Christian Churches of God
No. 214
Azazel at Pagtubos
(Edition 1.1
19970911-19970913)
Ang kahalagahan ng mga kambing sa Pagtubos ay kadalasang ikinalilito at ang
pangalang Azazel ay kadalasang mali ang pagkakabuo o mali ang paggamit.
Mayroong matagal nang interpretasyon ng simbolismo na nagmula pa sa
sinaunang Israel at matatagpuan sa mga teksto ng iba't ibang panahon. Ang
simbolismong iyon ay susuriin dito sa konteksto ng tipolohiya nito sa
Mesiyas at sa katapusan ng panahon.
Christian Churches of God
E-mail:
secretary@ccg.org
(Copyright
©
1997 Wade Cox)
(Tr. 2024)
This paper may be freely copied and distributed
provided it is copied in total with no alterations or deletions. The
publisher’s name and address and the copyright notice must be included.
No charge may be levied on recipients of distributed copies.
Brief quotations may be embodied in critical articles and reviews
without breaching copyright.
This paper is available from the World Wide Web
page:
http://logon.org and
http://ccg.org
Azazel at Pagtubos
Mga Tagubilin para sa
Pagtubos
Sa Levitico 16:1–34, binibigyan tayo ng mga tagubilin para sa mga hain sa
Pagtubos. Kabilang sa mga ito ang dalawang kambing na pinagbunutan ng
palabunutan upang matukoy ang hain at ang magdadala ng mga kasalanan ng mga
tao.
Levitico 16:1-34 At sinalita ng Panginoon kay Moises, pagkamatay ng dalawang
anak ni Aaron, noong nagsilapit sa harap ng Panginoon, at namatay; 2At
sinabi ng Panginoon kay Moises, Salitain mo kay Aaron na iyong kapatid na
huwag pumasok tuwina sa dakong
banal, sa loob ng tabing, sa harap ng luklukan ng awa na nasa ibabaw ng
kaban; upang siya'y huwag mamatay: sapagka't ako'y pakikitang nasa ulap sa
ibabaw ng luklukan ng awa. 3Ganito papasok nga si Aaron sa loob
ng dakong banal, may dalang isang
guyang toro na handog dahil sa kasalanan, at isang tupang lalake na handog
na susunugin. 4Siya'y magsusuot ng kasuutang banal, na lino at ng
salawal na lino sa kaniyang laman, at magbibigkis siya ng pamigkis na lino,
at ang mitra na lino ay kaniyang isusuot: ito
ang mga bihisang banal; at
paliliguan niya ang kaniyang laman sa tubig at
pawang isusuot niya. 5At
siya'y kukuha sa kapisanan ng mga anak ni Israel, ng dalawang kambing na
lalake na pinakahandog dahil sa kasalanan, at ng isang tupang lalake na
pinakahandog na susunugin. 6At ihaharap ni Aaron ang toro na
handog dahil sa kasalanan na patungkol sa kaniyang sarili, at itutubos niya
sa kaniya at sa kaniyang sangbahayan.
7At
kukunin niya ang dalawang kambing at ilalagay niya sa harap ng Panginoon
sa pintuan ng tabernakulo ng
kapisanan. 8At pagsasapalaran ni Aaron ang dalawang kambing; ang
isang kapalaran ay sa Panginoon at ang isang kapalaran ay kay Azazel. 9At
ihaharap ni Aaron ang kambing na kinahulugan ng kapalaran sa Panginoon, at
ihahandog na pinakahandog dahil sa
kasalanan. 10Nguni't ang kambing na kinahulugan ng kapalaran kay
Azazel ay ilalagay na buhay sa harap ng Panginoon, upang itubos sa kaniya,
at payaunin kay Azazel sa ilang.
11At ihaharap ni Aaron ang toro na handog dahil sa kasalanan, na
patungkol sa kaniyang sarili, at
itutubos sa kaniyang sarili at sa kaniyang sangbahayan, at papatayin ang
toro na handog dahil sa kasalanan na patungkol sa kaniyang sarili: 12At
kukuha siya mula sa dambana na nasa harap ng Panginoon ng isang suuban na
puno ng mga baga; at kukuha ng dalawang dakot ng masarap na kamangyan na
totoong dikdik, at kaniyang dadalhin sa loob ng tabing: 13At ilalagay niya ang kamangyan sa
ibabaw ng apoy sa harap ng Panginoon, upang ang mga usok ng kamangyan ay
tumakip sa luklukan ng awa na nasa
ibabaw ng kaban ng patoo, upang huwag siyang mamatay: 14At siya'y
kukuha ng dugo ng toro at iwiwisik ng
kaniyang daliri sa ibabaw ng luklukan ng awa, sa dakong silanganan: at
sa harap ng luklukan ng awa ay iwiwisik niyang makapito ng kaniyang daliri
ang dugo. 15Kung magkagayo'y papatayin niya ang kambing na handog
dahil sa kasalanan, na patungkol sa
bayan, at dadalhin ang dugo niyaon sa loob ng tabing, at ang gagawin sa dugo
niyaon ay gaya ng ginawa sa dugo ng toro, at iwiwisik sa ibabaw ng luklukan
ng awa at sa harap ng luklukan ng awa: 16At itutubos niya sa
dakong banal dahil sa mga karumalan ng mga anak ni Israel, at dahil
sa kanilang mga pagsalangsang, sa makatuwid baga'y sa lahat nilang
kasalanan: at gayon ang kaniyang gagawin sa tabernakulo ng kapisanan na nasa
kanila, sa gitna ng kanilang mga karumalan, 17At huwag
magkakaroon ng sinomang tao sa tabernakulo pagka siya'y papasok upang itubos
sa loob ng dakong banal, hanggang
sa lumabas siya, at matubos ang sarili, at ang kaniyang kasangbahay, at ang
buong kapisanan ng Israel. 18At lalabas siya sa dambana na nasa
harap ng Panginoon, at itutubos sa ito; at kukuha ng dugo ng toro, at ng
dugo ng kambing, at ilalagay sa ibabaw ng mga anyong sungay ng dambana sa
palibot. 19At makapitong magwiwisik siya ng dugo sa dambana ng
kaniyang daliri, at lilinisin at babanalin dahil sa mga karumalan ng mga
anak ni Israel. 20At pagkatapos matubos niya ang dakong banal, at
ang tabernakulo ng kapisanan, at ang dambana, ay ihahandog ang kambing na
buhay: 21At ipapatong ni Aaron ang kaniyang dalawang kamay sa ulo
ng kambing na buhay, at isasaysay sa ibabaw niyaon ang lahat ng mga kasamaan
ng mga anak ni Israel, at lahat ng kanilang mga pagsalangsang, lahat nga ng
kanilang mga kasalanan; at ilalagay niya sa ulo ng kambing, at ipadadala sa
ilang sa pamamagitan ng kamay ng isang taong handa:
22At
dadalhin ng kambing ang lahat ng mga kasamaan nila, sa lupaing hindi
tinatahanan: at pawawalan niya ang kambing sa ilang. 23At papasok
si Aaron sa tabernakulo ng kapisanan, at maghuhubad ng mga suot na lino, na
isinuot niya nang siya'y pumasok sa dakong banal, at iiwan niya roon:
24At paliliguan niya ang kaniyang laman sa tubig, sa isang dakong
banal, at magsusuot ng kaniyang mga suot, at lalabas, at ihahandog ang
kaniyang handog na susunugin at ang handog na susunugin ng bayan, at
itutubos sa kaniyang sarili at sa bayan. 25At susunugin sa ibabaw
ng dambana ang taba ng handog dahil sa kasalanan. 26At yaong
nagpakawala ng kambing na ukol kay Azazel, ay maglalaba ng kaniyang mga suot
at maliligo ang kaniyang laman sa tubig, at pagkatapos ay papasok siya sa
kampamento. 27At ang toro na handog dahil sa kasalanan at ang
kambing na handog dahil sa kasalanan, na ang dugo ay dinala sa loob ng
dakong banal upang itubos, ay ilalabas, sa kampamento; at susunugin nila sa
apoy ang mga balat ng mga yaon, at ang laman at ang dumi. 28At
ang magsusunog ay maglalaba ng kaniyang mga suot, at maliligo ang kaniyang
laman sa tubig, at pagkatapos, ay papasok siya sa kampamento. 29At
ito'y magiging palatuntunan magpakailan man sa inyo: sa ikapitong buwan nang
ikasangpung araw ng buwan, ay pagdadalamhatiin ninyo ang inyong mga
kaluluwa, at anomang gawain ay huwag gagawa ang tubo sa lupain, ni ang taga
ibang bayan na nakikipamayan sa inyo: 30Sapagka't sa araw na ito
gagawin ang pagtubos sa inyo upang linisin kayo; sa lahat ng inyong mga
kasalanan ay magiging malinis kayo sa harap ng Panginoon. 31Sabbath
nga na takdang kapahingahan sa inyo, at papagdadalamhatiin ninyo ang inyong
mga kaluluwa; ito'y palatuntunang magpakailan man. 32At ang
saserdote na papahiran at itatalaga upang maging saserdote na kahalili ng
kaniyang ama, ay siyang tutubos at magsusuot ng mga kasuutang lino, na mga
banal ngang kasuutan: 33At tutubusin niya ang banal na santuario,
at tutubusin niya ang tabernakulo ng kapisanan, at ang dambana; at tutubusin
niya ang mga saserdote at ang buong bayan ng kapisanan. 34At
ito'y magiging palatuntunang walang hanggan sa inyo; na tubusin ang mga anak
ni Israel, dahil sa lahat nilang mga kasalanan, ng minsan sa isang taon. At
ginawa niya ayon sa iniutos ng Panginoon kay Moises. (AB)
Ang Araw ng Pagtubos ay iniutos at makikita natin mula sa Levitico 23:26-32
na ang isang araw ay mula sa pagdilim hanggang sa pagdilim.
