Christian
Churches of God
No. F040iv
(Edition 2.0
20220411-20220607)
Komentaryo sa mga Kabanata 15-19.
Christian Churches of God
E-mail:
secretary@ccg.org
(Copyright
©
2022 Wade Cox)
(Tr. 2022)
This paper may be freely copied and distributed
provided it is copied in total with no
alterations or deletions. The publisher’s name
and address and the copyright notice must be
included.
No charge may be levied on recipients of
distributed copies.
Brief quotations may be embodied in
critical articles and reviews without breaching
copyright.
This paper is available from the World Wide Web
page:
http://logon.org and
http://ccg.org
Komentaryo
sa Mateo Part 4 [F040iv]
Mateo Kabanata 15-19 (RSV)
Kabanata 15
1Nang
magkagayo'y nagsilapit kay Jesus na mula sa Jerusalem ang mga Fariseo at ang mga
eskriba, na nagsisipagsabi, 2Bakit ang iyong mga alagad ay nagsisilabag sa
sali't-saling sabi ng matatanda? sapagka't hindi sila nangaghuhugas ng kanilang
mga kamay pagka nagsisikain sila ng tinapay. 3At siya'y sumagot at sinabi sa
kanila, Bakit naman kayo'y nagsisilabag sa utos ng Dios dahil sa inyong
sali't-saling sabi?
4Sapagka't sinabi ng
Dios, Igalang mo ang iyong ama at ang iyong ina: at, Ang manungayaw sa ama at sa
ina, ay mamatay siyang walang pagsala. 5Datapuwa't sinasabi ninyo, Sinomang
magsabi sa kaniyang ama o sa kaniyang ina, Yaong mangyayaring pakinabangan mo sa
akin ay hain ko na sa Dios: 6Ay hindi niya igagalang ang kaniyang ama. At
niwalan ninyong kabuluhan ang salita ng Dios dahil sa inyong sali't-saling sabi.
7Kayong mga mapagpaimbabaw, mabuti ang pagkahula sa inyo ni Isaias, na
nagsasabi, 8Ang bayang ito'y iginagalang ako ng kanilang mga labi; Datapuwa't
ang kanilang puso ay malayo sa akin. 9Datapuwa't walang kabuluhan ang pagsamba
nila sa akin, Na nagtuturo ng kanilang pinakaaral ang mga utos ng mga tao. 10At
pinalapit niya sa kaniya ang karamihan, at sa kanila'y sinabi, Pakinggan ninyo,
at unawain. 11Hindi ang pumapasok sa bibig ang siyang nakakahawa sa tao; kundi
ang lumalabas sa bibig, ito ang nakakahawa sa tao. 12Nang magkagayo'y nagsilapit
ang mga alagad, at sa kaniya'y sinabi, Nalalaman mo bagang nangagdamdam ang mga
Fariseo, pagkarinig nila ng pananalitang ito? 13Datapuwa't sumagot siya at
sinabi, Ang bawa't halamang hindi itinanim ng aking Ama na nasa kalangitan, ay
bubunutin. 14Pabayaan ninyo sila: sila'y mga bulag na tagaakay. At kung ang
bulag ay umakay sa bulag, ay kapuwa sila mangahuhulog sa hukay. 15At sumagot si
Pedro, at sinabi sa kaniya, Ipaliwanag mo sa amin ang talinghaga. 16At sinabi
niya, Kayo baga nama'y wala pa ring pagiisip? 17Hindi pa baga ninyo nalalaman,
na ang anomang pumapasok sa bibig ay tumutuloy sa tiyan, at inilalabas sa daanan
ng dumi? 18Datapuwa't ang mga bagay na lumalabas sa bibig ay sa puso
nanggagaling; at siyang nangakakahawa sa tao. 19Sapagka't sa puso nanggagaling
ang masasamang pagiisip, mga pagpatay, mga pangangalunya, pakikiapid, mga
pagnanakaw, mga pagsaksi sa di katotohanan, mga pamumusong: 20Ito ang mga bagay
na nangakakahawa sa tao; datapuwa't ang kumaing hindi maghugas ng mga kamay ay
hindi makakahawa sa tao. 21At umalis doon si Jesus, at lumigpit sa mga sakop ng
Tiro at Sidon. 22At narito, ang isang babaing Cananea na lumabas sa mga
hangganang yaon, at nagsisigaw, na nagsasabi, Kahabagan mo ako, Oh Panginoon,
ikaw na Anak ni David; ang aking anak na babae ay pinahihirapang lubha ng isang
demonio. 23Datapuwa't siya'y hindi sumagot ng anomang salita sa kaniya. At
nilapitan siya ng kaniyang mga alagad at siya'y pinamanhikan, na nangagsasabi,
Paalisin mo siya; sapagka't nagsisisigaw siya sa ating hulihan. 24Datapuwa't
siya'y sumagot at sinabi, Hindi ako sinugo kundi sa mga tupang nangaligaw sa
bahay ni Israel. 25Datapuwa't lumapit siya at siya'y sinamba niya, na nagsasabi,
Panginoon, saklolohan mo ako. 26At siya'y sumagot at sinabi, Hindi marapat na
kunin ang tinapay sa mga anak at itapon sa mga aso. 27Datapuwa't sinabi niya,
Oo, Panginoon: sapagka't ang mga aso man ay nagsisikain ng mga mumo na
nangalalaglag mula sa dulang ng kanilang mga panginoon. 28Nang magkagayo'y
sumagot si Jesus at sinabi sa kaniya, Oh babae, malaki ang pananampalataya mo:
mangyari sa iyo ayon sa ibig mo. At gumaling ang kaniyang anak mula sa oras na
yaon. 29At umalis si Jesus doon, at naparoon sa tabi ng dagat ng Galilea; at
umahon sa bundok, at naupo doon. 30At lumapit sa kaniya ang lubhang maraming
tao, na may mga pilay, mga bulag, mga pipi, mga pingkaw, at iba pang marami, at
sila'y kanilang inilagay sa kaniyang mga paanan; at sila'y pinagaling niya:
31Ano pa't nangagtaka ang karamihan, nang mangakita nilang nangagsasalita ang
mga pipi, nagsisigaling ang mga pingkaw, at nagsisilakad ang mga pilay, at
nangakakakita ang mga bulag: at kanilang niluwalhati ang Dios ng Israel. 32At
pinalapit ni Jesus sa kaniya ang kaniyang mga alagad, at sinabi, Nahahabag ako
sa karamihan, sapagka't tatlong araw nang sila'y nagsisipanatili sa akin at wala
silang makain: at di ko ibig na sila'y paalising nangagaayuno, baka sila'y
manganglupaypay sa daan. 33At sa kaniya'y sinabi ng mga alagad, Saan tayo
mangakakakuha rito sa ilang ng sapat na daming tinapay na makabubusog sa ganyang
lubhang napakaraming tao? 34At sinabi ni Jesus sa kanila, Ilang tinapay mayroon
kayo? At sinabi nila, Pito, at ilang maliliit na isda. 35At iniutos niya sa
karamihan na magsiupo sa lupa; 36At kinuha niya ang pitong tinapay at ang mga
isda; at siya'y nagpasalamat at pinagputolputol, at ibinigay sa mga alagad, at
ibinigay naman ng mga alagad sa mga karamihan. 37At nagsikain silang lahat, at
nangabusog: at pinulot nila ang lumabis sa mga pinagputolputol, na pitong bakol
na puno. 38At silang nagsikain ay apat na libong lalake, bukod ang mga babae at
mga bata. 39At pinayaon niya ang mga karamihan at lumulan sa daong, at napasa
mga hangganan ng Magdala.
Layunin ng Kabanata 15
Versikulos 1-9 Mga
Tradisyon at Kautusan.
vv. 1-20 tingnan
din ang Marcos 7:1-23. Dumating ang mga Pariseo at mga Eskriba upang salakayin
si Cristo at ang mga apostol dahil sa hindi pagsunod sa Sinalitang Tradisyon at
binawasan ang tanong sa tradisyon ng ritwal na paghuhugas ng kamay. Higit pa ang
nasangkot tulad ng nakikita natin mula sa pag-atake ni Cristo sa kanilang
paglabag sa mga Kautusan ng Diyos na sumusunod (cf. F040iii at mga papeles ng Antinomians doon (No.
096D; No. 164C; No. 164D; No. 164E)). Ang mga Antinomians at ang mga huling Trinitarians ay sinubukang
ganap na alisin ang Kautusan mula sa mga utos na ito sa pamamagitan ng maling
representasyon sa mga teksto.
v. 4 (tingnan Ex. 20:12; 21:17; Deut. 5:16; Lev.
20:9);
vv. 7,8,9 (tingnan Isa. 29:13; Mar. 7:6-7).
Versikulos 10-20 Ano ang nagpaparumi sa isang tao.
Maraming antinomians ang gumagamit ng tekstong ito
para alisin o atakehin
Ang Kautusan sa Pagkain
(No. 015), na isang maling aral. Si Kristo ay hindi umaatake
sa mga batas ng pagkain, at sila ay nakatayo pa rin. Siya ay nagsasabi na ang
isang tao ay nadungisan sa pamamagitan ng kung ano ang kanyang binibigkas laban
sa
Kautusan ng Diyos (L1). Gayundin ang ilang mga pisikal na kondisyon ay maaari at gawin ang
indibidwal na hindi karapat-dapat (i.e dungisan) para sa komunal na pagsamba
(cf. din Mga Hentil Gawa 10:14-15; 1Tim. 4:3). Sinira ng mga Pariseong
ito ang Kautusan sa pamamagitan ng kanilang mga tradisyon at ginagawa pa rin ng
mga rabbi. Ang mga hindi tumupad sa mga Sabbath at Bagong Buwan at mga
Kapistahan nang wasto alinsunod sa
Kalendaryo ng Diyos (No.
156), bilang nabubuhay sa panahon ng Templo, ay mamamatay
(Isa. 66:23-24; Zech. 14:16-19).
Hindi sila papayagang makapasok sa kaharian ng Diyos sa ilalim ni Cristo.
v. 13 (Isa. 60:21); v. 14 Luc. 6:39; Mat. 23:16,
24); vv. 19-20 Ang mga paglabag sa mga karapatan at interes ng iba ay
humahadlang sa pagsamba (5:23-24).
Versikulos 21-28 Pananampalataya
ng babaeng Canaanita.
(Tingnan din ang Marcos 7:24-30). Ang halimbawang
ito ay ibinigay upang ipakita na ang ministeryo ni Kristo ay orihinal na para sa
mga nawawalang tupa ng Sambahayan ni Israel ngunit ang pananampalataya ng
babaeng Canaanita sa rehiyon ng Tiro at Sidon ay upang ipakita din na ang
kaligtasan ay dapat ipaabot sa mga Hentil.. v. 24 10:6,23 Ang pagkakaiba
ay ginawa sa pagitan ng kanyang misyon at ng kanyang kahandaang tumugon sa
pananampalataya saanman ito ihayag sa kanya sa gitna ng mga Hentil.
(Gen. 48:15-16).
Versikulos 29-31 Mga Pagpapagaling
(Mar. 7:31-37).
Versikulos 32-39 Pagpapakain sa Apat na Libo.
Tingnan din ang Marcos
8:1-10 n. Ang himalang ito ay sumunod sa kabanata 14, na nagpapakain sa limang
libo (nasaklaw sa Bahagi III (cf. No. 100). Nasa Awit ng mga Awit (No. 145) nakikita namin:
“Ang mga aspeto ng mga
elemento ng nephesh na nasasangkot sa limang aspeto ay may kaugnayan sa
labindalawang elemento ng kumpletong matuwid na nilalang. Ang konsepto ng
katuwiran at ang Banal na Espiritu ay nauugnay sa mga konsepto ng lima at
labindalawa. Ang buong kalendaryo ay nakasentro dito at ang mga talinghaga ng
limang tinapay at dalawang isda, nagpapakain sa limang libo, kung paano kinuha
ang mga tinapay. Ang mga papel na patungo sa Paskuwa, ay nakatuon sa pag-unawa
sa teksto sa Mateo, kung ang limang tinapay at dalawang isda ay ginamit upang
pakainin ang limang libo; ang pamamahala ng mga basket; kung paano sila kinuha;
kung paano nabuo ang mga tinapay at kung paano sila hinati noon; at kung ano ang
pagkaunawa ng bawat isa sa mga basket.
