Christian Churches of God

No. 253

 

 

 

 

 

Kautusan at ang Unang Utos

 (Edition 4.5 19981005-20050522-20120805-20120904-20121014)

                                                        

 

Ang unang elemento ng Unang Dakilang Utos ay ang nauunawaan natin bilang Unang Utos sa Sampung Utos. Ang kautusan na ito ay binuo ng isang buong katawan ng batas na bumubuo sa Kautusan ng Diyos.

 

Christian Churches of God

PO Box 369,  WODEN  ACT 2606,  AUSTRALIA

 

E-mail: secretary@ccg.org

 

(Copyright © 1998, 2005, 2012 Wade Cox)

(Tr. 2024)

 

This paper may be freely copied and distributed provided it is copied in total with no alterations or deletions. The publisher’s name and address and the copyright notice must be included.  No charge may be levied on recipients of distributed copies.  Brief quotations may be embodied in critical articles and reviews without breaching copyright.

 

This paper is available from the World Wide Web page:
http://logon.org and http://ccg.org

 


 Kautusan at ang Unang Utos

 


Ang Unang Utos sa batas

Nakita natin na ang Unang Dakilang Utos ay nakabatay sa unang utos. Ang buong pananampalataya ay nakabatay sa takot at pagsamba sa Nag-iisang Tunay na Diyos. Ipinakita Niya ang Kanyang sarili sa Kanyang kautusan sa Sinai sa pamamagitan ng Anghel ng Yahovah, na siyang elohim sa unahan ng Israel (Zac. 12:8).

Exodo 20:18-21 Nang masaksihan ng buong bayan ang mga kulog at kidlat, ang tunog ng trumpeta at ang bundok na umuusok, ay natakot sila at nanginig, at sila'y tumayo sa malayo. 19Sinabi nila kay Moises, “Magsalita ka sa amin, at aming papakinggan, subalit huwag mong pagsalitain ang Diyos sa amin, baka kami ay mamatay.” 20Sinabi ni Moises sa bayan, “Huwag kayong matakot, sapagkat ang Diyos ay naparito upang subukin kayo, at upang ang takot sa kanya ay sumainyo, upang huwag kayong magkasala.” 21Ang taong-bayan ay tumayo sa malayo at si Moises ay lumapit sa makapal na kadiliman na kinaroroonan ng Diyos. (AB01)

Kaya ang kapangyarihan ng Diyos ay ipinakita sa kanilang harapan bilang isang halimbawa dahil wala silang Banal na Espiritu; samakatuwid, bilang isang bayan hindi sila makalakad sa pananampalataya lang.

 

Ang hindi nahahating salita

Ang salita ng Diyos ay hindi nahahati, na patungo sa tamang pamantayan at wastong pagtukoy sa katotohanan (Lev. 19:36,37). Dapat nating sundin ang lahat ng Kanyang mga tuntunin sapagkat Siya ang Panginoon na nagpapabanal sa atin, at pinili Niya tayo upang maging Kanyang bayan (tingnan din ang Lev. 20:8; 22:31-33; Deut. 7:6-8; 10:14-17; 11:1-8; 13:18; 26:16-19).

Deuteronomio 8:1-18 “Inyong maingat na gawin ang lahat ng utos na aking iniuutos sa iyo sa araw na ito upang kayo'y mabuhay at dumami, at makapasok at angkinin ang lupain na ipinangako ng Panginoon sa inyong mga ninuno. 2At iyong alalahanin ang lahat ng paraan ng pagpatnubay sa iyo ng Panginoon mong Diyos nitong apatnapung taon sa ilang, upang kanyang pagpakumbabain ka, at subukin ka, upang malaman kung ano ang nasa iyong puso, kung iyong tutuparin ang kanyang mga utos o hindi. 3Ikaw ay pinagpakumbaba niya nang ginutom ka niya, at pinakain ka niya ng manna, na hindi mo nakilala, ni hindi nakilala ng iyong mga ninuno, upang kanyang maipaunawa sa iyo na hindi lamang sa tinapay nabubuhay ang tao, kundi sa bawat salitang lumalabas sa bibig ng Panginoon. 4Ang iyong suot ay hindi naluma, hindi namaga ang iyong paa sa loob ng apatnapung taon. 5Alamin mo sa iyong puso na kung paanong dinidisiplina ng tao ang kanyang anak, ay dinidisiplina ka rin ng Panginoon mong Diyos. 6Kaya't tutuparin mo ang mga utos ng Panginoon mong Diyos, lumakad ka sa kanyang mga daan, at matakot ka sa kanya.

7Sapagkat dinadala ka ng Panginoon mong Diyos sa isang mabuting lupain, ang lupain ng mga batis ng tubig, ng mga bukal at ng mga kalaliman, na bumubukal sa mga libis at mga bundok, 8lupain ng trigo, sebada, puno ng ubas, mga puno ng igos, mga granada, mga puno ng olibo at ng pulot, 9lupain kung saan ka kakain ng tinapay at di ka kukulangin, na doon ay hindi kukulangin ng anumang bagay; lupain na ang mga bato ay bakal, at makakahukay ka ng tanso mula sa mga burol nito. 10Kakain ka, mabubusog, at iyong pupurihin ang Panginoon mong Diyos dahil sa mabuting lupain na kanyang ibinigay sa iyo. 11“Mag-ingat ka sa iyong sarili na baka malimutan mo ang Panginoon mong Diyos, sa hindi mo pagtupad ng kanyang mga utos, mga batas, at mga tuntunin na aking iniuutos sa iyo sa araw na ito. 12Baka kapag ikaw ay nakakain at nabusog at nakapagtayo ng magagandang bahay, at nakatira sa mga iyon; 13at kapag ang iyong mga bakahan at ang iyong mga kawan ay dumami na at ang iyong pilak at ang iyong ginto ay dumami at ang lahat ng nasa iyo ay dumami; 14ay magmataas ang iyong puso, at iyong malimutan ang Panginoon mong Diyos na naglabas sa iyo sa lupain ng Ehipto, sa bahay ng pagkaalipin; 15na siyang pumatnubay sa iyo sa malaki at kakilakilabot na ilang na mayroong mga makamandag na ahas at mga alakdan, at tigang na lupa na walang tubig; na siyang nagbigay sa iyo ng tubig mula sa batong kiskisan; 16na siyang nagpakain sa iyo ng manna sa ilang, na hindi nakilala ng iyong mga ninuno; upang kanyang papagkumbabain at subukin ka, at gawan ka ng mabuti sa bandang huli. 17Huwag mong sabihin sa iyong puso, ‘Ang aking kapangyarihan at ang lakas ng aking kamay ang siyang nagbigay sa akin ng kayamanang ito.’ 18Kundi aalalahanin mo ang Panginoon mong Diyos, sapagkat siya ang nagbigay sa iyo ng kapangyarihan upang magkaroon ka ng kayamanan; upang kanyang papagtibayin ang kanyang tipan na kanyang ipinangako sa iyong mga ninuno, gaya nga sa araw na ito.

 

Ang Panginoon nating Diyos ay isang apoy na lumalamon at Siya ang nangunguna sa atin upang iligtas at ingatan tayo. Ang Israel ay pumasok sa Egipto bilang pitumpung katao at ngayon tayo ay marami na sa lupa (Deut. 9:1-6; 10:21, 22).

 

Mga Kautusan ng Pagiging Kasapi sa Tipan

Ang mga kautusan ng pagiging kasapi sa tipan ay nakalagay, o nakasaad, sa mga sumusnod na Kasulatan:

Genesis 9:5-6; 15:1-21; 17:1,9,14; 18:17-19; Exodo 4:22-23; 9:29; 12:1-51; 13:1-16; 20:1-3; 23:18; 36:3-7; 40:12; Levitico 12 (esp. v.3); 15:1-33; 16:26,28; 17:11,15; 22:4,6,21; 23:10,17; Mga Bilang 9:1-14; 19:8; Deuteronomio 10:14,16; 14:23; 15:19-22; 16:3-4; 23:8; 26:1-11; Mga Awit 24:1; 49:7-8; Isaias 53:12; Jeremias 4:4; 6:10; 31:31-34; Ezekiel 36:25-26; Marcos 10:45; Lucas 1:59; 2:21,24; 22:37; Juan 10:17-18; 15:13; Mga Gawa 20:28; Roma 2:28-29; 4:9-12; 6:23; 8:13,23; 11:16; 1Corinto 5:7-8; 10:26; 11:27-30; Galacia 2:3; Filipos 3:5; Colosas 2:11-13; Apocalipsis 14:4 (cf. ang araling Ang Tipan ng Diyos (No. 152)).

 

Ang Unang Utos at ang Shema Israel

Pakinggan mo O Israel Yahovah Elohenu (ay) Yahovah Echad (Deut. 6:4). Yahovah Elohenu ay Yahovah na Nagkakaisa; bilang ang una o pangunahin, ang Punong Yahovah (cf. Strong’s Hebrew Dictionary (SHD 259).

 

Upang makibahagi sa tipan kinakailangan nating ibukod ang ating sarili sa pagsamba tulad ng kinakailangan kay Abraham (Gen. 12:1). Kailangan nating sumamba at maglingkod sa Kanya (Deut. 10:12,13; Mat. 22:37; Mar. 12:30; Luc. 10:27). Ang Diyos ang ating hari, ngunit tayo ay nakatali sa Kanyang kautusan at hindi natin dapat gawin ang tama ayon sa ating sariling pananaw (Huk. 17:6; 21:25; Deut. 12:8). Ang paglilingkod sa Diyos sa pamamagitan ng Anak ay natukoy sa Kasulatan (Awit 2:11, 12). Ang Panginoon ay hindi nag-iiba at hindi nagbabago (Mal. 3:6).

 

Nagsusuot tayo ng mga asul na laso bilang paalala sa kautusan at bilang tanda ng ating katapatan sa Diyos (Blg. 15:37-41; cf. din ang araling Mga Asul na Laso (No. 273)). Ang kautusan ng Diyos ay dapat isapuso, bilang pinakatali sa ating noo at ating kamay (Deut. 11:18-20), ngunit hindi bilang pisikal na mga simbolo. Ang kautusan ay kinakailangang pag-aralan ng patuloy. Ang Panginoon ay mabagal pagdating sa galit ngunit hindi ipinapawalang-sala ang mga masasama. Siya ay mapanibughuing Diyos (Nah. 1:1-3; Rom. 13:4)

 

Huwag mong susubukin ang Panginoon mong Diyos (Deut. 6:16; Mat. 4:7, 10). Matakot ka sa Diyos; Maglingkod ka sa Kanya at sa Kanya'y manatili ka (Deut 10:20). Pinakain Niya tayo ng manna (Deut. 8:3) at ng salita sa Kanyang bibig, sa lahat ng ating paglalakbay (Mat. 4:4; Ex. 17:1-7).

Exodo 17:1-7  Ang buong kapulungan ng mga anak ni Israel ay naglakbay mula sa ilang ng Sin, ayon sa mga lugar na kanilang nilakbay sa utos ng Panginoon, at nagkampo sa Refidim; at walang tubig na mainom ang taong-bayan. 2Kaya't ang taong-bayan ay nakipagtalo kay Moises at nagsabi, “Bigyan mo kami ng tubig na maiinom.” At sinabi ni Moises sa kanila, “Bakit kayo nakikipagtalo sa akin? Bakit ninyo sinusubok ang Panginoon?” 3Subalit ang taong-bayan ay nauhaw roon at sila ay nagreklamo laban kay Moises at sinabi, “Bakit mo kami inilabas mula sa Ehipto, upang patayin mo sa uhaw, kami, ang aming mga anak, at ang aming kawan?” 4Kaya't si Moises ay dumaing sa Panginoon, na nagsasabi, “Anong aking gagawin sa bayang ito? Kulang na lamang ay batuhin nila ako.” 5Sinabi ng Panginoon kay Moises, “Dumaan ka sa harap ng taong-bayan, at isama mo ang matatanda ng Israel; at dalhin mo ang tungkod na iyong ipinalo sa ilog, at humayo ka. 6Ako'y tatayo sa harap mo roon sa ibabaw ng bato sa Horeb; at iyong hahampasin ang bato, at bubukalan ito ng tubig, upang ang bayan ay makainom.” At gayon ang ginawa ni Moises sa paningin ng matatanda sa Israel. 7Tinawag niya ang pangalan ng dakong iyon na Massah at Meriba, dahil sa pakikipagtalo ng mga anak ni Israel, at dahil kanilang sinubok ang Panginoon, na kanilang sinasabi, “Ang Panginoon ba'y nasa kalagitnaan natin o wala?” (AB01)

 

Ang kautusan ay nagsasaad na walang taong sumasamba sa ibang diyos at sumasamba sa kanila sa pagsasanay ng pangkukulam ang papahintulutang mabuhay.

Exodo 22:18 “Huwag mong pahintulutang mabuhay ang isang babaing mangkukulam. (AB01)

 

Exodo 22:20  “Ang maghandog sa alinmang diyos, maliban sa Panginoon lamang, ay lubos na pupuksain. (AB01)

 

Ang pangkukulam ay nauugnay sa mga maling paniniwala na maaaring makipag-usap sa mga espiritu ng mga patay. Lumalabas din ito bilang isang sistema ng pagsamba ng mga pagano. Tayo ay inutosan na huwag banggitin ang ibang mga diyos sa ating pagsasalita.

Exodo 23:13  Ingatan ninyo ang lahat ng mga bagay na aking sinabi sa inyo; at huwag ninyong banggitin ang pangalan ng ibang diyos, o marinig man sa inyong bibig. (AB01)

 

Ang layunin ng pagsamba ay si Yahovah ng mga Hukbo bilang Eloah. Lahat ng mga espirituwal na nilalang na kumikilos para sa Kanya ay nagdadala ng pangalang Yahovah; gayunpaman, si Eloah at walang iba pa ang sentral na layunin ng pagsamba. Ang mga nilalang, kapwa espirituwal at pisikal, na kumikilos para sa Kanya, ay mga elohim bilang isang pagpapalawig ng Nag-iisang Tunay na Diyos, Eloah, Ang Elohim. Walang sinuman ang dapat maghimagsik laban sa elohim o lumapastangan sa kanila.

Exodo 22:28-31 “Huwag mong lalapastanganin ang Diyos, ni lalaitin man ang pinuno ng iyong bayan. 29“Huwag mong ipagpapaliban ang paghahandog ng mula sa iyong mga ani, at ng mula sa umagos sa iyong mga pisaan. “Ang panganay sa iyong mga anak na lalaki ay ibibigay mo sa akin. 30Gayundin ang gagawin mo sa iyong mga baka at sa iyong mga tupa: pitong araw itong makakasama ng kanyang ina; sa ikawalong araw ay ibibigay mo ito sa akin. 31“Kayo'y magiging mga taong itinalaga para sa akin; kaya't huwag kayong kakain ng anumang laman na nilapa ng mababangis na hayop sa parang; inyong itatapon ito sa mga aso. (AB01)

 

Sa parehong paraan ang mga unang bunga ay agad na ibibigay, sapagkat ito ay pag-aari ng Diyos. Sa ganitong paraan ang pagpapalawig sa ibang mga utos ay nakikita na nagmumula sa unang utos. Gayundin, ang mga Kapistahan at ang buong sistema ay nagmula sa pagsamba sa Nag-iisang Tunay na Diyos (cf. Ex. 23:17).

Exodo 23:17  Tatlong ulit sa bawat taon na ang lahat ng iyong mga kalalakihan ay haharap sa Panginoong Diyos. (AB01)

 

Ang Anghel ng Panginoon

Ang Anghel ng Diyos ay isinugo sa mga tao upang mapanatili sila sa daan at dalhin sila sa lugar na inihanda para sa kanila. Siya ay dapat sundin at huwag maghimagsik, sapagkat hindi niya patatawarin ang kanilang mga pagsuway. Ang Pangalan ng Diyos ay nasa kanya, kaya’t siya ay kumikilos para sa Diyos bilang Kanyang sugo. Siya rin ay tinawag na Yahovah at Elohim pati na rin Ang Anghel ni Yahovah at Ang Anghel ni Elohim. Ang pagsunod ay nangangahulugan na iingatan sila ng Diyos mula sa kanilang mga kaaway. Hindi nila dapat sambahin ang kanilang mga diyos, kundi lubusang alisin ang mga iyon, at sirain ang kanilang mga larawan. Tanging ang Nag-iisang Tunay na Diyos lamang ang dapat paglingkuran, na siyang magpapala sa kanilang tinapay, at tubig at magpapagaling sa kanila.

Exodo 23:20-33 “Aking isinusugo ang isang anghel sa unahan mo, upang ingatan ka sa daan, at upang dalhin ka sa dakong aking inihanda. 21Mag-ingat kayo sa harap niya at dinggin ninyo ang kanyang tinig; huwag kayong maghimagsik sa kanya, sapagkat hindi niya patatawarin ang inyong pagsuway, sapagkat ang aking pangalan ay nasa kanya. 22“Subalit kung diringgin mong mabuti ang kanyang tinig at gagawin mo ang lahat ng aking sinasabi ay magiging kaaway ako ng iyong mga kaaway, at kalaban ng iyong mga kalaban. 23“Sapagkat ang aking anghel ay hahayo sa unahan mo at dadalhin ka sa mga Amoreo, mga Heteo, mga Perezeo, mga Cananeo, mga Heveo, at sa mga Jebuseo, at aking lilipulin sila. 24Huwag kang yuyukod sa kanilang mga diyos, o maglilingkod man sa mga iyon, o gagawa man ng ayon sa kanilang mga gawa, kundi iyong wawasakin at iyong dudurugin ang kanilang mga haligi. 25Inyong sasambahin ang Panginoon ninyong Diyos, at aking pagpapalain ang inyong tinapay at ang inyong tubig, at aalisin ko ang sakit sa gitna ninyo. 26Walang babaing makukunan, o magiging baog man sa iyong lupain; aking lulubusin ang bilang ng iyong mga araw. 27Aking susuguin ang sindak sa unahan mo, at lilituhin ko ang buong bayan na iyong paroroonan, at aking patatalikurin sa iyo ang lahat ng iyong mga kaaway. 28Aking susuguin sa unahan mo ang mga putakti na magpapalayas sa Heveo, sa Cananeo, at Heteo sa harapan mo. 29Hindi ko sila papalayasin sa harapan mo sa loob ng isang taon; baka ang lupa'y maging ilang, at ang mababangis na hayop ay magsidami laban sa iyo. 30Unti-unti ko silang papalayasin sa harapan mo, hanggang sa ikaw ay dumami at manahin mo ang lupain. 31Aking ilalagay ang iyong hangganan mula sa Dagat na Pula hanggang sa dagat ng Filistia, at mula sa ilang hanggang sa Eufrates sapagkat aking ibibigay sa iyong kamay ang mga nananahan sa lupain at iyong papalayasin sila sa harapan mo. 32Huwag kang makikipagtipan sa kanila, ni sa kanilang mga diyus-diyosan. 33Sila'y hindi dapat manirahan sa iyong lupain, baka gawin pa nilang magkasala ka laban sa akin; sapagkat kung ikaw ay maglingkod sa kanilang mga diyus-diyosan, tiyak na magiging bitag iyon sa iyo.” (AB01)

Nangako Siya dito na ibibigay Niya sa kanila ang lupa mula sa Dagat na Mapula hanggang sa Eufrates at mula sa Mediterranean hanggang sa Disyerto. Sila rin ay magiging tulad ng elohim, katulad ng anghel na nasa unahan nila (Zac. 12:8).

 

Ang Anghel ng Panginoon ay tinalakay sa mga sumusunod na Kasulatan: Genesis 16:10,13; 18:2-4,13-14,33; 22:11-12,15-16; 31:11,13; 32:30; Josue 5:13-15; 6:2; Isaias 63:9; Zacarias 1:10-13; 3:1-2. Ang mga sanggunian sa Bagong Tipan ay: Mga Gawa 5:19; 12:7-11; 1Corinto 10:9; Apocalipsis 22:18-19.

 

Diyos laban kay Molec

Ang pangunahing labanan ay tungkol sa dalawang sistema ng pagsamba, ang pagsamba sa Diyos laban sa sistema ni Molec, na makikita sa sistema ng Pasko at Easter.

 

Ang mga Kasulatan tungkol sa labanan na ito ay: Levitico 18:21; 19:26,31; Deuteronomio 12:29-32; 13:1-4; 18:9-22; 1Mga Hari 11:7-8,33; Isaias 8:18-19; 47:10-14; Jeremias 32:35; 49:1,3; Zefanias 1:4-5; 1Samuel 8:7-18; 15:10-35; 28:1-25; Genesis 9:4-6; Levitico 17:10-14; Deuteronomio 12:15-16,23; Mga Gawa 15:20; 1Corinto 10:16; Efeso 2:13; Hebreo 9:14,22; 10:19-20; 1Pedro 1:2; 1Juan 1:7; Apocalipsis 7:14; 12:11; Deuteronomio 13:1-18; 18:13-22; Levitico 11:44; 19:2-4; 20:26; 2Corinto 7:1; 1Tesalonica 4:7; 1Pedro 1:15-16.

 

Ikapu

Ang Diyos ay nagtakda ng Kanyang sistema ng ikapu sa kabuuan bilang tanda ng ating pagbabalik at katapatan sa Kanya (cf. Mal. 3:7-12 at pati ang araling Ikapu [161]). Ang mga anak ni Juda ay hindi nakapasok dahil sa kanilang kawalan ng paniniwala (Heb. 4:6). Gayunpaman, ang Diyos (elohim) ay sinubok at tinanggap ng mga Patriyarka (Gen. 28:20-22).

 

Ang sistema ng ikapu ay pinalawak hanggang sa buwis at mga nasamsam sa digmaan (Blg. 31:25-54). Ang sistema ng ikapu ay itinatag upang mapanatili ang pagsasagawa ng sistema ng pagsamba (Deut. 14:22-29) at upang ingatan ang mga mahihirap (Deut. 26:12-15). Ang mga lipi ay kinakailangang maglaan ng lugar para sa pagdaraos ng mga Kapistahan, na hindi maaaring kainin sa loob ng kanilang mga pintuang daan (Deut. 12:6,7,17,18; cf. pati ang Deut. 16:2,7). Ang mga Kapistahan ng Diyos ay tatlo sa bilang (Deut. 15:3, 10-16), at ang Kanyang sistema ay nakatali o nakabatay sa sistema ng Jubileo (Lev. 25:1-7; Ex. 23:11). Lahat ng ginagawa natin para sa Diyos ay ayon sa pagnanais ng kalooban at isipan at ayon sa kakayahan. Dapat mayroong kahit anomang bahagi na ginagawa sa loob ng Kanyang sistema upang mapatunayan ang pagtawag (2Cor. 8:12; cf. Mal. 3:7-12).

 

 

 

 

Bahagi II

 

 

Ang tipan bilang pagiging Diyos sa Templo ng Diyos

Exodo 24:1-18  Kanyang sinabi kay Moises, “Umakyat ka sa kinaroroonan ng Panginoon, ikaw, at sina Aaron, Nadab at Abihu, at pitumpu sa matatanda sa Israel, at sumamba kayo mula sa malayo. 2Si Moises lamang ang lalapit sa Panginoon; subalit ang iba ay huwag lalapit, at ang bayan ay huwag aakyat na kasama niya.” 3Dumating si Moises at sinabi sa bayan ang lahat ng mga salita ng Panginoon at ang lahat ng mga tuntunin; at ang buong bayan ay sumagot na may isang tinig, at nagsabi, “Lahat ng mga salita na sinabi ng Panginoon ay aming gagawin.”

Isang tagapamagitan dito ang itinatag sa pagitan ng Diyos at ng Kanyang bayan, at si Moises ang kumatawan sa pisikal na anyo ng espirituwal na tagapamagitan. Ang labindalawang haligi ng labindalawang lipi ay kumakatawan sa labindalawang haligi ng Templo ng Diyos, habang ang labindalawang hukom ay nauuna sa mga haliging iyon, na siyang mga apostol ng Mesiyas.

4Isinulat ni Moises ang lahat ng mga salita ng Panginoon, at bumangon siya ng maaga kinaumagahan, at nagtayo ng isang dambana sa paanan ng bundok, at ng labindalawang haligi, ayon sa labindalawang lipi ng Israel. 5Kanyang sinugo ang mga kabataang lalaki mula sa mga anak ni Israel, na nag-alay ng mga handog na sinusunog at nag-alay ng mga baka bilang handog pangkapayapaan sa Panginoon. 6Kinuha ni Moises ang kalahati ng dugo at inilagay sa mga palanggana, at ang kalahati ng dugo ay iwinisik sa ibabaw ng dambana. 7Kanyang kinuha ang aklat ng tipan, binasa sa pandinig ng bayan, at kanilang sinabi, “Lahat ng sinabi ng Panginoon ay aming gagawin, at kami ay magiging masunurin.” 8At kinuha ni Moises ang dugo at iwinisik sa bayan, at sinabi, “Tingnan ninyo ang dugo ng tipan na ginawa ng Panginoon sa inyo ayon sa lahat ng mga salitang ito.”