Levitico 23:26-32
At
sinalita ng Panginoon kay Moises, na sinasabi, 27Gayon ma'y sa
ikasangpung araw nitong ikapitong buwan ay araw ng pagtubos: magiging sa
inyo'y banal na pagpupulong, at papagdadalamhatiin ninyo ang inyong mga
kaluluwa; at maghahandog kayo ng handog sa Panginoon na pinaraan sa apoy.
28At huwag kayong gagawa ng anomang gawa sa araw ding iyan:
sapagka't araw ng pagtubos, upang itubos sa inyo sa harap ng Panginoon
ninyong Dios. 29Sapagka't sinomang tao na hindi magdalamhati sa
araw ding iyan ay ihihiwalay sa kaniyang bayan. 30At sinomang tao
na gumawa ng anomang gawa sa araw ding iyan ay pupuksain ko ang taong yaon
sa kaniyang bayan. 31Kayo'y huwag gagawa ng anomang gawa: siyang
palatuntunan magpakailan man sa buong panahon ng inyong lahi sa lahat ng
inyong mga tahanan. 32Magiging sabbath na takdang kapahingahan sa
inyo, at inyong pagdadalamhatiin ang inyong mga kaluluwa sa ikasiyam na araw
ng buwan sa hapon, mula sa pagkalubog ng araw hanggang sa muling pagkalubog
ng araw ay ipangingilin ninyo ang inyong sabbath. (AB)
Kaya't, walang dapat gawin anumang uri ng pagtatrabaho sa araw na ito at ang
mga sumusuway ay ihihiwalay mula sa bayan at mula sa Diyos.
Pagkakasunod-sunod ng mga gawain
Ang mga saserdote ay dapat italaga at mayroong isang serye ng mga
nakatakdang gawain kaugnay ng mga hain. Nakita natin sa ibang lugar na ang
isang pulang baka ay inihain bilang handog dahil sa kasalanan (tingnan ang
papel na
Mesiyas at ang Pulang
Inahin (No. 216)).
Sa pagkakasunud-sunod dito ito ay isang toro.
Ang unang nangyari sa
teksto sa Levitico ay ang dalawang anak ni Aaron ay namatay dahil sa
pagiging mapangahas. Ang aksyon na ito ay kahalintulad ng isa pang aksyon sa
langit kung saan dalawang nilalang ang nagrebelde at kinuha ang ikatlong
bahagi ng Hukbo. Ang pangunahin sa mga nilalang na ito ay si Satanas ang
dakilang Pulang Dragon ng Hukbo (Apoc. 12:3-17) na siyang diyos ng
sanlibutang ito (2Cor. 4:4). Ang paniniwala ng mga Hebreo ay ang isa pang
may mataas na ranggo ay kasangkot din. Hindi mahalaga ang kanyang pangalan.
Gayunpaman, lumilitaw na pinangalanan ng Aklat ni Enoc ang pinuno bilang si
Semyaza. Ang simbolismong ito ay
tila makikita rin sa iba't ibang bahagi ng sinaunang daigdig bilang mga
nilalang na may ulo ng tao at ulo ng leon. Ang mga ito ay inilalarawan
bilang mga kerubin sa mga tekstong Hebreo (cf. Ezek. 41:19). Lumilitaw sila
bilang mga Aeon sa mga kulto ng misteryo (cf. David Ulansey
The Origins of the Mithraic Mysteries
, Oxford, 1989). Gayunpaman, ang pagkaunawa ay magkatulad ngunit
tinitingnan sa iba't ibang panig. Ang sistemang Hebreo ay tila inilalarawan
ang kanilang bagong katayuan mula sa templo ni Ezekiel. Ang panahong ito ay
tila Mesiyaniko - kaya, marahil sila ay dapat tingnan bilang mga kapalit ng
mga nangahulog na nilalang.
Azazel
Sa sistemang Judaiko, si Azazel ay nauunawaan bilang ang anghel ng
nangahulog na Hukbo na iniuugnay natin kay Satanas. Si Azazel ay isang
miyembro ng nangahulog na Hukbo na kinilala sa Aklat ni Enoc. Ang
tradisyunal na pananaw ay ang dalawang nilalang ay sinasalamin ng dalawang
kambing na binanggit dito sa Levitico 16 - isa sa mga nilalang na ito ay
nakilala kay Yahovah at ang pangalawa ay kay Azazel. Ang mga komentaryong
rabbiniko ay nagpapakilala sa kanya na isang miyembro ng nangahulog na
Hukbo.
Nagpalabunutan sa mga kambing. Ang bawat palabunutan ay may nakasulat – isa
para kay Yahovah at isa para kay Azazel (Rashi, Soncino, Lev. 16:8).
Ang komentaryo ng Soncino sa Levitico 16:8 ay nagpapakita na ang salitang
Azazel ay naiintindihan ng Judaismo bilang
isang malakas o makapangyarihang el.
('Azaz SHD 5811 ay pinaniniwalaan
na hinango sa SHD 5810 na nangangahulugang: upang
tumigas, maging mapangahas, manaig,
palakasin ang sarili, samakatuwid
maging malakas. Ito ay malayo sa pagiging Mesyaniko). Sinabi ni Rashi na
nagsasaad ito ng isang matarik na bangin. Ipinaliwanag ni Ibn Ezra na ito ay
isang bangin malapit sa Mt Sinai kung saan inihagis ang kambing. Ang gawaing
ito ng paghahagis ng kambing mula sa bangin ay isang mas huling pagbabago sa
tema na hindi bahagi ng pagtuturo ng Bibliya. Walang alinlangan na ito ay
upang maiwasan ang pagbabalik ng kambing at samakatuwid ang mga kasalanan ng
bansa ay hindi maibabalik sa Israel. Gayunpaman, hindi ito ang pagtuturo ng
Bibliya at sumasalungat sa mismong konsepto ng awa ng Diyos.
Sinipi ni Nachmanides ang Pirke de
Rabbi Eliezer na ang anghel na si Sammael na binigyan ng kapangyarihan
sa lahat ng tao maliban sa Israel ay nagreklamo sa Diyos na nagsabi sa kanya
na magkakaroon siya ng kontrol sa Israel sa Araw ng Pagtubos kung sila ay
magkasala. Ang pangalawang kambing ay nauunawaan ng Judaismo na inilaan para
ipadala kay Sammael [Azazel o ang diyos ng sanlibutang ito] ngunit dahil
hindi ito dinala sa santuwaryo, ito ay pinakawalan sa ilang.
Ito ay isang tanda ng pag-aalis ng problema sa bansa kaysa sa pag-aalay sa
mga diyos-diyosan. Ang pag-alis ng nilalang kung saan ang kasalanan ay
iniugnay bilang pagpasok sa bansa ay kapareho ng konsepto ng pagtanggal o
paggapos kay Satanas sa mga huling araw (Apoc. 20:1-10).
Ang pinagmulan ng pangalang
Sammael ay mula sa konsepto ng pagkawasak (SHD 8037) at, samakatuwid,
binalot ng kadiliman at, sa gayon, ang hilaga sa hilagang hemisphere o sa
kaliwang bahagi (SHD 8040). Ito ang kaliwang bahagi ng Diyos kumpara sa
kanang bahagi. Ang pangalang Shammai (SHD 8060) ay nangangahulugang
mapanira (cf. SHD 8073).
Si Cristo ay nasa kanang
bahagi ng Diyos. Si Azazel o si Satanas ay nasa kaliwa.
Kaya walang alinlangan na si Azazel ay nauunawaan ng rabinikal at ikalawang
templong Judaismo bilang tumutukoy sa pagkakaloob ng kapangyarihan sa mga
bansa maliban sa Israel at ang nilalang na iyon ay naunawaan bilang
tagapag-akusa sa Israel, si Satanas. Ito ay tinukoy bilang Sammael sa
rabinikong panitikan. Ang pangalang ito ay maaaring nangangahulugang
Isang Pangalan o Ang pangalan ng
Diyos, o pinangalanan ng Diyos. Sa gayon ay mauunawaan na siya ay
kumilos sa pangalan o awtoridad ng Diyos sa isang yugto. Ang nilalang na
pinagkalooban ng kapangyarihan sa Hukbo sa Aklat ni Enoc ay si Semyaza na
maaaring hango sa konseptong ito. Ang pangalang ito na
S[h]emyaza
(hzhYmv) ay nangangahulugang
nakita Niya ang pangalan o ang pangalan ay nakakita (cf. Knibb, p.
