tingnan ang Genesis 1:27; 2:24; Deut. 24:1-4);

v. 8 (Mar. 10:5 n.)

v. 9 (tingnan ang 5:32 n; Luc 16:18; 1Cor. 7:10-13).

vv. 11-12 Ang pagsasagawa ng pagkakapon ng mga lalaki ay karaniwan noong Unang Siglo at ang ilan ay naging kusang-loob na walang asawa sa loob ng isang panahon para sa pananampalataya. Si Kristo mismo ay kusang walang asawa dahil siya ay kasal sa Israel at sa Iglesia ng Diyos. Ang huling Romanong Simbahan ay gumagamit ng tekstong ito upang ipatupad ang hindi pag-aasawa sa simbahan kung saan hindi ito nangyari hanggang sa ipinakilala ng mga Monastics ang kaugalian mula sa paganong kulto noong ika-5 siglo at pagkatapos ay ipinatupad ito noong ika-12 siglo nang sila ay pumalit sa simbahan at ipinagbawal ang mga may-asawang klero. at mga babaeng diakono. Pagsapit ng ika-13 siglo ang kasal at mga babaeng diakono ay ganap na nawala sa simbahang Romano.

 

Karamihan sa mga apostol ay may asawa. Ito ay naunawaan ni Clement, at gayundin ni Eusebius, na si Paul ay kasal at ito ay iniuugnay sa 1Corinto 9:5 ng NPNF na nagsasabing ang 1Corinto 7:8 ay tila kabaligtaran. Ang sagot ay maaaring nasa istruktura ng mga teksto. Tiyak, mula sa 1 Corinthians 9:5, alam natin na si Pedro at ang mga kapatid ng Panginoon ay kasal na at hinihingi ni Pablo ang karapatan na sila ay makasama ng kanilang mga asawa tulad ng ginagawa din nila at ng iba pang mga apostol. Kaya iniisip sa loob ng maraming siglo na ang lahat ng mga apostol kasama na si Pablo ay ikinasal. Gayundin, si Judas na kapatid ni Kristo ay may asawa at nagkaroon ng mga anak na lalaki.

 

Christ’s brothers are Yudas, Yakobos (rendered James), Yoseph and Simon (Mat. 13:55 Marshall’s Interlinear; there is also no J in Hebrew). Christ’s uncle Clophas was also married to Maria (sister of the virgin Mariam), mother of James the Less and Joses. He was also held to be father of Symeon, Third bishop of Jerusalem.  (Clophas was second bishop after James but died that same year.) It is this similarity of names (and the mother goddess cult) which gives rise to the Catholic claim that Christ’s brothers were really his cousins. However, the brother of Christ was distinguished as Yakob (James the Just), not Little Yakobos (James the Lesser is the translation) as his cousin was called (cf. The Virgin Mariam and the Family of Jesus Christ (No. 232). (cf.  Marriage (No. 289) (cf. Surah 65 (Q065). (see also Polygamy (No. 293)).

 

Versikulo 19:13-15 Blessing the Children (Mar. 10:13-16; Luc. 18:15-17); v. 14 (Mar. 10:15n. cf. Mat.18:2-4; 1Cor. 14:20).

 

Versikulo 19:16-30 The rich young man (Mar. 10:17-31; Luc. 18:18-30); v. 16 Luc. 10:25; Lev. 18:5. The question concerns the way of life that Christ will guarantee as satisfying God (see Luc. 18:26 n.).

v. 17 Jesus replies that the good way of life is obedience to God’s will (15:2-3,6); v. 18 (cf. Ex. 20:12-16; Deut. 5:16-20; Rom. 13:9; Jas. 2:11);   v. 19 (cf. Lev. 19:18; Mat. 22:39; Rom. 13:8; Jas. 2:8-9); v. 21  Christ told the young man that if he wished to be perfect then go sell all he had and give it to the poor and he would have treasure in heaven, and then follow him. The text shows that Christ knew his problems and his ability to complete the acts and the work of God in the faith, through the Holy Spirit and from the predestination of God which is covered in No. 296. He could have helped the church greatly but was not able to complete the second of the requirements of The Shema (No. 002B) (cf. 5:23-24, 43-48; 6:33). Eternal life will be found through utter dependence on God and not through ritual and things that wealth makes possible (Luc. 12:33 n.; Acts 2:44-45; 4:34,35); see also that knowing the One True God and Jesus Christ whom He sent is the key to Eternal Life (Jn. 17:3 cf. Eternal Life (No. 133)). v. 24 (Mar. 10:25n.)

 

Versikulo 28 The New World refers to the rulership of Christ at the end of the Age and the Completion of the Sign of Jonah (No. 013B) (cf. also No. 013). He will then return and subjugate the Age and end it and then bring in the Millennial Age of the Messiah ruling from Jerusalem with the 144,000 and the Great Multitude (Rev. Ch 7; F066ii) after the Second Exodus (Isa. ch. 65:9-25; 66:18-24; Zech, 14:16 -19 (F038); Revelation Ch. 20 (F066v)).

 

Versikulo 29 To Inherit Eternal Life means to enter the Kingdom of God (vv. 23-24) and be given Spiritual life at the (First Resurrection No.143A) at the Return of Messiah (cf. 210A and 210B) and subsequently at the Second Resurrection (No. 143B) at the end of the Millennium, as the Great White Throne Judgment dictates up to the destruction of  the Lake of Fire (Rev. 20:14-15; (F066v).

v. 30 (20:16; Mar. 10:31; Luc. 13:30)

 

*****

 

Bullinger’s Notes on Matthew Chapters 15-19 (for KJV)

 

Chapter 15

Versikulo 1

came = come.

scribes, &c. = the scribes. Note the four parties addressed in this chapter: (1) scribes, &c. from Jerusalem, versikulo: ; (2) the multitudes, versikulo: Matthew 15:10Matthew 15:11; (3) the disciples, versikulo: Matthew 15:12-14; (4) Peter, versikulo: Matthew 15:15-20.