Ang tipang ito ay tumutukoy sa tipan ng dugo, na siyang dugo ng Mesiyas, at sa gayon isang bagong tipan ang itinatag mula sa pagtatag ng una (cf. ang araling Ang Tipan ng Diyos (No. 152)).

9Nang magkagayo'y umakyat sina Moises, Aaron, Nadab, at Abihu, at ang pitumpung matatanda sa Israel, 10at kanilang nakita ang Diyos ng Israel. Sa ilalim ng kanyang mga paa ay mayroong parang isang tuntungan na yari sa mga batong zafiro, at tulad ng langit sa kaliwanagan. 11Hindi ipinatong ng Diyos ang kanyang kamay sa mga pinuno ng mga anak ni Israel; nakita rin nila ang Diyos, at sila'y kumain at uminom. 12Sinabi ng Panginoon kay Moises, “Umakyat ka rito sa akin sa bundok, at maghintay ka roon at ibibigay ko sa iyo ang mga tapyas ng bato at ang batas at ang kautusan na aking isinulat, upang iyong maituro sa kanila.” 13Kaya't tumindig si Moises, at si Josue na kanyang lingkod; at si Moises ay umakyat sa bundok ng Diyos. 14Kanyang sinabi sa matatanda, “Hintayin ninyo kami rito hanggang sa kami ay bumalik sa inyo, at sina Aaron at Hur ay kasama ninyo; sinumang magkaroon ng usapin ay lumapit sa kanila.” 15Umakyat nga si Moises sa bundok at tinakpan ng ulap ang bundok. 16Ang kaluwalhatian ng Panginoon ay nanatili sa ibabaw ng bundok ng Sinai, at tinakpan ito ng ulap ng anim na araw; at sa ikapitong araw ay tinawag niya si Moises sa gitna ng ulap. 17Noon, ang anyo ng kaluwalhatian ng Panginoon ay tulad ng apoy na nagliliyab sa ibabaw ng taluktok ng bundok, sa paningin ng mga anak ni Israel. 18Pumasok si Moises sa ulap, at umakyat sa bundok. Si Moises ay nasa bundok sa loob ng apatnapung araw at apatnapung gabi. (AB01)

 

Ang Tabernakulo o Templo ng Diyos ay dapat itayo mula sa mga kusang handog, na ibinibigay ng mga nais makibahagi sa pagtatayo. Ito ay naglalayong tumukoy sa kusang pagsasakripisyo ng sarili ng indibidwal, na magiging bahagi ng Templo ng Diyos; na ang Templong iyon ay tayo (1Cor. 3:17).

 

Exodo 25:1-40 [BASAHIN NG BUO]

Ang Kasulatan na ito ay tumatalakay sa pagtatayo ng Tabernakulo, at ang mga kusang handog ay partikular para sa mga pangangailangan ng pagtatayo. Ang mga tagubilin para sa pagtatayo ng Tabernakulo ay malinaw at kasama ang mga kasangkapan; ang mga tagubilin na ito ay dapat sundin ng eksakto.

 

Ang istruktura ng sampung tabing ay nasasalamin sa sampung kandelero ng Templo ni Solomon. Ang sampung tabing ay kailangang pagdaanan upang makarating sa huling Kaharian ng Diyos. Ang pagkakasunod-sunod na ito ay nagpapahiwatig sa Mesiyas, ang Pitong Iglesia at sa dalawang Saksi, na ang bawat isa ay may kandelero. Ang ikalabing-isa mula sa sampu, at tumuturo sa pagbabalik ng Mesiyas at sa pagtatatag ng milenyal na Kaharian ng Diyos.

 

Exodo 26:1-37 [BASAHIN NG BUO]

May mga partikular na tagubilin ang ibinigay dito kaugnay sa mga tabing at mga kagamitan ng Tabernakulo. Detalyado ang mga bilang at kulay at eksaktong sukat at partikular na mga palamuti ay ibinigay, gayundin ang mga tagubilin kung paano sila ikakabit, at ang mga materyal na gagamitin. Kahit ang natirang bahagi ng tabing ay gagamitin. Ang bawat bagay na ibinigay ng walang bayad para sa pagtatayo ng Tabernakulo ay ginamit sa pagtatayo upang ang lahat ng materyal ay magamit. Ang katotohanang ito ay tumuturo sa pagtatayo ng espirituwal na gusali, kung saan walang itinapon, nawala, o hindi nagamit.

 

Ang mga sukat na may kaugnayan sa mga kerubin ay nauugnay din sa kanilang mga tungkulin sa apat na bahagi ng sansinukob. Ang apat na nilalang na buhay sa Apocalipsis kabanata 4 at 5 ay ang mga kerubin na nasa kanilang mga pangkat (cf. Ezek. 1:1ff.).

 

Exodo 27:1-21 [BASAHIN NG BUO]

Ang mga hati ng Tabernakulo at ang mga haligi ay kumakatawan sa mga haligi ng Templo ng Diyos ayon sa kanilang mga bilang; ang kabuuang bilang ay kumakatawan sa pamahalaan ng Diyos.

 

Ang kasuotan ng saserdote ay may kahalagahan din sa pagpasok ng Banal na Espiritu, na nasa dibdib ng pagkasaserdote, katulad ng Urim at Tumim na nasa lalagyanan ng Dakilang Saserdote.

 

Exodo 28:1-43 [BASAHIN NG BUO]

Ang kabanatang ito ay naglalarawan ng kasuotan ni Aaron at ng kanyang mga anak. Bawat kagamitan ay inilarawan na may paliwanag kung paano ito isusuot. Ang mga kasuotan ay banal at dapat gawin ng mga taong may karunungan sa puso at napuspusan ng Banal na Espiritu.

 

Ang labindalawang bato ay kumakatawan sa labindalawang lipi at ang pagkakaisa ng bansa. Ang pagkasaserdote ng mga hinirang sa Banal na Espiritu ay ang pangwakas na resulta ng Templo. Ang pagkasaserdote ng Templo mismo ay nagpapahiwatig sa pagkasaserdote ng mga hinirang, bilang espirituwal na Templo ng Kaharian ng Diyos. Ito ay itinayo sa pangangalat mula sa mga buhay na bato at namamahala sa mundo sa Banal na Espiritu sa panahon ng milenyong paghahari ni Jesucristo. Siya ay mamumuno sa ngalan ng Kanyang Ama.

 

Exodo 29:1-46 [BASAHIN NG BUO]

Ang tekstong ito ay tumatalakay sa pagpapabanal kay Aaron at sa kanyang mga anak. Inilarawan din ang mga handog na hain at ang paliwanag sa seremonya.

 

Pinabanal ng Mesiyas ang lahat ng hinirang sa pamamagitan ng dugo ng Kanyang sakripisyo, mula sa kanyang tainga dahil sa koronang tinik at daliri sa paa dahil sa mga pako. Siya na nagpapabanal at ang mga pinababanal ay may iisang pinagmulan. Lahat ay binayaran sa sakripisyo ng Mesiyas at ito ang tinutukoy na kalahating siklo na buwis: tanging Mesiyas lamang ang makakapagbayad nito.

 

Exodo 30:1-38 [BASAHIN NG BUO]

Sa kabanatang ito ng Exodo, tinuruan si Aaron sa pagtatayo ng dambana. Ito ay gagamitin upang pagsunugan ng mababangong insenso magpakailanman at hindi dapat gamitin para sa anumang bawal na insenso o hain na susunugin o karne o handog na inumin. Si Aaron, bilang Dakilang Saserdote, ay kinakailangang magsagawa ng pagtubos doon isang beses sa isang taon.

 

Ang mga hinirang bilang maharlikang pagkasaserdote ay dapat pahiran bilang banal ng langis ng Banal na Espiritu. Tinatawag ng Diyos ang lahat ng mga hinirang sa kanilang pangalan at ibinubukod sila para sa gawain ng Panginoon sa pagtatayo ng Kanyang Templo.

Exodo 31:1-11 Sinabi ng Panginoon kay Moises, 2“Tingnan mo, aking tinawag sa pangalan si Bezaleel na anak ni Uri, na anak ni Hur, sa lipi ni Juda. 3Aking pinuspos siya ng Espiritu ng Diyos, may kakayahan, katalinuhan, may kaalaman sa iba't ibang uri ng gawain, 4upang magdibuho ng magagandang disenyo, upang gumawa sa ginto, sa pilak, at sa tanso, 5upang umukit ng mga batong pang-enggaste, upang gumawa ng mga nililok na kahoy, at upang gumawa sa lahat ng sari-saring gawain. 6Aking itinalagang kasama niya si Aholiab, na anak ni Ahisamac, sa lipi ni Dan; at sa lahat ng may kakayahang gumawa ay nagbigay ako ng karunungan, upang magawa nila ang lahat ng aking iniutos sa iyo: 7ang toldang tipanan at ang kaban ng patotoo, at ang luklukan ng awa na nasa ibabaw niyon, at ang lahat ng kasangkapan ng tolda, 8ang hapag at ang mga kasangkapan niyon at ang dalisay na ilawan, kasama ng lahat na mga kasangkapan; ang dambana ng insenso, 9ang dambana ng handog na sinusunog kasama ng lahat ng mga kasangkapan niyon, ang lababo at ang patungan niyon; 10at ang mga kasuotang mahusay ang pagkagawa, ang mga banal na kasuotan para kay Aaron na pari, at ang mga kasuotan ng kanyang mga anak, para sa kanilang paglilingkod bilang mga pari; 11at ang langis na pambuhos, ang mabangong insenso para sa dakong banal. Ayon sa lahat ng iniutos ko sa iyo ay gagawin nila ang mga ito.” (AB01)

 

Ang katapatan ng Israel ay pabago-bago at ang mga tao ay nag-alinlangan dahil pinaantala ng Diyos ang Kanyang pinahirang si Moises, tulad ng pagkaantala Niya sa Kanyang pinahirang Mesiyas; at ang mga tao ay nahulog sa pagsamba sa diyos-diyosan noon gaya ng ginagawa nila ngayon.

 

Exodo 32:1-35 [BASAHIN NG BUO]

Ang mga diyos ng sistema bago ang Exodo ay kinakatawan ng mga hikaw na may hugis ng simbolikong kumakatawan sa mga bathala. Ang mga hikaw ang pinagkuhaan ng ginto para sa gintong guya upang sila ay matanggal mula sa Israel. Ang gintong guya ang pinagtutuunan ng sinaunang sistemang relihiyon, at may kaugnayan sa pagsamba sa diyos ng buwan na si Sin sa kanyang iba't ibang anyo. Ang sistemang ito ay may kaugnayan din sa pagsamba sa ensina at sa sistema ng Pasko at Easter ng mga Pagano (cf. ang mga araling Ang Gintong Guya (No. 222) at Ang Pinagmulan ng Pasko at Easter (No. 235)).

 

Exodo 33:1-23 Sinabi ng Panginoon kay Moises, “Humayo ka, umakyat ka mula rito, ikaw at ang bayan na iyong inilabas mula sa lupain ng Ehipto, patungo sa lupain na aking ipinangako kina Abraham, Isaac, at Jacob, na aking sinasabi, ‘Sa iyong mga anak at inapo ay aking ibibigay iyon!’ 2Magsusugo ako ng isang anghel sa unahan mo, at aking palalayasin ang mga Cananeo, mga Amoreo, mga Heteo, mga Perezeo, mga Heveo, at mga Jebuseo. 3Pumunta ka sa isang lupaing dinadaluyan ng gatas at pulot, ngunit hindi ako pupuntang kasama ninyo, baka ikaw ay lipulin ko sa daan, sapagkat ikaw ay isang bayang matigas ang ulo.” 4Nang marinig ng taong-bayan ang masasamang balitang ito ay tumangis sila, at walang taong nagsuot ng kanyang mga palamuti. 5Sapagkat sinabi ng Panginoon kay Moises, “Sabihin mo sa mga anak ni Israel, ‘Kayo'y isang bayang matigas ang ulo; kung ako'y aakyat na kasama ninyo nang sandali, ay malilipol ko kayo. Kaya't ngayo'y alisin ninyo ang inyong mga palamuti upang aking malaman kung ano ang aking gagawin sa inyo.’” 6Kaya't hinubad ng mga anak ni Israel ang kanilang mga palamuti, magmula sa bundok ng Horeb. 7Kinaugalian na ni Moises na dalhin ang tolda at itayo sa labas ng kampo, na malayo sa kampo; kanyang tinawag iyon na toldang tipanan. At bawat maghanap sa Panginoon ay lumalabas patungo sa toldang tipanan, na nasa labas ng kampo. 8Kapag si Moises ay lumalabas patungo sa toldang tipanan, ang buong bayan ay tumatayo, bawat lalaki sa pintuan ng kanyang tolda at pinanonood si Moises hanggang sa makapasok siya sa tolda. 9At kapag si Moises ay pumapasok sa tolda, bumababa ang haliging ulap at tumitigil sa pintuan ng tolda, at ang Panginoon ay nakikipag-usap kay Moises. 10Kapag nakikita ng buong bayan na ang haliging ulap ay tumitigil sa pintuan ng tolda, ang buong bayan ay tumitindig at sumasamba, bawat isa sa pintuan ng kanyang tolda. 11Sa gayon nakikipag-usap ang Panginoon kay Moises nang mukhaan, gaya ng pakikipag-usap ng isang tao sa kanyang kaibigan. Kapag siya'y bumabalik uli sa kampo, ang kanyang lingkod na si Josue, anak ni Nun, na may kabataan pa, ay hindi umaalis sa tolda. 12Sinabi ni Moises sa Panginoon, “Tingnan mo, iyong sinasabi sa akin, ‘Dalhin mo ang bayang ito,’ ngunit hindi mo ipinakilala sa akin kung sino ang susuguin mo na kasama ko. Gayunma'y iyong sinabi, ‘Aking nakikilala ka sa pangalan, at ikaw rin naman ay nakatagpo ng biyaya sa aking paningin.’ 13Ngayon, kung ako'y nakatagpo ng biyaya sa iyong paningin ay ituro mo sa akin ngayon ang iyong mga daan, upang ikaw ay aking makilala, at ako'y makatagpo ng biyaya sa iyong paningin. Alalahanin mo rin na ang bansang ito ay iyong bayan.” 14Kanyang sinabi, “Ako'y sasaiyo, at ikaw ay aking bibigyan ng kapahingahan.” 15At sinabi niya sa kanya, “Kung ikaw ay hindi sasaakin, huwag mo na kaming paahunin mula rito. 16Sapagkat paano ngayon malalaman na ako'y nakatagpo ng biyaya sa iyong paningin, ako at ang iyong bayan? Hindi ba dahil sa ikaw ay lumalakad na kasama namin, kaya't kami ay naiiba, ako at ang iyong bayan, sa lahat ng bayan sa balat ng lupa?” 17Sinabi ng Panginoon kay Moises, “Gagawin ko ang bagay na ito na iyong sinabi, sapagkat ikaw ay nakatagpo ng biyaya sa aking paningin, at ikaw ay aking nakikilala sa pangalan.” 18Sinabi ni Moises, “Hinihiling ko sa iyo na ipakita mo sa akin ang iyong kaluwalhatian.” 19At kanyang sinabi, “Aking pararaanin ang lahat kong kabutihan sa harapan mo, at aking ipahahayag ang aking pangalang ‘Ang Panginoon’  sa harapan mo. Ako'y magkakaloob ng biyaya sa kaninumang aking ibig pagkalooban, at ako'y magpapakita ng habag sa kaninumang aking ibig kahabagan. 20Ngunit, kanyang sinabi, “Hindi mo maaaring makita ang aking mukha; sapagkat hindi ako maaaring makita ng tao at siya'y mabubuhay.” 21At sinabi ng Panginoon, “Masdan mo, may isang dako sa tabi ko, at ikaw ay tatayo sa ibabaw ng bato; 22at samantalang ang aking kaluwalhatian ay dumaraan, aking ilalagay ka sa isang bitak ng bato, at tatakpan kita ng aking kamay hanggang sa ako'y makaraan. 23Pagkatapos, aking aalisin ang aking kamay, at iyong makikita ang aking likod; subalit ang aking mukha ay hindi makikita.” (AB01)

Sinabi ng Panginoon kay Moises dito na umalis at pumunta sa Lupang Pinangako. Isang anghel ang mauuna sa kanila at ang kanilang mga kaaway ay palalayasin. Itinayo ni Moises ang Tabernakulo sa labas ng kampo, at dito nakipag-usap si Moises sa Panginoon. Humiling si Moises na ang Presensya ng Diyos ay sumama sa kanila. Sinabihan si Moises na walang makakakita sa Kanyang mukha at mabubuhay; gayunpaman, pinahintulutan si Moises na makita ang Kanyang kaluwalhatian at likod. Ang Mesiyas ang Kaluwalhatian ng Panginoon. Wala pang tao ang nakakita sa Pinakamakapangyarihang Diyos, ni nakakita sa Kanyang anyo, o nakarinig ng Kanyang tinig kailanman (Juan 1:18; 5:37; 1Tim. 6:16; 1Juan 5:20).

 

Exodo 34:1-35 [BASAHIN NG BUO]

Ang dalawang bato ng kautusan ay pinalitan, at nanalangin si Moises para sa kapatawaran ng bayan. Palalayasin ng Diyos ang kanilang mga kaaway ngunit hindi sila dapat makipagtipan sa mga naninirahan sa lupang pupuntahan nila; sa halip, kailangan nilang wasakin ang kanilang mga dambana, sirain ang kanilang mga larawan, at putulin ang kanilang mga puno (Deut. 16:21-22). Sila ay hindi dapat sumamba sa ibang diyos. Hindi dapat sila mag-asawa sa ibang lahi, dahil maaakit sila sa mga diyos nila. Hindi sila dapat gumawa ng anumang diyos-diyosan.

 

Ang Kapistahan ng mga Tinapay na Walang Lebadura ay dapat ipagdiwang. Lahat ng mga panganay na lalaki ay magiging sa Diyos, maliban sa panganay ng asno, na kailangang tubusin gamit ang isang tupa, o babaliin ang leeg nito. Lahat ng panganay na lalaki ay dapat tubusin at walang sinuman ang dapat humarap sa Diyos na walang dala-dala. Ang mga Sabbath, ang Kapistahan ng mga Sanglinggo, at ang Kapistahan ng Pagtitipon ng ani ay dapat ipangilin. Tatlong beses sa isang taon lahat ng lalaki ay dapat humarap sa Panginoong Diyos ng Israel. Pagkatapos ay palalayasin ng Diyos ang mga bansa at palalawakin ang mga hangganan ng Israel, at iingatan ang kanilang lupain. Mula sa puntong ito ay ginawa ang tipan sa pagitan ng Diyos at ng bayan. Nag-ayuno si Moises ng apatnapung araw at apatnapung gabi habang isinulat niya ang Sampung Utos at ang tipan (Deut. 10:1-11).

Deuteronomio 10:1-11  “Nang panahong iyon ay sinabi ng Panginoon sa akin, ‘Tumapyas ka ng dalawang tapyas na bato, na gaya nang una. Umakyat ka sa akin sa bundok at gumawa ka ng isang kaban na yari sa kahoy. 2Isusulat ko sa mga tapyas ang mga salita na nasa unang mga tapyas na iyong binasag, at iyong isisilid ang mga iyan sa kaban.’ 3Kaya't gumawa ako ng isang kabang yari sa kahoy na akasya, at humugis ng dalawang tapyas na bato na gaya nang una, at umakyat sa bundok na dala ang dalawang tapyas. 4At kanyang isinulat sa mga tapyas ang ayon sa unang nasulat, ang sampung utos na sinabi ng Panginoon sa inyo sa bundok mula sa gitna ng apoy nang araw ng pagtitipon; at ang mga iyon ay ibinigay sa akin ng Panginoon. 5Ako'y pumihit at bumaba mula sa bundok, at aking isinilid ang mga tapyas sa kaban na aking ginawa, at ang mga iyon ay naroroon, na gaya ng iniutos sa akin ng Panginoon. 6(At ang mga anak ni Israel ay naglakbay mula sa Beerot Benyaakan hanggang sa Mosera. Doon namatay si Aaron, at doon siya inilibing. Si Eleazar na kanyang anak ay nangasiwa sa katungkulang pari na kapalit niya. 7Mula roon ay naglakbay sila hanggang Gudgoda, at mula sa Gudgoda hanggang sa Jotbata, na lupain ng mga batis ng tubig. 8Nang panahong iyon ay ibinukod ng Panginoon ang lipi ni Levi upang magdala ng kaban ng tipan ng Panginoon, tumayo sa harapan ng Panginoon, maglingkod sa kanya, at upang magbigay ng basbas sa kanyang pangalan hanggang sa araw na ito. 9Kaya't ang Levi ay walang bahagi ni mana na kasama ng kanyang mga kapatid; ang Panginoon ay siyang kanyang mana, ayon sa sinabi ng Panginoon mong Diyos sa kanya.) 10“Ako'y namalagi sa bundok, gaya ng una, apatnapung araw at apatnapung gabi, at ako'y pinakinggan din noon ng Panginoon; ayaw ng Panginoon na puksain ka. 11At sinabi ng Panginoon sa akin, ‘Tumindig ka, at pangunahan mo ang taong-bayan; sila'y papasok at kanilang aangkinin ang lupain na aking ipinangako sa kanilang mga ninuno upang ibigay sa kanila.’ (AB01)

 

Ipinapakita ng teksto dito na ang kusang paghahayag ng sarili ng Diyos ay nangyayari nang unti-unti sa mga tinawag Niya at itinatag sa awtoridad. Ang istruktura ay tumutukoy sa Mesiyas at sa Kanyang mga gawa noong siya’y Nagkatawang-tao.

 

Exodo 35:1-35 [BASAHIN NG BUO]

Itinuro ni Moises sa mga tao ang kautusan. Nag-utos ang Panginoon ng handog mula sa mga may kusang loob. Sa pagtatayo ng Templo ang mga gustong magbigay ay nagdala ng lahat ng kinakailangan para sa gawain ng Diyos, habang ang mga may kaloob ng Banal na Espiritu ay gumawa ng mga pangbihasang gawain gamit ang mga ibinigay ng mga gustong magbigay na mga kasamahan.

 

Ang Tabernakulo ay itinatag mula sa Unang Araw ng Unang Buwan. Ang timing na ito ay tumutukoy sa pagpapabanal ng mga hinirang ayon sa banal na Kalendaryo, na nagsisimula sa pagpapabanal ng Templo sa Unang Buwan. Ang paglalagay ng Bagong Taon ng Juda sa Ikapito o minsan sa Ikawalong buwan ay sumasalungat sa pagtatag at paraan na ito. Ang pagsasanay ng Rosh Hashanah ay isang late post-temple na kaugaliang rabinikal, na ipinakilala mula sa Babilonia at itinatag noong ikatlong siglo ng kasalukuyang panahon. Hindi kailanman ito sinunod sa panahon ng Templo hanggang sa pagkawasak nito noong 70 CE (cf. ang araling Pagpapabanal ng Templo ng Diyos [241]) at pati ang R. Samuel. Kohn, The Sabbatarians in Transylvania, ed. Cox, tr. McElwain and Rook, CCG Publishing, 1998, cf. Foreword p. v).

 

Exodo 40:1-38 [BASAHIN NG BUO]

Kapag naitayo na ang Templo, pupuspusan ng Kaluwalhatian ng Panginoon ang Tabernakulo. Ang mga anak ni Israel ay magagabayan sa pagkilos sa pamamagitan ng Banal na Espiritu sa ilalim ng Mesiyas, na siyang Haligi ng Apoy at Ulap.

 

Mga hain at mga handog

Ang mga sumusunod na teksto ay tumatalakay sa konsepto ng mga handog sa Diyos bilang pagsamba sa loob ng istruktura ng Unang Utos.

