Christian Churches of God

No. 179

 

 

 

 

 

Ang Awit ni Moises
sa Exodo 15

 (Edition 1.5 19981110-20240401)

                                                        

 

Ang komentaryong ito ay tungkol sa una sa dalawang awit ni Moises sa Pentateuch. Ito ay may kinalaman sa pagpapalaya ng Israel. Ang pangalawang teksto nito ay nasa Deuteronomio 32.

 

 

Christian Churches of God

PO Box 369,  WODEN  ACT 2606,  AUSTRALIA

 

E-mail: secretary@ccg.org

 

(Copyright © 1998 CCG, Thomas McElwain, ed. Wade Cox)

(ed. 2024)

(Tr. 2024)

 

This paper may be freely copied and distributed provided it is copied in total with no alterations or deletions. The publisher’s name and address and the copyright notice must be included.  No charge may be levied on recipients of distributed copies.  Brief quotations may be embodied in critical articles and reviews without breaching copyright.

 

This paper is available from the World Wide Web page:
http://logon.org and http://ccg.org

 


Ang Awit ni Moises sa Exodo 15

 


Ang sumusunod na pag-aaral ay parehong hindi pangkaraniwan at lubos na personal. Sinimulan ng may-akda ang teksto nang may ilang antas ng scholarship, ngunit hindi niya ganap na sinuri ang mga pinagmumulan ng kasulatan para sa kanilang pag-iisip, ni hindi niya sinuri ang karamihan sa mga kultural at makasaysayang aspeto na bukas sa interpretasyon nito. Pumili siya sa iba pang mga teksto na nagbibigay liwanag dito. Karamihan sa mga binigyang-diin ay inilalagay sa isang philological na pagsusuri na sinamahan ng isang pag-iisip ng mga salita.

 

Exodo 15:1 Nang magkagayo'y inawit ni Moises at ng mga Israelita ang awit na ito sa Panginoon, na sinasabi, “Ako'y aawit sa Panginoon, sapagkat siya'y maluwalhating nagtagumpay; kanyang inihagis sa dagat ang kabayo at ang doo'y nakasakay.

Ang awit mismo ay nagsisimula pagkatapos ng paghinga. Ginagamit itong muli bilang answering refrain sa ritmo ng pandereta sa versikulo 21. Ipinapakita nito na ang unang versikulo ang pangunahing tema ng awit, ang maluwalhating tagumpay ng Panginoon. Ang awit ay bilang pag-alala sa pagliligtas sa bayan mula sa Egipto at sa pag-atake ni Faraon sa Dagat na Mapula. Bagama't maraming mga kaganapan sa pagliligtas ang inilarawan sa Kasulatan, ang isang ito ay nananatiling halimbawang tinitingala ng mga mananampalataya sa loob ng maraming siglo. Ang awit ng pagliligtas na ito ay inawit ng mga nakamit ang tagumpay laban sa hayop at sa kanyang larawan sa Apocalipsis 15:3, maliban kung ang tinutukoy ay ang Awit ni Moises sa Deuteronomio 32.

 

Tandaan: Ang Awit ni Moises ay nakasulat sa teksto ng parehong Exodo 15:1-19 at Deuteronomio 32:1-43, at pareho silang tumatayo bilang isang patotoo sa Israel tungkol sa Kautusan ng Diyos at sa Kanyang mga aksyon.

 

Ang awit ay malinaw na nakatuon kay YHVH, ang pangalang binabanggit ng dalawang beses sa versikulo. Ang maluwalhating tagumpay ay tila hindi napakahalaga ngayon ngayon, ngunit mabuting tandaan na ang makinaryang pandigma ng Egipcio ang pinaka-nangunguna noong panahong iyon. Ang mensahe ay ang militar na tagumpay ng Diyos ay higit pa sa nangungunang kagamitan na ginamit laban sa mga taong walang kalaban-laban. Ang paghahati ng dagat ay naisip na natural na epekto ng hangin at pagtaas ng tubig sa lugar, at sa katunayan, ang mga ganong pangyayari ay dapat na mangyari doon. Ang pagkakaiba sa pagitan ng isang natural at mahimalang kaganapan ay higit na nakasalalay sa pananaw ng tao. Tiyak na ang pagpapanatili ng sansinukob ay sapat na mahimala, at higit pa kaysa sa paghahati ng dagat. Gayunpaman ang mga tao ay nagpapatuloy sa kanilang gawain sa ilalim ng kamangha-manghang kalangitan nang hindi man lang iniisip ito. Kung naganap man o hindi ang pangyayari sa ilang pagkakataon, ang timing nito ay lubos na nagkataon na maituturing na pinagpala sa karanasan ng Israel. Tiyak na itinuring ito bilang isang makapangyarihang pamamagitan ng Diyos ng sinaunang Israel at sa Kasulatan.