67-68). Si Noth (Die israelitischen
Personnanamen im Rahmen der Gemeinsemitischen Namengebung, Stuttgart,
1928, p. 123 f.; cf. Knibb p. 68) ay nag-uugnay sa pangalang
Shem
(mv) sa
banal na pangalang HaShem
(svh) na kilala mula sa tekstong Elephantine.
Ang pangalang ito, bilang HASHEM, ay ginamit sa Stone's Chumash para kay
Yahovah. Ang mga pangalan nina Semyaza at Asael ay lumilitaw na binago sa
mga unang kabanata ng Enoc. Sa tekstong Ethiopico ng 1Enoc 8.3, ang
pangalang Semyaza ay malaki ang nabago. Iniisip ni Knibb na ang tekstong
Ethiopico ay nakorap (Knibb, p. 71). Ang salitang
Shem ay nangangahulugang
isang
pangalan. Ang
HaShem ay nangangahulugang Ang
Pangalan. Ito ay binibigkas na
shame. Ang ideya ay nagmula sa konsepto ng isang tiyak at
kapansin-pansing posisyon. Ito ay isang katawagan bilang tanda ng
indibidwalidad. Ang konsepto ay si Shemyaza o Siya na nakakita ng pangalan
ay nahulog mula sa biyaya at sa gayon ay nagdanas ng pagbabago sa katayuan
na ipinapahayag sa pagbabago ng pangalan. Kaya, gayundin, kay Asael. Ang
Azazel ay isang pagbabago sa katayuan ng pinuno o isang pinuno ng nangahulog
na Hukbo. Ang konseptong ito ng pagbabago ng katayuan ay hindi sinusuri
kahit saan dahil ito ay tumatama sa tinatanggap na mga konsepto ng relihiyon
ng pangunahing sistema. Itinatampok din si Azazel sa Dead Sea Scrolls (DSS)
sa 4Q180-181 kung saan ang mga sanggunian sa 4Q180 frag. 1 ay tila isang
sanggunian sa teksto sa 1Enoc 6-11 at Jubilees 4:22 (Gen. 6:1-2,4). Ang
tekstong ito (at esp. mga linya 5-9) ay pinaniniwalaang nauugnay sa 4Q181
frag. 2, lines 1-4 (Wise, Abegg
and Cook The Dead Sea Scrolls:
A New Translation, Hodder and
Stoughton, 1996, pp. 238-239). Walang alinlangan na si Azazel ay
pinaniniwalaang pinuno ng nangahulog na Hukbo sa mga teksto ng DSS at
responsable para sa mga kasalanan ng sangkatauhan gaya ng nakikita natin sa
ritwal ng Pagtubos.
Ang paggamit ng
HaShem bilang Ang Pangalan
sa halip na sabihin ang pangalang
Yahovah na kumakatawan sa awtoridad ng Diyos bilang isang pinalawak na
nilalang ay tila nagmula sa sinaunang paganong kaugalian. Ang paggamit ay
naitala sa mga gawa ng Elephantine. Ang kasanayan ay malamang na nagmula sa
parehong mga Ehipcio at taga-Babilonia at pumasok sa mga Griyego at Romano.
Ito ay konektado sa teolohiya ng "Sagradong Pangalan" at primitibong mahika
na nag-aangkin ng kapangyarihan sa isang diyos sa pamamagitan ng tamang
paggamit ng pangalan. Kaya, ang patron na diyos ng Roma ay hindi kailanman
binanggit at ang lihim ay pinrotektahan sa ilalim ng parusa ng kamatayan.
Ang ideya na ang tamang pagbigkas ng pangalan ng isang kaaway ay
makapagbibigay-daan sa kanilang mga salamangkero na pawalang-bisa ang
proteksyon ng diyos at sa gayon ay mabihag nila ang bansang pinag-uusapan.
Ang ideyang ito ay marahil ang batayan sa likod ng paggamit ng
HaShem para kay
Yahovah sa mga Judio pagkatapos ng
pagkabihag.
Ang problema sa pag-unawa sa kung ano ang nangyayari sa Pagtubos ay
nagmumula sa hindi sapat na teolohikong balangkas ng mga awtoridad mismo.
Ang lalaking kambing na itinalaga para kay Azazel ay inilagay sa kanyang ulo
ang mga kasalanan ng bansa at siya ay inilagay sa ilalim ng isang hinirang
na saserdote o eskriba o pantas (depende sa hinuha) at dinala sa isang
tigang na lupain, i.e. ang disyerto at isang lupain na walang ani. Sa
madaling salita, ang bunga ng kambing na ito ay pagkawasak (cf. Lev.
16:21-23 Soncino at mga tala).
Ang katibayan ng kasaysayan ay laban sa interpretasyon na ang Azazel na
kambing ay kumakatawan sa Mesiyas. Gayunpaman, ang pananaw na ito ay lumitaw
sa ilang mga batayan na ating susuriin dito sa pagharap sa paksa. Mayroon
ding ikatlong paliwanag na susuriin din natin.
Ang duality ng simbolismo
Halimbawa, pinaniniwalaan
ni Bullinger na ang dalawang kambing ay tumutukoy kay Cristo. Gayunpaman,
ang duality ay may kinalaman sa dalawang palabunutan – isa para kay Yahovah
at ang isa para kay al'Azazel. Upang bigyang-katwiran ang iisang
pagkakakilanlan, ang pagkakakilanlan ng pangalawang pangalan ay itinago at
inilaan upang mangahulugan ng pagpapaalis o katulad na kahulugan na
imposible mula sa etimolohiya.
Makabubuting suriin natin
ngayon ang teksto versikulo sa versikulo upang matalakay ang bawat konsepto.
Levitico 16:1 At
sinalita ng Panginoon kay Moises, pagkamatay ng dalawang anak ni Aaron,
noong nagsilapit sa harap ng Panginoon, at namatay; (AB)
Ito ay si Yahovah na nagsasalita kay Moses. Ang pahayag na sinalita ng Yahovah ay ginamit sa Levitico tatlumpu't limang
magkakaibang pagkakataon at sa sampung magkakaibang paraan.
Nagsalita siya:
1.
kay Moises lamang
(Lev. 5:14; 6:1,19; 8:1; 14:1; 22:26 dalawang beses);
2.
kay Moises na
makipag-usap kay Aaron lamang (Lev. 16:1);
3.
kay Moises na
makipag-usap kay Aaron at sa kanyang mga anak (Lev. 6:8,24; 22:1);
4.
kay Moises na makipag-usap
sa mga saserdote, ang mga anak ni Aaron (Lev. 21:1);
5.
kay Moises na
magsalita kay Aaron at sa kanyang mga anak at sa lahat ng mga anak ni Israel
(Lev. 17:1; 21:16 cf. 21:24; 22:17);
6.
kay Moises na magsalita sa
mga anak ni Israel (Lev. 1:1; 4:1; 7:22,28; 12:1; 18:1; 20:1; 23:1,9,23;
24:1,13; 25:1; 27:1);
7.
kay Moises na magsalita sa
buong kapisanan ng mga anak ni Israel (Lev. 19:1);
8.
kay Moises at Aaron
na magkakasama (Lev. 13:1; 14:33);
9.
kina Moises at Aaron na
magsalita sa mga anak ni Israel (Lev. 11:1; 15:1);
10.
kay Aaron lamang
(Lev. 10:8).
Ang bawat isa sa mga
pagkakaibang ito ay nauunawaan mula sa konteksto.
Binanggit ni Bullinger ang parehong mga pagkakaibang ito sa kanyang tala sa
Levitico 5:14.
Dito sa Levitico 16, si
Moises ay binibigyan ng utos na ibibigay kay Aaron upang hindi siya pumasok
sa Dakong Banal maliban na
lamang kung siya ay inutusan, ibig sabihin, sa araw ng Pagtubos upang hindi
siya mamatay, dahil si Yahovah ay lilitaw sa ulap sa ibabaw ng luklukan ng
awa o takip ng Kaban (tingnan ang aralin ng
Ang Kaban ng Tipan (No.
196)).
Sa versikulo 1 makikita
natin na ang mga anak ni Aaron ay namatay dahil sila ay nagsilapit sa harap
ni Yahovah. Ang Hebreo ay lumapit
(karab). Ang mga salitang kakaibang
apoy ay idinagdag sa sinaunang mga teksto (Onk. Jon., LXX, Syriac, at
Vulgate gaya ng binanggit din ni Bullinger; n. sa 16:1).
Levitico 16:2
At sinabi ng Panginoon kay Moises, Salitain mo kay Aaron na iyong kapatid
na huwag pumasok tuwina sa dakong banal, sa loob ng tabing, sa harap ng
luklukan ng awa na nasa ibabaw ng kaban; upang siya'y huwag mamatay:
sapagka't ako'y pakikitang nasa ulap sa ibabaw ng luklukan ng awa.