Exodo 20:24-26 Isang dambanang lupa ang inyong gagawin sa akin, at inyong ihahain doon ang inyong mga handog na susunugin, at ang inyong mga handog tungkol sa kapayapaan, ang inyong mga tupa, at ang inyong mga baka sa lahat ng dakong aking ipaaalaala ang aking pangalan, ay paparoonan kita at pagpapalain kita. 25At kung igagawa mo ako ng isang dambanang bato, ay huwag mong itatayong may tapyas: sapagka't kung iyong gamitin ang iyong patalim doon, ay iyong nilapastangan yaon. 26Ni huwag kang sasampa sa aking dambana sa pamamagitan ng mga baytang, upang ang inyong kahubaran ay huwag malitaw sa ibabaw niyaon. (AB)

 

Levitico 1:1-17 Ipinatawag ng Panginoon si Moises at nagsalita sa kanya mula sa toldang tipanan, na sinasabi, 2“Magsalita ka sa mga anak ni Israel at sabihin mo sa kanila: Kapag ang sinuman sa inyo ay nagdadala ng alay sa Panginoon, ang dadalhin ninyong alay ay galing sa mga hayop, mga bakahan, at sa kawan. 3“Kung ang kanyang alay ay isang handog na sinusunog mula sa bakahan, mag-aalay siya ng isang lalaking walang kapintasan. Ito ay kanyang dadalhin sa pintuan ng toldang tipanan, upang siya ay tanggapin sa harapan ng Panginoon. 4Ipapatong niya ang kanyang kamay sa ulo ng handog na sinusunog at ito ay tatanggapin para sa ikatutubos niya. 5At kanyang papatayin ang toro sa harapan ng Panginoon; ang dugo ay ihahandog ng mga anak ni Aaron, na mga pari, at iwiwisik ito sa palibot ng dambana na nasa pintuan ng toldang tipanan. 6Kanyang babalatan at pagpuputul-putulin ang handog na sinusunog. 7Maglalagay ang mga anak ng paring si Aaron ng apoy sa ibabaw ng dambana, at aayusin ang kahoy sa apoy. 8Aayusin ng mga paring anak ni Aaron ang mga bahagi, ang ulo, at ang taba sa kahoy na nakapatong sa apoy na nasa ibabaw ng dambana; 9ngunit ang mga lamang-loob at mga paa ay huhugasan niya ng tubig. Susunugin ng pari ang kabuuan nito sa ibabaw ng dambana bilang handog na sinusunog, isang handog na pinaraan sa apoy na isang mabangong samyo sa Panginoon. 10“Kung ang kanyang kaloob para sa handog na sinusunog ay mula sa kawan, sa mga tupa, o sa mga kambing, siya ay maghahandog ng isang lalaking walang kapintasan. 11Ito ay kanyang kakatayin sa hilagang bahagi ng dambana sa harapan ng Panginoon. Iwiwisik ng mga anak ni Aaron, na mga pari, ang dugo niyon sa palibot ng dambana. 12At ito ay kanyang pagpuputul-putulin, kasama ang ulo at ang kanyang taba, at iaayos ng pari sa ibabaw ng kahoy na nasa apoy sa ibabaw ng dambana; 13ngunit ang mga lamang-loob at ang mga paa ay huhugasan ng tubig. At ihahandog ng pari ang kabuuan at susunugin sa dambana; ito ay isang handog na sinusunog, isang handog na pinaraan sa apoy, na isang mabangong samyo sa Panginoon. 14“Kung ang kanyang alay sa Panginoon ay handog na sinusunog na mula sa mga ibon, ang ihahandog niya ay mga batu-bato o mga batang kalapati. 15Ito ay dadalhin ng pari sa dambana, puputulan ng ulo, susunugin sa ibabaw ng dambana, at ang dugo'y patutuluin sa tabi ng dambana. 16Aalisin niya ang butsi pati ang mga laman nito, at ihahagis sa silangang bahagi ng dambana, sa kinalalagyan ng mga abo. 17Bibiyakin niya ito sa mga pakpak, ngunit hindi hahatiin. Ito'y susunugin ng pari sa ibabaw ng dambana, sa ibabaw ng kahoy na nasa apoy, bilang isang handog na sinusunog. Ito ay isang handog na pinaraan sa apoy, na isang mabangong samyo sa Panginoon. (AB01)

Sa tekstong ito, ang mga handog ay dapat mula sa bakahan o kawan. Ito ay dapat isang lalaking walang kapintasan, na kusang ihahandog sa Panginoon. Ang handog na sinusunog ay maaari ring mula sa mga ibon, tulad ng, mga batu-bato, o mga inakay ng kalapati.

 

Levitico 2:1-16 “Kapag ang isang tao ay magdadala ng butil na handog bilang handog sa Panginoon, dapat na ang kanyang handog ay mula sa piling harina. Bubuhusan niya ito ng langis, at lalagyan ito ng kamanyang.  2Dadalhin niya ito sa mga anak ni Aaron na mga pari at siya'y kukuha mula roon ng isang dakot na piling harina at langis, at lahat ng kamanyang nito. Ito ay susunugin ng pari sa ibabaw ng dambana, isang handog na pinakaalaala, isang handog na pinaraan sa apoy, na mabangong samyo sa Panginoon. 3Ang nalabi sa butil na handog ay para kay Aaron at sa kanyang mga anak; ito ay kabanal-banalan sa mga handog sa Panginoon na pinaraan sa apoy. 4“Kapag ikaw ay magdadala ng butil na handog na niluto sa hurno, dapat na ito ay tinapay na walang pampaalsa mula sa piling harina na hinaluan ng langis, o maninipis na tinapay na walang pampaalsa na hinaluan ng langis. 5At kung ang iyong alay ay butil na handog na luto sa kawali, dapat na ang iyong handog ay piling harina na walang pampaalsa na hinaluan ng langis. 6Ito ay iyong pagpuputul-putulin at bubuhusan mo ito ng langis; ito ay butil na handog. 7Kung ang butil na handog ay niluto sa kawali, dapat na ang iyong handog ay piling harina na hinaluan ng langis. 8At dadalhin mo sa Panginoon ang pagkaing handog na mula sa mga sangkap na ito, at dadalhin ito ng pari sa dambana. 9Kukunin ng pari mula sa butil na handog ang bahaging pinakaalaala nito at susunugin sa ibabaw ng dambana, isang handog na pinaraan sa apoy, na mabangong samyo sa Panginoon. 10At ang nalabi sa pagkaing handog ay para kay Aaron at sa kanyang mga anak; kabanal-banalan sa mga handog sa Panginoon na pinaraan sa apoy na mabangong samyo sa Diyos. 11“Alinmang butil na handog na iaalay ninyo sa Panginoon, ay gawin ninyong walang pampaalsa. Huwag kayong magsusunog ng anumang pampaalsa ni ng anumang pulot bilang handog na pinaraan sa apoy para sa Panginoon. 12Bilang alay na mga unang bunga, ihahandog ninyo ang mga ito sa Panginoon, ngunit ang mga ito ay hindi ihahandog sa dambana bilang isang mabangong samyo. 13Titimplahan mo ng asin ang lahat ng iyong butil na handog. Huwag mong hayaang ang iyong butil na handog ay mawalan ng asin sa pakikipagtipan ng iyong Diyos; lahat ng iyong mga alay ay ihahandog mong may asin. 14“Kung maghahandog ka sa Panginoon ng butil na handog ng mga unang bunga, ang iaalay mo bilang butil na handog ng iyong unang bunga ay niligis na bagong butil na sinangag sa apoy. 15Bubuhusan mo iyon ng langis at lalagyan mo ng kamanyang sa ibabaw nito, ito ay butil na handog. 16At susunugin ng pari bilang bahaging pinakaalaala ang bahagi ng butil na niligis at ang bahagi ng langis, pati ang lahat ng kamanyang niyon; ito ay isang handog sa Panginoon na pinaraan sa apoy. (AB01)

Ang bahaging ito ay tumatalakay sa mga tagubilin para sa mga handog na karne.

 

Ang mga limitasyon ng kautusan tungkol sa mga unang bunga ay patuloy na nilalabag ng nangahulog na Hukbo at ng mga kaaway ng mga kautusan ng Diyos.

Levitico 3:1-17 At kung ang kanilang alay ay haing mga handog tungkol sa kapayapaan; kung ang ihahandog niya ay sa bakahan maging lalake o babae, ay ihahandog niya na walang kapintasan sa harap ng Panginoon. 2At kaniyang ipapatong ang kamay niya sa ulo ng kaniyang alay, at papatayin sa pintuan ng tabernakulo ng kapisanan: at iwiwisik ng mga anak ni Aaron, na mga saserdote, ang dugo sa ibabaw ng dambana, sa palibot. 3At kaniyang ihahandog hinggil sa haing mga handog tungkol sa kapayapaan, na pinakahandog sa Panginoon na pinaraan sa apoy; ang tabang nakatatakip ng lamang loob at lahat ng tabang nasa ibabaw ng lamang loob, 4At ang dalawang bato at ang tabang nasa ibabaw ng mga yaon, ang nasa siping ng mga balakang, at ang lamad na nasa ibabaw ng atay ay kaniyang aalisin na kalakip ng mga bato. 5At susunugin ng mga anak ni Aaron sa dambana, sa ibabaw ng handog na susunugin na nasa ibabaw ng kahoy na nakapatong sa apoy; handog ngang pinaraan sa apoy, na pinakamasarap na amoy sa Panginoon. 6At kung ang kaniyang alay sa Panginoon na pinakahaing mga handog tungkol sa kapayapaan ay kinuha sa kawan; maging lalake o babae, ay ihahandog niya na walang kapintasan. 7Kung isang kordero ang kaniyang ihahandog na pinakaalay niya, ay ihahandog nga niya sa harap ng Panginoon: 8At kaniyang ipapatong ang kamay niya sa ulo ng kaniyang alay, at papatayin sa harap ng tabernakulo ng kapisanan: at iwiwisik ng mga anak ni Aaron ang dugo niyaon sa ibabaw ng dambana sa palibot. 9At kaniyang ihahandog hinggil sa hain na mga handog tungkol sa kapayapaan ay isang handog sa Panginoon na pinaraan sa apoy; ang taba niyaon, ang buong matabang buntot, ay aalisin niya sa siping ng gulugod; at ang tabang nakatatakip ng lamang loob, at ang lahat ng tabang nasa ibabaw ng lamang loob. 10At ang dalawang bato, at ang tabang nasa ibabaw niyaon, na malapit sa mga balakang, at ang lamad na nasa ibabaw ng atay, ay aalisin niya na kalakip ng mga bato. 11At susunugin ng saserdote sa ibabaw ng dambana: pagkaing handog nga sa Panginoon na pinaraan sa apoy. 12At kung kambing ang kaniyang alay ay ihahandog nga niya sa harap ng Panginoon: 13At ipapatong niya ang kaniyang kamay sa ulo niyaon, at papatayin yaon sa harap ng tabernakulo ng kapisanan: at iwiwisik ng mga anak ni Aaron ang dugo sa ibabaw ng dambana sa palibot. 14At ang ihahandog niya roon na kaniyang alay, na pinakahandog sa Panginoon, na pinaraan sa apoy; ang tabang nakatatakip ng lamang loob, lahat ng tabang nasa ibabaw ng lamang loob, 15At ang dalawang bato, at ang tabang nasa ibabaw, na malapit sa mga balakang, at ang lamad na nasa ibabaw ng atay, ay aalisin niya na kalakip ng mga bato. 16At mga susunugin ng saserdote sa ibabaw ng dambana; pagkaing handog nga na pinaraan sa apoy na pinakamasarap na amoy: lahat ng taba ay sa Panginoon. 17Magiging palatuntunang palagi sa buong panahon ng inyong lahi, sa lahat ng inyong tahanan na hindi kayo kakain ng taba ni dugo man. (AB)

Ito ang mga tagubilin para sa mga handog pangkapayapaan. Maaaring lalaki o babae mula sa bakahan o kawan at dapat walang kapintasan. Ito ay palatuntunang palagi na walang dugo o taba ang kakainin (cf. din ang Ex. 20:24-26).

 

Levitico 4:1-35 [BASAHIN NG BUO]

Dito tinatalakay ang pagkakasala laban sa mga Utos dahil sa kawalan ng kaalaman. Ang Pagtubos ay tumutukoy kay Jesucristo, ngunit patuloy na nakikita bilang tungkulin ng mga pinuno at ng bawat indibidwal.

 

Levitico 5:14-19 At nagsalita ang Panginoon kay Moises, na sinasabi, 15“Kung ang sinuman ay nakagawa ng pagsira sa pagtitiwala at nagkasala nang hindi sinasadya sa mga banal na bagay ng Panginoon, magdadala siya sa Panginoon ng handog para sa budhing maysala ng isang tupang lalaki na walang kapintasan mula sa kawan, na ayon sa halagang itinakda ng santuwaryo para sa siklong pilak. Ito ay handog para sa budhing maysala. 16At isasauli niya ang kanyang ipinagkasala laban sa banal na bagay, at magdaragdag pa siya ng ikalimang bahagi, at ibibigay niya sa pari. Ang pari ay gagawa ng pagtubos para sa nagkasala sa pamamagitan ng lalaking tupang handog para sa budhing maysala at siya ay patatawarin. 17“At kung ang isang tao ay magkasala at gumawa ng alinman sa mga bagay na iniutos ng Panginoon na huwag gawin, kahit hindi niya nalalaman, siya ay nagkasala at mananagot sa kanyang kasamaan. 18Kaya't siya'y magdadala sa pari ng isang tupang lalaki na walang kapintasan mula sa kawan ayon sa halagang itinakda mo bilang handog para sa budhing maysala. At ang pari ay gagawa ng pagtubos para sa kanya dahil sa kasalanang hindi sinasadya na kanyang nagawa, at siya ay patatawarin. 19Ito ay handog para sa budhing maysala, siya'y nagkasala sa Panginoon.” (AB01)

Ang tekstong ito ay tumatalakay sa mga hain para sa mga kasalanang nagawa sa kawalan ng kaalaman laban sa mga banal na bagay ng Diyos. Ang handog dito ay isang tupang lalaki na walang kapintasan at dapat magbayad-pinsala sa pamamagitan ng pagdaragdag ng ikalimang bahagi. Ang paglabag sa kautusan ng walang malay ay nananatiling paglabag at nangangailangan ng pagtutubos; ang kawalan ng kaalaman ay hindi isang katwiran at ang mga bansa ay mahahatulan.

 

Levitico 6:8-30 [BASAHIN NG BUO]

Ang karagdagang mga tagubilin tungkol sa mga handog na susunugin ay ibinigay. Ang apoy ay pananatilihing nagniningas sa ibabaw ng dambana; hindi ito kailanman papatayin.

 

Levitico 7:1-38 [BASAHIN NG BUO]

Patuloy na ibinibigay ang tagubilin kaugnay sa mga hain at handog. Ang pagpapabanal ng pagkasaserdote ay ginagabayan sa pamamagitan ng paghahandog at pagpapahid ayon sa ritwal, na nagpapahiwatig sa mga hinirang. Lahat ng kautusan sa paghahain ay nagpapahiwatig sa Mesiyas at sa bago at mas dakilang istruktura ng Israel sa ilalim ng pinalawak na pagkasaserdote.

 

Levitico 8:1-36 [BASAHIN NG BUO]

Ang tekstong ito ay tumatalakay sa pagtatalaga kay Aaron at sa kanyang mga anak.

 

Ang pagpapasiya ng handog ay ginawa ng Diyos. Tinatawag Niya kung sino ang nais Niya at hindi Niya pinapayagan ang hindi awtorisadong paggamit ng Kanyang sistema at kautusan.

 

Levitico 10:1-20 At si Nadab at si Abiu, na mga anak ni Aaron, ay kumuha ang bawa't isa sa kanila ng kanikaniyang suuban, at sinidlan nila ng apoy, at pinatungan ng kamangyan, at sila'y naghandog sa harap ng Panginoon ng ibang apoy na hindi iniutos niya sa kanila. 2At sa harap ng Panginoon ay may lumabas na apoy, at sinupok sila; at namatay sila sa harap ng Panginoon. 3Nang magkagayo'y sinabi ni Moises kay Aaron, Ito ang sinalita ng Panginoon, na sinasabi, Ako'y babanalin ng mga lumalapit sa akin, at sa harap ng buong bayan ay luluwalhatiin ako. At si Aaron ay hindi umimik. 4At tinawag ni Moises si Misael at si Elzaphan, na mga anak ni Uziel na amain ni Aaron, at sa kanila'y sinabi, Magsilapit kayo, ilabas ninyo ang inyong mga kapatid sa kampamento mula sa harap ng santuario. 5Sa gayo'y lumapit sila, at kanilang binuhat sa kanilang mga kasuutan na inilabas sa kampamento, gaya ng sinabi ni Moises. 6At sinabi ni Moises kay Aaron, at kay Eleazar at kay Itamar na kaniyang mga anak, Huwag ninyong ilugay ang buhok ng inyong ulo, o hapakin man ninyo ang inyong bihisan; upang huwag kayong mamatay at ng siya'y huwag magalit laban sa buong kapisanan: kundi ang inyong mga kapatid, ang buong sangbahayan ni Israel ay tumaghoy sa apoy na pinapagalab ng Panginoon. 7At huwag kayong lalabas sa pintuan ng tabernakulo ng kapisanan, baka kayo'y mamatay: sapagka't ang langis na pang-pahid ng Panginoon ay nasa ulo ninyo. At kanilang ginawa ayon sa salita ni Moises. 8At sinalita ng Panginoon kay Aaron, na sinasabi, 9Huwag iinom ng alak o ng matapang na inumin man, ikaw o ang iyong mga anak man, pagka kayo'y papasok sa tabernakulo ng kapisanan, upang kayo'y huwag mamatay: magiging palatuntunang walang hanggan sa buong panahon ng inyong mga lahi: 10At upang inyong malagyan ng pagkakaiba ang banal at ang karaniwan, at ang karumaldumal at ang malinis: 11At upang inyong maituro sa mga anak ni Israel ang lahat ng palatuntunang sa kanila'y sinalita ng Panginoon sa pamamagitan ni Moises. 12At sinalita ni Moises kay Aaron, at kay Eleazar at kay Ithamar, na mga natitira niyang anak, Kunin ninyo ang handog na harina na lumabis sa mga handog sa Panginoon na pinaraan sa apoy, at inyong kaning walang lebadura sa tabi ng dambana; sapagka't kabanalbanalan; 13At inyong kakanin sa dakong banal, sapagka't karampatang bahagi ninyo, at karampatang bahagi ng inyong mga anak, sa mga handog sa Panginoon na pinaraan sa apoy: sapagka't gayon iniutos sa akin. 14At ang dibdib na inalog at ang hita na itinaas, ay kakanin ninyo sa dakong malinis, kakanin mo at ng iyong mga anak na lalake at babae na kasama mo: sapagka't yamang karampatang bahagi mo at karampatang bahagi ng iyong mga anak na ibinigay sa inyo sa mga hain ng mga anak ni Israel. 15Ang hita na itinaas, at ang dibdib na inalog ay kanilang dadalhin na kalakip ng mga handog na pinaraan sa apoy, na mga taba upang alugin na pinakahandog na inalog sa harap ng Panginoon: at mapapasa iyo, at sa iyong mga anak na kasama mo, na karampatang bahagi ninyo magpakailan man; gaya ng iniutos ng Panginoon. 16At hinanap ni Moises ng buong sikap ang kambing na handog dahil sa kasalanan, at, narito, sinunog: at nagalit kay Eleazer at kay Ithamar na mga anak ni Aaron na natira na sinasabi, 17Bakit hindi ninyo kinain ang handog dahil sa kasalanan sa dakong santuario, yamang kabanalbanalang bagay at sa inyo'y ibinigay upang dalhin ang kasamaan ng kapisanan na itubos sa kanila sa harap ng Panginoon? 18Narito, hindi ipinasok ang dugo niyaon sa loob ng santuario; nararapat sana ninyong kanin sa santuario, gaya ng iniutos ko. 19At sinalita ni Aaron kay Moises, Narito, kanilang inihandog ng araw na ito ang kanilang handog dahil sa kasalanan, at ang kanilang handog na susunugin sa harap ng Panginoon; at sa akin ay nangyari ang mga ganyang bagay na gaya ng mga ito: at kung ako nga'y nakakain ng handog dahil sa kasalanan ngayon, kalulugdan ba kaya ako ng Panginoon? 20At nang marinig ni Moises, ay nakalugod sa kaniyang paningin. (AB01)

Si Nadab at Abiu, mga anak ni Aaron, ay naghandog ng ibang apoy sa harap ng Panginoon at namatay. Ang pag-inom ng alak o matapang na inumin bago ang paglilingkod sa Panginoon sa Tabernakulo ay ipinagbabawal din.

 

Ang mga hain ay dapat kainin sa banal na lugar nina Aaron at ng kanyang mga anak na lalaki at babae, at ang mga partikular na bahagi na pinahihintulutan sa kanila ay ipinaliwanag. Ang buong sistema ng hain at pagpatay ay inilalaan sa Diyos; kaya't ang pagpatay ng mga hayop nang walang pagkilala sa Diyos ay isang kasalanan mismo.

Levitico 17:7-9 upang hindi na nila iaalay ang kanilang mga alay sa mga demonyong kambing na sanhi ng kanilang pagtataksil. Ito ay magiging alituntunin magpakailanman sa kanila sa buong panahon ng kanilang salinlahi. 8“At sasabihin mo sa kanila: Sinumang tao sa sambahayan ni Israel, o sa mga taga-ibang bayan na naninirahang kasama nila na naghandog ng handog na sinusunog o alay, 9at hindi ito dinala sa pintuan ng toldang tipanan, upang ialay sa Panginoon, ang taong iyon ay ititiwalag sa kanyang bayan. (AB01)

 

Ang pagkain ng karne na hindi inilalaan sa Diyos ay hindi kasalanan kung ang pagpatay sa karne ay wala sa ilalim ng kontrol ng indibidwal (cf. ang araling Vegetarianismo at ang Bibliya (No.183)).

Levitico 19:5-8 At pagka kayo'y maghahandog sa Panginoon ng hain na mga handog tungkol sa kapayapaan, ay inyong ihahandog upang kayo'y tanggapin. 6Sa araw ding ihandog ay kakanin, at sa kinabukasan: at kung may labis hanggang sa ikatlong araw ay susunugin sa apoy. 7At kung kanin sa anomang paraan sa ikatlong araw, ay karumaldumal nga; ito'y hindi tatanggapin: 8Kundi yaong kumain ay siyang magtataglay ng kaniyang kasamaan; sapagka't nilapastangan niya ang banal na bagay ng Panginoon: at ihihiwalay ang gayong tao sa kaniyang bayan. (AB01)

Ang limitasyon ay isinama sa pangkalahatang palatuntunan ng hain na pinalitan ng sakripisyo ng Mesiyas.

 

Lahat ng aspeto ng sangnilikha ay dapat dalisay at banal sa Panginoong Diyos, at tungkulin ng mga hinirang na tiyakin na ito ay naisasagawa.

Levitico 19:19 “Tutuparin ninyo ang aking mga tuntunin. Huwag mong palalahian ang iyong mga hayop sa ibang uri; huwag mong hahasikan ang iyong bukid ng magkaibang binhi; ni huwag kang magsusuot ng damit na hinabi mula sa dalawang magkaibang uri ng hibla. (AB01)

 

Levitico 19:21-22 At kaniyang dadalhin sa Panginoon ang kaniyang handog dahil sa pagkakasala, sa pintuan ng tabernakulo ng kapisanan, sa makatuwid baga'y isang tupang lalake na pinakahandog dahil sa pagkakasala: 22At itutubos sa kaniya ng saserdote sa pamamagitan ng tupang handog dahil sa pagkakasala sa harap ng Panginoon, dahil sa kaniyang kasalanan niyang pinagkasalahan: at ipatatawad sa kaniya ang kasalanan niyang kaniyang pinagkasalahan. (AB)

 

Ang Diyos ang nagkokontrol sa pagkonsumo ng Kanyang nilikha at nagtatatag ng mga kautusan na nagpoprotekta sa kalikasan at pangmatagalang kapakanan ng indibidwal.

Levitico 19:23-25 “Pagdating ninyo sa lupain at nakapagtanim na kayo ng sari-saring punungkahoy bilang pagkain, ay ituturing ninyo ang bunga niyon na ipinagbabawal; tatlong taon itong ipagbabawal para sa inyo; hindi ito dapat kainin. 24Subalit sa ikaapat na taon, ang lahat ng bunga niyon ay magiging banal, isang alay na papuri sa Panginoon. 25At sa ikalimang taon ay makakakain na kayo ng bunga niyon upang lalong magbunga ang mga ito para sa inyo: Ako ang Panginoon ninyong Diyos. (AB01)

 

Kabanalan sa bayan ng Diyos

Sinabi ng Diyos kay Abraham na siya ang Pinakamakapangyarihang Diyos at inutosan siya na lumakad sa Kanyang harapan at maging walang kapintasan (Gen. 17:1). Siya ay makikilala sa Kanyang pangalang Yahovah (Ex. 6:3). Lahat ng nilalang ay nasasakupan ng mga nakatataas sa kapangyarihan at tayo ay pinili bilang Kanyang bayan (cf. Rom. 13:1-6).

 

Ang kontrol sa buhay at pagsamba ay nakatuon sa Nag-iisang Tunay na Diyos, sa loob ng Kanyang kalendaryo ayon sa Kanyang kautusan.

Levitico 19:26 “Huwag kayong kakain ng anumang kasama ang dugo; ni huwag kayong mang-eengkanto ni manggagaway. (AB01)

 

Hindi tayo dapat makipag-ugnayan sa mga masasamang espiritu o mga engkantador at madungisan nila.