 

Exodo 15:2 Ang Panginoon ang aking awit at kalakasan, at siya'y naging aking kaligtasan; Ito ang aking Diyos, at aking pupurihin siya, siya'y aking itataas, ang Diyos ng aking ama.

Ang versikulong ito ay puno ng impormasyon tungkol sa Diyos, ngunit halos walang sinasabi tungkol sa Kanyang sarili at likas na kung ano ang Diyos. Ang lahat ay may kaugnayan sa sangkatauhan. Ang maunawaan na ang Diyos ay ang aking kalakasan ay ang mapagtanto na wala akong kakayahan, ngunit ang lahat ng nagawa ay sa Diyos. Walang kalakasan, yoon ay sa kapasidad na gumawa, kundi ang Diyos. Ang lalim ng pag-asa ng tao sa Diyos at ng banal na pagiging malapit sa sangkatauhan ay higit sa kaisipan.

 

Ang Diyos ang aking kanta, o sa mas literal Awit. Ang Mga Awit ay tinatawag na tahanan ng Diyos sa Mga Awit (tingnan ang Awit 22:3). Dito ang Diyos ang Awit. Kung ang isang tao ay dapat gumawa ng ganitong pahayag ngayon, karamihan ng mga tao ay itinuturi itong kalapastanganan. Ang katotohanan na ang Diyos ay lampas sa ating pag-unawa, at anuman ang makaharap ng isang tao ay hindi Diyos sa Kanyang diwa, ngunit isang tirahan, isang paraan ng paghahayag na inangkop sa mga limitasyon ng tao. Walang sinumang nakakita kailanman sa Diyos o makakakita sa kanya kailanman (Juan 1:18; 1Tim. 6:16). Inihahayag niya ang kanyang sarili sa pamamagitan ng Banal na Espiritu. Samakatuwid, sa karanasan ng tao, ang Awit na kung saan ipinahayag ang Diyos sa puso ng tao ay ang lahat ng maaring malaman ng tao tungkol sa Diyos. Ang Awit ay Diyos. Ang makasaysayang kabiguan na matanto ito ay nangangahulugan na ang Judaismo ay umunlad nang higit pa sa simpleng Siddur o aklat ng pagsamba na ang aklat ng Mga Awit ay, upang dumaan sa iba't ibang bersyon ng mga aklat pangliturhiya. Ang Cristianismo ay marahil ay napalayo pa. Ang Kasulatan ay ang tanging tunay na teksto ng pagsamba bukod sa kusang pagdarasal, saksi at pangaral. Hindi lamang ang Mga Awit kundi pati na rin ang iba pang bahagi ng Kasulatan, gaya ng aklat ng Apocalipsis, ay malinaw na isinulat na may layuning bigkasin at marinig bilang pagsamba. Kung ang Kasulatan ay ang sagisag ng Diyos, kung gayon maaaring sabihin na ang pagpapalit sa Aklat ng Mga Awit ng isang Imno na naglalaman ng iba kaysa sa Mga Awit at mga imnong batay sa Kasulatan ay ang pagpapalit ng Diyos ng Kasulatan sa isang diyos-diyosan.

 

Ang Diyos ay nagiging kaligtasan. Ito ay isang proseso sa apat na hakbang. Nagsisimula ito sa pagkilala sa Diyos bilang kalakasan na ganap na umaasa ang tao sa Diyos at ang pinakamalapit na posibleng kaugnayan sa Kanya. Ang ikalawang hakbang ay ang pagkaunawa na ang Kasulatan ay Diyos sa abot ng maaring maranasan ng mga tao ang Diyos na inihayag sa pamamagitan ng Banal na Espiritu. Ang ikatlong hakbang ay ang kaligtasan sa pamamagitan ng pananahan ng Banal na Espiritu bilang Diyos na kasama natin. Ang ikaapat na hakbang ay tumutukoy sa kaligtasan: Siya ang aking Diyos.