Pharisees. See App-120. of = away from. Greek. apo.

Jerusalem. The seat of authority in these matters.

 

Versikulo 2

transgress. Greek. parabaino. App-128.

the elders. Greek. presbuteroi. Always used in the Papyri officially, not of age (old men), but of communal officers and heathen priests.

wash not. To wash before eating is still a rigorous custom in Palestine. See App-136.

bread. Put by Figure of speech Synecdoche (of Species), App-6, for all kinds of food.

 

Versikulo 3

ye. Emphatic. Note the Figure of speech Anteisagoge.

also. Connect "also" with "ye", not with "transgress".

by = on account of. Greek. dia.

 

Versikulo 4

commanded. Quoted from Exodus 20:12Exodus 20:21Exodus 20:17. App-117.

let him die the death = he shall surely die. Figure of speech Polyptoton. See Exodus 21:17Leviticus 20:9Deuteronomy 5:16Deuteronomy 27:16Proverbs 30:17.

 

Versikulo 5

It is. Supply ("Be that"] instead of "It is".

a gift = dedicated to God.

thou: i.e. the parent.

profited = helped.

by = of. Greek. ek.

me: i.e. the son.

 

Versikulo 6

And = And [in consequence of this evasion]. not = you certainly do not. Greek. ou me = by no means, in no wise.

he shall be free. There is no Ellipsis here if it be supplied as in Matthew 15:8.

 

Versikulo 7

Esaias = Isaiah. See App-79.

of = concerning. Greek. peri.

 

Versikulo 8

This people. Quoted from Isaiah 29:13. See App-107 and App-117.

is far = keepeth far distant.

from = away from. Greek. apo. App-104.

 

Versikulo 9

teaching for doctrines. Greek teaching teachings. Figure of speech Polyptoton.

 

Versikulo 10

called = called to [Him].

the multitude. See note on "scribes", Matthew 15:1.

 

Versikulo 11

into. Greek. eis. App-104.

a = the.

out of. Greek. ek.

 

Versikulo 12

His disciples. See note on "scribes", Matthew 15:1.

offended = stumbled.

saying. Greek. logos. See note on Mark 9:32.

 

Versikulo 13

Every plant. Implying the scribes, &c, by the Figure of speech Hypocatastaais. See note on "dogs", Matthew 15:26, and on "leaven" (Matthew 16:6).

plant. Greek. phuteia. Occurs only here.

heavenly. Greek. ouranios. See note on Matthew 6:14.

 

Versikulo 14

they be, &c. Figure of speech Paroemia. App-6.

if, &c.: i.e. experience will show it. App-118.

 

Versikulo 15

Peter. See note on "scribes", &c, Matthew 15:1.

Declare = Expound. See note on Matthew 13:36.

 

Versikulo 16

yet = still. Greek. akmen. Occurs only here.

 

Versikulo 17

in at = into. Greek. eis. App-104.

draught = sewer, or sink. Greek. aphedron, a Macedonian word.

 

Versikulo 18

But those, &c. Figure of speech Epimone, versikulo: 18-20.

from = out of. Greek. ek, as in preceding clause,

 

Versikulo 19

evil. Greek. poneros. App-128.

thoughts = reasonings.

false witness. Greek. pseudomarturia. Occurs only in Matthew (here, and Matthew 26:59).

 

Versikulo 22

out of = from. Greek. apo.

the same = those.

coasts = borders.

Have mercy = Pity

Son Of David. The fourth of nine occurrences of this title (App-98). The woman (a "dog" of the Gentiles) had no claim on the "Son of David". Hence the silence of the Lord.

grievously = miserably.

vexed with a devil = possessed by a demon; Greek. daimonizomai.

 

Versikulo 23

But, &c. Because a Gentile had no claim on the Son of David. Figure of speech Accismus. App-6.

 

Versikulo 25

worshipped Him = threw herself at His feet [and remained there]. Imperfect tense. Compare John 9:38. See App-137.

Lord, help me. This was a better plea, but there was no definition of the "me", as with the publican: "me, a sinner" (Luke 18:13).

 

Versikulo 26

meet = fair.

the children"s bread = the bread of the children, with emphasis on children. Figure of speech Enallage. App-6.

children"s. See App-108.

dogs = puppies, or little household dogs; this is true only of such. Dogs are not cared for (in the East) when grown. The Lord used the Figure of speech Hypocatastasis (App-6), implying that she was only a Gentile, and thus had still no claim even on that ground. Gentiles were known as "dogs" by the Jews, and despised as such (Matthew 7:61 Samuel 17:432 Samuel 3:82 Samuel 9:82 Kings 8:13Philippians 1:3Philippians 1:2).

 

Versikulo 27

Truth = Yea.

yet = for even: assenting to the Lord"s words, while using them as an additional ground of her plea.

crumbs = scraps.

 

Versikulo 28

answered and said = exclaimed and said. A Hebraism. See note on Deuteronomy 1:41.

O woman. Figure of speech Ecphonesis.

great is thy faith. Contrast the disciples (Matthew 16:8), where the same Figure of speech Hypocatastasis (App-6), is used, and ought to have been understood.