(AB)
Dito ang ibig sabihin ng teksto ay
nang wala sa panahon. Ang Dakong
Banal dito ay ang Dakong
Kabanal-banalan. Ang kabanatang ito ay hindi gumagamit ng katagang
Dakong Kabanal-banalan kundi ang katagang
Dakong Banal lamang (vv. 3,16 dalawang beses,20,23,27; cf. Ex. 3:5,
Bullinger's note).
Kaya mayroong isang bagay na tinutukoy dito sa simbolismo na isang
pansamantalang bagay. Ang
pangngalang awa ay ginagamit din
bilang pang-uri. Ang terminong ako'y
pakikita ay nangangahulugang
madalas akong magpapakita (cf. Ex. 25:22).
Levitico 16:3
Ganito
papasok nga si Aaron sa loob ng dakong banal, may dalang isang guyang toro
na handog dahil sa kasalanan, at isang tupang lalake na handog na susunugin.
(AB)
Ang salitang ganito ay
nangangahulugang sa ganitong paraan.
Inutusan si Aaron na dalhin ang dugo ng toro bilang handog dahil sa
kasalanan at ang tupang lalake bilang handog na susunugin.
Ito ang gawaing paglilinis sa Dakong Banal ng dakilang saserdote.
Ginawa ito sa isang tiyak na paraan at ang mga kasuotan ay may isang tiyak
na uri.
Levitico 16:4
Siya'y magsusuot ng kasuutang banal, na lino at ng
salawal na lino sa kaniyang laman, at magbibigkis siya ng pamigkis na lino,
at ang mitra na lino ay kaniyang isusuot: ito ang mga bihisang banal; at
paliliguan niya ang kaniyang laman sa tubig at pawang isusuot niya. (AB)
Ang simpleng lino ng dakilang saserdote dito ay sumasagisag sa unang
pagparito bilang Mesiyas ni Aaron, o bilang saserdoteng Mesiyas. Hindi pa
siya haring Mesiyas. Ang haring Mesiyas ay kinakatawan ng maharlikang damit
ng estado at ang mga ito ay kumakatawan sa ikalawang pagparito, hindi ang
una. Ang dalawahang tungkulin ng isang Mesiyas bilang parehong hari at
dakilang saserdote ay nauunawaan ng Judaismo bago pa man dumating si Cristo.
Nauunawaan na ngayon mula sa DSS sa Damascus Rule (VII) at sa mga fragment
mula sa kuweba IV na ang parehong Mesiyas ay naunawaan na iisang Mesiyas
(tingnan ang G. Vermes The Dead Sea
Scrolls in English, 2nd ed., Pelican, 1985 , p. 49).
Levitico 16:5
At siya'y kukuha sa kapisanan ng mga anak ni
Israel, ng dalawang kambing na lalake na pinakahandog dahil sa kasalanan, at
ng isang tupang lalake na pinakahandog na susunugin. (AB)
Ang terminong isinalin na kambing na
lalake dito ay nangangahulugang
lalaking kambing na may makapal na balahibo.
Levitico 16:6 At
ihaharap ni Aaron ang toro na handog dahil sa kasalanan na patungkol sa
kaniyang sarili, at itutubos niya sa kaniya at sa kaniyang sangbahayan. (AB)
Dito makikita natin na ang toro ay para magbayad-sala para sa
pagkasaserdote. Ito ang unang yugto. Ang Mesiyas ay kailangang maging
karapat-dapat bilang dakilang saserdote bago siya mamagitan.
Ang haingito ng toro at ng lalaking tupa na tinutukoy dito ay ginamit din
upang tukuyin ang kapalaran ng isang propeta sa Israel gaya ng nakikita
natin ngayon mula sa DSS (Wise, Abegg and Cook, ibid., pp. 336-337). Sinabi
ni Josephus sa Against Apion (1.8;
cf. Wise, Abegg and Cook, ibid., p. 336, maling sinipi bilang 1.41).
Mula sa panahon ni
Artajerjes hanggang sa ating sariling panahon isang buong kasaysayan ang
naitala, ngunit hindi ito itinuturing na kasing maaasahan ng mga naunang
talaan dahil sa kawalan ng katiyakan tungkol sa eksaktong pagkakasunud-sunod
ng mga propeta.
Sa ganitong paraan,
nagpatuloy ang mga propeta ngunit nagkaroon ng pagtatalo tungkol sa kanilang
pagiging tunay at, kaya, ang canon ay sinelyuhan mula kay Ezra noong
paghahari ni Artajerjes II at, sa katunayan, sa pagkamatay ni Ezra sa
parehong taon ni Alexander the Great (tingnan ang Seder Olam Rabba 30 at ang
mga araling
Ang Bibliya (No. 164)
at
Ang mga Orakulo ng Diyos (No. 184)).
Leviticus 16:7-8
And he shall take the two goats, and present them before the LORD at
the door of the tabernacle of the congregation. 8 And Aaron shall cast lots
upon the two goats; one lot for the LORD, and the other lot for the
scapegoat. (KJV)
Ang terminong scapegoat dito ay
isinalin mula sa salitang batay sa Hebreo na sinasabi ng ilan na
nangangahulugang ganap na pagtanggal.
Halimbawa, Si Green (Interlinear Bible,
p. 102) ay inilaan ang salita bilang hango sa SHD 5799. Ang salitang ito ay
kinilala bilang parehong scapegoat at dalawang beses bilang nangangahulugang
para sa ganap na pagtanggal (cf.
p. 102). Gayunpaman, ang isang salita ay kasangkot, ang al'Azazel lzazl.
Malinaw na ang isang salita ay pinaniniwalaang may dalawang magkaibang
kahulugan ayon sa LXX, sa KJV at si Green upang mapalabas ang pagsasaling
ito. Ang DSS at ang mga teksto ng unang siglo BCE ay pinaniniwalaan na ang
Azazel ay nangangahulugang pinuno ng nangahulog na Hukbo.
Ang Soncino Chumash ay isinasalin ang teksto bilang:
And Aaron shall cast
lots upon the two goats; one lot for the Lord and the other lot for Azazel.
Ang AB ay isinasalin ang
teksto bilang:
At pagsasapalaran ni
Aaron ang dalawang kambing; ang isang kapalaran ay sa Panginoon at ang isang
kapalaran ay kay Azazel. (AB)
Ganito rin ang pagkakasalin sa edisyon ng Stone sa Chumash.
Aaron shall place
lots upon the two he-goats: one lot for “HASHEM” and the one lot for
“Azazel.”
Levitico 16:9-10
At ihaharap ni Aaron ang kambing na kinahulugan ng
kapalaran sa Panginoon, at ihahandog na pinakahandog
dahil sa kasalanan. 10Nguni't
ang kambing na kinahulugan ng kapalaran kay Azazel ay ilalagay na buhay sa
harap ng Panginoon, upang itubos sa kaniya,
at payaunin kay Azazel sa ilang.
(AB)
Ang salitang kinahulugan dito sa
Hebreo ay ang lumabas. Sa madaling
salita, ito ay lumabas mula sa lalagyan na naglalaman ng Urim at Thummin na
siyang paraan ng pagkuha ng kapalaran o paghatol ni Yahovah (cf. Ex 28:30).
Ang tekstong ito ang nakapagdudulot ng suliranin. Ang mga nagsasabing ang
ibig sabihin ay ganap na pagtanggal
sa halip na Azazel ay walang maipakitang estruktura ng salita bilang
paliwanag. Ang Stone ay isinasalin ang teksto:
9
Aaron shall bring near the he-goat designated by lot for HASHEM, and make it
a sin-offering.
10
And the he-goat designated by lot for Azazel shall be stood alive before
HASHEM, to provide atonement through it, to send it to Azazel in the
wilderness.
Walang alinlangan na ang salita ay pinanghahawakan ng mga kagalang-galang na
mga rabinikong iskolar na nangangahulugang
Azazel. Ang salitang ginamit sa
bawat pagkakataon ay
al'Azazel lzazl.
Sinasabi sa Stone na ang pangalang ito ay nangangahulugang
strong z and mighty la. Ang pananaw na ito ay pinanghahawakan ng mga
rabinikal na awtoridad sa komentaryo ng Soncino din (cf. n. hanggang p.
706). Kaya, ang Oxford Annotated RSV, ang Soncino at ang mga ugat sa Strong
ay nagkakaisa. Ang salungat na pananaw na naglalaan nito sa SHD 5799 ay
nangangailangan ng dalawang magkaiba at magkahiwalay na kahulugan para sa
parehong salita na hindi talaga tinatalakay ng Strong. May mali sa paglalaan
ng mga salitang kasangkot. SHD 5799 na
'aza'zel na nakalista bilang kombinasyon ng dalawang salitang SHD 5795
at 235 at, samakatuwid, ay nangangahulugang
kambing ng pag-alis.