 

Pagkatapos ay inilarawan ang kalagayan ng kaligtasan. Ito ay upang magtayo ng isang tahanan para sa Diyos, iyon ay, upang umawit ng mga Awit ng pagliligtas, ang mga papuri ng Israel na Kanyang tahanan. Pinili ng Diyos na manirahan sa mga hinirang bilang Israel. Kaya sila ay naging Templo ng Diyos. Ang pagbigkas ng inspiradong musika ng Bibliya sa pamamagitan ng Banal na Espiritu sa pagsamba ay upang mabisang maitayo ang templo ng Diyos. Ang mga templo ng tao ay limitado sa lugar, at sa gayon ay may kakayahan ng monopolyo at kalaunan ay korapsyon at manipulasyon. Ang templo ng Diyos ay binubuo ng mga Anak ng Diyos na isinilang sa Espiritu na sumasamba sa mga Sabbath, na demokratiko, pansamantala, hindi nahahawakang templo na pantay na dumarating sa mataas at mababa sa pamamagitan ng pananahan ng Banal na Espiritu, at pantay na naglalaman ng presensya ng Isang Hindi Nakikita. Sa wakas, ang templo ng Diyos ay ginawa ng pagbigkas ng Kasulatan, ang mga papuri ng Israel, na muling maaring magagamit ng lahat na may boses, mata, tainga, o isip. Itataas Ko Siya ay isang kapareho, isang pag-uulit ng pag-iisip na ipagtatayo Ko Siya ng isang tahanan.

 

Marahil ay natamo ni Apostol Pablo ang pinakamataas na antas ng pagninilay sa hindi maisip na katotohanan na nasa mga pahayag na ito nang sabihin niyang na ang mga katawan ng mga hinirang kay Cristo ay ang templo ng Diyos. Direktang itinuon ni Apostol Pedro ang puso ng katotohanan sa pagsasabing “Sa pamamagitan ng mga bagay na ito ay walang bayad Niyang ipinagkaloob sa atin ang pinakamahalaga at dakilang mga pangako, upang sa pamamagitan ng mga ito ay maging kabahagi kayo sa likas ng Diyos” (2Ped. 1:4).

 

Exodus 15:3 The LORD is a man of war: the LORD is his name.

Ang Hebreo ay sa katunayan ay gumagamit ng salitang iish o man bilang pagtukoy sa PANGINOON. Ito ay upang bigyang-kahulugan ang mga Kasulatan na salungat sa kanilang mga sarili upang maiugnay ang sangkatauhan sa Diyos sa anumang paraan. Ang Mga Bilang 23:19 ay malinaw na nakasaad: Loo iish Eel, ang Diyos ay hindi tao. Ang pagpapahayag ay maaaring isang pinaikling pagtukoy sa anghel ng PANGINOON, ngunit ang konteksto ay malinaw na ang versikulo ay nagsasalita tungkol sa Diyos Mismo. Sa Hebreo hindi pinapayagang paghiwalayin ang dalawang salita ng isang buong pagpapahayag, at ito ay isa sa mga iyon. Ang dapat suriin ay ang buong pariralang iish milhaamaa, man of war. Dahil dito, hindi isinasaalang-alang ng parirala ang sangkatauhan o kawalan nito. Nakatuon ito sa tungkuling militar. Sa kasong ito, ang tungkulin ng militar ay isa sa kaligtasan. Ang pagpapahayag ay may kabuluhan na Diyos ang nagliligtas.

 

Ang huling kalahati ng versikulo ay naghahayag ng pangalan ng Diyos. Ang malaman ang pangalan o reputasyon ng isang tao (sa Hebrew ang salita ay sumasaklaw sa parehong kahulugan) ay nagbibigay ng daan sa kung ano ang maaaring gawin ng taong iyon para sa pabor ng iba. Ang sangkatauhan ay nangangailangan ng pagliligtas paminsan-minsan, at ang pag-alam sa pangalan ng Diyos ay ang pag-alam kung saan dapat bumaling, at pagkakaroon ng posibilidad na bumaling sa Kanya.

Exodo 15:4-10

“Ang mga karwahe ng Faraon at ang kanyang hukbo sa dagat ay itinapon niya, at ang kanyang mga piling pinuno ay inilubog sa Dagat na Pula.