 

Versikulo 29

nigh unto = beside. Greek. para. App-104.

a = the, as in Matthew 14:23.

sat down = was sitting down.

 

Versikulo 30

others = differently affected. Greek. heteros. App-124.

at = beside. Greek. para.

 

Versikulo 31

to speak = speaking.

to be whole = sound.

to waLuc = waLucing.

to see = seeing.

the God of Israel. See Isaiah 29:23.

 

Versikulo 32

called = called to [Him].

on = upon. Greek. epi.

now = already.

three days = the third day. Observe, not "and nights". See note on Matthew 12:40, and App-144and App-156.

nothing = not anything.

I will not = I am not willing. See App-102.

 

Versikulo 33

we. Emphatic, as are the words which follow.

the wilderness = a desert place. These are emphatic also, in addition to "we".

fill = satisfy.

 

Versikulo 34

I am, &c. = I was.

but = except.

unto = to. Greek. eis. App-104.

lost. Because being without a shepherd. But see note on 1 Kings 12:17.

the house of Israel. Therefore it was still represented by those in the Land. See note on and compare Acts 2:14Acts 2:22Acts 2:36.

 

Versikulo 35

sit down = recline.

 

Versikulo 36

brake. See note on Matthew 14:19.

to = [gave] to. Supplying the Ellipsis from the preceding clause.

 

Versikulo 37

broken meat = fragments, or crumbs.

baskets = large baskets. Greek. spuris. Compare Matthew 14:20Acts 9:25. Our modern clothes-basket.

 

Versikulo 39

took ship = entered into Greek. eis. the ship (mentioned above, in Matthew 14:22, &c).

Magdala. See App-169.

 

Chapter 16

Versikulo 1

Pharisees . . . Sadducees. See App-120.

came = having come to [Him].

a sign. Compare Matthew 12:38.

from = out of. Greek. ek.

heaven = the heaven, or sky (singular), same as in versikulo: Matthew 2:3.

 

Versikulo 2

He = And He.

It will be. Omit.

fair weather. Greek. eudia. Occurs only here, and in Matthew 16:3.

the sky = the heaven (sing), as in Matthew 16:1 (see note on Matthew 6:9Matthew 6:10). This is the point of the question.

red. Greek. purrazo. Occurs only here, and in Matthew 16:3.

 

Versikulo 3

foul weather = a storm.

can = get to know by experience. App-132.

discern. Greek. diakrino. App-122.

 

Versikulo 4

wicked = evil. See note on Matthew 11:16.

adulterous: spiritually. See Matthew 12:39Jeremiah 3:9Ezekiel 23:37, &c.

seeketh = is (constantly) seeking.

Jonas = Jonah. See Matthew 12:39.

 

Versikulo 5

to = unto. Greek. eis.

take = bring.

bread = loaves.

 

Versikulo 6

Take heed = Look well. Greek. horao. App-133.

beware of the leaven. Figure of speech Hypocatastasis. leaven put by implication for "doctrine" (Matthew 16:12), because of its evil effects. Compare notes on Matthew 15:26, and Matthew 13:33.

beware = pay attention to, so as to be careful of.

of = from. Here, away from: i.e. beware [and keep] away from, or keep clear of, as in Matthew 7:15. Greek. apo. App-104.

leaven. See note on Matthew 13:33.

 

Versikulo 8

O ye of little faith. See note on Matthew 6:30; and Compare Matthew 8:26Matthew 14:31, and Luke 12:28.

 

Versikulo 9

baskets. Greek. kophinos. Used in connection with the five thousand and the twelve full baskets left in Matthew 14:20.

 

Versikulo 10

baskets. Greek. spuris. A larger plaited basket or hamper. Used in connection with the seven baskets left in Matthew 15:37.

 

Versikulo 11

concerning. Greek. peri. App-104.

 

Versikulo 12

doctrine = teaching. This was the word which the Lord had been implying in Matthew 16:6, using the Figure of speech Hypocatastasis. App-6. The woman of Canaan saw what was implied in the word "dog"; and her faith was called "great" (Matthew 15:28); the disciples did not understand what the Lord implied by the word "leaven", and their faith was "little".

 

Versikulo 13

into. Greek. eis. App-104.

coasts = parts.

Whom = Who. The pronoun being governed by the verb "am", not by the verb "say", it must be "who" as in Acts 13:25 also.

men. Greek plural of anthropos. App-123.

the Son of man. See App-98.

 

Versikulo 14

John. Risen from the dead.

some = others. Greek. allos. App-124.

Elias = Elijah.

others = different ones. Greek. heteros.

 

Versikulo 16

the Christ = the Messiah. The 1611 edition of the Authorized Version reads "Thou art Christ".

 

Versikulo 17

Blessed = Happy. See note on Matthew 5:3.

Simon Bar-jona = Simon, son of Jonah. The Lord uses his human name and parentage in contrast with the divine origin of the revelation made to him.

Bar-jona. Aramaic. See App-94.:28. Occurs only here.

flesh and blood. Put by Figure of speech Synecdoche (of the Part), App-6, for a mortal human being in contrast with God the Father in the heavens. See 1 Corinthians 15:50Galatians 1:1Galatians 1:16Ephesians 6:12Hebrews 2:14.

heaven = the heavens (plural) See note on Matthew 6:9Matthew 6:10.

 

Versikulo 18

I say also = I also say (as well as the Father), looking back to a preceding Agent with Whom the Lord associates Himself.

thou art Peter. See App-147.