Levitico 19:31 “Huwag kayong sasangguni sa mga nakikiugnay sa masasamang espiritu ni sa mga mangkukulam; huwag ninyo silang hanapin upang madungisan nila: Ako ang Panginoon ninyong Diyos. (AB01)

 

Levitico 20:27 “Ang isang lalaki o ang isang babae na sumasangguni sa masasamang espiritu, o mangkukulam, ay tiyak na papatayin. Sila'y babatuhin hanggang mamatay, ang kanilang dugo ay pasan nila.” (AB01)

 

Deuteronomio 18:9-14  “Pagpasok mo sa lupaing ibinibigay sa iyo ng Panginoon mong Diyos ay huwag kang mag-aaral gumawa ng ayon sa mga karumaldumal na gawain ng mga bansang iyon. 10Huwag makakatagpo sa iyo ng sinumang nagsusunog sa apoy ng kanyang anak na lalaki o babae bilang isang handog, ng manghuhula, o manggagaway o engkantador, o mangkukulam, 11o gumagamit ng anting-anting, o nagpapagamit sa masasamang espiritu, o salamangkero, o sumasangguni sa mga patay. 12Sapagkat sinumang gumagawa ng mga bagay na ito ay karumaldumal sa Panginoon, at dahil sa mga karumaldumal na gawaing ito ay pinalalayas sila ng Panginoon mong Diyos sa harapan mo. 13Dapat kang manatiling walang kapintasan sa Panginoon mong Diyos. 14Sapagkat ang mga bansang ito na iyong aagawan ay nakikinig sa mga manggagaway at mga manghuhula; ngunit tungkol sa iyo, hindi ka pinahintulutan ng Panginoon mong Diyos na gawin mo ang gayon. (AB01)

 

Malinaw ang turo: ang panghuhula sa pamamagitan ng astrolohiya, pagsangguni sa patay, o sa mga masasamang espiritu ay ipinagbabawal at ang parusa ay pagkabihag o pagkatapon. Walang tanda ng sistema ng pagsamba ng ibang mga bansa ang dapat nasa atin o sa gitna natin.

Levitico 19:27 Huwag ninyong gugupitin ng pabilog ang mga buhok sa palibot ng inyong ulo, ni sisirain ang mga sulok ng iyong balbas. (AB01)

 

Levitico 19:28 Huwag ninyong hihiwaan ang inyong laman dahil sa namatay; ni huwag kayong maglalagay ng tatu na tanda sa inyong sarili: Ako ang Panginoon. (AB01)

 

Hindi dapat tayo maghandog sa iba pang tinatawag na diyos o makibahagi sa kanilang mga barbarikong ritwal, na kinabibilangan ng pag-aalay ng mga bata at cannibalistic na pagkain sa kanila (cf. Ang Gintong Guya (No. 222); Ang Pinagmulan ng Pasko at Easter (No. 235) at Ang mga Mensahe ng Apocalipsis 14 (No. 270)).

Levitico 20:1-7 At nagsalita ang Panginoon kay Moises, na sinasabi, 2“Sasabihin mo sa mga anak ni Israel: Sinumang tao sa mga anak ni Israel, o sa mga dayuhan na naninirahan sa Israel, na nagbibigay ng kanyang anak kay Molec ay tiyak na papatayin; siya'y babatuhin ng mga tao ng lupain hanggang sa mamatay. 3Ako mismo ay haharap laban sa taong iyon, at ititiwalag ko siya mula sa kanyang bayan, sapagkat ibinigay niya ang kanyang anak kay Molec, kaya't nadungisan ang aking santuwaryo, at nilapastangan ang aking banal na pangalan. 4At kapag ipinikit ng mga tao sa lupain ang kanilang mga mata sa taong iyon, habang ibinibigay niya ang kanyang anak kay Molec, at hindi siya pinatay, 5ay ihaharap ko ang aking mukha laban sa taong iyon at sa kanyang sambahayan. Ititiwalag ko siya mula sa kanyang bayan, siya at lahat ng sumusunod sa kanya sa pagpapakasama kay Molec. 6“Ang taong nakikipag-ugnay sa masasamang espiritu at sa mga mangkukulam, na nagpapakasamang kasama nila, ay ihaharap ko ang aking mukha laban sa taong iyon, at ititiwalag ko siya mula sa kanyang bayan. 7Italaga ninyo ang inyong mga sarili at kayo'y maging banal; sapagkat ako ang Panginoon ninyong Diyos. (AB01)

 

Ang ating bayan at ang pagkasaserdote ay dapat maging banal.

Levitico 21:1-24 At sinabi ng Panginoon kay Moises, Salitain mo sa mga saserdote na mga anak ni Aaron, at sabihin mo sa kanila, Sinoman ay huwag magpakahawa ng dahil sa patay, sa gitna ng kaniyang bayan, 2Maliban sa kamaganak na malapit, sa kaniyang ina at sa kaniyang ama at sa kaniyang anak na lalake at babae, at sa kaniyang kapatid na lalake, 3At sa kaniyang kapatid na dalaga, na malapit sa kaniya, na walang asawa, ay maaring magpakahawa siya. 4Yamang puno sa kaniyang bayan, ay huwag siyang magpapakahawa na magpapakarumi. 5Huwag nilang kakalbuhin ang kanilang ulo, o gugupitin man ang dulo ng kanilang balbas, o kukudlitan man ang kanilang laman. 6Sila'y magpakabanal sa kanilang Dios, at huwag nilang lalapastanganin ang pangalan ng kanilang Dios: sapagka't sila ang naghahandog ng mga handog sa Panginoon na pinaraan sa apoy, na tinapay ng kanilang Dios, kaya't sila'y magpapakabanal. 7Huwag silang makikisama sa patutot o lapastangan, ni makikisama sa babaing inihiwalay ng kaniyang asawa: sapagka't ang saserdote ay banal sa kaniyang Dios. 8Papagbabanalin mo nga siya; sapagka't siya ang naghahandog ng tinapay ng inyong Dios: siya'y magiging banal sa inyo; sapagka't akong Panginoon nagpapaging banal sa inyo ay banal. 9At kung ang anak na babae ng isang saserdote ay magpakarumi sa pagpapatutot, ay kaniyang binigyan ng kahihiyan ang kaniyang ama: siya'y susunugin sa apoy. 10At ang pangulong saserdote sa kanilang magkakapatid, na binuhusan ang ulo ng langis na pang-pahid, at itinalaga, upang makapagbihis ng mga banal na bihisan ay huwag maglulugay ng buhok ng kaniyang ulo ni huwag hahapakin ang kaniyang mga suot; 11Ni papasok sa kinaroroonan ng bangkay nino man, ni magpapakahawa dahil sa kaniyang ama, o dahil sa kaniyang ina; 12Ni lalabas sa santuario, ni lalapastanganin ang santuario ng kaniyang Dios; sapagka't ang talaga na langis na pang-pahid ng kaniyang Dios ay nasa ulo niya: ako ang Panginoon. 13At siya'y magaasawa sa isang dalagang malinis. 14Sa bao o inihiwalay, sa lamas o patutot ay huwag siyang magaasawa; kundi sa isang dalagang malinis sa kaniyang sariling bayan magaasawa siya. 15At huwag niyang dudumhan ang kaniyang mga binhi sa gitna ng kaniyang bayan: sapagka't ako ang Panginoon na nagpapaging banal sa kaniya. 16At sinalita ng Panginoon kay Moises, na sinasabi, 17Iyong salitain kay Aaron, na iyong sasabihin, Sinoman sa iyong mga binhi, sa buong panahon ng kaniyang lahi, na magkaroon ng anomang kapintasan, ay huwag lumapit na maghandog ng tinapay ng kaniyang Dios. 18Sapagka't sinomang magkaroon ng kapintasan ay huwag lalapit; maging ang taong bulag, o pilay, o magkaroon ng ilong na ungod, o ang mayroong kuntil, 19O ang taong magkaroon ng paang bali o kamay na bali, 20O taong kuba, o unano, o magkaroon ng kapintasan sa kaniyang mata, o galisin, o langibin, o luslusin: 21Walang tao sa binhi ni Aaron na saserdote, na magkaroon ng kapintasan, na lalapit upang magharap ng mga handog sa Panginoon na pinaraan sa apoy: siya'y may kapintasan; siya'y huwag lalapit na magharap ng tinapay ng kaniyang Dios. 22Kaniyang kakanin ang tinapay ng kaniyang Dios, ang pinakabanal at ang mga bagay na banal: 23Hindi lamang siya papasok sa loob ng tabing, o lalapit man sa dambana, sapagka't may kapintasan siya; upang huwag niyang lapastanganin ang aking mga santuario: sapagka't ako ang Panginoon na nagpapaging banal sa kanila. 24Gayon sinalita ni Moises kay Aaron at sa kaniyang mga anak, at sa lahat ng mga anak ni Israel. (AB)

 

Nakasaad sa Levitico 21:10: “At ang pangulong saserdote sa kanilang magkakapatid … ay huwag maglulugay ng buhok ng kaniyang ulo ni huwag hahapakin ang kaniyang mga suot”. Ang katotohanan na ang Dakilang Saserdote ay pinunit ang kanyang kasuotan sa pagharap kay Jesucristo ay para ipakita na ang Dakilang Pagkasaserdote ay napunit mula sa Levi at ibinigay sa Mesiyas at sa mga hinirang, ayon sa orden ni Melquisedec (cf. Mat. 26:65; Mar. 14:63).

 

Ang Tabernakulo at ang tinapay na handog

Ang buong simbolismo ng Tabernakulo ay nagpapahiwatigsa espiritwal na relasyon ng Iglesia sa Diyos sa pamamagitan ng Banal na Espiritu sa mga huling araw (cf. ang araling Ang Araw ng Panginoon at ang mga Huling Araw (No. 192)). Ang Juda ay bulag sa simbolismo ng katotohanang ito at sa gayon ay nabigong makapasok sa proseso ng pagbabalik-loob sa loob ng halos dalawang milenyo, maliban na lamang sa indibidwal na batayan.

 

Levitico 24:1-9 At sinalita ng Panginoon kay Moises, na sinasabi, 2 Iutos mo sa mga anak ni Israel na dalhan ka ng langis na dalisay na oliva, na hinalo para sa ilawan, upang laging papagliyabin ang ilawan. 3Sa labas ng tabing ng kaban ng patotoo sa tabernakulo ng kapisanan, ay aayusing palagi ni Aaron, mula sa hapon hanggang sa umaga sa harap ng Panginoon: siyang palatuntunan magpakailan man sa buong panahon ng inyong lahi. 4 Kanyang aayusin lagi ang mga ilawan sa ibabaw ng kandelerong dalisay sa harap ng Panginoon. 5At kukuha ka ng mainam na harina, at magluluto ka niyan ng labing dalawang munting tinapay: tigdadalawang ikasampung bahagi ng isang epa ang bawa't munting tinapay. 6At ilalagay mong dalawang hanay, anim sa bawa't hanay, sa ibabaw ng dulang na dalisay sa harap ng Panginoon. 7At maglalagay ka sa bawa't hanay ng dalisay na kamangyan, upang ito'y maging paalaala na tinapay, na handog nga sa Panginoon na pinaraan sa apoy. 8Sa bawa't sabbath ay aayusing palagi ang tinapay sa harap ng Panginoon; sa ganang mga anak ni Israel, na pinakatipang walang hanggan. 9At magiging kay Aaron at sa kaniyang mga anak; at kanilang kakanin sa dakong banal: sapagka't kabanalbanalang bagay sa kaniya sa mga handog sa Panginoon na pinaraan sa apoy sa pamamagitan ng palatuntunang walang hanggan. (AB01)

Ang mga ilawan sa Templo ay dapat palaging may liyab. Tungkulin ng saserdote na tiyakin na ito ay mangyari. Ang tinapay na handog ay nakalagay sa dulang sa dalawang hanay na may dalisay na kamangyan. Tuwing Sabbath, ang tinapay na handog ay nakaayos sa harap ng Panginoon sa dulang sa dalawang hanay na may dalisay na kamangyan, at tatayo bilang paalaala sa bansa na hinati sa mga lipi sa ilalim ng mga pinuno sa paghahanda para sa Kaharian ng Diyos. Ang seremonyang ito ay umaasa sa katibayan ng Banal na Espiritu sa mga hinirang, sa mga lipi ng Israel, bilang Templo ng Diyos.

 

Ang Diyos ay nag-utos ng katapatan at ipinagbawal ang pag-aalay sa mga diyos-diyosan (cf. ang Kautusan at ang Ikalawang Utos [254]). Ang salita ng buhay na Diyos ay naglalarawan ng parusa para sa paglabag sa tipan. Ang mabigong sumunod sa kautusan ng Diyos at mabigong sumamba sa Kanya ay parurusahan ng peste, sakit, salot, digmaan at pagkabihag.

Levitico 26:1-46 Huwag kayong gagawa para sa inyo ng mga diosdiosan, ni magtatayo kayo ng larawang inanyuan o haligi, ni huwag kayong maglalagay ng batong inanyuan sa inyong lupain, upang inyong yukuran yaon: sapagka't ako ang Panginoon ninyong Dios. 2Inyong ipangingilin ang aking mga sabbath, at inyong igagalang ang aking santuario: ako ang Panginoon. 3Kung lalakad kayo ng ayon sa aking mga palatuntunan at iingatan ninyo ang aking mga utos, at inyong tutuparin: 4Ay maglalagpak nga ako ng ulan sa kapanahunan, at ang lupain ay pakikinabangan, at ang mga kahoy sa parang ay magbubunga. 5At ang inyong paggiik ay aabot hanggang sa pagaani ng mga ubas, at ang pagaani ng ubas ay aabot sa paghahasik: at kakanin ninyo ang inyong pagkain na sagana, at tatahan kayong tiwasay sa inyong lupain. 6At magbibigay ako ng kapayapaan sa lupain, at mahihiga kayo, at walang katatakutan kayo: at aking papawiin sa lupain ang mababangis na hayop, ni hindi dadaanan ang inyong lupain sa tabak. 7At hahabulin ninyo ang inyong mga kaaway, at mangabubuwal sa harap ninyo sa tabak. 8At lima sa inyo'y hahabol sa isang daan, at isang daan sa inyo'y hahabol sa sangpung libo: at ang inyong mga kaaway ay mangabubuwal sa tabak sa harap ninyo. 9At lilingapin ko kayo, at palalaguin ko kayo, at pararamihin ko kayo; at papagtitibayin ko ang aking tipan sa inyo. 10At kakanin ninyo ang malaong kinamalig, at inyong ilalabas ang luma dahil sa bago. 11At ilalagay ko ang aking tabernakulo sa gitna ninyo: at hindi ko kayo kapopootan. 12At lalakad ako sa gitna ninyo at ako'y magiging inyong Dios, at kayo'y magiging aking bayan. 13Ako ang Panginoon ninyong Dios, na naglabas sa inyo sa lupain ng Egipto, upang huwag kayong maging mga alipin nila; at sinira ko ang mga kahoy ng inyong pamatok, at pinalakad ko kayo ng mga ulong matuwid. 14Nguni't kung hindi ninyo pakikinggan ako, at hindi ninyo tutuparin ang lahat ng mga utos na ito; 15At kung inyong tatanggihan ang aking mga palatuntunan, at kasusuklaman nga ninyo ang aking mga hatol, na anopa't hindi ninyo tutuparin ang lahat ng aking mga utos, kundi inyong sisirain ang aking tipan; 16Ay gagawin ko naman ito sa inyo; ilalagay ko sa gitna ninyo ang sindak, at pagkatuyo, at ang lagnat na uubos sa mga mata, at magpapalupaypay sa kaluluwa: at maghahasik kayo ng inyong binhi na walang kabuluhan, sapagka't kakanin ng inyong mga kaaway. 17At itititig ko ang aking mukha laban sa inyo, at kayo'y masasaktan sa harap ng inyong mga kaaway: kayo'y pagpupunuan ng mga napopoot sa inyo; at kayo'y tatakas nang walang humahabol sa inyo. 18At kung sa mga bagay na ito man ay hindi ninyo ako pakinggan, ay parurusahan ko kayong makapito pa, dahil sa inyong mga kasalanan. 19At sisirain ko ang kahambugan ng inyong kapangyarihan; at gagawin kong parang bakal ang inyong langit at parang tanso ang inyong lupa: 20At gugugulin ninyo ang inyong kalakasan ng walang kabuluhan; sapagka't hindi ibibigay sa inyo ng inyong lupain ang kaniyang bunga ni ng kahoy sa parang ang kaniyang bunga. 21At kung kayo'y sasalangsang sa akin, at hindi ninyo ako didinggin; ay dadalhan ko kayo ng makapito ang higit ng salot ayon sa inyong mga kasalanan. 22At susuguin ko sa inyo ang mga halimaw sa parang, ng samsaman kayo ng inyong mga anak, at papatayin ang inyong mga hayop, at kayo'y pakakauntiin sa bilang; at mangungulila ang inyong mga lakad. 23At kung sa mga bagay mang ito ay hindi pa kayo magbago sa akin, kundi sasalangsang kayo sa akin: 24At lalakad din naman ako ng laban sa inyo, at sasaktan ko kayo, ng makapito pa dahil sa inyong mga kasalanan: 25At pararatingin ko sa inyo ang tabak na gaganap ng higanti ng tipan; at kayo'y matitipon sa loob ng inyong mga bayan: at pararatingin ko ang salot sa gitna ninyo; at kayo'y mabibigay sa kamay ng kaaway. 26Pagka masisira ko ang tungkod ninyong tinapay, ang sangpung babae ay magluluto ng inyong tinapay sa isa lamang hurno, at sa inyo'y isasauli sa timbang ang inyong tinapay: at kayo'y kakain at hindi kayo mangabubusog. 27At kung sa lahat ng ito ay hindi ninyo ako pakikinggan, kundi kayo'y sasalangsang sa akin; 28Ay sasalangsang ako sa inyo na may kapusukan; at parurusahan ko kayong makapito pa dahil sa inyong mga kasalanan. 29At kakanin ninyo ang laman ng inyong mga anak na lalake, at ang mga laman ng inyong mga anak na babae ay inyong kakanin. 30At sisirain ko ang inyong matataas na dako, at aking wawasakin ang inyong mga larawang araw, at itatapon ko ang inyong mga bangkay sa mga katawan ng inyong mga diosdiosan; at kapopootan kayo ng aking kaluluwa. 31At gagawin kong giba ang inyong mga bayan, at gigibain ko ang inyong mga santuario, at hindi ko na sasamyuin ang amoy ng inyong mga may amoy na masarap. 32At gagawin kong ilang ang lupain: at pagtatakhan ng inyong mga kaaway na tumatahan doon. 33At kayo'y aking pangangalatin sa mga bansa, at pagbubunutan ko kayo ng tabak sa hulihan ninyo: at ang inyong lupain ay magiging isang ilang, at ang inyong mga bayan ay magiging sira. 34Kung magkagayo'y magagalak ang lupain sa kaniyang mga sabbath, habang nahahandusay na sira, at kayo'y mapapasa lupain ng inyong mga kaaway; ang lupain nga ay magpapahinga, at magagalak sa kaniyang mga sabbath. 35Habang nahahandusay na sira ay magkakaroon ng kapahingahan, sa makatuwid baga'y ang hindi ipinagpahinga sa inyong mga sabbath, nang kayo'y nagsisitahan doon. 36At tungkol sa mga matitira sa inyo, ay sisidlan ko ng takot sa kanilang puso, sa mga lupain ng kaniyang mga kaaway: at hahabulin sila ng kalatis ng isang dahong nalalaglag; at sila'y tatakas na parang tumatakas sa tabak; at sila'y mabubuwal nang walang humahabol sa kanila. 37At mangagkakatisuran sila na parang nasa harap ng tabak, kahit walang humahabol: at hindi kayo makatatayo sa harap ng inyong mga kaaway. 38At mamamatay kayo sa gitna ng mga bansa, at sasakmalin kayo ng lupain ng inyong mga kaaway. 39At ang mga matitira sa inyo ay magsisipanglupaypay sa kanilang kasamaan sa mga lupain ng inyong mga kaaway; at sa mga kasamaan naman ng kanilang mga magulang ay magsisipanglupaypay na kasama nila. 40At kanilang isasaysay ang kanilang kasamaan, at ang kasamaan ng kanilang mga magulang, sa ang kanilang pagsalangsang na isinalangsang laban sa akin, sapagka't sila'y lumakad naman ng laban sa akin. 41Ako naman ay lumakad ng laban sa kanila, at sila'y aking dinala sa lupain ng kanilang mga kaaway: kung magpapakababa nga ang kanilang mga pusong hindi tuli, at kanilang tatanggapin ang parusa sa kanilang kasamaan; 42Ay aalalahanin ko nga ang aking tipan kay Jacob; at ang akin ding tipan kay Isaac, at gayon din ang aking tipan kay Abraham ay aking aalalahanin; at aking aalalahanin ang lupain. 43Ang lupain naman ay pababayaan nila, at magagalak sa kaniyang mga sabbath, samantalang nahahandusay na sira na wala sila; at kanilang tatanggapin ang kaparusahan ng kanilang kasamaan: sapagka't kanilang tinanggihan ang aking mga hatol, at kinapootan ng kanilang kaluluwa ang aking mga palatuntunan. 44At sa lahat mang ito, pagka sila'y nasa lupain ng kanilang mga kaaway ay hindi ko sila itatakuwil, ni kapopootan ko sila na sila'y aking lubos na lilipulin, at aking sisirain ang aking tipan sa kanila: sapagka't ako ang Panginoon nilang Dios: 45Kundi aalalahanin ko alangalang sa kanila ang tipan ng kanilang mga magulang, na aking inilabas sa lupain ng Egipto, sa paningin ng mga bansa, upang ako'y maging kanilang Dios: ako ang Panginoon. 46Ito ang mga palatuntunan at ang mga hatol at ang mga kautusang ginawa ng Panginoon sa kaniyang sarili at sa mga anak ni Israel sa bundok ng Sinai sa pamamagitan ni Moises. (AB01)

Nangako ang Diyos na iingatan ang Israel, at ulan sa takdang panahon kung sila ay susunod sa Kanyang kautusan.

 

Ang presyo ng pagtutubos ay tinutukoy ayon sa edad at kakayahan. Binibigyan ng Diyos ng kakayahan ang lahat na makapasok sa Kaharian ayon sa kakayahang magtrabaho at maglingkod. Ang nakatanggap ng marami ay inaasahan rin ng marami.

Levitico 27:1-34 [BASAHIN NG BUO]

Ang tekstong ito ay tumatalakay sa paggawa ng mga panata at ang paglalaan ng isang tao, hayop, o lupa sa paglilingkod sa Diyos at ang pagtubos ng anumang ganitong handog, ang halaga nito ay tinatantya ng saserdote. Ipinaliwanag ang mga kautusan ng Jubileo kaugnay sa nilaan na lupa. Ang mga panganay ng bakahan o kawan ay pagmamay-ari na ng Diyos at hindi maaaring pabanalin. Ang ikalima ng halaga ay idinadagdag sa presyo para sa pagtutubos.

 

Levi sa templo

Ang pagkasaserdote ang responsable para sa pagtatayo at paglipat ng Tabernakulo. Ang tungkuling ito ay lilipat sa pagkasaserdote ng mga hinirang, na siyang, sa pamamagitan ng kanilang mga gawa, ay responsable para sa pagtatayo ng Templo ng buhay na mga bato.

Mga Bilang 1:47-54  Subalit ang mga Levita ay hindi binilang na kasama ayon sa lipi ng kanilang mga ninuno. 48Sapagkat sinabi ng Panginoon kay Moises, 49“Ang lipi lamang ni Levi ang hindi mo bibilangin, ni hindi mo kukunin ang bilang nila sa mga anak ni Israel; 50kundi itatalaga mo ang mga Levita sa tolda ng patotoo, at sa lahat ng kasangkapan niyon, at sa lahat ng nauukol doon; kanilang dadalhin ang tolda, at ang lahat ng kasangkapan niyon; at kanilang pangangasiwaan at sila'y magkakampo sa palibot ng tolda. 51Kapag ililipat ang tolda, tatanggalin ito ng mga Levita at kapag itatayo ang tolda ay itatayo ng mga Levita at ang sinumang ibang lumapit ay papatayin. 52Ang ibang mga Israelita ay magtatayo ng kanilang mga tolda, ayon sa kani-kanilang pangkat. 53Subalit ang mga Levita ay magkakampo sa palibot ng tolda ng patotoo, upang huwag magkaroon ng poot sa sambayanan ng mga anak ni Israel. Ang mga Levita ang mangangasiwa ng tolda ng patotoo.” 54Gayon ang ginawa ng mga anak ni Israel ayon sa lahat na iniutos ng Panginoon kay Moises. (AB01)

 

Ang mga hinirang ay hiwalay mula sa bansa sa kanilang kapanganakan at ngayon ang kaligtasan ay nasa mga Gentil, na dinadala sa Israel bilang isang bahagi ng bansa ngunit bilang Templo ng Diyos.

Mga Bilang 2:33 Subalit ang mga Levita ay hindi binilang na kasama ng mga anak ni Israel gaya ng iniutos ng Panginoon kay Moises. (AB01)

 

Ang mga pangkat ng pagkasaserdote ay inilagay sa paligid ng santuario alinsunod sa simbolismo mismo ng Tabernakulo. Bawat isa sa mga tungkulin ay nauugnay sa kahalagahan ng pagkakalagay at istruktura ng Tabernakulo.