Ang kalaliman ay tumatabon sa kanila; sila'y lumubog sa mga kalaliman na parang isang bato.

Ang iyong kanang kamay, O Panginoon ay maluwalhati sa kapangyarihan, ang iyong kanang kamay, O Panginoon ang dumudurog sa kaaway.

Sa kadakilaan ng iyong karilagan ay ibinubuwal mo ang bumabangon laban sa iyo; Iyong ipinapakita ang iyong matinding galit, at nililipol silang parang dayami.

Sa hihip ng iyong ilong ang tubig ay natipon, ang mga agos ay tumayong parang isang bunton; Ang mga kalaliman ay namuo sa gitna ng dagat.

Sinabi ng kaaway, ‘Aking hahabulin, aking aabutan, Hahatiin ko ang samsam, ang aking nais sa kanila ay masisiyahan, aking bubunutin ang aking tabak, lilipulin sila ng aking kamay.’

Ikaw ay humihip ng iyong hangin, at tinabunan sila ng karagatan, Sila'y lumubog na parang tingga sa tubig na makapangyarihan.

Ang paglalarawan ng pangyayari sa Dagat na Mapula ay kahanga-hanga at maging ang mga tunog nito ay may malakas na epekto. Ang pangunahing kahirapan sa tekstong ito ay ang anthropomorphic na paglalarawan ng Diyos. Karamihan sa mga ito ay maipapaliwanag sa pamamagitan ng sinaunang Hebreong kaugalian ng paggamit ng parehong mga salita para sa maliaw at hindi-malinaw. Ang isang taong hindi kabilang sa sinaunang kultura ay mas malakas na nakukuha ang impresyon ng anthropomorphism at pagiging mas konkreto kaysa sa orihinal na iminungkahi. Ang isang paglalarawan ay nasa pinakaunang salita ng sipi, "iyong kanang kamay." Kung ang Diyos ay may aktwal na kanang kamay o wala, ang teksto ay hindi sa anumang kaso ay nagpapahiwatig ng gayon. Ang Hebreong pagpapahayag ng “kanang kamay” o “kamay” ay nangangahulugang “lakas” o “kapangyarihan” tulad ng kung paano ang pisikal na kamay. Ang pagpili ng alinman ay interpretive, at wala sa alinman ang mas literal na pagsasalin kaysa sa isa.

 

Ang isip na sanay sa pakikitungo sa mga metapisiko na katangian ng Diyos ay nahihirapan sa mga anthropomorphic na pagpapahayag, ngunit ito ay isang pagkiling lamang. Ang salitang "karilagan" sa pangpitong versikulo ay kasing hirap, kahit na laktawan ito ng mambabasa nang hindi napapansin ang problema. Ang salitang g'oon ay nagmula sa isang pandiwa na nangangahulugang upang lumaki ng mataas. Ang metaphor ng taas ay inililipat sa pagmamataas at karilagan. Ang paglalapat ng taas sa Diyos ay ang pagtukoy sa Diyos sa kalawakan, na kung saan sa katunayan ay  kasinggulo ng anthropomorphism.

 

Ang sagot sa parehong suliranin ay simpleng pagkilala na ang wika ng tao ay hindi kayang ipahayag ang diwa ng Diyos. Samakatuwid, hindi natin dapat ituring ang mga pagpapahayag nito bilang mahalaga sa Diyos. Nariyan sila para sa layuning ihayag ang Diyos sa Kanyang kaugnayan sa sangkatauhan, hindi sa Kanyang mahalagang kalikasan. At para sa layuning iyon sila ay ganap na sapat, sa katunayan, kamangha-mangha.

 

Exodo 15:11-12

“Sinong tulad mo, O Panginoon, sa mga diyos? Sinong gaya mo, dakila sa kabanalan, nakakasindak sa maluluwalhating gawa, na gumagawa ng mga kababalaghan?

Iniunat mo ang iyong kanang kamay, nilamon sila ng lupa.