Peter. Greek. petros. A stone (loose and movable), as in John 1:42.

this. Very emphatic, as though pointing to Himself. See notes on John 2:19John 6:58. One of three important passages where "this" stands for the speaker. See notes on John 2:19, and John 6:58.

this rock = Greek. petra. Petra is Feminine, and therefore could not refer to Peter; but, if it refers to Peter"s confession, then it would agree with homologia (which is feminine), and is rendered confession in 1 Timothy 6:13, and profession in 1 Timothy 6:12Hebrews 3:1Hebrews 4:14Hebrews 10:23. Compare 2 Corinthians 9:13. Whether we are to understand it (with Augustine and Jerome) as implying "thou hast said [it]" (see App-147), or "thou art Peter", most Protestants as well as these ancient "Fathers" agree that Peter"s confession is the foundation to which Christ referred, and not Peter himself. He was neither the foundation nor the builder (a poor builder, Matthew 16:23) but Christ alone, Whom he had confessed (1 Corinthians 3:11). Thus ends the great subject of this second portion of the Lord"s ministry. See App-119.

rock. Greek. petra. A rock (in situ) immovable: the Messiah, as being "the Son of the living God", Who is the foretold "foundation-stone" (Isaiah 28:16); and the rejected stone (Psalms 118:22).

will = shall. Therefore then future, as in Hosea 1:10Hosea 2:23.

church = assembly. Defined as "Israel", and the "Remnant" (Romans 9:2Romans 9:1-27). Not the ecclesia of the mystery (or secret) revealed in Ephesians; but that referred to in Psalms 22:22Psalms 22:25, &c.

the gates. Put by Figure of speech Metonymy (of Adjunct), App-6, for power.

the gates of hell = the gates of Hades (= THE grave), denoting the power of the grave to retain, as in Isaiah 38:10Job 38:17 (Septuagint) Psalms 9:13Psalms 107:18.

hell = THE grave. Greek. Hades. See App-131.

prevail. Greek. katischuo. Occurs only here and Luke 23:23 = have full strength, to another"s detriment: i.e. THE grave shall not have power to retain its captives, because Christ holdeth the keys of those gates, and they shall not be strong enough to triumph (Revelation 1:18. Compare Psalms 68:20). Resurrection is the great truth asserted here. Compare Ezekiel 37:11-14Acts 2:29-311 Corinthians 15:55Hosea 13:14.

 

Versikulo 19

the keys. Put by Figure of speech Metonymy (of Cause), App-6, for the power to open. Christ has the keys of Hades; Peter had the keys of the kingdom. See next note.

the kingdom of heaven = the kingdom of the heavens. See App-112, and App-114. This power Peter exercised in Acts 2 in Israel, and Acts 10 among the Gentiles. Not the "Church" of the mystery (Eph 3).

thou shalt bind, &c. This power was given to the others (Matthew 18:18John 20:23), and exercised in Acts 5:1-11Acts 5:12-16. Whatever authority is implied, no power was given to communicate it to others, or to them in perpetuity. Binding and loosing is a Hebrew idiom for exercising authority. To bind = to declare what shall be binding (e.g. laws and precepts) and what shall be not binding.

on. Greek. epi. App-104.

 

Versikulo 20

Jesus. All the texts omit this, here, with Syriac.

the Christ = the Messiah. See App-98.

 

Versikulo 21

From that time, &c. This commences the third period of the Lord"s ministry, the subject of which is the rejection of Messiah. See App-119.

began, &c. This is stated four times (here, Matthew 17:22Matthew 20:17Matthew 20:28). See the Structure above; each time with an additional feature.

must. Note the necessity (Luke 24:26).

be raised again. Omit "again". Not the same word as in Matthew 17:9, but the same as in Matthew 17:23.

the third day. The first occurrence of this expression (canonically). See App-148.

 

Versikulo 22

took Him = took Him aside.

Be it far from Thee = "[God] be merciful to Thee". A pure Hebraism. See 1 Chronicles 11:19. not = by no means.

 

Versikulo 23

Get thee . . . Satan. The Lord saw in this a direct assault of Satan himself through Peter.

Satan. See note on Matthew 4:10.

an offence = a snare: i.e. an occasion of stumbling.

savourest = regardest.

be of = belong to.

 

Versikulo 24

If, &c. Assuming such a case.

will = is willing (Indic), or desireth. Greek. thelo. All hinges on the will. Compare John 5:40.

come = to come.

take up. The "cross "was always borne by the one condemned.

cross. Greek. stauros. See App-162. Put by Figure of speech Metonymy (of Adjunct), App-6, for the suffering associated with the burden.

 

Versikulo 25

will save = be willing (Subj.) to save, as above.

his life. Greek. psuche his soul. Should be "soul" here, if "soul" in Matthew 16:26; or, "life" in Matthew 16:26, if "life" here.

 

Versikulo 26

if he shall, &c. = if he should. Expressing an impossible condition.

world. Greek. kosmos. See App-129.

his own soul = his life, as in Matthew 16:25.

soul. Greek. psuche. App-110.

 

Versikulo 27

the glory. The sufferings are never mentioned apart from the glory (Matthew 16:21). See App-71, and Compare Matthew 17:1-9.

reward = render to.

according to. Greek. kata.

works = doing.

 

Versikulo 28

Verily. See note on Matthew 5:18.

be = are.

some = some of those.

till. The particle an, with the Subjunctive Mood, gives this a hypothetical force. Compare the four "tills" (Matthew 10:23Matthew 16:28Matthew 23:39Matthew 24:34Matthew 26:29).

see = may have seen. App-133. See notes on "an" above and below. Greek. eidon. App-133.

coming, &c. The promise of this coming was definitely repeated later, in , and was conditional on the repentance of the nation. Hence the particle "an", which (though untranslatable) expresses the condition or hypothesis implied. Their continuing to live until Acts 28:25Acts 28:26 was certain; but the fulfillment of the condition was uncertain. No "an"after "until" in Matthew 17:9.

