Christian Churches of God

No. 116

 

 

 

 

 

Ang mga Pangalan ng Diyos

(Edition 2.5 19950306-20000705-20220512)

                                                        

 

Ang mga pangalan ng Diyos ay ibinigay at ipinaliwanag. Ang konteksto kung saan ginagamit ang mga ito ay mahalaga sa pag-unawa kung paano kumikilos ang Diyos at sa pamamagitan kung kanino Siya nagsasalita.

 

Christian Churches of God

PO Box 369,  WODEN  ACT 2606,  AUSTRALIA

 

E-mail: secretary@ccg.org

 

(Copyright © 1995, 2000, 2022 Wade Cox)

(Tr. 2024)

 

This paper may be freely copied and distributed provided it is copied in total with no alterations or deletions. The publisher’s name and address and the copyright notice must be included.  No charge may be levied on recipients of distributed copies.  Brief quotations may be embodied in critical articles and reviews without breaching copyright.

 

This paper is available from the World Wide Web page:
http://logon.org and http://ccg.org

 


 Ang mga Pangalan ng Diyos [116]

 


Ang isa sa mga pinaka hindi nauunawaang konsepto ng Bibliya ay ang pangalan ng Diyos. Ito ay naging magulo sa isang banda sa mga maling pag-unawa ng Trinitarian kasunod ng ikaapat na siglo, at sa kabilang banda, sa pagnanais ng Judaismo na protektahan ang Monotheismo mula sa mga pagkakamali ng Trinitarianismo at ang heresiya na dalawa ang may kapangyarihan. Ang pagnanais na protektahan ang  soberanya ng Diyos at ipagtanggol ang Monoteismo ng biblikal na istruktura mula sa mga kamalian ng Binitarianismo at Trinitarianismo na kasama sa heresiya na dalawa ang may kapangyarihan, ay nagpangyari sa Judaismo na unti-unting itinago o ang katotohanan ng dalawahan  at subordinadong  istraktura ng pamamaraan kung paano nakikitungo ang Diyos sa Israel. Ang dakilang Anghel na Elohim ay nakatago sa mga teksto. Ang kinahinatnan nito ay ang pagbabago ng ilang mahahalagang teksto at ang pagtatago ng mahahalagang katotohanan na may mas mababang nilalang na humarap sa Israel sa buong kasaysayan nito. Ang mga nilalang na ito ay may mga pangalan at ang mga pangalan ay nagpapahiwatig ng kanilang mga relasyon. Si Justin Martyr sa kanyang First Apology na sulat sa ngalan ng iglesia sa emperador sa Roma ay sinasabi na si Cristo ang Anghel ng Diyos sa LT na nagbigay ng Kautusan kay Moises.

 

Ang kaalaman sa pangalan ng Diyos ay nagpapahiwatig ng pagkaunawa sa Bibliya. Ang pinakakaraniwang maling pagkaunawa tungkol sa pangalan ng Diyos ay nagmumula sa Awit 83:18.

 

Awit 83:18 Upang kanilang maalaman na ikaw lamang, na ang pangalan ay JEHOVA, ay Kataastaasan sa buong lupa. (TLAB)

 

Ang pangalang ito ay Yahovah (walang J sa Hebrew). Maraming nilalang ang nagtataglay ng pangalang ito sa ngalan ng nag-iisang Tunay na Diyos.

 

Ang teksto ay tumutukoy sa Exodo 6:3 at Isaias 26:4. Ang tatlong tekstong ito ay ang tatlong lugar sa awtorisadong bersyon kung saan ang teksto ay isinalin at inilimbag sa malalaking titik. Ang teksto sa Awit 83:18 ay pinagsama ang isa pang katawagan na may pangalang Jehovah na ang Elyon o ang Kataas-taasan. Ito ay isang natatanging katawagan na makikita natin. Ang pangalang Jehovah ay isang hindi eksaktong transliterasyon. Ang isa pang transliterasyon ay Yahweh. Iyon din ay hindi eksakto. Ang dalawang iba pang teksto ay mababasa:

 

Exodo 6:3 At ako'y napakita kay Abraham, kay Isaac, at kay Jacob na Dios na Makapangyarihan sa lahat; nguni't sa pamamagitan ng aking pangalang Jehova, noon ay hindi ako napakilala sa kanila. (TLAB)

 

Isaias 26:4  Magsitiwala kayo sa Panginoon magpakailan man: sapagka't nasa Panginoong Jehova ang walang hanggang bato. (TLAB)

 

Ang pangalan ng Diyos na hindi alam ng mga Patriyarka ay may tiyak na kahulugan at samakatuwid ay may layunin din.

 

Ang pangalang Jehovah (o mas tama ay Yahovah) ay isinama sa pangalang Elohim at tumutukoy sa isang Elohim at El sa Awit 83:1. Ang Elohim ay isang salitang pangmaramihan, na nakasalalay sa paggamit nito. Nangangahulugan ito kapuwa   Diyos at mga diyos. Ito ay tumutukoy sa higit sa isang supernatural na nilalang. Ito ay tumutukoy sa hindi kilalang karamihan sa Genesis 1:26.

 

Genesis 1:26  At sinabi ng Dios, Lalangin natin ang tao sa ating larawan, ayon sa ating wangis: at magkaroon sila ng kapangyarihan sa mga isda sa dagat, at sa mga ibon sa himpapawid, at sa mga hayop, at sa buong lupa, at sa bawa't umuusad, na nagsisiusad sa ibabaw ng lupa. (TLAB)

 

Ang mga Binitarian ay sinusubukang limitahan ang pahayag na ito sa dalawang nilalang, katulad ng Diyos bilang Ama at Cristo, gayunpaman imposible ito dahil sa maraming aplikasyon ng Elohim at ang mga teksto sa Job na tumutukoy sa maraming anak na naroroon sa paglikha (Job 1:6; 2:1; 38:4-7).

 

Job 1:6 Isang araw nga nang ang mga anak ng Dios ay magsiparoon na magsiharap sa Panginoon, na si Satanas ay naparoon din naman na kasama nila. (TLAB)

 

Job 2:1 Nangyari uli na sa araw nang pagparoon ng mga anak ng Dios upang magsiharap sa Panginoon, na nakiparoon din si Satanas, upang humarap sa Panginoon. (TLAB)

 

Ito ang mga Anak ng Diyos (haElohim). Ang salitang Panginoon dito ay Jehovah (i.e. Yahovah). Ang Companion Bible ay may tala sa pangalang Jehovah sa Apendiks 4, II. Ang ibig sabihin ng  Jehovah ay  Walang Hanggan o Nagiisang Hindi Nagbabago. Ang kahulugan ay nasa Genesis 21:33.