Ang siping ito ay nagsisimula sa tanong na: Sino ang katulad ng Diyos? Ang pagpapahayag ay nakapagpapaalaala sa titulo ng anghel ng Panginoon gaya ng binanggit sa Daniel 12:1: Sa panahong iyon ay tatayo si Miguel... at Daniel 10:13,21. Mayroong labing-isang taong kinatawan sa Bibliya na nagtataglay din ng pangalan. Ang layunin ng pangalan ay upang ipaalala na walang katulad ang Diyos sa pamamagitan ng paggamit ng retorika na tanong. Ang ilan sa mga anthropomorphic na aspeto na tila inilapat sa Diyos sa Bibliya ay maaaring sa katunayan ay tumutukoy sa anghel ng Panginoon na malinaw na tagapamagitan ng paghahayag sa ilang mga sipi (Gen. 16:7ff., 22:11ff. et al.) at malamang sa marami pa.

 

Mayroong tiyak na pagkakapare-pareho sa pagbibigay-kahulugan sa mga salita ni Jesus sa Juan 8:58 (Bago pa man si Abraham ay Ako nga) bilang paghahayag na ito ang anghel ng Panginoon na nagkatawang-tao. Ang anghel ng Panginoon ay labis na mapagpakumbaba na sinasabi niya ang mga salita ng Diyos nang direkta, sa unang panauhan, na para bang wala siyang sariling pag-iral. Ipinakikita ni Jesus ang ugaling ito sa pagsasabing sa Juan 5:30: “Hindi ako makakagawa ng anuman mula sa aking sarili. Humahatol ako ayon sa aking naririnig, at ang paghatol ko'y matuwid, sapagkat hindi ko hinahanap ang aking sariling kalooban kundi ang kalooban ng nagsugo sa akin.” Ito ay tiyak na paraan sa pagiging kabahagi sa likas ng Diyos 2Pedro 1:4.

 

Ang pahayag na mga diyos o Eeliim sa versikulo 11 ay may sulat na binabasa sa KJV bilang mighty ones. Tila ito nga ang kahulugan ng salitang Eel sa Bibliya, na ginagamit sa iba't ibang paraan katulad ng salitang Elohim. Ito ay ginamit bilang power sa maraming lugar (Deut. 28:32; Neh. 5:5; Pro. 3:27 et al.). Ito ay isinalin pa bilang goodly sa Psalm 80:10(11). Ito ay malinaw na tumutukoy sa isang huwad na diyos sa ilang mga teksto, tulad ng sa Hukom 9:46, at sa pisikal na diyos-diyosan mismo sa iba tulad ng Isaias 44:10,15,17. Minsan ito ay generic sa parehong tunay na Diyos at huwad na mga diyos tulad ng sa Exodo 34:14. Ngunit kadalasan ito ay tumutukoy sa iisang tunay na Diyos tulad ng sa Genesis 14:18; 17:1; 21:33; 31:13; at 33:20, kung saan ang iba pang mga titulo ay pinagdugtong dito. Ginagamit nang mag-isa bilang pagtukoy sa Diyos, ito ay pinaka-karaniwan sa mga aklat ng Job, Mga Awit at Isaias (Job 5:8; Ps. 5:4(5); Isa. 5:16 et al.).

 

Ngunit narito tayo na nahaharap sa isang espesyal na paggamit ng salita sa plural, ang mga makapangyarihan, na tila maaaring tumukoy sa isang grupo ng mga huwad o ibang mga diyos, sa makapangyarihang mga tao, o sa iba pang mga bagay. Ang Exodo 15:11 ay ang unang teksto na lumilitaw na tumutukoy dito sa ibang bagay sa pamamagitan ng salitang Eeliim. Ang paghahambing sa ilang iba pang nauugnay na mga teksto ay magmumungkahi na ang pagpapahayag na ito ay isang teknikal na termino para sa kapisanan na tinatawag sa iba't ibang paraan tulad ng mga anak ng Diyos (Job 1:6; 2:1 et al.), ang mga tala sa umaga (Job 38:4), ang mga hukbo (Is. 1:9 et al.), at ang mga tala ng Diyos (Is. 14:16). Psalm 29:1: Give unto the LORD, O ye mighty, give unto the LORD glory and strength. Ang pagpapahayag dito ay mga anak ng makapangyarihan, isang pagpapahayag na malinaw na may kaugnayan sa mga pagpapahayag sa aklat ng Job. Psalm 82:1: God standeth in the congregation of the mighty… Ang pagpapahayag na ito ay mas mabuting isalin na great congregation o the congregation of God. Ito ay malinaw na tumutukoy sa isang kapisanan na kinabibilangan ng hindi lamang mga tao. Psalm 89:6(7): For who in the heaven can be compared unto the LORD? Who among the sons of the mighty can be likened unto the LORD? Ang tekstong ito ang pinaka-katulad sa Exodo 15:11. Ngunit mas tiyak na tinukoy nito kung sino ang eksaktong kasangkot. Ang mighty ay hindi ang mga makapangyarihang taong kinatawan ng Egipto, ngunit ang mga nilalang na nasa langit. Iniuugnay din ng versikulong ito ang mga anak ng makapangyarihan sa Awit 29:1 sa konteksto ng makalangit na kapisanan. Sa puntong ito ang mga pagpapahayag ng Awit ay nagiging malinaw ang tugkulin na pinapaliwang ng Exodo 15:11.