Ito ay may kaugnayan sa Banal na Espiritu at ito ay nauugnay sa mga elemento ng
pito at lima na bumubuo sa labindalawang elemento. Gayundin ang banal na taon,
na ang sagradong kalendaryo, ay lahat ay nahahati sa parehong paraan. Ang tao
kapag nagbalik-loob ay lumilitaw na binubuo ng labindalawang elemento sa
dalawang aspeto ng pito at lima. Lumilitaw na magkakaugnay ang mga ito, at
nagiging batayan para sa, ang mga talinghaga ng pagpapakain sa karamihan ni
Kristo. Ang simbolismo ay sa diwa ay nagmula sa Awit ng mga Awit. Gayunpaman,
ang unang elemento ay ang kabuuang kaugnayan ni Kristo at ng Simbahan, na
binubuo ng limang kanta ng Awit ng mga Awit, kahit na mayroong pitong Simbahan
na nauugnay sa Apocalipsis. Tingnan ang Apocalipsis kabanata 2 at 3 (F066i).
Ang limang dibisyon ay may kaugnayan din sa tunay na matuwid na simbahan na
dapat palawakin upang makapasok sa kaharian.
Mahalaga na ang teksto sa Marcos kabanata 8 ay pinag-aralan din upang makita ang
pangunahing simbolismo ng 12 at ang Pito na nauugnay sa mga Tribo ng Israel at
sa mga Simbahan ng Diyos sa Rev. Chs. 2 at 3.
Ipinapalagay mula sa tekstong ito na ang Magadan ay nasa kanlurang bahagi ng
Dagat ng Galilea.
Kabanata 16
1At nagsilapit ang mga Fariseo at mga Saduceo, na tinutukso siya na sa
kaniya'y nagsisihiling na sila'y pagpakitaan ng isang tanda na mula sa langit.
2Datapuwa't siya'y sumagot at sa kanila'y sinabi, Sa kinahapunan, ay sinasabi
ninyo, Bubuti ang panahon: sapagka't ang langit ay mapula. 3At sa umaga, Ngayo'y
uunos: sapagka't mapula at makulimlim ang langit. Kayo'y marurunong magsikilala
ng anyo ng langit; datapuwa't hindi ninyo mangakilala ang mga tanda ng mga
panahon. 4Ang isang lahing masama at mapangalunya ay humahanap ng tanda; at
hindi siya bibigyan ng anomang tanda, kundi ng tanda ni Jonas. At sila'y iniwan
niya, at yumaon. 5At nagsidating ang mga alagad sa kabilang ibayo at
nangakalimot na mangagdala ng tinapay. 6At sinabi sa kanila ni Jesus, Kayo'y
mangagingat at magsipangilag sa lebadura ng mga Fariseo at mga Saduceo. 7At
sila'y nangagkatuwiranan sa kanilang sarili, na nagsasabi, Hindi tayo
nangakapagbaon ng tinapay. 8At nang matalastas ni Jesus ay sinabi, Oh kayong
kakaunti ang pananampalataya, bakit kayo'y nangagbubulaybulay sa inyong sarili,
sapagka't wala kayong tinapay? 9Hindi pa baga ninyo natatalastas, at hindi ninyo
naaalaala ang limang tinapay sa limang libong lalake, at kung ilang bakol ang
inyong nailigpit? 10Ni yaong pitong tinapay sa apat na libong lalake, at kung
ilang bakol ang inyong nailigpit? 11Ano't hindi ninyo napaguunawa na hindi ang
sinabi ko sa inyo'y tungkol sa tinapay? Datapuwa't kayo'y mangagingat sa
lebadura ng mga Fariseo at ng mga Saduceo. 12Nang magkagayo'y kanilang
natalastas na sa kanila'y hindi ipinagutos na sila'y magsipagingat sa lebadura
ng tinapay, kundi sa mga aral ng mga Fariseo at ng mga Saduceo. 13Nang dumating
nga si Jesus sa mga sakop ng Cesarea ni Filipo, ay itinanong niya sa kaniyang
mga alagad, na sinasabi, Ano baga ang sabi ng mga tao kung sino ang Anak ng tao?
14At kanilang sinabi, Anang ilan, Si Juan Bautista; ang ilan, Si Elias; at ang
mga iba, Si Jeremias, o isa sa mga propeta. 15Kaniyang sinabi sa kanila,
Datapuwa't, ano ang sabi ninyo kung sino ako? 16At sumagot si Simon Pedro at
sinabi, Ikaw ang Cristo, Ang anak ng Dios na buhay. 17At sumagot si Jesus at sa
kaniya'y sinabi, Mapalad ka, Simon Bar-Jonas: sapagka't hindi ipinahayag sa iyo
ito ng laman at ng dugo, kundi ng aking Ama na nasa langit. 18At sinasabi ko
naman sa iyo, na ikaw ay Pedro, at sa ibabaw ng batong ito ay itatayo ko ang
aking iglesia; at ang mga pintuan ng Hades ay hindi magsisipanaig laban sa
kaniya.
19Ibibigay ko sa iyo ang mga
susi ng kaharian ng langit: at anomang iyong talian sa lupa ay tatalian sa
langit; at anomang iyong kalagan sa lupa ay kakalagan sa langit. 20Nang
magkagayo'y ipinagbilin niya sa mga alagad na huwag sabihin kanino man na siya
ang Cristo. 21Mula ng panahong yao'y nagpasimulang ipinakilala ni Jesus sa
kaniyang mga alagad, na kinakailangang siya'y pumaroon sa Jerusalem, at magbata
ng maraming bagay sa matatanda at sa mga pangulong saserdote at sa mga eskriba,
at siya'y patayin, at muling ibangon sa ikatlong araw. 22At isinama siya ni
Pedro, at nagpasimulang siya'y pinagwikaan, na nagsasabi, Panginoon, malayo ito
sa iyo: kailan man ay hindi mangyayari ito sa iyo. 23Datapuwa't lumingon siya,
at sinabi kay Pedro, Lumagay ka sa likuran ko, Satanas: ikaw ay tisod sa akin:
sapagka't hindi mo pinagiisip ang mga bagay ng Dios, kundi ang mga bagay ng tao.
24Nang magkagayo'y sinabi ni Jesus sa kaniyang mga alagad, Kung ang sinomang
tao'y ibig sumunod sa akin ay tumanggi sa kaniyang sarili, at pasanin ang
kaniyang krus, at sumunod sa akin. 25Sapagka't ang sinomang magibig iligtas ang
kaniyang buhay ay mawawalan nito: at ang sinomang mawalan ng kaniyang buhay
dahil sa akin ay makakasumpong niyaon. 26Sapagka't ano ang pakikinabangin ng
tao, kung makamtan niya ang buong sanglibutan at mawawalan siya ng kaniyang
buhay? o ano ang ibibigay ng tao na katumbas sa kaniyang buhay? 27Sapagka't ang
Anak ng tao ay pariritong nasa kaluwalhatian ng kaniyang Ama na kasama ang
kaniyang mga anghel; at kung magkagayo'y bibigyan ang bawa't tao ayon sa
kaniyang mga gawa. 28Katotohanang sinasabi ko sa inyo, May ilan sa nangakatayo
rito, na hindi matitikman sa anomang paraan ang kamatayan, hanggang sa kanilang
makita ang Anak ng tao na pumaparito sa kaniyang”.
Layunin ng Kabanata 16
Versikulos 1-4 Humingi ng mga tanda mula sa mga Pariseo at
Saduceo. Muli ay nagkaroon kami ng mga kahilingan kay Kristo para sa isang
Tanda kahit na binigyan niya sila ng mga palatandaan ng pagpapakain sa Apat at
Limang libo sa mga nakaraang kabanata. Ang Tanda ni Jonas ay sakop sa mga papel:
Tanda ni Jonas at ang Kasaysayan ng muling Pagtatayo
ng Templo (No. 013);
Completion of the Sign of Jonah (No. 013b).
Mula sa komentong ito na ang Tanda ay para din sa
Juda at Israel gayundin sa lahat ng tinawag sa mga Simbahan ng Diyos mula sa mga
Hentil na siyang buong sangkatauhan sa katapusan (Mar. 8:11-13; Luc. 11:16). ,
29; 12:54-56). v. 3 Ang mga Tanda ng panahon ay maaaring tumukoy sa
15:29-31. Ihambing ang 11:2-6; v. 4 Tingnan ang 12:39 n. 40 n. Jon. 3:4-5.
Versikulos 5-12 Ang
lebadura ng mga Pariseo at Saduceo.
vv. 1-12 tingnan
din sa Marcos 8:11-21; Luc. 12:1; v. 5 Kabilamg panig - Silangang baybayin ng
Dagat ng Galilea; v. 6 Lebadura (tingnan Mar. 8:15 n) v. 9 14:17-21; v.
10 (15: 34-38).
Versikulos 13-23 Ipinagtapat ni Pedro si Jesus bilang ang Cristo.
(Mar. 8:27-33; Luc. 9:18-22); v. 13 (tingnan
Mar. 8:27 n.); v. 18 impiyerno = Sheol o Hades. Mga talatang 13-16
tingnan din ang Marcos 8:27-29 at Lucas 9:18-20. (Anak ng tao dito ay katumbas
ng “Ako”); v. 16 Iginiit dito ni Pedro na si Jesus ang Mesiyas sa halip na isa
lamang sa mga propeta (v. 14).
Ipinakilala niya si Jesus sa pigura ni Mal. 3:1-4 (comp. Mar. 1:2; Mat. 1:16;
Jn. 1:49; 11:27); v. 17 Simon ang personal na pangalan ni Pedro at bar Jona ay anak
ni Juan. Laman at dugo = Tao (1Cor. 15:50; Gal. 1:16; Eph. 6:12). Nabunyag Ang
pag-unawa sa mga espirituwal na katotohanan ay nagsasangkot, o nangangailangan,
ng pagsisiwalat ng Diyos (11:25 n; Luc. 24:16; 1Cor.
1:18-25; 2:6-16). v. 18 Ang tekstong Griyego ay nangangailangan ng dula sa
dalawang salitang Petros (“Peter”) at petra (bato). Ang
Palestinian Aramaic, na ginamit ni Jesus, ay gumamit ng parehong salita para sa
parehong pantangi at karaniwang pangngalan. Sinabi ni Kristo na ikaw ay Pedro at
sa ibabaw ng batong ito ay itatayo ko sa akin ang simbahan (Kai epi taute te
petra oikodomesoo mou ten ekklesian).(Tingnan din ang 1Cor. 15:5; Gal.
2:9.)
Ang Aramaic ay isinalin din sa Griyego mula sa
Hebreo kung saan ito ay orihinal na nasulat. Sa katunayan, sinasabi ni Cristo na
sa Bato na ito (i.e. kanyang sarili) itatayo niya sa kanyang sarili ang Simbahan
at ginagamit niya ang mga salitang iyon; at ibibigay niya sa mga tao ang mga
susi ng kaharian ng langit. Ito ay mula sa maling pagkabasa ng tekstong ito na
binuo ng mga Romano ang primacy ng Peter argument. Ang kapangyarihan ay
ibinibigay sa sinumang dalawang bautisadong miyembro na nagtitipon at kung ano
ang kanilang ibibigkis doon ay tatalian din sa langit (Mat. 18:18–20).
Pagkatapos ay sumang-ayon siya na siya ang Mesiyas
ngunit sinisingil sila sa paglilihim. Para sa pananaw na ang lahat ng mga
apostol ay bumubuo rin ng pundasyon ng Simbahan; tingnan ang Efe. 2:20; Apoc.