Pinanghahawakan nito ang mga kombinasyon bilang nangangahulugang kambing
mula sa SHD 5795 'ez o
aze na nangangahulugang isang
malakas na babaing kambing sa
singular ngunit panlalaki sa plural na nangangahulugang din na
buhok ng kambing. Ang salitang ito ay nagmula sa SHD 5810 'azaz
ang pangunahing ugat upang maging
matatag, upang tumigas, o maging
mapangahas upang palakasin ang sarili ,
o maging malakas. Ang pagtitiwala
sa sarili na ito ay nagdadala ng konsepto ng pagiging sakop ng sarili nitong
mga kautusan. Ang salitang ito ay pinaniniwalaang pinagsama sa SHD 235 'azal
bilang pangunahing ugat na upang
umalis, samakatuwid mawala,
mahulog, maglibot, magparoo't parito. Ang salita ay isinalin sa Ezekiel
27:19 ng marami bilang from Uzal
at ng iba bilang yarn.
Nangangahulugan itong nawala o naubos.
Isinalin ito ni Green bilang
going about. Isinalin ito ng KJV bilang
going to and fro. Isinalin ito ng
Soncino bilang yarn sa batayan na
ang me'uzzal sa teksto ay isinalin
sa pamamagitan ng pagtukoy sa ugat na
azal (na may Aleph) sa Aramaic na
azal (na may ain), upang iikot.
Ilang manuskrito ng Hebreo at ang LXX ay nagbabasa ng
me'uzzal, 'from Uzzal.' Ang pangalang ito ay nasa Genesis 10:27 at
ang lumang pangalan ng Sanaa, ang kabisera ng Yemen sa timog Arabia. Ang
pagsasalin ay magiging Vedan and Javan
exported thy wares from Uzzal.
Ang paggamit ng ugat na
azal ay talagang hindi malinaw at
ang tambalan ng salitang 'azazel
ay maaaring mangahulugan ng el na
pinalakas ang sarili at gayundin
ang kambing ng pagkahulog o ang kambing ng paroo't parito sa ilang. Ang
Al'Azazel ay naglalagay ng isang tiyak na unlapi sa salita. Tila may
dalawang tiyak na nilalang na kasangkot at sila ay parehong may kinalaman sa
dalawang kambing - isa para kay Yahovah at isa para sa isa pang layunin o
lugar na pinangalanang al'Azazel. Ito rin ay higit na magpapaliwanag sa
paggamit ng pagkakaiba ng mga tupa at kambing sa talinghaga ng paghihiwalay
ng mga bansa (Mat. 25:31-34) kapag pareho silang malinis na hayop.
Ano ang konseptong sinusuri dito? Ang salita ay tila kasama rin ang simpleng
salitang tsav (SHD 6673) na
nangangahulugang pagbabawal, utos o
tuntunin. Kaya ang tsawlatsaw
ay tuntunin sa tuntunin kung saan binubuo ang batas (tingnan din ang aralin
na
Ang mga Nicolaitan (No.
202)).
Dito ay tila nakikita natin
na ang salita ay nagsasangkot sa mga tuntunin ng Diyos. Ang mga utos ng
kautusan ay kaya’t inilagay sa kambing. Ano nga ba ang ibig sabihin ng
'Azazel? Alam natin na may posibilidad na ipagkamali o pagsamahin ang mga
pangalan nina Asael las at
Azazel lzaz sa mga sinaunang teksto at itinala ni Knibb ang
katotohanang ito sa kanyang pagsasalin ng
Ethiopic Book of Enoch
(Vol. 2, Oxford, p. 73).
Ang ibig sabihin ng Asael
ay ginawa ng Diyos. Iba na naman
ang ibig sabihin ng Azazel. Itinuturing ni Knibb ang sanggunian sa
Ethiopic Enoc sa kabanata 8:1 ay isang korapsyon ng Asael o
ginawa ng Diyos sa mga tekstong
Ethiopico at Griyego. Kaya't ang 'Azael ay naging 'Azazel dito ayon kay
Knibb. Ang mga pagbabago ay maaaring hindi ng mga korapsyon kundi indikasyon
ng mga pagbabago sa katayuan. Ang pagbabago sa katayuan ay katumbas ng
pagbabago sa pangalan at vice versa. Si Cristo ay binigyan ng bagong
pangalan sa Apocalipsis dahil siya ay sumailalim sa isang pagbabago sa
katayuan. Sa katulad na paraan, binibigyan din tayo ng bagong pangalan na
nagpapahiwatig ng ating bagong katayuan.
The Ethiopic Book of Enoch ay tila
tumutukoy sa teksto sa Levitico 16:21f. at naglalaman din ng isang konsepto
na matatagpuan sa Targum ni Pseudo Jonathan sa tekstong ito bilang tumutukoy
sa lugar na Dudael. Ang teksto ay mababasa sa kabanata 10:
4
And further the Lord said to Raphael: ‘Bind Azazel by his hands and his
feet, and throw him into the darkness. And split open the desert which is in
Dudael and throw him there.
5
And (2v,b20) throw on him jagged and sharp stones, and cover him with
darkness; and let him stay there for ever, and cover his face that he may
not see light.
6
And that on the great day of judgment he may be hurled into the fire.
7
And restore the earth which the angels have ruined, (2v, b25) and announce
the restoration of the earth, for I shall restore the earth so that not all
the sons of men shall be destroyed through the mystery of everything which
the Watchers made known and taught
to their sons. (Knibb holds that the meaning
made known or
revealed is necessary here).
Ang mahalagang tandaan ay
ang kambing na ito ay hindi ginamit para sa Pagtubos kundi ang pagtubos ay
ginawa para dito. Ang Hebreo ay nagsasabing
para sa
kanya hindi
kasama niya. Kaya't ang kambing ay pinalaya pagkatapos.
Ang konsepto dito ng Dudael
ay itinuturing ni Dillman (Translation
100) na naimbento at hinango ito sa pangalang
kaldero ng Diyos. Ikinonekta ni
Charles ( Translation 22 f) ang Dudael mula sa pagbanggit sa Targum Pseudo
Jonathan bilang lugar kung saan dinala ang kambing na inialay kay Azazel .
Tinanggap ni Milik sa isang pagkakataon ang paliwanag na ito at hinango ang
pangalan mula sa tulis-tulis na bundok
ng Diyos. Ang paglalaro ng salita
na ihagis sa kanya ang mga matutulis at matatalim na bato ay itinuturing
ni Knibb upang gawin itong kapani-paniwala (ibid., p. 87).
Kaya, ang mga konsepto sa
Aklat ni Enoc at sa Targum ay hango sa mga konseptong matatagpuan sa Torah
dito sa Levitico 16. Ang pananaw na ito ay kinumpirma ng DSS. Ang kambing,
gayunpaman, ay hindi pinatay ngunit sa halip ay pinababayaan upang gumala.
Nakikita natin na ang mga
kalaunang rabinikong awtoridad ay hindi nagkaroon ng buong benepisyo ng mga
teksto na ngayon ay ginagamit na sa atin ngunit mayroon silang ideya ng
bagay na nasa Torah. Higit sa lahat, ang pangalang Azazel ay partikular na
makikita sa Levitico 16. Higit pa rito, nakita at naunawaan na naroon ito
mula sa sinaunang sistema ng Judaiko.
Ito ay nagdadala sa atin sa
karagdagang pagsusuri ng pag-unlad ng mga pangalan ng Hukbo.
Paano naging Azazel si Asael o maging si Semyaza ? Kailan ito nangyari at
ano ang ibig sabihin nito?
Maliwanag na ang pangalang
Azazel ay isinulat sa unang mga
anyo ng Torah. Isinalin ng LXX ang teksto sa Griyego bilang tumutukoy sa
scapegoat at ang Griyego ay pinaniniwalaang nangangahulugang
ipadala ito para sa pagpapaalis (tingnan ang tala sa pagsasalin ni
Brenton). Gayunpaman, ang dalawang magkaibang konsepto ay ipinapahayag sa
mga salitang isinalin bilang scapegoat sa LXX. Ang parehong konsepto na ito
ay ipinasok sa pagsasalin ng
KJV. Ipinapahayag din ito ni Green mula sa MT ngunit naglalaan ng dalawang
ganap na magkaibang mga pagsasalin sa parehong salita gaya ng ginagawa ng
KJV. Ginagawa ni Strong ang konstruksiyon batay sa kahulugan sa SHD 5799
bilang mula sa SHD 5795 at SHD 235 sa halip na mula lamang sa SHD 5810 at sa
mas simpleng 'el. Ang kombinasyon ng mga salita ay hindi nagpapahintulot sa isang
simpleng paggamit ng salitang el
(SHD 410). Ang salita ay tila sa pinakamaayos ay azel lza (maglaho o umakyat, o pati rin Uzal o sinulid cf. SHD 235, SHD 236).
Kaya, tila mayroon tayong kaso ng kambing na naglalaho.