 

Genesis 21:33 At nagtanim si Abraham ng isang punong kahoy na tamaring sa Beerseba, at sinambitla doon ang pangalan ng Panginoong Dios na walang hanggan. (TLAB)

 

Ang walang hanggan dito ay mula sa salitang Hebrew na 'olam na nangangahulugang tagal. Ang pinagmulan ng salitang Jehovah ay pinaniniwalaang nasa Siya na noon at Darating. May problema sa paggamit ng pangalang ibinigay sa Sinai bilang  simpleng Jehovah.

 

Gayunpaman ang mga Iskolar ng Oxford (Oxford Annotated RSV sa fn hanggang Ex. 3:14) ay nagpahayag na ang katagang Yahovah ay pangatlong katauhan na anyo ng pandiwa na nagmula sa Hayah na nangangahulugang "Siya ang nagpapangyari na maging" at tumutukoy pabalik sa Nag-iisang Tunay na Diyos. Eloah bilang Ha Elohim. Iyan ang dahilan kung bakit ang Yahovah (SHD 3068) ay binabasa ng mga Judio bilang Adonai at Yahovih (SHD 3069) ay binabasa bilang Elohim ng mga Judio upang mapanatili ang pagkakaiba sa pagitan ng mga nilalang (cf. Strong's).

 

Exodo 3:14 At sinabi ng Dios kay Moises, AKO YAONG AKO NGA; at kaniyang sinabi, Ganito ang sasabihin mo sa mga anak ni Israel, Sinugo ako sa inyo ni AKO NGA. (TLAB)

 

AKO NGA ay hayah (הָיָה SHD 1961) na ang ibig sabihin ay umiral, magiging o naging. Ipinakikita ng Companion Bible ang teksto na 'ehyeh 'asher 'ehyeh, at isinalin ito bilang Ako ay magiging kung ano ako (o magiging) (tingnan ang tala at Ap. 48), pansinin din na ang ibig sabihin ni Jehovah ay Siya ay babanggitin  ng iba. Ang mga iskolar ng Oxford ay nabanggit sa kanilang Oxford Annotated RSV na si Yahweh ay sa katunayan ang pangatlong katauhan na anyo ng pandiwa na talagang nangangahulugang Siya ang nagpapangyari na maging.

 

Kaya't inihayag ng Diyos ang Kanyang sarili bilang Ako ay magiging kung ano ako sa pamamagitan ng Anghel sa Sinai. Siya ay tinutukoy bilang Jehovah (Yahovah) na ang ibig sasabihin sa ikatlong katauhan: Siya ang nagpapangyari na maging. Kapag ang sinuman ay tinutukoy bilang Jehovah ay talagang sinasabi mo na Siya ang nagpapangyari na maging. Sa gayon ay kinikilala mo na subordinadong katangian ng sinumang nilalang na nagsasalita sa iyo. Naunawaan ito ng mga Judio at hindi kailanman nakipag-usap sa kanila ang Diyos; sila ay hinarap ng mga mensahero. Ang mga mensaherong iyon ay tinawag na Jehovah at ang pangalang iyon ay nangangahulugang Siya ang nagpapangyari na maging, dahil Siya na nagpapangyari ay hindi kailanman naroroon. Kapag naunawaan mo ang salitang Jehovah palagi mong naiintindihan na ang tinutukoy mo ay isang mensahero tungkol sa isang taong hindi mo pa nakikita o nakakausap. Ang literal na ibig sabihin ni Jehovah ay hindi ko pa siya nakita

 

Kaya't ang pangalang ibinigay bilang AKO sa Sinai ay Ako ang magiging Ako na siyang mensaheng ibinigay ng Diyos sa Anghel kay Sinai. Ang salita para sa pangalan ng Diyos na isinalin bilang AKO ay hindi na ginamit muli. Isang beses lang ito ginmit sa Bibliya. Mula noon, ang salita para sa Diyos ay hinango mula sa pandiwa sa ikatlong panauhan. Alam natin mula sa Juan 1:18: Walang taong nakakita kailan man sa Dios; ang bugtong na Anak, na nasa sinapupunan ng Ama, siya ang nagpakilala sa kanya. Kaya't isinalin nila na  bugtong na Anak para maiwasan ang konsepto na mayroon lamang isang Diyos na isinilang.

 

Isang Diyos lamang ang nagsalita at iyon ay ang monogenes theos, ang tanging isinilang na Diyos. Sa madaling salita, si Jesucristo ang tanging Diyos na nagsalita. Hindi kailanman nagsalita ang Diyos Ama. Kung titingnan mo ang mga pangalang ito sa Hebreo at Griyego makakakuha ka ng pang-unawa. Ginagamit lang natin ang isang salita para sa Diyos at pagkatapos ay ginagamit natin ang Panginoon at iba pang mga bagay para maging karapatdapat. Ang Pagkakaroon ng isang salita para sa Diyos ay lubos na hindi sapat dahil hindi natin maintindihan kung ano ang ginagawa sa pamamagitan ng mga pangalan ng Diyos.

 

Ang susunod na teksto sa Job na tumatalakay sa Hukbo ay nasa Job 38:4-7.

 

Job 38:4-7 Saan ka nandoon nang ilagay ko ang mga patibayan ng lupa? Ipahayag mo, kung mayroon kang unawa. 5Sinong naglagay ng mga sukat niyaon, kung iyong nalalaman? O sinong nagunat ng panukat diyan? 6Sa ano nalagay ang kaniyang mga patibayan? O sinong naglagay ng batong panulok niyaon; 7Nang magsiawit na magkakasama ang mga bituin pang-umaga. At ang lahat ng mga anak ng Dios ay naghihiyawan sa kagalakan? (TLAB)

 

Mula sa tekstong ito alam natin na ang teksto sa Genesis 1:26 …… Lalangin natin ang tao sa ating larawan, ay tumutukoy sa isang grupo ng mga nilalang na naroroon sa pagkakatatag ng lupa; at na mayroong maraming mga tala sa umaga; at ang tala sa umaga ay isang ranggo hindi isang nilalang. Sa kasong ito sa simula ng paglikha ng mundo mayroong maraming mga tala sa umaga. Maraming tagapag-utos ng sistema na naroroon sa pagbuo ng mundong ito. Iyan ay pumutok sa buong argumento na mayroong dalawang katauhan sa Elohim at na mayroon lamang isang Anak ng Diyos. Ang mga tekstong iyon ay nagpapakita na ang Binitarianismo ay isang malaking kasinungalingan gaya ng Trinitarianismo at nililimitahan ang pag-unawa sa ating kapalaran at sinisikap na ihiwalay tayo mula sa ating mana, na maging mga kasamang tagapagmana na kapantay ni Cristo. Tayo ay magmamana kasama ni Cristo at mamumuno bilang mga anak ng Diyos at tayo ay mamamahala bilang elohim at el.