21:14; Simbahan (tingnan Gal. 1:13 n.). v. 19 Mula sa tekstong ito
ang mga susi ng Kaharian na ang Pangunahing argumento ni Pedro ay nabuo mula sa
Roma. Si Pedro ay hindi kailanman Obispo ng Roma gaya ng nakikita natin mula sa
teksto ng
Pagtatatag ng Simbahan sa ilalim ng Pitumpu (No.
122D). Dahil dito kinailangan
nilang i-claim na si Hippolytus, obispo ng Ostia Attica, ay isang obispo ng Roma
at idineklara siyang isang antipapa upang siraan ang kanyang trabaho. Ang Ostia
Attica ay ang daungan sa labas ng Roma; v. 20 (Mar 8:30 n.); v. 21 (Luc.
9:22 n).
Versikulos 21-23 Inihula ni Jesus ang kanyang kamatayan at muling
pagkabuhay. v. 23 hadlang = hadlang sa Griyego. vv. 21-28
tingnan ang Marcos 8:31 hanggang 9:1 at Lucas 9:22-27. vv. 22-23 8:32 n;
33 n.
Versikulos 24-28 Sa Pagdidisipulo, kunin ang iyong stauros
(staka) (cf. Ang Krus: Ang Pinagmulan at Kahalagahan Nito (No.
039)) at sundin si Kristo
(tingnan ang 10:38 n). v. 25 (Mar. 8:35 n.); v. 26 Dito ang buhay
ay hindi lamang pisikal na pag-iral kundi ang panloob na espirituwal na buhay ng
tao (cf. Luc. 9:25 12:15); v. 27 (Awit 62:12; Mat. 10:33; Luc. 12:8-9;
Rom. 2:6; 1Jn. 2:28; Apoc. 22:12); v. 28 Mar. 9:1 n; 1Cor. 16:22; 1Thes.
4:15-18; Si Jas. 5:7; Apoc. 1:7.
Chapter 17
1At
pagkaraan ng anim na araw, ay isinama ni Jesus si Pedro, at si Santiago, at si
Juan na kapatid niya, at sila'y dinalang bukod sa isang mataas na bundok: 2At
nagbagong-anyo siya sa harap nila; at nagliwanag ang kaniyang mukha na katulad
ng araw, at pumuting tulad sa ilaw ang kaniyang mga damit. 3At narito, napakita
sa kanila si Moises at si Elias na nakikipagusap sa kaniya. 4At sumagot si
Pedro, at sinabi kay Jesus, Panginoon, mabuti sa atin ang tayo'y dumito: kung
ibig mo, ay gagawa ako rito ng tatlong tabernakulo; isa ang sa iyo, at isa ang
kay Moises, at isa ang kay Elias. 5Samantalang nagsasalita pa siya, narito, ang
isang maningning na alapaap ay lumilim sa kanila: at narito, ang isang tinig na
mula sa alapaap, na nagsasabi, Ito ang sinisinta kong Anak, na siya kong
kinalulugdan; siya ang inyong pakinggan.
6At nang marinig ito ng mga alagad, ay nangasubasub sila, at lubhang
nangatakot. 7At lumapit si Jesus at sila'y tinapik, at sinabi, Mangagbangon
kayo, at huwag kayong mangatakot.
8At sa paglingap ng kanilang mga mata, ay wala silang nakitang sinoman,
kundi si Jesus lamang. 9At habang sila'y nagsisibaba mula sa bundok, ay iniutos
sa kanila ni Jesus, na nagsasabi, Huwag ninyong sabihin kanino mang tao ang
pangitain, hanggang sa ang Anak ng tao ay ibangon sa mga patay. 10At tinanong
siya ng kaniyang mga alagad, na nangagsasabi, Bakit nga sinasabi ng mga eskriba
na kinakailangang pumarito muna si Elias? 11At sumagot siya, at sinabi,
Katotohanang si Elias ay paririto, at isasauli ang lahat ng mga bagay:
12Datapuwa't sinasabi ko sa inyo, na naparito na si Elias, at hindi nila siya
nakilala, kundi ginawa nila sa kaniya ang anomang kanilang inibig. Gayon din
naman ang Anak ng tao ay magbabata sa kanila. 13Nang magkagayo'y napagunawa ng
mga alagad na si Juan Bautista ang sa kanila'y sinasabi niya. 14At pagdating
nila sa karamihan, ay lumapit sa kaniya ang isang lalake, na sa kaniya'y
lumuhod, at nagsasabi, 15Panginoon, mahabag ka sa aking anak na lalake:
sapagka't siya'y himatayin, at lubhang naghihirap; sapagka't madalas na siya'y
nagsusugba sa apoy, at madalas sa tubig.
16At siya'y dinala ko sa iyong mga alagad, at hindi nila siya mapagaling. 17At
sumagot si Jesus at sinabi, Oh lahing walang pananampalataya at taksil, hanggang
kailan titiisin ko kayo? dalhin ninyo siya rito sa akin. 18At pinagwikaan siya
ni Jesus; at ang demonio ay lumabas sa kaniya: at ang bata'y gumaling mula nang
oras ding yaon. 19Nang magkagayo'y nagsilapit na bukod ang mga alagad kay Jesus,
at nangagsabi, Bakit baga hindi namin napalabas yaon? 20At sinabi niya sa
kanila, Dahil sa kakauntian ng inyong pananampalataya: sapagka't katotohanang
sinasabi ko sa inyo, Kung magkaroon kayo ng pananampalataya na kasinglaki ng
butil ng binhi ng mostasa, ay masasabi ninyo sa bundok na ito, Lumipat ka mula
rito hanggang doon; at ito'y lilipat; at sa inyo'y hindi may pangyayari.
21Datapuwa't ang ganito'y hindi lumalabas kundi sa pamamagitan ng panalangin at
ayuno. 22At samantalang sila'y nangakahimpil sa Galilea, ay sinabi sa kanila ni
Jesus, Ang Anak ng tao ay ibibigay sa mga kamay ng mga tao; 23At siya'y
papatayin nila, at sa ikatlong araw ay siya'y muling ibabangon. At sila'y
lubhang nangamanglaw, 24At pagdating nila sa Capernaum, ay nangagsilapit kay
Pedro ang mga maniningil ng kalahating siklo, at nangagsabi, Hindi baga
pinagbabayaran ng inyong guro ang kalahating siklo? 25Sinabi niya, Oo. At nang
pumasok siya sa bahay, ay pinangunahan siya ni Jesus, na nagsasabi, Anong akala
mo, Simon? ang mga hari sa lupa, kanino baga sila nanganiningil ng kabayaran ng
buwis? sa kanilang mga anak baga o sa nangaiiba? 26At nang sabihin niya, Sa
nangaiiba, ay sinabi sa kaniya ni Jesus, Kung gayo'y hindi nangagbabayad ang mga
anak. 27Datapuwa't, baka katisuran tayo nila, ay pumaroon ka sa dagat, at ihulog
mo ang kawil, at kunin mo ang unang isdang lumitaw; at pagka naibuka mo na ang
kaniyang bibig, ay masusumpungan mo ang isang siklo: kunin mo, at ibigay mo sa
kanila sa ganang akin at sa iyo."
[Footnote: x Other ancient authorities insert versikulo 21, “But
this kind never comes out except by prayer and fasting.”]
Layunin ng Kabanata 17
Versikulos 1-13 Ang
Pagbabagong-anyo (No. 096E) at
ang Panunumbalik ng lahat ng bagay.
Ang aspetong ito ay isang napakahalagang elemento ng pamamahala ng kaharian.
vv. 1-8
tingnan ang Mar. 9:2-8; at Lucas 9:28-36.
vv. 9-13 Mga
propesiya tungkol kay Elijah (tingnan ang Marcos 9:9–13). v. 9
(tingnan ang Mar. 8:30 n.); v. 10 (tingnan ang 11:14 n.); v. 12 Si
Elias ay dumating na sa Espiritu ni Juan Bautista ngunit hindi ito ang pagdating
na tinutukoy sa Kasulatan sa Malakias 4:5 sa mga Huling Araw bago ang Dakila at
Kakila-kilabot na Araw ng Panginoon. (cf. Ang
Mga Saksi (No. 135) at Mga
Digmaan sa Wakas Ika-2 Bahagi: 1260 Mga Araw ng Mga Saksi (No. 141D)). Kaya't ipinapaalam niya sa kanila ang dalawang pagkakatawang-tao na
dapat niyang unahin bilang Mesiyas na Pari at pagkatapos ay bilang Haring
Mesiyas na nauunawaan noong panahong iyon mula sa mga serbisyo ng
Pagbabayad-sala, maging ng Komunidad ng Qumran, tulad ng nakikita natin sa
Pamamahala ng Damascus VII at ang fragment mula sa Cave 4 (cf. G. Vermes,
Dead Sea Scrolls sa Ingles).
Versikulos 14-21 Pinagaling
ni Jesus ang isang batang lalaki na may demonyo.
vv. 14-19
(tingnan ang Marcos 9:14-29 at Lucas 9:37-42).
v. 15 Ang epilepsy ay
iniuugnay din sa mga impluwensya ng buwan (Awit 121:6). v. 20
Ang maliit na pananampalataya ay nakikilala sa kawalan ng pananampalataya
(13:58). Ang pananampalataya ay nababahala sa kalooban ng Diyos bilang laban sa
paglipat ng mga bundok (cf. 21:21-22; Mar. 11:22-23; Luc. 17:6; 1Cor. 13:2;
Sant. 1:6).
Ang ibang mga sinaunang teksto ay nagdaragdag ng
teksto sa v. 21 Ngunit ang ganitong uri ay hindi lumalabas maliban sa
pamamagitan ng panalangin at pag-aayuno.
Versikulos 22-23 Muling
inihula ni Jesus ang kanyang kamatayan at muling pagkabuhay sa ikalawang
pagkakataon. (Tingnan din ang Marcos 9:30-32 at Lucas 9:43-45.) Ihambing ang
16:21; 20:17-19.
Versikulos 24-27 Ang
Buwis sa Templo. Ang buwis na ito ay binayaran ng lahat ng lalaking Judio
upang suportahan ang Templo. Ito ay binayaran sa Pagbabayad-sala (No.
138). Ang buwis na ito ay binayaran ni Kristo para sa ating lahat, bilang
Templo ng Diyos, bilang bahagi ng
Ikapu (No. 161) sistema.
Kabanata 18
1Nang oras na yaon ay
nagsilapit ang mga alagad kay Jesus, na nangagsasabi, Sino nga baga ang
pinakadakila sa kaharian ng langit? 2At pinalapit niya sa kaniya ang isang
maliit na bata, at inilagay sa gitna nila, 3At sinabi, Katotohanang sinasabi ko
sa inyo, Malibang kayo'y magsipanumbalik, at maging tulad sa maliliit na bata,
sa anomang paraan ay hindi kayo magsisipasok sa kaharian ng langit. 4Sinoman
ngang magpakababa na gaya ng maliit na batang ito, ay siyang pinakadakila sa
kaharian ng langit. 5At sinomang tumanggap sa isa sa ganitong maliit na bata sa
aking pangalan ay ako ang tinanggap: 6Datapuwa't sinomang magbigay ng ikatitisod
sa isa sa maliliit na ito na nagsisisampalataya sa akin, ay may pakikinabangin
pa siya kung bitinan ang kaniyang leeg ng isang malaking batong gilingan, at
siya'y ilubog sa kalaliman ng dagat. 7Sa aba ng sanglibutan dahil sa mga
kadahilanan ng pagkatisod! sapagka't kinakailangang dumating ang mga
kadahilanan; datapuwa't sa aba ng taong yaong panggalingan ng kadahilanan! 8At
kung ang kamay mo o ang paa mo ay makapagpapatisod sa iyo, ay putulin mo, at
iyong itapon: mabuti pa sa iyo ang pumasok sa buhay na pingkaw o pilay, kay sa
may dalawang kamay o dalawang paa na ibulid ka sa apoy na walang hanggan. 9At
kung ang mata mo ang makapagpapatisod sa iyo, ay dukitin mo, at iyong itapon:
mabuti pa sa iyo ang pumasok sa buhay na iisa ang mata, kay sa may dalawang mata
na ibulid ka sa apoy ng impierno. 10Ingatan ninyo na huwag ninyong pawalang
halaga ang isa sa maliliit na ito: sapagka't sinasabi ko sa inyo, na ang
kanilang mga anghel sa langit ay nangakakakitang palagi ng mukha ng aking Ama na
nasa langit. 11Sapagka't ang Anak ng tao ay naparito upang iligtas ang nawala.