Maramihang kahulugan: maraming sagot
May isa pang sagot na
maaaring pagsamahin ang mga kahulugan. Ang
kambing na
pinalakas ang sarili ay ang
el na nakaka-asa sa sarili . Ang
problema ay ang mga kambing ay lalaki at hindi babae. Kaya, ang salitang
pinili ay hindi angkop bilang isang solong kambing na walang ibang
kahulugan. Ang kambing ay maaaring babae sa singular bilang iglesia at
lalaki sa plural bilang mga anak ng Diyos. Ang kambing ay ibinibigay sa
ilang ng apatnapung Jubileo pagkatapos ng sakripisyo ng Mesiyas, ang kambing
para kay Yahovah. Parehong itinalaga ang Mesiyas at ang iglesia bago
pa ang pagkakatatag ng sanlibutan. Gayundin, ang plano ay sumasaklaw sa
buong Hukbo at ang kanilang pagtubos at pagkakasundo (cf. ang aralin na
Nawalang Tupa at ang
Alibughang Anak [199]).
Hinabol ng dragon ang babae sa ilang (Apoc. 12:10-17).
Gayundin, ang kalaban ay
nagkasala mula pa sa simula (1Juan. 3:8) ngunit siya ay sakdal mula nang
siya ay likhain hanggang sa ang kasamaan ay natagpuan sa kanya ( ). Kaya,
ang simula dito ay hindi ang simula ng paglalang.
Mayroon ding iba pang mga
pagsasaalang-alang.
Ang LXX ay isinulat sa
Alexandria sa ilalim ng pagtangkilik ni Ptolemy Philometor. Hindi
papahintulutan ng sistemang Greco-Romano ang isang konsepto ng pamamahala
mula kay Yahovah sa Jerusalem sa ilalim ng kautusan, at ang pagbubuklod ng
pamamahala ng mga bansa. Para sa parehong dahilan, makikita natin na ang
sistemang Cristianong Trinitarian - maging mula sa Roma o Canterbury - ay
hindi matatanggap na ang paghahari ng Mesiyas ay hindi ang iglesia sa ilalim
ng kasalukuyang sistema ng kautusan at kaayusan, kundi isang bagay na
ipapatupad pa at si Azazel ay itatapon sa loob ng isang libong taon. Ang
Millennialism (o Chiliasm gaya ng tawag dito sa unang iglesia) ay inalis
bilang isang konsepto dahil ito ay sumalungat sa mismong pamamahala ng Roma
at ng iglesia mula sa Roma. Para sa parehong dahilan, ang rabinikal na mga
awtoridad ay hindi dadalhin ito sa susunod na yugto ng interpretasyon dahil
kailangan nilang kilalanin ang Mesiyas bilang darating sa dalawang yugto at
ang pangalawang yugto ay magiging ayon sa Aklat ng Apocalipsis na kanilang
tinanggihan na.
Kaya, ang bagay na ito ay
hindi kailanman ganap na naipaliwanag. Hindi pa ito nahayag sa kabuuan nito
bilang isang misteryo ng Diyos. Nang ito ay nahayag kasama ng Mesiyas, ito
ay itinago nang buong husay ng Judaismo. Kung ang kambing ay kasangkot, ito
rin ay nagsasangkot ng konsepto ng paroo't parito at, kaya, ang pagpatay sa
kambing ay laban sa mismong mga konseptong nakapaloob dito. Ang pagtubos ay
ginagawa para sa kambing at ito ay pinapalaya, hindi pinapatay (tingnan sa
itaas cf. Bullinger, Companion
Bible, n. sa v. 10).
Ang pagtatago ng mga
rabbinikal na awtoridad sa kahulugan ng konsepto ng kambing na pinapatay
(kung saan ang LXX ay hindi nagpapakita ng ganoong bagay) ay maaari ring
magpahiwatig ng isang kalaunang Judiong mistisismo sa halip na simpleng
anti-Mesiyanikong sigasig.
Alam na natin ngayon nang
walang pag-aalinlangan na ang mga konseptong matatagpuan sa Apocalipsis 20:4
ff ay naunawaan din mula sa DSS tulad ng pagkabuhay na mag-uli at
pagpapanumbalik sa Milenyo (cf. 4Q521 frag. 7 at frag. 5 col. 2; Wise, Abegg
and Cook, p. 421). Ang mga konseptong matatagpuan sa Apocalipsis 21:12-13 ay
matatagpuan din sa 4Q554 frag. 1 col. 1 line 9 hanggang col. 3 line 10,
ibid., pp. 180-182).
Kaya, ang Lumang Tipan ay
naunawaan sa ganitong paraan bilang kinakailangan sa plano kahit na ang mga
ebanghelyo (dito Mat. 22:30-32), 1 Corinto 15:12 ff, at Apocalipsis ay hindi
pa naibibigay.
May isa pang konsepto sa
kambing na ibinibigay kay ’Azazel sa disyerto. Ang Mesiyas ay pinatay at
ginamit sa pagtubos. Ang Banal na Espiritu sa iglesia ay iniwan upang
maglakbay sa disyerto sa loob ng apatnapung Jubileo o dalawang libong taon
at sa ganitong paraan ay ibinigay kay Azazel para sa kumpletong pagpapaalis
ng mga kasalanan ng sanlibutan. Kaya’t mayroon tayong duality ng mga
kahulugan sa hain at sa paglalaan ng kasalanan at pagkakalat sa ilang. Ang
ilang ay ang simbolo ng kasalanan at kasamaan (cf. Is. 13:21; 34:14; Mat.
12:43; Lk. 8:27; 11:24; Apoc. 18:2). Si 'Azazel ang personipikasyon ng lahat
ng dakila at kakila-kilabot doon (cf. Deut. 1:19; 8:15; Jer. 2:6). Kaya, ang
pagtubos ay tatlong-bahagi: kay Azazel, para kay Azazel, bilang Azazel. Ang
anak ng Diyos, dito, ay si Azazel o ang nangahulog na kambing.
Sa ganitong paraan din,
makikita natin na ang sistema ng Pagtubos ay kinuha sa isang mas huling
panahon mula sa hain ng Paskwa ng Mesiyas. Ang huling pagbibihis ng
haringMesiyas pagkatapos ng ritwal ng pagtubos ay nagpapakita ng duality ng
mga Mesiyas at mga pagdating.
Sabi ni Bullinger tungkol sa kahulugan dito sa kanyang
tala sa taludtod 8 na:
This ‘for’ looks
like a personality answering to ‘for Jehovah’. If it be the Evil one who is
meant then it is for his defiance. For in v. 10 atonement is made for this
goat, and he is to go free. Where there is atonement there must be
forgiveness. (We will continue this examination in v. 22).
Ito ay naglalarawan ng
konsepto ng awa at kabutihan ng Diyos. Ang pagtubos, sa huli, ay pinalawig
sa nangahulog na Hukbo bilang isang tungkulin ng biyaya ng Diyos at ang
kasapatan ng sakripisyo ni Cristo sa pagpapakita ng omniscience ng Diyos
(cf. ang aralin na
Ang Paghatol sa mga Demonyo
(No. 080)).
Levitico 16:11-12 At
ihaharap ni Aaron ang toro na handog dahil sa kasalanan, na patungkol sa
kaniyang sarili, at itutubos sa kaniyang sarili at sa kaniyang sangbahayan,
at papatayin ang toro na handog dahil sa kasalanan na patungkol sa kaniyang
sarili: 12At kukuha siya mula sa dambana na nasa harap ng
Panginoon ng isang suuban na puno ng mga baga; at kukuha ng dalawang dakot
ng masarap na kamangyan na totoong dikdik, at kaniyang dadalhin sa loob ng
tabing: (AB)
Ang apoy na ito ay kinuha mula sa dambana kung saan ginawa ang mga hain ng
Pagtubos. Tanging ang apoy na iyon ang angkop na magsindi ng mga kamangyan
sa dambanang ginto sa Dakong Banal (cf. Lev. 10:1,7 at gayundin ang mga tala
ni Bullinger sa 10:1,7). Ang apoy na ito ay palatandaan ng apoy ng Banal na
Espiritu. Ang lahat ng iba pang apoy ay
kakaibang apoy. Tandaan na pinatay
ang mga anak ni Aaron dahil sa handog na ito.
Nakikita rin natin na ang bautismo ni Juan Bautista ay
hindi para sa kaligtasan. Ang Banal na Espiritu ay ipinagkaloob ng Diyos
nang direkta pagkatapos ng bautismo at pinili niyang ilaan ito sa bagong
pagkasaserdote nang buo. Si Juan ay anak ng dakilang saserdoteng si Abijah
at isang Levita, ngunit ang kanyang bautismo ay hindi nagdala sa kaligtasan.
Gayundin, ang simbolismong ito ay tumutukoy sa pangyayaring iyon.
Levitico 16:13
At
ilalagay niya ang kamangyan sa ibabaw ng apoy sa harap ng Panginoon, upang
ang mga usok ng kamangyan ay tumakip sa luklukan ng awa na nasa ibabaw ng
kaban ng patoo, upang huwag siyang mamatay: (AB)
Walang taong nakakita kailanman sa Diyos (Juan. 1:18; 1Tim. 6:16; 1Juan.