 

Ang mga tala sa umaga dito ay maramihan ngunit si Cristo ay hindi pa nakakakuha ng kanyang ranggo bilang tala sa umaga ng mundong ito at si Satanas pa rin ang Lucifer o tagapagdala ng liwanag bilang anak ng umaga, ang tala sa umaga o tala sa araw. Siya ang diyos ng mundong ito at ang prinsipe ng kapangyarihan ng hangin (2Cor. 4:4; Ef. 2:2).

 

Hindi sinasabi ng 2Corinto 4:4 na si Satanas ang theos ng mundong ito nang walang dahilan. Ang mga Trinitarian ay nagsisikap at nagsasabi dahil sinabi ni Tomas na ikaw ang kurios at ang theos ko kay Cristo, siya ay samakatuwid ay Diyos Ama sa isang Trinidad. Sa katunayan, malinaw na sinabi ni Pablo na si Satanas ay isang theos ng mundong ito. Kaya't sinasabi ni Tomas na si Cristo ay isang theos niya at si Pablo ay nagsasabi na si Satanas ang theos ng mundong ito. Pareho silang theoi; pareho silang Diyos. Ang Bibliya ay malinaw tungkol diyan. Sinabi ni Pablo sa 1Corinto 8:5 maraming theoi at maraming Panginoon.

 

Ang nakikita natin tungkol kay Satanas ay nabuo mula sa Isaias 14:12-17 kung saan siya ang Lucifer o Tagadala ng Liwanag.

 

Isaias 14:12-17  Ano't nahulog ka mula sa langit, Oh tala sa umaga, anak ng umaga! paanong ikaw ay lumagpak sa lupa, ikaw na siyang nagpahina sa mga bansa! 13At sinabi mo sa iyong sarili, Ako'y sasampa sa langit, aking itataas ang aking luklukan sa itaas ng mga bituin ng Dios; at ako'y uupo sa bundok ng kapisanan, sa mga kaduluduluhang bahagi ng hilagaan: 14Ako'y sasampa sa itaas ng mga kaitaasan ng mga alapaap; ako'y magiging gaya ng Kataastaasan. 15Gayon ma'y mabababa ka sa Sheol, sa mga kaduluduluhang bahagi ng hukay.

 

Ang mga tala ng Diyos dito ay ang mga anak ng Diyos. Ang Tala ay isang ranggo. Ang impiyerno ay ang libingan. Magkakaroon tayo ng tala sa umaga na papasok sa libingan.

16 Silang nangakakakita sa iyo ay magsisititig sa iyo, kanilang mamasdan ka, na mangagsasabi, Ito baga ang lalake na nagpayanig ng lupa, na nagpauga ng mga kaharian;

 

Mayroon tayong pagbabago sa katayuan dito sa tao.

17 Na ginawang gaya ng ilang ang sanglibutan, at gumiba ng mga bayan nito; na hindi nagpakawala ng kaniyang mga bilanggo upang magsiuwi? (TLAB)

 

Dito makikita natin na ang Lucifer, o tagapagdala ng liwanag , ay anak ng umaga o tala sa umaga o tala sa araw. Ang ranggo na ito ay ibinigay kay Cristo at ibinahagi sa mga hinirang (2Ped. 1:19; Apoc. 2:28; 22:16):

 

Ezekiel 28:14-19  Ikaw ang pinahirang kerubin na tumatakip: at itinatag kita, na anopa't ikaw ay nasa ibabaw ng banal na bundok ng Dios; ikaw ay nagpanhik manaog sa gitna ng mga batong mahalaga. 15Ikaw ay sakdal sa iyong mga lakad mula sa araw na ikaw ay lalangin, hanggang sa ang kalikuan ay nasumpungan sa iyo. 16Dahil sa karamihan ng iyong kalakal ay kanilang pinuno ang gitna mo ng pangdadahas, at ikaw ay nagkasala: kaya't inihagis kitang parang dumi mula sa bundok ng Dios; at ipinahamak kita, Oh tumatakip na kerubin, mula sa gitna ng mga batong mahalaga. 17Ang iyong puso ay nagmataas dahil sa iyong kagandahan; iyong ipinahamak ang iyong karunungan dahil sa iyong kaningningan: aking inihagis ka sa lupa; aking inilagay ka sa harap ng mga hari, upang kanilang masdan ka. 18Sa pamamagitan ng karamihan ng iyong mga kasamaan, sa kalikuan ng iyong pangangalakal, iyong nilapastangan ang iyong mga santuario: kaya't ako'y naglabas ng apoy sa gitna mo; sinupok ka, at pinapaging abo ka sa ibabaw ng lupa sa paningin ng lahat na nanganonood sa iyo. 19Silang lahat na nangakakakilala sa iyo sa gitna ng mga bayan, mangatitigilan dahil sa iyo: ikaw ay naging kakilakilabot, at ikaw ay hindi na mabubuhay pa. (TLAB)

 

Ang mga tekstong ito ay malinaw. Ang paraan ng pagkawasak ni Satanas ay nagmumula sa isang espirituwal na kapangyarihan sa loob niya, ibig sabihin, ang kanyang kapangyarihan ay magiging dahilan ng kanyang pagkawasak. Ang espiritung ito ay hindi na mananatili. Ang Lucifer, ang Tala sa Umaga ay titigil na sa pag-iral. Siya ay gagawing tao, dadaan sa isang proseso at bibigyan ng pagsisisi at pagkatapos ay isasalin siya sa ibang espiritung nilalang. Ang tanging paraan upang dalisayin si Satanas at ang nangahulog na hukbo ay ang alisin sila sa kanilang umiiral na sistema, bigyan sila ng pagsisisi at sa kaso ni Satanas ay ibalik siya sa isang proseso kung saan maaari siyang muling isalin. Siya ay maaaring muling maging isang kapangyarihan at isang puwersa at siya ay maaaring dalisayin at gawing perpekto at ang kanyang kasamaan ay maaaring malinis at siya ay maibabalik sa hukbo.

 

Maraming propaganda ang nakatutok sa pagsasabing hindi makatarungan ang Diyos at talagang nilikha Niya si Satanas nang ganoon mula pa sa simula at walang pagkakataon si Satanas. Sa parehong paraan si Cristo ay nilikha nang perpekto mula sa simula at hindi siya maaaring gumawa ng anumang iba pang bagay dahil siya ay may katangian ng Diyos at si Satanas ay hindi, at ito ay isang nakatakdang laro. Iyan ay Satanikong pagpapalaganap at kung mahulog ka sa pagkakamaling iyon ng pagsasabi na si Cristo ay hindi maaaring magkasala at si Satanas ay hindi makagawa ng anumang kabutihan, kung gayon ay gagawin mo ang gawain ni Satanas para sa kanya at ang buong istraktura ng Trinidad ay nakatuon sa pagsasabing ang mga patakaran ay nilinlang, na Ang Diyos ay hindi makatarungan. Ang Diyos ay hindi  di-makatarungan gaya ng makikita natin.