12Ano ang akala ninyo? kung ang isang tao ay may isang daang tupa, at maligaw
ang isa sa mga yaon, hindi baga iiwan niya ang siyam na pu't siyam, at pasasa
kabundukan, at hahanapin ang naligaw? 13At kung mangyaring masumpungan niya, ay
katotohanang sinasabi ko sa inyo, na magagalak ng higit dahil dito kay sa siyam
na pu't siyam na hindi nangaligaw. 14Gayon din na hindi nga kalooban ng inyong
Amang nasa langit, na ang isa sa maliliit na ito ay mapahamak. 15At kung
magkasala laban sa iyo ang kapatid mo, pumaroon ka, at ipakilala mo sa kaniya
ang kaniyang kasalanan na ikaw at siyang magisa: kung ikaw ay pakinggan niya, ay
nagwagi ka sa iyong kapatid. 16Datapuwa't kung hindi ka niya pakinggan, ay
magsama ka pa ng isa o dalawa, upang sa bibig ng dalawang saksi o tatlo ay
mapagtibay ang bawa't salita. 17At kung ayaw niyang pakinggan sila, ay sabihin
mo sa iglesia: at kung ayaw rin niyang pakinggan ang iglesia, ay ipalagay mo
siyang tulad sa Gentil at maniningil ng buwis. 18Katotohanang sinasabi ko sa
inyo, na ang lahat ng mga bagay na inyong talian sa lupa ay tatalian sa langit:
at ang lahat ng mga bagay na inyong kalagan sa lupa ay kakalagan sa langit.
19Muling sinasabi ko sa inyo, na kung pagkasunduan ng dalawa sa inyo sa lupa ang
nauukol sa anomang bagay na kanilang hihingin, ay gagawin sa kanila ng aking Ama
na nasa langit. 20Sapagka't kung saan nagkakatipon ang dalawa o tatlo sa aking
pangalan, ay naroroon ako sa gitna nila. 21Nang magkagayo'y lumapit si Pedro at
sinabi sa kaniya, Panginoon, makailang magkakasala ang aking kapatid laban sa
akin na siya'y aking patatawarin? hanggang sa makapito? 22Sinabi sa kaniya ni
Jesus, Hindi ko sinasabi sa iyo, Hanggang sa makapito; kundi, Hanggang sa
makapitongpung pito. 23Kaya't ang kaharian ng langit ay tulad sa isang hari, na
nagibig na makipagusap sa kaniyang mga alipin. 24At nang siya'y magpasimulang
makipaghusay, ay iniharap sa kaniya ang isa sa kaniya'y may utang na sangpung
libong talento. 25Datapuwa't palibhasa'y wala siyang sukat ibayad, ipinagutos ng
kaniyang panginoon na siya'y ipagbili, at ang kaniyang asawa't mga anak, at ang
lahat niyang tinatangkilik, at nang makabayad. 26Dahil dito ang alipin ay
nagpatirapa at sumamba sa kaniya, na nagsasabi, Panginoon, pagtiisan mo ako, at
pagbabayaran ko sa iyong lahat. 27At sa habag ng panginoon sa aliping yaon, ay
pinawalan siya, at ipinatawad sa kaniya ang utang. 28Datapuwa't lumabas ang
aliping yaon, at nasumpungan ang isa sa mga kapuwa niya alipin, na sa kaniya'y
may utang na isang daang denario: at kaniyang hinawakan siya, at sinakal niya,
na sinasabi, Bayaran mo ang utang mo. 29Kaya't nagpatirapa ang kaniyang kapuwa
alipin at namanhik sa kaniya, na nagsasabi, Pagtiisan mo ako, at ikaw ay
pagbabayaran ko. 30At siya'y ayaw: at yumaon at siya'y ipinabilanggo hanggang sa
magbayad siya ng utang. 31Nang makita nga ng kaniyang mga kapuwa alipin ang
nangyari, ay nangamanglaw silang lubha, at nagsiparoon at isinaysay sa kanilang
panginoon ang lahat ng nangyari. 32Nang magkagayo'y pinalapit siya ng kaniyang
panginoon, at sa kaniya'y sinabi, Ikaw na aliping masama, ipinatawad ko sa iyo
ang lahat ng utang na yaon, sapagka't ipinamanhik mo sa akin: 33Hindi baga dapat
na ikaw naman ay mahabag sa iyong kapuwa alipin, na gaya ko namang nahabag sa
iyo? 34At nagalit ang kaniyang panginoon, at ibinigay siya sa mga
tagapagpahirap, hanggang sa siya'y magbayad ng lahat ng utang. 35Gayon din naman
ang gagawin sa inyo ng aking Ama na nasa kalangitan, kung hindi ninyo
patatawarin sa inyong mga puso, ng bawa't isa ang kaniyang kapatid."
[Talababa: c Ang
ibang mga sinaunang awtoridad ay nagdaragdag ng taludtod 11, “Sapagka't ang
anak ng tao ay naparito upang iligtas ang nawawala”]
Layunin ng Kabanata 18
Versikulo 1-35 Mga
kasabihan tungkol sa pagpapakumbaba at pagpapatawad
Versikulo 1-6 Pagtalakay
kung sino ang pinakadakila.
vv. 1-5 Tunay
na Kadakilaan (tingnan ang Marcos 9:33-37 at Lucas 9:46-48). v. 3
Lumiko at maging tulad ng mga anak na may kaugnayan sa Diyos bilang isang ama sa
tunay na pagpapakumbaba. Parang bata na may kaugnayan sa mga magulang at pamilya
na hindi bata sa pag-uugali (Mar. 10:15; Luc. 18:17; 1Ped. 2:2); v. 6
Mga munting alagad ni Kristo ay tinawag niyang mga bata (Mar. 10:24;
ihambing ang Mat. 11:25).
Versikulo 7-9 Iwasan
ang mga tuksong magkasala (Mar. 9:42-44; Luc. 17:1-2);
vv. 8-9
Sa halip matingkad na pananalita (5:29-30) .
Versikulo 10-14 Parabula
ng Nawalang Tupa (Luc. 15:3-7). Ang mga maliliit ay nakikita ang v. 6 sa
itaas. Mga Anghel – Elohim o Theoi bilang mga mensahero ng Diyos (cf. Gawa 12:15
n. tingnan ang
Anghel ng YHVH (No. 024)), Kung Paano naging
Pamilya ang Diyos (No. 187), Ang
Shema (No. 002B)).
Versikulo 15-20
Disiplina sa mga tagasunod - Kung ang iyong kapatid ay magkasala sa iyo
(Luc. 17:3) (1Cor. 6:1-6; Gal. 6:1; Sant.
5:19-20; Lev. 19:17); v. 16 (Dt. 19:15); v. 17 Ang taong nagkasala
ay ibinubukod ang kanyang sarili sa mga hinirang ng Simbahan sa pamamagitan ng
kanilang mga gawa; v. 18 (tingnan 16:19 n; Jn. 20:21-23 n).
Versikulo 21-35 Ang
Talinghaga ng Hindi Nagpapatawad na Lingkod - Pagpapatawad 21-22.
(Luc. 17:4). Ang pagpapatawad ay higit pa sa
pag-iingat; v. 23 (25:19);
v. 25 (Luc.
7:42); v. 26 (8:2; 17:14); 32-33 (Luc. 7:41-43). (tingnan Pagpapatawad (No. 112).
Kabanata 19
1At nangyari na nang
matapos ni Jesus ang mga salitang ito, ay umalis siya sa Galilea at napasa mga
hangganan ng Judea sa dako pa roon ng Jordan; 2At nagsisunod sa kaniya ang
lubhang maraming tao, at sila'y pinagaling niya doon. 3At nagsilapit sa kaniya
ang mga Fariseo, na siya'y tinutukso nila, at kanilang sinasabi, Naaayon baga sa
kautusan na ihiwalay ng isang lalake ang kaniyang asawa sa bawa't kadahilanan?
4At siya'y sumagot at sinabi, Hindi baga ninyo nabasa, na ang lumalang sa kanila
buhat sa pasimula, ay sila'y nilalang niya na lalake at babae, 5At sinabi, Dahil
dito'y iiwan ng lalake ang kaniyang ama at ina, at makikisama sa kaniyang asawa;
at ang dalawa ay magiging isang laman? 6Kaya nga hindi na sila dalawa, kundi
isang laman. Ang pinapagsama nga ng Dios, ay huwag papaghiwalayin ng tao.
7Sinabi nila sa kaniya, Bakit nga ipinagutos ni Moises na magbigay ng kasulatan
sa paghihiwalay, at ihiwalay ang babae? 8Sinabi niya sa kanila, Dahil sa
katigasan ng inyong puso ay ipinaubaya sa inyo ni Moises na inyong hiwalayan ang
inyong mga asawa: datapuwa't buhat sa pasimula ay hindi gayon. 9At sinasabi ko
sa inyo, Sinomang ihiwalay ang kaniyang asawang babae, liban na kung sa
pakikiapid, at magasawa sa iba, ay nagkakasala ng pangangalunya: at ang magasawa
sa babaing yaon na hiniwalayan ay nagkakasala ng pangangalunya. 10Ang mga alagad
ay nangagsasabi sa kaniya, Kung ganyan ang kalagayan ng lalake sa kaniyang
asawa, ay hindi nararapat magasawa. 11Datapuwa't sinabi niya sa kanila, Hindi
matatanggap ng lahat ng mga tao ang pananalitang ito, kundi niyaong mga
pinagkalooban. 12Sapagka't may mga bating, na ipinanganak na gayon mula sa tiyan
ng kanilang mga ina: at may mga bating, na ginagawang bating ng mga tao: at may
mga bating, na nangagpapakabating sa kanilang sarili dahil sa kaharian ng
langit. Ang makakatanggap nito, ay pabayaang tumanggap. 13Nang magkagayon ay
dinala sa kaniya ang maliliit na bata, upang ipatong niya ang kaniyang mga kamay
sa kanila, at ipanalangin: at sinaway sila ng mga alagad. 14Datapuwa't sinabi ni
Jesus, Pabayaan ninyo ang maliliit na bata, at huwag ninyong pagbawalan silang
magsilapit sa akin: sapagka't sa mga ganito ang kaharian ng langit. 15At
ipinatong niya ang kaniyang mga kamay sa kanila, at umalis doon. 16At narito,
lumapit sa kaniya ang isa, at nagsabi, Guro, ano ang mabuting bagay na gagawin
ko upang ako'y magkaroon ng buhay na walang hanggan? 17At sinabi niya sa kaniya,
Bakit mo itinatanong sa akin ang tungkol sa mabuti? May isa, na siyang mabuti:
datapuwa't kung ibig mong pumasok sa buhay, ingatan mo ang mga utos. 18Sinabi
niya sa kaniya, Alin-alin? At sinabi ni Jesus, Huwag kang papatay, Huwag kang
mangangalunya, Huwag kang magnanakaw, Huwag sasaksi sa di katotohanan, 19Igalang
mo ang iyong ama at ang iyong ina; at, Iibigin mo ang iyong kapuwa na gaya ng
iyong sarili. 20Sinabi sa kaniya ng binata, Ang lahat ng mga bagay na ito ay
ginanap ko: ano pa ang kulang sa akin? 21Sinabi sa kaniya ni Jesus, Kung ibig
mong maging sakdal, humayo ka, ipagbili mo ang tinatangkilik mo, at ibigay mo sa
mga dukha, at magkakaroon ka ng kayamanan sa langit: at pumarito ka, sumunod ka
sa akin. 22Datapuwa't nang marinig ng binata ang ganitong pananalita, ay yumaon
siyang namamanglaw; sapagka't siya'y isang may maraming pag-aari. 23At sinabi ni
Jesus sa kaniyang mga alagad, Katotohanang sinasabi ko sa inyo, Mahirap na
makapasok ang isang taong mayaman sa kaharian ng langit. 24At muling sinasabi ko
sa inyo, Magaan pa sa isang kamelyo ang dumaan sa butas ng isang karayom, kay sa
isang taong mayaman ang pumasok sa kaharian ng Dios. 25At nang marinig ito ng
mga alagad, ay lubhang nangagtaka, na nagsisipagsabi, Sino nga kaya ang
makaliligtas? 26At pagtingin ni Jesus ay sinabi sa kanila, Hindi mangyayari ito
sa mga tao; datapuwa't sa Dios ang lahat ng mga bagay ay mangyayari. 27Nang
magkagayo'y sumagot si Pedro at sinabi sa kaniya, Narito, iniwan namin ang
lahat, at nagsisunod sa iyo: ano nga baga ang kakamtin namin? 28At sinabi ni
Jesus sa kanila, Katotohanang sinasabi ko sa inyo, na kayong nagsisunod sa akin,
sa pagbabagong lahi pagka uupo na ang Anak ng tao sa luklukan ng kaniyang
kaluwalhatian, kayo nama'y magsisiupo sa labingdalawang luklukan, upang
magsihukom sa labingdalawang angkan ng Israel. 29At ang bawa't magiwan ng mga
bahay, o mga kapatid na lalake, o mga kapatid na babae, o ama, o ina, o mga
anak, o mga lupa, dahil sa aking pangalan, ay tatanggap ng tigisang daan, at
magsisipagmana ng walang hanggang buhay. 30Datapuwa't maraming mga una na
mangahuhuli; at mga huli na.