 

Sa labas ng konteksto ng Mga Awit, makikita natin ang Isaiah 14:16: For thou hast said in thine heart, I will ascend into heaven, I will exalt my throne above the stars of God: I will sit also upon the mount of the congregation, in the sides of the north. Kinikilala man natin o hindi ang versikulong ito bilang tumutukoy kay Satanas, bilang matagal ng pinaniniwalaang tradisyon ng Cristiano, mayroong dalawang malinaw na pagtukoy dito sa mga hukbo ng langit. Ang una ay ang the stars of God at ang pangalawa ay ang the congregation. Ang stars of God ay maaaring maisalin na the great stars, samakatuwid may kaibahan sila sa light-giving orbs na nakikita natin sa isang maliwanag na gabi.

 

Daniel 11:36: “Ang hari ay kikilos ayon sa kanyang nais. Siya'y magmamalaki, at magpapakataas nang higit kaysa alinmang diyos, at magsasalita ng mga kagila-gilalas na bagay laban sa Diyos ng mga diyos. Siya'y uunlad hanggang sa ang poot ay maganap; sapagkat ang ipinasiya ay matutupad. Ang pagpapahayag na Diyos ng mga diyos dito ay Eel eeliim. Ang tekstong ito ay malinaw na ipinapakita na ang Diyos ay naghahari sa isang kapisanan ng eeliim.

 

Ang Exodo 15:12 ay nagmumungkahi na ang makapangyarihan ay sa katunayan ay ang mga Egipcio. Maaaring wasto na unawain natin ang salitang eeliim sa versikulo 11 na tumutukoy hindi lamang sa tapat na hukbong makalangit at sa kanilang mga taong katapat, kundi sa mga hindi tapat kasama ng mga makapangyarihan sa Egipto. Ang sumusunod na teksto ng Ezekiel ay tila naglalarawan sa mga makapangyarihan sa Ehipto sa kanilang karaniwang kapahamakan kasama ang mga hindi tapat ng hukbong selestiyal. Ezekiel 32:21 Ang malakas sa gitna ng makapangyarihan ay magsasalita sa kaniya na mula sa gitna ng Sheol na kasama ng nagsitulong sa kaniya: sila'y nagsibaba, sila'y nangakatigil, sa makatuwid baga'y ang mga hindi tuli, na nangapatay ng tabak.  Ang salitang eeliim ay isinalin dito bilang makapangyarihan (mga).

 

Exodo 15:13 Iyong pinapatnubayan sa iyong awa ang bayan na iyong tinubos: Sa iyong kalakasan ay iyong inihahatid sila sa banal mong tahanan.

 

Ang sipi na ito ay naglalaman ng konsepto ng bayang pinili. Ang ideya ng pagtubos sa Bibliya ay may dalawang pangunahing pundasyon. Ang isa ay nasa pagtubos ng panganay, na isang kaugalian ng pagkilala na ang lahat ng bagay ay pag-aari ng Diyos. Ito ay malinaw na itinatag sa mga sipi bago ang tekstong ito, iyon ay, sa Exodo 13:2 et al., at malinaw na sinasagisag sa Exodo mismo, na nagaganap sa konteksto ng pagkuha ng Diyos sa panganay ng Egipto, at paglagpas sa mga may marka ng dugo sa mga poste ng pinto (tandaan ang Ex. 12:12,13). Ang isa pang halimbawa ng pagtubos sa Bibliya ay ang pagtubos sa asawa ng isang namatay na kapatid, ang levirate, na pinakatanyag na binanggit sa kuwento ni Ruth. Ang bayang pinili ay naging sa Diyos sa pamamagitan ng Exodo, sa matalinhagang paraan bilang tinubos na panganay na anak na lalaki, o tinubos na asawa. Ito ang kasaysayan sa likod ng propetikong mga sanggunian sa Diyos bilang Ama at asawa, at pagsamba sa diyos-diyosan bilang pagtataksil ng asawa.