 

Si Satanas ay titigil sa pag-iral mula sa tekstong ito. Siya ay mababawasan at haharapin sa Panunumbalik at Paghuhukom (tingnan din ang mga aralin na Ang Paghatol sa mga Demonyo (No. 080) at Lucifer: Tagadala ng Liwanag at  Tala sa Umaga (No. 223)). Gayunpaman, ang mga ranggo ay umiral na bago pa nilikha ang mundo at sila ay marami. Ang mga anak ng Diyos (haElohim) ay nagpakita ng kanilang sarili sa harap ni Jehovah gaya ng nakita natin mula kay Job.

 

Ang terminong Jehovah ay nasa dalawang anyo na may dalawang magkahiwalay na kahulugan. Ang termino ay sinamahan din ng iba pang mga pangalan. Ang dalawang magkahiwalay na anyo ay Jehovah (SHD 3068) at Jehovih (SHD 3069). Sa katunayan, pinaghihiwalay nila ang dalawang entidad kung saan ang isa ay may hawak na titulo ng isa pa at ito ay nasa ilalim ng kanyang pamumuno.

 

Sinabi ni Strong na Jehovah ang pambansang pangalan ng mga Judio para sa Diyos. Ang baryante na Jehovih (o mas tama Yahovih) ay ginamit pagkatapos ng Adonay o ang Panginoon. Ito ang Panginoong Jehovih o ang nakatataas kay Jehovah. Siya ay Jehovah elyon o Jehovah ng mga Hukbo. Ang Jehovih ay isang pangalang nagpapahiwatig ng mataas na paggalang. Tinutukoy ni Jehovah si Jehovah ng mga Hukbo bilang Jehovih sa Ezekiel 16:36, 31:10,15; 38:10,14; 39:8 . Ang dabar Jehovah o salita ng Diyos ay makikita sa Ezekiel. Ang Adonai Jehovih ay ginamit para sa propesiya sa Ezekiel 29:8 na nagpapahiwatig ng pagkakaiba sa pagitan ng salita ng Diyos at Adonai Jehovih.

 

Ipinakita ni Zacarias na mayroong pagkakaiba sa mga pangalan at nilalang (Zac. 2:3-12).

 

Zacarias 2:3-12  At, narito, ang anghel na nakikipagusap sa akin ay umalis, at ibang anghel ay lumabas na sumalubong sa kaniya, 4At sinabi sa kaniya, Tumakbo ka, iyong salitain sa binatang ito, na sabihin, Ang Jerusalem ay tatahanan na parang mga nayon na walang mga kuta, dahil sa karamihan ng mga tao at hayop doon. 5Sapagka't ako, sabi ng Panginoon, ay magiging sa kaniya'y isang kutang apoy sa palibot, at ako'y magiging kaluwalhatian sa gitna niya. 6Oy, oy, magsitakas kayo mula sa lupain ng hilagaan, sabi ng Panginoon; sapagka't kayo'y aking pinangalat na parang apat na hangin sa himpapawid, sabi ng Panginoon. 7Oy Sion, tumanan ka, ikaw na tumatahan na kasama ng anak na babae ng Babilonia. 8Sapagka't ganito ang sabi ng Panginoon ng mga hukbo: Dahil sa kaluwalhatian ay sinugo niya ako sa mga bansa na nanamsam sa inyo; sapagka't ang humihipo sa inyo, ay humihipo sa itim ng kaniyang mata. 9Sapagka't narito, aking ikukumpas ang aking kamay sa kanila, at sila'y magiging samsam niyaong nangaglilingkod sa kanila; at inyong malalaman na ang Panginoon ng mga hukbo ang nagsugo sa akin. 10Ikaw ay umawit at magalak, Oh anak na babae ng Sion; sapagka't narito, ako'y naparirito, at ako'y tatahan sa gitna mo, sabi ng Panginoon. 11At maraming bansa ay magpipisan sa Panginoon sa araw na yaon, at magiging aking bayan; at ako'y tatahan sa gitna mo, at iyong malalaman na ang Panginoon ng mga hukbo ay siyang nagsugo sa akin sa iyo. 12At mamanahin ng Panginoon ang Juda na pinaka bahagi niya sa banal na lupain at pipiliin pa ang Jerusalem. (TLAB)

 

Malinaw sa tekstong ito na may dalawang anghel na kasangkot dito. Ang isa ay nakatataas sa isa at ang nakatataas ay ang pre-incarnate Messiah. Siya ay nagsasalita para kay Jehovah ng mga Hukbo na nagpadala sa kanya. Ang versikulo 5 ay isinalin bilang Sapagka't ako, sabi ng Panginoon ngunit sa katunayan ay Sapagka't Ako, ang orakulo ni Jehovah (tingnan ang Companion Bible fn. hanggang v. 5). Ang anghel na ito na orakulo ni Jehovah ang magliligtas sa Israel mula sa mga bansa (v. 9) at, sa pamamagitan nito, malalaman ng maraming bansa na ipinadala ni Jehovah ng mga Hukbo ang nilalang na iyon sa kanila. Ang itim ng kaniyang mata ay dapat na ang itim ng aking mata. Ang Aking ay pinalitan ng Kanya ng mga Sopherim hinggil sa salita bilang pambabastos kay Jehovah (tingnan ang Comp. Bible fn. to v. 8). Ang pagbabago ay marahil dahil ang itim ng  aking mata ay ginawa itong itim ng mata ng isang subordinadong nilalang. Maraming bansa ang makikisama sa Panginoon (Jehovah) sa araw na iyon. Siya ay tatahan sa gitna nila at kanilang malalaman na ang Jehovah ng mga Hukbo ang nagpadala sa kanya sa kanila. Sa madaling salita, narito si Jehovah ang anghel na ipinadala ni Jehovah ng mga Hukbo sa Israel. Ang anghel o mensahero ni Jehovah ng mga Hukbo ay ang elohim ng Israel. Malinaw na ipinapakita ng Zacarias 12:8 na ang Anghel ni Jehovah ay elohim at ang mga hinirang ay magiging elohim din gaya niya.

 

Zacarias 12:8  Sa araw na yaon ay ipagsasanggalang ng Panginoon ang mga mananahan sa Jerusalem, at siyang mahina sa kanila sa araw na yaon ay magiging gaya ni David; at ang sangbahayan ni David ay magiging parang Dios, parang anghel ng Panginoon sa harap nila. (TLAB)

 

Ang salita para sa Diyos dito ay elohim at ang anghel ng Panginoon ay ang Anghel ni Jehovah. Malinaw ang layunin. Parehong ang anghel at ang sambahayan ni David (ibig sabihin ang mga hinirang) ay magiging elohim.

 

Ang Elohim gaya ng naunang sinabi ay ang pangmaramihang salita para sa Diyos. Ang pangalan ng Diyos sa isahan ay Eloah. Ang pangalang ito ay hindi nagpapahayag ng anumang pluralidad. Ipinakikita ng Kawikaan 30:4-5 na Siya ay may isang anak gayundin ang pagbibigay sa Kaniyang pangalang Eloah pagkatapos ng tanong.