Layunin ng Kabanata 19
(19:1-20:34)
Mula sa Galilea hanggang
Jerusalem
(Mar. 10:1-52; Luc.
18:15-19:27).
Versikulo 1-12 Diborsyo.
vv. 1-9 tingnan ang Marcos 10:1-12 . v. 1 Tapos
Tingnan 7:28 n. v. 3 Ang Kautusan ng Diyos (L1) ay iba-iba ang interpretasyon ng mga Levitical
Sects ayon sa kung anong mga tradisyon ang kanilang sinunod (cf. din Pag-aasawa (289)). Pinahintulutan nga ng batas ang diborsiyo ngunit
gaya ng sinabi ni Kristo ay pinahintulutan ito dahil sa katigasan ng kanilang
mga puso (v. 8).
Itinaas niya ang Pag-ibig sa mga kapatid sa isang
mas mataas na kautusan. (tingnan din Poligamya (No. 293)
vv. 4,5, 6
(tingnan ang Genesis 1:27; 2:24; Deut. 24:1-4);
v. 8
(Mar. 10:5 n.)
v. 9
(tingnan ang 5:32 n; Luc
16:18; 1Cor. 7:10-13).
vv. 11-12 Ang
pagsasagawa ng pagkakapon ng mga lalaki ay karaniwan noong Unang Siglo at ang
ilan ay naging kusang-loob na walang asawa sa loob ng isang panahon para sa
pananampalataya. Si Kristo mismo ay kusang walang asawa dahil siya ay kasal sa
Israel at sa Iglesia ng Diyos. Ang huling Romanong Simbahan ay gumagamit ng
tekstong ito upang ipatupad ang hindi pag-aasawa sa simbahan kung saan hindi ito
nangyari hanggang sa ipinakilala ng mga Monastics ang kaugalian mula sa paganong
kulto noong ika-5 siglo at pagkatapos ay ipinatupad ito noong ika-12 siglo nang
sila ay pumalit sa simbahan at ipinagbawal ang mga may-asawang klero. at mga
babaeng diakono. Pagsapit ng ika-13 siglo ang kasal at mga babaeng diakono ay
ganap na nawala sa simbahang Romano.
Karamihan sa mga apostol ay may asawa. Ito ay
naunawaan ni Clement, at gayundin ni Eusebius, na si Paul ay kasal at ito ay
iniuugnay sa 1Corinto 9:5 ng NPNF na nagsasabing ang 1Corinto 7:8 ay tila
kabaligtaran. Ang sagot ay maaaring nasa istruktura ng mga teksto. Tiyak, mula
sa 1 Corinthians 9:5, alam natin na si Pedro at ang mga kapatid ng Panginoon ay
kasal na at hinihingi ni Pablo ang karapatan na sila ay makasama ng kanilang mga
asawa tulad ng ginagawa din nila at ng iba pang mga apostol. Kaya iniisip sa
loob ng maraming siglo na ang lahat ng mga apostol kasama na si Pablo ay
ikinasal. Gayundin, si Judas na kapatid ni Kristo ay may asawa at nagkaroon ng
mga anak na lalaki.
Christ’s brothers are Yudas, Yakobos (rendered
James), Yoseph and Simon (Mat. 13:55 Marshall’s Interlinear; there is
also no J in Hebrew). Christ’s uncle Clophas was also married to Maria
(sister of the virgin Mariam), mother of James the Less and Joses. He was also
held to be father of Symeon, Third bishop of Jerusalem. (Clophas was second
bishop after James but died that same year.) It is this similarity of names (and
the mother goddess cult) which gives rise to the Catholic claim that Christ’s
brothers were really his cousins. However, the brother of Christ was
distinguished as Yakob (James the Just), not Little Yakobos (James the Lesser is
the translation) as his cousin was called (cf. The Virgin Mariam and the Family of Jesus
Christ (No. 232). (cf. Marriage (No. 289) (cf. Surah 65 (Q065). (see also Polygamy (No. 293)).
Versikulo 19:13-15 Blessing
the Children (Mar. 10:13-16; Luc. 18:15-17); v. 14 (Mar. 10:15n. cf.
Mat.18:2-4; 1Cor. 14:20).
Versikulo 19:16-30 The
rich young man (Mar. 10:17-31; Luc. 18:18-30); v. 16 Luc. 10:25; Lev.
18:5. The question concerns the way of life that Christ will guarantee as
satisfying God (see Luc. 18:26 n.).
v. 17 Jesus replies that the
good way of life is obedience to God’s will (15:2-3,6); v. 18 (cf. Ex.
20:12-16; Deut. 5:16-20; Rom. 13:9; Jas. 2:11); v. 19 (cf. Lev. 19:18;
Mat. 22:39; Rom. 13:8; Jas. 2:8-9); v. 21 Christ told the young man that
if he wished to be perfect then go sell all he had and give it to the poor and
he would have treasure in heaven, and then follow him. The text shows that
Christ knew his problems and his ability to complete the acts and the work of
God in the faith, through the Holy Spirit and from the predestination of God
which is covered in No.
296. He could have helped the church greatly but was
not able to complete the second of the requirements of The
Shema (No. 002B) (cf. 5:23-24, 43-48; 6:33). Eternal life will be found through utter
dependence on God and not through ritual and things that wealth makes possible
(Luc. 12:33 n.; Acts 2:44-45; 4:34,35); see also that knowing the One True God
and Jesus Christ whom He sent is the key to Eternal Life (Jn. 17:3 cf. Eternal
Life (No. 133)). v. 24 (Mar.
10:25n.)
Versikulo 28 The
New World refers to the rulership of Christ at the end of the Age and the Completion of the Sign
of Jonah (No. 013B) (cf. also No. 013). He will then return and subjugate the Age and end
it and then bring in the Millennial Age of the Messiah ruling from Jerusalem
with the 144,000 and the Great Multitude (Rev. Ch 7; F066ii) after the Second Exodus (Isa. ch. 65:9-25; 66:18-24; Zech, 14:16 -19 (F038); Revelation Ch. 20 (F066v)).
Versikulo 29 To
Inherit Eternal Life means to enter the Kingdom of God (vv. 23-24) and be
given Spiritual life at the (First Resurrection
No.143A) at the Return of Messiah (cf. 210A and 210B) and subsequently at the Second Resurrection (No.
143B) at the end of the Millennium, as the Great White Throne Judgment
dictates up to the destruction of the Lake of Fire (Rev. 20:14-15; (F066v).
v. 30 (20:16; Mar. 10:31;
Luc. 13:30)
*****
Bullinger’s Notes on Matthew
Chapters 15-19 (for KJV)
Chapter 15
Versikulo 1
came = come.
scribes,
&c. = the scribes. Note the four parties addressed in this chapter: (1) scribes,
&c. from Jerusalem, versikulo: ; (2) the multitudes, versikulo: Matthew 15:10, Matthew 15:11; (3) the disciples, versikulo: Matthew 15:12-14; (4) Peter, versikulo: Matthew 15:15-20.
Pharisees. See App-120. of = away from. Greek. apo.
Jerusalem. The seat of authority in these matters.
Versikulo 2
transgress. Greek. parabaino. App-128.
the
elders. Greek. presbuteroi. Always used in the Papyri officially, not of age
(old men), but of communal officers and heathen priests.
wash not. To
wash before eating is still a rigorous custom in Palestine. See App-136.
bread. Put
by Figure of speech Synecdoche (of Species), App-6, for all kinds of food.
Versikulo 3
ye.
Emphatic. Note the Figure of speech Anteisagoge.
also. Connect "also" with "ye", not with "transgress".
by = on
account of. Greek. dia.
Versikulo 4
commanded. Quoted from Exodus 20:12; Exodus 20:21. Exodus 20:17. App-117.
let him die
the death = he shall surely die. Figure of speech Polyptoton. See Exodus 21:17. Leviticus 20:9. Deuteronomy 5:16; Deuteronomy 27:16. Proverbs 30:17.
Versikulo 5
It
is. Supply ("Be that"] instead of "It is".
a gift =
dedicated to God.
thou: i.e.
the parent.
profited =
helped.
by = of.
Greek. ek.
me: i.e. the
son.
Versikulo 6
And = And
[in consequence of this evasion]. not = you certainly do not. Greek. ou me = by
no means, in no wise.
he shall be
free. There is no Ellipsis here if it be supplied as in Matthew 15:8.
Versikulo 7
Esaias =
Isaiah. See App-79.
of =
concerning. Greek. peri.
Versikulo 8
This
people. Quoted from Isaiah 29:13. See App-107 and App-117.
is far =
keepeth far distant.
from = away
from. Greek. apo. App-104.
Versikulo 9
teaching for
doctrines. Greek teaching teachings. Figure of speech Polyptoton.
Versikulo 10
called =
called to [Him].
the
multitude. See note on "scribes", Matthew 15:1.
Versikulo 11
into. Greek. eis. App-104.
a = the.
out
of. Greek. ek.
Versikulo 12
His
disciples. See note on "scribes", Matthew 15:1.
offended =
stumbled.
saying. Greek. logos. See note on Mark 9:32.
Versikulo 13
Every
plant. Implying the scribes, &c, by the Figure of speech Hypocatastaais. See
note on "dogs", Matthew 15:26, and on "leaven" (Matthew 16:6).
plant. Greek. phuteia. Occurs only here.
heavenly. Greek. ouranios. See note on Matthew 6:14.
Versikulo 14
they be,
&c. Figure of speech Paroemia. App-6.
if,
&c.: i.e. experience will show it. App-118.
Versikulo 15
Peter. See
note on "scribes", &c, Matthew 15:1.
Declare =
Expound. See note on Matthew 13:36.
Versikulo 16
yet = still.
Greek. akmen. Occurs only here.
Versikulo 17
in at =
into. Greek. eis. App-104.
draught =
sewer, or sink. Greek. aphedron, a Macedonian word.