 

Ang susunod na tanong ay kung sino ang mga tinubos o piniling bayan. Mayroong dalawang salik na dapat isaalang-alang: ang isa ay ang pinagmulan at yung isa ay ang pakikibahagi sa gawa ng pagtubos ng Paskuwa at ang Exodo. Mismong itong huli ang lumilitaw na makabuluhan sa kuwento. Malinaw na may mga taong hindi katutubong Israelite sa mga tinubos (At isang karamihang samasama ang sumampa rin namang kasabay nila: Ex. 12:38). Dahil sa mga mahigpit na babala na ilagay ang dugo sa mga poste ng pinto, mayroong malaking posibilidad na may ilan sa mga taong lahing Israelita ay hindi kasama sa mga tinubos.

 

Gayunpaman, ang parehong mga salik ay may ilang kahalagahan. Kung isasaalang-alang ang pagkalat ng mga Israelita, malamang na walang indibidwal na nabubuhay ngayon na hindi nagmula sa isa sa mga tinubos sa Exodo. Kung nalalaman ang katotohanan, marami ang magugulat sa porsiyento ng lahing iyon sa mga taong tila hindi naman inaasahan. Kahit ang pagkalat ng mga Judio, sa kalaunan, ay umabot sa buong mundo, kaya’t ang lawak ng pagkakakalat ng sampung tribo ay maaaring umabot sa pagiging pandaigdigan. Gayunpaman, ang pakikibahagi sa Paskuwa at Exodo habang inilalapat ang mga ito sa isang mas pandaigdig na antas ay ang pinakamahalagang salik. Kung paano nauugnay ang isa sa Awit na ito ni Moises ay isang mahalagang katangian yaon.

          

Exodo 15:14-16

Narinig ng mga bansa, at nanginig sila, mga sakit ang kumapit sa mga naninirahang taga-Filistia.

Kaya't ang mga pinuno ng Edom ay nagimbal; sa matatapang sa Moab, ang panginginig sa kanila ay sumakmal, at naupos ang lahat ng taga-Canaan.

Sindak at panghihilakbot ang sa kanila'y umabot, dahil sa kadakilaan ng iyong bisig, sila'y parang batong di makakilos; hanggang sa makaraan, O Panginoon, ang iyong bayan, hanggang ang bayan na iyong binili ay makaraan.

Ang huling dalawang sipi ng dakilang imnong ito ay naglalarawan sa dalawang magkaharap na grupo: ang mga tinubos at ang natatakot na nakikipaglaban. Ang unang paglalarawan dito ay nagbibigay-diin kung paano ang mga nakikipaglaban ay pinangunahan na matakot sa Diyos sa pamamagitan ng balita ng Kanyang pagliligtas sa mga tinubos sa Dagat na Mapula. Ito ay umaabot lampas sa mga Egipcio hanggang sa mga sumasalungat sa Diyos sa lahat ng mga bansa.

 

Exodus 15:17-19

Sila'y iyong papapasukin, at sila'y iyong itatanim sa bundok na iyong ari-arian, sa dako, O Panginoon, na iyong ginawa upang iyong maging tahanan, sa santuwaryo, O Panginoon, na itinatag ng iyong mga kamay.

Ang Panginoon ay maghahari magpakailanpaman.”

Sapagkat nang ang mga kabayo ng Faraon ay nagtungo pati ang kanyang mga karwahe at pati ng kanyang mga nangangabayo sa dagat, at pinanunumbalik ng Panginoon ang tubig ng dagat sa kanila; subalit lumakad ang mga anak ni Israel sa tuyong lupa sa gitna ng dagat.

 

Ang huling siping ito ay muling binibigyang-diin ang mahahalagang tema ng imno sa paglalarawan nito sa mga tinubos. Kung ang naunang sipi ay lumampas sa mga Egipcio, ang isang ito ay lumampas sa mga panahon upang umasa sa isang pangdaigdigang tagumpay ng mga tinubos. Tinanggap nila ang kanilang mana at pinatira sa mismong Templo ng Diyos, kung saan maghahari ang Panginoon magpakailanman.

 

q