 

Kawikaan 30:4-5 Sino ang sumampa sa langit, at bumaba? Sino ang pumisan ng hangin sa kaniyang mga dakot? Sinong nagtali ng tubig sa kaniyang kasuutan? Sinong nagtatag ng lahat ng mga wakas ng lupa? Ano ang kaniyang pangalan, at ano ang pangalan ng kaniyang anak kung iyong nalalaman? 5Bawa't salita ng Dios ay subok: siya'y kalasag sa kanila, na nanganganlong sa kaniya. (TLAB)

 

Ang salita para sa Diyos sa versikulo 5 ay Eloah. Ang konsepto ng anak ng Diyos ay ginawang malinaw mula sa Lumang Tipan. Ipinakita rin ni Ezekiel ang konsepto mula 21:8-13:

 

Ezekiel 21:8-13  At ang salita ng Panginoon ay dumating sa akin, na nagsasabi, 9Anak ng tao, manghula ka, at sabihin mo, Ganito ang sabi ng Panginoon: Sabihin mo, Isang tabak, isang tabak ay nahasa, at kuminang din naman; 10Nahasa upang manglipol; kuminang upang maging parang kidlat: gagawa nga baga tayo ng mga kasayahan? ang tungkod ng aking anak ay humahamak sa bawa't punong kahoy. 11At pinakikinang, upang hawakan: ang tabak, ito'y nahasa, oo, pinakinang, upang ibigay sa kamay ng manglilipol. 12Humiyaw ka at manambitan ka, anak ng tao; sapagka't nauumang sa aking bayan, nauumang sa lahat ng mga prinsipe sa Israel: sila'y nangabigay sa tabak na kasama ng aking bayan; tampalin mo nga ang iyong hita. 13Sapagka't may paglilitis; at paano kung pati ng tungkod na humahamak ay mawala? sabi ng Panginoong Dios. (TLAB)

 

Ang pahayag sa versikulo 9 ay mula kay Jehovah, gayunpaman ang ilang mga codex na may tatlong unang nalimbag na mga edisyon (isang Rabbinic sa margin), ay binasa ang Adonai. Mula sa versikulo 13 mababasa natin na ito ay ang orakulo ni Adonai Jehovah. Kaya tayo ay nakikitungo sa nakatataas na Jehovih o Jehovah ng mga Hukbo at tinutukoy natin ang Kanyang anak na Mesiyas. Binigyan siya ng tungkod. Ang mga tabak na tinutukoy sa versikulo 11 ay napunta sa hari ng Babilonia bilang mamamatay-tao ngunit ito rin ang tabak sa hardin sa Getsemani. Sa gayo'y tinupad ni Cristo ang propesiya na ito. Ang tungkod ng Kanyang anak ay hinamak, gaya ng bawat puno. Sa madaling salita siya ay hahamakin sa pamamagitan ng pagpapako. Hinatulan ng tabak ang tungkod at samakatuwid maging ang tabak ay mawawala na. Kaya ang anak at ang kanyang kamatayan ay malinaw mula sa mga teksto ng LT. Ang Mesiyas ay ang subordinadong Jehovah ng Israel na ipinadala ng Jehovah ng mga hukbo.

 

Ang tekstong ito ay tumatalakay sa pagpatay at pagkawasak ng Israel, at ang pagtigil ng monarkiya, na ang kaarawan ay dumating, sa panahon ng parusang pinaka wakas (versikulo 25). Ang monarkiya ay titigil hanggang sa dumating ang Mesiyas, ang siyang nararapat para dito  (versikulo 27).

 

Ang ugat na anyo ng Jah (o Yaho)

Ang Jehovah ay isang pangalang ikinakapit sa Diyos at gayundin sa Kaniyang mga nasasakupan na nagtataglay ng Kaniyang pangalan. Ang ugat na anyo ng pangalang ito ay Jah na siyang pangalan din na ikinakapit sa Diyos. Si Jehovah ng Israel ay hindi ang layunin ng pagsamba. Ang layunin ng pagsamba ay si Jehovah ng mga Hukbo. Ang pangalan ng Templo ay ipinagkaloob sa pangalang Yaho na sinaunang pagsasalin ng Jah o Jahh. Ito rin ay nakalista bilang pangalan ng Diyos mula sa Mga Awit.

 

Awit 68:4 Kayo'y magsiawit sa Dios, kayo'y magsiawit ng kapurihan sa kaniyang pangalan: ipaghanda ninyo ng maluwang na lansangan siya na nangangabayo sa mga ilang; ang kaniyang pangalan ay JAH; at mangagalak kayo sa harap niya. (TLAB)

 

Ang unang paglitaw ng pangalang Jah ay nasa Exodo 15:2. Kaya angkop na ang halimbawang ito ay nasa ikalawa o aklat ng Exodo ng Mga Awit.

 

Exodus 15:2 Ang Panginoon ay aking lakas at awit, At siya'y naging aking kaligtasan: Ito'y aking Dios, at siya'y aking pupurihin. Dios ng aking ama, at siya'y aking tatanghalin. (TLAB)

 

Si Jah ay isinalin dito bilang Ang Panginoon. Ang konsepto ng naninirahan sa kawalang-hanggan ay ipinahiwatig. Ang unang paggamit nito sa Bibliya ay konektado dito sa pagtubos. Siya si El at ang elohi ng kanilang ama.

 

Pagkatapos ay sinabi ng versikulo 3 na si Jehovah ay isang ish o mangdidigma.

 

Exodus 15:3 Ang Panginoo'y isang mangdidigma: Panginoon ang kaniyang pangalan. (TLAB)

Ang Jehovah dito ay isinalin bilang Panginoon.

 

Kaya dapat gawin ang papuri sa pangalang Jah, mula sa Awit 68:4. Ang teksto sa versikulo 8 ay tumutukoy sa presensya ng Diyos sa Exodo.

 

Awit 68:8 Ang lupa ay nayanig, ang mga langit naman ay tumulo sa harapan ng Dios: ang Sinai na yaon ay nayanig sa harapan ng Dios, ng Dios ng Israel. (TLAB)

 

Ang presensya ng Diyos ay ang Anghel ni Jehovah. Siya ay narito ang pani o presensya ng elohim o peni-el, ang Mukha ng Diyos. Ang presensya ay kasama nila sa ilang. Sinasabi ng teksto ang elohim, elohi ng Israel na Diyos ng Israel.

 

Ang Awit 68:17 ay nagpapakita ng isa pang kahalagahan sa pagtatayo.