 

Mga Bilang 3:1-51 [BASAHIN NG BUO]

Mga Bilang 3 ay tumatalakay sa mga salinlahi nina Aaron at Moises. Ang bilang ng mga Levita, ang mga pamilya at ang mga responsibilidad at mga tungkulin ay itinala. Ang mga Levita ay sa Panginoon (Deut. 10:8-9). Binilang ang mga panganay ng Israel at kinuha ang buwis para sa pagtutubos. Ang pagtutubos ng mga panganay ay kumakatawan sa mga hinirang na tinubos at ibinigay sa pagkasaserdote sa ilalim ng Mesiyas. Si Levi ang bumuo ng sentral na pangkat para sa pagkasaserdote ng mga lipi at sa gayon ay tumukoy sa mga hinirang na tinawag, itinalaga at nilinis mula sa kanilang kapanganakan.

 

Itinatag ang sistema upang maitalaga ang isang tao bilang Nazareo, at ito rin ay tumutukoy sa mga hinirang. Ang sistemang ito mismo ay hindi nakapag at hindi nagdulot ng kaligtasan. Ang bautismo ni Juan ay hindi tinanggap para sa pagtatalaga ng Banal na Espiritu kahit na siya ay isang Nazareo mula sa kapanganakan, bilang anak ng isang Dakilang Saserdote. Ang mga kautusan ng Nazareo ay ipinaliwanag sa tekstong ito.

 

Mga Bilang 6:1-27 [BASAHIN NG BUO]

 

Ang mga anak nina Kohat, Gershon, at Merari ay binilang mula tatlumpung taon hanggang limampung taon, at binigayan ng kani-kanilang mga tungkulin sa Tabernakulo.

Mga Bilang 4:1-49 [BASAHIN NG BUO]

 

Ang pagkasaserdote ni Melquisedec ay walang talaangkanan at walang pasimula ng mga araw o katapusan ng mga taon; samakatuwid, ang pagkasaserdote ng mga hinirang sa ilalim ng Mesiyas ay walang ina o ama ayon sa lahi, at walang simula o katapusan ng mga araw (Heb. 7:1-10). Ang pagkasaserdoteng ito ay nagpapatuloy pagkatapos ng kamatayan hanggang sa pagkabuhay na mag-uli, samantalang ang pisikal na Levitikong pagkasaserdote ay nagwakas pagkatapos ng isang takdang panahon at napunta sa ikalawang pagkabuhay na mag-uli, maliban na lamang kung partikular na hiniwalay ng Banal na Espiritu sa mga propeta at sa gayon ay karapat-dapat para sa unang pagkabuhay na mag-uli.

 

Mga Bilang 7:1-89 [BASAHIN NG BUO]

Ang kabanatang ito sa Mga Bilang ay tumatalakay sa mga handog mula sa mga lipi ng Israel sa pagtatalaga ng Tabernakulo sa pagsamba sa Nag-iisang Tunay na Diyos. Ang kabuuan ng mga hain ay kinuha mula sa mga lipi alinsunod sa bilang ng makalangit na Hukbo, at ang kahalagahan ng mga bagay ay nauugnay din sa Hukbo. Ang bawat hain ay tumutukoy sa istruktura, tulad ng ginagawa ng taunan, buwanan at lingguhang paghahain na tumutukoy sa mga hinirang bilang 144,000, kung saan ang Lubhang Karamihan na kinakatawan ng paghahain sa gabi.

 

Ang mga ilawan ay mayroon ding kahalagahan sa istruktura gaya ng makikita rito.

 

Mga Bilang 8:1-26 [BASAHIN NG BUO]

Ang paglilinis at pagpapabanal ng mga Levita ay tinatalakay sa tekstong ito. Ang paglilingkod sa Diyos sa Templo ay sa pamamagitan ng pagsusumikap mula sa edad na dalawampu't lima hanggang limampu, at pagkatapos ay pagtuturo na lamang mula limampu pataas. Ang pagtuturo sa Templo ay nagsisimula mula sa edad na tatlumpu, habang ang panahon mula dalawampu't lima hanggang tatlumpu ay para sa paglilingkod at pag-aaral upang maging guro.

 

Tinitiyak ng Diyos ang kapakanan ng Kanyang bayan

Ang pagrereklamo laban sa Panginoon ay isang pang-iinsulto.

Mga Bilang 11:1-35 [BASAHIN NG BUO]

Ang bayan ay nagreklamo tungkol sa kakulangan ng karne sa Exodo kaya't sila ay binigyan ng manna. Ito ay nagpapahiwatig sa panahon ng apatnapung Jubileo sa ilang at ang tinapay at tubig ng mga hinirang ay sisiguraduhin. Nanalangin si Moises sa Diyos na ang pasanin ng pamamahala sa Israel ay masyadong mabigat para sa kanya kaya't siya ay inutusan na pumili ng pitumpung matatanda upang tumulong sa kanya. Ang pitumpung matatanda ng Israel na kalaunan naging Sanhedrin. Ang pagtatatag ng pitumpu kasama ang espiritung na kay Moises ay nagpapahiwatig sa Mesiyas at sa pitumpu ng mga hinirang na naging bagong mga matatanda ng Israel na isinugo nang dala-dalawa, katulad ng labindalawa na naka-grupo sa Mga Bilang 7 sa itaas (cf. ang Luc. 10:1,17).

 

Ang mga anak ni Israel ay binigyan ng pugo nung sila ay nagreklamo na wala silang karne, ngunit ang karne ay masyadong matigas para sa kanila; sila ay naging sakim, at marami ang namatay. Ito ay may espirituwal na kahulugan: Pinakain ng Diyos ang Israel ayon sa kanilang kayang kainin, at ang mga hindi karapat-dapat ay namatay. Ang konsepto rito ay tumutukoy din sa kapangyarihan ng Banal na Espiritu at ang pag-unawa sa mga misteryo ng Diyos (cf. ang araling Ang mga Misteryo ng Diyos (No. 131)).

 

Binigyan din ng Diyos ang Israel ng pagkakataon na pumasok sa Lupang Pinangako sa simula ngunit tinanggihan nila ang pagkakataong iyon. Ganon ulit ang ginawa nila sa panahon ng Mesiyas nung binigyan sila ng pagkakataon muli. Tinanggihan ito nina Juda at Levi kahit pagkatapos ng kanyang pagkabuhay na mag-uli.

 

Mga Bilang 13:1-33 [BASAHIN NG BUO]

Labindalawang lalaki ang isinugo upang tingnan ang Lupang Pinangako at magdala ng ulat. Ang ulat ng sampu sa kanila ay nagpapakita ng ganap na kakulangan ng pananampalataya sa Diyos.

 

Mga Bilang 14:1-45 [BASAHIN NG BUO]

Ang kakulangan ng pananampalataya ng Israel ay isinisi sa kanila. Ang kapisanan ay natakot at nagreklamo laban kina Moises at Aaron. Sina Josue at Caleb, na tanging mga may pananampalataya, ay hindi nakumbinsi ang bayan na dapat at maaari nilang makuha ang kanilang mana sa pamamagitan ng pananampalataya. Nagalit ang Diyos sa kanila at sa pamamagitan lamang ng mga panalangin ni Moises ay hindi sila winasak doon mismo. Kaya't ang mga tao ay nahatulan na magpagala-gala sa ilang ng apatnapung taon dahil sa kanilang kakulangan ng pananampalataya, at tanging sina Caleb at Josue lamang ang pinayagang pumasok sa Lupang Pinangako. Ito rin ay kumakatawan sa apatnapung jubileo ng iglesia sa ilang.

 

Si Moises ay sinubok at hindi nabigo. Itinatag ng Diyos ang Kanyang sistema at ang Kanyang pagkasaserdote at ang Kanyang bayan, at Siya ay humaharap sa kanila upang tayo ay magkaroon ng pang-unawa sa mga huling araw kung ano ang mangyayari. Ang Juda ay binigyan ng apatnapung taon upang magsisi pagkatapos ng kamatayan ng Mesiyas ngunit hindi sila nagsisi at kaya't sila ay nawasak at ipinadala sa pagkakabihag (cf. Ang Tanda ni Jonas at ang Kasaysayan ng Muling Pagtatayo ng Templo [013]).

 

Ang buong istruktura ng pagsamba at paghahandog ay dapat pare-pareho, kapwa Gentil at sa mga ipinanganak na Israelita.

 

Mga Bilang 15:1-41 [BASAHIN NG BUO]

Ang tekstong ito ay inuulit ang mga handog at hain, na dapat isagawa sa pagpasok sa Lupang Pinangako. Ang parusa para sa paglabag sa Sabbath ay kamatayan.

 

Mga Bilang 16:1-50 [BASAHIN NG BUO]

Ang paghihimagsik ni Kora ay tatalakayin dito. Lahat ng kasangkot sa paghihimagsik ay namatay, at ang salot ay huminto lamang nang si Aaron ay tumayo sa pagitan ng mga patay at ng mga buhay. Ang gawain na ito ay sumisimbolo sa pamamagitan ng pagkasaserdote para sa bansa, at tumutukoy sa Iglesia at sa mga tungkulin at gawain nito. Ang paghihimagsik ng mga anak ni Israel ay talagang nagsimula sa pagkasaserdote at sa mga pinuno ng Israel. Ang apostasiya na ito ay muling mangyayari sa mga lipi sa paulit-ulit na batayan, sa parehong Israel at Iglesia pagkatapos ng pangangalat, hanggang sa kasalukuyang siglo.

 

Mga Bilang 17:1-13 Nagsalita ang Panginoon kay Moises, na sinasabi, 2“Magsalita ka sa mga anak ni Israel, at kumuha ka sa kanila ng mga tungkod, isa sa bawat sambahayan ng mga ninuno; sa lahat nilang mga pinuno ayon sa mga sambahayan ng kanilang mga ninuno, labindalawang tungkod: isulat mo ang pangalan ng bawat isa sa kanyang tungkod. 3Isusulat mo ang pangalan ni Aaron sa tungkod ni Levi, sapagkat magkakaroon ng isa lamang tungkod para sa bawat pinuno sa mga sambahayan ng kanilang mga ninuno. 4Ilagay mo ang mga ito sa toldang tipanan sa harap ng patotoo, kung saan ako nakikipagtagpo sa inyo. 5Mamumulaklak ang tungkod ng lalaking aking pipiliin, at patitigilin ko ang mga pagrereklamo ng mga anak ni Israel, na kanilang inerereklamo laban sa inyo. 6Si Moises ay nagsalita sa mga anak ni Israel, at ang lahat ng kanilang mga pinuno ay nagbigay sa kanya ng tungkod, isa sa bawat pinuno ayon sa mga sambayanan ng kanilang mga ninuno, labindalawang tungkod, at ang tungkod ni Aaron ay nasa kalagitnaan ng kanilang mga tungkod. 7Inilagay ni Moises ang mga tungkod sa harap ng Panginoon sa tolda ng patotoo.

Ang labindalawang tungkod sa ilalim ng tungkod ni Aaron ay nauugnay sa labindalawang pangkat ng mga lipi sa ilalim ng mga hukom, at pagkatapos ay sa mga apostol. Ang saligan ng Lungsod ng Diyos ay nasa labindalawang apostol na ito at sa kanilang mga gawa (cf. Rev. 21:10-14).

8Kinabukasan, nang si Moises ay pumasok sa tolda ng patotoo; ang tungkod ni Aaron sa sambahayan ni Levi ay namulaklak at nagkaroon ng mga hinog na almendras. 9Mula sa harap ng Panginoon ay inilabas ni Moises ang lahat ng tungkod sa harap ng lahat ng mga anak ni Israel at kanilang pinagmasdan. Kinuha ng bawat lalaki ang kanyang tungkod. 10At sinabi ng Panginoon kay Moises, “Ibalik mo ang tungkod ni Aaron sa harap ng patotoo, upang ingatan bilang tanda laban sa mga mapaghimagsik; at nang iyong wakasan ang kanilang mga pagrereklamo laban sa akin, upang hindi sila mamatay.” 11Gayon ang ginawa ni Moises; kung paanong iniutos ng Panginoon sa kanya ay gayon niya ginawa. 12Sinabi ng mga anak ni Israel kay Moises, “Narito, kami ay patay, kami ay napahamak, kaming lahat ay napahamak.” 13Lahat ng lumalapit sa tabernakulo ng Panginoon ay mamamatay. Kami bang lahat ay malilipol?” (AB01)

Ang kasamaan ng santuwaryo ay lumabas sa mga pamunuan nito at ito ay totoo sa buhay na templo.

 

Mga Bilang 18:1-32 [BASAHIN NG BUO]

Ang mga hinirang ay isinugo sa mundo na parang mga tupa sa gitna ng mga lobo, at ang prosesong ito ng pamana sa mga Levita ay nalalapat din sa mga hinirang. Ang mga hinirang ay isang lahing hirang, isang Maharlikang Pagkasaserdote at isang bansang banal (1 Pedro 2:9). Pinagbawalan si Moises na makapasok sa lupa dahil inihagis niya ang bato. Sila ni Aaron ay namatay sa labas ng Israel upang ipaalala sa atin na tayo ay magiging bahagi ng Unang Pagkabuhay na Mag-uli at papasok sa Israel kasama si Moises bilang mga espiritung nilalang (cf. Deut. 10:6-7 sa itaas).

 

Sinasabi ng Kasulatan sa atin na namatay si Moises sa lupain ng Moab (cf. Deut. 34:5-6). Kung namatay siya sa Israel tiyak na gagawa sila ng mga diyos-diyosan at anting-anting mula sa kanyang bangkay. Sa kadahilanang ito si Miguel na arkanghel ay  nakipaglaban kay Satanas para sa katawan ni Moises (Judas 9).

 

Mga Bilang 20:1-13 [BASAHIN NG BUO]

Makikita natin mula sa tekstong ito na ang paghadlang sa bayan ng Panginoon ay nagdadala ng kaparusahan.

 

Mga Bilang 20:14-29 [BASAHIN NG BUO]

Hinatulan ang mga Cananeo ayon sa paghatol na kanilang ipinataw.

 

Mga Bilang 21:1-35 [BASAHIN NG BUO]

Natalo ng Israel ang mga Cananeo ngunit kalaunan ay pinanghinaan ng loob at muling nagreklamo laban sa Diyos. Pagkatapos ang Panginoon ay nagsugo ng mga makamandag na ahas bilang kaparusahan. Nanalangin si Moises sa Diyos at gumawa ng tinatawag na ahas na tanso para sa kanilang pag-galing. Ang bagay na ito ay talagang isang Seraph. Ang Seraph ay isang supernatural na nilalang na may anim na pakpak, at ang supernatural na aspeto ng gawaing ito ay nawala sa mga pagsasalin.

 

Pinrotektahan ng Diyos ang Israel at dinala sila sa kanilang mana. Ang pagtanggal sa mga lipi na nagbabanta sa Israel ay isinagawa sa sistematikong paraan. Ang mana ng Israel ay lumawak lampas ng Jordan sa prosesong ito, at hindi lahat ng Israel ay nasa lupain ng Israel sa kanlurang bahagi ng Jordan. Ito rin ay nagpapahiwatig sa mga huling araw at sa mga gawain ng mga hinirang. Gayunpaman, naligaw ng landas ang Israel sa pagsamba sa mga diyos-diyosan dahil sa mga huwad na saserdote na naghangad ng kanilang kapahamakan.

 

Propesiya ni Balaam

Sa Mga Bilang 22 makikita natin na ang Israel ay nagkampo sa kapatagan ng Moab sa kabila ng Jordan sa Jerico. Ang Moab ay takot sa taong-bayan, sapagkat sila’y marami. Nagpasugo ang mga Moabita kay Balaam, na anak ni Beor, upang sumpain ang mga Israelita.

 

Mga Bilang 22:1-41 [BASAHIN NG BUO]

Ang mga handog ni Balaam ay nilikha upang sirain ang Israel, na dapat ay protektado sa pamamagitan ng pitong espiritu ng Diyos na muling makikita sa mga Anghel ng Pitong Iglesia.

 

Mga Bilang 23:1-30 [BASAHIN NG BUO]

Ang propesiyang ito ay may pangmatagalang kahalagahan dahil ito ay nauugnay sa patnubay ng Diyos sa mga propeta para sa proteksyon at pagpapala ng Israel. Nauugnay din ito sa mga doktrina ng pagtuturo para sa upa at maling paggamit ng biblikal na kautusan para kumita ng salapi, na naging parang sakit na namamana sa pagkasaserdote ng Israel, gaya rin sa mga bansa. Tinutukoy din nito ang Kaharian mula kay David hanggang sa Mesiyas.

Mga Bilang 24:1-25 Nang makita ni Balaam na ikinatuwa ng Panginoon na pagpalain ang Israel, hindi siya pumunta na gaya nang una, upang maghanap ng tanda, kundi kanyang iniharap ang kanyang mukha sa dakong ilang. 2Itinaas ni Balaam ang kanyang paningin, at kanyang nakita ang Israel na nagkakampo ayon sa kanilang mga lipi; at ang Espiritu ng Diyos ay dumating sa kanya. 3At binigkas niya ang kanyang talinghaga, na sinasabi: “Ang sinabi ni Balaam na anak ni Beor, ang sinabi ng lalaking bukas ang mga mata, 4ang sabi niya na nakarinig ng mga salita ng Diyos, na nakakita ng pangitain ng Makapangyarihan sa lahat, na nakalugmok ngunit bukas ang mga mata. 5Napakaganda ng iyong mga tolda, O Jacob, ang iyong mga himpilan, O Israel! 6Gaya ng mga libis na abot hanggang sa malayo, gaya ng mga halamanan sa tabi ng ilog, gaya ng aloe na itinanim ng Panginoon, gaya ng mga puno ng sedro sa tabi ng ilog. 7Ang tubig ay aagos mula sa kanyang pang-igib, at ang kanyang binhi ay matatatag sa maraming tubig, ang kanyang hari ay tataas ng higit kay Agag, at ang kanyang kaharian ay matatanyag. 8Ang Diyos ang naglalabas sa kanya sa Ehipto; may lakas na gaya ng mabangis na toro. Kanyang lalamunin ang mga bansa na kanyang mga kaaway, at kanyang babaliin ang kanilang mga buto, at papanain sila ng kanyang mga palaso. 9Siya'y yumuko, siya'y lumugmok na parang leon, at parang isang babaing leon, sinong gigising sa kanya? Pagpalain nawa ang lahat na nagpapala sa iyo, at sumpain ang lahat na sumusumpa sa iyo.” 10Ang galit ni Balak ay nagningas laban kay Balaam. Isinuntok ni Balak ang kanyang mga kamay at sinabi kay Balaam, “Tinawag kita upang iyong sumpain ang aking mga kaaway, ngunit binasbasan mo sila nang tatlong ulit. 11Ngayon nga ay umalis ka patungo sa iyong lugar. Aking inisip na lubos kitang gantimpalaan ngunit pinigil ng Panginoon ang iyong gantimpala.” 12At sinabi ni Balaam kay Balak, “Di ba sinabi ko rin sa iyong mga sugo, 13kahit ibigay sa akin ni Balak ang kanyang bahay na punô ng pilak at ginto ay hindi ako maaaring lumampas sa salita ng Panginoon na gumawa ng mabuti o masama sa aking sariling kalooban. Kung ano ang sabihin ng Panginoon ay siya kong sasabihin? 14Ngayon, ako'y pupunta sa aking bayan. Pumarito ka at aking ipahahayag sa iyo ang gagawin ng bayang ito sa iyong bayan sa mga huling araw.” 15At binigkas niya ang kanyang talinghaga, na sinasabi: “Ang sabi ni Balaam na anak ni Beor, ang sabi ng taong bukas ang mga mata, 16ang sabi niya, na nakarinig ng mga salita ng Diyos, at nakaalam ng karunungan ng Kataas-taasan, na siyang nakakita ng pangitain ng Makapangyarihan sa lahat, na nakalugmok ngunit bukas ang kanyang mga mata. 17Aking makikita siya, ngunit hindi ngayon; aking pagmamasdan siya, ngunit hindi sa malapit: Lalabas ang isang bituin sa Jacob, at may isang setro na lilitaw sa Israel, at dudurugin ang noo ng Moab, at lilipulin ang lahat ng mga anak ng kaguluhan. 18Ang Edom ay sasamsaman, ang Seir na kanyang mga kaaway ay sasamsaman rin, samantalang ang Israel ay nagpapakatapang. 19Sa pamamagitan ng Jacob ay magkakaroon ng kapamahalaan, at ang nalalabi sa bayan ay pupuksain.” 20Pagkatapos siya'y tumingin sa Amalek, at binigkas ang kanyang talinghaga na sinasabi, “Ang Amalek ay siyang dating nangunguna sa mga bansa; ngunit sa huli siya ay mapupuksa.” 21At tumingin siya sa Kineo, at binigkas ang kanyang talinghaga na sinasabi, “Matibay ang iyong tirahan, at ang iyong pugad ay nasa malaking bato; 22gayunma'y mawawasak ang Cain. Gaano katagal na bibihagin ka ng Ashur?” 23At siya'y nagsalita ng talinghaga, na sinasabi: “Sinong mabubuhay kapag ginawa ito ng Diyos? 24Ngunit ang mga barko ay manggagaling sa baybayin ng Kittim at kanilang pahihirapan ang Ashur at Eber, at siya man ay pupuksain.” 25Pagkatapos, si Balaam ay tumindig at bumalik sa kanyang lugar; at si Balak ay umalis na rin. (AB01)

 

Ang propesiya ay may kaugnayan sa pagkakabihag ng Israel sa Asiria at pati na rin ang pagkapuksa ng Eber. Ang pagkawasak ng mga huling araw at ang mga digmaan ng katapusan ay nakasaad din sa simpleng pagkakasunod-sunod na ito, at ang mga resulta ay malinaw (cf. Ang Doktrina ni Balaam at ang Propesiya ni Balaam (No. 204)).

Mga Bilang 25:1-18 Samantalang ang Israel ay naninirahan sa Shittim, ang taong-bayan ay nagpasimulang makiapid sa mga anak na babae ng Moab. 2Sapagkat inanyayahan ng mga ito ang taong-bayan sa mga paghahandog sa kanilang mga diyos; at ang bayan ay kumain at yumukod sa mga diyos ng Moab. 3Ang Israel ay nakipag-isa sa Baal ng Peor; at ang galit ng Panginoon ay nagningas laban sa Israel. 4Kaya't sinabi ng Panginoon kay Moises, “Isama mo ang lahat ng pinuno sa bayan at bitayin mo sila sa harap ng araw sa harap ng Panginoon, upang ang matinding galit ng Panginoon ay mapawi sa Israel. 5Sinabi ni Moises sa mga hukom sa Israel, “Patayin ng bawat isa sa inyo ang mga taong nakipag-isa sa Baal ng Peor.” 6At dumating ang isa sa mga anak ni Israel at nagdala sa kanyang mga kapatid ng isang babaing Midianita sa paningin ni Moises at ng buong kapulungan ng mga anak ni Israel, habang sila'y umiiyak sa pintuan ng toldang tipanan. 7Nang makita ito ni Finehas, na anak ni Eleazar, na anak ng paring si Aaron, ay tumindig siya sa gitna ng kapulungan at hinawakan ang isang sibat. 8Pumunta siya sa likod ng lalaking Israelita sa loob ng tolda, at tinuhog silang pareho, ang lalaking Israelita at ang babae, tagos sa katawan nito. Sa gayon ang salot ay huminto sa mga anak ni Israel. 9Ang mga namatay sa salot ay dalawampu't apat na libo. 10At nagsalita ang Panginoon kay Moises, na sinasabi, 11“Pinawi ni Finehas na anak ni Eleazar, na anak ng paring si Aaron, ang aking galit sa mga anak ni Israel, sa paraang siya'y nanibugho dahil sa aking paninibugho sa kanila, na anupa't hindi ko nilipol ang mga anak ni Israel sa aking paninibugho. 12Kaya't sabihin mo, narito, ibinibigay ko sa kanya ang aking tipan ng kapayapaan. 13At magiging kanya at sa binhing susunod sa kanya ang tipan ng walang hanggang pagkapari, sapagkat siya'y mapanibughuin para sa kanyang Diyos at ginawa ang pagtubos para sa mga anak ni Israel.” 14Ang pangalan ng lalaking Israelita na napatay, na pinatay na kasama ng babaing Midianita ay Zimri na anak ni Salu, na pinuno sa isang sambahayan ng mga Simeonita. 15Ang pangalan ng babaing Midianita na napatay ay Cozbi, na anak ni Zur; siya'y pinuno sa bayan ng isang sambahayan ng mga sambayanan sa Midian. 16Nagsalita ang Panginoon kay Moises, na sinasabi, 17“Guluhin ninyo ang mga Midianita, at inyong daigin sila; 18sapagkat ginulo nila kayo ng kanilang mga pandaraya sa inyo sa nangyari sa Peor, at sa pangyayari kay Cozbi, na anak na babae ng pinuno sa Midian, na kanilang kapatid na namatay nang araw ng salot dahil sa pangyayari sa Peor. (AB01)

Ang Midian ay mapupuksa din sa panlilinlang na ito ng pagsamba sa diyos-diyosan at sa bawat pangkat gaya ng nakita natin sa Kasulatan.