Versikulo 18
But those,
&c. Figure of speech Epimone, versikulo: 18-20.
from = out
of. Greek. ek, as in preceding clause,
Versikulo 19
evil. Greek. poneros. App-128.
thoughts =
reasonings.
false
witness. Greek. pseudomarturia. Occurs only in Matthew (here, and Matthew 26:59).
Versikulo 22
out of =
from. Greek. apo.
the same =
those.
coasts =
borders.
Have mercy =
Pity
Son Of
David. The fourth of nine occurrences of this title (App-98). The woman
(a "dog" of the Gentiles) had no claim on the "Son of David". Hence the silence
of the Lord.
grievously =
miserably.
vexed with a
devil = possessed by a demon; Greek. daimonizomai.
Versikulo 23
But,
&c. Because a Gentile had no claim on the Son of David. Figure of
speech Accismus. App-6.
Versikulo 25
worshipped
Him = threw herself at His feet [and remained there]. Imperfect tense. Compare John 9:38. See App-137.
Lord, help
me. This was a better plea, but there was no definition of the "me", as with the
publican: "me, a sinner" (Luke 18:13).
Versikulo 26
meet = fair.
the
children"s bread = the bread of the children, with emphasis on children. Figure
of speech Enallage. App-6.
children"s. See App-108.
dogs =
puppies, or little household dogs; this is true only of such. Dogs are not cared
for (in the East) when grown. The Lord used the Figure of
speech Hypocatastasis (App-6), implying that she was only a Gentile, and thus
had still no claim even on that ground. Gentiles were known as "dogs" by the
Jews, and despised as such (Matthew 7:6; 1 Samuel 17:43. 2 Samuel 3:8; 2 Samuel 9:8. 2 Kings 8:13. Philippians 1:3, Philippians 1:2).
Versikulo 27
Truth = Yea.
yet = for
even: assenting to the Lord"s words, while using them as an additional ground of
her plea.
crumbs =
scraps.
Versikulo 28
answered and
said = exclaimed and said. A Hebraism. See note on Deuteronomy 1:41.
O
woman. Figure of speech Ecphonesis.
great is thy
faith. Contrast the disciples (Matthew 16:8), where the same Figure of
speech Hypocatastasis (App-6), is used, and ought to have been understood.
Versikulo 29
nigh unto =
beside. Greek. para. App-104.
a = the, as
in Matthew 14:23.
sat down =
was sitting down.
Versikulo 30
others =
differently affected. Greek. heteros. App-124.
at = beside.
Greek. para.
Versikulo 31
to speak =
speaking.
to be
whole = sound.
to waLuc =
waLucing.
to see =
seeing.
the God of
Israel. See Isaiah 29:23.
Versikulo 32
called =
called to [Him].
on = upon.
Greek. epi.
now =
already.
three days =
the third day. Observe, not "and nights". See note on Matthew 12:40, and App-144and App-156.
nothing =
not anything.
I will not =
I am not willing. See App-102.
Versikulo 33
we. Emphatic, as are the words which follow.
the
wilderness = a desert place. These are emphatic also, in addition to "we".
fill =
satisfy.
Versikulo 34
I am, &c. =
I was.
but =
except.
unto = to.
Greek. eis. App-104.
lost. Because being without a shepherd. But see note on 1 Kings 12:17.
the house of
Israel. Therefore it was still represented by those in the Land. See note on and
compare Acts 2:14, Acts 2:22, Acts 2:36.
Versikulo 35
sit down =
recline.
Versikulo 36
brake. See
note on Matthew 14:19.
to = [gave]
to. Supplying the Ellipsis from the preceding clause.
Versikulo 37
broken
meat = fragments, or crumbs.
baskets =
large baskets. Greek. spuris. Compare Matthew 14:20. Acts 9:25. Our modern clothes-basket.
Versikulo 39
took ship =
entered into Greek. eis. the ship (mentioned above, in Matthew 14:22, &c).
Magdala. See
App-169.
Chapter 16
Versikulo 1
Pharisees .
. . Sadducees. See App-120.
came =
having come to [Him].
a
sign. Compare Matthew 12:38.
from = out
of. Greek. ek.
heaven = the
heaven, or sky (singular), same as in versikulo: Matthew 2:3.
Versikulo 2
He = And He.
It will
be. Omit.
fair
weather. Greek. eudia. Occurs only here, and in Matthew 16:3.
the sky =
the heaven (sing), as in Matthew 16:1 (see note on Matthew 6:9, Matthew 6:10). This is the point of the question.
red. Greek. purrazo. Occurs only here, and in Matthew 16:3.
Versikulo 3
foul
weather = a storm.
can = get to
know by experience. App-132.
discern. Greek. diakrino. App-122.
Versikulo 4
wicked =
evil. See note on Matthew 11:16.
adulterous: spiritually. See Matthew 12:39. Jeremiah 3:9. Ezekiel 23:37, &c.
seeketh = is
(constantly) seeking.
Jonas =
Jonah. See Matthew 12:39.
Versikulo 5
to = unto.
Greek. eis.
take =
bring.
bread =
loaves.
Versikulo 6
Take heed =
Look well. Greek. horao. App-133.
beware of
the leaven. Figure of speech Hypocatastasis. leaven put by implication
for "doctrine" (Matthew 16:12), because of its evil effects. Compare notes on Matthew 15:26, and Matthew 13:33.
beware = pay
attention to, so as to be careful of.
of = from.
Here, away from: i.e. beware [and keep] away from, or keep clear of, as in Matthew 7:15. Greek. apo. App-104.
leaven. See
note on Matthew 13:33.
Versikulo 8
O ye of
little faith. See note on Matthew 6:30; and Compare Matthew 8:26; Matthew 14:31, and Luke 12:28.
Versikulo 9
baskets. Greek. kophinos. Used in connection with the five thousand and the
twelve full baskets left in Matthew 14:20.
Versikulo 10
baskets. Greek. spuris. A larger plaited basket or hamper. Used in connection
with the seven baskets left in Matthew 15:37.
Versikulo 11
concerning. Greek. peri. App-104.
Versikulo 12
doctrine =
teaching. This was the word which the Lord had been implying in Matthew 16:6, using the Figure of speech Hypocatastasis. App-6.
The woman of Canaan saw what was implied in the word "dog"; and her faith was
called "great" (Matthew 15:28); the disciples did not understand what the Lord
implied by the word "leaven", and their faith was "little".
Versikulo 13
into. Greek. eis. App-104.
coasts =
parts.
Whom = Who.
The pronoun being governed by the verb "am", not by the verb "say", it must be
"who" as in Acts 13:25 also.
men. Greek
plural of anthropos. App-123.
the Son of
man. See App-98.
Versikulo 14
John. Risen
from the dead.
some =
others. Greek. allos. App-124.
Elias =
Elijah.
others =
different ones. Greek. heteros.
Versikulo 16
the Christ =
the Messiah. The 1611 edition of the Authorized Version reads "Thou art Christ".
Versikulo 17
Blessed =
Happy. See note on Matthew 5:3.
Simon
Bar-jona = Simon, son of Jonah. The Lord uses his human name and parentage in
contrast with the divine origin of the revelation made to him.
Bar-jona. Aramaic. See App-94.:28. Occurs only here.
flesh and
blood. Put by Figure of speech Synecdoche (of the Part), App-6, for a mortal
human being in contrast with God the Father in the heavens. See 1 Corinthians 15:50. Galatians 1:1, Galatians 1:16. Ephesians 6:12. Hebrews 2:14.
heaven = the
heavens (plural) See note on Matthew 6:9, Matthew 6:10.
Versikulo 18
I say also =
I also say (as well as the Father), looking back to a preceding Agent with Whom
the Lord associates Himself.
thou art
Peter. See App-147.
Peter. Greek. petros. A stone (loose and movable), as in John 1:42.
this. Very
emphatic, as though pointing to Himself. See notes on John 2:19; John 6:58. One of three important passages
where "this" stands for the speaker. See notes on John 2:19, and John 6:58.
this rock =
Greek. petra. Petra is Feminine, and therefore could not refer to Peter; but, if
it refers to Peter"s confession, then it would agree with homologia (which is
feminine), and is rendered confession in 1 Timothy 6:13, and profession in 1 Timothy 6:12. Hebrews 3:1; Hebrews 4:14; Hebrews 10:23. Compare 2 Corinthians 9:13. Whether we are to understand it (with
Augustine and Jerome) as implying "thou hast said [it]" (see App-147), or "thou
art Peter", most Protestants as well as these ancient "Fathers" agree that
Peter"s confession is the foundation to which Christ referred, and not Peter
himself. He was neither the foundation nor the builder (a poor builder, Matthew 16:23) but Christ alone, Whom he had confessed (1 Corinthians 3:11). Thus ends the great subject of this
second portion of the Lord"s ministry. See App-119.
rock. Greek. petra. A rock (in situ) immovable: the Messiah, as being "the Son
of the living God", Who is the foretold "foundation-stone" (Isaiah 28:16); and the rejected stone (Psalms 118:22).
will =
shall. Therefore then future, as in Hosea 1:10; Hosea 2:23.
church =
assembly. Defined as "Israel", and the "Remnant" (Romans 9:2, Romans 9:1-27). Not the ecclesia of the mystery (or secret)
revealed in Ephesians; but that referred to in Psalms 22:22, Psalms 22:25, &c.
the
gates. Put by Figure of speech Metonymy (of Adjunct), App-6, for power.
the gates of
hell = the gates of Hades (= THE grave), denoting the power of the grave to
retain, as in Isaiah 38:10. Job 38:17 (Septuagint) Psalms 9:13; Psalms 107:18.
hell = THE
grave. Greek. Hades. See App-131.
prevail. Greek. katischuo. Occurs only here and Luke 23:23 = have full strength, to another"s detriment: i.e.
THE grave shall not have power to retain its captives, because Christ holdeth
the keys of those gates, and they shall not be strong enough to triumph (Revelation 1:18. Compare Psalms 68:20). Resurrection is the great truth asserted here.
Compare Ezekiel 37:11-14. Acts 2:29-31. 1 Corinthians 15:55. Hosea 13:14.
Versikulo 19
the
keys. Put by Figure of speech Metonymy (of Cause), App-6, for the power to open.
Christ has the keys of Hades; Peter had the keys of the kingdom. See next note.
the kingdom
of heaven = the kingdom of the heavens. See App-112, and App-114. This power
Peter exercised in Acts 2 in Israel, and Acts 10 among the Gentiles. Not
the "Church" of the mystery (Eph 3).
thou shalt
bind, &c. This power was given to the others (Matthew 18:18. John 20:23), and exercised in Acts 5:1-11, Acts 5:12-16. Whatever authority is implied, no power was given
to communicate it to others, or to them in perpetuity. Binding and loosing is a
Hebrew idiom for exercising authority. To bind = to declare what shall be
binding (e.g. laws and precepts) and what shall be not binding.
on. Greek. epi. App-104.
Versikulo 20
Jesus. All
the texts omit this, here, with Syriac.
the Christ =
the Messiah. See App-98.
Versikulo 21
From that
time, &c. This commences the third period of the Lord"s ministry, the subject of
which is the rejection of Messiah. See App-119.
began,
&c. This is stated four times (here, Matthew 17:22; Matthew 20:17; Matthew 20:28). See the Structure above; each time with an
additional feature.
must. Note
the necessity (Luke 24:26).
be raised
again. Omit "again". Not the same word as in Matthew 17:9, but the same as in Matthew 17:23.
the third
day. The first occurrence of this expression (canonically). See App-148.
Versikulo 22
took Him =
took Him aside.
Be it far
from Thee = "[God] be merciful to Thee". A pure Hebraism. See 1 Chronicles 11:19. not = by no means.
Versikulo 23
Get thee . .
. Satan. The Lord saw in this a direct assault of Satan himself through Peter.
Satan. See
note on Matthew 4:10.
an offence =
a snare: i.e. an occasion of stumbling.
savourest =
regardest.
be of =
belong to.