 

Mga Awit 68:17 Ang mga karo ng Dios ay dalawang pung libo sa makatuwid baga'y libolibo: ang Panginoon ay nasa gitna nila, kung paano sa Sinai, gayon sa santuario. (TLAB)

 

Ang tekstong ito ay may iba pang kahulugan. Ang Companion Bible ay nagsasaad ng teksto na ang bilang ng mga karo ng Diyos ay nasa Hebreo na dalawang beses na sampung libong libo, kaya dalawampung milyon. Ang teksto, ayon sa sinaunang ortograpiya sa paghahati ng salita (Companion Bible fn.), ay dapat basahin Si Jehovah ay dumating mula sa Sinai patungo sa Santuario (Ginsburg, Intr., pp. 161,162). O sa pamamagitan ng ellipsis ay maaaring basahin ang Jehovah sa gitna nila (ibig sabihin, ang mga anghel at mga karo) [ay nagmula sa] Sinai patungo sa Santuario (Comp. Bible ibid.).

 

Ang interpretasyon ng teksto ay ibinigay sa kasunod na versikulo 18.

 

Awit 68:18  Sumampa ka sa mataas, pinatnubayan mo ang iyong bihag sa pagkabihag; tumanggap ka ng mga kaloob sa gitna ng mga tao, Oo, pati sa mga mapanghimagsik, upang makatahang kasama nila ang Panginoong Dios. (TLAB)

 

Si Jehovah dito ay umakyat sa kaitaasan at tumanggap ng mga kaloob para sa mga tao at para sa mga mapanghimagsik din upang ang Panginoong Diyos o si Jah Elohim ay makasama nila. Ito ay isang direktang pagsangguni sa Handog ng Inalog na Bigkis sa Linggo ng umaga sa ikatlong oras o 9 ng umaga. Si Cristo ay iniharap bilang Inalog na Bigkis at tumanggap ng mga kaloob para sa mga tao, katulad ng Banal na Espiritu. Mula sa teksto sa Juan 20:17 ipinaalam ni Cristo kay Maria ang Pag-akyat sa Diyos at Ama nating lahat. Sa Juan 20:19-22 makikita natin siya ay bumalik sa parehong araw at hiningahan ng Banal na Espiritu ang mga Alagad  na nagpapahiwatig ng pagtanggap at mga kaloob na ipinangako sa Awit 68:18 at ang pagsugo sa kanyang Ama sa Iglesia upang isugo  sila. Sa araw na ito nagsimula ang pagbilang ng Omer hanggang Pentecostes at ang kaloob ng Banal na Espiritu sa buong iglesia. (Tingnan din ang aralin ng Handog ng Inalog na Bigkis ( No. 106b)).

 

Ang Jah o mas tama ang Yaho ay isang ugat na anyo na tumutukoy sa Diyos sa iba't ibang delegasyon at aspeto nito. Si Jah [ng] Elohim ay siya ring si Jehovah ng mga Hukbo. Ang subordinadong Jehovah ay binihag ang pagkabihag upang ang lahat ng nilikha, kapwa tapat at mapanghimagsik, ay magkaisa muli sa Diyos. Ang nilalang na binihag ang pagkabihag  ay kinilala mula sa tekstong ito bilang Cristo sa pamamagitan ng pagtukoy sa Efeso 4:8 at Apocalipsis 13:10. Tumanggap siya ng mga kaloob mula sa Diyos para sa, at ibinigay ito sa, tao.

 

Efeso 4:7-8  Datapuwa't ang bawa't isa sa atin ay binigyan ng biyaya ayon sa sukat na kaloob ni Cristo. 8Kaya't sinasabi niya, Nang umakyat siya sa itaas ay dinala niyang bihag ang pagkabihag, At nagbigay ng mga kaloob sa mga tao. (TLAB)

 

Ang tekstong ito ay tumutukoy kay Cristo bilang ang subordinado na diyos ng Israel. Tinutukoy ni Pablo dito ang pag-akyat ni Cristo sa mga Awit 68:17 ngunit hindi niya inilabas ang buong aral sa teksto.

 

Katulad nito, binibigyang-kahulugan ng Apocalipsis ang mga versikulo upang mabihag ang pagkabihag:

 

Apocalipsis 13:10 Kung ang sinoman ay sa pagkabihag, ay sa pagkabihag paroroon siya: kung ang sinoman ay papatay sa tabak, ay dapat siyang mamatay sa tabak. Narito ang pagtitiyaga at ang pananampalataya ng mga banal. (TLAB)

 

Malinaw na si Jehovah dito ay si Cristo na siya ring Anghel ni Jehovah. Kaya naman ang Jehovah ay isang iniatas na pangalan. Hindi si Jehovah ang layunin ng pagsamba. Kapag nakilala lamang bilang Jehovah elohim o Jehovah ng mga Hukbo maaaring si Jehovah ay isang tiyak na layunin ng pagsamba. Ang tanging pangalan ng Diyos na nagpapakilala sa Ama sa isang salita ay Eloah. Ang Jehovah ay dapat na samahan ng iba pang mga termino o kinuha ang konteksto upang matukoy ang nilalang. Kaya ang Diyos Ama ay makikilala lamang sa pamamagitan ng katagang Eloah. Kapag ginamit sa salitang-ugat na Jah, dapat isipin na tumutukoy ito sa Diyos.

 

Ang paggamit ng terminong Jah ay gumaganap ng isang tungkulin sa mga teksto. Ito ay nakita  nang humigit-kumulang apatnapu't siyam na beses na  kumu-kumpleto ng pitong ikot. Ito ay may espesyal na kahulugan dahil ang Jehovah ay naging ating kaligtasan. Kinukumpleto nito ang 49 na beses o mga ikot para makapasok sa Dakong Kabanalbanalan sa Ikalimampu na siyang buong simbolismo ng Templo ng Diyos kung saan ang templo ay tayo.

 

Ang templo ay pinangalanang Templo ni Yaho mula sa mga titik ng Aramaic sa  Templo sa Elephantine (tingnan ang Pritchard, The Ancient Near East etc., vol I, pp. 278-280). Kaya’t ang Jah ay tinutukoy noong sinaunang panahon bilang Yaho mula sa hindi bababa sa bago ang 407 BC. Kaya ang tamang anyo para sa Jehovah ay Yahovah o Yahovih na nakadepende sa suffix na ginamit sa pagtukoy sa nilalang. Ito ay binibigkas na Yahoweh o Yahowih. Ang terminong Yahweh ay mali rin (tingnan din ang aralin Abracadabra: Ang Kahulugan ng mga Pangalan (No. 240)).

 

Ang pag-iingat ay dapat gawin upang makilala kung sino si Yahweh na layon ng pagsamba. Maliban kung ang nilalang ay nakikilala at nauunawaan bilang pinakamataas na Diyos, si Yahovah ng mga Hukbo na si Eloah, kung gayon nanganganib ang  monoteismo ng Diyos at muling maisisingit ang Binitarianismo.