 

Chapter 17

Versikulo 1

After six days. The Transfiguration (see App-149) is date in all three Gospels (Mark 9:2Luke 9:28). It was thus connected with the first mention of His sufferings and death (Matthew 16:21Matthew 17:9Matthew 17:12), and would counteract any doubts that the disclosure might give rise to. By it the glory is connected with the sufferings, as it always is (Compare Matthew 16:21 with Matthew 17:27 and Luke 24:26, and see App-71. 1 Peter 1:111 Peter 4:131 Peter 5:1); and it gives a glimpse of His coming (2 Peter 1:16-18).

after. Greek. meta. App-104.

Jesus. App-98.

taketh = taketh [Him aside].

Peter, &c. These three were with Him at the raising of Jairus"s daughter (Mark 6:37), and in Gethsemane (Matthew 26:37).

James = and James.

an high mountain. Not the traditional "Tabor", for it was then inhabited, with a fortress on the top, according to Josephus. More probably Hermon.

 

Versikulo 2

transfigured. Greek. metamorphoomai = to change the form. Occurs only here, Mark 9:2, and in Romans 12:22 Corinthians 3:18. Marking the change TO a new condition, while metaschematizo = change FROM a former condition. See note on Philippians 1:3Philippians 1:21.

was = became.

light. App-130.

 

Versikulo 3

behold. Figure of speech Asterismos (App-6), for emphasis.

appeared. App-106.

Moses. Representing the Law, and those to be raised from the dead. See note on Matthew 8:4.

Elias = Elijah. Representing those "caught up" without dying. Both mentioned in Malachi 4:4Malachi 4:5.

taLucing = taLucing together. In Luke 9:31 "they spake of His decease".

 

Versikulo 4

if, &c. See the condition in App-118. Not the same as in Matthew 17:20.

wilt. App-102.

tabernacles = booths.

 

Versikulo 5

spake = was speaking.

a bright cloud. Was this the Shekhinah, the symbol of Jehovah"s glory?

out of. Greek. ek.

This is My beloved Son. The Divine formula of consecration of Messiah as priest; in Matthew 3:17 as prophet. In Psalms 2:7Acts 13:33, and Hebrews 1:5Hebrews 5:5, as king.

am well pleased = have found delight.

hear ye Him. Compare Deuteronomy 18:18Deuteronomy 18:19.

 

Versikulo 6

on. Greek. epi.

sore = exceedingly.

 

Versikulo 7

not. Greek. me. App-105.

saw. App-133.

 

Versikulo 8

no man = no one.

save = except, used for alla (= but). See note on "but", Matthew 20:23.

only = alone.

 

Versikulo 9

from = away from. Greek. apo. App-104.

the Son of man. See App-98.

be risen again = have risen. Here, "again" is part of the verb. Not so in Matthew 17:23, and Matthew 16:21.

from = from among. Greek. ek. App-104. The first occurance of ek in this connection. Always associated with Christ and His People (not with the wicked dead). See all the other occurrences: Mark 6:14Mark 9:9Mark 9:10Mark 12:25Luke 9:7Luke 16:31Luke 20:35Luke 24:46John 2:22John 12:1John 12:9John 12:17John 20:9John 21:14Acts 3:15Acts 4:2Acts 4:10Acts 10:41Acts 13:30Acts 13:34Acts 17:3Acts 17:31Romans 4:24Romans 6:4Romans 6:9Romans 6:13Romans 7:4Romans 8:11Romans 8:11Romans 10:7Romans 10:9Romans 11:151 Corinthians 15:121 Corinthians 15:20Galatians 1:1Galatians 1:1Ephesians 5:14Philippians 1:3Philippians 1:11 (see note). Colossians 1:18Colossians 2:121 Thessalonians 1:102 Timothy 2:8Hebrews 13:201 Peter 1:31 Peter 1:21. On the other hand, with apo See Matthew 14:2Matthew 27:64Matthew 28:7. Compare Luke 16:30Luke 16:31. In all other cases it is used simply of a resurrection of dead bodies, or of dead people.

the dead = dead people (no Art.) See App-139.

 

Versikulo 11

shall first come = cometh first.

restored will restore. Not the same, but better. The noun occurs only in Acts 3:21. The verb occurs eight times: Matthew 12:13Matthew 17:11Mark 3:5Mark 8:25Mark 9:12Luke 6:10Acts 1:6Hebrews 13:19.

 

Versikulo 12

knew = recognized. Greek. epiginosko. App-132.

not. Greek. ou.

have done = did.

unto him = in his case. Greek. en. App-104.

listed = pleased, or willed. Greek. thelo. App-102.

shall . . . suffer = is about . . . to suffer. So in Matthew 17:22 and Matthew 20:22.

also the Son of man. = the Son of man also.

of = through or by. Greek. hupo. App-104.

 

Versikulo 13

of = concerning. Greek. peri. App-104.

 

Versikulo 14

came = came down, &c. Compare Mark 9:14Luke 9:37.

a certain man = a man. Greek. anthropos. App-123.

 

Versikulo 15

mercy = pity.

he is lunatick = moonstruck: i.e. epileptic, because epilepsy was supposed to be caused by the moon. Greek. seleniazomai. Occurs only in Matthew, here, and Matthew 4:24.

sore vexed = suffers miserably.