5:20). Ang dakilang saserdote lamang ang maaaring manatili sa Dakong Banal
at iyon ay tuwing sa Pagtubos lamang minsan sa isang taon. Ito ay tumutukoy
kay Cristo bilang dakilang saserdote at ang pagkabuhay na mag-uli ng mga
patay. Ang Mesiyas ay anak ng Diyos na may kapangyarihan mula sa kanyang
pagkabuhay na mag-uli mula sa mga patay (Rom. 1:4).
Levitico 16:14
At siya'y kukuha ng dugo ng toro at iwiwisik ng
kaniyang daliri sa ibabaw ng luklukan ng awa, sa dakong silanganan: at sa
harap ng luklukan ng awa ay iwiwisik niyang makapito ng kaniyang daliri ang
dugo. (AB)
Dito ay pinatay natin ang toro – una upang magbayad-sala para sa
pagkasaserdote upang pabanalin ang dakilang saserdote at pagkatapos ay
papatayin ang kambing upang pabanalin ang kongregasyon. Ang mga ito, kung
gayon, ay sunud-sunod. Tinupad din ng Mesiyas ang lahat ng mga
kinakailangang ito. Ang pagkakasunod-sunod ay makikita sa mga gawain sa
Paskuwa na tumatagal mula 14 Nisan hanggang 15 Nisan at pagkatapos ay
hanggang sa Inalog na Bigkis sa Linggo ng umaga ng 9 a.m. Pagkatapos ay
sinusukat ito hanggang 9 a.m. ng Linggo sa Pentecostes eksaktong limampung
araw makalipas at ang iglesia pagkatapos ay inaani. Ang prosesong ito ay
nagpapatuloy hanggang sa katapusan at sa ikalawang pagkabuhay na mag-uli.
Ang nangahulog na Hukbo at ang kongregasyon sa ilang ay ang grupo kung saan
ang pangalawang kambing ay gumagawa ng pagtubos. Mayroon tayong mga konsepto
ng kanan at kaliwang kamay ng Diyos - ang pagkakasundo ng kasalanan. Ang
dugo ng kambing para kay Yahovah ay dinadala sa Dakong Banal sa parehong
paraan tulad ng dugo ng toro.
Ito ay para sa mga anak ni Israel na siyang iglesia.
Levitico 16:15-16
Kung magkagayo'y papatayin niya ang kambing na handog dahil sa kasalanan,
na patungkol sa bayan, at dadalhin ang dugo niyaon sa loob ng tabing, at ang
gagawin sa dugo niyaon ay gaya ng ginawa sa dugo ng toro, at iwiwisik sa
ibabaw ng luklukan ng awa at sa harap ng luklukan ng awa: 16At
itutubos niya sa dakong banal dahil sa mga karumalan ng mga anak ni Israel,
at dahil sa kanilang mga pagsalangsang, sa makatuwid baga'y sa lahat nilang
kasalanan: at gayon ang kaniyang gagawin sa tabernakulo ng kapisanan na nasa
kanila, sa gitna ng kanilang mga karumalan. (AB)
Makikita natin mula sa versikulong ito na walang sinomang tao, ibig sabihin,
walang 'adan o human being, ang
dapat naroroon sa tabernakulo hanggang sa lumabas ang dakilang saserdote at
gumawa ng pagtubos para sa kanyang sarili. Kaya, ang pagkasaserdote ay ganap
na nasa ilalim ng gawain na ito at walang bisa ang pagkasaserdote habang ang
anti-type ay nasa loob ng tabing (cf. Heb. 4:14; 6:20; 9:24).
Levitico 16:17-19 At huwag magkakaroon ng sinomang tao sa tabernakulo pagka
siya'y papasok upang itubos sa loob ng dakong banal, hanggang sa lumabas
siya, at matubos ang sarili, at ang kaniyang kasangbahay, at ang buong
kapisanan ng Israel. 18At lalabas siya sa dambana na nasa harap ng
Panginoon, at itutubos sa ito; at kukuha ng dugo ng toro, at ng dugo ng
kambing, at ilalagay sa ibabaw ng mga anyong sungay ng dambana sa palibot.
19At makapitong magwiwisik siya ng dugo sa dambana ng kaniyang daliri, at
lilinisin at babanalin dahil sa mga karumalan ng mga anak ni Israel. (AB)
Ang konsepto ng banal ay nangangahulugang ihiniwalay o ibinukod. Tanging ang
Diyos lamang ang banal. Ang paggamit ng termino ay nauugnay sa ibinukod para
sa paglilingkod sa Kanya. Sa susunod na versikulo ang
pakikipagkasundo ay nangangahulugan ng
paggawa ng pagtubos.
Levitico 16:20-21
At pagkatapos matubos niya ang dakong banal, at ang tabernakulo ng
kapisanan, at ang dambana, ay ihahandog ang kambing na buhay: 21At ipapatong
ni Aaron ang kaniyang dalawang kamay sa ulo ng kambing na buhay, at
isasaysay sa ibabaw niyaon ang lahat ng mga kasamaan ng mga anak ni Israel,
at lahat ng kanilang mga pagsalangsang, lahat nga ng kanilang mga kasalanan;
at ilalagay niya sa ulo ng kambing, at ipadadala sa ilang sa pamamagitan ng
kamay ng isang taong handa: (AB)
Ang pagpapatong ng dalawang kamay ay para sa kataimtiman at dito lamang
ginagamit. Sinasagisag nito ang kabuuan ng pagtanggap ni Mesiyas sa
tungkulin bilang dakilang saserdote at ang kabuuan ng paglalagay ng iglesia
at Hukbo sa kanyang mga kamay.
Sa ganitong paraan, ang
parehong mga kambing ay maaaring kumatawan sa kabuuan ni Cristo at gayundin
ang kabuuan ng pakikipagkasundo ng tao at espirituwal na Hukbo. Sa
pamamagitan din nito, ang paghatol sa nangahulog na Hukbo ay nakumpleto
dahil ginawa ang pagtubos para sa kanila at gayon pa man ay ibinigay sa
kanila ang iglesia at istraktura upang hawakan upang sa pamamagitan ng
kanilang pakikitungo ay masukat sila at tayo rin ay masubok. Kaya't si
Cristo ay maaaring mamuhay bilang at kasama ang dalawang uri ng kambing
kahit na ang pangalawa ay ibinigay kay 'Azazel at ang pagtubos ay ginawa rin
para sa kanya.
Kaya naman nalutas ang kontradiksyon. Bilang isang
kambing, si Cristo ay pinatay sa laman ngunit binuhay bilang espiritu. Ito
ay sa pamamagitan ng pagkabuhay na mag-uli kung saan siya ay naging anak ng
Diyos na may kapangyarihan (Rom. 1:4; 1Cor.
15:45; 1Pet. 3:18).
Ito ang unang kambing. Siya ay ginawang may kasalanan para sa atin upang
tayo ay maging banal na matuwid sa pamamagitan niya (2Cor. 5:21). Sa
ganitong paraan, tayo ay nakipagkasundo sa Diyos at isinugo bilang mga tupa
sa gitna ng mga lobo. Gayon din, ang buong Hukbo ay nakipagkasundo sa Diyos
at samakatuwid si 'Azazel ay
naibayad-sala rin, gaya natin, kahit na hindi pa ito ipinatutupad.
Si Azazel ay ikukulong sa
loob ng 1,000 na taon para sa sistemang milenyal at makikipagkasundo
pagkatapos nito.
Levitico 16:22
At
dadalhin ng kambing ang lahat ng mga kasamaan nila, sa lupaing hindi
tinatahanan: at pawawalan niya ang kambing sa ilang. (AB)
Ang terminong dadalhin ay
tumutukoy sa pagdadala palayo (cf.
Is. 53:4). Ang lupaing hindi
tinatahanan sa Hebreo ay isang
lupaing hiwalay. Ang ilang ng kasalanan ay isang lupaing hiwalay sa
Diyos. Ang pagtubos ay naganap sa unang kambing. Dito, ay may magkakahalong
problema. Ang nilalang ay nasa kalayaan ngunit gumagala sa ilang na nasa
ilalim ng pangalang 'Azazel na siya mismo ay nagkaroon ng pagtubos para sa
kanya. Bilang iglesia, nagpagala-gala tayo sa ilang na ito sa loob ng
apatnapung Jubileo gaya ng Israel na nagpagala-gala sa ilang ng kasalanan sa
loob ng apatnapung taon bago nila minana ang lupang pangako. Nang sila ay
pumasok at oras na para ang mga bansa ay mapasakop, pinagkasundo sila mula
sa Paskuwa sa Gilgal. Sumama sa kanila ang Mesiyas bilang kapitan ng Hukbo
ng Panginoon at sa loob ng pitong araw ay winasak nila ang Jerico (tingnan
ang aralin
Ang Pagbagsak ng Jerico (No. 142)).