 

Sa mga pang-araw-araw na handog, ang mga kordero ay ipinadala at inihandog nang dala-dalawa, tulad sa lahat ng mga hinirang. Kaya naman ang Lubhang Karamihan sa Apocalipsis 7:9ff. ay may kaugnayan sa pang-araw-araw na hain.

Mga Bilang 28:1-31 At sinalita ng Panginoon kay Moises, na sinasabi, 2Iutos mo sa mga anak ni Israel, at sabihin mo sa kanila, Ang alay sa akin, ang aking pagkain na pinakahandog sa akin na pinaraan sa apoy, na pinakamasarap na amoy sa akin, ay inyong pagiingatang ihandog sa akin sa ukol na kapanahunan. 3At iyong sasabihin sa kanila, Ito ang handog na pinaraan sa apoy na inyong ihahandog sa Panginoon; mga korderong lalake ng unang taon na walang kapintasan, dalawa araw-araw, na pinakapalaging handog na susunugin. 4Ang isang kordero ay iyong ihahandog sa umaga, at ang isang kordero ay iyong ihahandog sa paglubog ng araw; 5At ang ikasangpung bahagi ng isang epa ng mainam na harina na pinakahandog na harina, na hinaluan ng ikaapat na bahagi ng isang hin ng langis na hinalo. 6Isang palaging handog na susunugin, na iniutos sa bundok ng Sinai na pinakamasarap na amoy, handog sa Panginoon na pinaraan sa apoy. 7At ang pinakahandog na inumin niyaon, ay ang ikaapat na bahagi ng isang hin sa isang kordero: sa dakong banal magbubuhos ka ng handog na inumin na pinaka mainam na alak para sa Panginoon. 8At ang isang kordero, ay iyong ihahandog sa paglubog ng araw: gaya ng handog na harina sa umaga, at gaya ng handog na inumin niyaon, ay iyong ihahandog, isang handog na pinaraan sa apoy, na pinakamasarap na amoy sa Panginoon. 9At sa araw ng sabbath ay dalawang korderong lalake ng unang taon na walang kapintasan, at dalawang ikasangpung bahagi ng isang epa ng mainam na harina, na pinakahandog na harina na hinaluan ng langis, at ang handog na inumin niyaon: 10Ito ang handog na susunugin sa bawa't sabbath, bukod pa sa palaging handog na susunugin, at ang inuming handog niyaon. 11At sa mga pasimula ng inyong mga buwan ay maghahandog kayo ng handog na susunugin sa Panginoon; dalawang guyang toro at isang tupang lalake, pitong korderong lalake ng unang taon, na walang kapintasan; 12At tatlong ikasangpung bahagi ng isang epa ng mainam na harina na pinakahandog na harina, na hinaluan ng langis, para sa bawa't toro; at dalawang ikasangpung bahagi ng mainam na harina na pinakahandog na harina, na hinaluan ng langis para sa isang tupang lalake; 13At isang ikasangpung bahagi ng mainam na harina, na hinaluan ng langis na pinakahandog na harina para sa bawa't kordero; pinakahandog na susunugin na pinakamasarap na amoy, handog sa Panginoon na pinaraan sa apoy. 14At ang magiging handog na inumin ng mga yaon ay kalahati ng isang hin ng alak sa toro, at ang ikatlong bahagi ng isang hin ay sa tupang lalake, at ang ikaapat na bahagi ng isang hin ay sa kordero: ito ang handog na susunugin sa bawa't buwan sa lahat ng buwan ng taon. 15At isang kambing na lalake na pinakahandog sa Panginoon dahil sa kasalanan; ihahandog ito bukod pa sa palaging handog na susunugin, at sa inuming handog niyaon. 16At sa unang buwan, sa ikalabing apat na araw ng buwan, ay paskua ng Panginoon. 17At sa ikalabing limang araw ng buwang ito ay magkakaroon ng isang pista; pitong araw na kakain kayo ng tinapay na walang lebadura. 18Sa unang araw ay magkakaroon kayo ng isang banal na pagpipisan; huwag kayong gagawa ng anomang gawang paglilingkod: 19Kundi maghahandog kayo sa Panginoon ng isang handog na pinaraan sa apoy, na pinakahandog na susunugin; dalawang guyang toro, at isang lalaking tupa, at pitong korderong lalake ng unang taon; na mga walang kapintasan: 20At ang handog na harina ng mga yaon, na mainam na harina na hinaluan ng langis: tatlong ikasangpung bahagi ang inyong ihahandog para sa isang toro, at dalawang ikasangpung bahagi para sa tupang lalake; 21At isang ikasangpung bahagi ang iyong ihahandog para sa bawa't kordero sa pitong kordero; 22At isang kambing na lalake na pinakahandog dahil sa kasalanan, upang itubos sa inyo. 23Inyong ihahandog ang mga ito bukod pa sa handog na susunugin sa umaga, na pinakapalaging handog na susunugin, 24Ganitong paraan ihahandog ninyo araw-araw, sa loob ng pitong araw, ang pagkain na handog na pinaraan sa apoy, na pinakamasarap na amoy sa Panginoon: ihahandog ito bukod pa sa palaging handog na susunugin, at sa inuming handog niyaon. 25At sa ikapitong araw ay magkakaroon kayo ng isang banal na pagpipisan; huwag kayong gagawa ng anomang gawang paglilingkod. 26Gayon din sa araw ng mga unang bunga, na paghahandog ninyo ng isang bagong handog na harina sa Panginoon sa inyong pista ng mga sanglinggo, ay magkakaroon kayo ng isang banal na pagpipisan; huwag kayong gagawa ng anomang gawang paglilingkod: 27Kundi kayo'y maghahandog ng isang handog na susunugin na pinakamasarap na amoy sa Panginoon; dalawang guyang toro, isang tupang lalake, at pitong korderong lalake ng unang taon; 28At ang handog na harina ng mga yaon, na mainam na harina na hinaluan ng langis, ay tatlong ikasangpung bahagi para sa bawa't toro, dalawang ikasangpung bahagi sa isang tupang lalake, 29Isang ikasangpung bahagi sa bawa't kordero sa pitong kordero; 30Isang kambing na lalake upang itubos sa inyo. 31Bukod pa sa palaging handog na susunugin, at sa handog na harina niyaon, ay inyong ihahandog ang mga yaon (yaong mga walang kapintasan sa inyo), at ang mga inuming handog ng mga yaon. (AB)

Kaya ang pagkakasunod-sunod ay umaabot hanggang sa mga araw ng Tinapay na Walang Lebadura at sa mga handog. Samakatuwid mauunawaan natin ang mga handog mula sa 144,000 hanggang sa Lubhang Karamihan sa loob ng apatnapung Jubileo.

 

Kautusan ng pananakop

Ibinigay ng Diyos ang Kautusan kay Moises sa pamamagitan ni Jesucristo, at nagsimula siyang isulat ito sa Moab sa kabila ng Jordan. Kaya, ang batas para sa pananakop ay inihanda bago pumasok ang Israel; ganito rin ang mangyayari sa mga huling araw.

 

Deuteronomio 1:1-46 [BASAHIN NG BUO]

Sa pagtatapos ng apatnapung taon inulit ni Moises ang mga pangyayari na naganap sa mga taon sa ilang. Pinaalala niya sa bayan ang kanilang mga pagrereklamo at sinabi sa kanila na sina Josue at Caleb ang makapapasok sa Lupang Pinangako, ngunit ang kanilang mga magulang ay hindi makakapasok dahil sa kakulangan ng pananampalataya at pagsuway sa Buhay na Diyos.

 

Pinalitan ni Josue si Moises bilang pinuno ng digmaan at si Josue ang nagdala sa Israel sa Lupang Pinangako. Ang katotohanang ito ay nagpapahiwatig na si Moises ay papalitan ng Mesiyas, na tinatawag na Yehoshua o Josue, na siyang pangalan niya sa Juda. Ang Jesucristo ay hango mula sa Griyegong anyo ng Arameiko, na siyang katumbas ni Yoshua ang Mesiyas. Ang Septuagint ay isinasalin ang Yoshua sa Ièsous.

 

Deuteronomio 2:1-37 [BASAHIN NG BUO]

Sa tekstong ito patuloy na pinaalala ni Moises sa Israel ang kasaysayan ng kanilang pag-gala sa ilang, kanilang mga laban at tagumpay. Kaya't ang lahat ng mga bansa ay nakatakdang ibigay sa mga kamay ng Israel, at masakop sa kanilang pagkakaayos at ayon sa patnubay ng Diyos. Ito ay isang pangako na isinakatuparan upang maitatag ang pagkaunawa nila sa mga utos at Kautusan ng Diyos bilang bansa, at nagpapahiwatig sa sistemang milenyo sa ilalim ng Mesiyas.

 

Deuteronomio 3:1-29 [BASAHIN NG BUO]

Ang teksto ay nauugnay sa laban kay Og, Hari ng Basan. Ang tagumpay ay nagresulta sa pamamahagi ng lupa sa labas ng Lupang Pinangako sa mga lipi doon, at si Josue o Yoshua ay pormal na naatasan sa pamumuno.

 

Kasama ng Israel ang Diyos habang ito ay sumusunod sa ilalim ng tinalagang mamumuno. Ang pagkakasunod-sunod na ito ay nagpapahiwatig sa mga huling araw at ang pagtatatag ng Israel sa kanilang mana, kasama ang paglalagay ng Israel sa ilalim ng pamumuno ng mga hukbo ng Panginoon. Ang mga lipi sa kanilang pamana ay hindi pinaliban sa mga tungkulin sa paglilingkod hanggang ang buong panahon ng pananakop ay matapos at ang lahat ng lipi ay nasa kanilang pamana.

 

Dapat sundin ng Israel ang utos nang walang pagdaragdag o pagbabawas. Ang Juda ay nagdagdag sa mga utos ng Buhay na Diyos sa pamamagitan ng kaugaliang sali’t-saling sabi; pinuna ito ng Mesiyas dahil sa katotohanang ito at pagkatapos ay ipinadala sa pagkabihag.

 

Deuteronomio 4:1-39 [BASAHIN NG BUO]

Sa tekstong ito binalaan ang Israel na sundin ang tipan at mga utos at mga tuntunin ng Diyos. Sinabi ni Moises sa kanila dito na hindi nila ito susundin at sila ay ikakalat sa mga bansa. Gayundin, hindi tatawid si Moises sa Jordan.

 

Deuteronomio 4:40-49 [BASAHIN NG BUO]

Sa Kasulatan na ito makikita natin na itinatag ni Moises ang isang sistema ng hukuman sa labas ng Lupang Pinangako sa silangan ng Jordan; ito rin ay may kaugnayan sa mga huling araw. Pinaabot ng Diyos ang mga pangako sa Israel, na may mga aspeto ng pamana nito na nakatali sa mga tungkulin nito (cf. Gen. 49:1-33).

 

Ang pagtatatag ng sistemang legal para sa pananakop ay natapos bago tumawid ang Israel sa Jordan, at ganito rin ang mangyayari sa mga huling araw. Ang buong sistema ay nagsimula mula sa Sampung Utos, na inulit sa Deuteronomio.

Deuteronomio 5:1-33 Tinawag ni Moises ang buong Israel, at sinabi sa kanila, “Pakinggan mo, O Israel, ang mga tuntunin at mga batas na aking binibigkas sa inyong mga pandinig sa araw na ito, at dapat ninyong matutunan ang mga ito, at maging maingat na isagawa ang mga ito. 2Ang Panginoong ating Diyos ay nakipagtipan sa atin sa Horeb. 3Ang tipang ito ay hindi ginawa ng Panginoon sa ating mga ninuno, kundi sa atin, sa ating lahat na nariritong buháy sa araw na ito. 4Ang Panginoon ay nakipag-usap sa inyo nang mukhaan sa bundok mula sa gitna ng apoy. 5Ako'y tumayo sa pagitan ninyo at ng Panginoon nang panahong iyon upang ipahayag sa inyo ang salita ng Panginoon; sapagkat kayo'y natakot dahil sa apoy, at hindi kayo umakyat sa bundok. Kanyang sinabi: 6“‘Ako ang Panginoon mong Diyos na naglabas sa iyo sa lupain ng Ehipto, mula sa bahay ng pagkaalipin. 7“‘Huwag kang magkakaroon ng ibang mga diyos sa harapan ko. 8“‘Huwag kang gagawa para sa iyo ng larawang inanyuan na kawangis ng anumang nasa itaas sa langit, o ng nasa ibaba sa lupa, o ng nasa tubig sa ilalim ng lupa. 9Huwag mo silang yuyukuran o paglilingkuran man sila, sapagkat akong Panginoon mong Diyos ay Diyos na mapanibughuin, na aking dinadalaw ang kasamaan ng mga magulang hanggang sa mga anak, sa ikatlo at sa ikaapat na salinlahi ng mga napopoot sa akin, 10ngunit pinagpapakitaan ko ng wagas na pag-ibig ang libu-libong umiibig sa akin at tumutupad ng aking mga utos. 11“‘Huwag mong gagamitin ang pangalan ng Panginoon mong Diyos sa walang kabuluhan; sapagkat hindi ituturing ng Panginoon na walang sala ang gumamit ng kanyang pangalan sa walang kabuluhan. 12“‘Ipangilin mo ang araw ng Sabbath, at ingatan mo itong banal, gaya ng iniuutos sa iyo ng Panginoon mong Diyos. 13Anim na araw na gagawa ka, at iyong gagawin ang lahat ng iyong gawain, 14ngunit ang ikapitong araw ay Sabbath sa Panginoon mong Diyos. Sa araw na iyan ay huwag kang gagawa ng anumang gawa, ikaw, ni ang iyong anak na lalaki o anak na babae, ni ang iyong aliping lalaki o aliping babae, ni ang iyong baka, ni ang iyong asno, ni anuman sa iyong hayop, ni ang mga dayuhang nasa loob ng iyong mga pintuan, upang ang iyong aliping lalaki at aliping babae ay makapagpahingang gaya mo. 15Aalalahanin mo na ikaw ay naging alipin sa lupain ng Ehipto, at ikaw ay inilabas doon ng Panginoon mong Diyos sa pamamagitan ng isang makapangyarihang kamay at unat na bisig. Kaya't iniutos sa iyo ng Panginoon mong Diyos na ipangilin mo ang araw ng Sabbath. 16“‘Igalang mo ang iyong ama at ang iyong ina, gaya ng iniutos sa iyo ng Panginoon mong Diyos; upang ang iyong mga araw ay humaba pa at para sa ikabubuti mo sa lupain na ibinibigay sa iyo ng Panginoon mong Diyos. 17“‘Huwag kang papatay. 18“‘Ni huwag kang mangangalunya. 19“‘Ni huwag kang magnanakaw. 20“‘Ni huwag kang sasaksi sa kasinungalingan laban sa iyong kapwa. 21“‘Ni huwag mong iimbutin ang asawa ng iyong kapwa; ni huwag mong pagnanasaan ang bahay ng iyong kapwa, ang kanyang bukid, ni ang kanyang aliping lalaki, o aliping babae, ni ang kanyang baka, ni ang kanyang asno, ni anumang bagay ng iyong kapwa.’ 22“Ang mga salitang ito ay sinabi ng Panginoon sa lahat ng inyong pagtitipon sa bundok mula sa gitna ng apoy, sa ulap, at sa makapal na kadiliman, na may malakas na tinig; at hindi na niya dinagdagan pa. At kanyang isinulat sa dalawang tapyas na bato, at ibinigay ang mga ito sa akin. 23Nang inyong marinig ang tinig mula sa gitna ng kadiliman, samantalang ang bundok ay nagliliyab sa apoy ay lumapit kayo sa akin, ang lahat ng mga pinuno sa inyong mga lipi, at ang inyong matatanda; 24at inyong sinabi, ‘Ipinakita sa amin ng Panginoon nating Diyos ang kanyang kaluwalhatian at kadakilaan. Aming narinig ang kanyang tinig mula sa gitna ng apoy; aming nakita sa araw na ito na ang Diyos ay nakikipag-usap sa tao, at ang tao ay nabubuhay pa. 25Ngayon, bakit kailangang mamamatay kami? Sapagkat tutupukin kami ng napakalaking apoy na ito; kapag aming narinig pa ang tinig ng Panginoon nating Diyos, kami ay mamamatay. 26Sapagkat sino sa lahat ng laman na nakarinig ng tinig ng buháy na Diyos na nagsasalita mula sa gitna ng apoy, na gaya namin, at nabuhay pa? 27Lumapit ka at iyong pakinggan ang lahat ng sasabihin ng Panginoon nating Diyos, at iyong sabihin sa amin ang lahat na sasabihin sa iyo ng Panginoon nating Diyos, at aming papakinggan, at gagawin ito.’ 28“At narinig ng Panginoon ang inyong mga salita, nang kayo'y nagsalita sa akin. Sinabi ng Panginoon sa akin, ‘Aking narinig ang tinig ng bayang ito, na kanilang sinabi sa iyo; mabuti ang kanilang pagkasabi ng lahat na kanilang sinabi. 29Ang kanila nawang isipan ay maging laging ganito, na matakot sa akin, at kanilang tuparin ang lahat ng aking mga utos para sa ikabubuti nila at pati ng kanilang mga anak magpakailanman! 30Humayo ka at sabihin mo sa kanila, “Bumalik kayo sa inyong mga tolda.” 31Ngunit tungkol sa iyo, manatili ka rito sa akin at aking sasabihin sa iyo ang lahat ng utos, mga tuntunin at ang mga kahatulan na iyong ituturo sa kanila upang kanilang gawin sa lupain na aking ibinibigay sa kanila upang angkinin.’ 32Inyong ingatang gawin ang gaya ng iniutos sa inyo ng Panginoon ninyong Diyos; huwag kayong liliko sa kanan o sa kaliwa. 33Kayo'y lalakad sa lahat ng mga daan na iniutos sa inyo ng Panginoon ninyong Diyos, upang kayo'y mabuhay, at upang ang lahat ay maging mabuti sa iyo, at upang kayo ay mabuhay nang mahaba sa lupain na inyong aangkinin. (AB01)

 

Ang mga utos na ito ay itinatag upang magbigay ng buhay hindi lamang sa bayan ng Israel, kundi pati na rin sa buong mundo sa pamamagitan ng Israel sa ilalim ng Mesiyas sa pagsamba sa Diyos.

Deuteronomio 6:1-25 “Ngayon, ito ang utos, mga tuntunin, at mga batas, na iniutos sa akin ng Panginoon ninyong Diyos na ituro sa inyo, upang inyong magawa ang mga ito sa lupaing inyong paroroonan upang angkinin, 2upang ikaw ay matakot sa Panginoon mong Diyos, na iyong ingatan ang lahat niyang mga tuntunin at ang kanyang mga utos na aking iniutos sa iyo, at sa iyong anak, at sa anak ng iyong anak sa lahat ng araw ng iyong buhay; at upang ang iyong mga araw ay humaba. 3Kaya't pakinggan mo, O Israel, at iyong gawin upang ang lahat ay maging mabuti sa iyo, at upang kayo'y lalo pang dumami, na gaya ng ipinangako sa iyo ng Panginoon, ng Diyos ng iyong mga ninuno, sa lupaing dinadaluyan ng gatas at pulot. 4“Pakinggan mo, O Israel: ang Panginoon nating Diyos ay iisang Panginoon; 5at iibigin mo ang Panginoon mong Diyos ng iyong buong puso, at ng iyong buong kaluluwa, at ng iyong buong lakas. 6Ang mga salitang ito na aking iniuutos sa iyo sa araw na ito ay ilalagay mo sa iyong puso; 7at iyong ituturo nang buong sikap sa iyong mga anak, at iyong sasabihin sa kanila kapag ikaw ay nakaupo sa iyong bahay, kapag ikaw ay lumalakad sa daan, at kapag ikaw ay nahihiga, at kapag ikaw ay bumabangon. 8At iyong itatali ang mga ito bilang tanda sa iyong kamay at bilang panali sa iyong noo. 9At iyong isusulat ang mga ito sa pintuan ng iyong bahay at sa mga pasukan ng inyong mga bayan. 10“Kapag dinala ka ng Panginoon mong Diyos sa lupain na kanyang ipinangako sa iyong mga ninuno, kina Abraham, Isaac, at Jacob, upang ibigay sa iyo ang malalaki at mabubuting lunsod na hindi mo itinayo, 11at mga bahay na punô ng lahat ng mabubuting bagay, na hindi mo pinunô, at mga balon na hindi mo hinukay, mga ubasan at mga puno ng olibo na hindi mo itinanim, at ikaw ay kakain at mabubusog, 12ingatan mo na baka iyong malimutan ang Panginoon na naglabas sa iyo sa lupain ng Ehipto, mula sa bahay ng pagkaalipin. 13Matakot ka sa Panginoon mong Diyos at maglingkod ka sa kanya at ikaw ay susumpa sa pamamagitan ng kanyang pangalan. 14Huwag kang susunod sa ibang mga diyos, sa mga diyos ng mga bansang nasa palibot mo; 15sapagkat ang Panginoon mong Diyos na nasa gitna mo ay isang mapanibughuing Diyos; baka ang galit ng Panginoon mong Diyos ay mag-alab laban sa iyo, at ikaw ay kanyang lipulin sa ibabaw ng lupa. 16“Huwag ninyong susubukin ang Panginoon ninyong Diyos, gaya ng pagsubok ninyo sa kanya sa Massah. 17Masikap ninyong ingatan ang mga utos ng Panginoon ninyong Diyos, at ang kanyang mga patotoo, at ang kanyang mga tuntunin na kanyang iniutos sa iyo. 18At iyong gagawin ang matuwid at mabuti sa paningin ng Panginoon, para sa ikabubuti mo, at upang iyong mapasok at maangkin ang mabuting lupain na ipinangako ng Panginoon sa iyong mga ninuno, 19upang palayasin ang lahat ng iyong mga kaaway sa harapan mo, gaya ng ipinangako ng Panginoon. 20“Kapag tatanungin ka ng iyong anak sa panahong darating, ‘Ano ang kahulugan ng mga patotoo, mga tuntunin, at mga batas, na iniutos sa inyo ng Panginoon nating Diyos?’ 21Iyo ngang sasabihin sa iyong anak, ‘Kami ay naging mga alipin ng Faraon sa Ehipto, at inilabas kami ng Panginoon sa Ehipto sa pamamagitan ng makapangyarihang kamay. 22At ang Panginoon ay nagpakita ng mga tanda at ng mga kababalaghan, dakila at matindi, laban sa Ehipto, kay Faraon, at sa kanyang buong sambahayan, sa harapan ng aming paningin; 23at kami ay inilabas niya mula roon upang kami ay maipasok, upang maibigay sa amin ang lupain na kanyang ipinangako sa ating mga ninuno. 24At iniutos ng Panginoon sa amin na gawin ang lahat ng mga tuntuning ito, na matakot sa Panginoon nating Diyos, sa ikabubuti natin magpakailanman, upang ingatan niya tayong buháy, gaya sa araw na ito. 25At magiging katuwiran sa atin kapag maingat nating isinagawa ang lahat ng utos na ito sa harapan ng Panginoon nating Diyos, gaya ng iniutos niya sa atin.’ (AB01)

 

Ang Israel ay patuloy na nasisira dahil sa pagsamba sa diyos-diyosan ng mga bansa. Ang istruktura ng pagsamba sa diyos-diyosan at ang pagsamba sa mga Hukbo ay ipinagbabawal sa lahat ng anyo.

Deuteronomio 4:19 Baka itingin mo ang iyong mga mata sa langit, at kung iyong makita ang araw, buwan, bituin, at lahat ng hukbo ng sangkalangitan ay matukso ka at iyong sambahin at paglingkuran sila na inilagay ng Panginoon ninyong Diyos sa lahat ng mga bayan na nasa ilalim ng buong langit. (AB01)

 

Ang kautusan at ang kalendaryo sa pagsamba sa Diyos

Ang mga utos ay sinasamahan ng mga tuntunin, at ang istruktura ng kautusan ay nananatiling buo (cf. Deut. 4:40, tingnan sa itaas)

 

Ang istruktura ng tipan ng Israel ay pinaabot sa Iglesia sa ilalim ng Mesiyas at hanggang sa mga Gentil. (cf. Deut. 5:1-7 sa itaas)

 

Ang istruktura ng kautusan ng Diyos at ng Kanyang sistema ay kinakatawan ng Sabbath at ng Banal na Kalendaryo. (Deut. 5:14 sa itaas)

 

Ang Israel ay kinakailangang itatag ang mga salita ng kautusan sa dalawang malalaking bato, gaya ng bawat sambahayan ay kinakailangan rin gawin sa Sampung Utos. Ang istrukturang batong ito ay magsisilbing pangunahing kopya ng kautusan sa bansa.