Versikulo 24
If,
&c. Assuming such a case.
will = is
willing (Indic), or desireth. Greek. thelo. All hinges on the will. Compare John 5:40.
come = to
come.
take
up. The "cross "was always borne by the one condemned.
cross. Greek. stauros. See App-162. Put by Figure of speech Metonymy (of
Adjunct), App-6, for the suffering associated with the burden.
Versikulo 25
will save =
be willing (Subj.) to save, as above.
his
life. Greek. psuche his soul. Should be "soul" here, if "soul" in Matthew 16:26; or, "life" in Matthew 16:26, if "life" here.
Versikulo 26
if he shall,
&c. = if he should. Expressing an impossible condition.
world. Greek. kosmos. See App-129.
his own
soul = his life, as in Matthew 16:25.
soul. Greek. psuche. App-110.
Versikulo 27
the
glory. The sufferings are never mentioned apart from the glory (Matthew 16:21). See App-71, and Compare Matthew 17:1-9.
reward =
render to.
according
to. Greek. kata.
works =
doing.
Versikulo 28
Verily. See
note on Matthew 5:18.
be = are.
some = some
of those.
till. The
particle an, with the Subjunctive Mood, gives this a hypothetical force. Compare
the four "tills" (Matthew 10:23; Matthew 16:28; Matthew 23:39; Matthew 24:34; Matthew 26:29).
see = may
have seen. App-133. See notes on "an" above and below.
Greek. eidon. App-133.
coming,
&c. The promise of this coming was definitely repeated later, in , and was
conditional on the repentance of the nation. Hence the particle "an",
which (though untranslatable) expresses the condition or hypothesis implied.
Their continuing to live until Acts 28:25, Acts 28:26 was certain; but the fulfillment of the condition
was uncertain. No "an"after "until" in Matthew 17:9.
Chapter 17
Versikulo 1
After six
days. The Transfiguration (see App-149) is date in all three Gospels (Mark 9:2. Luke 9:28). It was thus connected with the first mention of
His sufferings and death (Matthew 16:21; Matthew 17:9, Matthew 17:12), and would counteract any doubts that the
disclosure might give rise to. By it the glory is connected with the
sufferings, as it always is (Compare Matthew 16:21 with Matthew 17:27 and Luke 24:26, and see App-71. 1 Peter 1:11; 1 Peter 4:13; 1 Peter 5:1); and it gives a glimpse of His coming (2 Peter 1:16-18).
after. Greek. meta. App-104.
Jesus. App-98.
taketh =
taketh [Him aside].
Peter,
&c. These three were with Him at the raising of Jairus"s daughter (Mark 6:37), and in Gethsemane (Matthew 26:37).
James = and
James.
an high
mountain. Not the traditional "Tabor", for it was then inhabited, with a
fortress on the top, according to Josephus. More probably Hermon.
Versikulo 2
transfigured. Greek. metamorphoomai = to change the form. Occurs only
here, Mark 9:2, and in Romans 12:2, 2 Corinthians 3:18. Marking the change TO a new condition,
while metaschematizo = change FROM a former condition. See note on Philippians 1:3, Philippians 1:21.
was =
became.
light. App-130.
Versikulo 3
behold. Figure of speech Asterismos (App-6), for emphasis.
appeared. App-106.
Moses. Representing the Law, and those to be raised from the dead. See note on Matthew 8:4.
Elias =
Elijah. Representing those "caught up" without dying. Both mentioned in Malachi 4:4, Malachi 4:5.
taLucing =
taLucing together. In Luke 9:31 "they spake of His decease".
Versikulo 4
if, &c. See
the condition in App-118. Not the same as in Matthew 17:20.
wilt. App-102.
tabernacles = booths.
Versikulo 5
spake = was
speaking.
a bright
cloud. Was this the Shekhinah, the symbol of Jehovah"s glory?
out
of. Greek. ek.
This is My
beloved Son. The Divine formula of consecration of Messiah as priest; in Matthew 3:17 as prophet. In Psalms 2:7. Acts 13:33, and Hebrews 1:5; Hebrews 5:5, as king.
am well
pleased = have found delight.
hear ye
Him. Compare Deuteronomy 18:18, Deuteronomy 18:19.
Versikulo 6
on. Greek. epi.
sore =
exceedingly.
Versikulo 7
not. Greek. me. App-105.
saw. App-133.
Versikulo 8
no man = no
one.
save =
except, used for alla (= but). See note on "but", Matthew 20:23.
only =
alone.
Versikulo 9
from = away
from. Greek. apo. App-104.
the Son of
man. See App-98.
be risen
again = have risen. Here, "again" is part of the verb. Not so in Matthew 17:23, and Matthew 16:21.
from = from
among. Greek. ek. App-104. The first occurance of ek in this connection. Always
associated with Christ and His People (not with the wicked dead). See all the
other occurrences: Mark 6:14; Mark 9:9, Mark 9:10; Mark 12:25. Luke 9:7; Luke 16:31; Luke 20:35; Luke 24:46. John 2:22; John 12:1, John 12:9, John 12:17; John 20:9; John 21:14. Acts 3:15; Acts 4:2, Acts 4:10; Acts 10:41; Acts 13:30, Acts 13:34; Acts 17:3, Acts 17:31. Romans 4:24; Romans 6:4, Romans 6:9, Romans 6:13; Romans 7:4; Romans 8:11, Romans 8:11; Romans 10:7, Romans 10:9; Romans 11:15. 1 Corinthians 15:12, 1 Corinthians 15:20. Galatians 1:1, Galatians 1:1. Ephesians 5:14. Philippians 1:3, Philippians 1:11 (see note). Colossians 1:18; Colossians 2:12. 1 Thessalonians 1:10. 2 Timothy 2:8. Hebrews 13:20. 1 Peter 1:3, 1 Peter 1:21. On the other hand, with apo See Matthew 14:2; Matthew 27:64; Matthew 28:7. Compare Luke 16:30, Luke 16:31. In all other cases it is used simply of a
resurrection of dead bodies, or of dead people.
the dead =
dead people (no Art.) See App-139.
Versikulo 11
shall first
come = cometh first.
restored
will restore. Not the same, but better. The noun occurs only in Acts 3:21. The verb occurs eight times: Matthew 12:13; Matthew 17:11. Mark 3:5; Mark 8:25; Mark 9:12. Luke 6:10. Acts 1:6. Hebrews 13:19.
Versikulo 12
knew =
recognized. Greek. epiginosko. App-132.
not. Greek. ou.
have done =
did.
unto him =
in his case. Greek. en. App-104.
listed =
pleased, or willed. Greek. thelo. App-102.
shall . . .
suffer = is about . . . to suffer. So in Matthew 17:22 and Matthew 20:22.
also the Son
of man. = the Son of man also.
of = through
or by. Greek. hupo. App-104.
Versikulo 13
of =
concerning. Greek. peri. App-104.
Versikulo 14
came = came
down, &c. Compare Mark 9:14. Luke 9:37.
a certain
man = a man. Greek. anthropos. App-123.
Versikulo 15
mercy =
pity.
he is
lunatick = moonstruck: i.e. epileptic, because epilepsy was supposed to be
caused by the moon. Greek. seleniazomai. Occurs only in Matthew, here, and Matthew 4:24.
sore vexed =
suffers miserably.
Versikulo 16
could not
cure him = were not able to cure him.
Versikulo 17
faithless =
unbelieving.
perversikulo = perverted.
generation. See note on Matthew 11:16.
how long . .
. ? = until when . . . ? Figures of speech Erotesis and Ecphonesis. App-6.
suffer = put
up with.
Versikulo 18
the devil =
it, or him.
he = it:
i.e. the demon.
out of =
away from. Greek. apo. App-104. Not the same as Matthew 17:5.
child = boy.
Greek. pais. App-108.
Versikulo 19
Why could
not we cast him out? = Why were not we able to east it out? See notes on Matthew 21:21, and Luke 17:5.
Versikulo 20
Because = On
account of. Greek. dia. See note on Luke 17:6.
unbelief. All the texts read "little faith", or "littleness of faith". See note
on Matthew 6:38.
verily. See
note on Matthew 5:18.
If,
&c. Denoting a contingent condition. App-118.
say. The
Rabbins were termed rooters up of mountains, because they were dexterous in
removing difficulties. See note on Luke 17:6.
to yonder
place = thither (as though pointing). See note on Luke 17:6.
Versikulo 21
this
kind. Implying different kinds. See Matthew 12:45. Acts 16:17. 1 John 4:1. T Tr. [A] WH R omit this versikulo; but not the
Syriac.
but =
except.
prayer. Greek. proseuche. See App-134.
Versikulo 22
Galilee. App-169.
shall be =
is about to be. This is the second of the four announcements. See the Structure,
and note on Matthew 16:21.
betrayed =
delivered up. This is added in this the second announcement of His sufferings.
Compare Matthew 16:21.
Versikulo 23
shall =
will.
the third
day. See note on Matthew 16:21; and App-148.
be raised
again = be raised up. Not the same word as in Matthew 17:9, but the same as in Matthew 16:21.
Versikulo 24
tribute =
money = the didrachma = the half-shekels (). Occurs only here. See App-51.:8.
Not the same word as in Matthew 17:25; Matthew 22:19.
Versikulo 25
Yes. Showing
that the Lord did pay. Compare Matthew 17:27.
prevented =
anticipated: i.e. spoke first, or forestalled. Greek. prophthano. Occurs only
here.
of = from.
Greek. apo, as in Matthew 17:9, not in versikulo: Matthew 17:17, Matthew 17:12, Matthew 17:13.
earth. Greek. ge App-129.
custom =
toll, or duty.
tribute =
tax. Greek. kensos, from Latin. census, which = registration, which involved
taxation.
children =
sons. App-108. Not the same as Matthew 17:18.
strangers =
those of other families: i.e. not their own sons. Not foreigners.
Greek. allotrios. App-124.
Versikulo 26
Then = It
followeth, then, that.
Versikulo 27
lest we
should offend, &c. But, not (Greek. me. App-105.) to give them an occasion of
offence (either by neglecting their duty or by traducing the Lord). See Matthew 18:6.
an hook. A
weighted line with several hooks, rapidly drawn through the water, is employed
to-day at Tiberias. Greek. agkistron. Occurs only here.
a piece of
money. Greek. stater: i.e. a shekel. Occurs only here.
Chapter 18
Versikulo 1
At =
In. Greek. en. App-104.
time = hour.
Who = Who,
then.
greatest =
greater. Put by Figure of speech Heterosis (of Degree) for greatest. See App-6.
the kingdom
of heaven. See App-114.
heaven = the
heavens (plural) See note on Matthew 6:9, Matthew 6:10.
Versikulo 2
little
child. Greek. paidion. App-108.
him = it.
Versikulo 3
Verily. See
note on Matthew 5:18.
Except =
Unless. Literally "If ye be not". Assuming the possibility.
be
converted = be turned: i.e. to God, in repentance.
not = by no
means. Greek. ou me.
Versikulo 4
as this. Not
as this little child humbles himself, for no one but the Lord
humbles Himself. Compare Philippians 1:2, Philippians 1:7, Philippians 1:8.
Versikulo 6
offend =
cause to offend, as in w. 8, 9, and Matthew 16:27,
little
ones. Not the same as in Matthew 18:2.
believe
in. See App-150.
a
millstone = an ass-millstone. Onikos. Occurs only here and Luke 17:2; but frequently in the Papyri (see Deissmann, New
Light, &c, p. 76). Here denoting a great millstone requiring an ass to turn it.
about. Greek. epi = upon. App-104. But all the texts read "peri " =
around. App-104.
drowned. See
note on Matthew 14:30.
the depth =
the deep sea (i.e. the sea as to its depth).
the sea =
the sea (as to its surface). So in Revelation 18:17.
Versikulo 7
world. Greek. kosmos. App-129.
because
of. Greek. apo.
but = yet,
or only.
by = by
means of. Greek. dia.