Levitico 16:23-28 At
papasok si Aaron sa tabernakulo ng kapisanan, at maghuhubad ng mga suot na
lino, na isinuot niya nang siya'y pumasok sa dakong banal, at iiwan niya
roon: 24At paliliguan niya ang kaniyang laman sa tubig, sa isang dakong
banal, at magsusuot ng kaniyang mga suot, at lalabas, at ihahandog ang
kaniyang handog na susunugin at ang handog na susunugin ng bayan, at
itutubos sa kaniyang sarili at sa bayan. 25At susunugin sa ibabaw ng dambana
ang taba ng handog dahil sa kasalanan. 26At yaong nagpakawala ng kambing na
ukol kay Azazel, ay maglalaba ng kaniyang mga suot at maliligo ang kaniyang
laman sa tubig, at pagkatapos ay papasok siya sa kampamento. 27At ang toro
na handog dahil sa kasalanan at ang kambing na handog dahil sa kasalanan, na
ang dugo ay dinala sa loob ng dakong banal upang itubos, ay ilalabas, sa
kampamento; at susunugin nila sa apoy ang mga balat ng mga yaon, at ang
laman at ang dumi. 28At ang magsusunog ay maglalaba ng kaniyang mga suot, at
maliligo ang kaniyang laman sa tubig, at pagkatapos, ay papasok siya sa
kampamento. (AB)
Dito makikita natin na ang laman at ang mga damit (hindi kasama ang dakilang
saserdote na nananatili sa Templo) at ang buong kasuotan ng mga haing ito ay
natupok ng apoy at ang mga pinagkatiwalaan sa tungkuling ito ay
kinakailangang maligo. Kaya, nakikita natin na ang dugo ng sakripisyo ng
Mesiyas ay nagbabayad-sala para sa atin at sa pamamagitan nito ay nagagawa
nating alisin ang laman sa kabuuan at, sa pamamagitan ng bautismo, ay
umasang mabuhay ng mag-uli sa espiritu.
Lahat ng nilalang ay
bibigyan ng espiritu at pagkakataon para sa pagsisisi, maging si 'Azazel.
Ang pagkakasunod-sunod na ito ay nasa isang kaayusan at sa loob ng ilang na
hiwalay pa rin sa Diyos. Ang karumihan ng indibiduwal ay hindi umaabot sa
dakilang saserdote na pinabanal na kapag ipinagtapat niya ang mga kasalanan
sa ibabaw ng ikalawang kambing. Mula sa Levitico 10:17, nakita natin na
ibinigay niya ito sa inyo upang alisin ang kasamaan ng kapulungan, upang
gumawa ng pagtubos para sa kanila. Kaya, ang pagtatalaga ng tungkulin ay
tila nangangailangan ng paglilinis at ito ay maaaring gawin lamang sa
pamamagitan ng bautismo sa tubig. Maging ang dakilang saserdote ay dapat
maghubad ng kanyang mga damit at pagkatapos ay maligo sa Dakong Banal bago
siya bumalik.
Ang ilang na ito ay may dalawahang simbolismo. Una, ito ay nahiwalay mula sa
Diyos dahil ito ay nasa ilalim ng kalaban ngunit, gayundin, ito ay
sumisimbolo sa pagkilos ng pag-aalis ng kasalanan. Ang ilang ng pagkalimot
ay ang pagkilos ng hindi na pag-alala sa ating mga kasalanan (Is. 43:25;
Jer. 31:34). Sa pagkilos na ito ay winasak niya ang kapangyarihan ng kalaban
gaya ng nakikita natin sa Hebreo 2:14.
Ang Lucas 13:1-9 ay
nagpapakita ng pangangailangan para sa pagsisisi sa lahat.
Kabilang dito ang pag-amin ng kasalanan. Sa ganitong diwa tayo ay pinalaya
mula sa paghatol ng kalaban dahil ang Diyos ang umaaring-ganap (Rom.
8:33-34). Sa gayon tayo ay ibinalik na malaya mula sa paghatol na inilagay
sa atin bago tayo pinalaya ng pagtubos ni Cristo mula sa katotohanan ng
ating pagsisisi. Tayo ngayon ay inilagay sa loob ng istruktura ng kalaban at
maaari nating sabihin (tulad ng binanggit ni Bullinger (n. hanggang v. 22))
na sino ang nangangahas na patayin tayo dahil dito tayo ay
inaring-ganap ng Diyos.
Kung walang pagdanak ng
dugo ay walang kapatawaran.
Kaya ang kamatayan ay
naganap para sa pagtubos ng paglabag. Ang mga konseptong ito ay matatagpuan
sa Hebreo 9:15-22,26.
Kinuha ni Bullinger ang
pagkakatulad ng dalawang ibon sa Levitico 14:51-53 bilang isa pang halimbawa
ng prosesong ito na ikinakapit sa buong bansa. Sa kaso ng mga ibon, ang
bahay ay gumaling sa salot. Ang dugo ng unang ibon ay ibinuhos at ang buhay
na ibon ay inilubog sa umaagos na tubig at sa dugo ng unang ibon.
Pagkatapos ay winiwisikan ng pitong beses ang bahay at nilinis ito gamit ang
mga ito at sa tulong ng kahoy na sedro at isopo at pulang sinulid. Ang
pitong beses ay nagpapahiwatig ng pagpapakabanal ng pitong iglesia. Ang
buhay na ibon pagkatapos ay pinalaya sa bukas na parang. Pagkatapos ay
malinis na ang bahay. Sa parehong paraan, ang bansa ay nalilinis din sa
pamamagitan ng mga kambing. Ang buong bahay ay nalilinis sa kasong ito dahil
lahat ng mga nilalang, tao at makalangit, ay makakapasok sa isang bansa at
maghahari bilang Diyos, na siyang kahulugan ng pangalang Israel.
Tanging kapag ang bawat pamamahala at kapangyarihan at awtoridad ay
napasakop na ibabalik ng Mesiyas ang kaharian sa Diyos na nag-iisang
nanatili sa itaas ng awtoridad na ibinigay Niya sa Mesiyas (1Cor. 15:22-28).
Kapag nangyari iyon, ang
Mesiyas at ang Hukbo ay magkakasundo.
’Si Azazel (o Satanas) ay
hindi na iiral. Sa kanyang lugar ay magkakaroon ng isang bagong nilalang na
may bagong pangalan, na nakipagkasundo sa Diyos. Wala nang kamatayan, huwad
na hula o kasinungalingan, o ang hayop at ang sistema nito. Bilang mga
konsepto, sila ay mamamatay– masusunog sa lawa ng apoy (tingnan sa Apoc.
19:20; 20:14).
Levitico 16:29-34 At
ito'y magiging palatuntunan magpakailan man sa inyo: sa ikapitong buwan nang
ikasangpung araw ng buwan, ay pagdadalamhatiin ninyo ang inyong mga kaluluwa,
at anomang gawain ay huwag gagawa ang tubo sa lupain, ni ang taga ibang
bayan na nakikipamayan sa inyo: 30Sapagka't sa araw na ito gagawin ang
pagtubos sa inyo upang linisin kayo; sa lahat ng inyong mga kasalanan ay
magiging malinis kayo sa harap ng Panginoon. 31Sabbath nga na takdang
kapahingahan sa inyo, at papagdadalamhatiin ninyo ang inyong mga kaluluwa;
ito'y palatuntunang magpakailan man. 32At ang saserdote na papahiran at
itatalaga upang maging saserdote na kahalili ng kaniyang ama, ay siyang
tutubos at magsusuot ng mga kasuutang lino, na mga banal ngang kasuutan:
33At tutubusin niya ang banal na santuario, at tutubusin niya ang
tabernakulo ng kapisanan, at ang dambana; at tutubusin niya ang mga
saserdote at ang buong bayan ng kapisanan. 34At ito'y magiging palatuntunang
walang hanggan sa inyo; na tubusin ang mga anak ni Israel, dahil sa lahat
nilang mga kasalanan, ng minsan sa isang taon. At ginawa niya ayon sa
iniutos ng Panginoon kay Moises. (AB)
Sa pamamagitan lamang ng
prosesong ito maaari tayong makapasok sa katawan ng Israel. Kaya nga ang
isang tao na hindi tumutupad sa Araw ng Pagtubos at ang simbolismo ng
sakripisyo ni Cristo at ang pagkakasundo sa pamamagitan ng bautismo sa Banal
na Espiritu ay nahiwalay sa Diyos. Sa pamamagitan ng pagtubos na ito at
simbolikong bautismo ay binibigyan tayo ng ating mga kasuotan.
Ang sakripisyo ng Mesiyas
ay pinagkasundo ang lahat ng
nilalang sa Diyos. Ginawa ni Mesiyas ang pagtubos para sa bawat nilalang
kabilang na si 'Azazel o Satanas, at iyon ang dahilan kung bakit sa dalawang
kambing ay makikita natin ang mga gawain ng Mesiyas at gayon pa man ay
makikita pa rin ang sunud-sunod na plano ng Diyos bilang pagyakap sa lahat
ng Kanyang mga anak. Ang Kanyang plano ay kumpleto at perpekto sa
pamamagitan ng Kanyang omniscience at sa Kanyang omnipotence. Ang Kanyang
awa at kabutihan ay ganap at nananatili magpakailanman.
q