 

Deuteronomio 27:1-26 [TO BE READ IN FULL]

Ang teksto na ito ay nagbibigay ng karagdagang babala upang sundin ang mga utos. Kailangan nilang magtayo ng dambana at isulat ang mga salita ng kautusan sa mga bato.

 

Mga pagpapala at mga sumpa

Ang partikular na mga pagpapala para sa pagsunod sa Kautusan at mga sumpa para sa hindi pagsunod sa Kautusan ay ibinigay sa mga sumusunod na mga teksto.

 

Mga Pagpapala para sa Pagsunod

Deuteronomio 28:1-14  “Kung susundin mo ang tinig ng Panginoon mong Diyos at maingat mong gagawin ang lahat ng kanyang mga utos na aking iniuutos sa iyo sa araw na ito, itataas ka ng Panginoon mong Diyos sa lahat ng mga bansa sa lupa; 2at ang lahat ng pagpapalang ito ay darating sa iyo at aabot sa iyo, kung iyong susundin ang tinig ng Panginoon mong Diyos. 3Magiging mapalad ka sa lunsod, at magiging mapalad ka sa parang. 4Magiging mapalad ang bunga ng iyong katawan, ang bunga ng iyong lupa, ang bunga ng iyong mga hayop, ang karagdagan sa iyong bakahan at ang mga anak ng iyong kawan. 5Magiging mapalad ang iyong buslo at ang iyong masahan ng harina. 6Magiging mapalad ka sa iyong pagpasok at magiging mapalad ka sa iyong paglabas. 7“Tatalunin ng Panginoon sa harapan mo ang iyong mga kaaway na babangon laban sa iyo; sila'y lalabas laban sa iyo sa isang landas at tatakas sa harapan mo sa pitong landas. 8Igagawad sa iyo ng Panginoon ang kanyang pagpapala sa iyong mga kamalig at sa lahat ng iyong gagawin at pagpapalain ka niya sa lupain na ibinibigay sa iyo ng Panginoon mong Diyos. 9Itatatag ka ng Panginoon na isang banal na bayan para sa kanya, gaya ng kanyang ipinangako sa iyo, kung iyong gaganapin ang mga utos ng Panginoon mong Diyos, at lalakad ka sa kanyang mga daan. 10Makikita ng lahat ng mga bayan sa lupa na ikaw ay tinawag sa pamamagitan ng pangalan ng Panginoon at sila'y matatakot sa iyo. 11Ikaw ay pasasaganain ng Panginoon sa ikabubuti mo, sa bunga ng iyong katawan, at sa bunga ng iyong mga hayop, at sa bunga ng iyong lupa, sa lupaing ipinangako ng Panginoon sa iyong mga ninuno upang ibigay sa iyo. 12Bubuksan ng Panginoon para sa iyo ang kanyang kamalig na punung-puno, ang langit, upang ibigay ang ulan sa iyong lupain sa kapanahunan, at upang pagpalain ang lahat mong ginagawa. Ikaw ay magpapahiram sa maraming bansa, at ikaw ay hindi hihiram. 13Gagawin ka ng Panginoon na ulo at hindi buntot; ikaw ay magiging sa ibabaw lamang, at hindi ka mapapasailalim—kung iyong papakinggan ang mga utos ng Panginoon mong Diyos na aking iniuutos sa iyo sa araw na ito, na iyong susundin at gagawin. 14Huwag kang lilihis sa alinmang salita na aking iniuutos sa inyo sa araw na ito, sa kanan o sa kaliwa, upang sumunod sa ibang mga diyos at paglingkuran sila.

Kung tayo ay maglilingkod at susunod sa paraan ng buhay na inilatag ng Nag-iisang Tunay na Diyos, ang mga pagpapalang nakasaad sa itaas ay darating sa atin. Nakatanggap tayo ng mga pagpapalang ito dahil sa pangako kay Abraham at tayo ay kanyang mga tagapagmana.

 

Mga Sumpa para sa Pagsuway

Isang krimen ang balewalain ang Diyos at suwayin ang Kanyang mga utos, mga tuntunin at mga batas. Kapag ang kasamaan ng mga bansa ay puno o ganap na, darating ang mga hatol ni Yahovah sa kanila.

Deuteronomio 28:15-36 “Ngunit kung hindi mo papakinggan ang tinig ng Panginoon mong Diyos sa pamamagitan ng pagsasagawa ng lahat ng kanyang mga utos at tuntunin na aking iniuutos sa iyo sa araw na ito, ang lahat ng sumpang ito ay darating sa iyo at aabot sa iyo. 16Susumpain ka sa bayan, at susumpain ka sa parang. 17Susumpain ang iyong buslo at ang iyong masahan ng harina. 18Susumpain ang bunga ng iyong katawan, at ang bunga ng iyong lupa, ang karagdagan ng iyong bakahan at ang mga anak ng iyong kawan. 19Susumpain ka sa iyong pagpasok at susumpain ka sa iyong paglabas. 20“Ipararating ng Panginoon sa iyo ang sumpa, ang pagkalito at pagkabigo sa lahat ng iyong gagawin, hanggang sa ikaw ay mabuwal at mapuksa dahil sa kasamaan ng iyong mga gawa, sapagkat pinabayaan mo ako. 21Ikakapit sa iyo ng Panginoon ang salot hanggang sa maubos ka sa lupa na iyong pupuntahan upang angkinin. 22Sasalutin ka ng Panginoon ng pagkaubos, lagnat, pamamaga, nag-aapoy na init, pagkatuyo, ng salot ng hangin, at ng amag; at kanilang hahabulin ka hanggang sa ikaw ay malipol. 23Ang mga langit na nasa itaas ng iyong ulo ay magiging tanso, at ang lupa na nasa ilalim mo ay magiging bakal. 24Ang ipauulan ng Panginoon sa iyong lupa ay abo at alabok; mula sa langit ay bababa ito sa iyo hanggang sa ikaw ay mawasak. 25“Ipatatalo ka ng Panginoon sa harapan ng iyong mga kaaway. Ikaw ay lalabas sa isang landas laban sa kanila at tatakas sa pitong landas sa harapan nila, at ikaw ay magiging katatakutan sa lahat ng mga kaharian sa lupa. 26Ang iyong bangkay ay magiging pagkain sa lahat ng mga ibon sa himpapawid, at sa mga hayop sa lupa at walang taong bubugaw sa kanila. 27Sasalutin ka ng Panginoon ng bukol sa Ehipto, ng mga ulser, ng pangangati, at ng galis na hindi mapapagaling. 28Sasaktan ka ng Panginoon ng pagkabaliw, ng pagkabulag, at ng pagkalito ng isipan; 29at ikaw ay mangangapa sa katanghaliang-tapat na gaya ng bulag na nag-aapuhap sa kadiliman at hindi ka giginhawa sa iyong mga lakad. Ikaw ay laging aapihin at pagnanakawan, at walang taong tutulong sa iyo. 30Ikaw ay mag-aasawa at ibang lalaki ang sisiping sa kanya; ikaw ay magtatayo ng isang bahay at hindi mo tatahanan. Ikaw ay magtatanim ng ubasan at hindi mo mapapakinabangan ang bunga niyon. 31Ang iyong baka ay papatayin sa iyong paningin, at hindi mo makakain iyon; ang iyong asno ay aagawin sa harapan ng iyong mukha at hindi na maibabalik sa iyo. Ang iyong tupa ay ibibigay sa iyong mga kaaway at walang tutulong sa iyo. 32Ang iyong mga anak na lalaki at babae ay ibibigay sa ibang bayan; at ang iyong paningin ay titingin at mapapagod nang paghihintay sa kanila sa buong araw; at ikaw ay walang magagawa. 33Ang bunga ng iyong lupa at lahat ng iyong gawa ay kakainin ng bansang di mo kilala; at ikaw ay laging aapihin at gigipitin; 34kaya't ikaw ay masisiraan ng isip dahil sa tanawin na makikita ng iyong mga mata. 35Sasaktan ka ng Panginoon sa mga tuhod at sa mga hita ng isang masamang bukol na hindi mo mapapagaling, mula sa talampakan ng iyong paa hanggang sa bao ng iyong ulo. 36“Dadalhin ka ng Panginoon at ang haring ilalagay mo upang manguna sa iyo sa isang bansang hindi mo nakilala, maging ng iyong mga ninuno at doo'y maglilingkod ka sa ibang mga diyos na yari sa kahoy at bato.

 

Kapag tayo ay sumuway, kung gayon ang mga sumusunod na sumpa ay mangyayari sa ating bansa.

Deuteronomio 28:37-68 Ikaw ay magiging katatakutan, isang kawikaan at isang bukambibig sa lahat ng bayang pagdadalhan sa iyo ng Panginoon. 38Magdadala ka ng maraming binhi sa bukid, ngunit kakaunti ang iyong titipunin; sapagkat uubusin ng balang. 39Ikaw ay magtatanim ng ubasan at iyong aalagaan, ngunit hindi ka iinom ng alak, ni mamimitas; sapagkat kakainin iyon ng uod. 40Magkakaroon ka ng mga puno ng olibo sa lahat ng iyong mga nasasakupan ngunit hindi ka magpapahid ng langis; sapagkat ang iyong olibo ay malalagas. 41Ikaw ay magkakaanak ng mga lalaki at mga babae, ngunit sila'y hindi magiging iyo; sapagkat sila'y pupunta sa pagkabihag. 42Lahat ng iyong punungkahoy at bunga ng iyong lupa ay aangkinin ng balang. 43Ang dayuhan na nakatira sa gitna mo ay tataas nang higit sa iyo habang ikaw ay bababa nang pababa. 44Siya'y magpapahiram sa iyo, at ikaw ay hindi magpapahiram sa kanya. Siya'y magiging ulo at ikaw ay magiging buntot. 45Lahat ng mga sumpang ito ay darating sa iyo at hahabulin ka at aabutan ka, hanggang ikaw ay mawasak, sapagkat hindi mo pinakinggan ang tinig ng Panginoon mong Diyos, at hindi mo tinupad ang kanyang mga utos at ang kanyang mga tuntunin na kanyang iniutos sa iyo. 46Ang mga iyon ay magiging isang tanda at isang kababalaghan sa iyo, at sa iyong lahi magpakailanman. 47“Sapagkat hindi ka naglingkod na may kagalakan at may kasayahan ng puso sa Panginoon mong Diyos, dahil sa kasaganaan ng lahat ng mga bagay. 48Kaya't maglilingkod ka sa iyong mga kaaway na susuguin ng Panginoon laban sa iyo, sa gutom, uhaw, kahubaran, at kakulangan sa lahat ng mga bagay. Lalagyan ka niya ng isang pamatok na bakal sa iyong leeg hanggang sa maibuwal ka niya. 49Magdadala ang Panginoon ng isang bansang laban sa iyo mula sa malayo mula sa katapusan ng lupa, na gaya ng paglipad ng agila; isang bansang ang wika'y hindi mo nauunawaan; 50bansang may mabangis na mukha na hindi igagalang ang pagkatao ng matanda, ni mahahabag sa bata. 51Kanyang kakainin ang anak ng iyong hayop at ang bunga ng iyong lupa, hanggang sa ikaw ay mawasak. Wala ring ititira sa iyong trigo, alak, o langis, ng karagdagan ng iyong bakahan, o ng anak ng iyong kawan, hanggang sa ikaw ay mapuksa niya. 52Kanyang kukubkubin ka sa lahat ng iyong bayan, hanggang sa ang mataas at may pader na kuta na iyong pinagtitiwalaan ay bumagsak sa iyong buong lupain. Kanyang kukubkubin ka sa lahat ng iyong mga bayan sa buong lupaing ibinibigay sa iyo ng Panginoon mong Diyos. 53At kakain ka ng bunga ng iyong sariling katawan, ng laman ng iyong mga anak na lalaki at babae na ibinigay sa iyo ng Panginoon mong Diyos, sa pagkakubkob at sa paghihirap na ipaparanas sa iyo ng iyong mga kaaway. 54Maging ang lalaking pinakamabait at mahabagin sa inyo ay magkakait ng pagkain sa kanyang kapatid, sa kanyang asawa na kanyang niyayakap at sa huli sa nalalabi sa kanyang mga anak; 55kaya't hindi niya ibibigay sa alinman sa kanila ang laman ng kanyang mga anak na kanyang kakainin, sapagkat walang natira sa kanya sa pagkubkob at sa paghihirap na ipinaranas sa iyo ng iyong mga kaaway sa lahat ng iyong mga bayan. 56Ang pinakamahinhin at pinakamaselang babae sa gitna mo, na hindi pa mangangahas na ituntong ang talampakan ng kanyang paa sa lupa dahil sa kahinhinan at pagiging maselan ay magiging masama ang kanyang mata sa kanyang asawa at sa kanyang anak na lalaki at babae; 57at sa kanyang isinilang na lumabas sa pagitan ng kanyang mga hita at sa kanyang mga anak na kanyang panganganak; sapagkat lihim niyang kakainin sila dahil sa kakulangan ng lahat ng mga bagay, sa pagkubkob at sa kahirapang ipinaranas sa iyo ng iyong mga kaaway sa iyong mga bayan. 58“Kung hindi mo gagawin ang lahat ng mga salita ng kautusang ito na nasusulat sa aklat na ito, upang ikaw ay matakot dito sa maluwalhati at kakilakilabot na pangalang, ang ‘Panginoon mong Diyos,’ 59kung magkagayo'y ipapadala ng Panginoon sa inyo at sa inyong mga anak ang di-pangkaraniwang kahirapan, matindi at walang katapusan, at malubhang karamdaman na tumatagal. 60Muli niyang ipapadala sa iyo ang lahat ng mga sakit sa Ehipto, na iyong kinatakutan at kakapit sa iyo. 61Bawat sakit, at bawat salot na hindi nakasulat sa aklat ng kautusang ito'y ipararating nga sa iyo ng Panginoon, hanggang sa ikaw ay mapuksa. 62Kayo'y maiiwang iilan sa bilang samantalang noon kayo'y naging gaya ng mga bituin sa langit sa karamihan; sapagkat hindi ninyo pinakinggan ang tinig ng Panginoon mong Diyos. 63Kung paanong ang Panginoon ay natutuwa na gawan kayo ng mabuti at paramihin kayo, ay gayon magagalak ang Panginoon sa inyo na kayo'y lipulin at puksain. Kayo'y palalayasin sa lupain na inyong pinapasok upang angkinin. 64Pangangalatin kayo ng Panginoon sa lahat ng mga bayan, mula sa isang dulo ng lupa hanggang sa kabilang dulo ng lupa; at doo'y maglilingkod kayo sa ibang mga diyos na yari sa kahoy at bato na hindi ninyo kilala, ni ng inyong mga ninuno. 65Sa gitna ng mga bansang ito ay hindi ka makakasumpong ng ginhawa, at mawawalan ng kapahingahan ang talampakan ng iyong paa, kundi bibigyan ka doon ng Panginoon ng isang nanginginig na puso, lumalabong paningin, at nanghihinang kaluluwa. 66Ang iyong buhay ay mabibitin sa pag-aalinlangan sa harapan mo; at ikaw ay matatakot gabi't araw, at mawawalan ng katiyakan ang iyong buhay. 67Sa kinaumagahan ay iyong sasabihin, ‘Sana'y gumabi na!’ at sa kinagabihan ay iyong sasabihin, ‘Sana'y mag-umaga na!’—dahil sa takot ng iyong puso na iyong ikatatakot, at dahil sa tanawing makikita ng iyong paningin. 68Pababalikin ka ng Panginoon sa Ehipto sa pamamagitan ng mga barko, na sa daan ay aking sinabi sa iyo, ‘Hindi mo na muling gagawin;’ at doo'y ipagbibili ninyo ang inyong mga sarili sa mga kaaway bilang aliping lalaki at babae, at hindi kayo bibilhin ng sinuman.”

 

Mula sa Kautusan at mga kaloob ng Diyos ay ang mga pagpapala na naaalis sa pamamagitan ng pagsuway at mga sumpa at naibabalik sa pamamagitan ng pagsisisi. Ang mga karagdagang babala laban sa pagsuway ay ibinigay; ito ay sinuri sa araling Ang mga Pagpapala at ang mga Sumpa [075].

 

Mga Himala sa proteksyon

Deuteronomio 29:1-29 [BASAHIN NG BUO]

Ang tekstong nasa itaas ay nagpapakita na ang bayan ng Israel ay pinaalalahanan ng mga himala na nakita nila simula pa sa Dagat na Mapula; halimbawa ang kanilang mga kasuotan at sandalyas ay hindi nasira. Sinabihan sila na ang tipan sa pagitan nila at ng Diyos ay nananatiling may bisa, at sila’y muling binalaan tungkol sa mga mangyayari sa paglabag sa tipan na iyon. Ang halimbawang ito ay magsisilbing bahagi ng Kautusan sa lahat ng panahon.

Deuteronomio 30:1-20 “Kapag ang lahat ng mga bagay na ito ay dumating sa iyo, ang pagpapala at ang sumpa na inilagay ko sa harapan mo, at iyong bulay-bulayin ang mga iyon sa gitna ng lahat ng mga bansa na pinagtabuyan sa iyo ng Panginoon mong Diyos 2at magbalik ka sa Panginoon mong Diyos at sundin mo at ng iyong mga anak nang buong puso at kaluluwa ang kanyang tinig ayon sa lahat na iniuutos ko sa iyo sa araw na ito, 3babawiin ng Panginoon mong Diyos ang iyong pagkabihag at mahahabag sa iyo. Ibabalik at titipunin ka sa lahat ng mga bayang pinagkalatan sa iyo ng Panginoon mong Diyos. 4Kung ang pagkakabihag sa iyo ay nasa kadulu-duluhang bahagi ng langit, mula roo'y titipunin at kukunin ka ng Panginoon mong Diyos. 5Dadalhin ka ng Panginoon mong Diyos sa lupaing inangkin ng iyong mga ninuno, at iyong aangkinin, at gagawan ka niya ng mabuti at pararamihin ka niya nang higit kaysa iyong mga ninuno. 6Tutuliin ng Panginoon mong Diyos ang iyong puso at ang puso ng iyong binhi, upang ibigin mo ang Panginoon mong Diyos ng buong puso at kaluluwa mo, upang ikaw ay mabuhay. 7Lahat ng mga sumpang ito ng Panginoon mong Diyos ay darating sa mga kaaway at sa kanila na napopoot at umusig sa iyo. 8Kung magkagayon ikaw ay babalik at susunod sa tinig ng Panginoon at iyong gagawin ang lahat ng kanyang mga utos na aking iniuutos sa iyo sa araw na ito. 9Pasasaganain ka ng Panginoon mong Diyos sa lahat ng gawa ng iyong kamay, sa bunga ng iyong katawan, sa anak ng iyong bakahan, at sa bunga ng iyong lupa. Sapagkat muling magagalak ang Panginoon sa pagpapasagana sa iyo, gaya ng kanyang ikinagalak sa iyong mga ninuno, 10kung iyong susundin ang tinig ng Panginoon mong Diyos at tutuparin mo ang kanyang mga utos at ang kanyang mga tuntuning nasusulat sa aklat na ito ng kautusan; kung ikaw ay manunumbalik sa Panginoon mong Diyos nang iyong buong puso, at kaluluwa. 11“Sapagkat ang utos na ito na aking iniuutos sa iyo sa araw na ito ay hindi napakabigat para sa iyo, ni malayo. 12Wala ito sa langit, upang huwag mong sabihin, ‘Sinong aakyat sa langit para sa atin, at magdadala niyon sa atin, at magpaparinig sa atin, upang ating marinig at magawa?’ 13Ni wala sa kabila ng dagat upang huwag mong sabihin, ‘Sino ang daraan sa dagat para sa atin, at magdadala niyon sa atin, at magpaparinig sa atin, upang ating marinig at magawa?’ 14Kundi ang salita ay napakalapit sa iyo, ito ay nasa iyong bibig, at nasa iyong puso, kaya't ito ay iyong magagawa. 15“Tingnan mo, inilagay ko sa harapan mo sa araw na ito ang buhay at kabutihan, kamatayan at kasamaan; 16at iniuutos ko sa iyo sa araw na ito na ibigin mo ang Panginoon mong Diyos, lumakad ka sa kanyang mga daan. Tuparin mo ang kanyang mga utos, ang kanyang mga tuntunin, at mga batas upang ikaw ay mabuhay at dumami, at pagpalain ka ng Panginoon mong Diyos sa lupain na iyong pinapasok upang angkinin. 17Ngunit kung ang iyong puso ay tumalikod at hindi mo diringgin, kundi maliligaw at sasamba ka sa ibang mga diyos, at maglilingkod ka sa kanila; 18ipinahahayag ko sa inyo sa araw na ito na kayo'y tiyak na mapupuksa. Hindi kayo mabubuhay nang matagal sa ibabaw ng lupaing tatawirin ninyo sa kabila ng Jordan, upang pasukin at angkinin. 19Tinatawagan ko ang langit at ang lupa bilang saksi laban sa inyo sa araw na ito, na aking inilagay sa harapan mo ang buhay at kamatayan, ang pagpapala at sumpa. Kaya't piliin mo at ng iyong binhi ang buhay upang ikaw ay mabuhay. 20Ibigin mo ang Panginoon mong Diyos, sundin ang kanyang tinig, at manatili ka sa kanya; sapagkat ang kahulugan niyon sa iyo ay buhay, at haba ng iyong mga araw, upang matirahan mo ang lupaing ipinangako ng Panginoon na ibibigay sa iyong mga ninuno, kina Abraham, Isaac, at Jacob.” (AB01)

 

Pagbasa ng Kautusan ng Diyos

Si Moises ay umabot ng isang daan at dalawampung taon at ang kanyang panahon ay natapos na. Pinatatag niya ang loob ng bayan, at pinatatag niya rin ang loob ni Josue. Pagkatapos isinulat na ni Moises ang kautusan at inilagay ito sa Kaban ng Tipan ng Panginoon. Pagkatapos ay nag-utos si Moises na galing sa Diyos na dapat basahin ang kautusan (Deut. 31:10-13).