 

Versikulo 16

could not cure him = were not able to cure him.

 

Versikulo 17

faithless = unbelieving.

perversikulo = perverted.

generation. See note on Matthew 11:16.

how long . . . ? = until when . . . ? Figures of speech Erotesis and Ecphonesis. App-6.

suffer = put up with.

 

Versikulo 18

the devil = it, or him.

he = it: i.e. the demon.

out of = away from. Greek. apo. App-104. Not the same as Matthew 17:5.

child = boy. Greek. pais. App-108.

 

Versikulo 19

Why could not we cast him out? = Why were not we able to east it out? See notes on Matthew 21:21, and Luke 17:5.

 

Versikulo 20

Because = On account of. Greek. dia. See note on Luke 17:6.

unbelief. All the texts read "little faith", or "littleness of faith". See note on Matthew 6:38.

verily. See note on Matthew 5:18.

If, &c. Denoting a contingent condition. App-118.

say. The Rabbins were termed rooters up of mountains, because they were dexterous in removing difficulties. See note on Luke 17:6.

to yonder place = thither (as though pointing). See note on Luke 17:6.

 

Versikulo 21

this kind. Implying different kinds. See Matthew 12:45Acts 16:171 John 4:1. T Tr. [A] WH R omit this versikulo; but not the Syriac.

but = except.

prayer. Greek. proseuche. See App-134.

 

Versikulo 22

Galilee. App-169.

shall be = is about to be. This is the second of the four announcements. See the Structure, and note on Matthew 16:21.

betrayed = delivered up. This is added in this the second announcement of His sufferings. Compare Matthew 16:21.

 

Versikulo 23

shall = will.

the third day. See note on Matthew 16:21; and App-148.

be raised again = be raised up. Not the same word as in Matthew 17:9, but the same as in Matthew 16:21.

 

Versikulo 24

tribute = money = the didrachma = the half-shekels (). Occurs only here. See App-51.:8. Not the same word as in Matthew 17:25Matthew 22:19.

 

Versikulo 25

Yes. Showing that the Lord did pay. Compare Matthew 17:27.

prevented = anticipated: i.e. spoke first, or forestalled. Greek. prophthano. Occurs only here.

of = from. Greek. apo, as in Matthew 17:9, not in versikulo: Matthew 17:17Matthew 17:12Matthew 17:13.

earth. Greek. ge App-129.

custom = toll, or duty.

tribute = tax. Greek. kensos, from Latin. census, which = registration, which involved taxation.

children = sons. App-108. Not the same as Matthew 17:18.

strangers = those of other families: i.e. not their own sons. Not foreigners. Greek. allotrios. App-124.

 

Versikulo 26

Then = It followeth, then, that.

 

Versikulo 27

lest we should offend, &c. But, not (Greek. me. App-105.) to give them an occasion of offence (either by neglecting their duty or by traducing the Lord). See Matthew 18:6.

an hook. A weighted line with several hooks, rapidly drawn through the water, is employed to-day at Tiberias. Greek. agkistron. Occurs only here.

a piece of money. Greek. stater: i.e. a shekel. Occurs only here.

 

Chapter 18

Versikulo 1

At =

In. Greek. en. App-104.

time = hour.

Who = Who, then.

greatest = greater. Put by Figure of speech Heterosis (of Degree) for greatest. See App-6.

the kingdom of heaven. See App-114.

heaven = the heavens (plural) See note on Matthew 6:9Matthew 6:10.

 

Versikulo 2

little child. Greek. paidion. App-108.

him = it.

 

Versikulo 3

Verily. See note on Matthew 5:18.

Except = Unless. Literally "If ye be not". Assuming the possibility.

be converted = be turned: i.e. to God, in repentance.

not = by no means. Greek. ou me.

 

Versikulo 4

as this. Not as this little child humbles himself, for no one but the Lord humbles Himself. Compare Philippians 1:2Philippians 1:7Philippians 1:8.

 

Versikulo 6

offend = cause to offend, as in w. 8, 9, and Matthew 16:27,

little ones. Not the same as in Matthew 18:2.

believe in. See App-150.

a millstone = an ass-millstone. Onikos. Occurs only here and Luke 17:2; but frequently in the Papyri (see Deissmann, New Light, &c, p. 76). Here denoting a great millstone requiring an ass to turn it.

about. Greek. epi = upon. App-104. But all the texts read "peri " = around. App-104.

drowned. See note on Matthew 14:30.

the depth = the deep sea (i.e. the sea as to its depth).

the sea = the sea (as to its surface). So in Revelation 18:17.

 

Versikulo 7

world. Greek. kosmos. App-129.

because of. Greek. apo.

but = yet, or only.

by = by means of. Greek. dia.

 

Versikulo 8

if thy hand, &c. Assuming the condition. See App-118.

offend = keepeth on causing thee to offend.

better = good. Figure of speech Heterosis (of Degree). App-6.

life = the life: i.e. resurrection life, or life eternal. Greek. zoe. App-170. See note on Matthew 9:18 and Leviticus 18:5. Compare Matthew 7:14.

hell fire = Gehenna of fire. See note on Matthew 5:22. Occurs elsewhere only in Mark 9:47. App-131.

 

Versikulo 10

not Greek. me App-105.

their angels. Their servants (Hebrews 1:14), The tradition of so-called "guardian" angels has no foundation in this.

that which was lost. Compare Matthew 15:24Matthew 15:12

How = What. This parable was repeated later, in another connection. See Luke 15:4, &c.

if a man, &c. The condition is not the same as in Matthew 18:8, but is purely hypothetical = if there should be to any man.

doth he not, &c. ? Or, will he not leave the ninety-nine on the mountain and seek, &c.