 

Ang pangalang Jehovah o Yahovah ay pinagsama sa sampung iba pang mga katawagan. Ang mga ito ay nasa pagkakasunud-sunod ng paglitaw sa mga tekstong Hebreo bilang:

  1. Jehovah-Jireh Si Jehovah ay titingin o magbibigay (Gen. 22:14).
  2. Jehovah-Ropheka Jehovah na nagpapagaling sa iyo (Ex. 15:26).
  3. Jehovah-Nissi Jehovah na aking bandila (Ex. 17:15).
  4. Jehovah-Mekaddishkem Jehovah na nagpapabanal sa iyo (Ex. 31:13; Lev. 20:8; 21:8; 22:32; Ezek. 20:12). 
  5. Jehovah-Shalom [nagpadala] si Jehovah ng kapayapaan (Huk. 6:24).
  6. Jehovah-Zeba'oth Jehovah ng mga Hukbo (1Sam. 1:3 at madalas).
  7. Jehovah-Zidkenu Jehovah ang ating katuwiran (Jer. 23:6; 33:16).
  8. Jehovah-Shammah Jehovah ay naroroon (Ezek. 48:35).
  9. Jehovah-'Elyon Jehovah Kataastaasan (Awit 7:17; 47:2; 97:9).
  10. Jehovah-Ro'I Jehovah na aking Pastol (Awit 23:1).

 

Ang Ikadalawampu't-tatlong Awit ay gumagamit ng pito sa mga katangiang ipinagkaloob ng mga pangalan ng Diyos:

Versikulo 1; naghahatid ng konsepto 1 (Jehovah-Jireh).

Versikulo 2; naghahatid ng konsepto 5 (Jehovah-Shalom).

Versikulo 3; naghahatid ng mga konsepto 2 at 7 (Jehovah-Ropheka at Jehovah-Zidkenu).

Versikulo 4; naghahatid ng konsepto 8 (Jehovah-Shammah).

Versikulo 5; naghahatid ng mga konsepto 3 at 4 (Jehovah-Nissi at Jehovah Mekaddishkem).

 

Ang Companion Bible ay gumawa ng isang serye ng mga argumento (App. 4) na nagpapaliwanag na si El ay kumakatawan sa pinakamakapangyarihan, bagama't hindi ito literal na isinasalin sa ganitong paraan. Sa partikular na konteksto ito ay tinutukoy bilang El Shaddai. Ang paggamit ng El ay itinuturing na Diyos na Omnipotent. Ang Elohim ay ginagamit sa kahulugan ng Diyos bilang Manlilikha dahil ang Diyos ay lumikha at itinalaga ang kautusan sa mga kamay ng mga tagapamagitan. Ang Elohim ay maramihan. Ang El ay ginamit bilang ugat para sa paglalarawan ng Diyos. Si Eloah lamang ang Diyos na Nagnanais at ang tanging layunin  ng pagsamba ng Kanyang mga tao (tingnan din ang Comp. Bible, App. 4). Si El ay itinuturing na Diyos na nakakaalam ng lahat (unang naganap sa Gen. 14:18-22) at nakikita ang lahat (Gen. 16:13) at ginagawa ang lahat ng bagay para sa Kanyang bayan (Awit 57:2) at kung saan ang lahat. ang mga banal na katangian ay puro (Comp. Bible, ibid.). Gayunpaman, hindi maitatanggi na ang El ay ang ugat na makikita sa mga pangalan at katawagan, na nagpapahiwatig na ito talaga ang pinagmulan kung saan naipapakita ang pagkakaiba sa katangian ng mga nilalang na kumikilos sa ilalim ng pag-atas. Halimbawa, ang Anghel ni Jehovah ay ang El Bethel o ang Diyos ng Tahanan ng Diyos. Sa madaling salita, ito ay nagpapakita ng awtoridad sa loob ng istraktura. Tanging ang Eloah ang nag-iisang sinasamba.

 

Ang Eloah ay ang Elohim ng Elohim; Siya na nagpapahid (Awit 45:6-7; Heb. 1:8-9). Si Eloah ay ang Diyos na Nagkaloob. Ang Diyos na ito ang pinapupurihan at siyang pangunahin at tagalikha sa mga Elohim. Ito ay Siya na nagnais at sa pamamagitan niya ang lahat ng bagay ay umiiral at nilikha (Apoc. 4:11).

 

Apocalipsis 4:11 Marapat ka, Oh Panginoon namin at Dios namin, na tumanggap ng kaluwalhatian at ng kapurihan at ng kapangyarihan: sapagka't nilikha mo ang lahat ng mga bagay at dahil sa iyong kalooban ay nangagsilitaw, at nangalikha. (TLAB)

 

Ang nilalang na ito ang layon ng pagsamba ng dalawampu't apat na matatanda at ng cordero na siyang Mesiyas (Apoc. 4:1-5:14). Ang Mesiyas ang bugtong na anak at si Eloah ang Ama mula sa Kawikaan 30:4-5. Ang unang paglitaw ng pangalang ito ay iniuugnay ito sa pagsamba (Deut. 32:15,17). Ginagamit ito sa paghahambing sa mga diyus-diyusan at dahil dito, Siya ang buhay na Diyos. Ito ang Diyos na nag-iisang walang kamatayan (1Tim. 6:16). Lahat ng iba ay nakukuha ang kanilang buhay na walang hanggan mula sa Kanya sa pamamagitan ng kalooban at direksyon.

 

El Elyon ang pangalang inilapat sa Eloah bilang ang Kataas-taasang El. Siya ang Kataas-taasang Diyos. Siya ang Diyos Ama gaya ng alam natin mula sa salitang Griyego ng pangalan sa Lucas 1:35. Si El Elyon ang nilalang na naghati sa mga bansa (Deut. 32:8). Ibinigay niya ang Israel bilang bahagi ni Jehovah. Kaya't narito si Jehovah ang Jehovah ng Israel at subordinado ni Eloah o El Elyon. Ito ang Eloah o Elyon na ang layunin ng pagsamba. Ang Israel ay hindi sumamba sa kanyang subordinadong elohim. Pansinin na ang Deuteronomio 32:8 ay binago sa tekstong Masoretiko upang tumugma sa bilang ng mga Anak ng Israel sa halip na sa orihinal na mga anak ng Diyos o sa bilang ng mga anghel (LXX) o eliym o mga Diyos (DSS).

 

Ipinakikita ng Genesis 14:18-22 na ang Kataas-taasang Diyos ang may-ari ng langit at lupa at si Melquisedec ay saserdote ng Kataas-taasang Diyos. Sa gayon, ang Mesiyas ay saserdote rin ng Kataas-taasang Diyos at hindi maaaring ang siya ang Diyos na iyon. Ang isa ay hindi maaaring maging sariling saserdote. Ang mga tekstong ito ay dapat ihambing sa Zacarias 6:13 at 14:9.