Versikulo 8
if thy hand,
&c. Assuming the condition. See App-118.
offend =
keepeth on causing thee to offend.
better =
good. Figure of speech Heterosis (of Degree). App-6.
life = the
life: i.e. resurrection life, or life eternal. Greek. zoe. App-170. See note on Matthew 9:18 and Leviticus 18:5. Compare Matthew 7:14.
hell fire =
Gehenna of fire. See note on Matthew 5:22. Occurs elsewhere only in Mark 9:47. App-131.
Versikulo 10
not Greek. me App-105.
their
angels. Their servants (Hebrews 1:14), The tradition of so-called "guardian" angels has
no foundation in this.
that which
was lost. Compare Matthew 15:24. Matthew 15:12
How = What.
This parable was repeated later, in another connection. See Luke 15:4, &c.
if a man,
&c. The condition is not the same as in Matthew 18:8, but is purely hypothetical = if there should be to
any man.
doth he not,
&c. ? Or, will he not leave the ninety-nine on the mountain and seek, &c.
Versikulo 13
verily. See
note on Matthew 5:18.
of = over.
Greek. epi. App-104.
that sheep =
it.
Versikulo 14
will =
desire. Greek. thelema, from thelo. App-102.
your. L Tr.
WH and Rm read "My".
Versikulo 15
trespass. Greek. hamartano. App-128.
against. Greek. eis.
tell him his
fault = reprove him.
Versikulo 16
with. Greek. meta.
in = upon.
Greek. epi. App-104.
two or
three. Reference to Pentateuch (Deuteronomy 19:15). Compare John 8:17. See App-117.
word. Greek. rhema = statement. See note on Mark 9:32.
Versikulo 17
neglect =
fail. Greek. parakouo. Occurs only here.
church =
assembly. In this case the synagogue, or local court, as in Acts 19:39. See App-120.
the church =
the assembly also.
an heathen =
the Gentile. Greek. ethnikos. Occurs only here, and Matthew 6:7.
a publican =
the tax-gatherer.
Versikulo 18
Whatsoever,
&c. See Matthew 16:19
on = upon.
Greek. epi.
earth = the
earth. Greek. ge. App-129.
heaven = the
heaven. See notes on Matthew 6:9, Matthew 6:10.
Versikulo 19
as
touching = concerning. Greek. peri. App-104.
thing =
matter.
ask. Greek. aiteo. App-134.
of = from.
Greek. para.
Versikulo 20
two or
three. It was believed that "where two are assembled to study the Law, the
Shechinah was with them".
Versikulo 21
sin. Greek. hamartano. App-128.
Versikulo 22
seventy
times. Greek. hebdomekontakis. Occurs only here.
Versikulo 23
Therefore =
On account of this. Greek. dia (App-104. Matthew 18:1), touto.
a certain
king = a man (App-123.) a king (Hebraism).
would =
wished. Greek. thelo. App-102.
take
account = to compare accounts. Greek. sunairo. Occurs only in Matthew (here, Matthew 18:24, and Matthew 25:19). Said not to be classical Greek: but the
colloquial Greek is found in the Papyri in Cent. II. in two letters, one from
Oxyrhynchus, and the other from Dakkeh in Nubia, dated March 6, 214 A.D. See
Deissmann"s Light, &c., pp 118, 119.
of = with.
Greek. meta.
Versikulo 24
to reckon =
to compare accounts, as in Matthew 18:23. See note above.
one . . .
-which owed = one debtor. Found in Sophocles and Plato as well as
the Papyri, though said to be only Biblical.
talents. See
App-51. Greek. talanton. Occurs only in Matthew.
Versikulo 25
to be
sold. Reference to Pentateuch (Exodus 22:3. Leviticus 25:39, Leviticus 25:47).
and. Figure
of speech Polysyndeton (App-6), for emphasis.
children. App-108.
Versikulo 26
worshipped =
did homage. See App-134and App-.
with. Greek. epi. App-104. (Tr. reads 3).
Versikulo 27
loosed =
released.
debt = loan.
Greek. daneion. Occurs only here.
Versikulo 28
found =
sought and found.
owed = was
owing.
pence. Greek. denaria. See App-51.
laid hands
on = seized.
took him by
the throat = began throttling him.
that = what.
Versikulo 29
at. Greek. eis.
besought =
kept beseeching (imperfect). App-134.
Versikulo 30
cast him
into prison. The Papyri show that this was a widespread Graeco-Roman-Egyptian
custom.
Versikulo 31
was done =
had taken place.
very =
exceedingly.
told =
narrated (gave an exact account). Greek. diasapheo. Occ only here.
Versikulo 32
wicked. Greek. poneros. App-128.
desiredst =
besoughtedst. Same word as in Matthew 18:29.
Versikulo 33
Shouldest,
&c. = Was it not binding on thee?
had
compassion = pitied, as in the next clause. Same word.
even as I =
as I also.
Versikulo 34
tormentors: or jailors. Greek. basanistes. Occurs only here. Imprisonment was
called in Roman law-books cruciatus corporis.
Versikulo 35
heavenly. Greek. epouranios. Elsewhere Greek. ouranios. See Matthew 6:14, Matthew 6:26, Matthew 6:32; Matthew 15:13. Luke 2:13. Acts 26:19.
trespasses. See App-128.
Chapter 19
Versikulo 1
And it came
to pass. A Hebraism.
sayings =
words. Greek. logos. See note on "saying", Mark 9:32.
departed =
withdrew (by sea).
from. Greek. apo.
into. Greek. eis.
coasts =
borders.
beyond
Jordan. Perea, east side of Jordan, from the Sea of Galilee to the Dead Sea.
Versikulo 3
Pharisees. See App-120.
tempting
Him = trying Him. See note on Luke 16:18.
for = on
account of. App-104.
Versikulo 4
Have ye not
read . . . ? See App-143.
at = from.
Greek. apo.
the
beginning. See note on John 8:44.
male and
female = a male and a female. Reference to Pentateuch (Genesis 1:27). This settles the theory of evolution.
male. Greek. arsen. App-123.
Versikulo 5
and they
twain. This is added by the Lord to Genesis 2:24. See App-107 and App-117.
they twain =
the two.
flesh. Figure of speech Synecdoche (of the Part), put for the whole person.
App-6.
Versikulo 6
What = The
unity, not "those" (the persons).
God. App-98.
hath joined
together, &c. = joined together, &c. The conversikulo is true also. See note on Philippians 1:1, Philippians 1:10.
Versikulo 7
Why? Why
then? Moses. See note on Matthew 8:4.
command,
&c. Not till the close of the forty years.
writing. A
bill. Reference to Pentateuch (Deuteronomy 24:1). See App-117.
Versikulo 8
because of =
in view of, or having regard to. Greek. pros. App-104.
suffered =
allowed.
was not
so: i.e. from the first constitution down to Moses.
Versikulo 9
And = But.
for. Greek. epi.
Versikulo 10
If the case,
&c. The condition is hypothetical. See App-118.
case =
cause, as in Matthew 19:3.
the man. Put
by Figure of speech Synecdoche" (of Genus), App-6, for a husband.
good =
profitable.
Versikulo 11
All men
cannot = not (as in Matthew 19:4) all men can.
is = has
been.
Versikulo 12
born. See
note on "begat", Matthew 1:2.
made
eunuchs. The verb occurs only here.
of = by.
Greek. hupo.
for . . .
sake. Greek. dia. App-104. Matthew 19:2.
the kingdom
of heaven"s. See App-114.
heaven"s =
the heavens". Plural as in Matthew 19:14. Not Singular as in Matthew 19:21.
to receive .
. . let him receive. Figure of speech Polyptoton. App-6.
Versikulo 13
little
children = young children. Greek plural of paidion. App-108. Compare . Luke 18:16, Luke 18:17.
should put =
should lay, as in Matthew 19:15.
and pray =
and should pray. Greek. proseuchomai. App-134.
rebuked =
reprimanded.
Versikulo 14
forbid =
hinder.
of such
is: or, to such belongeth (in Eng. idiom): so Tyndale.
Versikulo 16
behold. Figure of speech Asterismos. App-6.
Good. All
the texts omit. The accounts here(versikulo: , Mark 10:17-28, and Luke 18:18-28) are partly identical and partly complementary.
Master =
Teacher. Greek. Didaskalos. See App-98. Matthew 19:1.
eternal
life = life age-abiding. Greek. zue aionios. App-170. This was to be gained
by "doing" in that Dispensation and since the Fall. Compare Leviticus 18:6. Now all is "done", and "eternal life is
the gift of God" (Romans 6:23. 1 John 5:11, 1 John 5:12).
Versikulo 17
Why . . .
? Note the several questions. See the Structure above.
wilt enter =
desirest (App-102.) to enter.
life. Greek. zoe. App-170.
commandments. All of them (Matthew 5:19. James 2:10, James 2:11. Deuteronomy 27:26 (Septuagint) Galatians 1:3, Galatians 1:10).
Versikulo 18
Which? The
Lord, in reply, recites five (the sixth, seventh, eighth, ninth, and fifth), but
omits the tenth in order to convict him out of his own mouth when he says he has
kept "all these". See App-117.
Jesus = And
Jesus.
Thou shalt
do, &c. Quoted from .
Versikulo 19
Thou shalt
love thy neighbour as thyself. Quoted from Leviticus 19:18.
Versikulo 20
All
these. Yes, but not the tenth. Hence the Lord"s answer "go and sell", which
brought conviction.
Versikulo 21
wilt be =
art willing to be. App-102.
that thou
hast = thy property or possession. Same word (but not the same form) as "is" in Philippians 1:3, Philippians 1:20 = exists as a possession.
poor. App-127.
heaven. Sing; not plural, as in versikulo: Matthew 19:12, Matthew 19:14, i.e. not on earth. See notes on Matthew 6:9, Matthew 6:10.
Versikulo 22
sorrowful =
grieving
great =
many.
Versikulo 23
Verily. See
note on Matthew 5:18.
hardly =
with difficulty.
Versikulo 24
camel. With
its burden. Not a cable, as some suggest.
go = pass,
through. Greek. dia. App-104. Matthew 19:1.
the
eye. Greek. trupema. Occurs only here.
the eye of a
needle. A small door fixed in a gate and opened after dark. To pass through, the
camel must be unloaded. Hence the difficulty of the rich man. He must be
unloaded, and hence the proverb, common in the East. In Palestine the "camel";
in the Babylonian Talmud it is the elephant.
the kingdom
of God. The third of five occurrences in Matthew. See note on Matthew 6:33, and App-114.
Versikulo 25
then = it
followeth.
Versikulo 26
beheld. Greek. emblepo. App-133. Not the same as versikulo: in, 27.
all things
are possible. For eternal life is now "the gift of God" (compare Romans 6:23). See also Genesis 18:14. Job 42:2 (marg). Zechariah 8:6 (Septuagint) Luke 1:37.
Versikulo 28
ye. The
answer to Peter"s "we", Matthew 19:27.
the
regeneration = the making of all things new. The restoration of Acts 3:21 = the "when" of the next clause. In Mark 10:30 we have the synonymous expression "the coming age":
thus referring to the future time of reward, and not to the then present time of
their following; the word palingenesia occurs only here, and in Titus 3:5. The Syriac reads "in the new world" (i.e. age).
the Son of
man. See App-98. XVI
shall sit =
shall have taken His seat.
in = upon.
App-104.
the throne
of His glory = His glorious throne.
upon. Greek. epi. App-104.
the twelve
tribes of Israel. This can have nothing to do with the Church of the Mystery as
revealed in the prison epistles.
Versikulo 29
or. Note the
Figure of speech Paradiastole. App-6.
everlasting. Greek. aionios. See App-151.
life. Greek. zoe. App-170.
Versikulo 30
many. Connected with "last" as well as "first". Omit the italics "that are", and
connect this versikulo with Matthew 20:1 as evidenced by the word "For" (Matthew 20:1) and "So"in Matthew 19:16.