Deuteronomio 31:1-30 Si Moises ay nagpatuloy sa pagsasalita ng mga salitang ito sa buong Israel. 2Kanyang sinabi sa kanila, “Ako'y isandaan at dalawampung taon na sa araw na ito; hindi na ako makalalabas-pasok, at sinabi ng Panginoon sa akin, ‘Huwag kang tatawid sa Jordang ito.’ 3Mauuna ang Panginoon mong Diyos at kanyang pupuksain ang mga bansang ito sa harapan mo at ito ay iyong aangkinin. Si Josue ay mauuna sa iyo gaya ng sinabi ng Panginoon. 4Gagawin sa kanila ng Panginoon ang gaya ng ginawa niya kina Sihon at Og, na mga hari ng mga Amoreo, at sa kanilang lupain na kanyang winasak. 5Ibibigay sila ng Panginoon sa harapan mo, at iyong gagawin sa kanila ang ayon sa lahat ng utos na aking iniutos sa iyo. 6Kayo'y magpakalakas at magpakatapang, huwag kayong matakot ni masindak sa kanila sapagkat ang Panginoon mong Diyos ay humahayong kasama mo; hindi ka niya iiwan ni pababayaan.” 7At tinawag ni Moises si Josue at sinabi sa kanya sa paningin ng buong Israel, “Ikaw ay magpakalakas at magpakatapang; sapagkat ikaw ay maglalakbay na kasama ng bayang ito patungo sa lupaing ipinangakong ibibigay at ipapamana ng Panginoon sa kanilang mga ninuno. 8Ang Panginoon ang siyang mangunguna sa iyo. Siya'y sasaiyo, hindi ka niya iiwan, ni pababayaan; huwag kang matatakot ni manlulupaypay.” 9Isinulat ni Moises ang kautusang ito at ibinigay sa mga pari na mga anak ni Levi, na nagdadala ng kaban ng tipan ng Panginoon, at sa lahat ng matatanda sa Israel. 10Iniutos sa kanila ni Moises, “Sa katapusan ng bawat pitong taon, sa takdang panahon ng taon ng pagpapalaya, sa Pista ng mga Tolda, 11kapag ang buong Israel ay haharap sa Panginoon mong Diyos sa lugar na kanyang pipiliin ay iyong babasahin ang kautusang ito sa harapan ng buong Israel sa kanilang pandinig. 12Tipunin mo ang mamamayan, ang mga lalaki, mga babae, mga bata, mga dayuhan na nasa loob ng iyong mga bayan upang kanilang marinig at upang sila'y matutong matakot sa Panginoon mong Diyos, at isagawa ang lahat ng mga salita ng kautusang ito; 13at upang ang kanilang mga anak na hindi nakakaalam nito ay makarinig at matutong matakot sa Panginoon ninyong Diyos, habang kayo'y nabubuhay sa lupain na inyong paroroonan na inyong tatawirin sa Jordan upang angkinin.” 14Sinabi ng Panginoon kay Moises, “Malapit na ang mga araw na ikaw ay mamamatay. Tawagin mo si Josue, at humarap kayo sa toldang tipanan upang siya'y aking mapagbilinan.” Sina Moises at Josue ay humayo at humarap sa toldang tipanan. 15Ang Panginoon ay nagpakita sa Tolda sa isang haliging ulap; ang haliging ulap ay tumayo sa pintuan ng tabernakulo. 16Sinabi ng Panginoon kay Moises, “Ikaw ay malapit ng mamatay na kasama ng iyong mga ninuno. Ang bayang ito'y babangon at makikiapid sa mga di-kilalang diyos sa lupain na kanilang paroroonan upang makasama nila, at ako'y tatalikuran nila at sisirain ang aking tipan na aking ginawa sa kanila. 17Kung magkagayo'y ang aking galit ay mag-aalab laban sa kanila sa araw na iyon. Pababayaan ko sila, at ikukubli ko ang aking mukha sa kanila, at sila'y sasakmalin, at maraming kasamaan at kabagabagan ang darating sa kanila. At kanilang sasabihin sa araw na iyon, ‘Hindi ba ang mga kasamaang ito ay dumating sa atin dahil sa ang ating Diyos ay wala sa gitna natin?’ 18Tiyak na ikukubli ko ang aking mukha sa araw na iyon dahil sa lahat ng kasamaang kanilang ginawa, sapagkat sila'y bumaling sa ibang mga diyos. 19Ngayon nga'y isulat ninyo para sa inyo ang awit na ito, at ituro sa mga anak ni Israel; ilagay mo sa kanilang mga bibig upang ang awit na ito'y maging saksi sa akin laban sa mga anak ni Israel. 20Sapagkat kapag sila'y naipasok ko na sa lupaing dinadaluyan ng gatas at pulot na ipinangako sa kanilang mga ninuno at sila'y nakakain, nabusog at tumaba, ay babaling at paglilingkuran nila ang ibang mga diyos, at ako'y hahamakin nila, at sisirain ang aking tipan. 21At kapag ang maraming kasamaan at kaguluhan ay dumating sa kanila, magpapatotoo ang awit na ito sa harapan nila bilang saksi; sapagkat hindi ito malilimutan sa mga bibig ng kanilang binhi. Sapagkat nalalaman ko ang kanilang iniisip, na kanilang binabalak gawin, bago ko sila dinala sa lupaing ipinangako kong ibibigay.” 22Kaya't isinulat ni Moises ang awit na ito nang araw ding iyon at itinuro sa mga anak ni Israel. 23Kanyang pinagbilinan si Josue na anak ni Nun at sinabi, “Ikaw ay magpakalakas at magpakatapang; sapagkat iyong ipapasok ang mga anak ni Israel sa lupaing ipinangakong ibibigay ko sa kanila; at ako'y magiging kasama mo.” 24Pagkatapos maisulat ni Moises ang mga salita ng kautusang ito sa isang aklat hanggang sa katapusan, 25nag-utos si Moises sa mga Levita na may dala ng kaban ng tipan ng Panginoon, 26“Kunin ninyo itong aklat ng kautusan at ilagay ninyo sa tabi ng kaban ng tipan ng Panginoon ninyong Diyos, upang doo'y maging saksi laban sa iyo. 27Sapagkat nalalaman ko ang inyong paghihimagsik, at ang katigasan ng inyong ulo. Habang nabubuhay pa akong kasama ninyo sa araw na ito, kayo'y naging mapaghimagsik na laban sa Panginoon at gaano pa kaya pagkamatay ko? 28Tipunin mo ang matatanda sa iyong mga lipi at ang inyong mga pinuno upang masabi ko ang mga salitang ito sa kanilang pandinig, at tawagin ang langit at ang lupa upang sumaksi laban sa kanila. 29Sapagkat alam ko na pagkamatay ko, kayo'y magiging masama at maliligaw sa daang itinuro sa inyo at ang kasamaan ay sasapit sa inyo sa mga huling araw. Sapagkat inyong gagawin ang masama sa paningin ng Panginoon, upang siya'y galitin ninyo sa pamamagitan ng mga gawa ng inyong mga kamay.” 30Binigkas ni Moises ang mga salita ng awit na ito hanggang sa natapos, sa pandinig ng buong kapulungan ng Israel: (AB01)

 

Ang Awit ni Moises

Itinatag ng Diyos ang Kanyang kautusan at Kanyang sistema sa ilalim ng isang tapat na lingkod. Nang nagawa na niya ang lahat ng inutos ng Diyos sa kanya, sinabi ng Diyos kay Moises na oras na niya mamatay. Humarap sina Moises at Josue sa Tabernakulo ng kapulungan, at nagpakita sa kanila ang Panginoon. Sinabi Niya sa kanila na alam niya na ang bayan ay sisirain ang tipan at siya ay magagalit at maraming kasamaan ang babagsak sa kanila. Dapat nilang matutunan at kantahin ang ikalawang awit ng kaluwalhatian na kilala bilang ang Awit ni Moises.

Deuteronomio 32:1-52 “Makinig kayo, mga langit, at ako'y magsasalita,at pakinggan ng lupa ang mga salita ng aking bibig. 2Ang aking aral ay papatak na parang ulan; ang aking salita ay bababa na parang hamog; gaya ng ambon sa malambot na damo, at gaya ng mahinang ambon sa pananim. 3Sapagkat aking ihahayag ang pangalan ng Panginoon; dakilain ninyo ang ating Diyos! 4“Siya ang Bato, ang kanyang gawa ay sakdal; sapagkat lahat ng kanyang daan ay katarungan. Isang Diyos na tapat at walang kasamaan, siya ay matuwid at banal. 5Sila'y nagpakasama, sila'y hindi kanyang mga anak, dahilan sa kanilang kapintasan; isang lahing liko at tampalasan. 6Ganyan ba ninyo gagantihan ang Panginoon, O hangal at di-matalinong bayan? Hindi ba siya ang iyong ama na lumalang sa iyo? Kanyang nilalang ka, at itinatag ka. 7Alalahanin mo ang mga naunang araw, isipin mo ang mga taon ng maraming salinlahi; itanong mo sa iyong ama at kanyang ibabalita sa iyo; sa iyong matatanda, at kanilang sasabihin sa iyo. 8Nang ibigay ng Kataas-taasan sa mga bansa ang kanilang pamana, nang kanyang ihiwalay ang mga anak ng tao, kanyang inilagay ang mga hangganan ng mga bayan, ayon sa bilang ng mga anak ni Israel. 9Sapagkat ang bahagi ng Panginoon ay ang kanyang bayan; si Jacob ang bahaging pamana niya. 10“Kanyang natagpuan siya sa isang ilang na lupain, at sa kapanglawan ng isang umuungal na ilang; kanyang pinaligiran siya, kanyang nilingap siya, kanyang iningatan siyang parang sarili niyang mga mata. 11Gaya ng agila na ginagalaw ang kanyang pugad, na pumapagaspas sa kanyang mga inakay, kanyang ibinubuka ang kanyang mga pakpak, na kinukuha sila, kanyang dinadala sa ibabaw ng kanyang mga pakpak: 12tanging ang Panginoon ang pumapatnubay sa kanya, at walang ibang diyos na kasama siya. 13Kanyang pinasakay siya sa matataas na dako ng lupa, at siya'y kumain ng bunga ng bukirin, at kanyang pinainom ng pulot na mula sa bato, at ng langis na mula sa batong kiskisan. 14Ng mantika mula sa baka, at gatas mula sa tupa, na may taba ng mga kordero, at ng mga tupang lalaki sa Basan, at mga kambing, ng pinakamabuti sa mga trigo; at sa katas ng ubas ay uminom ka ng alak. 15“Ngunit tumaba si Jeshurun at nanipa; ikaw ay tumataba, ikaw ay lumalapad, ikaw ay naging makinis. Nang magkagayo'y tinalikuran niya ang Diyos na lumalang sa kanya, at hinamak ang Bato ng kanyang kaligtasan. 16Siya'y kinilos nila sa paninibugho sa ibang mga diyos, sa pamamagitan ng mga karumaldumal, kanilang ibinunsod siya sa pagkagalit. 17Sila'y naghandog sa mga demonyo na hindi Diyos, sa mga diyos na hindi nila nakilala, sa mga bagong diyos na kalilitaw pa lamang, na hindi kinatakutan ng inyong mga ninuno. 18Hindi mo pinansin ang Batong nanganak sa iyo, at kinalimutan mo ang Diyos na lumalang sa iyo. 19“At nakita ito ng Panginoon, at kinapootan sila, dahil sa panggagalit ng kanyang mga anak na lalaki at babae. 20At kanyang sinabi, ‘Aking ikukubli ang aking mukha sa kanila, aking titingnan kung ano ang kanilang magiging wakas; sapagkat sila'y isang napakasamang lahi, mga anak na walang katapatan. 21Kinilos nila ako sa paninibugho doon sa hindi diyos; ginalit nila ako sa kanilang mga diyus-diyosan. Kaya't paninibughuin ko sila sa mga hindi bayan; aking gagalitin sila sa pamamagitan ng isang hangal na bansa. 22Sapagkat may apoy na nag-aalab sa aking galit, at nagniningas hanggang sa Sheol, at lalamunin ang lupa pati ang tubo nito, at pag-aapuyin ang saligan ng mga bundok. 23“‘Aking dadaganan sila ng mga kasamaan; aking uubusin ang aking pana sa kanila. 24Sila'y mapupugnaw sa gutom, at lalamunin ng maningas na init, at ng nakalalasong salot; at ang mga ngipin ng mga hayop ay isusugo ko sa kanila, pati ng kamandag ng gumagapang sa alabok. 25Sa labas ay namimighati ang tabak, at sa mga silid ay malaking takot; kapwa mawawasak ang binata at dalaga, ang sanggol pati ng lalaking may uban. 26Aking sinabi, “Ikakalat ko sila sa malayo, aking aalisin ang alaala nila sa mga tao,” 27kung hindi ko kinatatakutan ang panghahamon ng kaaway; baka ang kanilang mga kalaban ay humatol ng mali, baka kanilang sabihin, “Ang aming kamay ay matagumpay, at hindi ginawa ng Panginoon ang lahat ng ito.”’ 28“Sapagkat sila'y bansang salat sa payo, at walang kaalaman sa kanila. 29O kung sila'y mga pantas, kanilang mauunawaan ito, at malalaman nila ang kanilang wakas! 30Paano hahabulin ng isa ang isanlibo, at patatakbuhin ng dalawa ang sampung libo, malibang ipinagbili sila ng kanilang Bato, at ibinigay na sila ng Panginoon? 31Sapagkat ang kanilang bato ay hindi gaya ng ating Bato, kahit ang ating mga kaaway man ang maging mga hukom. 32Sapagkat ang kanilang puno ng ubas ay mula sa ubasan sa Sodoma, at mula sa mga parang ng Gomorra. Ang kanilang ubas ay ubas ng apdo, ang kanilang mga buwig ay mapait, 33ang kanilang alak ay kamandag ng mga dragon, at mabagsik na kamandag ng mga ahas. 34“Hindi ba ito'y nakalaan sa akin, na natatatakan sa aking mga kabang-yaman? 35Ang paghihiganti ay akin, at ang gantimpala, sa panahon na madudulas ang kanilang mga paa; sapagkat ang araw ng kanilang kapahamakan ay malapit na, at ang mga bagay na darating sa kanila ay nagmamadali. 36Sapagkat hahatulan ng Panginoon ang kanyang bayan, at mahahabag sa kanyang mga lingkod. Kapag nakita niyang ang kanilang kapangyarihan ay wala na, at wala ng nalalabi, bihag man o malaya. 37At kanyang sasabihin, ‘Saan naroon ang kanilang mga diyos, ang bato na kanilang pinagkanlungan? 38Sino ang kumain ng taba ng kanilang mga handog, at uminom ng alak ng kanilang handog na inumin? Pabangunin sila at tulungan ka, at sila'y maging inyong pag-iingat! 39“‘Tingnan ninyo ngayon, ako, samakatuwid ay Ako nga, at walang diyos liban sa akin; ako'y pumapatay at ako'y bumubuhay; ako'y sumusugat at ako'y nagpapagaling; at walang makakaligtas sa aking kamay. 40Sapagkat aking itinataas ang aking kamay sa langit, at sumusumpa, ‘Buháy ako magpakailanman. 41Kung ihahasa ko ang aking makintab na tabak, at ang aking kamay ay humawak sa hatol, ako'y maghihiganti sa aking mga kaaway, at aking gagantihan ang mga napopoot sa akin. 42At aking lalasingin ng dugo ang aking palaso, at ang aking tabak ay sasakmal ng laman; ng dugo ng patay at ng mga bihag, mula sa ulong may mahabang buhok ng mga pinuno ng kaaway.’ 43“Magalak kayo, O mga bansa, kasama ng kanyang bayan; sapagkat ipaghihiganti niya ang dugo ng kanyang mga lingkod, at maghihiganti sa kanyang mga kalaban, at patatawarin ang kanyang lupain, ang kanyang bayan.” 44At si Moises ay pumaroon at sinabi ang lahat ng mga salita ng awit na ito sa pandinig ng bayan, siya at si Josue na anak ni Nun. 45Pagkatapos sabihin ni Moises ang lahat ng mga salitang ito sa buong Israel, 46ay kanyang sinabi sa kanila, “Ilagay ninyo sa puso ang lahat ng mga salita na aking pinapatotohanan sa inyo sa araw na ito, na inyong iuutos sa inyong mga anak upang gawin ang lahat ng mga salita ng kautusang ito. 47Sapagkat ito'y hindi hamak na bagay sa inyo; sapagkat ito'y inyong buhay, at sa pamamagitan ng bagay na ito ay inyong pahahabain ang inyong mga araw sa lupain na inyong itinawid sa Jordan upang angkinin.” 48Ang Panginoon ay nagsalita kay Moises nang araw ding iyon, 49“Umakyat ka sa bundok na ito ng Abarim, sa bundok ng Nebo na nasa lupain ng Moab, na nasa tapat ng Jerico. Tanawin mo ang lupain ng Canaan, na aking ibinibigay sa mga anak ni Israel bilang pag-aari. 50Mamamatay ka sa bundok na iyong inakyat at isasama ka sa iyong angkan, gaya ni Aaron na iyong kapatid na namatay sa bundok ng Hor at isinama sa kanyang angkan. 51Sapagkat kayo'y sumuway sa akin sa gitna ng mga anak ni Israel sa tubig ng Meriba ng Kadesh, sa ilang ng Zin; sapagkat hindi ninyo ako itinuring na banal sa gitna ng mga anak ni Israel. 52Gayunma'y makikita mo ang lupain sa harapan mo, ngunit hindi ka makakapasok sa lupain na aking ibinibigay sa mga anak ni Israel.” (AB01)

 

Pagpapala sa mga lipi

Pagkatapos ay binasbasan ni Moises ang mga lipi ng Israel.

Deuteronomio 33:1-29 Ito ang basbas na iginawad ni Moises, ang tao ng Diyos, sa mga anak ni Israel bago siya namatay. 2At kanyang sinabi, “Ang Panginoo'y nanggaling sa Sinai, at lumitaw sa Seir patungo sa kanila; siya'y lumiwanag mula sa bundok ng Paran, at siya'y may kasamang laksa-laksang mga banal: sa kanyang kanang kamay ay ang kanyang sariling hukbo. 3Oo, iniibig niya ang bayan: lahat ng kanyang mga banal ay nasa iyong kamay; sila'y sumunod sa iyong mga yapak, na tumatanggap ng tagubilin mula sa iyo. 4Si Moises ay nag-atas sa atin ng isang kautusan, isang pamana para sa kapulungan ni Jacob. 5Nagkaroon ng hari sa Jeshurun, nang magkatipon ang mga pinuno ng bayan, pati ang lahat ng mga lipi ni Israel. 6“Mabuhay nawa ang Ruben, at huwag mamatay; kahit kaunti man ang kanyang mga tao.” 7At ito ang sinabi niya tungkol sa Juda: “Dinggin mo, Panginoon, ang tinig ng Juda, at dalhin mo siya sa kanyang bayan: sa pamamagitan ng iyong mga kamay ay ipaglaban siya, at maging katulong laban sa kanyang mga kaaway.” 8At tungkol kay Levi ay kanyang sinabi, “Ang iyong Tumim at ang iyong Urim ay para sa inyong mga banal, na iyong sinubok sa Massah, nakipagtunggali ka sa kanya sa mga tubig ng Meriba; 9na siyang nagsabi tungkol sa kanyang ama at ina, ‘Hindi ko siya nakita;’ ni hindi niya kinilala ang kanyang mga kapatid, ni kinilala niya ang kanyang sariling mga anak. Sapagkat kanilang sinunod ang iyong salita, at ginaganap ang iyong tipan. 10Ituturo nila ang iyong batas kay Jacob, at ang iyong mga kautusan sa Israel; sila'y maglalagay ng insenso sa harapan mo, at ng buong handog na sinusunog sa ibabaw ng iyong dambana. 11Basbasan mo, Panginoon, ang kanyang kalakasan, at tanggapin mo ang gawa ng kanyang mga kamay; baliin mo ang mga balakang ng mga naghihimagsik laban sa kanya, at ang mga napopoot sa kanya, upang sila'y huwag nang muling bumangon.” 12Tungkol kay Benjamin ay kanyang sinabi, “Ang minamahal ng Panginoon ay maninirahang ligtas sa siping niya; na kinakanlungan siya buong araw, oo, siya'y maninirahan sa pagitan ng kanyang mga balikat.” 13At tungkol kay Jose ay kanyang sinabi, “Pagpalain nawa ng Panginoon ang kanyang lupain, sa pinakamabuti mula sa langit, sa hamog, at sa kalaliman na nasa ilalim, 14at sa pinakamabuti sa mga bunga ng araw, at sa mga pinakamabuting bunga ng mga buwan, 15at sa pinakamagandang bunga ng matandang bundok, at sa mga pinakamabuti sa mga burol na walang hanggan, 16at sa pinakamabuti sa lupa at sa lahat ng naroroon; at ang kanyang mabuting kalooban na naninirahan sa mababang punungkahoy: dumating nawa ito sa ulo ni Jose, at sa tuktok ng ulo niya na itinalaga sa kanyang mga kapatid. 17Gaya ng panganay ng kanyang baka, kaluwalhatian ay sa kanya, at ang mga sungay ng mabangis na toro ay kanyang mga sungay; sa pamamagitan ng mga iyon ay itutulak niya ang mga bayan hanggang sa mga hangganan ng lupa, at sila ang sampung libu-libo ni Efraim, at sila ang libu-libo ni Manases.” 18At tungkol kay Zebulon ay kanyang sinabi, “Magalak ka, Zebulon, sa iyong paglabas; at ikaw, Isacar, sa iyong mga tolda. 19Kanilang tatawagin ang mga bayan sa bundok; maghahandog sila ng mga matuwid na alay; sapagkat kanilang sisipsipin ang mga kasaganaan ng mga dagat, at ang natatagong kayamanan sa buhanginan.” 20At tungkol kay Gad, ay kanyang sinabi, “Pagpalain ang nagpalaki kay Gad: siya'y mabubuhay na parang isang leon, at lalapain ang bisig at ang bao ng ulo. 21Kanyang pinili ang pinakamabuti sa lupain para sa kanya, sapagkat doon nakatago ang bahagi ng isang pinuno, at siya'y dumating sa mga pinuno ng bayan, kanyang isinagawa ang katuwiran ng Panginoon, at ang kanyang mga batas sa Israel.” 22At tungkol kay Dan ay kanyang sinabi, “Si Dan ay anak ng leon, na lumukso mula sa Basan.” 23At tungkol kay Neftali ay kanyang sinabi, “O Neftali, na busog ng mabuting kalooban, at puspos ng pagpapala ng Panginoon; angkinin mo ang kanluran at ang timog.” 24At tungkol kay Aser ay kanyang sinabi, “Pagpalain si Aser nang higit sa ibang mga anak; itangi nawa siya ng kanyang mga kapatid, at ilubog ang kanyang paa sa langis. 25Ang iyong mga halang ay magiging bakal at tanso; kung paano ang iyong mga araw ay gayon nawa ang iyong lakas. 26“Walang gaya ng Diyos, O Jeshurun, na sumasakay sa langit dahil sa pagtulong sa iyo, at sa himpapawid dahil sa kanyang karangalan. 27Ang walang hanggang Diyos ay isang kanlungan, at sa ibaba'y ang walang hanggang mga bisig. At kanyang palalayasin ang kaaway sa harapan mo, at sinabi, ‘Puksain.’ 28Kaya't ang Israel ay ligtas na namumuhay, ang bukal ni Jacob sa lupain ng trigo at alak, oo, ang kanyang mga langit ay magbababa ng hamog. 29Mapalad ka, O Israel! Sino ang gaya mo, bayang iniligtas ng Panginoon, ang kalasag na iyong tulong, ang tabak ng iyong tagumpay! At ang iyong mga kaaway ay manginginig sa harapan mo, at ikaw ay tutuntong sa kanilang mga matataas na dako.” (AB01)

 

Si Moises at ang mga hinirang

Pinayagan si Moises na makita ang Lupang Pinangako ngunit siya ay “kinuha” bago ang pagsakop, at iyon ay isang katotohanan sa buhay ng mga hinirang, sapagkat makikita nila ang Israel sa ilalim ng Mesiyas bilang mga espirituwal na nilalang.

Deuteronomio 34:1-12  Pagkatapos ay umakyat si Moises sa bundok ng Nebo mula sa mga kapatagan ng Moab, sa taluktok ng Pisga, na nasa tapat ng Jerico. At ipinakita sa kanya ng Panginoon ang buong lupain ng Gilead hanggang sa Dan, 2ang buong Neftali, ang lupain ng Efraim at ng Manases, at ang buong lupain ng Juda hanggang sa dagat sa kanluran, 3ang Negeb at ang kapatagan ng libis ng Jerico na lunsod ng mga puno ng palma hanggang sa Zoar. 4At sinabi ng Panginoon sa kanya, “Ito ang lupain na aking ipinangako kina Abraham, Isaac, at Jacob, na sinasabi, ‘Aking ibibigay sa iyong binhi;’ aking ipinakita sa iyo, ngunit hindi ka daraan doon.” 5Kaya't si Moises na lingkod ng Panginoon ay namatay sa lupain ng Moab ayon sa salita ng Panginoon. 6Kanyang inilibing siya sa libis sa lupain ng Moab na nasa tapat ng Bet-peor; ngunit walang sinumang tao ang nakakaalam ng libingan niya hanggang sa araw na ito. 7Si Moises ay isandaan at dalawampung taong gulang nang siya'y mamatay. Ang kanyang mata'y hindi lumabo, ni ang kanyang likas na lakas ay humina. 8At ipinagluksa ng mga anak ni Israel si Moises nang tatlumpung araw sa mga kapatagan ng Moab, at natapos ang mga araw ng pagtangis at pagluluksa para kay Moises. 9Si Josue na anak ni Nun ay puspos ng espiritu ng karunungan, sapagkat ipinatong ni Moises ang kanyang mga kamay sa kanya. Pinakinggan siya ng mga anak ni Israel, at ginawa nila ang gaya ng iniutos ng Panginoon kay Moises. 10At wala pang bumangong propeta sa Israel na gaya ni Moises, na kilala ng Panginoon nang mukhaan. 11Walang tulad niya dahil sa lahat ng mga tanda at mga kababalaghang iniutos ng Panginoon na gawin niya sa lupain ng Ehipto, kay Faraon, at sa lahat ng kanyang mga lingkod, at sa kanyang buong lupain, 12at dahil sa makapangyarihang kamay at sa dakila at kakilakilabot na ginawa ni Moises sa paningin ng buong Israel. (AB01)

 

Ang Diyos, bilang Yahovah ng mga Hukbo, ay ibinukod tayo para sa maglingkod sa Kanya sa pamamagitan ng mga propeta sa ilalim ni Yahovah. Wala tayong ibang diyos kundi ang Diyos, sapagkat walang Eloah kundi ang Eloah. Si Yahovah ang ating elohim at hindi tayo magkakaroon ng ibang elohim sa harap Niya. Ang kakayahang maging elohim ay ipinaabot ng Diyos sa Sugo ni Yahovah sa pamamagitan ng Banal na Espiritu. Ang Sugong ito ay naging Dakilang Saserdote at ang nagbukas ng daan para sa atin na maging mga anak ng Diyos sa kapangyarihan bilang mga elohim, tulad niya, mula sa pagkabuhay na mag-uli mula sa mga patay (cf. Rom. 1:4). Siya ay ginawang elohim bilang Anghel ni Yahovah sa ating unahan (Zac. 12:8). Sa pamamagitan ng ating pagsunod sa kautusan hanggang sa kamatayan, tayo rin ay nagiging mga anak ng Diyos, bilang mga diyos at mga anak ng Kataas-taasan – tayong lahat – at hindi maaaring masira ang Kasulatan (Awit 82:6; Juan 10:34-35).

 

q