 

Versikulo 13

verily. See note on Matthew 5:18.

of = over. Greek. epi. App-104.

that sheep = it.

 

Versikulo 14

will = desire. Greek. thelema, from thelo. App-102.

your. L Tr. WH and Rm read "My".

Versikulo 15

trespass. Greek. hamartano. App-128.

against. Greek. eis.

tell him his fault = reprove him.

 

Versikulo 16

with. Greek. meta.

in = upon. Greek. epi. App-104.

two or three. Reference to Pentateuch (Deuteronomy 19:15). Compare John 8:17. See App-117.

word. Greek. rhema = statement. See note on Mark 9:32.

 

Versikulo 17

neglect = fail. Greek. parakouo. Occurs only here.

church = assembly. In this case the synagogue, or local court, as in Acts 19:39. See App-120.

the church = the assembly also.

an heathen = the Gentile. Greek. ethnikos. Occurs only here, and Matthew 6:7.

a publican = the tax-gatherer.

 

Versikulo 18

Whatsoever, &c. See Matthew 16:19

on = upon. Greek. epi.

earth = the earth. Greek. ge. App-129.

heaven = the heaven. See notes on Matthew 6:9Matthew 6:10.

 

Versikulo 19

as touching = concerning. Greek. peri. App-104.

thing = matter.

ask. Greek. aiteo. App-134.

of = from. Greek. para.

 

Versikulo 20

two or three. It was believed that "where two are assembled to study the Law, the Shechinah was with them".

 

Versikulo 21

sin. Greek. hamartano. App-128.

 

Versikulo 22

seventy times. Greek. hebdomekontakis. Occurs only here.

 

Versikulo 23

Therefore = On account of this. Greek. dia (App-104. Matthew 18:1), touto.

a certain king = a man (App-123.) a king (Hebraism).

would = wished. Greek. thelo. App-102.

take account = to compare accounts. Greek. sunairo. Occurs only in Matthew (here, Matthew 18:24, and Matthew 25:19). Said not to be classical Greek: but the colloquial Greek is found in the Papyri in Cent. II. in two letters, one from Oxyrhynchus, and the other from Dakkeh in Nubia, dated March 6, 214 A.D. See Deissmann"s Light, &c., pp 118, 119.

of = with. Greek. meta.

 

Versikulo 24

to reckon = to compare accounts, as in Matthew 18:23. See note above.

one . . . -which owed = one debtor. Found in Sophocles and Plato as well as the Papyri, though said to be only Biblical.

talents. See App-51. Greek. talanton. Occurs only in Matthew.

 

Versikulo 25

to be sold. Reference to Pentateuch (Exodus 22:3Leviticus 25:39Leviticus 25:47).

and. Figure of speech Polysyndeton (App-6), for emphasis.

children. App-108.

 

Versikulo 26

worshipped = did homage. See App-134and App-.

with. Greek. epi. App-104. (Tr. reads 3).

 

Versikulo 27

loosed = released.

debt = loan. Greek. daneion. Occurs only here.

 

Versikulo 28

found = sought and found.

owed = was owing.

pence. Greek. denaria. See App-51.

laid hands on = seized.

took him by the throat = began throttling him.

that = what.

 

Versikulo 29

at. Greek. eis.

besought = kept beseeching (imperfect). App-134.

 

Versikulo 30

cast him into prison. The Papyri show that this was a widespread Graeco-Roman-Egyptian custom.

 

Versikulo 31

was done = had taken place.

very = exceedingly.

told = narrated (gave an exact account). Greek. diasapheo. Occ only here.

 

Versikulo 32

wicked. Greek. poneros. App-128.

desiredst = besoughtedst. Same word as in Matthew 18:29.

 

Versikulo 33

Shouldest, &c. = Was it not binding on thee?

had compassion = pitied, as in the next clause. Same word.

even as I = as I also.

 

Versikulo 34

tormentors: or jailors. Greek. basanistes. Occurs only here. Imprisonment was called in Roman law-books cruciatus corporis.

 

Versikulo 35

heavenly. Greek. epouranios. Elsewhere Greek. ouranios. See Matthew 6:14Matthew 6:26Matthew 6:32Matthew 15:13Luke 2:13Acts 26:19.

trespasses. See App-128.

 

Chapter 19

Versikulo 1

And it came to pass. A Hebraism.

sayings = words. Greek. logos. See note on "saying", Mark 9:32.

departed = withdrew (by sea).

from. Greek. apo.

into. Greek. eis.

coasts = borders.

beyond Jordan. Perea, east side of Jordan, from the Sea of Galilee to the Dead Sea.

 

Versikulo 3

Pharisees. See App-120.

tempting Him = trying Him. See note on Luke 16:18.

for = on account of. App-104.

 

Versikulo 4

Have ye not read . . . ? See App-143.

at = from. Greek. apo.

the beginning. See note on John 8:44.

male and female = a male and a female. Reference to Pentateuch (Genesis 1:27). This settles the theory of evolution.

male. Greek. arsen. App-123.

 

Versikulo 5

and they twain. This is added by the Lord to Genesis 2:24. See App-107 and App-117.

they twain = the two.

flesh. Figure of speech Synecdoche (of the Part), put for the whole person. App-6.

 

Versikulo 6

What = The unity, not "those" (the persons).

God. App-98.

hath joined together, &c. = joined together, &c. The conversikulo is true also. See note on Philippians 1:1Philippians 1:10.