 

Zacarias 6:13  Sa makatuwid baga'y kaniyang itatayo ang templo ng Panginoon; at siya'y magtataglay ng kaluwalhatian, at mauupo at magpupuno sa kaniyang luklukan; at siya'y magiging saserdote sa kaniyang luklukan: at ang payo ng kapayapaan ay mapapasa pagitan nila kapuwa. (TLAB)

 

Kaya nauunawaan natin na ang luklukan ng Kataas-taasan ay pinamumunuan ng Mesiyas sa ilalim ng delegasyon. Ang pagkakaisa ng kaharian ay nagmula sa pagpapasailalim sa kagustuhan ni Eloah.

 

Zacarias 14:9  At ang Panginoo'y magiging Hari sa buong lupa: sa araw na yao'y magiging ang Panginoon ay isa, at ang kaniyang pangalan ay isa. (TLAB)

 

Si Jehovah (tr. Panginoon) ay magiging hari sa buong mundo. Pagkatapos si Jehovah ay magiging isa (ehad) at ang kanyang pangalan ay isa (ehad). Ang kaisahan na ipinagkaloob mula sa pamamahala ni Jehovah ay ang Diyos ay magiging lahat sa lahat (1Cor. 15:28; Efe. 4:6).

 

Efeso 4:6  Isang Dios at Ama ng lahat, na siyang sumasa ibabaw sa lahat, at sumasa lahat, at nasa lahat. (TLAB)

 

Kaya ang Diyos ay ang Ama lamang at Siya ay sumasa ibabaw sa lahat, at sumasa lahat, at nasa lahat. Kasama si Cristo sa kontekstong ito.

 

1Corinthians 15:28 When all things are subjected to him, then the Son himself will also be subjected to him who put all things under him, that God may be everything to every one. (RSV)

 

1Corinto 15:28 At kung ang lahat ng mga bagay ay mapasuko na sa kaniya, kung magkagayo'y ang Anak rin ay pasusukuin naman sa nagpasuko ng lahat ng mga bagay sa kaniya, upang ang Dios ay maging lahat sa lahat. (TLAB)

 

Kapag ang lahat ay napasuko na, kung magkagayo'y ang Anak rin ay pasusukuin naman sa nagpasuko ng lahat ng mga bagay sa kaniya, upang ang Dios ay maging lahat sa lahat. Ang teksto ng RSV ay mali tila mula sa nais na mapigilan ang mga maliwanag na hindi-Trinitaryong konklusyon na nalikha mula sa teksto na ito. Ang Diyos ay sasa lahat kung paanong Siya ay na kay Cristo.

 

Ang Elyon ay nasa ibabaw ng buong lupa (Awit 83:18). Ang titulo ay nakita  nang 36 beses o 6 x 6 na may kahalagahan kaugnay sa materyal na paglikha.

 

Ang Shaddai ay tumutukoy sa Makapangyarihan sa lahat sa kahulugan ng pagbibigay ng lahat ng pangangailangan ng mga tao. Ito ay ginamit nang si Abraham ay tinawag na lumakad sa harapan Niya sa Genesis 17:1. Ang kahulugan ng pagtawag ay inilapat kay Abraham at inilapat din sa Iglesia sa 2Corinto 6:18.

 

2Corinto 6:17-18  Kaya nga, Magsialis kayo sa kanila, at magsihiwalay kayo, sabi ng Panginoon, At huwag kayong magsihipo ng mga bagay na marumi, At kayo'y aking tatanggapin, 18At ako sa inyo'y magiging ama, At sa akin kayo'y magiging mga anak na lalake at babae, sabi ng Panginoong Makapangyarihan sa lahat. (TLAB)

 

Muli nating binabanggit ang Diyos Ama. Ang termino ay ginamit bilang El Shaddai.

 

Adon. ay isa sa tatlong katawagan, (viz. Adon, Adonai, Adonim). Ang mga ito ay karaniwang isinasalin bilang Panginoon. Tinutukoy nito ang Panginoon bilang pinuno sa lupa. Ito ay nakikilala sa Adonai na ginagamit bilang nilalang na nagsasagawa ng layunin ng Diyos sa lupa. (Ang Panginoon sa kanyang kaugnayan sa Lupa (Comp. Bible, ibid.). Kapag ginamit ang mga patinig na nauugnay sa pangalang Jehovah kasama ng salitang Adon, nagiging Adonai ito. Ito ay sadyang ginawa sa 134 na mga sipi na iningatan at ibinigay sa Massorah (§§ 107-115) (tingnan din ang Comp. Bible, App. 32 para sa listahan).

 

Ang Adonim ay ang pangmaramihan ng Adon at hindi ito ginagamit para sa mga tao (Comp. Bible, ibid.). Sa simpleng salita, isang Adon ang maaaring mamuno sa iba na hindi sa kanya. Kaya naman, kapag walang pananda, ginagamit ito para sa mga tao. Hindi sapat ang pagpapaliwanag ni Bullinger tungkol sa paggamit ng pangmaramihan at pangisahan sa paggamit ng mga salita na may kaugnayan sa mga banal na nilalang. Walang alinlangan na ang paggamit ng Adonai at elohim ay ginamit upang gumawa ng tiyak na pagkakaiba sa pagitan ng dalawang nilalang na Jehovah at Jehovah ng mga Hukbo. Si Jehovah sa sarili nito (SHD 3068) ay ang pambansang elohi ng Israel (tingnan ang Strongs) at hindi ang layunin ng pagsamba. Si Jehovih (SHD 3069) ang nakatataas kay Jehovah, ang elohi ng Israel na tinatawag ding Anghel ni Jehovah.

 

Jehovah sa iba pang mga termino at bilang Adonai Jehovah ay isinalin na Panginoong Diyos at sa gayon ay naiiba sa pang-isahan na paggamit. Mayroong dalawang terminong isinalin na Panginoong Diyos at iyon ay Adonai Jehovah at Jehovah Elohim. Ang nag-iisang terminong elohim ay kadalasang ginagamit sa mga anghel at partikular sa Anghel ni Jehovah na siyang elohim na pinahiran sa Awit 45:6-7 at siya rin si Cristo (Heb. 1:8-9).

 

Kaya't pinahiran ka ng Diyos na iyong Diyos ng Langis ng kagalakan na higit sa iyong mga kasama.

 

Sa parehong paraan lahat tayo ay magiging elohim sa ilalim ng Kanyang pangalan at kapangyarihan (Zech 12:8) sa loob ng istrukturang monoteista na inilatag sa mga konsepto ng Bibliya. Nasusulat na Aking sinabi kayo ay mga Diyos: Kayong lahat ay Mga Anak ng Kataas-taasan at ang Kasulatan ay hindi masisira (Jn. 10:34-35). Nililimitahan ng Binitarianismo/Trinitarianismo ang pag-unawa sa konsepto na tayo ay mamumuno bilang Diyos.

 

 

 

q