 

Versikulo 7

Why? Why then? Moses. See note on Matthew 8:4.

command, &c. Not till the close of the forty years.

writing. A bill. Reference to Pentateuch (Deuteronomy 24:1). See App-117.

 

Versikulo 8

because of = in view of, or having regard to. Greek. pros. App-104.

suffered = allowed.

was not so: i.e. from the first constitution down to Moses.

 

Versikulo 9

And = But.

for. Greek. epi.

 

Versikulo 10

If the case, &c. The condition is hypothetical. See App-118.

case = cause, as in Matthew 19:3.

the man. Put by Figure of speech Synecdoche" (of Genus), App-6, for a husband.

good = profitable.

 

Versikulo 11

All men cannot = not (as in Matthew 19:4) all men can.

is = has been.

 

Versikulo 12

born. See note on "begat", Matthew 1:2.

made eunuchs. The verb occurs only here.

of = by. Greek. hupo.

for . . . sake. Greek. dia. App-104. Matthew 19:2.

the kingdom of heaven"s. See App-114.

heaven"s = the heavens". Plural as in Matthew 19:14. Not Singular as in Matthew 19:21.

to receive . . . let him receive. Figure of speech Polyptoton. App-6.

 

Versikulo 13

little children = young children. Greek plural of paidion. App-108. Compare . Luke 18:16Luke 18:17.

should put = should lay, as in Matthew 19:15.

and pray = and should pray. Greek. proseuchomai. App-134.

rebuked = reprimanded.

 

Versikulo 14

forbid = hinder.

of such is: or, to such belongeth (in Eng. idiom): so Tyndale.

 

Versikulo 16

behold. Figure of speech Asterismos. App-6.

Good. All the texts omit. The accounts here(versikulo: , Mark 10:17-28, and Luke 18:18-28) are partly identical and partly complementary.

Master = Teacher. Greek. Didaskalos. See App-98. Matthew 19:1.

eternal life = life age-abiding. Greek. zue aionios. App-170. This was to be gained by "doing" in that Dispensation and since the Fall. Compare Leviticus 18:6. Now all is "done", and "eternal life is the gift of God" (Romans 6:231 John 5:111 John 5:12).

 

Versikulo 17

Why . . . ? Note the several questions. See the Structure above.

wilt enter = desirest (App-102.) to enter.

life. Greek. zoe. App-170.

commandments. All of them (Matthew 5:19James 2:10James 2:11Deuteronomy 27:26 (Septuagint) Galatians 1:3Galatians 1:10).

 

Versikulo 18

Which? The Lord, in reply, recites five (the sixth, seventh, eighth, ninth, and fifth), but omits the tenth in order to convict him out of his own mouth when he says he has kept "all these". See App-117.

Jesus = And Jesus.

Thou shalt do, &c. Quoted from .

 

Versikulo 19

Thou shalt love thy neighbour as thyself. Quoted from Leviticus 19:18.

 

Versikulo 20

All these. Yes, but not the tenth. Hence the Lord"s answer "go and sell", which brought conviction.

 

Versikulo 21

wilt be = art willing to be. App-102.

that thou hast = thy property or possession. Same word (but not the same form) as "is" in Philippians 1:3Philippians 1:20 = exists as a possession.

poor. App-127.

heaven. Sing; not plural, as in versikulo: Matthew 19:12Matthew 19:14, i.e. not on earth. See notes on Matthew 6:9Matthew 6:10.

 

Versikulo 22

sorrowful = grieving

great = many.

 

Versikulo 23

Verily. See note on Matthew 5:18.

hardly = with difficulty.

 

Versikulo 24

camel. With its burden. Not a cable, as some suggest.

go = pass,

through. Greek. dia. App-104. Matthew 19:1.

the eye. Greek. trupema. Occurs only here.

the eye of a needle. A small door fixed in a gate and opened after dark. To pass through, the camel must be unloaded. Hence the difficulty of the rich man. He must be unloaded, and hence the proverb, common in the East. In Palestine the "camel"; in the Babylonian Talmud it is the elephant.

the kingdom of God. The third of five occurrences in Matthew. See note on Matthew 6:33, and App-114.

 

Versikulo 25

then = it followeth.

 

Versikulo 26

beheld. Greek. emblepo. App-133. Not the same as versikulo: in, 27.

all things are possible. For eternal life is now "the gift of God" (compare Romans 6:23). See also Genesis 18:14Job 42:2 (marg). Zechariah 8:6 (Septuagint) Luke 1:37.

 

Versikulo 28

ye. The answer to Peter"s "we", Matthew 19:27.

the regeneration = the making of all things new. The restoration of Acts 3:21 = the "when" of the next clause. In Mark 10:30 we have the synonymous expression "the coming age": thus referring to the future time of reward, and not to the then present time of their following; the word palingenesia occurs only here, and in Titus 3:5. The Syriac reads "in the new world" (i.e. age).

the Son of man. See App-98. XVI

shall sit = shall have taken His seat.

in = upon. App-104.

the throne of His glory = His glorious throne.

upon. Greek. epi. App-104.

the twelve tribes of Israel. This can have nothing to do with the Church of the Mystery as revealed in the prison epistles.

 

Versikulo 29

or. Note the Figure of speech Paradiastole. App-6.

everlasting. Greek. aionios. See App-151.

life. Greek. zoe. App-170.

 

Versikulo 30

many. Connected with "last" as well as "first". Omit the italics "that are", and connect this versikulo with Matthew 20:1 as evidenced by the word "For" (Matthew 20:1) and "So"in Matthew 19:16.